Inleiding:



OPERATIE BARBAROSSA

[pic]

Inhoudsopgave:

1. Inleiding

2. Uitleg hoofd- en deelvragen

2.0 Wat was operatie Barbarossa(+voorgeschiedenis)?

2.1 Voorgeschiedenis

2.2 Het plan Marcks

2.3 Het plan Halder

2.4 Hitler’s plan, operatie Barbarossa

3.0 Hoe verliep operatie Barbarossa?

3.1 Openingsaanvallen

3.2 Hitler verandert de plannen

3.3 Unternehmen Taifun

3.4 Halt op Taifun

4.0 Wat waren de gevolgen voor Duitsland?

5.0 Wat waren de gevolgen voor de Sovjet-Unie?

6.0 Conclusie

7.0 Bronnenlijst

1.1 Inleiding

Operatie Barbarossa heeft mijn interesse gewekt nadat ik een boek had gekregen van mijn opa over de oorlog. Hij was altijd al geinteresseerd en dat heeft zich op een gegeven moment overgeslagen op mij. Van operatie Barbarossa wist ik zeer weinig. Waarom heette de missie zo?Wat was het precies? Wat waren de gevolgen?Allemaal vragen die in mij opkwamen.

Ik heb er uiteindelijk langer over gedaan dan ik verwacht had, met name omdat het lastig was om alle informatie te verkrijgen die ik nodig had om het totaal verloop van operatie Barbarossa weer te geven. Al met al heb ik veel geleerd. Niet alleen over operatie Barbarossa, maar ook over oorlogvoering in het algemeen.

1.2 Uitleg hoofd- en deelvragen

Uiteindelijk heb ik de volgende hoofdvraag gekozen voor mijn praktische opdracht, omdat ik door het beantwoorden van deze vraag te weten zou komen wat operatie Barbarossa was en wat de gevolgen waren.:

Was operatie Barbarossa een succes?

Hitler was zeer optimistisch toen de plannen gemaakt werden, maar is dat optimisme terecht geweest? Om deze hoofdvraag te beantwoorden heb ik de volgende deelvragen bedacht:

1. Wat was operatie Barbarossa(+voorgeschiedenis)?

Om volledig te begrijpen wat voor gevolgen operatie Barbarossa had moest ik weten wat operatie Barbarossa was. Nog belangrijker, ik moest weten hoe de onderneming verliep.

2. Hoe verliep operatie Barbarossa?

Om de verschillen tussen de oorspronkelijke plannen en de uiteindelijke gevolgen te begrijpen moest ik weten waar het anders verliep en of het anders verliep.

3. Wat waren de gevolgen voor Duitsland?

Alleen het verloop en voorgeschiedenis zou mijn hoofdvraag niet beantwoorden. Ik moest weten wat de gevolgen waren voor Duitsland om te kunnen weten of het plan een succes was.

4. Wat waren de gevolgen voor de Sovjet-Unie?

De gevolgen waren natuurlijk niet eenzijdig, dus om een volledig beeld van de operatie te krijgen moest ik ook wel kijken naar de gevolgen voor de Sovjet-Unie.

Met deze deelvragen dacht ik mijn hoofdvraag te kunnen beantwoorden.

Om het project voor mij haalbaar te laten heb ik besloten om de totale nasleep van de onderneming niet mee te nemen in het verslag. Ik ga dus niet verder op de slagen van belangrijke punten en steden na 5 december 1941. Dit omdat op 5 december 1941 het front het meest oostwaarts gevorderd was.

2.0 Wat was operatie Barbarossa?

Operatie Barbarossa was de codenaam voor de aanval op de Sovjet-Unie van de Duitsers op 22 juni 1941 tijdens de Tweede Wereldoorlog. De aanval ontleent zijn naam aan de keizer van het Heilige Roomse Rijk Frederik I, die van 1155 tot aan 1190 over het Heilige Roomse Rijk regeerde. Gedurende de periode van Hitler-Duitsland ook bekend als het Eerste Rijk. Het Tweede Rijk was Duitsland voordat het land moest afstaan na de Eerste Wereldoorlog en het Derde Rijk was Duitsland gedurende de dictatuur van Hitler. Er is een duidelijke reden waarom de Duitsers voor deze codenaam hadden gekozen. Kijkend naar de geschiedenis van Frederik I wordt duidelijk dat Frederik I in een korte periode veel macht in handen kreeg. Door snel te handelen en door afspraken te maken met rivalen en potentiële tegenstanders. 

Dit was precies de achterliggende gedachte van de Duitsers met operatie Barbarossa. De goede bondgenoten krijgen en zo snel mogelijk toeslaan.

 

2.1 Voorgeschiedenis

Toen Duitsland na de eerste wereldoorlog gebonden was aan het verdrag van Versailles hadden de Sovjets vrij spel om toe te eigenen wat ze wouden. Op 26 juni eist de sovjetregering van Roemenië afstand van Bessarabie en van de Boekowina. De gebieden worden onmiddellijk afgestaan. Ook de baltische staten Estland, Letland en Litouwen. Binnen korte tijd kwam de communistische partij aan de macht onder toezicht van politieke commissarissen uit Moskou. In de maand augustus verzochten de regeringen van deze staten om inlijving bij de Sovjet-Unie. Zorgden deze annexaties, waar de Duitsers weinig aan konden doen het begin tot de breuk tussen de twee bondgenoten? Stalin zag dat niet zo. Toen de Engelsman Sir Richard Stafford Cripps in 1940 Moskou bezocht voor onderhandelingen en om te praten over de Duitse machtswellust zei Stalin het volgende:”Ik heb bij de Duitse politici nooit iets bespeurd van de begeerte een Europees land op te slokken. Ik geloof niet dat de Duitse militaire successen een bedreiging vormen voor de Sovjet-Unie.” Rusland zag dus geen gevaar in Duitsland en ging door met leveren van produkten afgesproken in het Russisch-Duitse verdrag(Molotov-Von Ribbentroppact) van 1939. 1 000 000 ton tarwe per jaar, 500 000 ton ijzererts, 500 000 ton fosfaat en meer dan 900 000 ton aardolie. Hitler was intussen al druk bezig met het voorbereiden van de aanval op Rusland. Op 31 juli 1940 meldde hij aan zijn generaals: “Rusland moet geliquideerd worden. Hoe eerder hoe beter. Voorgenomen datum: voorjaar 1941.” Toen op 27 september 1940 het Driemogendhedenpact werd ondertekend door Duitsland, Italië en Japan begonnen de Sovjets zich zorgen te maken. Tijdens deze onderhandelingen werd Stalin ter zijde gelaten. Stalin vroeg om herziening, maar werd totaal genegeerd. De vlugge politieke acties van Hitler gingen door en Duitsland verkeeg van Finland het recht van doortocht voor de Duitse troepen naar Noorwegen. Hitler ging verder door zijn troepen op te laten rukken naar Roemenië, om daar bases neer te zetten tegen een eventuele oorlog met de Sovjets. Op 20, 23 en 24 november 1940 sloten de Balkanlanden Hongarije, Roemenië en Slowakije zich aan bij het Driemogendhedenpact. Op 1 maar 1941 sloot ook Bulgarije zich aan bij de Duitsers. 25 maart Is Joegoslavië ook aan de beurt. De Sovjets proberen wat ze kunnen om de politieke slagen van Duitsland tegen te slaan en vinden een bondgenoot in Turkije en tekenen een vriendschapsverdrag met de nieuwe Joegoslavische regering, die anti-nazi is. De Duitse agressie tegen Joegoslavië en Griekenland zorgt ervoor dat een breuk tussen de twee grootmachten onvermijdelijk is. De opmars naar het oosten kon niet zo verder doorgaan en de Sovjets moesten snel ingrijpen. Ze behaalden een succes door op 13 april(dezelfde dag waarop Belgrado, Joegoslavië was veroverd door de Duitsers) een niet-aanvalsverdrag met Japan te tekenen. Dit gaf Stalin de zekerheid dat er geen oorlog op twee fronten zou komen. Wetende dat het Sovjetleger niet op volle sterkte was probeerde Stalin zo lang mogelijk de vrede te bewaren om voor extra wapentuig te zorgen. De strijd kon niet eeuwig uitgesteld worden en een week nadat het Russische persagentschap Tass de vriendschap tussen de Sovjets en de Duitsers benadrukte viel Hitler zonder oorlogsverklaring op 22 juni 1941 Rusland binnen. Operatie Barbarossa was in werking getreden.

Nu valt ook duidelijk te zien waarom voor de codenaam Barbarossa was gekozen. Net als keizer Frederik I Barbarossa wist Hitler in korte tijd bondgenoten te maken en net als keizer Frederik I Barbarossa organiseerde Hitler een ‘kruistocht’ naar het oosten om de Bolsjevisten te verdrijven.

2.2 Het Plan-Marcks

Op 31 juli 1940 gaf Adolf Hitler de opdracht voor de uitwerking van de eerste plannen voor een invasie van de Sovjet-Unie.

Het plan Marcks, vernoemd naar de generaal-majoor die het plan uitwerkte, was de eerste versie van de aanval op de Sovjet-Unie. Dit plan bestond uit oorspronkelijk twee legergroepen die de doelen Kiev en Moskou moesten bereiken. De noordelijke groep, die ook het best bewapend was, zou Moskou veroveren en een klein deel van de troepen zou een ander pad nemen en de Baltische staten veroveren in de mars naar Leningrad. De zuidelijke legergroep was opgebouwd uit minder divisies en zou Kiëv moeten veroveren. In dezelfde tijd zou de noordelijke groep Moskou veroverd hebben en zich zuidwaarts bewegen om de zuidelijke groep bij te staan in de verovering van Oekraïne. De hele operatie zou in 17 weken moeten lukken. De Sovjets zouden na de verovering van hun belangrijkste bolwerk Moskou met de gewapende opstand stoppen en de Sovjets zouden uitgeschakeld zijn binnen 4 maanden.

2.3 Het Plan Halder

Het OKW(Oberkommando der Wehrmacht) bracht wijzigingen aan het plan Marcks. Oberstleutnant Bernhard Lossberg verdeelde de totale strijdmacht op in drie legergroepen (Heeresgruppen) te verstaan onder de noordelijke, midden en zuidelijke legergroepen. De noordelijke troepenmacht moest oprukken naar Leningrad. De middelste troepenmacht moest via Smolensk naar Moskou gaan en de zuidelijke troepenmacht moest doorstoten naar Kiëv. Het grootste verschil tussen het eerste plan en het aangepaste, tweede plan was de geleidelijke opruk naar het oosten. Heeresgruppe Mitte moest in Smolensk wachten totdat Heeresgruppe Nord even ver gevorderd was. Op 5 december werden de uiteindelijke plannen van Generaloberst Halder bekend gemaakt.

2.4 Hitler’s plan, Unternehmen Barbarossa

Toen kwam Hitler met drastische veranderingen in het plan. Nadat de Sovjet-troepen in Wit-Rusland waren verslagen wilde hij een deel van de mobiele strijdkrachten van Heeresgruppe Mitte zich aan laten sluiten bij Heeresgruppe Nord. Deze zou door de Baltische staten naar Leningrad oprukken. Hier moest het oostzeegebied en de belangrijke marinehaven Kronstadt worden uitgeschakeld. Zodra dit gedaan was kon de opmars naar Moskou worden voortgezet. Het complete doel van de operatie veranderde door deze ingreep. Moskou was niet meer het hoofddoel, zoals dat in de eerdere plannen wel was. Het merendeel van het Rode Leger moest aangepakt worden in het westen van de Sovjet-Unie. Het einddoel voor de Duitsers was de vestiging van een ‘verdedigingslinie tegen Aziatisch Rusland’, lopende van Archangelsk in het noorden tot Astrakhan in het zuiden. Het laatst overgebleven industriegebied zou door luchtaanvallen uitgeschakeld worden.

3.0 Hoe verliep operatie Barbarossa?

3.1 Openingsaanvallen

Operatie Barbarossa trad later in werking dan Hitler oorspronkelijk had bedacht. Door de veranderde situatie in Joegoslavië was Hitler woedend. Hij zond troepen uit naar Joegoslavië en verder door naar Griekenland. Dit zorgde er voor dat Operatie Barbarossa uitgesteld werd met zeven weken. In de vroege morgen van zondag 22 juni 03.15 begon de aanval op de U.S.S.R. dan toch, zonder oorlogsverklaring. Als eerste opende de Duitse artillerie het vuur. De doelwitten waren communicatiecentra, barakken, grensposten en munitiedepots. Een paar minuten later gingen de Duitse bommenwerpers op weg naar de sovjetvliegvelden en steden. De Luftwaffe moest vooral de vliegvelden bombarderen. Zo kon de Duitse luchtmacht een voordeel behalen tegenover de meer dan vier keer zo veel vliegtuigen van de Sovjet-Unie. Door de verrassing van de aanval wist de Luftwaffe een groot deel van de Rode luchtmacht uit te schakelen. In twee dagen was de rode luchtmacht zo goed als geëlimineerd en hadden de Duitsers de overmacht in de lucht. Tevens waren de Duitse Messerschmitt BF109 gevechtsvliegtuigen superieur aan de Polikarpov I-16 vliegtuigen van de Sovjets. Zo konden de Duitsers de aanvoerlijnen en grondtroepen van de Sovjets vrijwel ongestoord bombarderen. [pic]

Duitse Messerschmitt BF-109 gevechtsvliegtuig, aan het oostfront.

De eerste dagen van de operatie gingen als gepland voor de Duitsers. Razendsnel namen de Duitsers grensposten in en communicatielijnen werden vlug verstoord door Russisch sprekende commando’s van het Brandenburger Regiment.

De Russische bevelhebbers aan het front hadden geen flauw idee wat ze moesten doen. Ze mochten immers niet reageren op Duitse provocaties, maar het verschil tussen een gerichte aanval en provocatie was niet duidelijk bij de Sovjets. Omdat de Sovjets zo slecht voorbereid waren was het begin van de aanval een succes voor de Duitsers. Dit had ook te maken met het feit dat de Sovjets minder ervaren waren en omder Stalin hoge officieren had laten executeren.

De Panzer III, in cijfers de meest belangrijke tank voor de Duitsers aan het oostfront, was superieur aan de Russische T-26 en BT tanks. De tankcolonnes gingen razendsnel door de Russische stellingen heen. Overrompelden vervolgens de achterhoede en bogen zich weer naar elkaar toe en namen zo honderdduizenden Sovjets in de tang. Deze tactiek, gecombineerd met de goede training en de ergonomie van de tankcolonnes, zorgden voor een gunstige verliesratio van 1:6 voor de Duitsers. (Soviet Tanks and Combat Vehicles of World War Two(Zaloga, Grandsen), 1984, P.223). Smolensk werd door Heeresgruppe Mitte binnen enkele weken veroverd onder leiding van Generaloberst Heinz Guderian. Moskou lag nog maar op 300 kilometer afstand.

3.2 Hitler verandert de plannen

Op 23 augustus werd een bespreking opgeroepen op het hoofdkantoor van de legergroep. Hier werd medegedeeld dat Hitler weer de aanvalsplannen wilde veranderen. Niet meer naar Leningrad en Moskou, maar eerst naar Oekraïene en de Krim. Hier waren belangrijke grondstoffen aanwezig voor de Sovjet-Unie.

Heinz Guderian parafraseert Hitler:

“Het bezit van de grondstoffen en de voedselreserves van de Oekraine was voor de voortzetting van de oorlog volstrekt noodzakelijk. Voorts onderstreepte hij nog eens het grote belang van de Krim; deze “vliegbasis van de Sovjet-Unie in de strijd om de Roemeense olie” moest geliquideerd worden. Voor het eerst hoorde ik van hem de zin: “Mijn generaals begrijpen niets van oorlogseconomie.” (ERINNERUNGEN EINES SOLDAT, 1954, generaal Heinz Guderian)

Ondanks de pogingen van de stafchef van de landmacht Halder en Heinz Guderian, die zelf aan het front had gestaan en wist hoe de situatie er uit zag, kon Hitler niet van gedachten veranderd worden. Guderian’s Panzergruppe 2 moest afbuigen naar het zuiden om heeresgruppe Süd te assisteren. Op 25 augustus wisten de tankcolonnes van Heeresgruppe Süd een pad vrij te maken voor de Duitse tangbeweging rondom de concentratie van Sovjets in het Uman/Kiev gebied. In de tussentijd verplaatste Guderian zich naar het zuiden om een aanval op de flanken uit te voeren. Op 8 september hadden de Sovjets in Kiev door dat ze ingesloten werden. 9 dagen later, op 17 september kregen ze bericht van de STAVKA(het hoofdkwartier van de strijdkrachten in Keizerrijk Rusland en de Sovjet-Unie) dat ze naar het oosten moesten terugtrekken.

Op het laatste moment werd uiteindelijk een tegenorder gegeven en moesten de Sovjets Kiev kostte wat het kost verdedigen. Op 26 september capituleerden de Sovjets en in totaal werden 665 000 man gevangengenomen door de Duitsers.

Rond deze tijd was in het Noorden de belegering begonnen van Leningrad. In plaats van Leningrad te veroveren besloot Hitler om het alleen te omsingelen en te laten uithongeren. Dit omdat de opmars naar Leningrad stroever verliep dan gepland. Over de laatste 10 kilometer naar de stad vielen te veel doden. Al met al een belegering die bijna 3 jaar duurde. In de eerste maand vielen 11 000 doden. In november vielen er 53 000 doden. Eten was niet meer voorradig en de winter was hels nadat de kolen en olie op waren. Katten, honden, ratten, vogels en zelfs mensen werden opgegeten om de honger te stillen. In totaal stierven 1 miljoen inwoners van de stad.

3.3 Unternehmen Taifun

In het zuiden en het noorden van het front behaalden de Duitsers dus successen. Nadat Kiev was veroverd had het rode leger niet langer meer troepen dan de Duitsers. Stalin zette 800 000 man op het veld in twee defensieve linies. De eerste in Vyazma en de tweede in Mozhaysk. De eerste tegenslag kwam als een volledige verrassing voor de Sovjets, toen Guderian terugkeerde naar het centrum van het front na de overwinning in Kiev. Hier wist hij Orjol te veroveren, 120 kilometer van de eerste defensieve linie van Stalin vandaan. Door door te drukken en aan te vallen uit het westen, samen met assistentie van de legers uit het noorden wisten de Duitsers in totaal 673 000 Russen in gevangenschap te krijgen.

(Zie pagina 10 voor de bijbehorende kaart)

De Sovjets hadden nu nog maar 90 000 man en 150 tanks over voor de verdediging van Moskou. Maar doordat Hitler afweek van de plannen en minder druk uitoefende in het centrum van het front werd veel tijd verloren. Oprukken naar Moskou was niet goed meer mogelijk omdat inmiddels ook de winter was aangebroken, waar Heeresgruppe Mitte niet goed op voorbereid was. De modderperiode in oktober had ook voor veel schade gezorgd in het gebied. [pic] Overlast van de modder in oktober 1941, een Panzer III tank, nabij Vyazma

3.4 Halt op Taifun

Op 31 oktober werd besloten om unternehmen Taifun tot een halt te brengen. Dit gaf de Sovjets de tijd om zich opnieuw te bewapenen. Binnen een maand tijd wisten de Sovjets 11 nieuwe legers aan te voeren vanuit Siberïe. Hierdoor kwamen er 1000 tanks en 1000 vliegtuigen als versterking bij.

Bijlage unternehmen Taifun

De Duitsers waren inmiddels bijna kapot. Het moraal zakte door terug te denken aan Napoleon’s invasie van Rusland in 1812 die vergelijkbaar was met de situatie waar de Duitsers zich nu in bevonden.

Op 15 november zetten de Duitsers de aanval voort op Moskou. Nu mogelijk gemaakt doordat de grond niet meer alleen modder was maar voor een groot deel bevroren. Het plan was om vanuit het zuiden en het noord-oosten Moskou aan te vallen en zodra de focus bij de Sovjets bij de flanken lag vanuit het centrum aan te vallen. Verstoord door voldoende ammunitie en olie en gas kropen de Duitsers langzaam richting Moskou. Waar de Duitsers in het Zuiden op 22 november een nederlaag tegemoet gingen wisten ze in het noorden ver door te stoten tot het Moskou kanaal en zodoende begon de omsingeling. Op 2 december wist een Duits Reconnaissance-bataljon tot 8 kilometer van Moskou te komen, het verste dat de Duitsers gekomen zijn in de opmars naar Moskou.

Binnen drie weken werd echter duidelijk hoe slecht de Duitsers voorbereid waren op de barre winteromstandigheden. De kou zorgde voor meer gewonden en doden dan het oorlogsgeweld zelf. Ook de uitrusting leed onder de snijdende kou en wapens begonnen kuren te tonen.

Nabij Moskou waren inmiddels circa 500 000 nieuwe mankrachten gearriveerd en op 5 december begonnen de Sovjets de tegenaanval. De Duitsers werden meer dan 320 kilometer terug gedrukt.

In totaal telde operatie Barbarossa 220 000 slachtoffers na 1 oktober.

4.0 Wat waren de gevolgen voor Duitsland?

Operatie Barbarossa was niet zo gegaan als gepland. De A-A lijn was nooit gerealiseerd en het front kwam niet voorbij Moskou. De strijd werd nu elders uitgevochten. In het noorden bij Leningrad, in het centrum bij Smolensk en in het Zuiden lag de focus vooral op Stalingrad en de olievelden in de Kaukasus. Dat wat Hitler wilde voorkomen had hij gecreëerd door zijn optimisme en onderschatting van de Sovjets, een tweefrontenoorlog. Zowel in het Oosten als het westen werd gevochten, net als in de Eerste Wereldoorlog. Had Hitler’s plan gelukt aan het oostfront, dan had hij misschien de oorlog wel gewonnen.

Dan kon de focus gelegd worden op de enige Europese tegenstander in de oorlog, het Verenigd Koninkrijk en in Noord-Afrika.

Naast de strategische tegenslag die Hitler had geleden, waren ook veel middelen verloren gegaan. In totaal zijn er meer dan 1 000 000 slachtoffers gevallen aan de Duitse zijde. Meer dan 2 000 vliegtuigen zijn verloren gegaan en ruim 2 800 Duitse tanks. Dit, samen met de andere middelen (ammunitie, geweren, kleding, andere voertuigen, voedsel en brandstof) zijn enorme verliezen geweest voor de Duitsers. Vooral kijkend naar wat er bereikt was. Het doel was misgelopen, de Sovjet-Unie was niet gevallen en nog steeds moesten er middelen verzonden worden naar het uitgestrekte front.

Latere gevolgen voor de Duitsers zijn de slag om Stalingrad. Waar de Sovjet-generaal Zjoekov de Duitsers wist in te sluiten, met een groot verlies aan mankracht tot gevolg. Een andere slag in de nasleep van operatie Barbarossa was de slag om Smolensk in 1943. Ook hier leden de Duitsers grote verliezen.

De Duitsers verloren alsmaar grondgebied en het front trok steeds verder terug tot het uiteindelijk volledig uit de Sovjet-Unie was. Na het verlies van Stalingrad was de oorlog eigenlijk al verloren voor de Duitsers. Er was geen mogelijkheid over dat de Duitsers nog terug konden krabbelen in het oosten of het westen.

Voor de rest van de wereld werd Duidelijk hoe de nazi’s over de Slavische volkeren dachten. Bijna 3 miljoen Sovjets werden gevangen genomen tijdens de oorlog aan het oostfront. Velen van hen keerden nooit terug en er werd niet met ze omgegaan zoals in de opgestelde regels van de conventie van Genève.

Genocide gebeurde bijvoorbeeld bij Kiëv, waar de Duitsers meer dan

100 000 joodse Russen in het ravijn van Babi Jar gooiden. Ook kinderen bleven niet gespaard

[pic]

Russen werden geëxecuteerd door de Duitsers, ca. 1941

5.0 Wat waren de gevolgen voor de Sovjet-Unie?

Toen de Duitsers de Sovjet-Unie binnenvielen waren sommige Russen zowaar blij met de komst. Ze waren eindelijk verlost van de tirannie van Jozef Stalin. Maar deze blijdschap was niet van lange duur, toen de Russen erachter kwamen dat ze het nog heel goed hadden met Stalin, vergeleken met de Duitse bezetter. Deze partisanen verzetten zich tegen de Duitsers. De afkeer tegen de Duitsers groeide onder de Russische bevolking.

[pic]

West-Russische partisanen

De Sovjet-Unie had veel grondgebied verloren, maar de belangrijkste stad was gelukkig niet gevallen, Moskou. Nadat de Duitsers hun plan niet konden voltooien kregen de Sovjets de mogelijkheid om tegenaanvallen uit te voeren. Een van deze tegenaanvallen was het heroveren van Stalingrad. Het zesde leger van Friedrich Paulus zou door de luftwaffe bevoorraad worden en mocht niet weg gaan uit de stad. De Sovjet-generaal Zjoekov wist de stad te heroveren en Paulus gaf zich over en hielp de Sovjets in de Strijd tegen Duitsland op 2 februari 1943.

Een ander groot keerpunt na Operatie Barbarossa was de slag om Koersk, ook in 1943. Hier stonden 1 300 000 Sovjets tegenover 800 000 Duitsers. Ook hier werden de Duitsers verder terug verdreven.

Een van de achterliggende ideeën van de aanval op de Sovjet-Unie was om de banden tussen de gealliëerden te verslechteren. Vooral die met het Verenigd Koninkrijk. Doordat het zo’n langslepende oorlog werd werden de banden juist versterkt tussen de gealliëerden.

Een langslepend gevolg voor de Sovjet-Unie was de economische macht die Rusland werd na de Tweede Wereldoorlog in oost-Europa. Andere Oost-Europese landen werden ingelijfd door de Sovjet-Unie en om een oorlog te voorkomen zette Stalin het ijzeren gordijn neer. De spanningen tussen de kapitalistische en communistische wereld liepen hierdoor hoog op en dit is een van de redenen geweest voor de Koude Oorlog.

6.0 Conclusie

Kijkend naar de successen die de Duitsers geboekt hebben in het begin van de operatie was het zeker een succes. De aanval kwam onverwacht en ze hadden vrijwel onmiddelijk de overmacht in zowel luchtruim als aan de grond. Dat mocht ook wel, want het is de grootste militaire onderneming ooit geweest. In korte tijd wisten de Duitsers ver op te rukken en het leek te gaan zoals gepland. De Sovjets hadden geen tegenwoord paraat omdat de Duitsers strategisch betere beslissingen maakten, meer ervaring hadden, en omdat Stalin veel legerofficieren had laten executeren.

De snelle aanvallen van Duitsland waren erg succesvol en de Duitsers waren erg optimistisch. Het plan zou misschien wel kunnen lukken. De voortgang stagneerde echter omdat er teveel tijd verspild was door Hitler. Zijn doelen verschilden van de oorspronkelijke plannen en het plan zelf trad veel later in werking dan oorspronkelijk bedacht. Dit zorgde ervoor dat de winter (waar de Duitsers niet goed op voorbereid waren) eerder in de strijd kwam.

Ook de modderperiode in oktober zorgde voor veel oponthoud. Dit gaf de Russen de tijd om zich te herwapenen en defensief op te stellen. De hoeveelheid Sovjets aan het front was simpel gezegd te groot en Hitler zou nooit door kunnen breken in een langslepende oorlog. De oorlog moest hier van korte duur zijn omdat de Sovjets zich keer op keer konden herwapenen en opnieuw defensief konden opstellen. Dit kon alleen tegengehouden worden als Hitler de A-A linie had bereikt en van daaruit de industrie in verder Rusland had kunnen bombarderen.

Had hij betere beslissingen genomen, zoals het onmiddelijk aanvallen van de olievelden in de Kaukasus, dan had hij wellicht voor een tekort aan brandstof kunnen zorgen bij de Russen. Dit is natuurlijk allemaal speculatie, maar Hitler’s beslissingen waren niet de beste beslissingen. Hij liet zich drijven door zijn haat tegen de Slavische volkeren in plaats van te luisteren naar zijn generaals, die een beter zicht op het front hadden.

Al met al heeft Operatie Barbarossa dus gefaald. De doelstellingen van de oorspronkelijke plannen waren niet gehaald en Duitsland wist geen oorlog op meerdere fronten te voorkomen. Tevens gingen veel middelen verloren aan de strijd aan het oostfront en na de initiële successen wisten de Duitsers het bolwerk van de communisten niet in te nemen, Moskou, wat misschien voor de val van de Sovjet-Unie had kunnen zorgen (en dus het einde van de oorlog aan het oostfront had kunnen betekenen).

7.0 Bronnenlijst:

(ERINNERUNGEN EINES SOLDAT, 1954, generaal Heinz Guderian)







Glantz, David, The Soviet‐German War 1941–45: Myths and Realities: A Survey Essay.









Grootboek van de tweede wereldoorlog, deel twee

................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download