BGB New Testament - Greek Bible



Holy BibleBerean Greek BibleNew TestamentTo change text size: Ctrl-Shift-> or Ctrl-Shift-<Highlight your text and use the above commands to changetext size while maintaining proportions of verse numbers, text, footnotesMatthewMarkLukeJohnActsRomans1 Corinthians2 CorinthiansGalatiansEphesiansPhilippiansColossians1 Thessalonians2 Thessalonians1 Timothy2 TimothyTitusPhilemonHebrewsJames1 Peter2 Peter1 John2 John3 JohnJudeRevelationThe Holy Bible, Berean Greek Bible, BGBCopyright ?2016 by Bible HubAll Rights Reserved Worldwide.Published by Bible HubPittsburgh, PA 15045 USAThe BGB text may be quoted in any form (written, visual, audio, or electronic) up to two thousand (2000) verses without written permission of the publisher. Also without requirement of written permission, you are free to make up to 200 copies of any portion of this text, or the full text itself, for personal use or free distribution in a church, ministry, or missions setting.Notice of copyright must appear on the title page as follows:The Holy Bible, Berean Greek Bible, BGBCopyright ?2016 by Bible HubUsed by Permission. All Rights Reserved Worldwide.Additionally, free licensing for use of the full text in software, apps, and websites is available through the following Berean Bible websites:Berean.Bible ...............................Berean Bible Homepage ................Berean Interlinear Bible (BIB) ........................Berean Literal Bible (BLB) .......................Berean Study Bible (BSB) ..............Berean Emphasized Bible (BEB)Please direct further permissions and licensing inquiries to us through the contact page at one of the above websites.PrefaceNow the Bereans were more noble-minded than the Thessalonians, for they received the message with great eagerness and examined the Scriptures every day to see if these teachings were true. – Acts 17:11The Berean Bible is a completely new translation of the Holy Bible, based on the best available manuscripts and sources. Each word is connected back to the Greek or Hebrew text, resulting in a transparent and honest text that can be studied for its root meanings.The Berean Study Bible text is the result of a meticulous translation and styling process to maintain core meanings and produce an English text of high literary quality, effective for public reading, study, memorization, and evangelism.Additionally, we believe that the Scriptures are meant to be studied and shared freely. Just as Paul encouraged the churches to pass on his letters, we are developing digital resources that will be free to access and free to share in websites, apps and software.The Berean Bible incorporates four main components:1. An interlinear Bible to directly follow the Greek and Hebrew texts.2. A literal translation to take the reader to the core of the Greek and Hebrew meanings.3. A modern English translation, effective for public reading, memorization, and evangelism.4. An emphasized translation to bring out the full meaning and intensity of the original texts.All sources are freely available and linked through to the original source, making the multi-tiered translation process an “open translation.” In other words, the source behind the translation is clear and available to all. The translation databases and lexical information are freely available at the Berean Bible websites. This opens the translation process even to those without extensive training in Greek and Hebrew.The four tiers also provide study support by enhancing the expression of meaning on multiple levels. Since languages often do not translate in a one to one fashion, the multiple tiers express a fuller meaning that is able to contain both “word for word” and “thought for thought” renderings.Berean Interlinear BibleThe interlinear gloss is a word for word, original word order rendering based on the most reliable Greek and Hebrew sources. This text also contains complete parsing tags, as well as Strong’s numbers to for easy reference to lexicons. The following elements are included for each word of the interlinear:1. Greek or Hebrew text2. Transliteration3. Morphology: Part of Speech – Person, Tense, Mood, Voice – Case, Number, Gender, Comparison4. English Gloss5. Strong’s Number6. Lexical definition7. Punctuation: Both the Greek text source and, separately, the English gloss are punctuated to assist in reading and understanding. Berean Literal BibleThe second step in the translation process was the development of a word for word English word order text with the following features:1. Parts of speech match as closely as possible in translation from Greek to English.2. Tense, mood, and voice of verbs are maintained as closely as possible.3. All tags from the interlinear are maintained so that the word for word translation can be connected back to each element of the original text.4. Gender is translated to be consistent with the original sources (This is also maintained in the Interlinear, Study, and Emphasized Bibles).5. Pronouns that represent Deity are capitalized for clearer study of difficult passages (This format is maintained from the Interlinear through to the Study and Emphasized Bibles).6. Sentence structure is maintained so that, in general, the flow of the longer Greek sentences is not interrupted in the translation to the literal version.Berean Study BibleAs the interlinear and literal versions were refined, they were strenuously transformed into a smooth text in modern English. The goal was to maintain a high level of readability along with core meaning integrity.This process involved several full rounds of editing and translating in order to develop a text with a high literary quality that does not compromise accuracy. This method ensured that as literal a text as possible would be maintained, while offering a syntax and flow that are well suited as a modern literary tool.Quite importantly, it was required that the translation stay consistent with the core meanings of the original sources. All links and paths back through the translation process are maintained, as the Study Bible links back to each literal rendering and Greek or Hebrew root. Additionally, the Study Bible makes generous use of section headings and paragraph formatting, to meet the needs of the modern reader.Berean Emphasized BibleAs work on the BSB progressed, the desire arose to further and more fully express the emphases, nuances, and style of the original texts. The Berean Emphasized Bible is under construction for both the Old and New Testaments, and will be a wonderful tool for readers, students, teachers, and pastors alike. The translation is designed to bring out the full meaning, intensity, and clarity of the original Greek and Hebrew sources.Publication and SharingAnother significant goal of the project is to share a Bible text that is as free as possible from licensing and publishing constraints. While a copyright is necessary to ensure that there are not multiple variants of the same version, we intend to enable royalty-free publishing of digital resources and generous licensing for use in print. Since we believe that a translation must be directly connected to the Greek and Hebrew roots, the tools and data for these connections are freely available as well.Free licensing for use of the full text in software, apps, and websites is available through one or more of the following Berean Bible websites:Berean.Bible.................................Berean Bible Homepage..................Berean Interlinear Bible (BIB)..........................Berean Literal Bible (BLB).........................Berean Study Bible (BSB)................Berean Emphasized Bible (BEB)Greek and Hebrew SourcesThe Greek source is documented for all New Testament renderings, with the following among the major sources being considered: SBL, Nestle Aland, Byzantine, Greek Orthodox, Tischendorf, Textus Receptus, Westcott and Hort, Nestle, as well as a variety of manuscripts on which the critical texts are based. In producing the translation, weight was given to the more reliable, earlier manuscripts and to scholarly critical texts. Significant variants between critical texts have been documented and taken into consideration for translation, along with additional manuscript evidence. Please see the Berean Bible website for full documentation of Greek and Hebrew sources.Translation CommitteeThe Berean Bible Translation Committee is comprised of members who have devoted much of their lives to sharing and translating the Scriptures. Please see the Berean Bible homepage for a full description of the translation committee and process. We pray that this text will enable readers to connect with God’s word to study it, memorize it, share it, and proclaim it. We are inspired by the model of the early Christian church:After this letter has been read among you, make sure that it is also read in the church of the Laodiceans, and that you in turn read the letter from Laodicea. – Colossians 4:16The Scriptures belonged to the church and were meant to be examined, copied, and distributed. We hope to be able to live up to this example with all the resources we have been entrusted to pass on.MatthewMatthew 1The Genealogy of Jesus(Ruth 4:18-22; Luke 3:23-38)1?Β?βλο? γεν?σεω? ?ησο? Χριστο? υ?ο? Δαυ?δ υ?ο? ?βρα?μ. 2??βρα?μ ?γ?ννησεν τ?ν ?σα?κ,?σα?κ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ακ?β,?ακ?β δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ο?δαν κα? το?? ?δελφο?? α?το?, 3??ο?δα? δ? ?γ?ννησεν τ?ν Φαρ?? κα? τ?ν Ζαρ? ?κ τ?? Θ?μαρ,Φαρ?? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?σρ?μ,?σρ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ρ?μ, 4??ρ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?μιναδ?β,?μιναδ?β δ? ?γ?ννησεν τ?ν Ναασσ?ν,Ναασσ?ν δ? ?γ?ννησεν τ?ν Σαλμ?ν, 5?Σαλμ?ν δ? ?γ?ννησεν τ?ν Β?ε? ?κ τ?? ?αχ?β,Β?ε? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωβ?δ ?κ τ?? ?ο?θ,?ωβ?δ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?εσσα?, 6??εσσα? δ? ?γ?ννησεν τ?ν Δαυ?δ τ?ν βασιλ?α.Δαυ?δ δ? ?γ?ννησεν τ?ν Σολομ?να ?κ τ?? το? Ο?ρ?ου, 7?Σολομ?ν δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?οβο?μ,?οβο?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?βι?,?βι? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?σ?φ, 8??σ?φ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωσαφ?τ,?ωσαφ?τ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωρ?μ,?ωρ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ζ?αν, 9??ζ?α? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωαθ?μ,?ωαθ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?χαζ,?χαζ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ζεκ?αν, 10??ζεκ?α? δ? ?γ?ννησεν τ?ν Μανασσ?,Μανασσ?? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?μ??,?μ?? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωσ?αν, 11??ωσ?α? δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?εχον?αν κα? το?? ?δελφο?? α?το??π? τ?? μετοικεσ?α? Βαβυλ?νο?. 12?Μετ? δ? τ?ν μετοικεσ?αν Βαβυλ?νο??εχον?α? ?γ?ννησεν τ?ν Σαλαθι?λ,Σαλαθι?λ δ? ?γ?ννησεν τ?ν Ζοροβαβ?λ, 13?Ζοροβαβ?λ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?βιο?δ,?βιο?δ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?λιακ?μ,?λιακ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ζ?ρ, 14??ζ?ρ δ? ?γ?ννησεν τ?ν Σαδ?κ,Σαδ?κ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?χ?μ,?χ?μ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?λιο?δ, 15??λιο?δ δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?λε?ζαρ,?λε?ζαρ δ? ?γ?ννησεν τ?ν Ματθ?ν,Ματθ?ν δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ακ?β, 16??ακ?β δ? ?γ?ννησεν τ?ν ?ωσ?φ τ?ν ?νδρα Μαρ?α?,?ξ ?? ?γενν?θη ?ησο?? ? λεγ?μενο? Χριστ??. 17?Π?σαι ο?ν α? γενεα? ?π? ?βρα?μ ?ω? Δαυ?δ γενεα? δεκατ?σσαρε?, κα? ?π? Δαυ?δ ?ω? τ?? μετοικεσ?α? Βαβυλ?νο? γενεα? δεκατ?σσαρε?, κα? ?π? τ?? μετοικεσ?α? Βαβυλ?νο? ?ω? το? Χριστο? γενεα? δεκατ?σσαρε?. The Birth of Jesus(Isaiah 7:10-16; Micah 5:1-6; Luke 2:1-7)18?Το? δ? ?ησο? Χριστο? ? γ?νεσι? ο?τω? ?ν. μνηστευθε?ση? τ?? μητρ?? α?το? Μαρ?α? τ? ?ωσ?φ, πρ?ν ? συνελθε?ν α?το?? ε?ρ?θη ?ν γαστρ? ?χουσα ?κ πνε?ματο? ?γ?ου. 19??ωσ?φ δ? ? ?ν?ρ α?τ??, δ?καιο? ?ν κα? μ? θ?λων α?τ?ν δειγματ?σαι, ?βουλ?θη λ?θρ? ?πολ?σαι α?τ?ν. 20?Τα?τα δ? α?το? ?νθυμηθ?ντο? ?δο? ?γγελο? Κυρ?ου κατ’ ?ναρ ?φ?νη α?τ? λ?γων “?ωσ?φ υ??? Δαυ?δ, μ? φοβηθ?? παραλαβε?ν Μαρ?αν τ?ν γυνα?κ? σου, τ? γ?ρ ?ν α?τ? γεννηθ?ν ?κ Πνε?ματ?? ?στιν ?γ?ου? 21?τ?ξεται δ? υ??ν κα? καλ?σει? τ? ?νομα α?το? ?ησο?ν? α?τ?? γ?ρ σ?σει τ?ν λα?ν α?το? ?π? τ?ν ?μαρτι?ν α?τ?ν.” 22?Το?το δ? ?λον γ?γονεν ?να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν ?π? Κυρ?ου δι? το? προφ?του λ?γοντο? 23?“?δο? ? παρθ?νο? ?ν γαστρ? ?ξεικα? τ?ξεται υ??ν,κα? καλ?σουσιν τ? ?νομα α?το? ?μμανου?λ,”a? ?στιν μεθερμηνευ?μενον “Μεθ’ ?μ?ν ? Θε??.” 24??γερθε?? δ? ? ?ωσ?φ ?π? το? ?πνου ?πο?ησεν ?? προσ?ταξεν α?τ? ? ?γγελο? Κυρ?ου, κα? παρ?λαβεν τ?ν γυνα?κα α?το?? 25?κα? ο?κ ?γ?νωσκεν α?τ?ν ?ω? ο? ?τεκεν υ??ν? κα? ?κ?λεσεν τ? ?νομα α?το? ?ησο?ν. a 23 Isaiah 7:14Matthew 2The Pilgrimage of the Magi1?Το? δ? ?ησο? γεννηθ?ντο? ?ν Βηθλ?εμ τ?? ?ουδα?α? ?ν ?μ?ραι? ?ρ?δου το? βασιλ?ω?, ?δο? μ?γοι ?π? ?νατολ?ν παρεγ?νοντο ε?? ?εροσ?λυμα 2?λ?γοντε? “Πο? ?στιν ? τεχθε?? βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων; ε?δομεν γ?ρ α?το? τ?ν ?στ?ρα ?ν τ? ?νατολ? κα? ?λθομεν προσκυν?σαι α?τ?.” 3??κο?σα? δ? ? βασιλε?? ?ρ?δη? ?ταρ?χθη, κα? π?σα ?εροσ?λυμα μετ’ α?το?, 4?κα? συναγαγ?ν π?ντα? το?? ?ρχιερε?? κα? γραμματε?? το? λαο? ?πυνθ?νετο παρ’ α?τ?ν πο? ? Χριστ?? γενν?ται. 5?Ο? δ? ε?παν α?τ?? “?ν Βηθλ?εμ τ?? ?ουδα?α?? ο?τω? γ?ρ γ?γραπται δι? το? προφ?του? 6?‘Κα? σ?, Βηθλ?εμ γ? ?ο?δα,ο?δαμ?? ?λαχ?στη ε? ?ν το?? ?γεμ?σιν ?ο?δα??κ σο? γ?ρ ?ξελε?σεται ?γο?μενο?,?στι? ποιμανε? τ?ν λα?ν μου τ?ν ?σρα?λ.’a” 7?Τ?τε ?ρ?δη? λ?θρ? καλ?σα? το?? μ?γου? ?κρ?βωσεν παρ’ α?τ?ν τ?ν χρ?νον το? φαινομ?νου ?στ?ρο?, 8?κα? π?μψα? α?το?? ε?? Βηθλ?εμ ε?πεν? “Πορευθ?ντε? ?ξετ?σατε ?κριβ?? περ? το? παιδ?ου? ?π?ν δ? ε?ρητε, ?παγγε?λατ? μοι, ?πω? κ?γ? ?λθ?ν προσκυν?σω α?τ?.” 9?Ο? δ? ?κο?σαντε? το? βασιλ?ω? ?πορε?θησαν? κα? ?δο? ? ?στ?ρ, ?ν ε?δον ?ν τ? ?νατολ?, προ?γεν α?το?? ?ω? ?λθ?ν ?στ?θη ?π?νω ο? ?ν τ? παιδ?ον. 10??δ?ντε? δ? τ?ν ?στ?ρα ?χ?ρησαν χαρ?ν μεγ?λην σφ?δρα. 11?κα? ?λθ?ντε? ε?? τ?ν ο?κ?αν ε?δον τ? παιδ?ον μετ? Μαρ?α? τ?? μητρ?? α?το?, κα? πεσ?ντε? προσεκ?νησαν α?τ?, κα? ?νο?ξαντε? το?? θησαυρο?? α?τ?ν προσ?νεγκαν α?τ? δ?ρα, χρυσ?ν κα? λ?βανον κα? σμ?ρναν. 12?Κα? χρηματισθ?ντε? κατ’ ?ναρ μ? ?νακ?μψαι πρ?? ?ρ?δην, δι’ ?λλη? ?δο? ?νεχ?ρησαν ε?? τ?ν χ?ραν α?τ?ν. The Flight to Egypt(Hosea 11:1-7)13??ναχωρησ?ντων δ? α?τ?ν, ?δο? ?γγελο? κυρ?ου φα?νεται κατ’ ?ναρ τ? ?ωσ?φ λ?γων “?γερθε?? παρ?λαβε τ? παιδ?ον κα? τ?ν μητ?ρα α?το? κα? φε?γε ε?? Α?γυπτον, κα? ?σθι ?κε? ?ω? ?ν ε?πω σοι? μ?λλει γ?ρ ?ρ?δη? ζητε?ν τ? παιδ?ον το? ?πολ?σαι α?τ?.” 14?? δ? ?γερθε?? παρ?λαβεν τ? παιδ?ον κα? τ?ν μητ?ρα α?το? νυκτ?? κα? ?νεχ?ρησεν ε?? Α?γυπτον, 15?κα? ?ν ?κε? ?ω? τ?? τελευτ?? ?ρ?δου? ?να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν ?π? κυρ?ου δι? το? προφ?του λ?γοντο? “?ξ Α?γ?πτου ?κ?λεσα τ?ν υ??ν μου.”b The Slaughter of Infants(Jeremiah 31:1-30)16?Τ?τε ?ρ?δη? ?δ?ν ?τι ?νεπα?χθη ?π? τ?ν μ?γων ?θυμ?θη λ?αν, κα? ?ποστε?λα? ?νε?λεν π?ντα? το?? πα?δα? το?? ?ν Βηθλ?εμ κα? ?ν π?σι το?? ?ρ?οι? α?τ?? ?π? διετο?? κα? κατωτ?ρω, κατ? τ?ν χρ?νον ?ν ?κρ?βωσεν παρ? τ?ν μ?γων. 17?τ?τε ?πληρ?θη τ? ?ηθ?ν δι? ?ερεμ?ου το? προφ?του λ?γοντο? 18?“Φων? ?ν ?αμ? ?κο?σθη,κλαυθμ?? κα? ?δυρμ?? πολ????αχ?λ κλα?ουσα τ? τ?κνα α?τ??,κα? ο?κ ?θελεν παρακληθ?ναι?τι ο?κ ε?σ?ν.”c The Return to Nazareth(Isaiah 61:1-11; Matthew 13:53-58; Mark 6:1-6; Luke 2:39-40; Luke 4:16-30)19?Τελευτ?σαντο? δ? το? ?ρ?δου, ?δο? ?γγελο? Κυρ?ου φα?νεται κατ’ ?ναρ τ? ?ωσ?φ ?ν Α?γ?πτ? 20?λ?γων “?γερθε?? παρ?λαβε τ? παιδ?ον κα? τ?ν μητ?ρα α?το? κα? πορε?ου ε?? γ?ν ?σρα?λ? τεθν?κασιν γ?ρ ο? ζητο?ντε? τ?ν ψυχ?ν το? παιδ?ου.” 21?? δ? ?γερθε?? παρ?λαβεν τ? παιδ?ον κα? τ?ν μητ?ρα α?το? κα? ε?σ?λθεν ε?? γ?ν ?σρα?λ. 22??κο?σα? δ? ?τι ?ρχ?λαο? βασιλε?ει τ?? ?ουδα?α? ?ντ? το? πατρ?? α?το? ?ρ?δου ?φοβ?θη ?κε? ?πελθε?ν? χρηματισθε?? δ? κατ’ ?ναρ ?νεχ?ρησεν ε?? τ? μ?ρη τ?? Γαλιλα?α?, 23?κα? ?λθ?ν κατ?κησεν ε?? π?λιν λεγομ?νην Ναζαρ?τ? ?πω? πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? τ?ν προφητ?ν ?τι “Ναζωρα?ο? κληθ?σεται.” a 6 Micah 5:2,4b 15 Hosea 11:1c 18 Jeremiah 31:15Matthew 3The Mission of John the Baptist(Isaiah 40:1-5; Mark 1:1-8; Luke 3:1-20; John 1:19-28)1??ν δ? τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? παραγ?νεται ?ω?ννη? ? βαπτιστ?? κηρ?σσων ?ν τ? ?ρ?μ? τ?? ?ουδα?α?, 2??κα?? λ?γων “Μετανοε?τε? ?γγικεν γ?ρ ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν.” 3?ο?το? γ?ρ ?στιν ? ?ηθε?? δι? ?σα?ου το? προφ?του λ?γοντο?“Φων? βο?ντο? ?ν τ? ?ρ?μ?‘?τοιμ?σατε τ?ν ?δ?ν Κυρ?ου,ε?θε?α? ποιε?τε τ?? τρ?βου? α?το?.’”a 4?Α?τ?? δ? ? ?ω?ννη? ε?χεν τ? ?νδυμα α?το? ?π? τριχ?ν καμ?λου κα? ζ?νην δερματ?νην περ? τ?ν ?σφ?ν α?το?? ? δ? τροφ? ?ν α?το? ?κρ?δε? κα? μ?λι ?γριον. 5?Τ?τε ?ξεπορε?ετο πρ?? α?τ?ν ?εροσ?λυμα κα? π?σα ? ?ουδα?α κα? π?σα ? περ?χωρο? το? ?ορδ?νου, 6?κα? ?βαπτ?ζοντο ?ν τ? ?ορδ?ν? ποταμ? ?π’ α?το? ?ξομολογο?μενοι τ?? ?μαρτ?α? α?τ?ν. 7??δ?ν δ? πολλο?? τ?ν Φαρισα?ων κα? Σαδδουκα?ων ?ρχομ?νου? ?π? τ? β?πτισμα ?α?το?? ε?πεν α?το?? “Γενν?ματα ?χιδν?ν, τ?? ?π?δειξεν ?μ?ν φυγε?ν ?π? τ?? μελλο?ση? ?ργ??; 8?ποι?σατε ο?ν καρπ?ν ?ξιον τ?? μετανο?α?? 9?κα? μ? δ?ξητε λ?γειν ?ν ?αυτο?? ‘Πατ?ρα ?χομεν τ?ν ?βρα?μ?’ λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι δ?ναται ? Θε?? ?κ τ?ν λ?θων το?των ?γε?ραι τ?κνα τ? ?βρα?μ. 10??δη δ? ? ?ξ?νη πρ?? τ?ν ??ζαν τ?ν δ?νδρων κε?ται? π?ν ο?ν δ?νδρον μ? ποιο?ν καρπ?ν καλ?ν ?κκ?πτεται κα? ε?? π?ρ β?λλεται. 11??γ? μ?ν ?μ?? βαπτ?ζω ?νb ?δατι ε?? μετ?νοιαν? ? δ? ?π?σω μου ?ρχ?μενο? ?σχυρ?τερ?? μο? ?στιν, ο? ο?κ ε?μ? ?καν?? τ? ?ποδ?ματα βαστ?σαι? α?τ?? ?μ?? βαπτ?σει ?ν Πνε?ματι ?γ?? κα? πυρ?? 12?ο? τ? πτ?ον ?ν τ? χειρ? α?το?, κα? διακαθαριε? τ?ν ?λωνα α?το?, κα? συν?ξει τ?ν σ?τον α?το? ε?? τ?ν ?ποθ?κην, τ? δ? ?χυρον κατακα?σει πυρ? ?σβ?στ?.” The Baptism of Jesus(Mark 1:9-11; Luke 3:21-22; John 1:29-34)13?Τ?τε παραγ?νεται ? ?ησο?? ?π? τ?? Γαλιλα?α? ?π? τ?ν ?ορδ?νην πρ?? τ?ν ?ω?ννην το? βαπτισθ?ναι ?π’ α?το?. 14?? δ? ??ω?ννη?? διεκ?λυεν α?τ?ν λ?γων “?γ? χρε?αν ?χω ?π? σο? βαπτισθ?ναι, κα? σ? ?ρχ? πρ?? με;” 15??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν ?πρ?? α?τ?ν? “?φε? ?ρτι? ο?τω? γ?ρ πρ?πον ?στ?ν ?μ?ν πληρ?σαι π?σαν δικαιοσ?νην.” τ?τε ?φ?ησιν α?τ?ν. 16?Βαπτισθε?? δ? ? ?ησο?? ε?θ?? ?ν?βη ?π? το? ?δατο?? κα? ?δο? ?νε?χθησανc ο? ο?ρανο?, κα? ε?δεν [τ?] Πνε?μα [το?] Θεο? καταβα?νον ?σε? περιστερ?ν [κα?] ?ρχ?μενον ?π’ α?τ?ν? 17?κα? ?δο? φων? ?κ τ?ν ο?ραν?ν λ?γουσα “Ο?τ?? ?στιν ? Υ??? μου ? ?γαπητ??, ?ν ? ε?δ?κησα.” a 3 Isaiah 40:3b 11 Or in water ... in the Holy Spiritc 16 NA, BYZ, and TR include include α?τ?Matthew 4The Temptation of Jesus(Mark 1:12-13; Luke 4:1-13)1?Τ?τε ? ?ησο?? ?ν?χθη ε?? τ?ν ?ρημον ?π? το? Πνε?ματο?, πειρασθ?ναι ?π? το? διαβ?λου. 2?κα? νηστε?σα? ?μ?ρα? τεσσερ?κοντα κα? τεσσερ?κοντα ? ν?κτα? ?στερον ?πε?νασεν. 3?Κα? προσελθ?ν ? πειρ?ζων ε?πεν α?τ? “Ε? Υ??? ε? το? Θεο?, ε?π? ?να ο? λ?θοι ο?τοι ?ρτοι γ?νωνται.” 4?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Γ?γραπται‘Ο?κ ?π’ ?ρτ? μ?ν? ζ?σεται ? ?νθρωπο?,?λλ’ ?π? παντ? ??ματι ?κπορευομ?ν? δι? στ?ματο? Θεο?.’a” 5?Τ?τε παραλαμβ?νει α?τ?ν ? δι?βολο? ε?? τ?ν ?γ?αν π?λιν, κα? ?στησεν α?τ?ν ?π? τ? πτερ?γιον το? ?ερο?, 6?κα? λ?γει α?τ? “Ε? Υ??? ε? το? Θεο?, β?λε σεαυτ?ν κ?τω? γ?γραπται γ?ρ ?τι‘Το?? ?γγ?λοι? α?το? ?ντελε?ται περ? σο?κα? ?π? χειρ?ν ?ρο?σ?ν σε,μ?? ποτε προσκ?ψ?? πρ?? λ?θοντ?ν π?δα σου.’b” 7??φη α?τ? ? ?ησο?? “Π?λιν γ?γραπται ‘Ο?κ ?κπειρ?σει? Κ?ριον τ?ν Θε?ν σου.’c” 8?Π?λιν παραλαμβ?νει α?τ?ν ? δι?βολο? ε?? ?ρο? ?ψηλ?ν λ?αν, κα? δε?κνυσιν α?τ? π?σα? τ?? βασιλε?α? το? κ?σμου κα? τ?ν δ?ξαν α?τ?ν, 9?κα? ε?πεν α?τ? “Τα?τ? σοι π?ντα δ?σω, ??ν πεσ?ν προσκυν?σ?? μοι.” 10?Τ?τε λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?παγε, Σαταν?? γ?γραπται γ?ρ ‘Κ?ριον τ?ν θε?ν σου προσκυν?σει? κα? α?τ? μ?ν?d λατρε?σει?.’” 11?Τ?τε ?φ?ησιν α?τ?ν ? δι?βολο?, κα? ?δο? ?γγελοι προσ?λθον κα? διηκ?νουν α?τ?. Jesus Begins His Ministry(Isaiah 9:1-7; Mark 1:14-15; Luke 4:14-15)12??κο?σα? δ? ?τι ?ω?ννη? παρεδ?θη ?νεχ?ρησεν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν. 13?κα? καταλιπ?ν τ?ν Ναζαρ? ?λθ?ν κατ?κησεν ε?? Καφαρναο?μ τ?ν παραθαλασσ?αν ?ν ?ρ?οι? Ζαβουλ?ν κα? Νεφθαλ?μ? 14??να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? ?σα?ου το? προφ?του λ?γοντο? 15?“Γ? Ζαβουλ?ν κα? γ? Νεφθαλ?μ,?δ?ν θαλ?σση?, π?ραν το? ?ορδ?νου,Γαλιλα?α τ?ν ?θν?ν, 16?? λα?? ? καθ?μενο? ?ν σκοτ?? φ?? ε?δεν μ?γα,κα? το?? καθημ?νοι? ?ν χ?ρ? κα? σκι? θαν?τουφ?? ?ν?τειλεν α?το??.”e 17??π? τ?τε ?ρξατο ? ?ησο?? κηρ?σσειν κα? λ?γειν “Μετανοε?τε, ?γγικεν γ?ρ ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν.” The First Disciples(Matthew 13:47-52; Mark 1:16-20; Luke 5:1-11; John 1:35-42)18?Περιπατ?ν δ? παρ? τ?ν θ?λασσαν τ?? Γαλιλα?α? ε?δεν δ?ο ?δελφο??, Σ?μωνα τ?ν λεγ?μενον Π?τρον κα? ?νδρ?αν τ?ν ?δελφ?ν α?το?, β?λλοντα? ?μφ?βληστρον ε?? τ?ν θ?λασσαν? ?σαν γ?ρ ?λιε??. 19?κα? λ?γει α?το?? “Δε?τε ?π?σω μου, κα? ποι?σω ?μ?? ?λιε?? ?νθρ?πων.” 20?ο? δ? ε?θ?ω? ?φ?ντε? τ? δ?κτυα ?κολο?θησαν α?τ?. 21?Κα? προβ?? ?κε?θεν ε?δεν ?λλου? δ?ο ?δελφο??, ??κωβον τ?ν το? Ζεβεδα?ου κα? ?ω?ννην τ?ν ?δελφ?ν α?το?, ?ν τ? πλο?? μετ? Ζεβεδα?ου το? πατρ?? α?τ?ν καταρτ?ζοντα? τ? δ?κτυα α?τ?ν? κα? ?κ?λεσεν α?το??. 22?ο? δ? ε?θ?ω? ?φ?ντε? τ? πλο?ον κα? τ?ν πατ?ρα α?τ?ν ?κολο?θησαν α?τ?. Jesus Heals the Multitudes(Luke 6:17-19)23?Κα? περι?γεν ?ν ?λ? τ? Γαλιλα??, διδ?σκων ?ν τα?? συναγωγα?? α?τ?ν κα? κηρ?σσων τ? ε?αγγ?λιον τ?? βασιλε?α? κα? θεραπε?ων π?σαν ν?σον κα? π?σαν μαλακ?αν ?ν τ? λα?. 24?κα? ?π?λθεν ? ?κο? α?το? ε?? ?λην τ?ν Συρ?αν? κα? προσ?νεγκαν α?τ? π?ντα? το?? κακ?? ?χοντα? ποικ?λαι? ν?σοι? κα? βασ?νοι? συνεχομ?νου?, [κα?] δαιμονιζομ?νου? κα? σεληνιαζομ?νου? κα? παραλυτικο??, κα? ?θερ?πευσεν α?το??. 25?Κα? ?κολο?θησαν α?τ? ?χλοι πολλο? ?π? τ?? Γαλιλα?α? κα? Δεκαπ?λεω?f κα? ?εροσολ?μων κα? ?ουδα?α? κα? π?ραν το? ?ορδ?νου. a 4 Deuteronomy 8:3b 6 Psalm 91:11,12c 7 Deuteronomy 6:16d 10 Deuteronomy 6:13e 15-16 Isaiah 9:1,2f 25 That is, the Ten CitiesMatthew 5The Sermon on the Mount1??δ?ν δ? το?? ?χλου? ?ν?βη ε?? τ? ?ρο?? κα? καθ?σαντο? α?το? προσ?λθαν α?τ? ο? μαθητα? α?το?? 2?κα? ?νο?ξα? τ? στ?μα α?το? ?δ?δασκεν α?το?? λ?γων The Beatitudes(Psalm 1:1-6; Luke 6:20-23)3?“Μακ?ριοι ο? πτωχο? τ? πνε?ματι,?τι α?τ?ν ?στιν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν. 4?Μακ?ριοι ο? πενθο?ντε?,?τι α?το? παρακληθ?σονται. 5?Μακ?ριοι ο? πραε??,?τι α?το? κληρονομ?σουσιν τ?ν γ?ν. 6?Μακ?ριοι ο? πειν?ντε? κα? διψ?ντε? τ?ν δικαιοσ?νην,?τι α?το? χορτασθ?σονται. 7?Μακ?ριοι ο? ?λε?μονε?,?τι α?το? ?λεηθ?σονται. 8?Μακ?ριοι ο? καθαρο? τ? καρδ??,?τι α?το? τ?ν Θε?ν ?ψονται. 9?Μακ?ριοι ο? ε?ρηνοποιο?,?τι α?το? υ?ο? Θεο? κληθ?σονται. 10?Μακ?ριοι ο? δεδιωγμ?νοι ?νεκεν δικαιοσ?νη?,?τι α?τ?ν ?στιν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν. 11?Μακ?ριο? ?στε ?ταν ?νειδ?σωσιν ?μ?? κα? δι?ξωσιν κα? ε?πωσιν π?ν πονηρ?ν καθ’ ?μ?ν ψευδ?μενοι ?νεκεν ?μο?. 12?χα?ρετε κα? ?γαλλι?σθε, ?τι ? μισθ?? ?μ?ν πολ?? ?ν το?? ο?ρανο??? ο?τω? γ?ρ ?δ?ωξαν το?? προφ?τα? το?? πρ? ?μ?ν. Salt and Light(Philippians 2:12-18)13??με?? ?στε τ? ?λα? τ?? γ??? ??ν δ? τ? ?λα? μωρανθ?, ?ν τ?νι ?λισθ?σεται; ε?? ο?δ?ν ?σχ?ει ?τι ε? μ? βληθ?ν ?ξω καταπατε?σθαι ?π? τ?ν ?νθρ?πων. 14??με?? ?στε τ? φ?? το? κ?σμου. ο? δ?ναται π?λι? κρυβ?ναι ?π?νω ?ρου? κειμ?νη? 15?ο?δ? κα?ουσιν λ?χνον κα? τιθ?ασιν α?τ?ν ?π? τ?ν μ?διον, ?λλ’ ?π? τ?ν λυχν?αν, κα? λ?μπει π?σιν το?? ?ν τ? ο?κ??. 16?ο?τω? λαμψ?τω τ? φ?? ?μ?ν ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων, ?πω? ?δωσιν ?μ?ν τ? καλ? ?ργα κα? δοξ?σωσιν τ?ν πατ?ρα ?μ?ν τ?ν ?ν το?? ο?ρανο??. The Fulfillment of the Law17?Μ? νομ?σητε ?τι ?λθον καταλ?σαι τ?ν ν?μον ? το?? προφ?τα?? ο?κ ?λθον καταλ?σαι ?λλ? πληρ?σαι? 18??μ?ν γ?ρ λ?γω ?μ?ν, ?ω? ?ν παρ?λθ? ? ο?ραν?? κα? ? γ?, ??τα ?ν ? μ?α κερα?α ο? μ? παρ?λθ? ?π? το? ν?μου, ?ω? ?ν π?ντα γ?νηται. 19??? ??ν ο?ν λ?σ? μ?αν τ?ν ?ντολ?ν το?των τ?ν ?λαχ?στων κα? διδ?ξ? ο?τω? το?? ?νθρ?που?, ?λ?χιστο? κληθ?σεται ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν? ?? δ’ ?ν ποι?σ? κα? διδ?ξ?, ο?το? μ?γα? κληθ?σεται ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν. 20?λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι ??ν μ? περισσε?σ? ?μ?ν ? δικαιοσ?νη πλε?ον τ?ν γραμματ?ων κα? Φαρισα?ων, ο? μ? ε?σ?λθητε ε?? τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν. Anger and Reconciliation(Luke 12:57-59)21??κο?σατε ?τι ?ρρ?θη το?? ?ρχα?οι? ‘Ο? φονε?σει?? ?? δ’ ?ν φονε?σ?, ?νοχο? ?σται τ? κρ?σει.’a 22??γ? δ? λ?γω ?μ?ν ?τι π?? ? ?ργιζ?μενο? τ? ?δελφ? α?το?b ?νοχο? ?σται τ? κρ?σει? ?? δ’ ?ν ε?π? τ? ?δελφ? α?το? ‘?ακ?,’c ?νοχο? ?σται τ? συνεδρ??? ?? δ’ ?ν ε?π? ‘Μωρ?,’ ?νοχο? ?σται ε?? τ?ν γ?ενναν το? πυρ??. 23???ν ο?ν προσφ?ρ?? τ? δ?ρ?ν σου ?π? τ? θυσιαστ?ριον κ?κε? μνησθ?? ?τι ? ?δελφ?? σου ?χει τι κατ? σο?, 24??φε? ?κε? τ? δ?ρ?ν σου ?μπροσθεν το? θυσιαστηρ?ου κα? ?παγε πρ?τον διαλλ?γηθι τ? ?δελφ? σου, κα? τ?τε ?λθ?ν πρ?σφερε τ? δ?ρ?ν σου. 25??σθι ε?νο?ν τ? ?ντιδ?κ? σου ταχ? ?ω? ?του ε? μετ’ α?το? ?ν τ? ?δ?? μ?? ποτ? σε παραδ? ? ?ντ?δικο? τ? κριτ?, κα? ? κριτ?? τ? ?πηρ?τ?, κα? ε?? φυλακ?ν βληθ?σ?? 26??μ?ν λ?γω σοι, ο? μ? ?ξ?λθ?? ?κε?θεν ?ω? ?ν ?ποδ?? τ?ν ?σχατον κοδρ?ντην.d Adultery(Leviticus 18:1-30)27??κο?σατε ?τι ?ρρ?θη ‘Ο? μοιχε?σει?.’e 28??γ? δ? λ?γω ?μ?ν ?τι π?? ? βλ?πων γυνα?κα πρ?? τ? ?πιθυμ?σαι α?τ?ν ?δη ?μο?χευσεν α?τ?ν ?ν τ? καρδ?? α?το?. 29?ε? δ? ? ?φθαλμ?? σου ? δεξι?? σκανδαλ?ζει σε, ?ξελε α?τ?ν κα? β?λε ?π? σο?? συμφ?ρει γ?ρ σοι ?να ?π?ληται ?ν τ?ν μελ?ν σου κα? μ? ?λον τ? σ?μ? σου βληθ? ε?? γ?ενναν. 30?κα? ε? ? δεξι? σου χε?ρ σκανδαλ?ζει σε, ?κκοψον α?τ?ν κα? β?λε ?π? σο?? συμφ?ρει γ?ρ σοι ?να ?π?ληται ?ν τ?ν μελ?ν σου κα? μ? ?λον τ? σ?μ? σου ε?? γ?ενναν ?π?λθ?. Divorce(Deuteronomy 24:1-5; Luke 16:18-18)31??ρρ?θη δ? ‘?? ?ν ?πολ?σ? τ?ν γυνα?κα α?το?, δ?τω α?τ? ?ποστ?σιον.’f 32??γ? δ? λ?γω ?μ?ν ?τι π?? ? ?πολ?ων τ?ν γυνα?κα α?το? παρεκτ?? λ?γου πορνε?α? ποιε? α?τ?ν μοιχευθ?ναι, κα? ?? ??ν ?πολελυμ?νην γαμ?σ? μοιχ?ται. Oaths and Vows(Numbers 30:1-16)33?Π?λιν ?κο?σατε ?τι ?ρρ?θη το?? ?ρχα?οι? ‘Ο?κ ?πιορκ?σει?, ?ποδ?σει? δ? τ? Κυρ?? το?? ?ρκου? σου.’ 34??γ? δ? λ?γω ?μ?ν μ? ?μ?σαι ?λω?? μ?τε ?ν τ? ο?ραν?, ?τι θρ?νο? ?στ?ν το? Θεο?? 35?μ?τε ?ν τ? γ?, ?τι ?ποπ?δι?ν ?στιν τ?ν ποδ?ν α?το?? μ?τε ε?? ?εροσ?λυμα, ?τι π?λι? ?στ?ν το? μεγ?λου Βασιλ?ω?? 36?μ?τε ?ν τ? κεφαλ? σου ?μ?σ??, ?τι ο? δ?νασαι μ?αν τρ?χα λευκ?ν ποι?σαι ? μ?λαιναν. 37??στω δ? ? λ?γο? ?μ?ν ‘Να?’ να?,’ ο?’ ‘Ο??’ τ? δ? περισσ?ν το?των ?κ το? πονηρο? ?στιν.g Love Your Enemies(Leviticus 24:17-23; Luke 6:27-36)38??κο?σατε ?τι ?ρρ?θη ‘?φθαλμ?ν ?ντ? ?φθαλμο? κα? ?δ?ντα ?ντ? ?δ?ντο?.’h 39??γ? δ? λ?γω ?μ?ν μ? ?ντιστ?ναι τ? πονηρ?? ?λλ’ ?στι? σε ?απ?ζει ε?? τ?ν δεξι?ν σιαγ?να σου, στρ?ψον α?τ? κα? τ?ν ?λλην? 40?κα? τ? θ?λοντ? σοι κριθ?ναι κα? τ?ν χιτ?ν? σου λαβε?ν, ?φε? α?τ? κα? τ? ?μ?τιον? 41?κα? ?στι? σε ?γγαρε?σει μ?λιον ?ν, ?παγε μετ’ α?το? δ?ο. 42?τ? α?το?ντ? σε δ??, κα? τ?ν θ?λοντα ?π? σο? δαν?σασθαι μ? ?ποστραφ??. 43??κο?σατε ?τι ?ρρ?θη ‘?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου κα? μισ?σει? τ?ν ?χθρ?ν σου.’i 44??γ? δ? λ?γω ?μ?ν, ?γαπ?τε το?? ?χθρο?? ?μ?ν κα? προσε?χεσθε ?π?ρ τ?ν διωκ?ντων ?μ???j 45??πω? γ?νησθε υ?ο? το? Πατρ?? ?μ?ν το? ?ν ο?ρανο??, ?τι τ?ν ?λιον α?το? ?νατ?λλει ?π? πονηρο?? κα? ?γαθο?? κα? βρ?χει ?π? δικα?ου? κα? ?δ?κου?. 46???ν γ?ρ ?γαπ?σητε το?? ?γαπ?ντα? ?μ??, τ?να μισθ?ν ?χετε; ο?χ? κα? ο? τελ?ναι τ? α?τ? ποιο?σιν; 47?κα? ??ν ?σπ?σησθε το?? ?δελφο?? ?μ?ν μ?νον, τ? περισσ?ν ποιε?τε; ο?χ? κα? ο? ?θνικο? τ? α?τ? ποιο?σιν; 48??σεσθε ο?ν ?με?? τ?λειοι ?? ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ο?ρ?νιο? τ?λει?? ?στιν. a 21 Exodus 20:13; Deuteronomy 5:17b 22 BYZ and TR τ? ?δελφ? α?το? ε?κ?c 22 An Aramaic expression of contemptd 26 Greek kodranten, A roman copper coin worth about 1/64 of a denariuse 27 Exodus 20:14; Deuteronomy 5:18f 31 Deuteronomy 24:1g 37 Or from evilh 38 Exodus 21:24; Leviticus 24:20; Deuteronomy 19:21i 43 Leviticus 19:18j 44 BYZ and TR ε?λογε?τε το?? καταρωμ?νου? ?μ??, καλ?? ποιε?τε το?? μισο?σιν ?μ??, κα? προσε?χεσθε ?π?ρ τ?ν ?πηρεαζ?ντων ?μ??, κα? διωκ?ντων ?μ??·Matthew 6Giving to the Needy(Deuteronomy 15:7-11)1?Προσ?χετε δ? τ?ν δικαιοσ?νην ?μ?ν μ? ποιε?ν ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων πρ?? τ? θεαθ?ναι α?το??? ε? δ? μ??γε, μισθ?ν ο?κ ?χετε παρ? τ? Πατρ? ?μ?ν τ? ?ν το?? ο?ρανο??. 2??ταν ο?ν ποι?? ?λεημοσ?νην, μ? σαλπ?σ?? ?μπροσθ?ν σου, ?σπερ ο? ?ποκριτα? ποιο?σιν ?ν τα?? συναγωγα?? κα? ?ν τα?? ??μαι?, ?πω? δοξασθ?σιν ?π? τ?ν ?νθρ?πων? ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?π?χουσιν τ?ν μισθ?ν α?τ?ν. 3?σο? δ? ποιο?ντο? ?λεημοσ?νην μ? γν?τω ? ?ριστερ? σου τ? ποιε? ? δεξι? σου, 4??πω? ? σου ? ?λεημοσ?νη ?ν τ? κρυπτ?? κα? ? Πατ?ρ σου ? βλ?πων ?ν τ? κρυπτ? ?ποδ?σει σοι. The Lord's Prayer(Luke 11:1-4)5?Κα? ?ταν προσε?χησθε, ο?κ ?σεσθε ?? ο? ?ποκριτα?? ?τι φιλο?σιν ?ν τα?? συναγωγα?? κα? ?ν τα?? γων?αι? τ?ν πλατει?ν ?στ?τε? προσε?χεσθαι, ?πω? φαν?σιν το?? ?νθρ?ποι?? ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?π?χουσιν τ?ν μισθ?ν α?τ?ν. 6?σ? δ? ?ταν προσε?χ?, ε?σελθε ε?? τ? ταμε??ν σου κα? κλε?σα? τ?ν θ?ραν σου πρ?σευξαι τ? Πατρ? σου τ? ?ν τ? κρυπτ?? κα? ? Πατ?ρ σου ? βλ?πων ?ν τ? κρυπτ? ?ποδ?σει σοι. 7?Προσευχ?μενοι δ? μ? βατταλογ?σητε ?σπερ ο? ?θνικο?? δοκο?σιν γ?ρ ?τι ?ν τ? πολυλογ?? α?τ?ν ε?σακουσθ?σονται. 8?μ? ο?ν ?μοιωθ?τε α?το??? ο?δεν γ?ρ ? Πατ?ρ ?μ?ν ?ν χρε?αν ?χετε πρ? το? ?μ?? α?τ?σαι α?τ?ν. 9?Ο?τω? ο?ν προσε?χεσθε ?με??‘Π?τερ ?μ?ν ? ?ν το?? ο?ρανο????γιασθ?τω τ? ?νομ? σου? 10??λθ?τω* ? βασιλε?α σου?Γενηθ?τω τ? θ?λημ? σου,?? ?ν ο?ραν? κα? ?π? γ??? 11?Τ?ν ?ρτον ?μ?ν τ?ν ?πιο?σιον δ?? ?μ?ν σ?μερον? 12?Κα? ?φε? ?μ?ν τ? ?φειλ?ματα ?μ?ν,?? κα? ?με?? ?φ?καμεν το?? ?φειλ?ται? ?μ?ν? 13?Κα? μ? ε?σεν?γκ?? ?μ?? ε?? πειρασμ?ν,?λλ? ??σαι ?μ?? ?π? το? πονηρο?.’a 14???ν γ?ρ ?φ?τε το?? ?νθρ?ποι? τ? παραπτ?ματα α?τ?ν, ?φ?σει κα? ?μ?ν ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ο?ρ?νιο?? 15???ν δ? μ? ?φ?τε το?? ?νθρ?ποι?, (τ? παραπτ?ματα α?τ?ν) ο?δ? ? Πατ?ρ ?μ?ν ?φ?σει τ? παραπτ?ματα ?μ?ν. Proper Fasting16??ταν δ? νηστε?ητε, μ? γ?νεσθε ?? ο? ?ποκριτα? σκυθρωπο?? ?φαν?ζουσιν γ?ρ τ? πρ?σωπα α?τ?ν ?πω? φαν?σιν το?? ?νθρ?ποι? νηστε?οντε?? ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?π?χουσιν τ?ν μισθ?ν α?τ?ν. 17?σ? δ? νηστε?ων ?λειψα? σου τ?ν κεφαλ?ν κα? τ? πρ?σωπ?ν σου ν?ψαι, 18??πω? μ? φαν?? το?? ?νθρ?ποι? νηστε?ων ?λλ? τ? Πατρ? σου τ? ?ν τ? κρυφα??? κα? ? Πατ?ρ σου ? βλ?πων ?ν τ? κρυφα?? ?ποδ?σει σοι. Treasures in Heaven(Matthew 13:44-46)19?Μ? θησαυρ?ζετε ?μ?ν θησαυρο?? ?π? τ?? γ??, ?που σ?? κα? βρ?σι?b ?φαν?ζει, κα? ?που κλ?πται διορ?σσουσιν κα? κλ?πτουσιν? 20?θησαυρ?ζετε δ? ?μ?ν θησαυρο?? ?ν ο?ραν?, ?που ο?τε σ?? ο?τε βρ?σι? ?φαν?ζει, κα? ?που κλ?πται ο? διορ?σσουσιν ο?δ? κλ?πτουσιν? 21??που γ?ρ ?στιν ? θησαυρ?? σου, ?κε? ?σται κα? ? καρδ?α σου. The Lamp of the Body(Luke 11:33-36)22?? λ?χνο? το? σ?ματ?? ?στιν ? ?φθαλμ??. ??ν ο?ν ? ? ?φθαλμ?? σου ?πλο??, ?λον τ? σ?μ? σου φωτειν?ν ?σται? 23???ν δ? ? ?φθαλμ?? σου πονηρ?? ?, ?λον τ? σ?μ? σου σκοτειν?ν ?σται. ε? ο?ν τ? φ?? τ? ?ν σο? σκ?το? ?στ?ν, τ? σκ?το? π?σον. 24?Ο?δε?? δ?ναται δυσ? κυρ?οι? δουλε?ειν? ? γ?ρ τ?ν ?να μισ?σει κα? τ?ν ?τερον ?γαπ?σει, ? ?ν?? ?νθ?ξεται κα? το? ?τ?ρου καταφρον?σει? ο? δ?νασθε Θε? δουλε?ειν κα? μαμων?. Do Not Worry(Luke 12:22-34)25?Δι? το?το λ?γω ?μ?ν, μ? μεριμν?τε τ? ψυχ? ?μ?ν τ? φ?γητε, ? τ? π?ητε μηδ? τ? σ?ματι ?μ?ν τ? ?νδ?σησθε? ο?χ? ? ψυχ? πλε??ν ?στιν τ?? τροφ?? κα? τ? σ?μα το? ?νδ?ματο?; 26??μβλ?ψατε ε?? τ? πετειν? το? ο?ρανο?, ?τι ο? σπε?ρουσιν ο?δ? θερ?ζουσιν ο?δ? συν?γουσιν ε?? ?ποθ?κα?, κα? ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ο?ρ?νιο? τρ?φει α?τ?? ο?χ ?με?? μ?λλον διαφ?ρετε α?τ?ν; 27?τ?? δ? ?ξ ?μ?ν μεριμν?ν δ?ναται προσθε?ναι ?π? τ?ν ?λικ?αν α?το? π?χυν ?να;c 28?Κα? περ? ?νδ?ματο? τ? μεριμν?τε; καταμ?θετε τ? κρ?να το? ?γρο? π?? α?ξ?νουσιν? ο? κοπι?σιν ο?δ? ν?θουσιν? 29?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι ο?δ? Σολομ?ν ?ν π?σ? τ? δ?ξ? α?το? περιεβ?λετο ?? ?ν το?των. 30?ε? δ? τ?ν χ?ρτον το? ?γρο? σ?μερον ?ντα κα? α?ριον ε?? κλ?βανον βαλλ?μενον ? Θε?? ο?τω? ?μφι?ννυσιν, ο? πολλ? μ?λλον ?μ??, ?λιγ?πιστοι; 31?Μ? ο?ν μεριμν?σητε λ?γοντε?? ‘Τ? φ?γωμεν;’ ?? ‘Τ? π?ωμεν;’ ?? ‘Τ? περιβαλ?μεθα;’ 32?π?ντα γ?ρ τα?τα τ? ?θνη ?πιζητο?σιν? ο?δεν γ?ρ ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ο?ρ?νιο? ?τι χρ?ζετε το?των ?π?ντων. 33?ζητε?τε δ? πρ?τον τ?ν βασιλε?αν [το? θεο?] κα? τ?ν δικαιοσ?νην α?το?, κα? τα?τα π?ντα προστεθ?σεται ?μ?ν. 34?Μ? ο?ν μεριμν?σητε ε?? τ?ν α?ριον, ? γ?ρ α?ριον μεριμν?σει ?αυτ??? ?ρκετ?ν τ? ?μ?ρ? ? κακ?α α?τ??. a 13 BYZ and TR include ?τι σο? ?στιν ? βασιλε?α κα? ? δ?ναμι? κα? ? δ?ξα ε?? το?? α??να?. ?μ?ν.b 19 Or worm; also in verse 20c 27 Or a single cubit to his height; a cubit was about 18 inches or 45 centimetersMatthew 7Do Not Judge(Luke 6:37-42; Romans 14:1-12)1?Μ? κρ?νετε, ?να μ? κριθ?τε? 2??ν ? γ?ρ κρ?ματι κρ?νετε κριθ?σεσθε, κα? ?ν ? μ?τρ? μετρε?τε μετρηθ?σεται ?μ?ν. 3?Τ? δ? βλ?πει? τ? κ?ρφο? τ? ?ν τ? ?φθαλμ? το? ?δελφο? σου, τ?ν δ? ?ν τ? σ? ?φθαλμ? δοκ?ν ο? κατανοε??; 4?? π?? ?ρε?? τ? ?δελφ? σου? ‘?φε? ?κβ?λω τ? κ?ρφο? ?κ το? ?φθαλμο? σου,’ κα? ?δο? ? δοκ?? ?ν τ? ?φθαλμ? σο?; 5??ποκριτ?, ?κβαλε πρ?τον ?κ το? ?φθαλμο? σο? τ?ν δοκ?ν, κα? τ?τε διαβλ?ψει? ?κβαλε?ν τ? κ?ρφο? ?κ το? ?φθαλμο? το? ?δελφο? σου. 6?Μ? δ?τε τ? ?γιον το?? κυσ?ν, μηδ? β?λητε το?? μαργαρ?τα? ?μ?ν ?μπροσθεν τ?ν χο?ρων, μ?? ποτε καταπατ?σουσιν α?το?? ?ν το?? ποσ?ν α?τ?ν κα? στραφ?ντε? ??ξωσιν ?μ??. Ask, Seek, Knock(Luke 11:5-13)7?Α?τε?τε, κα? δοθ?σεται ?μ?ν? ζητε?τε, κα? ε?ρ?σετε? κρο?ετε, κα? ?νοιγ?σεται ?μ?ν. 8?π?? γ?ρ ? α?τ?ν λαμβ?νει κα? ? ζητ?ν ε?ρ?σκει κα? τ? κρο?οντι ?νοιγ?σεται. 9?? τ?? ?στιν ?ξ ?μ?ν ?νθρωπο?, ?ν α?τ?σει ? υ??? α?το? ?ρτον, μ? λ?θον ?πιδ?σει α?τ?; 10?? κα? ?χθ?ν α?τ?σει, μ? ?φιν ?πιδ?σει α?τ?; 11?ε? ο?ν ?με?? πονηρο? ?ντε? ο?δατε δ?ματα ?γαθ? διδ?ναι το?? τ?κνοι? ?μ?ν, π?σ? μ?λλον ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ?ν το?? ο?ρανο?? δ?σει ?γαθ? το?? α?το?σιν α?τ?ν. 12?Π?ντα ο?ν ?σα ??ν θ?λητε ?να ποι?σιν ?μ?ν ο? ?νθρωποι, ο?τω? κα? ?με?? ποιε?τε α?το??? ο?το? γ?ρ ?στιν ? ν?μο? κα? ο? προφ?ται. The Narrow Gate(Luke 13:22-30)13?Ε?σ?λθατε δι? τ?? στεν?? π?λη?? ?τι πλατε?α ? π?λη κα? ε?ρ?χωρο? ? ?δ?? ? ?π?γουσα ε?? τ?ν ?π?λειαν, κα? πολλο? ε?σιν ο? ε?σερχ?μενοι δι’ α?τ??? 14??τι στεν? ? π?λη κα? τεθλιμμ?νη ? ?δ?? ? ?π?γουσα ε?? τ?ν ζω?ν, κα? ?λ?γοι ε?σ?ν ο? ε?ρ?σκοντε? α?τ?ν. A Tree and its Fruit(Matthew 12:33-37; Luke 6:43-45)15?Προσ?χετε ?π? τ?ν ψευδοπροφητ?ν, ο?τινε? ?ρχονται πρ?? ?μ?? ?ν ?νδ?μασιν προβ?των ?σωθεν δ? ε?σιν λ?κοι ?ρπαγε?. 16??π? τ?ν καρπ?ν α?τ?ν ?πιγν?σεσθε α?το??. μ?τι συλλ?γουσιν ?π? ?κανθ?ν σταφυλ?? ? ?π? τριβ?λων σ?κα; 17?ο?τω? π?ν δ?νδρον ?γαθ?ν καρπο?? καλο?? ποιε?, τ? δ? σαπρ?ν δ?νδρον καρπο?? πονηρο?? ποιε?? 18?ο? δ?ναται δ?νδρον ?γαθ?ν καρπο?? πονηρο?? ποιε?ν*, ο?δ? δ?νδρον σαπρ?ν καρπο?? καλο?? ποιε?ν*. 19?π?ν δ?νδρον μ? ποιο?ν καρπ?ν καλ?ν ?κκ?πτεται κα? ε?? π?ρ β?λλεται. 20??ρα?γε ?π? τ?ν καρπ?ν α?τ?ν ?πιγν?σεσθε α?το??. 21?Ο? π?? ? λ?γων μοι ‘Κ?ριε Κ?ριε,’ ε?σελε?σεται ε?? τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν, ?λλ’ ? ποι?ν τ? θ?λημα το? Πατρ?? μου το? ?ν το?? ο?ρανο??. 22?πολλο? ?ρο?σ?ν μοι ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? ‘Κ?ριε Κ?ριε, ο? τ? σ? ?ν?ματι ?προφητε?σαμεν, κα? τ? σ? ?ν?ματι δαιμ?νια ?ξεβ?λομεν, κα? τ? σ? ?ν?ματι δυν?μει? πολλ?? ?ποι?σαμεν;’ 23?κα? τ?τε ?μολογ?σω α?το?? ?τι ‘Ο?δ?ποτε ?γνων ?μ??? ?ποχωρε?τε ?π’ ?μο? ο? ?ργαζ?μενοι τ?ν ?νομ?αν.’ The House on the Rock(Luke 6:46-49)24?Π?? ο?ν ?στι? ?κο?ει μου το?? λ?γου? το?του? κα? ποιε? α?το??, ?μοιωθ?σεται ?νδρ? φρον?μ?, ?στι? ?κοδ?μησεν α?το? τ?ν ο?κ?αν ?π? τ?ν π?τραν. 25?κα? κατ?βη ? βροχ? κα? ?λθον ο? ποταμο? κα? ?πνευσαν ο? ?νεμοι κα? προσ?πεσαν τ? ο?κ?? ?κε?ν?, κα? ο?κ ?πεσεν? τεθεμελ?ωτο γ?ρ ?π? τ?ν π?τραν. 26?κα? π?? ? ?κο?ων μου το?? λ?γου? το?του? κα? μ? ποι?ν α?το?? ?μοιωθ?σεται ?νδρ? μωρ?, ?στι? ?κοδ?μησεν α?το? τ?ν ο?κ?αν ?π? τ?ν ?μμον. 27?κα? κατ?βη ? βροχ? κα? ?λθον ο? ποταμο? κα? ?πνευσαν ο? ?νεμοι κα? προσ?κοψαν τ? ο?κ?? ?κε?ν?, κα? ?πεσεν, κα? ?ν ? πτ?σι? α?τ?? μεγ?λη.” The Authority of Jesus28?Κα? ?γ?νετο ?τε ?τ?λεσεν ? ?ησο?? το?? λ?γου? το?του?, ?ξεπλ?σσοντο ο? ?χλοι ?π? τ? διδαχ? α?το?? 29??ν γ?ρ διδ?σκων α?το?? ?? ?ξουσ?αν ?χων, κα? ο?χ ?? ο? γραμματε?? α?τ?ν. Matthew 8The Leper's Prayer(Leviticus 14:1-32; Mark 1:40-45; Luke 5:12-16)1?Καταβ?ντο? δ? α?το? ?π? το? ?ρου? ?κολο?θησαν α?τ? ?χλοι πολλο?. 2?κα? ?δο? λεπρ??a προσελθ?ν προσεκ?νει α?τ? λ?γων “Κ?ριε, ??ν θ?λ?? δ?νασα? με καθαρ?σαι.” 3?Κα? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα ?ψατο α?το? λ?γων “Θ?λω, καθαρ?σθητι.” κα? ε?θ?ω? ?καθαρ?σθη* α?το? ? λ?πρα. 4?κα? λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?ρα μηδεν? ε?π??, ?λλ? ?παγε σεαυτ?ν δε?ξον τ? ?ερε?, κα? προσ?νεγκον τ? δ?ρον ? προσ?ταξεν Μω?σ?? ε?? μαρτ?ριον α?το??.” The Faith of the Centurion(Luke 7:1-10; John 4:43-54)5?Ε?σελθ?ντο? δ? α?το? ε?? Καφαρναο?μ προσ?λθεν α?τ? ?κατ?νταρχο? παρακαλ?ν α?τ?ν 6?κα? λ?γων “Κ?ριε, ? πα?? μου β?βληται ?ν τ? ο?κ?? παραλυτικ??, δειν?? βασανιζ?μενο?.” 7??Κα?? λ?γει α?τ? “?γ? ?λθ?ν θεραπε?σω α?τ?ν.” 8??ποκριθε?? δ? ? ?κατ?νταρχο? ?φη “Κ?ριε, ο?κ ε?μ? ?καν?? ?να μου ?π? τ?ν στ?γην ε?σ?λθ??? ?λλ? μ?νον ε?π? λ?γ?, κα? ?αθ?σεται ? πα?? μου. 9?κα? γ?ρ ?γ? ?νθρωπ?? ε?μι ?π? ?ξουσ?αν, ?χων ?π’ ?μαυτ?ν στρατι?τα?, κα? λ?γω το?τ? ‘Πορε?θητι,’ κα? πορε?εται, κα? ?λλ? ‘?ρχου,’ κα? ?ρχεται, κα? τ? δο?λ? μου ‘Πο?ησον το?το,’ κα? ποιε?.” 10??κο?σα? δ? ? ?ησο?? ?θα?μασεν κα? ε?πεν το?? ?κολουθο?σιν “?μ?ν λ?γω ?μ?ν, παρ’ ο?δεν? τοσα?την π?στιν ?ν τ? ?σρα?λ ε?ρον. 11?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι πολλο? ?π? ?νατολ?ν κα? δυσμ?ν ?ξουσιν κα? ?νακλιθ?σονται μετ? ?βρα?μ κα? ?σα?κ κα? ?ακ?β ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν? 12?ο? δ? υ?ο? τ?? βασιλε?α? ?κβληθ?σονται ε?? τ? σκ?το? τ? ?ξ?τερον? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων.” 13?Κα? ε?πεν ? ?ησο?? τ? ?κατοντ?ρχ? “?παγε, ?? ?π?στευσα? γενηθ?τω σοι.” κα? ??θη ? πα?? [α?το?] ?ν τ? ?ρ? ?κε?ν?. Jesus Heals at Peter's House(Mark 1:29-34; Luke 4:38-41)14?Κα? ?λθ?ν ? ?ησο?? ε?? τ?ν ο?κ?αν Π?τρου ε?δεν τ?ν πενθερ?ν α?το? βεβλημ?νην κα? πυρ?σσουσαν? 15?κα? ?ψατο τ?? χειρ?? α?τ??, κα? ?φ?κεν α?τ?ν ? πυρετ??? κα? ?γ?ρθη, κα? διηκ?νει α?τ?. 16??ψ?α? δ? γενομ?νη? προσ?νεγκαν α?τ? δαιμονιζομ?νου? πολλο??? κα? ?ξ?βαλεν τ? πνε?ματα λ?γ?, κα? π?ντα? το?? κακ?? ?χοντα? ?θερ?πευσεν? 17??πω? πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? ?σα?ου το? προφ?του λ?γοντο?“Α?τ?? τ?? ?σθενε?α? ?μ?ν ?λαβενκα? τ?? ν?σου? ?β?στασεν.”b The Cost of Discipleship(Luke 9:57-62; Luke 14:25-33; John 6:60-65)18??δ?ν δ? ? ?ησο?? ?πολλο??? ?χλον περ? α?τ?ν ?κ?λευσεν ?πελθε?ν ε?? τ? π?ραν. 19?Κα? προσελθ?ν ε?? γραμματε?? ε?πεν α?τ? “Διδ?σκαλε, ?κολουθ?σω σοι ?που ??ν ?π?ρχ?.” 20?Κα? λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Α? ?λ?πεκε? φωλεο?? ?χουσιν κα? τ? πετειν? το? ο?ρανο? κατασκην?σει?, ? δ? Υ??? το? ?νθρ?που ο?κ ?χει πο? τ?ν κεφαλ?ν κλ?ν?.” 21??τερο? δ? τ?ν μαθητ?ν [α?το?] ε?πεν α?τ? “Κ?ριε, ?π?τρεψ?ν μοι πρ?τον ?πελθε?ν κα? θ?ψαι τ?ν πατ?ρα μου.” 22?? δ? ?ησο?? λ?γει α?τ? “?κολο?θει μοι, κα? ?φε? το?? νεκρο?? θ?ψαι το?? ?αυτ?ν νεκρο??.” Jesus Calms the Storm(Mark 4:35-41; Luke 8:22-25)23?Κα? ?μβ?ντι α?τ? ε?? τ? πλο?ον ?κολο?θησαν α?τ? ο? μαθητα? α?το?. 24?κα? ?δο? σεισμ?? μ?γα? ?γ?νετο ?ν τ? θαλ?σσ?, ?στε τ? πλο?ον καλ?πτεσθαι ?π? τ?ν κυμ?των? α?τ?? δ? ?κ?θευδεν. 25?κα? προσελθ?ντε? ?γειραν α?τ?ν λ?γοντε? “Κ?ριε, σ?σον, ?πολλ?μεθα.” 26?Κα? λ?γει α?το?? “Τ? δειλο? ?στε, ?λιγ?πιστοι;” τ?τε ?γερθε?? ?πετ?μησεν το?? ?ν?μοι? κα? τ? θαλ?σσ?, κα? ?γ?νετο γαλ?νη μεγ?λη. 27?Ο? δ? ?νθρωποι ?θα?μασαν λ?γοντε? “Ποταπ?? ?στιν ο?το? ?τι κα? ο? ?νεμοι κα? ? θ?λασσα α?τ? ?πακο?ουσιν;” The Demons and the Pigs(Mark 5:1-20; Luke 8:26-39)28?Κα? ?λθ?ντο? α?το? ε?? τ? π?ραν ε?? τ?ν χ?ραν τ?ν Γαδαρην?νc ?π?ντησαν α?τ? δ?ο δαιμονιζ?μενοι ?κ τ?ν μνημε?ων ?ξερχ?μενοι, χαλεπο? λ?αν ?στε μ? ?σχ?ειν τιν? παρελθε?ν δι? τ?? ?δο? ?κε?νη?. 29?Κα? ?δο? ?κραξαν λ?γοντε? “Τ? ?μ?ν κα? σο?, Υ?? το? Θεο?; ?λθε? ?δε πρ? καιρο? βασαν?σαι ?μ??;” 30??ν δ? μακρ?ν ?π’ α?τ?ν ?γ?λη χο?ρων πολλ?ν βοσκομ?νη. 31?ο? δ? δα?μονε? παρεκ?λουν α?τ?ν λ?γοντε? “Ε? ?κβ?λλει? ?μ??, ?π?στειλον ?μ?? ε?? τ?ν ?γ?λην τ?ν χο?ρων.” 32?Κα? ε?πεν α?το?? “?π?γετε.” ο? δ? ?ξελθ?ντε? ?π?λθον ε?? το?? χο?ρου?? κα? ?δο? ?ρμησεν π?σα ? ?γ?λη κατ? το? κρημνο? ε?? τ?ν θ?λασσαν, κα? ?π?θανον ?ν το?? ?δασιν. 33?Ο? δ? β?σκοντε? ?φυγον, κα? ?πελθ?ντε? ε?? τ?ν π?λιν ?π?γγειλαν π?ντα κα? τ? τ?ν δαιμονιζομ?νων. 34?κα? ?δο? π?σα ? π?λι? ?ξ?λθεν ε?? ?π?ντησιν τ? ?ησο?, κα? ?δ?ντε? α?τ?ν παρεκ?λεσαν ?πω? μεταβ? ?π? τ?ν ?ρ?ων α?τ?ν. a 2 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 17 Isaiah 53:4c 28 BYZ and TR Γεργεσην?νMatthew 9Jesus Heals a Paralytic(Mark 2:1-12; Luke 5:17-26)1?Κα? ?μβ?? ε?? πλο?ον διεπ?ρασεν, κα? ?λθεν ε?? τ?ν ?δ?αν π?λιν. 2?Κα? ?δο? προσ?φερον α?τ? παραλυτικ?ν ?π? κλ?νη? βεβλημ?νον. κα? ?δ?ν ? ?ησο?? τ?ν π?στιν α?τ?ν ε?πεν τ? παραλυτικ? “Θ?ρσει, τ?κνον, ?φ?εντα? σου α? ?μαρτ?αι.” 3?Κα? ?δο? τινε? τ?ν γραμματ?ων ε?παν ?ν ?αυτο?? “Ο?το? βλασφημε?.” 4?Κα? ε?δ?? ? ?ησο?? τ?? ?νθυμ?σει? α?τ?ν ε?πεν “?να? τ? ?νθυμε?σθε πονηρ? ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν; 5?τ? γ?ρ ?στιν ε?κοπ?τερον, ε?πε?ν ‘?φ?εντα? σου α? ?μαρτ?αι,’ ? ε?πε?ν ‘?γειρε κα? περιπ?τει;’ 6??να δ? ε?δ?τε ?τι ?ξουσ?αν ?χει ? Υ??? το? ?νθρ?που ?π? τ?? γ?? ?φι?ναι ?μαρτ?α?—” τ?τε λ?γει τ? παραλυτικ? “?γερθε??* ?ρ?ν σου τ?ν κλ?νην κα? ?παγε ε?? τ?ν ο?κ?ν σου.” 7?κα? ?γερθε?? ?π?λθεν ε?? τ?ν ο?κον α?το?. 8??δ?ντε? δ? ο? ?χλοι ?φοβ?θησαν κα? ?δ?ξασαν τ?ν Θε?ν τ?ν δ?ντα ?ξουσ?αν τοια?την το?? ?νθρ?ποι?. The Calling of Matthew(Mark 2:13-17; Luke 5:27-32)9?Κα? παρ?γων ? ?ησο?? ?κε?θεν ε?δεν ?νθρωπον καθ?μενον ?π? τ? τελ?νιον, Μαθθα?ον λεγ?μενον, κα? λ?γει α?τ? “?κολο?θει μοι.” κα? ?ναστ?? ?κολο?θησεν α?τ?. 10?Κα? ?γ?νετο α?το? ?νακειμ?νου ?ν τ? ο?κ??, κα? ?δο? πολλο? τελ?ναι κα? ?μαρτωλο? ?λθ?ντε? συναν?κειντο τ? ?ησο? κα? το?? μαθητα?? α?το?. 11?κα? ?δ?ντε? ο? Φαρισα?οι ?λεγον το?? μαθητα?? α?το? “Δι? τ? μετ? τ?ν τελων?ν κα? ?μαρτωλ?ν ?σθ?ει ? διδ?σκαλο? ?μ?ν;” 12?? δ? ?κο?σα? ε?πεν “Ο? χρε?αν ?χουσιν ο? ?σχ?οντε? ?ατρο? ?λλ’ ο? κακ?? ?χοντε?. 13?πορευθ?ντε? δ? μ?θετε τ? ?στιν ‘?λεο? θ?λω κα? ο? θυσ?αν?’a ο? γ?ρ ?λθον καλ?σαι δικα?ου? ?λλ? ?μαρτωλο??.” Questions about Fasting(Mark 2:18-20; Luke 5:33-35)14?Τ?τε προσ?ρχονται α?τ? ο? μαθητα? ?ω?ννου λ?γοντε? “Δι? τ? ?με?? κα? ο? Φαρισα?οι νηστε?ομεν ?πολλ??, ο? δ? μαθητα? σου ο? νηστε?ουσιν;” 15?Κα? ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Μ? δ?νανται ο? υ?ο? το? νυμφ?νο? πενθε?ν ?φ’ ?σον μετ’ α?τ?ν ?στιν ? νυμφ?ο?; ?λε?σονται δ? ?μ?ραι ?ταν ?παρθ? ?π’ α?τ?ν ? νυμφ?ο?, κα? τ?τε νηστε?σουσιν. The Patches and the Wineskins(Mark 2:21-22; Luke 5:36-39)16?Ο?δε?? δ? ?πιβ?λλει ?π?βλημα ??κου? ?γν?φου ?π? ?ματ?? παλαι?? α?ρει γ?ρ τ? πλ?ρωμα α?το? ?π? το? ?ματ?ου, κα? χε?ρον σχ?σμα γ?νεται. 17?Ο?δ? β?λλουσιν ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? παλαιο??? ε? δ? μ??γε, ??γνυνται ο? ?σκο?, κα? ? ο?νο? ?κχε?ται κα? ο? ?σκο? ?π?λλυνται? ?λλ? β?λλουσιν ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? καινο??, κα? ?μφ?τεροι συντηρο?νται.” The Healing Touch of Jesus(Mark 5:21-43; Luke 8:40-56)18?Τα?τα α?το? λαλο?ντο? α?το?? ?δο? ?ρχων ε?? ?λθ?ν* προσεκ?νει α?τ? λ?γων ?τι “? θυγ?τηρ μου ?ρτι ?τελε?τησεν? ?λλ? ?λθ?ν ?π?θε? τ?ν χε?ρ? σου ?π’ α?τ?ν, κα? ζ?σεται.” 19?Κα? ?γερθε?? ? ?ησο?? ?κολο?θει α?τ? κα? ο? μαθητα? α?το?. 20?Κα? ?δο? γυν? α?μορροο?σα δ?δεκα ?τη προσελθο?σα ?πισθεν ?ψατο το? κρασπ?δου το? ?ματ?ου α?το?? 21??λεγεν γ?ρ ?ν ?αυτ? “??ν μ?νον ?ψωμαι το? ?ματ?ου α?το? σωθ?σομαι.” 22?? δ? ?ησο?? στραφε?? κα? ?δ?ν α?τ?ν ε?πεν “Θ?ρσει, θ?γατερ? ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε.” κα? ?σ?θη ? γυν? ?π? τ?? ?ρα? ?κε?νη?. 23?Κα? ?λθ?ν ? ?ησο?? ε?? τ?ν ο?κ?αν το? ?ρχοντο? κα? ?δ?ν το?? α?λητ?? κα? τ?ν ?χλον θορυβο?μενον 24??λεγεν? “?ναχωρε?τε? ο? γ?ρ ?π?θανεν τ? κορ?σιον ?λλ? καθε?δει.” κα? κατεγ?λων α?το?. 25??τε δ? ?ξεβλ?θη ? ?χλο?, ε?σελθ?ν ?κρ?τησεν τ?? χειρ?? α?τ??, κα? ?γ?ρθη τ? κορ?σιον. 26?κα? ?ξ?λθεν ? φ?μη α?τη ε?? ?λην τ?ν γ?ν ?κε?νην. Jesus Heals the Blind and Mute(Isaiah 35:1-10; Mark 7:31-37)27?Κα? παρ?γοντι ?κε?θεν τ? ?ησο? ?κολο?θησαν ?α?τ?? δ?ο τυφλο? κρ?ζοντε? κα? λ?γοντε? “?λ?ησον ?μ??, υ??? Δαυ?δ.” 28??λθ?ντι δ? ε?? τ?ν ο?κ?αν προσ?λθον α?τ? ο? τυφλο?, κα? λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Πιστε?ετε ?τι δ?ναμαι το?το ποι?σαι;”Λ?γουσιν α?τ? “Να?, Κ?ριε.” 29?Τ?τε ?ψατο τ?ν ?φθαλμ?ν α?τ?ν λ?γων “Κατ? τ?ν π?στιν ?μ?ν γενηθ?τω ?μ?ν.” 30?κα? ?νε?χθησαν α?τ?ν ο? ?φθαλμο?. κα? ?νεβριμ?θη α?το?? ? ?ησο?? λ?γων “?ρ?τε, μηδε?? γινωσκ?τω.” 31?ο? δ? ?ξελθ?ντε? διεφ?μισαν α?τ?ν ?ν ?λ? τ? γ? ?κε?ν?. 32?Α?τ?ν δ? ?ξερχομ?νων, ?δο? προσ?νεγκαν α?τ? ??νθρωπον? κωφ?ν δαιμονιζ?μενον. 33?κα? ?κβληθ?ντο? το? δαιμον?ου ?λ?λησεν ? κωφ??. κα? ?θα?μασαν ο? ?χλοι λ?γοντε? “Ο?δ?ποτε ?φ?νη ο?τω? ?ν τ? ?σρα?λ.” 34?Ο? δ? Φαρισα?οι ?λεγον “?ν τ? ?ρχοντι τ?ν δαιμον?ων ?κβ?λλει τ? δαιμ?νια.” The Lord of the Harvest35?Κα? περι?γεν ? ?ησο?? τ?? π?λει? π?σα? κα? τ?? κ?μα?, διδ?σκων ?ν τα?? συναγωγα?? α?τ?ν κα? κηρ?σσων τ? ε?αγγ?λιον τ?? βασιλε?α? κα? θεραπε?ων π?σαν ν?σον κα? π?σαν μαλακ?αν. 36??δ?ν δ? το?? ?χλου? ?σπλαγχν?σθη περ? α?τ?ν, ?τι ?σαν ?σκυλμ?νοι κα? ?ρριμμ?νοι ?σε? πρ?βατα μ? ?χοντα ποιμ?να. 37?Τ?τε λ?γει το?? μαθητα?? α?το? “? μ?ν θερισμ?? πολ??, ο? δ? ?ργ?ται ?λ?γοι? 38?δε?θητε ο?ν το? Κυρ?ου το? θερισμο? ?πω? ?κβ?λ? ?ργ?τα? ε?? τ?ν θερισμ?ν α?το?.” a 13 Hosea 6:6Matthew 10The Twelve Apostles(Mark 3:13-19; Luke 6:12-16)1?Κα? προσκαλεσ?μενο? το?? δ?δεκα μαθητ?? α?το? ?δωκεν α?το?? ?ξουσ?αν πνευμ?των ?καθ?ρτων ?στε ?κβ?λλειν α?τ? κα? θεραπε?ειν π?σαν ν?σον κα? π?σαν μαλακ?αν. 2?Τ?ν δ? δ?δεκα ?ποστ?λων τ? ?ν?ματ? ?στιν τα?τα? πρ?το? Σ?μων ? λεγ?μενο? Π?τρο? κα? ?νδρ?α? ? ?δελφ?? α?το?, κα? ??κωβο? ? το? Ζεβεδα?ου κα? ?ω?ννη? ? ?δελφ?? α?το?, 3?Φ?λιππο? κα? Βαρθολομα?ο?, Θωμ?? κα? Μαθθα?ο? ? τελ?νη?, ??κωβο? ? το? ?λφα?ου κα? Θαδδα?ο?, 4?Σ?μων ? Κανανα?ο? κα? ?ο?δα? ? ?σκαρι?τη? ? κα? παραδο?? α?τ?ν. The Ministry of the Twelve(Mark 6:7-13; Luke 9:1-6)5?Το?του? το?? δ?δεκα ?π?στειλεν ? ?ησο?? παραγγε?λα? α?το?? λ?γων “Ε?? ?δ?ν ?θν?ν μ? ?π?λθητε κα? ε?? π?λιν Σαμαριτ?ν μ? ε?σ?λθητε? 6?πορε?εσθε δ? μ?λλον πρ?? τ? πρ?βατα τ? ?πολωλ?τα ο?κου ?σρα?λ. 7?πορευ?μενοι δ? κηρ?σσετε λ?γοντε? ?τι ‘?γγικεν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν.’ 8??σθενο?ντα? θεραπε?ετε, νεκρο?? ?γε?ρετε, λεπρο??a καθαρ?ζετε, δαιμ?νια ?κβ?λλετε? δωρε?ν ?λ?βετε, δωρε?ν δ?τε. 9?Μ? κτ?σησθε χρυσ?ν μηδ? ?ργυρον μηδ? χαλκ?ν ε?? τ?? ζ?να? ?μ?ν, 10?μ? π?ραν ε?? ?δ?ν μηδ? δ?ο χιτ?να? μηδ? ?ποδ?ματα μηδ? ??βδον? ?ξιο? γ?ρ ? ?ργ?τη? τ?? τροφ?? α?το?. 11?Ε?? ?ν δ’ ?ν π?λιν ? κ?μην ε?σ?λθητε, ?ξετ?σατε τ?? ?ν α?τ? ?ξι?? ?στιν? κ?κε? με?νατε ?ω? ?ν ?ξ?λθητε. 12?ε?σερχ?μενοι δ? ε?? τ?ν ο?κ?αν ?σπ?σασθε α?τ?ν? 13?κα? ??ν μ?ν ? ? ο?κ?α ?ξ?α, ?λθ?τω ? ε?ρ?νη ?μ?ν ?π’ α?τ?ν? ??ν δ? μ? ? ?ξ?α, ? ε?ρ?νη ?μ?ν πρ?? ?μ?? ?πιστραφ?τω. 14?κα? ?? ?ν μ? δ?ξηται ?μ?? μηδ? ?κο?σ? το?? λ?γου? ?μ?ν, ?ξερχ?μενοι ?ξω τ?? ο?κ?α? ? τ?? π?λεω? ?κε?νη? ?κτιν?ξατε τ?ν κονιορτ?ν τ?ν ποδ?ν ?μ?ν. 15??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?νεκτ?τερον ?σται γ? Σοδ?μων κα? Γομ?ρρων ?ν ?μ?ρ? κρ?σεω? ? τ? π?λει ?κε?ν?. Sheep among Wolves(2 Timothy 1:6-12)16??δο? ?γ? ?ποστ?λλω ?μ?? ?? πρ?βατα ?ν μ?σ? λ?κων? γ?νεσθε ο?ν φρ?νιμοι ?? ο? ?φει? κα? ?κ?ραιοι ?? α? περιστερα?. 17?Προσ?χετε δ? ?π? τ?ν ?νθρ?πων? παραδ?σουσιν γ?ρ ?μ?? ε?? συν?δρια, κα? ?ν τα?? συναγωγα?? α?τ?ν μαστιγ?σουσιν ?μ??? 18?κα? ?π? ?γεμ?να? δ? κα? βασιλε?? ?χθ?σεσθε ?νεκεν ?μο?, ε?? μαρτ?ριον α?το?? κα? το?? ?θνεσιν. 19??ταν δ? παραδ?σιν ?μ??, μ? μεριμν?σητε π?? ? τ? λαλ?σητε? δοθ?σεται γ?ρ ?μ?ν ?ν ?κε?ν? τ? ?ρ? τ? λαλ?σητε? 20?ο? γ?ρ ?με?? ?στε ο? λαλο?ντε? ?λλ? τ? Πνε?μα το? Πατρ?? ?μ?ν τ? λαλο?ν ?ν ?μ?ν. 21?Παραδ?σει δ? ?δελφ?? ?δελφ?ν ε?? θ?νατον κα? πατ?ρ τ?κνον, κα? ?παναστ?σονται τ?κνα ?π? γονε?? κα? θανατ?σουσιν α?το??. 22?κα? ?σεσθε μισο?μενοι ?π? π?ντων δι? τ? ?νομ? μου? ? δ? ?πομε?να? ε?? τ?λο?, ο?το? σωθ?σεται. 23??ταν δ? δι?κωσιν ?μ?? ?ν τ? π?λει τα?τ?, φε?γετε ε?? τ?ν ?τ?ραν? ?μ?ν γ?ρ λ?γω ?μ?ν, ο? μ? τελ?σητε τ?? π?λει? το? ?σρα?λ ?ω? ??ν? ?λθ? ? Υ??? το? ?νθρ?που. 24?Ο?κ ?στιν μαθητ?? ?π?ρ τ?ν διδ?σκαλον ο?δ? δο?λο? ?π?ρ τ?ν κ?ριον α?το?. 25??ρκετ?ν τ? μαθητ? ?να γ?νηται ?? ? διδ?σκαλο? α?το?, κα? ? δο?λο? ?? ? κ?ριο? α?το?. ε? τ?ν ο?κοδεσπ?την Βεελζεβο?λ ?πεκ?λεσαν, π?σ? μ?λλον το?? ο?κιακο?? α?το?. Fear God Alone(Luke 12:4-7)26?Μ? ο?ν φοβηθ?τε α?το??? ο?δ?ν γ?ρ ?στιν κεκαλυμμ?νον ? ο?κ ?ποκαλυφθ?σεται, κα? κρυπτ?ν ? ο? γνωσθ?σεται. 27?? λ?γω ?μ?ν ?ν τ? σκοτ??, ε?πατε ?ν τ? φωτ?? κα? ? ε?? τ? ο?? ?κο?ετε, κηρ?ξατε ?π? τ?ν δωμ?των. 28?Κα? μ? φοβε?σθε ?π? τ?ν ?ποκτενν?ντων τ? σ?μα, τ?ν δ? ψυχ?ν μ? δυναμ?νων ?ποκτε?ναι? φοβε?σθε δ? μ?λλον τ?ν δυν?μενον κα? ψυχ?ν κα? σ?μα ?πολ?σαι ?ν γε?νν?. 29?Ο?χ? δ?ο στρουθ?α ?σσαρ?ουb πωλε?ται; κα? ?ν ?ξ α?τ?ν ο? πεσε?ται ?π? τ?ν γ?ν ?νευ το? Πατρ?? ?μ?ν. 30??μ?ν δ? κα? α? τρ?χε? τ?? κεφαλ?? π?σαι ?ριθμημ?ναι ε?σ?ν. 31?μ? ο?ν φοβε?σθε? πολλ?ν στρουθ?ων διαφ?ρετε ?με??. Confessing Christ(Luke 12:8-12)32?Π?? ο?ν ?στι? ?μολογ?σει ?ν ?μο? ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων, ?μολογ?σω κ?γ? ?ν α?τ? ?μπροσθεν το? Πατρ?? μου το? ?ν το?? ο?ρανο??? 33??στι? δ’ ?ν ?ρν?σητα? με ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων, ?ρν?σομαι κ?γ? α?τ?ν ?μπροσθεν το? Πατρ?? μου το? ?ν το?? ο?ρανο??. The Sword of the Gospel(Luke 12:49-53)34?Μ? νομ?σητε ?τι ?λθον βαλε?ν ε?ρ?νην ?π? τ?ν γ?ν? ο?κ ?λθον βαλε?ν ε?ρ?νην ?λλ? μ?χαιραν. 35??λθον γ?ρ διχ?σαι‘?νθρωπον κατ? το? πατρ?? α?το?Κα? θυγατ?ρα κατ? τ?? μητρ?? α?τ??Κα? ν?μφην κατ? τ?? πενθερ?? α?τ??, 36?Κα? ?χθρο? το? ?νθρ?που ο? ο?κιακο? α?το?.c Take up Your Cross(Matthew 16:24-28; Mark 8:34-38; Luke 9:23-27)37?? φιλ?ν πατ?ρα ? μητ?ρα ?π?ρ ?μ? ο?κ ?στιν μου ?ξιο?? κα? ? φιλ?ν υ??ν ? θυγατ?ρα ?π?ρ ?μ? ο?κ ?στιν μου ?ξιο?? 38?κα? ?? ο? λαμβ?νει τ?ν σταυρ?ν α?το? κα? ?κολουθε? ?π?σω μου, ο?κ ?στιν μου ?ξιο?. 39?? ε?ρ?ν τ?ν ψυχ?ν α?το? ?πολ?σει α?τ?ν, κα? ? ?πολ?σα? τ?ν ψυχ?ν α?το? ?νεκεν ?μο? ε?ρ?σει α?τ?ν. The Reward of Service(2 Kings 4:8-17)40?? δεχ?μενο? ?μ?? ?μ? δ?χεται, κα? ? ?μ? δεχ?μενο? δ?χεται τ?ν ?ποστε?λαντ? με. 41?? δεχ?μενο? προφ?την ε?? ?νομα προφ?του μισθ?ν προφ?του λ?μψεται, κα? ? δεχ?μενο? δ?καιον ε?? ?νομα δικα?ου μισθ?ν δικα?ου λ?μψεται. 42?κα? ?? ?ν* ποτ?σ? ?να τ?ν μικρ?ν το?των ποτ?ριον ψυχρο? μ?νον ε?? ?νομα μαθητο?, ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο? μ? ?πολ?σ? τ?ν μισθ?ν α?το?.” a 8 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 29 Greek assarion, a Roman copper coin worth about 1/16 of a denariusc 35-36 Micah 7:6Matthew 11John's Inquiry(Luke 7:18-23)1?Κα? ?γ?νετο ?τε ?τ?λεσεν ? ?ησο?? διατ?σσων το?? δ?δεκα μαθητα?? α?το?, μετ?βη ?κε?θεν το? διδ?σκειν κα? κηρ?σσειν ?ν τα?? π?λεσιν α?τ?ν. 2?? δ? ?ω?ννη? ?κο?σα? ?ν τ? δεσμωτηρ?? τ? ?ργα το? Χριστο?, π?μψα? δι? τ?ν μαθητ?ν α?το? 3?ε?πεν α?τ? “Σ? ε? ? ?ρχ?μενο?, ? ?τερον προσδοκ?μεν;” 4?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Πορευθ?ντε? ?παγγε?λατε ?ω?νν? ? ?κο?ετε κα? βλ?πετε? 5?τυφλο? ?ναβλ?πουσιν κα? χωλο? περιπατο?σιν, λεπρο?a καθαρ?ζονται κα? κωφο? ?κο?ουσιν, κα? νεκρο? ?γε?ρονται κα? πτωχο? ε?αγγελ?ζονται? 6?κα? μακ?ρι?? ?στιν ?? ??ν μ? σκανδαλισθ? ?ν ?μο?.” Jesus Testifies about John(Luke 1:5-25; Luke 7:24-35; Luke 16:14-17)7?Το?των δ? πορευομ?νων ?ρξατο ? ?ησο?? λ?γειν το?? ?χλοι? περ? ?ω?ννου “Τ? ?ξ?λθατε ε?? τ?ν ?ρημον θε?σασθαι; κ?λαμον ?π? ?ν?μου σαλευ?μενον; 8??λλ? τ? ?ξ?λθατε ?δε?ν; ?νθρωπον ?ν μαλακο?? ?μφιεσμ?νον; ?δο? ο? τ? μαλακ? φορο?ντε? ?ν το?? ο?κοι? τ?ν βασιλ?ων ?ε?σ?ν?. 9??λλ? τ? ?ξ?λθατε; προφ?την ? ?δε?ν; να?, λ?γω ?μ?ν, κα? περισσ?τερον προφ?του. 10?ο?τ?? ?στιν περ? ο? γ?γραπται‘?δο? ?γ? ?ποστ?λλω τ?ν ?γγελ?ν μου πρ? προσ?που σου,?? κατασκευ?σει τ?ν ?δ?ν σου ?μπροσθ?ν σου.’b 11??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο?κ ?γ?γερται ?ν γεννητο?? γυναικ?ν με?ζων ?ω?ννου το? Βαπτιστο?? ? δ? μικρ?τερο? ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν με?ζων α?το? ?στιν. 12??π? δ? τ?ν ?μερ?ν ?ω?ννου το? Βαπτιστο? ?ω? ?ρτι ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν βι?ζεται,c κα? βιαστα? ?ρπ?ζουσιν α?τ?ν. 13?π?ντε? γ?ρ ο? προφ?ται κα? ? ν?μο? ?ω? ?ω?ννου ?προφ?τευσαν? 14?κα? ε? θ?λετε δ?ξασθαι, α?τ?? ?στιν ?λ?α? ? μ?λλων ?ρχεσθαι. 15?? ?χων ?ταd ?κου?τω. 16?Τ?νι δ? ?μοι?σω τ?ν γενε?ν τα?την; ?μο?α ?στ?ν παιδ?οι? καθημ?νοι? ?ν τα?? ?γορα?? ? προσφωνο?ντα το?? ?τ?ροι? 17?λ?γουσιν‘Η?λ?σαμεν ?μ?νΚα? ο?κ ?ρχ?σασθε??θρην?σαμενΚα? ο?κ ?κ?ψασθε?’ 18??λθεν γ?ρ ?ω?ννη? μ?τε ?σθ?ων μ?τε π?νων, κα? λ?γουσιν ‘Δαιμ?νιον ?χει.’ 19??λθεν ? Υ??? το? ?νθρ?που ?σθ?ων κα? π?νων, κα? λ?γουσιν ‘?δο? ?νθρωπο? φ?γο? κα? ο?νοπ?τη?, τελων?ν φ?λο? κα? ?μαρτωλ?ν.’ κα? ?δικαι?θη ? σοφ?α ?π? τ?ν ?ργων α?τ??.” Woe to the Unrepentant(Luke 10:13-16)20?Τ?τε ?ρξατο ?νειδ?ζειν τ?? π?λει? ?ν α?? ?γ?νοντο α? πλε?σται δυν?μει? α?το?, ?τι ο? μετεν?ησαν? 21?“Ο?α? σοι, Χοραζ?ν? ο?α? σοι, Βηθσα?δ?? ?τι ε? ?ν Τ?ρ? κα? Σιδ?νι ?γ?νοντο α? δυν?μει? α? γεν?μεναι ?ν ?μ?ν, π?λαι ?ν ?ν σ?κκ? κα? σποδ? μετεν?ησαν. 22?πλ?ν λ?γω ?μ?ν, Τ?ρ? κα? Σιδ?νι ?νεκτ?τερον ?σται ?ν ?μ?ρ? κρ?σεω? ? ?μ?ν. 23?Κα? σ?, Καφαρναο?μ, μ? ?ω? ο?ρανο? ?ψωθ?σ?; ?ω? ?δου καταβ?σ?? ?τι ε? ?ν Σοδ?μοι? ?γεν?θησαν α? δυν?μει? α? γεν?μεναι ?ν σο?, ?μεινεν ?ν μ?χρι τ?? σ?μερον. 24?πλ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι γ? Σοδ?μων ?νεκτ?τερον ?σται ?ν ?μ?ρ? κρ?σεω? ? σο?.” Rest for the Weary(Luke 10:21-24)25??ν ?κε?ν? τ? καιρ? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν “?ξομολογο?μα? σοι, Π?τερ, Κ?ριε το? ο?ρανο? κα? τ?? γ??, ?τι ?κρυψα? τα?τα ?π? σοφ?ν κα? συνετ?ν, κα? ?πεκ?λυψα? α?τ? νηπ?οι?? 26?να?, ? Πατ?ρ, ?τι ο?τω? ε?δοκ?α ?γ?νετο ?μπροσθ?ν σου. 27?Π?ντα μοι παρεδ?θη ?π? το? Πατρ?? μου, κα? ο?δε?? ?πιγιν?σκει τ?ν Υ??ν ε? μ? ? Πατ?ρ, ο?δ? τ?ν Πατ?ρα τι? ?πιγιν?σκει ε? μ? ? Υ??? κα? ? ??ν βο?ληται ? Υ??? ?ποκαλ?ψαι. 28?Δε?τε πρ?? με π?ντε? ο? κοπι?ντε? κα? πεφορτισμ?νοι, κ?γ? ?ναπα?σω ?μ??. 29??ρατε τ?ν ζυγ?ν μου ?φ’ ?μ?? κα? μ?θετε ?π’ ?μο?, ?τι πρα?? ε?μι κα? ταπειν?? τ? καρδ??, κα? ε?ρ?σετε ?ν?παυσιν τα?? ψυχα?? ?μ?ν? 30?? γ?ρ ζυγ?? μου χρηστ?? κα? τ? φορτ?ον μου ?λαφρ?ν ?στιν.” a 5 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 10 Malachi 3:1c 12 Or has been forcefully advancingd 15 BYZ and TR ?τα ?κο?εινMatthew 12The Lord of the Sabbath(1 Samuel 21:1-9; Mark 2:23-28; Luke 6:1-5)1??ν ?κε?ν? τ? καιρ? ?πορε?θη ? ?ησο?? το?? σ?ββασιν δι? τ?ν σπορ?μων? ο? δ? μαθητα? α?το? ?πε?νασαν κα? ?ρξαντο τ?λλειν στ?χυα? κα? ?σθ?ειν. 2?ο? δ? Φαρισα?οι ?δ?ντε? ε?παν α?τ? “?δο? ο? μαθητα? σου ποιο?σιν ? ο?κ ?ξεστιν ποιε?ν ?ν σαββ?τ?.” 3?? δ? ε?πεν α?το?? “Ο?κ ?ν?γνωτε τ? ?πο?ησεν Δαυ?δ ?τε ?πε?νασεν κα? ο? μετ’ α?το?; 4?π?? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κον το? Θεο? κα? το?? ?ρτου? τ?? προθ?σεω? ?φαγον, ? ο?κ ?ξ?ν ?ν α?τ? φαγε?ν ο?δ? το?? μετ’ α?το?, ε? μ? το?? ?ερε?σιν μ?νοι?; 5?? ο?κ ?ν?γνωτε ?ν τ? ν?μ? ?τι το?? σ?ββασιν ο? ?ερε?? ?ν τ? ?ερ? τ? σ?ββατον βεβηλο?σιν κα? ?να?τιο? ε?σιν; 6?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι το? ?ερο? με?ζ?ν ?στιν ?δε. 7?Ε? δ? ?γν?κειτε τ? ?στιν ‘?λεο? θ?λω κα? ο? θυσ?αν,’a ο?κ ?ν κατεδικ?σατε το?? ?ναιτ?ου?. 8?κ?ριο? γ?ρ ?στιν το? σαββ?του ? Υ??? το? ?νθρ?που.” Jesus Heals on the Sabbath(Mark 3:1-6; Luke 6:6-11)9?Κα? μεταβ?? ?κε?θεν ?λθεν ε?? τ?ν συναγωγ?ν α?τ?ν. 10?κα? ?δο? ?νθρωπο? χε?ρα ?χων ξηρ?ν? κα? ?πηρ?τησαν α?τ?ν λ?γοντε? “Ε? ?ξεστιν το?? σ?ββασιν θεραπε?σαι;” ?να κατηγορ?σωσιν α?το?. 11?? δ? ε?πεν α?το?? “Τ?? ?σται ?ξ ?μ?ν ?νθρωπο? ?? ?ξει πρ?βατον ?ν, κα? ??ν ?μπ?σ? το?το το?? σ?ββασιν ε?? β?θυνον, ο?χ? κρατ?σει α?τ? κα? ?γερε?; 12?π?σ? ο?ν διαφ?ρει ?νθρωπο? προβ?του. ?στε ?ξεστιν το?? σ?ββασιν καλ?? ποιε?ν.” 13?Τ?τε λ?γει τ? ?νθρ?π? “?κτειν?ν σου τ?ν χε?ρα.” κα? ?ξ?τεινεν, κα? ?πεκατεστ?θη ?γι?? ?? ? ?λλη. 14??ξελθ?ντε? δ? ο? Φαρισα?οι συμβο?λιον ?λαβον κατ’ α?το? ?πω? α?τ?ν ?πολ?σωσιν. God's Chosen Servant(Isaiah 42:1-9)15?? δ? ?ησο?? γνο?? ?νεχ?ρησεν ?κε?θεν. κα? ?κολο?θησαν α?τ? [?χλοι] πολλο?, κα? ?θερ?πευσεν α?το?? π?ντα?, 16?κα? ?πετ?μησεν α?το?? ?να μ? φανερ?ν α?τ?ν ποι?σωσιν? 17??να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? ?σα?ου το? προφ?του λ?γοντο? 18?“?δο? ? πα?? μου?ν ?ρ?τισα,? ?γαπητ?? μου?ε??? ?ν ε?δ?κησεν ? ψυχ? μου?θ?σω τ? Πνε?μ? μου ?π’ α?τ?ν,κα? κρ?σιν το?? ?θνεσιν ?παγγελε?. 19?ο?κ ?ρ?σει ο?δ? κραυγ?σει,ο?δ? ?κο?σει τι? ?ν τα?? πλατε?αι? τ?ν φων?ν α?το?. 20?κ?λαμον συντετριμμ?νον ο? κατε?ξεικα? λ?νον τυφ?μενον ο? σβ?σει,?ω? ?ν ?κβ?λ? ε?? ν?κο? τ?ν κρ?σιν. 21?κα? τ? ?ν?ματι α?το? ?θνη ?λπιο?σιν.”b A House Divided(Mark 3:20-27; Luke 11:14-23)22?Τ?τε προσην?χθη α?τ? δαιμονιζ?μενο? τυφλ?? κα? κωφ??? κα? ?θερ?πευσεν α?τ?ν, ?στε τ?ν κωφ?ν λαλε?ν κα? βλ?πειν. 23?κα? ?ξ?σταντο π?ντε? ο? ?χλοι κα? ?λεγον “Μ?τι ο?τ?? ?στιν ? υ??? Δαυ?δ;” 24?Ο? δ? Φαρισα?οι ?κο?σαντε? ε?πον “Ο?το? ο?κ ?κβ?λλει τ? δαιμ?νια ε? μ? ?ν τ? Βεελζεβο?λ ?ρχοντι τ?ν δαιμον?ων.” 25?Ε?δ?? δ? τ?? ?νθυμ?σει? α?τ?ν ε?πεν α?το?? “Π?σα βασιλε?α μερισθε?σα καθ’ ?αυτ?? ?ρημο?ται, κα? π?σα π?λι? ? ο?κ?α μερισθε?σα καθ’ ?αυτ?? ο? σταθ?σεται. 26?κα? ε? ? Σαταν?? τ?ν Σαταν?ν ?κβ?λλει, ?φ’ ?αυτ?ν ?μερ?σθη? π?? ο?ν σταθ?σεται ? βασιλε?α α?το?; 27?Κα? ε? ?γ? ?ν Βεελζεβο?λ ?κβ?λλω τ? δαιμ?νια, ο? υ?ο? ?μ?ν ?ν τ?νι ?κβ?λλουσιν; δι? το?το α?το? κριτα? ?σονται ?μ?ν. 28?ε? δ? ?ν Πνε?ματι Θεο? ?γ? ?κβ?λλω τ? δαιμ?νια, ?ρα ?φθασεν ?φ’ ?μ?? ? βασιλε?α το? Θεο?. 29?? π?? δ?νατα? τι? ε?σελθε?ν ε?? τ?ν ο?κ?αν το? ?σχυρο? κα? τ? σκε?η α?το? ?ρπ?σαι, ??ν μ? πρ?τον δ?σ? τ?ν ?σχυρ?ν, κα? τ?τε τ?ν ο?κ?αν α?το? διαρπ?σει; 30?? μ? ?ν μετ’ ?μο? κατ’ ?μο? ?στιν, κα? ? μ? συν?γων μετ’ ?μο? σκορπ?ζει. The Unpardonable Sin(Mark 3:28-30)31?Δι? το?το λ?γω ?μ?ν, π?σα ?μαρτ?α κα? βλασφημ?α ?φεθ?σεται το?? ?νθρ?ποι?, ? δ? το? Πνε?ματο? βλασφημ?α ο?κ ?φεθ?σεται. 32?κα? ?? ??ν ε?π? λ?γον κατ? το? Υ?ο? το? ?νθρ?που, ?φεθ?σεται α?τ?? ?? δ’ ?ν ε?π? κατ? το? Πνε?ματο? το? ?γ?ου, ο?κ ?φεθ?σεται α?τ? ο?τε ?ν το?τ? τ? α??νι ο?τε ?ν τ? μ?λλοντι. Good and Bad Fruit(Matthew 7:15-23; Luke 6:43-45)33?? ποι?σατε τ? δ?νδρον καλ?ν κα? τ?ν καρπ?ν α?το? καλ?ν, ? ποι?σατε τ? δ?νδρον σαπρ?ν κα? τ?ν καρπ?ν α?το? σαπρ?ν? ?κ γ?ρ το? καρπο? τ? δ?νδρον γιν?σκεται. 34?γενν?ματα ?χιδν?ν, π?? δ?νασθε ?γαθ? λαλε?ν πονηρο? ?ντε?; ?κ γ?ρ το? περισσε?ματο? τ?? καρδ?α? τ? στ?μα λαλε?. 35?? ?γαθ?? ?νθρωπο? ?κ το? ?γαθο? θησαυρο? ?κβ?λλει ?γαθ?, κα? ? πονηρ?? ?νθρωπο? ?κ το? πονηρο? θησαυρο? ?κβ?λλει πονηρ?. 36?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι π?ν ??μα ?ργ?ν ? λαλ?σουσιν ο? ?νθρωποι, ?ποδ?σουσιν περ? α?το? λ?γον ?ν ?μ?ρ? κρ?σεω?? 37??κ γ?ρ τ?ν λ?γων σου δικαιωθ?σ?, κα? ?κ τ?ν λ?γων σου καταδικασθ?σ?.” The Sign of Jonah(Luke 11:29-32)38?Τ?τε ?πεκρ?θησαν α?τ? τινε? τ?ν γραμματ?ων κα? Φαρισα?ων λ?γοντε? “Διδ?σκαλε, θ?λομεν ?π? σο? σημε?ον ?δε?ν.” 39?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Γενε? πονηρ? κα? μοιχαλ?? σημε?ον ?πιζητε?, κα? σημε?ον ο? δοθ?σεται α?τ? ε? μ? τ? σημε?ον ?ων? το? προφ?του. 40??σπερ γ?ρ ?ν ?ων?? ?ν τ? κοιλ?? το? κ?του? τρε?? ?μ?ρα? κα? τρε?? ν?κτα?, ο?τω? ?σται ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ν τ? καρδ?? τ?? γ?? τρε?? ?μ?ρα? κα? τρε?? ν?κτα?. 41??νδρε? Νινευ?ται ?ναστ?σονται ?ν τ? κρ?σει μετ? τ?? γενε?? τα?τη? κα? κατακρινο?σιν α?τ?ν? ?τι μετεν?ησαν ε?? τ? κ?ρυγμα ?ων?, κα? ?δο? πλε?ον ?ων? ?δε. 42?βασ?λισσα ν?του ?γερθ?σεται ?ν τ? κρ?σει μετ? τ?? γενε?? τα?τη? κα? κατακρινε? α?τ?ν? ?τι ?λθεν ?κ τ?ν περ?των τ?? γ?? ?κο?σαι τ?ν σοφ?αν Σολομ?νο?, κα? ?δο? πλε?ον Σολομ?νο? ?δε. An Unclean Spirit Returns(Luke 11:24-26)43??ταν δ? τ? ?κ?θαρτον πνε?μα ?ξ?λθ? ?π? το? ?νθρ?που, δι?ρχεται δι’ ?ν?δρων τ?πων ζητο?ν ?ν?παυσιν, κα? ο?χ ε?ρ?σκει. 44?τ?τε λ?γει ‘Ε?? τ?ν ο?κ?ν μου ?πιστρ?ψω ?θεν ?ξ?λθον?’ κα? ?λθ?ν ε?ρ?σκει σχολ?ζοντα ?κα?? σεσαρωμ?νον κα? κεκοσμημ?νον. 45?τ?τε πορε?εται κα? παραλαμβ?νει μεθ’ ?αυτο? ?πτ? ?τερα πνε?ματα πονηρ?τερα ?αυτο?, κα? ε?σελθ?ντα κατοικε? ?κε?? κα? γ?νεται τ? ?σχατα το? ?νθρ?που ?κε?νου χε?ρονα τ?ν πρ?των. ο?τω? ?σται κα? τ? γενε? τα?τ? τ? πονηρ?.” Jesus' Mother and Brothers(Mark 3:31-35; Luke 8:19-21)46??τι ?δ?? α?το? λαλο?ντο? το?? ?χλοι? ?δο? ? μ?τηρ κα? ο? ?δελφο? α?το? ε?στ?κεισαν ?ξω ζητο?ντε? α?τ? λαλ?σαι.c 47?ε?πεν δ? τι? α?τ? “?δο? ? μ?τηρ σου κα? ο? ?δελφο? σου ?ξω ?στ?κασιν ζητο?ντ?? σοι λαλ?σαι.” 48?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν τ? λ?γοντι α?τ? “Τ?? ?στιν ? μ?τηρ μου, κα? τ?νε? ε?σ?ν ο? ?δελφο? μου;” 49?κα? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα α?το? ?π? το?? μαθητ?? α?το? ε?πεν “?δο? ? μ?τηρ μου κα? ο? ?δελφο? μου? 50??στι? γ?ρ ?ν ποι?σ? τ? θ?λημα το? Πατρ?? μου το? ?ν ο?ρανο??, α?τ?? μου ?δελφ?? κα? ?δελφ? κα? μ?τηρ ?στ?ν.” a 7 Hosea 6:6b 18-21 Isaiah 42:1-4c 46 WH and some manuscripts do not include verse 47Matthew 13The Parable of the Sower(Mark 4:1-9; Luke 8:4-15)1??ν τ? ?μ?ρ? ?κε?ν? ?ξελθ?ν ? ?ησο?? τ?? ο?κ?α? ?κ?θητο παρ? τ?ν θ?λασσαν? 2?κα? συν?χθησαν πρ?? α?τ?ν ?χλοι πολλο?, ?στε α?τ?ν ε?? πλο?ον ?μβ?ντα καθ?σθαι, κα? π?? ? ?χλο? ?π? τ?ν α?γιαλ?ν ε?στ?κει. 3?Κα? ?λ?λησεν α?το?? πολλ? ?ν παραβολα?? λ?γων “?δο? ?ξ?λθεν ? σπε?ρων το? σπε?ρειν. 4?κα? ?ν τ? σπε?ρειν α?τ?ν ? μ?ν ?πεσεν παρ? τ?ν ?δ?ν, κα? ?λθ?ντα τ? πετειν? κατ?φαγεν α?τ?. 5??λλα δ? ?πεσεν ?π? τ? πετρ?δη ?που ο?κ ε?χεν γ?ν πολλ?ν, κα? ε?θ?ω? ?ξαν?τειλεν δι? τ? μ? ?χειν β?θο? γ??, 6??λ?ου δ? ?νατε?λαντο? ?καυματ?σθη κα? δι? τ? μ? ?χειν ??ζαν ?ξηρ?νθη. 7??λλα δ? ?πεσεν ?π? τ?? ?κ?νθα?, κα? ?ν?βησαν α? ?κανθαι κα? ?πνιξαν* α?τ?. 8??λλα δ? ?πεσεν ?π? τ?ν γ?ν τ?ν καλ?ν κα? ?δ?δου καρπ?ν, ? μ?ν ?κατ?ν ? δ? ?ξ?κοντα ? δ? τρι?κοντα. 9?? ?χων ?ταa ?κου?τω.” The Purpose of Jesus' Parables(Mark 4:10-12)10?Κα? προσελθ?ντε? ο? μαθητα? ε?παν α?τ? “Δι? τ? ?ν παραβολα?? λαλε?? α?το??;” 11?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν ?α?το??? “?τι ?μ?ν δ?δοται γν?ναι τ? μυστ?ρια τ?? βασιλε?α? τ?ν ο?ραν?ν, ?κε?νοι? δ? ο? δ?δοται. 12??στι? γ?ρ ?χει, δοθ?σεται α?τ? κα? περισσευθ?σεται? ?στι? δ? ο?κ ?χει, κα? ? ?χει ?ρθ?σεται ?π’ α?το?. 13?δι? το?το ?ν παραβολα?? α?το?? λαλ?,‘?τι βλ?ποντε? ο? βλ?πουσινΚα? ?κο?οντε? ο?κ ?κο?ουσιν ο?δ? συν?ουσιν.’ 14?Κα? ?ναπληρο?ται α?το?? ? προφητε?α ?σα?ου ? λ?γουσα‘?κο? ?κο?σετε κα? ο? μ? συν?τε,Κα? βλ?ποντε? βλ?ψετε κα? ο? μ? ?δητε. 15??παχ?νθη γ?ρ ? καρδ?α το? λαο? το?του,Κα? το?? ?σ?ν βαρ?ω? ?κουσαν,Κα? το?? ?φθαλμο?? α?τ?ν ?κ?μμυσαν?Μ?? ποτε ?δωσιν το?? ?φθαλμο??Κα? το?? ?σ?ν ?κο?σωσινΚα? τ? καρδ?? συν?σινΚα? ?πιστρ?ψωσιν,Κα? ??σομαι α?το??.’b 16??μ?ν δ? μακ?ριοι ο? ?φθαλμο? ?τι βλ?πουσιν, κα? τ? ?τα ?μ?ν ?τι ?κο?ουσιν. 17??μ?ν γ?ρ λ?γω ?μ?ν ?τι πολλο? προφ?ται κα? δ?καιοι ?πεθ?μησαν ?δε?ν ? βλ?πετε κα? ο?κ ε?δαν, κα? ?κο?σαι ? ?κο?ετε κα? ο?κ ?κουσαν. The Parable of the Sower Explained(Mark 4:13-20)18??με?? ο?ν ?κο?σατε τ?ν παραβολ?ν το? σπε?ραντο?. 19?Παντ?? ?κο?οντο? τ?ν λ?γον τ?? βασιλε?α? κα? μ? συνι?ντο?, ?ρχεται ? πονηρ?? κα? ?ρπ?ζει τ? ?σπαρμ?νον ?ν τ? καρδ?? α?το?? ο?τ?? ?στιν ? παρ? τ?ν ?δ?ν σπαρε??. 20?? δ? ?π? τ? πετρ?δη σπαρε??, ο?τ?? ?στιν ? τ?ν λ?γον ?κο?ων κα? ε?θ?? μετ? χαρ?? λαμβ?νων α?τ?ν? 21?ο?κ ?χει δ? ??ζαν ?ν ?αυτ? ?λλ? πρ?σκαιρ?? ?στιν, γενομ?νη? δ? θλ?ψεω? ? διωγμο? δι? τ?ν λ?γον ε?θ?? σκανδαλ?ζεται. 22?? δ? ε?? τ?? ?κ?νθα? σπαρε??, ο?τ?? ?στιν ? τ?ν λ?γον ?κο?ων, κα? ? μ?ριμνα το? α??νο? ?το?του? κα? ? ?π?τη το? πλο?του συμπν?γει τ?ν λ?γον, κα? ?καρπο? γ?νεται. 23?? δ? ?π? τ?ν καλ?ν γ?ν σπαρε??, ο?τ?? ?στιν ? τ?ν λ?γον ?κο?ων κα? συνιε??, ?? δ? καρποφορε? κα? ποιε? ? μ?ν ?κατ?ν ? δ? ?ξ?κοντα ? δ? τρι?κοντα.” The Parable of the Weeds(Ezekiel 17:1-10)24??λλην παραβολ?ν παρ?θηκεν α?το?? λ?γων “?μοι?θη ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ?νθρ?π? σπε?ραντι καλ?ν σπ?ρμα ?ν τ? ?γρ? α?το?. 25??ν δ? τ? καθε?δειν το?? ?νθρ?που? ?λθεν α?το? ? ?χθρ?? κα? ?π?σπειρεν ζιζ?νια ?ν? μ?σον το? σ?του κα? ?π?λθεν. 26??τε δ? ?βλ?στησεν ? χ?ρτο? κα? καρπ?ν ?πο?ησεν, τ?τε ?φ?νη κα? τ? ζιζ?νια. 27?Προσελθ?ντε? δ? ο? δο?λοι το? ο?κοδεσπ?του ε?πον α?τ? ‘Κ?ριε, ο?χ? καλ?ν σπ?ρμα ?σπειρα? ?ν τ? σ? ?γρ?; π?θεν ο?ν ?χει ζιζ?νια;’ 28?? δ? ?φη α?το?? ‘?χθρ?? ?νθρωπο? το?το ?πο?ησεν.’Ο? δ? δο?λοι α?τ? ? λ?γουσιν ‘Θ?λει? ο?ν ?πελθ?ντε? συλλ?ξωμεν α?τ?;’ 29?? δ? φησιν ‘Ο?, μ?? ποτε συλλ?γοντε? τ? ζιζ?νια ?κριζ?σητε ?μα α?το?? τ?ν σ?τον? 30??φετε συναυξ?νεσθαι ?μφ?τερα ?ω? το? θερισμο?? κα? ?ν καιρ? το? θερισμο? ?ρ? το?? θεριστα?? “Συλλ?ξατε πρ?τον τ? ζιζ?νια κα? δ?σατε α?τ? ε?? δ?σμα? πρ?? τ? κατακα?σαι α?τ?, τ?ν δ? σ?τον συναγ?γετε ε?? τ?ν ?ποθ?κην μου.”’” The Parable of the Mustard Seed(Mark 4:30-34; Luke 13:18-19)31??λλην παραβολ?ν παρ?θηκεν α?το?? λ?γων “?μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν κ?κκ? σιν?πεω?, ?ν λαβ?ν ?νθρωπο? ?σπειρεν ?ν τ? ?γρ? α?το?? 32?? μικρ?τερον μ?ν ?στιν π?ντων τ?ν σπερμ?των, ?ταν δ? α?ξηθ?, με?ζον τ?ν λαχ?νων ?στ?ν κα? γ?νεται δ?νδρον, ?στε ?λθε?ν τ? πετειν? το? ο?ρανο? κα? κατασκηνο?ν* ?ν το?? κλ?δοι? α?το?.” The Parable of the Leaven(Judges 20:18-23; 2 Samuel 2:12-32; 2 Chronicles 13:4-19; Luke 13:20-21)33??λλην παραβολ?ν ?λ?λησεν α?το?? “?μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ζ?μ?, ?ν λαβο?σα γυν? ?ν?κρυψεν ε?? ?λε?ρου σ?τα τρ?α, ?ω? ο? ?ζυμ?θη ?λον.” I will Open My Mouth in Parables(Psalm 78:1-72)34?Τα?τα π?ντα ?λ?λησεν ? ?ησο?? ?ν παραβολα?? το?? ?χλοι?, κα? χωρ?? παραβολ?? ο?δ?ν ?λ?λει α?το??? 35??πω? πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? το? προφ?του λ?γοντο?“?νο?ξω ?ν παραβολα?? τ? στ?μα μου,?ρε?ξομαι κεκρυμμ?να ?π? καταβολ?? [κ?σμου].”c The Parable of the Weeds Explained(Zephaniah 1:1-6)36?Τ?τε ?φε?? το?? ?χλου? ?λθεν ε?? τ?ν ο?κ?αν. Κα? προσ?λθον α?τ? ο? μαθητα? α?το? λ?γοντε? “Διασ?φησον ?μ?ν τ?ν παραβολ?ν τ?ν ζιζαν?ων το? ?γρο?.” 37?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “? σπε?ρων τ? καλ?ν σπ?ρμα ?στ?ν ? Υ??? το? ?νθρ?που? 38?? δ? ?γρ?? ?στιν ? κ?σμο?? τ? δ? καλ?ν σπ?ρμα, ο?το? ε?σιν ο? υ?ο? τ?? βασιλε?α?? τ? δ? ζιζ?νι? ε?σιν ο? υ?ο? το? πονηρο?, 39?? δ? ?χθρ?? ? σπε?ρα? α?τ? ?στιν ? δι?βολο?? ? δ? θερισμ?? συντ?λεια α??ν?? ?στιν, ο? δ? θεριστα? ?γγελο? ε?σιν. 40??σπερ ο?ν συλλ?γεται τ? ζιζ?νια κα? πυρ? κατακα?εται, ο?τω? ?σται ?ν τ? συντελε?? το? α??νο?. 41??ποστελε? ? Υ??? το? ?νθρ?που το?? ?γγ?λου? α?το?, κα? συλλ?ξουσιν ?κ τ?? βασιλε?α? α?το? π?ντα τ? σκ?νδαλα κα? το?? ποιο?ντα? τ?ν ?νομ?αν, 42?κα? βαλο?σιν α?το?? ε?? τ?ν κ?μινον το? πυρ??? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων. 43?τ?τε ο? δ?καιοι ?κλ?μψουσιν ?? ? ?λιο? ?ν τ? βασιλε?? το? Πατρ?? α?τ?ν.? ?χων ?ταd ?κου?τω. The Parables of the Treasure and Pearl(Matthew 6:19-21)44??μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν θησαυρ? κεκρυμμ?ν? ?ν τ? ?γρ?, ?ν ε?ρ?ν ?νθρωπο? ?κρυψεν, κα? ?π? τ?? χαρ?? α?το? ?π?γει κα? πωλε? ?π?ντα? ?σα ?χει κα? ?γορ?ζει τ?ν ?γρ?ν ?κε?νον. 45?Π?λιν ?μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ??νθρ?π?? ?μπ?ρ? ζητο?ντι καλο?? μαργαρ?τα?? 46?ε?ρ?ν δ? ?να πολ?τιμον μαργαρ?την ?πελθ?ν π?πρακεν π?ντα ?σα ε?χεν κα? ?γ?ρασεν α?τ?ν. The Parable of the Net(Matthew 4:18-22; Mark 1:16-20; Luke 5:1-11; John 1:35-42)47?Π?λιν ?μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν σαγ?ν? βληθε?σ? ε?? τ?ν θ?λασσαν κα? ?κ παντ?? γ?νου? συναγαγο?σ?? 48??ν ?τε ?πληρ?θη ?ναβιβ?σαντε? ?π? τ?ν α?γιαλ?ν κα? καθ?σαντε? συν?λεξαν τ? καλ? ε?? ?γγη, τ? δ? σαπρ? ?ξω ?βαλον. 49?Ο?τω? ?σται ?ν τ? συντελε?? το? α??νο?? ?ξελε?σονται ο? ?γγελοι κα? ?φοριο?σιν το?? πονηρο?? ?κ μ?σου τ?ν δικα?ων, 50?κα? βαλο?σιν α?το?? ε?? τ?ν κ?μινον το? πυρ??? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων. 51?Συν?κατε τα?τα π?ντα;”Λ?γουσιν α?τ? “Να?.” 52?? δ? ε?πεν α?το?? “Δι? το?το π?? γραμματε?? μαθητευθε?? τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν ?μοι?? ?στιν ?νθρ?π? ο?κοδεσπ?τ? ?στι? ?κβ?λλει ?κ το? θησαυρο? α?το? καιν? κα? παλαι?.” The Rejection at Nazareth(Isaiah 61:1-11; Matthew 2:19-23; Mark 6:1-6; Luke 2:39-40; Luke 4:16-30)53?Κα? ?γ?νετο ?τε ?τ?λεσεν ? ?ησο?? τ?? παραβολ?? τα?τα?, μετ?ρεν ?κε?θεν. 54?κα? ?λθ?ν ε?? τ?ν πατρ?δα α?το? ?δ?δασκεν α?το?? ?ν τ? συναγωγ? α?τ?ν, ?στε ?κπλ?σσεσθαι α?το?? κα? λ?γειν “Π?θεν το?τ? ? σοφ?α α?τη κα? α? δυν?μει?; 55?ο?χ ο?τ?? ?στιν ? το? τ?κτονο? υ???; ο?χ ? μ?τηρ α?το? λ?γεται Μαρι?μ κα? ο? ?δελφο? α?το? ??κωβο? κα? ?ωσ?φ κα? Σ?μων κα? ?ο?δα?; 56?κα? α? ?δελφα? α?το? ο?χ? π?σαι πρ?? ?μ?? ε?σιν; π?θεν ο?ν το?τ? τα?τα π?ντα;” 57?κα? ?σκανδαλ?ζοντο ?ν α?τ?.? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Ο?κ ?στιν προφ?τη? ?τιμο? ε? μ? ?ν τ? πατρ?δι κα? ?ν τ? ο?κ?? α?το?.” 58?κα? ο?κ ?πο?ησεν ?κε? δυν?μει? πολλ?? δι? τ?ν ?πιστ?αν α?τ?ν. a 9 BYZ and TR ?τα ?κο?εινb 14-15 Isaiah 6:9,10c 35 Psalm 78:2d 43 BYZ and TR ?τα ?κο?εινMatthew 14The Beheading of John(Mark 6:14-29; Luke 9:7-9)1??ν ?κε?ν? τ? καιρ? ?κουσεν ?ρ?δη? ? τετρα?ρχη? τ?ν ?κο?ν ?ησο?, 2?κα? ε?πεν το?? παισ?ν α?το? “Ο?τ?? ?στιν ?ω?ννη? ? Βαπτιστ??? α?τ?? ?γ?ρθη ?π? τ?ν νεκρ?ν, κα? δι? το?το α? δυν?μει? ?νεργο?σιν ?ν α?τ?.” 3?? γ?ρ ?ρ?δη? κρατ?σα? τ?ν ?ω?νην ?δησεν ?α?τ?ν? κα? ?ν φυλακ? ?π?θετο δι? ?ρ?δι?δα τ?ν γυνα?κα Φιλ?ππου το? ?δελφο? α?το?? 4??λεγεν γ?ρ ?? ?ω?ννη?? ? α?τ? “Ο?κ ?ξεστ?ν σοι ?χειν α?τ?ν.” 5?κα? θ?λων α?τ?ν ?ποκτε?ναι ?φοβ?θη τ?ν ?χλον, ?τι ?? προφ?την α?τ?ν ε?χον. 6?Γενεσ?οι? δ? γενομ?νοι? το? ?ρ?δου ?ρχ?σατο ? θυγ?τηρ τ?? ?ρ?δι?δο? ?ν τ? μ?σ? κα? ?ρεσεν τ? ?ρ?δ?, 7??θεν μεθ’ ?ρκου ?μολ?γησεν α?τ? δο?ναι ? ??ν α?τ?σηται. 8?? δ? προβιβασθε?σα ?π? τ?? μητρ?? α?τ?? “Δ?? μοι,” φησ?ν, “?δε ?π? π?νακι τ?ν κεφαλ?ν ?ω?ννου το? Βαπτιστο?.” 9?Κα? λυπηθε?? ? βασιλε?? δι? το?? ?ρκου? κα? το?? συνανακειμ?νου? ?κ?λευσεν δοθ?ναι, 10?κα? π?μψα? ?πεκεφ?λισεν ?τ?ν? ?ω?ννην ?ν τ? φυλακ?. 11?Κα? ?ν?χθη ? κεφαλ? α?το? ?π? π?νακι κα? ?δ?θη τ? κορασ??, κα? ?νεγκεν τ? μητρ? α?τ??. 12?κα? προσελθ?ντε? ο? μαθητα? α?το? ?ραν τ? πτ?μα κα? ?θαψαν α?τ?ν, κα? ?λθ?ντε? ?π?γγειλαν τ? ?ησο?. The Feeding of the Five Thousand(Mark 6:30-44; Luke 9:10-17; John 6:1-15)13??κο?σα? δ? ? ?ησο?? ?νεχ?ρησεν ?κε?θεν ?ν πλο?? ε?? ?ρημον τ?πον κατ’ ?δ?αν? κα? ?κο?σαντε? ο? ?χλοι ?κολο?θησαν α?τ? πεζ? ?π? τ?ν π?λεων. 14?Κα? ?ξελθ?ν ε?δεν πολ?ν ?χλον, κα? ?σπλαγχν?σθη ?π’ α?το?? κα? ?θερ?πευσεν το?? ?ρρ?στου? α?τ?ν. 15??ψ?α? δ? γενομ?νη? προσ?λθον α?τ? ο? μαθητα? λ?γοντε? “?ρημ?? ?στιν ? τ?πο? κα? ? ?ρα ?δη παρ?λθεν? ?π?λυσον ?ο?ν? το?? ?χλου?, ?να ?πελθ?ντε? ε?? τ?? κ?μα? ?γορ?σωσιν ?αυτο?? βρ?ματα.” 16?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Ο? χρε?αν ?χουσιν ?πελθε?ν? δ?τε α?το?? ?με?? φαγε?ν.” 17?Ο? δ? λ?γουσιν α?τ? “Ο?κ ?χομεν ?δε ε? μ? π?ντε ?ρτου? κα? δ?ο ?χθ?α?.” 18?? δ? ε?πεν? “Φ?ρετ? μοι ?δε α?το??.” 19?κα? κελε?σα? το?? ?χλου? ?νακλιθ?ναι ?π? το? χ?ρτου, λαβ?ν το?? π?ντε ?ρτου? κα? το?? δ?ο ?χθ?α?, ?ναβλ?ψα? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε?λ?γησεν, κα? κλ?σα? ?δωκεν το?? μαθητα?? το?? ?ρτου?, ο? δ? μαθητα? το?? ?χλοι?. 20?Κα? ?φαγον π?ντε? κα? ?χορτ?σθησαν, κα? ?ραν τ? περισσε?ον τ?ν κλασμ?των δ?δεκα κοφ?νου? πλ?ρει?. 21?ο? δ? ?σθ?οντε? ?σαν ?νδρε? ?σε? πεντακισχ?λιοι χωρ?? γυναικ?ν κα? παιδ?ων. Jesus Walks on Water(Mark 6:45-52; John 6:16-25)22?Κα? ε?θ?ω? ?ν?γκασεν το?? μαθητ?? ?μβ?ναι ε?? τ? πλο?ον κα? προ?γειν α?τ?ν ε?? τ? π?ραν, ?ω? ο? ?πολ?σ? το?? ?χλου?. 23?κα? ?πολ?σα? το?? ?χλου? ?ν?βη ε?? τ? ?ρο? κατ’ ?δ?αν προσε?ξασθαι. ?ψ?α? δ? γενομ?νη? μ?νο? ?ν ?κε?. 24?τ? δ? πλο?ον ?δη σταδ?ου?a πολλο?? ?π? τ?? γ?? ?πε?χεν, βασανιζ?μενον ?π? τ?ν κυμ?των, ?ν γ?ρ ?ναντ?ο? ? ?νεμο?. 25?Τετ?ρτ? δ? φυλακ? τ?? νυκτ?? ?λθεν πρ?? α?το?? περιπατ?ν ?π? τ?ν θ?λασσαν. 26?ο? δ? μαθητα? ?δ?ντε? α?τ?ν ?π? τ?? θαλ?σση? περιπατο?ντα ?ταρ?χθησαν λ?γοντε? ?τι “Φ?ντασμ? ?στιν,” κα? ?π? το? φ?βου ?κραξαν. 27?Ε?θ?? δ? ?λ?λησεν ?? ?ησο??? ? α?το?? λ?γων “Θαρσε?τε, ?γ? ε?μι? μ? φοβε?σθε.” 28??ποκριθε?? δ? α?τ? ? Π?τρο? ε?πεν “Κ?ριε, ε? σ? ε?, κ?λευσ?ν με ?λθε?ν πρ?? σ? ?π? τ? ?δατα.” 29?? δ? ε?πεν “?λθ?.”Κα? καταβ?? ?π? το? πλο?ου [?] Π?τρο? περιεπ?τησεν ?π? τ? ?δατα κα? ?λθεν πρ?? τ?ν ?ησο?ν. 30?βλ?πων δ? τ?ν ?νεμον ??σχυρ?ν? ?φοβ?θη, κα? ?ρξ?μενο? καταποντ?ζεσθαι ?κραξεν λ?γων “Κ?ριε, σ?σ?ν με.” 31?Ε?θ?ω? δ? ? ?ησο?? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα ?πελ?βετο α?το? κα? λ?γει α?τ? “?λιγ?πιστε, ε?? τ? ?δ?στασα?;” 32?Κα? ?ναβ?ντων α?τ?ν ε?? τ? πλο?ον ?κ?πασεν ? ?νεμο?. 33?ο? δ? ?ν τ? πλο?? προσεκ?νησαν α?τ? λ?γοντε? “?ληθ?? Θεο? Υ??? ε?.” Jesus Heals at Gennesaret(Mark 6:53-56)34?Κα? διαπερ?σαντε? ?λθον ?π? τ?ν γ?ν ε?? Γεννησαρ?τ. 35?κα? ?πιγν?ντε? α?τ?ν ο? ?νδρε? το? τ?που ?κε?νου ?π?στειλαν ε?? ?λην τ?ν περ?χωρον ?κε?νην, κα? προσ?νεγκαν α?τ? π?ντα? το?? κακ?? ?χοντα?, 36?κα? παρεκ?λουν α?τ?ν ?να μ?νον ?ψωνται το? κρασπ?δου το? ?ματ?ου α?το?? κα? ?σοι ?ψαντο διεσ?θησαν. a 24 Greek many stadia, a stadion was about 607 feet or 185 metersMatthew 15Tradition and Worship(Mark 7:1-13)1?Τ?τε προσ?ρχονται τ? ?ησο? ?π? ?εροσολ?μων Φαρισα?οι κα? γραμματε?? λ?γοντε? 2?“Δι? τ? ο? μαθητα? σου παραβα?νουσιν τ?ν παρ?δοσιν τ?ν πρεσβυτ?ρων; ο? γ?ρ ν?πτονται τ?? χε?ρα? ?α?τ?ν? ?ταν ?ρτον ?σθ?ωσιν.” 3?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Δι? τ? κα? ?με?? παραβα?νετε τ?ν ?ντολ?ν το? Θεο? δι? τ?ν παρ?δοσιν ?μ?ν; 4?? γ?ρ Θε?? ε?πεν ‘Τ?μα τ?ν πατ?ρα κα? τ?ν μητ?ρα,’a κα? ‘? κακολογ?ν πατ?ρα ? μητ?ρα θαν?τ? τελευτ?τω?’b 5??με?? δ? λ?γετε ?? ?ν ε?π? τ? πατρ? ? τ? μητρ? ‘Δ?ρον ? ??ν ?ξ ?μο? ?φεληθ??,’ 6?ο? μ? τιμ?σει τ?ν πατ?ρα α?το? ?? τ?ν μητ?ρα α?το??? κα? ?κυρ?σατε τ?ν λ?γον το? Θεο? δι? τ?ν παρ?δοσιν ?μ?ν. 7??ποκριτα?, καλ?? ?προφ?τευσεν περ? ?μ?ν ?σα?α? λ?γων 8?‘? λα?? ο?το? το?? χε?λεσ?ν με τιμ?,? δ? καρδ?α α?τ?ν π?ρρω ?π?χει ?π’ ?μο?? 9?Μ?την δ? σ?βοντα? με,Διδ?σκοντε? διδασκαλ?α? ?ντ?λματα ?νθρ?πων.’c” What Defiles a Man(Mark 7:14-23)10?Κα? προσκαλεσ?μενο? τ?ν ?χλον ε?πεν α?το?? “?κο?ετε κα? συν?ετε? 11?ο? τ? ε?σερχ?μενον ε?? τ? στ?μα κοινο? τ?ν ?νθρωπον, ?λλ? τ? ?κπορευ?μενον ?κ το? στ?ματο? το?το κοινο? τ?ν ?νθρωπον.” 12?Τ?τε προσελθ?ντε? ο? μαθητα? λ?γουσιν α?τ? “Ο?δα? ?τι ο? Φαρισα?οι ?κο?σαντε? τ?ν λ?γον ?σκανδαλ?σθησαν;” 13?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Π?σα φυτε?α ?ν ο?κ ?φ?τευσεν ? Πατ?ρ μου ? ο?ρ?νιο? ?κριζωθ?σεται. 14??φετε α?το??? τυφλο? ε?σιν ?δηγο? τυφλ?νd τυφλ??? δ? τυφλ?ν ??ν ?δηγ?, ?μφ?τεροι ε?? β?θυνον πεσο?νται.” 15??ποκριθε?? δ? ? Π?τρο? ε?πεν α?τ? “Φρ?σον ?μ?ν τ?ν παραβολ?ν ?τα?την?.” 16?? δ? ε?πεν “?κμ?ν κα? ?με?? ?σ?νετο? ?στε; 17?ο? νοε?τε ?τι π?ν τ? ε?σπορευ?μενον ε?? τ? στ?μα ε?? τ?ν κοιλ?αν χωρε? κα? ε?? ?φεδρ?να ?κβ?λλεται; 18?τ? δ? ?κπορευ?μενα ?κ το? στ?ματο? ?κ τ?? καρδ?α? ?ξ?ρχεται, κ?κε?να κοινο? τ?ν ?νθρωπον. 19??κ γ?ρ τ?? καρδ?α? ?ξ?ρχονται διαλογισμο? πονηρο?, φ?νοι, μοιχε?αι, πορνε?αι, κλοπα?, ψευδομαρτυρ?αι, βλασφημ?αι. 20?τα?τ? ?στιν τ? κοινο?ντα τ?ν ?νθρωπον? τ? δ? ?ν?πτοι? χερσ?ν φαγε?ν ο? κοινο? τ?ν ?νθρωπον.” The Faith of the Canaanite Woman(Mark 7:24-30)21?Κα? ?ξελθ?ν ?κε?θεν ? ?ησο?? ?νεχ?ρησεν ε?? τ? μ?ρη Τ?ρου κα? Σιδ?νο?. 22?κα? ?δο? γυν? Χανανα?α ?π? τ?ν ?ρ?ων ?κε?νων ?ξελθο?σα ?κραζεν λ?γουσα “?λ?ησ?ν με, Κ?ριε υ??? Δαυ?δ? ? θυγ?τηρ μου κακ?? δαιμον?ζεται.” 23?? δ? ο?κ ?πεκρ?θη α?τ? λ?γον. κα? προσελθ?ντε? ο? μαθητα? α?το? ?ρ?τουν α?τ?ν λ?γοντε? “?π?λυσον α?τ?ν, ?τι κρ?ζει ?πισθεν ?μ?ν.” 24?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Ο?κ ?πεστ?λην ε? μ? ε?? τ? πρ?βατα τ? ?πολωλ?τα ο?κου ?σρα?λ.” 25?? δ? ?λθο?σα προσεκ?νει α?τ? λ?γουσα “Κ?ριε, βο?θει μοι.” 26?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Ο?κ ?στιν καλ?ν λαβε?ν τ?ν ?ρτον τ?ν τ?κνων κα? βαλε?ν το?? κυναρ?οι?.” 27?? δ? ε?πεν “Να?, κ?ριε? κα? γ?ρ τ? κυν?ρια ?σθ?ει ?π? τ?ν ψιχ?ων τ?ν πιπτ?ντων ?π? τ?? τραπ?ζη? τ?ν κυρ?ων α?τ?ν.” 28?Τ?τε ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “? γ?ναι, μεγ?λη σου ? π?στι?? γενηθ?τω σοι ?? θ?λει?.” κα? ??θη ? θυγ?τηρ α?τ?? ?π? τ?? ?ρα? ?κε?νη?. The Feeding of the Four Thousand(Mark 8:1-10)29?Κα? μεταβ?? ?κε?θεν ? ?ησο?? ?λθεν παρ? τ?ν θ?λασσαν τ?? Γαλιλα?α?, κα? ?ναβ?? ε?? τ? ?ρο? ?κ?θητο ?κε?. 30?κα? προσ?λθον α?τ? ?χλοι πολλο? ?χοντε? μεθ’ ?αυτ?ν χωλο??, κυλλο??, ? τυφλο??, κωφο??, κα? ?τ?ρου? πολλο??, κα? ?ρριψαν* α?το?? παρ? το?? π?δα? α?το?? κα? ?θερ?πευσεν α?το??? 31??στε τ?ν ?χλον θαυμ?σαι βλ?ποντα? κωφο?? λαλο?ντα? κυλλο?? ?γιε?? κα? χωλο?? περιπατο?ντα? κα? τυφλο?? βλ?ποντα?? κα? ?δ?ξασαν τ?ν Θε?ν ?σρα?λ. 32?? δ? ?ησο?? προσκαλεσ?μενο? το?? μαθητ?? α?το? ε?πεν “Σπλαγχν?ζομαι ?π? τ?ν ?χλον, ?τι ?δη ?μ?ραι τρε?? προσμ?νουσ?ν μοι κα? ο?κ ?χουσιν τ? φ?γωσιν? κα? ?πολ?σαι α?το?? ν?στει? ο? θ?λω, μ?? ποτε ?κλυθ?σιν ?ν τ? ?δ?.” 33?Κα? λ?γουσιν α?τ? ο? μαθητα? “Π?θεν ?μ?ν ?ν ?ρημ?? ?ρτοι τοσο?τοι ?στε χορτ?σαι ?χλον τοσο?τον;” 34?Κα? λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Π?σου? ?ρτου? ?χετε;”Ο? δ? ε?παν “?πτ?, κα? ?λ?γα ?χθ?δια.” 35?Κα? παραγγε?λα? τ? ?χλ? ?ναπεσε?ν ?π? τ?ν γ?ν 36??λαβεν το?? ?πτ? ?ρτου? κα? το?? ?χθ?α? κα? ε?χαριστ?σα? ?κλασεν κα? ?δ?δου το?? μαθητα??, ο? δ? μαθητα? το?? ?χλοι?. 37?Κα? ?φαγον π?ντε? κα? ?χορτ?σθησαν, κα? τ? περισσε?ον τ?ν κλασμ?των ?ραν ?πτ? σπυρ?δα? πλ?ρει?. 38?ο? δ? ?σθ?οντε? ?σαν τετρακισχ?λιοι ?νδρε? χωρ?? γυναικ?ν κα? παιδ?ων. 39?Κα? ?πολ?σα? το?? ?χλου? ?ν?βη ε?? τ? πλο?ον, κα? ?λθεν ε?? τ? ?ρια Μαγαδ?ν. a 4 Exodus 20:12; Deuteronomy 5:16b 4 Exodus 21:17; Leviticus 20:9c 8-9 Isaiah 29:13d 14 Or blind guidesMatthew 16The Demand for a Sign(Mark 8:11-13; Luke 12:54-56)1?Κα? προσελθ?ντε? ο? Φαρισα?οι κα? Σαδδουκα?οι πειρ?ζοντε? ?πηρ?τησαν α?τ?ν σημε?ον ?κ το? ο?ρανο? ?πιδε?ξαι α?το??. 2?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “?ψ?α? γενομ?νη? λ?γετε ‘Ε?δ?α, πυρρ?ζει γ?ρ ? ο?ραν???’ 3?κα? πρω? ‘Σ?μερον χειμ?ν, πυρρ?ζει γ?ρ στυγν?ζων ? ο?ραν??.’ τ? μ?ν πρ?σωπον το? ο?ρανο? γιν?σκετε διακρ?νειν, τ? δ? σημε?α τ?ν καιρ?νa ο? δ?νασθε; 4?γενε? πονηρ? κα? μοιχαλ?? σημε?ον ?πιζητε?, κα? σημε?ον ο? δοθ?σεται α?τ? ε? μ? τ? σημε?ον ?ων?.” κα? καταλιπ?ν α?το?? ?π?λθεν. The Leaven to Beware(Mark 8:14-21)5?Κα? ?λθ?ντε? ο? μαθητα? ε?? τ? π?ραν ?πελ?θοντο ?ρτου? λαβε?ν. 6?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?ρ?τε κα? προσ?χετε ?π? τ?? ζ?μη? τ?ν Φαρισα?ων κα? Σαδδουκα?ων.” 7?Ο? δ? διελογ?ζοντο ?ν ?αυτο?? λ?γοντε? “?τι ?ρτου? ο?κ ?λ?βομεν.” 8?Γνο?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “Τ? διαλογ?ζεσθε ?ν ?αυτο??, ?λιγ?πιστοι, ?τι ?ρτου? ο?κ ?χετε; 9?ο?πω νοε?τε, ο?δ? μνημονε?ετε το?? π?ντε ?ρτου? τ?ν πεντακισχιλ?ων κα? π?σου? κοφ?νου? ?λ?βετε; 10?ο?δ? το?? ?πτ? ?ρτου? τ?ν τετρακισχιλ?ων κα? π?σα? σπυρ?δα? ?λ?βετε; 11?π?? ο? νοε?τε ?τι ο? περ? ?ρτων ε?πον ?μ?ν; προσ?χετε δ? ?π? τ?? ζ?μη? τ?ν Φαρισα?ων κα? Σαδδουκα?ων.” 12?Τ?τε συν?καν ?τι ο?κ ε?πεν προσ?χειν ?π? τ?? ζ?μη? τ?ν ?ρτων, ?λλ? ?π? τ?? διδαχ?? τ?ν Φαρισα?ων κα? Σαδδουκα?ων. Peter's Confession of Christ(Mark 8:27-30; Luke 9:18-20; John 6:66-71)13??λθ?ν δ? ? ?ησο?? ε?? τ? μ?ρη Καισαρε?α? τ?? Φιλ?ππου ?ρ?τα το?? μαθητ?? α?το? λ?γων “Τ?να λ?γουσιν ο? ?νθρωποι ε?ναι τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που;” 14?Ο? δ? ε?παν “Ο? μ?ν ?ω?ννην τ?ν Βαπτιστ?ν, ?λλοι δ? ?λ?αν, ?τεροι δ? ?ερεμ?αν ? ?να τ?ν προφητ?ν.” 15?Λ?γει α?το?? “?με?? δ? τ?να με λ?γετε ε?ναι;” 16??ποκριθε?? δ? Σ?μων Π?τρο? ε?πεν “Σ? ε? ? Χριστ?? ? Υ??? το? Θεο? το? ζ?ντο?.” 17??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “Μακ?ριο? ε?, Σ?μων Βαριων?, ?τι σ?ρξ κα? α?μα ο?κ ?πεκ?λυψ?ν σοι ?λλ’ ? Πατ?ρ μου ? ?ν το?? ο?ρανο??. 18?κ?γ? δ? σοι λ?γω ?τι σ? ε? Π?τρο?, κα? ?π? τα?τ? τ? π?τρ? ο?κοδομ?σω μου τ?ν ?κκλησ?αν, κα? π?λαι ?δου ο? κατισχ?σουσιν α?τ??. 19?δ?σω σοι τ?? κλε?δα? τ?? βασιλε?α? τ?ν ο?ραν?ν, κα? ? ??ν δ?σ?? ?π? τ?? γ?? ?σται δεδεμ?νον ?ν το?? ο?ρανο??, κα? ? ??ν λ?σ?? ?π? τ?? γ?? ?σται λελυμ?νον ?ν το?? ο?ρανο??.” 20?Τ?τε διεστε?λατο* το?? μαθητα?? ?να μηδεν? ε?πωσιν ?τι α?τ?? ?στιν ? Χριστ??. Christ's Passion Foretold(Mark 8:31-33; Luke 9:21-22)21??π? τ?τε ?ρξατο ??? ?ησο??b δεικν?ειν το?? μαθητα?? α?το? ?τι δε? α?τ?ν ε?? ?εροσ?λυμα ?πελθε?ν κα? πολλ? παθε?ν ?π? τ?ν πρεσβυτ?ρων κα? ?ρχιερ?ων κα? γραμματ?ων κα? ?ποκτανθ?ναι κα? τ? τρ?τ? ?μ?ρ? ?γερθ?ναι. 22?Κα? προσλαβ?μενο? α?τ?ν ? Π?τρο? ?ρξατο ?πιτιμ?ν α?τ? λ?γων “?λε?? σοι, Κ?ριε? ο? μ? ?σται σοι το?το.” 23?? δ? στραφε?? ε?πεν τ? Π?τρ? “?παγε ?π?σω μου, Σαταν?? σκ?νδαλον ε? ?μο?, ?τι ο? φρονε?? τ? το? Θεο? ?λλ? τ? τ?ν ?νθρ?πων.” Take Up Your Cross(Matthew 10:37-39; Mark 8:34-38; Luke 9:23-27)24?Τ?τε ? ?ησο?? ε?πεν το?? μαθητα?? α?το? “Ε? τι? θ?λει ?π?σω μου ?λθε?ν, ?παρνησ?σθω ?αυτ?ν κα? ?ρ?τω τ?ν σταυρ?ν α?το?, κα? ?κολουθε?τω μοι. 25??? γ?ρ ??ν θ?λ? τ?ν ψυχ?ν α?το? σ?σαι, ?πολ?σει α?τ?ν? ?? δ’ ?ν ?πολ?σ? τ?ν ψυχ?ν α?το? ?νεκεν ?μο?, ε?ρ?σει α?τ?ν. 26?τ? γ?ρ ?φεληθ?σεται ?νθρωπο? ??ν τ?ν κ?σμον ?λον κερδ?σ?, τ?ν δ? ψυχ?ν α?το? ζημιωθ?; ? τ? δ?σει ?νθρωπο? ?ντ?λλαγμα τ?? ψυχ?? α?το?; 27?μ?λλει γ?ρ ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ρχεσθαι ?ν τ? δ?ξ? το? Πατρ?? α?το? μετ? τ?ν ?γγ?λων α?το?, κα? τ?τε ?ποδ?σει ?κ?στ? κατ? τ?ν πρ?ξιν α?το?. 28??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ε?σ?ν τινε? τ?ν ?δε ?στ?των ο?τινε? ο? μ? γε?σωνται θαν?του ?ω? ?ν ?δωσιν τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?ρχ?μενον ?ν τ? βασιλε?? α?το?.” a 2-3 Several manuscripts do not include ?ψ?α? γενομ?νη? λ?γετε . . . καιρ?ν ο? δ?νασθε from verses 2 and 3.b 21 NE and WH ?ησο?? Χριστ??Matthew 17The Transfiguration(Mark 9:1-13; Luke 9:28-36; 2 Peter 1:16-21)1?Κα? μεθ’ ?μ?ρα? ?ξ παραλαμβ?νει ? ?ησο?? τ?ν Π?τρον κα? ??κωβον κα? ?ω?ννην τ?ν ?δελφ?ν α?το?, κα? ?ναφ?ρει α?το?? ε?? ?ρο? ?ψηλ?ν κατ’ ?δ?αν. 2?κα? μετεμορφ?θη ?μπροσθεν α?τ?ν, κα? ?λαμψεν τ? πρ?σωπον α?το? ?? ? ?λιο?, τ? δ? ?μ?τια α?το? ?γ?νετο λευκ? ?? τ? φ??. 3?Κα? ?δο? ?φθη α?το?? Μω?σ?? κα? ?λ?α? συλλαλο?ντε?* μετ’ α?το?. 4??ποκριθε?? δ? ? Π?τρο? ε?πεν τ? ?ησο? “Κ?ριε, καλ?ν ?στιν ?μ?? ?δε ε?ναι? ε? θ?λει?, ποι?σω ?δε τρε?? σκην??, σο? μ?αν κα? Μω?σε? μ?αν κα? ?λ?? μ?αν.” 5??τι α?το? λαλο?ντο?, ?δο? νεφ?λη φωτειν? ?πεσκ?ασεν α?το??, κα? ?δο? φων? ?κ τ?? νεφ?λη? λ?γουσα “Ο?τ?? ?στιν ? Υ??? μου ? ?γαπητ??, ?ν ? ε?δ?κησα? ?κο?ετε α?το?.” 6?κα? ?κο?σαντε? ο? μαθητα? ?πεσαν ?π? πρ?σωπον α?τ?ν κα? ?φοβ?θησαν σφ?δρα. 7?Κα? προσ?λθεν ? ?ησο?? κα? ?ψ?μενο? α?τ?ν ε?πεν “?γ?ρθητε κα? μ? φοβε?σθε.” 8??π?ραντε? δ? το?? ?φθαλμο?? α?τ?ν ο?δ?να ε?δον ε? μ? α?τ?ν ?ησο?ν μ?νον. 9?Κα? καταβαιν?ντων α?τ?ν ?κ το? ?ρου? ?νετε?λατο α?το?? ? ?ησο?? λ?γων “Μηδεν? ε?πητε τ? ?ραμα ?ω? ο? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?κ νεκρ?ν ?γερθ?.” 10?Κα? ?πηρ?τησαν α?τ?ν ο? μαθητα? λ?γοντε? “Τ? ο?ν ο? γραμματε?? λ?γουσιν ?τι ?λ?αν δε? ?λθε?ν πρ?τον;” 11?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “?λ?α? μ?ν ?ρχεται κα? ?ποκαταστ?σει π?ντα? 12?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι ?λ?α? ?δη ?λθεν, κα? ο?κ ?π?γνωσαν α?τ?ν, ?λλ?* ?πο?ησαν ?ν α?τ? ?σα ?θ?λησαν? ο?τω? κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που μ?λλει π?σχειν ?π’ α?τ?ν.” 13?τ?τε συν?καν ο? μαθητα? ?τι περ? ?ω?ννου το? Βαπτιστο? ε?πεν α?το??. The Boy with a Demon(Mark 9:14-29; Luke 9:37-42; Luke 17:5-10)14?Κα? ?λθ?ντων πρ?? τ?ν ?χλον προσ?λθεν α?τ? ?νθρωπο? γονυπετ?ν α?τ?ν 15?κα? λ?γων “Κ?ριε, ?λ?ησ?ν μου τ?ν υ??ν, ?τι σεληνι?ζεται κα? κακ?? π?σχει*? πολλ?κι? γ?ρ π?πτει ε?? τ? π?ρ κα? πολλ?κι? ε?? τ? ?δωρ. 16?κα? προσ?νεγκα α?τ?ν το?? μαθητα?? σου, κα? ο?κ ?δυν?θησαν α?τ?ν θεραπε?σαι.” 17??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “? γενε? ?πιστο? κα? διεστραμμ?νη, ?ω? π?τε μεθ’ ?μ?ν ?σομαι; ?ω? π?τε ?ν?ξομαι ?μ?ν; φ?ρετ? μοι α?τ?ν ?δε.” 18?κα? ?πετ?μησεν α?τ? ? ?ησο??, κα? ?ξ?λθεν ?π’ α?το? τ? δαιμ?νιον, κα? ?θεραπε?θη ? πα?? ?π? τ?? ?ρα? ?κε?νη?. 19?Τ?τε προσελθ?ντε? ο? μαθητα? τ? ?ησο? κατ’ ?δ?αν ε?πον “Δι? τ? ?με?? ο?κ ?δυν?θημεν ?κβαλε?ν α?τ?;” 20?? δ? λ?γει α?το?? “Δι? τ?ν ?λιγοπιστ?αν ?μ?ν? ?μ?ν γ?ρ λ?γω ?μ?ν, ??ν ?χητε π?στιν ?? κ?κκον σιν?πεω?, ?ρε?τε τ? ?ρει το?τ? ‘Μετ?βα ?νθεν ?κε?,’ κα? μεταβ?σεται, κα? ο?δ?ν ?δυνατ?σει ?μ?ν.”a The Second Prediction of the Passion(Mark 9:30-32; Luke 9:43-45)22?Συστρεφομ?νων δ? α?τ?ν ?ν τ? Γαλιλα?? ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Μ?λλει ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοσθαι ε?? χε?ρα? ?νθρ?πων, 23?κα? ?ποκτενο?σιν α?τ?ν, κα? τ? τρ?τ? ?μ?ρ? ?γερθ?σεται.” κα? ?λυπ?θησαν σφ?δρα. The Temple Tax24??λθ?ντων δ? α?τ?ν ε?? Καφαρναο?μ προσ?λθον ο? τ? δ?δραχμα λαμβ?νοντε? τ? Π?τρ? κα? ε?παν “? διδ?σκαλο? ?μ?ν ο? τελε? ?τ?? δ?δραχμα;” 25?Λ?γει “Να?.”Κα? ?λθ?ντα ε?? τ?ν ο?κ?αν προ?φθασεν α?τ?ν ? ?ησο?? λ?γων “Τ? σοι δοκε?, Σ?μων; ο? βασιλε?? τ?? γ?? ?π? τ?νων λαμβ?νουσιν τ?λη ? κ?νσον; ?π? τ?ν υ??ν α?τ?ν ? ?π? τ?ν ?λλοτρ?ων;” 26?Ε?π?ντο? δ? “?π? τ?ν ?λλοτρ?ων,” ?φη α?τ? ? ?ησο?? “?ρα?Γε ?λε?θερο? ε?σιν ο? υ?ο?. 27??να δ? μ? σκανδαλ?σωμεν α?το??, πορευθε?? ε?? θ?λασσαν β?λε ?γκιστρον κα? τ?ν ?ναβ?ντα πρ?τον ?χθ?ν ?ρον, κα? ?νο?ξα? τ? στ?μα α?το? ε?ρ?σει? στατ?ρα?b ?κε?νον λαβ?ν δ?? α?το?? ?ντ? ?μο? κα? σο?.” a 20 See Mark 9:29. BYZ and TR include 21 Tο?το δ? τ? γ?νο? ο?κ ?κπορε?εται ε? μ? ?ν προσευχ? κα? νηστε??.b 27 Greek stater, a silver coin worth approximately one shekelMatthew 18The Greatest in the Kingdom(Mark 9:33-37; Luke 9:46-50)1??ν ?κε?ν? τ? ?ρ? προσ?λθον ο? μαθητα? τ? ?ησο? λ?γοντε? “Τ?? ?ρα με?ζων ?στ?ν ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν;” 2?Κα? προσκαλεσ?μενο? παιδ?ον ?στησεν α?τ? ?ν μ?σ? α?τ?ν 3?κα? ε?πεν “?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ??ν μ? στραφ?τε κα? γ?νησθε ?? τ? παιδ?α, ο? μ? ε?σ?λθητε ε?? τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν. 4??στι? ο?ν ταπειν?σει ?αυτ?ν ?? τ? παιδ?ον το?το, ο?τ?? ?στιν ? με?ζων ?ν τ? βασιλε?? τ?ν ο?ραν?ν. 5?κα? ?? ??ν δ?ξηται ?ν παιδ?ον τοιο?το ?π? τ? ?ν?ματ? μου, ?μ? δ?χεται? 6??? δ’ ?ν σκανδαλ?σ? ?να τ?ν μικρ?ν το?των τ?ν πιστευ?ντων ε?? ?μ?, συμφ?ρει α?τ? ?να κρεμασθ? μ?λο? ?νικ?? περ? τ?ν τρ?χηλον α?το? κα? καταποντισθ? ?ν τ? πελ?γει τ?? θαλ?σση?. Temptations and Trespasses(Mark 9:42-50; Luke 17:1-4)7?Ο?α? τ? κ?σμ? ?π? τ?ν σκανδ?λων? ?ν?γκη γ?ρ ?λθε?ν τ? σκ?νδαλα, πλ?ν ο?α? τ? ?νθρ?π? δι’ ο? τ? σκ?νδαλον ?ρχεται. 8?Ε? δ? ? χε?ρ σου ? ? πο?? σου σκανδαλ?ζει σε, ?κκοψον α?τ?ν κα? β?λε ?π? σο?? καλ?ν σο? ?στιν ε?σελθε?ν ε?? τ?ν ζω?ν κυλλ?ν ? χωλ?ν, ? δ?ο χε?ρα? ? δ?ο π?δα? ?χοντα βληθ?ναι ε?? τ? π?ρ τ? α??νιον. 9?κα? ε? ? ?φθαλμ?? σου σκανδαλ?ζει σε, ?ξελε α?τ?ν κα? β?λε ?π? σο?? καλ?ν σο? ?στιν μον?φθαλμον ε?? τ?ν ζω?ν ε?σελθε?ν, ? δ?ο ?φθαλμο?? ?χοντα βληθ?ναι ε?? τ?ν γ?ενναν το? πυρ??. The Parable of the Lost Sheep(Luke 15:1-7)10??ρ?τε μ? καταφρον?σητε ?ν?? τ?ν μικρ?ν το?των? λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι ο? ?γγελοι α?τ?ν ?ν ο?ρανο?? δι? παντ?? βλ?πουσι τ? πρ?σωπον το? Πατρ?? μου το? ?ν ο?ρανο??.a 12?Τ? ?μ?ν δοκε?; ??ν γ?νητα? τινι ?νθρ?π? ?κατ?ν πρ?βατα κα? πλανηθ? ?ν ?ξ α?τ?ν, ο?χ? ?φ?σει τ? ?νεν?κοντα ?νν?α ?π? τ? ?ρη κα? πορευθε?? ζητε? τ? πλαν?μενον; 13?κα? ??ν γ?νηται ε?ρε?ν α?τ?, ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι χα?ρει ?π’ α?τ? μ?λλον ? ?π? το?? ?νεν?κοντα ?νν?α το?? μ? πεπλανημ?νοι?. 14?ο?τω? ο?κ ?στιν θ?λημα ?μπροσθεν το? Πατρ?? ?μ?ν το? ?ν ο?ρανο?? ?να ?π?ληται ?ν τ?ν μικρ?ν το?των. A Brother who Sins(Deuteronomy 19:15-21)15???ν δ? ?μαρτ?σ? ?ε?? σ??b ? ?δελφ?? σου, ?παγε ?λεγξον α?τ?ν μεταξ? σο? κα? α?το? μ?νου. ??ν σου ?κο?σ?, ?κ?ρδησα? τ?ν ?δελφ?ν σου? 16???ν δ? μ? ?κο?σ?, παρ?λαβε μετ? σο? ?τι ?να ? δ?ο, ?να ‘?π? στ?ματο? δ?ο μαρτ?ρων ? τρι?ν σταθ? π?ν ??μα?’c 17???ν δ? παρακο?σ? α?τ?ν, ε?π?ν τ? ?κκλησ??? ??ν δ? κα? τ?? ?κκλησ?α? παρακο?σ?, ?στω σοι ?σπερ ? ?θνικ?? κα? ? τελ?νη?. 18??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?σα ??ν δ?σητε ?π? τ?? γ?? ?σται δεδεμ?να ?ν ο?ραν?, κα? ?σα ??ν λ?σητε ?π? τ?? γ?? ?σται λελυμ?να ?ν ο?ραν?. 19?Π?λιν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ??ν δ?ο συμφων?σωσιν ?ξ ?μ?ν ?π? τ?? γ?? περ? παντ?? πρ?γματο? ο? ??ν α?τ?σωνται, γεν?σεται α?το?? παρ? το? Πατρ?? μου το? ?ν ο?ρανο??. 20?ο? γ?ρ ε?σιν δ?ο ? τρε?? συνηγμ?νοι ε?? τ? ?μ?ν ?νομα, ?κε? ε?μι ?ν μ?σ? α?τ?ν.” The Unforgiving Servant(Romans 12:14-21)21?Τ?τε προσελθ?ν ?? Π?τρο? ε?πεν? ? α?τ? “Κ?ριε, ποσ?κι? ?μαρτ?σει ε?? ?μ? ? ?δελφ?? μου κα? ?φ?σω α?τ?; ?ω? ?πτ?κι?;” 22?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Ο? λ?γω σοι ?ω? ?πτ?κι?, ?λλ? ?ω? ?βδομηκοντ?κι? ?πτ?.d 23?Δι? το?το ?μοι?θη ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ?νθρ?π? βασιλε? ?? ?θ?λησεν συν?ραι λ?γον μετ? τ?ν δο?λων α?το?. 24??ρξαμ?νου δ? α?το? συνα?ρειν προσην?χθη* ε?? ? α?τ? ?φειλ?τη? μυρ?ων ταλ?ντων.e 25?μ? ?χοντο? δ? α?το? ?ποδο?ναι ?κ?λευσεν α?τ?ν ? κ?ριο? πραθ?ναι κα? τ?ν γυνα?κα κα? τ? τ?κνα κα? π?ντα ?σα ?χει, κα? ?ποδοθ?ναι. 26?Πεσ?ν ο?ν ? δο?λο? προσεκ?νει α?τ? λ?γων ‘Μακροθ?μησον ?π’ ?μο?, κα? π?ντα ?ποδ?σω σοι.’ 27?Σπλαγχνισθε?? δ? ? κ?ριο? το? δο?λου ?κε?νου ?π?λυσεν α?τ?ν, κα? τ? δ?νειον ?φ?κεν α?τ?. 28??ξελθ?ν δ? ? δο?λο? ?κε?νο? ε?ρεν ?να τ?ν συνδο?λων α?το?, ?? ?φειλεν α?τ? ?κατ?ν δην?ρια,f κα? κρατ?σα? α?τ?ν ?πνιγεν λ?γων ‘?π?δο? ε? τι ?φε?λει?.’ 29?Πεσ?ν ο?ν ? σ?νδουλο? α?το? παρεκ?λει α?τ?ν λ?γων ‘Μακροθ?μησον ?π’ ?μο?, κα? ?ποδ?σω σοι.’ 30?? δ? ο?κ ?θελεν, ?λλ? ?πελθ?ν ?βαλεν α?τ?ν ε?? φυλακ?ν ?ω? ?ο?? ?ποδ? τ? ?φειλ?μενον. 31??δ?ντε? ο?ν ο? σ?νδουλοι α?το? τ? γεν?μενα ?λυπ?θησαν σφ?δρα, κα? ?λθ?ντε? διεσ?φησαν τ? κυρ?? ?αυτ?ν π?ντα τ? γεν?μενα. 32?Τ?τε προσκαλεσ?μενο? α?τ?ν ? κ?ριο? α?το? λ?γει α?τ? ‘Δο?λε πονηρ?, π?σαν τ?ν ?φειλ?ν ?κε?νην ?φ?κ? σοι, ?πε? παρεκ?λεσ?? με? 33?ο?κ ?δει κα? σ? ?λε?σαι τ?ν σ?νδουλ?ν σου, ?? κ?γ? σ? ?λ?ησα;’ 34?κα? ?ργισθε?? ? κ?ριο? α?το? παρ?δωκεν α?τ?ν το?? βασανιστα?? ?ω? ο? ?ποδ? π?ν τ? ?φειλ?μενον ?α?τ??. 35?Ο?τω? κα? ? Πατ?ρ μου ? ο?ρ?νιο? ποι?σει ?μ?ν, ??ν μ? ?φ?τε ?καστο? τ? ?δελφ? α?το? ?π? τ?ν καρδι?ν ?μ?ν.” a 10 See Luke 19:10. BYZ and TR include11 ?λθεν γ?ρ ? υ??? το? ?νθρ?που σ?σαι τ? ?πολωλ??.b 15 NE and WH do not include ε?? σ?c 16 Deuteronomy 19:15d 22 Or seventy times sevene 24 A talent was worth about twenty years' wages for a laborerf 28 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)Matthew 19Teachings about Divorce(Mark 10:1-12)1?Κα? ?γ?νετο ?τε ?τ?λεσεν ? ?ησο?? το?? λ?γου? το?του?, μετ?ρεν ?π? τ?? Γαλιλα?α? κα? ?λθεν ε?? τ? ?ρια τ?? ?ουδα?α? π?ραν το? ?ορδ?νου. 2?κα? ?κολο?θησαν α?τ? ?χλοι πολλο?, κα? ?θερ?πευσεν α?το?? ?κε?. 3?Κα? προσ?λθον α?τ? Φαρισα?οι πειρ?ζοντε? α?τ?ν κα? λ?γοντε? “Ε? ?ξεστιν ??νθρ?π?? ?πολ?σαι τ?ν γυνα?κα α?το? κατ? π?σαν α?τ?αν;” 4?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Ο?κ ?ν?γνωτε ?τι ? κτ?σα? ?π’ ?ρχ?? ‘?ρσεν κα? θ?λυ ?πο?ησεν α?το??’a 5?κα? ε?πεν ‘?νεκα το?του καταλε?ψει ?νθρωπο? τ?ν πατ?ρα κα? τ?ν μητ?ρα κα? κολληθ?σεται τ? γυναικ? α?το?, κα? ?σονται ο? δ?ο ε?? σ?ρκα μ?αν;’b 6??στε ο?κ?τι ε?σ?ν δ?ο ?λλ? σ?ρξ μ?α. ? ο?ν ? Θε?? συν?ζευξεν, ?νθρωπο? μ? χωριζ?τω.” 7?Λ?γουσιν α?τ? “Τ? ο?ν Μω?σ?? ?νετε?λατο δο?ναι βιβλ?ον ?ποστασ?ου κα? ?πολ?σαι ?α?τ?ν?;” 8?Λ?γει α?το?? ?τι “Μω?σ?? πρ?? τ?ν σκληροκαρδ?αν ?μ?ν ?π?τρεψεν ?μ?ν ?πολ?σαι τ?? γυνα?κα? ?μ?ν? ?π’ ?ρχ?? δ? ο? γ?γονεν ο?τω?. 9?λ?γω δ? ?μ?ν ?τι ?? ?ν ?πολ?σ? τ?ν γυνα?κα α?το? μ? ?π? πορνε?? κα? γαμ?σ? ?λλην, μοιχ?ται.”c 10?Λ?γουσιν α?τ? ο? μαθητα? [α?το?] “Ε? ο?τω? ?στ?ν ? α?τ?α το? ?νθρ?που μετ? τ?? γυναικ??, ο? συμφ?ρει γαμ?σαι.” 11?? δ? ε?πεν α?το?? “Ο? π?ντε? χωρο?σιν τ?ν λ?γον το?τον ?λλ’ ο?? δ?δοται. 12?ε?σ?ν γ?ρ ε?νο?χοι ο?τινε? ?κ κοιλ?α? μητρ?? ?γενν?θησαν ο?τω?, κα? ε?σ?ν ε?νο?χοι ο?τινε? ε?νουχ?σθησαν ?π? τ?ν ?νθρ?πων, κα? ε?σ?ν ε?νο?χοι ο?τινε? ε?νο?χισαν ?αυτο?? δι? τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν. ? δυν?μενο? χωρε?ν χωρε?τω.” Jesus Blesses the Children(Mark 10:13-16; Luke 18:15-17)13?Τ?τε προσην?χθησαν α?τ? παιδ?α, ?να τ?? χε?ρα? ?πιθ? α?το?? κα? προσε?ξηται? ο? δ? μαθητα? ?πετ?μησαν α?το??. 14?? δ? ?ησο?? ε?πεν “?φετε τ? παιδ?α κα? μ? κωλ?ετε α?τ? ?λθε?ν πρ?? με? τ?ν γ?ρ τοιο?των ?στ?ν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν.” 15?κα? ?πιθε?? τ?? χε?ρα? α?το?? ?πορε?θη ?κε?θεν. The Rich Young Man(Mark 10:17-31; Luke 18:18-30)16?Κα? ?δο? ε?? προσελθ?ν α?τ? ε?πεν “Διδ?σκαλε, τ? ?γαθ?ν ποι?σω ?να σχ? ζω?ν α??νιον;” 17?? δ? ε?πεν α?τ? “Τ? με ?ρωτ?? περ? το? ?γαθο?; ε?? ?στιν ? ?γαθ??? ε? δ? θ?λει? ε?? τ?ν ζω?ν ε?σελθε?ν, τ?ρησον* τ?? ?ντολ??.” 18?Λ?γει α?τ? “Πο?α?;”? δ? ?ησο?? ε?πεν* “‘Τ? Ο? φονε?σει?, Ο? μοιχε?σει?, Ο? κλ?ψει?, Ο? ψευδομαρτυρ?σει?, 19?Τ?μα τ?ν πατ?ρα κα? τ?ν μητ?ρα, κα? ?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.’d” 20?Λ?γει α?τ? ? νεαν?σκο? “Τα?τα ? π?ντα ?φ?λαξα? τ? ?τι ?στερ?;” 21??φη α?τ? ? ?ησο?? “Ε? θ?λει? τ?λειο? ε?ναι, ?παγε π?λησ?ν σου τ? ?π?ρχοντα κα? δ?? [το??] πτωχο??, κα? ?ξει? θησαυρ?ν ?ν ο?ρανο??, κα? δε?ρο ?κολο?θει μοι.” 22??κο?σα? δ? ? νεαν?σκο? τ?ν λ?γον (το?τον) ?π?λθεν λυπο?μενο?? ?ν γ?ρ ?χων κτ?ματα πολλ?. 23?? δ? ?ησο?? ε?πεν το?? μαθητα?? α?το? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι πλο?σιο? δυσκ?λω? ε?σελε?σεται ε?? τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν. 24?π?λιν δ? λ?γω ?μ?ν, ε?κοπ?τερ?ν ?στιν κ?μηλον δι? τρυπ?ματο? ?αφ?δο? ε?σελθε?ν ? πλο?σιον [ε?σελθε?ν] ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?.” 25??κο?σαντε? δ? ο? μαθητα? ?ξεπλ?σσοντο σφ?δρα λ?γοντε? “Τ?? ?ρα δ?ναται σωθ?ναι;” 26??μβλ?ψα? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Παρ? ?νθρ?ποι? το?το ?δ?νατ?ν ?στιν, παρ? δ? Θε? π?ντα δυνατ?.” 27?Τ?τε ?ποκριθε?? ? Π?τρο? ε?πεν α?τ? “?δο? ?με?? ?φ?καμεν π?ντα κα? ?κολουθ?σαμ?ν σοι? τ? ?ρα ?σται ?μ?ν;” 28?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ?με?? ο? ?κολουθ?σαντ?? μοι, ?ν τ? παλινγενεσ??, ?ταν καθ?σ? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?π? θρ?νου δ?ξη? α?το?, καθ?σεσθε κα? ?με??* ?π? δ?δεκα θρ?νου? κρ?νοντε? τ?? δ?δεκα φυλ?? το? ?σρα?λ. 29?κα? π?? ?στι? ?φ?κεν ο?κ?α? ? ?δελφο?? ? ?δελφ?? ? πατ?ρα ? μητ?ρα ?? γυνα?κα?e ? τ?κνα ? ?γρο?? ?νεκεν το? μου* ? ?ν?ματ??, ?κατονταπλασ?ονα* λ?μψεται κα? ζω?ν α??νιον κληρονομ?σει. 30?Πολλο? δ? ?σονται πρ?τοι ?σχατοι κα? ?σχατοι πρ?τοι. a 4 Genesis 1:27b 5 Genesis 2:24c 9 SBL and BYZ include κα? ? ?πολελυμ?νην γαμ?σα? μοιχ?ται.d 18-19 Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20; Leviticus 19:18e 29 NE, WH, and NA do not include ? γυνα?καMatthew 20The Parable of the Workers1??μο?α γ?ρ ?στιν ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ?νθρ?π? ο?κοδεσπ?τ?, ?στι? ?ξ?λθεν ?μα πρω? μισθ?σασθαι ?ργ?τα? ε?? τ?ν ?μπελ?να α?το?. 2?συμφων?σα? δ? μετ? τ?ν ?ργατ?ν ?κ δηναρ?ουa τ?ν ?μ?ραν ?π?στειλεν α?το?? ε?? τ?ν ?μπελ?να α?το?. 3?Κα? ?ξελθ?ν περ? τρ?την ?ραν ε?δεν ?λλου? ?στ?τα? ?ν τ? ?γορ? ?ργο??, 4?κα? ?κε?νοι? ε?πεν ‘?π?γετε κα? ?με?? ε?? τ?ν ?μπελ?να, κα? ? ??ν ? δ?καιον δ?σω ?μ?ν.’ 5?ο? δ? ?π?λθον.Π?λιν δ? ?ξελθ?ν περ? ?κτην κα? ?ν?την ?ραν ?πο?ησεν ?σα?τω?. 6?Περ? δ? τ?ν ?νδεκ?την ?ξελθ?ν ε?ρεν ?λλου? ?στ?τα?, κα? λ?γει α?το?? ‘Τ? ?δε ?στ?κατε ?λην τ?ν ?μ?ραν ?ργο?;’ 7?Λ?γουσιν α?τ? ‘?τι ο?δε?? ?μ?? ?μισθ?σατο.’Λ?γει α?το?? ‘?π?γετε κα? ?με?? ε?? τ?ν ?μπελ?να.’b 8??ψ?α? δ? γενομ?νη? λ?γει ? κ?ριο? το? ?μπελ?νο? τ? ?πιτρ?π? α?το? ‘Κ?λεσον το?? ?ργ?τα? κα? ?π?δο? ?α?το??? τ?ν μισθ?ν, ?ρξ?μενο? ?π? τ?ν ?σχ?των ?ω? τ?ν πρ?των.’ 9?Κα?* ?λθ?ντε? ο? περ? τ?ν ?νδεκ?την ?ραν ?λαβον ?ν? δην?ριον. 10?κα? ?λθ?ντε? ο? πρ?τοι ?ν?μισαν ?τι πλε?ον λ?μψονται? κα? ?λαβον τ? ?ν? δην?ριον κα? α?το?. 11?Λαβ?ντε? δ? ?γ?γγυζον κατ? το? ο?κοδεσπ?του 12?λ?γοντε? ‘Ο?τοι ο? ?σχατοι μ?αν ?ραν ?πο?ησαν, κα? ?σου? α?το?? ? ?μ?ν ?πο?ησα? το?? βαστ?σασι τ? β?ρο? τ?? ?μ?ρα? κα? τ?ν κα?σωνα.’ 13?? δ? ?ποκριθε?? ?ν? α?τ?ν ε?πεν ‘?τα?ρε, ο?κ ?δικ? σε? ο?χ? δηναρ?ου συνεφ?νησ?? μοι; 14??ρον τ? σ?ν κα? ?παγε? θ?λω δ? το?τ? τ? ?σχ?τ? δο?ναι ?? κα? σο?? 15?[?] ο?κ ?ξεστ?ν μοι ? θ?λω ποι?σαι ?ν το?? ?μο??; ? ? ?φθαλμ?? σου πονηρ?? ?στιν ?τι ?γ? ?γαθ?? ε?μι;’ 16?Ο?τω? ?σονται ο? ?σχατοι πρ?τοι κα? ο? πρ?τοι ?σχατοι.”c The Third Prediction of the Passion(Mark 10:32-34; Luke 18:31-34)17??Κα? ?ναβα?νων ?? ?ησο?? ε?? ?εροσ?λυμα παρ?λαβεν το?? δ?δεκα ?μαθητ??? κατ’ ?δ?αν, κα? ?ν τ? ?δ? ε?πεν α?το?? 18?“?δο? ?ναβα?νομεν ε?? ?εροσ?λυμα, κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδοθ?σεται το?? ?ρχιερε?σιν κα? γραμματε?σιν, κα? κατακρινο?σιν α?τ?ν ?ε??? θαν?τ?*, 19?κα? παραδ?σουσιν α?τ?ν το?? ?θνεσιν ε?? τ? ?μπα?ξαι κα? μαστιγ?σαι κα? σταυρ?σαι, κα? τ? τρ?τ? ?μ?ρ? ?γερθ?σεται.” A Mother's Request(Mark 10:35-45)20?Τ?τε προσ?λθεν α?τ? ? μ?τηρ τ?ν υ??ν Ζεβεδα?ου μετ? τ?ν υ??ν α?τ?? προσκυνο?σα κα? α?το?σ? τι ?π’ α?το?. 21?? δ? ε?πεν α?τ? “Τ? θ?λει?;”Λ?γει α?τ? “Ε?π? ?να καθ?σωσιν ο?τοι ο? δ?ο υ?ο? μου ε?? ?κ δεξι?ν ?σου? κα? ε?? ?ξ ε?ων?μων σου ?ν τ? βασιλε?? σου.” 22??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “Ο?κ ο?δατε τ? α?τε?σθε. δ?νασθε πιε?ν τ? ποτ?ριον ? ?γ? μ?λλω π?νειν;”dΛ?γουσιν α?τ? “Δυν?μεθα.” 23?Λ?γει α?το?? “Τ? μ?ν ποτ?ρι?ν μου π?εσθε,e τ? δ? καθ?σαι ?κ δεξι?ν μου κα? ?ξ ε?ων?μων ο?κ ?στιν ?μ?ν το?το δο?ναι, ?λλ’ ο?? ?το?μασται ?π? το? Πατρ?? μου.” 24?Κα? ?κο?σαντε? ο? δ?κα ?γαν?κτησαν περ? τ?ν δ?ο ?δελφ?ν. 25?? δ? ?ησο?? προσκαλεσ?μενο? α?το?? ε?πεν “Ο?δατε ?τι ο? ?ρχοντε? τ?ν ?θν?ν κατακυριε?ουσιν α?τ?ν κα? ο? μεγ?λοι κατεξουσι?ζουσιν α?τ?ν. 26?ο?χ ο?τω? ?σται* ?ν ?μ?ν? ?λλ’ ?? ??ν θ?λ? ?ν ?μ?ν μ?γα? γεν?σθαι, ?σται ?μ?ν δι?κονο?, 27?κα? ?? ?ν θ?λ? ?ν ?μ?ν ε?ναι πρ?το?, ?σται ?μ?ν δο?λο?? 28??σπερ ? Υ??? το? ?νθρ?που ο?κ ?λθεν διακονηθ?ναι, ?λλ? διακον?σαι κα? δο?ναι τ?ν ψυχ?ν α?το? λ?τρον ?ντ? πολλ?ν.” The Blind Men by the Road(Mark 10:46-52; Luke 18:35-43)29?Κα? ?κπορευομ?νων α?τ?ν ?π? ?εριχ? ?κολο?θησεν α?τ? ?χλο? πολ??. 30?κα? ?δο? δ?ο τυφλο? καθ?μενοι παρ? τ?ν ?δ?ν, ?κο?σαντε? ?τι ?ησο?? παρ?γει, ?κραξαν λ?γοντε? “Κ?ριε, ? ??λ?ησον ?μ???, υ??? Δαυ?δ.” 31?? δ? ?χλο? ?πετ?μησεν α?το?? ?να σιωπ?σωσιν? ο? δ? με?ζον ?κραξαν λ?γοντε? “Κ?ριε, ? ??λ?ησον ?μ???, υ??? Δαυ?δ.” 32?Κα? στ?? ? ?ησο?? ?φ?νησεν α?το?? κα? ε?πεν “Τ? θ?λετε ποι?σω ?μ?ν;” 33?Λ?γουσιν α?τ? “Κ?ριε, ?να ?νοιγ?σιν ο? ?φθαλμο? ?μ?ν.” 34?Σπλαγχνισθε?? δ? ? ?ησο?? ?ψατο τ?ν ?μμ?των α?τ?ν, κα? ε?θ?ω? ?ν?βλεψαν κα? ?κολο?θησαν α?τ?. a 2 A denarius was customarily a day's wage for a laborerb 7 BYZ and TR include κα? ? ??ν ? δ?καιον λ?ψεσθε.c 16 BYZ and TR include πολλο? γ?ρ ε?σιν κλητο?, ?λ?γοι δ? ?κλεκτο?.d 22 BYZ includes ? τ? β?πτισμα ? ?γ? βαπτ?ζομαι βαπτισθ?ναι, TR κα? τ? β?πτισμα ? ?γ? βαπτ?ζομαι βαπτισθ?ναιe 23 BYZ and TR include κα? τ? β?πτισμα ? ?γ? βαπτ?ζομαι βαπτισθ?σεσθεMatthew 21The Triumphal Entry(Zechariah 9:9-13; Mark 11:1-11; Luke 19:28-40; John 12:12-19)1?Κα? ?τε ?γγισαν ε?? ?εροσ?λυμα κα? ?λθον ε?? Βηθφαγ? ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν, τ?τε ?ησο?? ?π?στειλεν δ?ο μαθητ?? 2?λ?γων α?το?? “Πορε?εσθε ε?? τ?ν κ?μην τ?ν κατ?ναντι ?μ?ν, κα? ε?θ?ω?* ε?ρ?σετε ?νον δεδεμ?νην κα? π?λον μετ’ α?τ??? λ?σαντε? ?γ?γετ? μοι. 3?κα? ??ν τι? ?μ?ν ε?π? τι, ?ρε?τε ?τι ? Κ?ριο? α?τ?ν χρε?αν ?χει? ε?θ?? δ? ?ποστελε? α?το??.” 4?Το?το δ? γ?γονεν ?να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν δι? το? προφ?του λ?γοντο? 5?“Ε?πατε τ? θυγατρ? Σι?ν‘?δο? ? Βασιλε?? σου ?ρχετα? σοιπρα?? κα? ?πιβεβηκ?? ?π? ?νονκα? ?π? π?λον υ??ν ?ποζυγ?ου.’”a 6?Πορευθ?ντε? δ? ο? μαθητα? κα? ποι?σαντε? καθ?? συν?ταξεν α?το?? ? ?ησο?? 7??γαγον τ?ν ?νον κα? τ?ν π?λον, κα? ?π?θηκαν ?π’ α?τ?ν τ? ?μ?τια, κα? ?πεκ?θισεν ?π?νω α?τ?ν. 8?? δ? πλε?στο? ?χλο? ?στρωσαν ?αυτ?ν τ? ?μ?τια ?ν τ? ?δ?, ?λλοι δ? ?κοπτον κλ?δου? ?π? τ?ν δ?νδρων κα? ?στρ?ννυον ?ν τ? ?δ?. 9?Ο? δ? ?χλοι ο? προ?γοντε? α?τ?ν κα? ο? ?κολουθο?ντε? ?κραζον λ?γοντε?“?σανν? τ? υ?? Δαυ?δ?”b“Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου?”c“?σανν? ?ν το?? ?ψ?στοι?.”d 10?Κα? ε?σελθ?ντο? α?το? ε?? ?εροσ?λυμα ?σε?σθη π?σα ? π?λι? λ?γουσα “Τ?? ?στιν ο?το?;” 11?Ο? δ? ?χλοι ?λεγον “Ο?τ?? ?στιν ? προφ?τη? ?ησο?? ? ?π? Ναζαρ?θ τ?? Γαλιλα?α?.” Jesus Cleanses the Temple(Mark 11:15-19; Luke 19:45-48; John 2:12-25)12?Κα? ε?σ?λθεν ?ησο?? ε?? τ? ?ερ?νe κα? ?ξ?βαλεν π?ντα? το?? πωλο?ντα? κα? ?γορ?ζοντα? ?ν τ? ?ερ? κα? τ?? τραπ?ζα? τ?ν κολλυβιστ?ν κατ?στρεψεν κα? τ?? καθ?δρα? τ?ν πωλο?ντων τ?? περιστερ??, 13?κα? λ?γει α?το?? “Γ?γραπται ‘? ο?κ?? μου ο?κο? προσευχ?? κληθ?σεται,’f ?με?? δ? α?τ?ν ποιε?τε ‘Σπ?λαιον λ?στ?ν.’g” 14?Κα? προσ?λθον α?τ? τυφλο? κα? χωλο? ?ν τ? ?ερ?, κα? ?θερ?πευσεν α?το??. 15??δ?ντε? δ? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? τ? θαυμ?σια ? ?πο?ησεν κα? το?? πα?δα? το?? κρ?ζοντα? ?ν τ? ?ερ? κα? λ?γοντα? “?σανν? τ? υ?? Δαυ?δ,” ?γαν?κτησαν, 16?κα? ε?παν α?τ? “?κο?ει? τ? ο?τοι λ?γουσιν;”? δ? ?ησο?? λ?γει α?το?? “Να?? ο?δ?ποτε ?ν?γνωτε ?τι‘?κ στ?ματο? νηπ?ων κα? θηλαζ?ντωνΚατηρτ?σω α?νον’h;” 17?Κα? καταλιπ?ν α?το?? ?ξ?λθεν ?ξω τ?? π?λεω? ε?? Βηθαν?αν, κα? η?λ?σθη ?κε?. The Barren Fig Tree(Mark 11:12-14; Mark 11:20-26)18?Πρω? δ? ?παν?γων* ε?? τ?ν π?λιν ?πε?νασεν. 19?κα? ?δ?ν συκ?ν μ?αν ?π? τ?? ?δο? ?λθεν ?π’ α?τ?ν, κα? ο?δ?ν ε?ρεν ?ν α?τ? ε? μ? φ?λλα μ?νον, κα? λ?γει α?τ? “?Ο?? μηκ?τι ?κ σο? καρπ?? γ?νηται ε?? τ?ν α??να.” κα? ?ξηρ?νθη παραχρ?μα ? συκ?. 20?Κα? ?δ?ντε? ο? μαθητα? ?θα?μασαν λ?γοντε? “Π?? παραχρ?μα ?ξηρ?νθη ? συκ?;” 21??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ??ν ?χητε π?στιν κα? μ? διακριθ?τε, ο? μ?νον τ? τ?? συκ?? ποι?σετε, ?λλ? κ?ν τ? ?ρει το?τ? ε?πητε ‘?ρθητι κα? βλ?θητι ε?? τ?ν θ?λασσαν,’ γεν?σεται? 22?κα? π?ντα ?σα ?ν α?τ?σητε ?ν τ? προσευχ? πιστε?οντε? λ?μψεσθε.” Jesus' Authority Challenged(Mark 11:27-33; Luke 20:1-8)23?Κα? ?λθ?ντο? α?το? ε?? τ? ?ερ?ν προσ?λθον α?τ? διδ?σκοντι ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι το? λαο? λ?γοντε? “?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποιε??; κα? τ?? σοι ?δωκεν τ?ν ?ξουσ?αν τα?την;” 24??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?ρωτ?σω ?μ?? κ?γ? λ?γον ?να, ?ν ??ν ε?πητ? μοι, κ?γ? ?μ?ν ?ρ? ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποι?? 25?τ? β?πτισμα τ? ?ω?ννου π?θεν ?ν; ?ξ ο?ρανο? ? ?ξ ?νθρ?πων;”Ο? δ? διελογ?ζοντο ?ν ?αυτο?? λ?γοντε?? “??ν ε?πωμεν ‘?ξ ο?ρανο?,’ ?ρε? ?μ?ν ‘Δι? τ? ο?ν ο?κ ?πιστε?σατε α?τ?;’ 26???ν δ? ε?πωμεν ‘?ξ ?νθρ?πων,’ φοβο?μεθα τ?ν ?χλον? π?ντε? γ?ρ ?? προφ?την ?χουσιν τ?ν ?ω?ννην.” 27?κα? ?ποκριθ?ντε? τ? ?ησο? ε?παν “Ο?κ ο?δαμεν.”?φη α?το?? κα? α?τ?? “Ο?δ? ?γ? λ?γω ?μ?ν ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποι?. The Parable of the Two Sons28?Τ? δ? ?μ?ν δοκε?; ?νθρωπο? ε?χεν τ?κνα δ?ο? [κα?] προσελθ?ν τ? πρ?τ? ε?πεν ‘Τ?κνον, ?παγε σ?μερον ?ργ?ζου ?ν τ? ?μπελ?νι.’ 29?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν ‘?Ο? θ?λω’ ?στερον δ? μεταμεληθε???i ?π?λθεν. 30?Προσελθ?ν δ? τ? δευτ?ρ? ε?πεν ?σα?τω?.? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν ‘?γ?* κ?ριε*’ κα?* ο?κ* ?π?λθεν. 31?Τ?? ?κ τ?ν δ?ο ?πο?ησεν τ? θ?λημα το? πατρ??;”Λ?γουσιν “? πρ?το?*.”Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο? τελ?ναι κα? α? π?ρναι προ?γουσιν ?μ?? ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?. 32??λθεν γ?ρ ?ω?ννη? πρ?? ?μ?? ?ν ?δ? δικαιοσ?νη?, κα? ο?κ ?πιστε?σατε α?τ?? ο? δ? τελ?ναι κα? α? π?ρναι ?π?στευσαν α?τ?? ?με?? δ? ?δ?ντε? ο?δ? μετεμελ?θητε ?στερον το? πιστε?σαι α?τ?. The Parable of the Wicked Tenants(Mark 12:1-12; Luke 20:9-18)33??λλην παραβολ?ν ?κο?σατε. ?νθρωπο? ?ν ο?κοδεσπ?τη? ?στι? ?φ?τευσεν ?μπελ?να, κα? φραγμ?ν α?τ? περι?θηκεν κα? ?ρυξεν ?ν α?τ? λην?ν κα? ?κοδ?μησεν π?ργον, κα? ?ξ?δετο α?τ?ν γεωργο??, κα? ?πεδ?μησεν. 34??τε δ? ?γγισεν ? καιρ?? τ?ν καρπ?ν, ?π?στειλεν το?? δο?λου? α?το? πρ?? το?? γεωργο?? λαβε?ν το?? καρπο?? α?το?. 35?κα? λαβ?ντε? ο? γεωργο? το?? δο?λου? α?το? ?ν μ?ν ?δειραν, ?ν δ? ?π?κτειναν, ?ν δ? ?λιθοβ?λησαν. 36?Π?λιν ?π?στειλεν ?λλου? δο?λου? πλε?ονα? τ?ν πρ?των, κα? ?πο?ησαν α?το?? ?σα?τω?. 37??στερον δ? ?π?στειλεν πρ?? α?το?? τ?ν υ??ν α?το? λ?γων ‘?ντραπ?σονται τ?ν υ??ν μου.’ 38?Ο? δ? γεωργο? ?δ?ντε? τ?ν υ??ν ε?πον ?ν ?αυτο?? ‘Ο?τ?? ?στιν ? κληρον?μο?? δε?τε ?ποκτε?νωμεν α?τ?ν κα? σχ?μεν τ?ν κληρονομ?αν α?το??’ 39?κα? λαβ?ντε? α?τ?ν ?ξ?βαλον ?ξω το? ?μπελ?νο? κα? ?π?κτειναν. 40??ταν ο?ν ?λθ? ? κ?ριο? το? ?μπελ?νο?, τ? ποι?σει το?? γεωργο?? ?κε?νοι?;” 41?Λ?γουσιν α?τ? “Κακο?? κακ?? ?πολ?σει α?το??, κα? τ?ν ?μπελ?να ?κδ?σεται ?λλοι? γεωργο??, ο?τινε? ?ποδ?σουσιν α?τ? το?? καρπο?? ?ν το?? καιρο?? α?τ?ν.” 42?Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Ο?δ?ποτε ?ν?γνωτε ?ν τα?? γραφα??‘Λ?θον ?ν ?πεδοκ?μασαν ο? ο?κοδομο?ντε?,Ο?το? ?γεν?θη ε?? κεφαλ?ν γων?α??Παρ? Κυρ?ου ?γ?νετο α?τη,Κα? ?στιν θαυμαστ? ?ν ?φθαλμο?? ?μ?ν’j; 43?Δι? το?το λ?γω ?μ?ν ?τι ?ρθ?σεται ?φ’ ?μ?ν ? βασιλε?α το? Θεο? κα? δοθ?σεται ?θνει ποιο?ντι το?? καρπο?? α?τ??.k 44?κα? ? πεσ?ν ?π? τ?ν λ?θον το?τον συνθλασθ?σεται? ?φ’ ?ν δ’ ?ν π?σ?, λικμ?σει α?τ?ν.” 45?Κα? ?κο?σαντε? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? Φαρισα?οι τ?? παραβολ?? α?το? ?γνωσαν ?τι περ? α?τ?ν λ?γει? 46?κα? ζητο?ντε? α?τ?ν κρατ?σαι ?φοβ?θησαν το?? ?χλου?, ?πε? ε?? προφ?την α?τ?ν ε?χον. a 5 Zechariah 9:9b 9 Psalm 118:25c 9 Psalm 118:26d 9 Psalm 148:1e 12 BYZ το? θεο?f 13 Isaiah 56:7g 13 Jeremiah 7:11h 16 Psalm 8:2i 29 NE and WH do not include ?στερον δ? μεταμεληθε??j 42 Psalm 118:22,23k 43 Tischendorf and some manuscripts do not include verse 44.Matthew 22The Parable of the Banquet(Luke 14:15-24)1?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? π?λιν ε?πεν ?ν παραβολα?? α?το?? λ?γων 2?“?μοι?θη ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν ?νθρ?π? βασιλε?, ?στι? ?πο?ησεν γ?μου? τ? υ?? α?το?. 3?κα? ?π?στειλεν το?? δο?λου? α?το? καλ?σαι το?? κεκλημ?νου? ε?? το?? γ?μου?, κα? ο?κ ?θελον ?λθε?ν. 4?Π?λιν ?π?στειλεν ?λλου? δο?λου? λ?γων ‘Ε?πατε το?? κεκλημ?νοι? “?δο? τ? ?ριστ?ν μου ?το?μακα, ο? τα?ρο? μου κα? τ? σιτιστ? τεθυμ?να, κα? π?ντα ?τοιμα? δε?τε ε?? το?? γ?μου?.”’ 5?Ο? δ? ?μελ?σαντε? ?π?λθον, ?? μ?ν ε?? τ?ν ?διον ?γρ?ν, ?? δ? ?π? τ?ν ?μπορ?αν α?το?? 6?ο? δ? λοιπο? κρατ?σαντε? το?? δο?λου? α?το? ?βρισαν κα? ?π?κτειναν. 7?? δ? βασιλε?? ?ργ?σθη, κα? π?μψα? τ? στρατε?ματα α?το? ?π?λεσεν το?? φονε?? ?κε?νου? κα? τ?ν π?λιν α?τ?ν ?ν?πρησεν. 8?τ?τε λ?γει το?? δο?λοι? α?το? ‘? μ?ν γ?μο? ?τοιμ?? ?στιν, ο? δ? κεκλημ?νοι ο?κ ?σαν ?ξιοι? 9?πορε?εσθε ο?ν ?π? τ?? διεξ?δου? τ?ν ?δ?ν, κα? ?σου? ??ν ε?ρητε καλ?σατε ε?? το?? γ?μου?.’ 10?Κα? ?ξελθ?ντε? ο? δο?λοι ?κε?νοι ε?? τ?? ?δο?? συν?γαγον π?ντα? ο?? ε?ρον, πονηρο?? τε κα? ?γαθο??? κα? ?πλ?σθη ? γ?μο?* ?νακειμ?νων. 11?Ε?σελθ?ν δ? ? βασιλε?? θε?σασθαι το?? ?νακειμ?νου? ε?δεν ?κε? ?νθρωπον ο?κ ?νδεδυμ?νον ?νδυμα γ?μου? 12?κα? λ?γει α?τ? ‘?τα?ρε, π?? ε?σ?λθε? ?δε μ? ?χων ?νδυμα γ?μου;’? δ? ?φιμ?θη. 13?Τ?τε ? βασιλε?? ε?πεν το?? διακ?νοι? ‘Δ?σαντε? α?το? π?δα? κα? χε?ρα? ?κβ?λετε α?τ?ν ε?? τ? σκ?το? τ? ?ξ?τερον? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων.’ 14?Πολλο? γ?ρ ε?σιν κλητο?, ?λ?γοι δ? ?κλεκτο?.” Paying Taxes to Caesar(Mark 12:13-17; Luke 20:19-26)15?Τ?τε πορευθ?ντε? ο? Φαρισα?οι συμβο?λιον ?λαβον ?πω? α?τ?ν παγιδε?σωσιν ?ν λ?γ?. 16?κα? ?ποστ?λλουσιν α?τ? το?? μαθητ?? α?τ?ν μετ? τ?ν ?ρ?διαν?ν λ?γοντε?* “Διδ?σκαλε, ο?δαμεν ?τι ?ληθ?? ε? κα? τ?ν ?δ?ν το? Θεο? ?ν ?ληθε?? διδ?σκει?, κα? ο? μ?λει σοι περ? ο?δεν??, ο? γ?ρ βλ?πει? ε?? πρ?σωπον ?νθρ?πων? 17?ε?π?ν ο?ν ?μ?ν, τ? σοι δοκε?; ?ξεστιν δο?ναι κ?νσον Κα?σαρι ? ο?;” 18?Γνο?? δ? ? ?ησο?? τ?ν πονηρ?αν α?τ?ν ε?πεν “Τ? με πειρ?ζετε, ?ποκριτα?; 19??πιδε?ξατ? μοι τ? ν?μισμα το? κ?νσου.”Ο? δ? προσ?νεγκαν α?τ? δην?ριον.a 20?Κα? λ?γει α?το?? “Τ?νο? ? ε?κ?ν α?τη κα? ? ?πιγραφ?;” 21?Λ?γουσιν ?α?τ??? “Κα?σαρο?.”Τ?τε λ?γει α?το?? “?π?δοτε ο?ν τ? Κα?σαρο? Κα?σαρι κα? τ? το? Θεο? τ? Θε?.” 22?Κα? ?κο?σαντε? ?θα?μασαν, κα? ?φ?ντε? α?τ?ν ?π?λθαν. The Sadducees and the Resurrection(Mark 12:18-27; Luke 20:27-40)23??ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? προσ?λθον α?τ? Σαδδουκα?οι, λ?γοντε? μ? ε?ναι ?ν?στασιν, κα? ?πηρ?τησαν α?τ?ν 24?λ?γοντε? “Διδ?σκαλε, Μω?σ?? ε?πεν ‘??ν τι? ?ποθ?ν? μ? ?χων τ?κνα, ?πιγαμβρε?σει ? ?δελφ?? α?το? τ?ν γυνα?κα α?το? κα? ?ναστ?σει σπ?ρμα τ? ?δελφ? α?το?.’ 25??σαν δ? παρ’ ?μ?ν ?πτ? ?δελφο?? κα? ? πρ?το? γ?μα? ?τελε?τησεν, κα? μ? ?χων σπ?ρμα ?φ?κεν τ?ν γυνα?κα α?το? τ? ?δελφ? α?το?? 26??μο?ω? κα? ? δε?τερο? κα? ? τρ?το?, ?ω? τ?ν ?πτ?? 27??στερον δ? π?ντων ?π?θανεν ? γυν?. 28??ν τ? ?ναστ?σει ο?ν τ?νο? τ?ν ?πτ? ?σται γυν?; π?ντε? γ?ρ ?σχον α?τ?ν.” 29??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Πλαν?σθε μ? ε?δ?τε? τ?? γραφ?? μηδ? τ?ν δ?ναμιν το? Θεο?. 30??ν γ?ρ τ? ?ναστ?σει ο?τε γαμο?σιν ο?τε γαμ?ζονται, ?λλ’ ?? ?γγελοιb ?ν τ? ο?ραν? ε?σιν. 31?περ? δ? τ?? ?ναστ?σεω? τ?ν νεκρ?ν ο?κ ?ν?γνωτε τ? ?ηθ?ν ?μ?ν ?π? το? Θεο? λ?γοντο? 32?‘?γ? ε?μι ? Θε?? ?βρα?μ κα? ? Θε?? ?σα?κ κα? ? Θε?? ?ακ?β;’c ο?κ ?στιν ? Θε?? νεκρ?ν ?λλ? ζ?ντων.” 33?Κα? ?κο?σαντε? ο? ?χλοι ?ξεπλ?σσοντο ?π? τ? διδαχ? α?το?. The Greatest Commandment(Deuteronomy 6:1-19; Mark 12:28-34)34?Ο? δ? Φαρισα?οι ?κο?σαντε? ?τι ?φ?μωσεν το?? Σαδδουκα?ου?, συν?χθησαν ?π? τ? α?τ?, 35?κα? ?πηρ?τησεν ε?? ?ξ α?τ?ν νομικ?? πειρ?ζων α?τ?ν 36?“Διδ?σκαλε, πο?α ?ντολ? μεγ?λη ?ν τ? ν?μ?;” 37?? δ? ?φη α?τ? “‘?γαπ?σει? κ?ριον τ?ν Θε?ν σου ?ν ?λ? τ? καρδ?? σου κα? ?ν ?λ? τ? ψυχ? σου κα? ?ν ?λ? τ? διανο?? σου.’d 38?α?τη ?στ?ν ? μεγ?λη κα? πρ?τη ?ντολ?. 39?δευτ?ρα ?δ?? ?μο?α α?τ? ‘?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.’e 40??ν τα?ται? τα?? δυσ?ν ?ντολα?? ?λο? ? ν?μο? κρ?μαται κα? ο? προφ?ται.” Whose Son is the Christ?(Mark 12:35-37; Luke 20:41-44)41?Συνηγμ?νων δ? τ?ν Φαρισα?ων ?πηρ?τησεν α?το?? ? ?ησο?? 42?λ?γων “Τ? ?μ?ν δοκε? περ? το? Χριστο?; τ?νο? υ??? ?στιν;”Λ?γουσιν α?τ? “Το? Δαυ?δ.” 43?Λ?γει α?το?? “Π?? ο?ν Δαυ?δ ?ν Πνε?ματι καλε? α?τ?ν Κ?ριον λ?γων 44?‘Ε?πεν Κ?ριο? τ? Κυρ?? μου“Κ?θου ?κ δεξι?ν μου?ω? ?ν θ? το?? ?χθρο?? σου?ποκ?τω τ?ν ποδ?ν σου;”’f 45?Ε? ο?ν Δαυ?δ καλε? α?τ?ν Κ?ριον, π?? υ??? α?το? ?στιν;” 46?Κα? ο?δε?? ?δ?νατο ?ποκριθ?ναι α?τ? λ?γον, ο?δ? ?τ?λμησ?ν τι? ?π’ ?κε?νη? τ?? ?μ?ρα? ?περωτ?σαι α?τ?ν ο?κ?τι. a 19 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)b 30 SBL and TR?γγελοι θεο?; BYZ ?γγελοι το? θεο?c 32 Exodus 3:6d 37 Deuteronomy 6:5e 39 Leviticus 19:18f 44 Psalm 110:1Matthew 23Woes to Scribes and Pharisees(Luke 11:37-54)1?Τ?τε ? ?ησο?? ?λ?λησεν το?? ?χλοι? κα? το?? μαθητα?? α?το? 2?λ?γων “?π? τ?? Μω?σ?ω? καθ?δρα? ?κ?θισαν ο? γραμματε?? κα? ο? Φαρισα?οι. 3?π?ντα ο?ν ?σα ??ν ε?πωσιν ?μ?ν ποι?σατε κα? τηρε?τε, κατ? δ? τ? ?ργα α?τ?ν μ? ποιε?τε? λ?γουσιν γ?ρ κα? ο? ποιο?σιν. 4?δεσμε?ουσιν δ? φορτ?α βαρ?α [κα? δυσβ?στακτα]a κα? ?πιτιθ?ασιν ?π? το?? ?μου? τ?ν ?νθρ?πων, α?το? δ? τ? δακτ?λ? α?τ?ν ο? θ?λουσιν κιν?σαι α?τ?. 5?Π?ντα δ? τ? ?ργα α?τ?ν ποιο?σιν πρ?? τ? θεαθ?ναι το?? ?νθρ?ποι?? πλατ?νουσιν γ?ρ τ? φυλακτ?ρια α?τ?ν κα? μεγαλ?νουσιν τ? κρ?σπεδα, 6?φιλο?σιν δ? τ?ν πρωτοκλισ?αν ?ν το?? δε?πνοι? κα? τ?? πρωτοκαθεδρ?α? ?ν τα?? συναγωγα?? 7?κα? το?? ?σπασμο?? ?ν τα?? ?γορα?? κα? καλε?σθαι ?π? τ?ν ?νθρ?πων ‘?αββ?.’ 8??με?? δ? μ? κληθ?τε ‘?αββ??’ ε?? γ?ρ ?στιν ?μ?ν ? διδ?σκαλο?, π?ντε? δ? ?με?? ?δελφο? ?στε. 9?κα? πατ?ρα μ? καλ?σητε ?μ?ν ?π? τ?? γ??? ε?? γ?ρ ?στιν ?μ?ν ? Πατ?ρ ? ο?ρ?νιο?. 10?μηδ? κληθ?τε καθηγητα?, ?τι καθηγητ?? ?μ?ν ?στιν ε?? ? Χριστ??. 11?? δ? με?ζων ?μ?ν ?σται ?μ?ν δι?κονο?. 12??στι? δ? ?ψ?σει ?αυτ?ν ταπεινωθ?σεται, κα? ?στι? ταπειν?σει ?αυτ?ν ?ψωθ?σεται. 13?Ο?α? δ? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι κλε?ετε τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων? ?με?? γ?ρ ο?κ ε?σ?ρχεσθε, ο?δ? το?? ε?σερχομ?νου? ?φ?ετε ε?σελθε?ν.b 15?Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι περι?γετε τ?ν θ?λασσαν κα? τ?ν ξηρ?ν ποι?σαι ?να προσ?λυτον, κα? ?ταν γ?νηται, ποιε?τε α?τ?ν υ??ν γε?ννη? διπλ?τερον ?μ?ν. 16?Ο?α? ?μ?ν, ?δηγο? τυφλο? ο? λ?γοντε? ‘?? ?ν ?μ?σ? ?ν τ? να?, ο?δ?ν ?στιν? ?? δ’ ?ν ?μ?σ? ?ν τ? χρυσ? το? ναο?, ?φε?λει.’ 17?μωρο? κα? τυφλο?, τ?? γ?ρ με?ζων ?στ?ν, ? χρυσ?? ? ? να?? ? ?γι?σα? τ?ν χρυσ?ν; 18?κα? ‘?? ?ν ?μ?σ? ?ν τ? θυσιαστηρ??, ο?δ?ν ?στιν? ?? δ’ ?ν ?μ?σ? ?ν τ? δ?ρ? τ? ?π?νω α?το?, ?φε?λει.’ 19?τυφλο?, τ? γ?ρ με?ζον, τ? δ?ρον ? τ? θυσιαστ?ριον τ? ?γι?ζον τ? δ?ρον; 20?? ο?ν ?μ?σα? ?ν τ? θυσιαστηρ?? ?μν?ει ?ν α?τ? κα? ?ν π?σι το?? ?π?νω α?το?? 21?κα? ? ?μ?σα? ?ν τ? να? ?μν?ει ?ν α?τ? κα? ?ν τ? κατοικο?ντι α?τ?ν? 22?κα? ? ?μ?σα? ?ν τ? ο?ραν? ?μν?ει ?ν τ? θρ?ν? το? Θεο? κα? ?ν τ? καθημ?ν? ?π?νω α?το?. 23?Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι ?ποδεκατο?τε τ? ?δ?οσμον κα? τ? ?νηθον κα? τ? κ?μινον, κα? ?φ?κατε τ? βαρ?τερα το? ν?μου, τ?ν κρ?σιν κα? τ? ?λεο? κα? τ?ν π?στιν? τα?τα δ? ?δει ποι?σαι κ?κε?να μ? ?φι?ναι*. 24??δηγο? τυφλο?, ο? δι?λ?ζοντε? τ?ν κ?νωπα, τ?ν δ? κ?μηλον καταπ?νοντε?. 25?Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι καθαρ?ζετε τ? ?ξωθεν το? ποτηρ?ου κα? τ?? παροψ?δο?, ?σωθεν δ? γ?μουσιν ?ξ ?ρπαγ?? κα? ?κρασ?α?. 26?Φαρισα?ε τυφλ?, καθ?ρισον πρ?τον τ? ?ντ?? το? ποτηρ?ου ?κα? τ?? παροψ?δο?? ?να γ?νηται κα? τ? ?κτ?? α?το? καθαρ?ν. 27?Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι παρομοι?ζετε τ?φοι? κεκονιαμ?νοι?, ο?τινε? ?ξωθεν μ?ν φα?νονται ?ρα?οι, ?σωθεν δ? γ?μουσιν ?στ?ων νεκρ?ν κα? π?ση? ?καθαρσ?α?. 28?ο?τω? κα? ?με?? ?ξωθεν μ?ν φα?νεσθε το?? ?νθρ?ποι? δ?καιοι, ?σωθεν δ? ?στε μεστο? ?ποκρ?σεω? κα? ?νομ?α?. 29?Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι ?ποκριτα?, ?τι ο?κοδομε?τε το?? τ?φου? τ?ν προφητ?ν κα? κοσμε?τε τ? μνημε?α τ?ν δικα?ων, 30?κα? λ?γετε ‘Ε? ?μεθα ?ν τα?? ?μ?ραι? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν, ο?κ ?ν ?μεθα α?τ?ν κοινωνο? ?ν τ? α?ματι τ?ν προφητ?ν.’ 31??στε μαρτυρε?τε ?αυτο?? ?τι υ?ο? ?στε τ?ν φονευσ?ντων το?? προφ?τα?. 32?κα? ?με?? πληρ?σατε τ? μ?τρον τ?ν πατ?ρων ?μ?ν. 33??φει?, γενν?ματα ?χιδν?ν, π?? φ?γητε ?π? τ?? κρ?σεω? τ?? γε?ννη?; 34?Δι? το?το ?δο? ?γ? ?ποστ?λλω πρ?? ?μ?? προφ?τα? κα? σοφο?? κα? γραμματε??? ?ξ α?τ?ν ?ποκτενε?τε κα? σταυρ?σετε, κα? ?ξ α?τ?ν μαστιγ?σετε ?ν τα?? συναγωγα?? ?μ?ν κα? δι?ξετε ?π? π?λεω? ε?? π?λιν? 35??πω? ?λθ? ?φ’ ?μ?? π?ν α?μα δ?καιον ?κχυνν?μενον ?π? τ?? γ?? ?π? το? α?ματο? ?βελ το? δικα?ου ?ω? το? α?ματο? Ζαχαρ?ου υ?ο? Βαραχ?ου, ?ν ?φονε?σατε μεταξ? το? ναο? κα? το? θυσιαστηρ?ου. 36??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?ξει τα?τα π?ντα ?π? τ?ν γενε?ν τα?την. Lament over Jerusalem(Luke 13:31-35)37??ερουσαλ?μ ?ερουσαλ?μ, ? ?ποκτε?νουσα το?? προφ?τα? κα? λιθοβολο?σα το?? ?πεσταλμ?νου? πρ?? α?τ?ν, ποσ?κι? ?θ?λησα ?πισυναγαγε?ν τ? τ?κνα σου, ?ν τρ?πον ?ρνι? ?πισυν?γει τ? νοσσ?α α?τ?? ?π? τ?? πτ?ρυγα?, κα? ο?κ ?θελ?σατε. 38??δο? ?φ?εται ?μ?ν ? ο?κο? ?μ?ν ??ρημο??. 39?λ?γω γ?ρ ?μ?ν, ο? μ? με ?δητε ?π’ ?ρτι ?ω? ?ν ε?πητε ‘Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου.’c” a 4 SBL, NE, and WH do not include κα? δυσβ?στακταb 13 See Mark 12:40 and Luke 20:47. BYZ 14 Ο?α? ?μ?ν, γραμματε?? κα? Φαρισα?οι, ?ποκριτα?, ?τι κλε?ετε τ?ν βασιλε?αν τ?ν ο?ραν?ν ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων· ?με?? γ?ρ ο?κ ε?σ?ρχεσθε, ο?δ? το?? ε?σερχομ?νου? ?φ?ετε ε?σελθε?ν. TR is similar.c 39 Psalm 118:26Matthew 24Temple Destruction Foretold(Mark 13:1-9; Luke 21:5-9)1?Κα? ?ξελθ?ν ? ?ησο?? ?π? το? ?ερο? ?πορε?ετο, κα? προσ?λθον ο? μαθητα? α?το? ?πιδε?ξαι α?τ? τ?? ο?κοδομ?? το? ?ερο?. 2?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Ο? βλ?πετε τα?τα π?ντα; ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο? μ? ?φεθ? ?δε λ?θο? ?π? λ?θον ?? ο? καταλυθ?σεται.” Signs of the End of the Age3?Καθημ?νου δ? α?το? ?π? το? ?ρου? τ?ν ?λαι?ν προσ?λθον α?τ? ο? μαθητα? κατ’ ?δ?αν λ?γοντε? “Ε?π? ?μ?ν, π?τε τα?τα ?σται, κα? τ? τ? σημε?ον τ?? σ?? παρουσ?α? κα? συντελε?α? το? α??νο?;” 4?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Βλ?πετε μ? τι? ?μ?? πλαν?σ?. 5?πολλο? γ?ρ ?λε?σονται ?π? τ? ?ν?ματ? μου λ?γοντε? ‘?γ? ε?μι ? Χριστ??,’ κα? πολλο?? πλαν?σουσιν. 6?μελλ?σετε δ? ?κο?ειν πολ?μου? κα? ?κο?? πολ?μων? ?ρ?τε, μ? θροε?σθε? δε? γ?ρ γεν?σθαι, ?λλ’ ο?πω ?στ?ν τ? τ?λο?. 7??γερθ?σεται γ?ρ ?θνο? ?π? ?θνο? κα? βασιλε?α ?π? βασιλε?αν, κα? ?σονται λιμο? κα? σεισμο? κατ? τ?που?? 8?π?ντα δ? τα?τα ?ρχ? ?δ?νων. Witnessing to All Nations(Mark 13:10-13; Luke 21:10-19)9?Τ?τε παραδ?σουσιν ?μ?? ε?? θλ?ψιν κα? ?ποκτενο?σιν ?μ??, κα? ?σεσθε μισο?μενοι ?π? π?ντων τ?ν ?θν?ν δι? τ? ?νομ? μου. 10?κα? τ?τε σκανδαλισθ?σονται πολλο? κα? ?λλ?λου? παραδ?σουσιν κα? μισ?σουσιν ?λλ?λου?? 11?κα? πολλο? ψευδοπροφ?ται ?γερθ?σονται κα? πλαν?σουσιν πολλο??? 12?Κα? δι? τ? πληθυνθ?ναι τ?ν ?νομ?αν ψυγ?σεται ? ?γ?πη τ?ν πολλ?ν. 13?? δ? ?πομε?να? ε?? τ?λο?, ο?το? σωθ?σεται. 14?Κα? κηρυχθ?σεται το?το τ? ε?αγγ?λιον τ?? βασιλε?α? ?ν ?λ? τ? ο?κουμ?ν? ε?? μαρτ?ριον π?σιν το?? ?θνεσιν, κα? τ?τε ?ξει τ? τ?λο?. The Abomination of Desolation(Mark 13:14-23; Luke 21:20-24)15??ταν ο?ν ?δητε ‘Τ? βδ?λυγμα τ?? ?ρημ?σεω?’a τ? ?ηθ?ν δι? Δανι?λ το? προφ?του ?στ?? ?ν τ?π? ?γ??, ? ?ναγιν?σκων νοε?τω, 16?τ?τε ο? ?ν τ? ?ουδα?? φευγ?τωσαν ε?? τ? ?ρη, 17?? ?π? το? δ?ματο? μ? καταβ?τω ?ραι τ? ?κ τ?? ο?κ?α? α?το?, 18?κα? ? ?ν τ? ?γρ? μ? ?πιστρεψ?τω ?π?σω ?ραι τ? ?μ?τιον α?το?. 19?Ο?α? δ? τα?? ?ν γαστρ? ?χο?σαι? κα? τα?? θηλαζο?σαι? ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι?. 20?προσε?χεσθε δ? ?να μ? γ?νηται ? φυγ? ?μ?ν χειμ?νο? μηδ? σαββ?τ?? 21??σται γ?ρ τ?τε θλ?ψι? μεγ?λη, ο?α ο? γ?γονεν ?π’ ?ρχ?? κ?σμου ?ω? το? ν?ν ο?δ’ ο? μ? γ?νηται. 22?κα? ε? μ? ?κολοβ?θησαν α? ?μ?ραι ?κε?ναι, ο?κ ?ν ?σ?θη π?σα σ?ρξ? δι? δ? το?? ?κλεκτο?? κολοβωθ?σονται α? ?μ?ραι ?κε?ναι. 23?Τ?τε ??ν τι? ?μ?ν ε?π? ‘?δο? ?δε ? Χριστ??,’ ? ‘?δε,’ μ? πιστε?σητε? 24??γερθ?σονται γ?ρ ψευδ?χριστοι κα? ψευδοπροφ?ται, κα? δ?σουσιν σημε?α μεγ?λα κα? τ?ρατα ?στε πλαν?σαι, ε? δυνατ?ν, κα? το?? ?κλεκτο??. 25??δο? προε?ρηκα ?μ?ν. The Return of the Son of Man(Mark 13:24-27; Luke 21:25-28)26???ν ο?ν ε?πωσιν ?μ?ν ‘?δο? ?ν τ? ?ρ?μ? ?στ?ν,’ μ? ?ξ?λθητε? ?δο? ?ν το?? ταμε?οι?,’ μ? πιστε?σητε? 27??σπερ γ?ρ ? ?στραπ? ?ξ?ρχεται ?π? ?νατολ?ν κα? φα?νεται ?ω? δυσμ?ν, ο?τω? ?σται ? παρουσ?α το? Υ?ο? το? ?νθρ?που? 28??που ??ν ? τ? πτ?μα, ?κε? συναχθ?σονται ο? ?ετο?. 29?Ε?θ?ω? δ? μετ? τ?ν θλ?ψιν τ?ν ?μερ?ν ?κε?νων‘? ?λιο? σκοτισθ?σεται,Κα? ? σελ?νη ο? δ?σει τ? φ?γγο? α?τ??,Κα? ο? ?στ?ρε? πεσο?νται ?π? το? ο?ρανο?,Κα? α? δυν?μει? τ?ν ο?ραν?ν σαλευθ?σονται.’b 30?Κα? τ?τε φαν?σεται τ? σημε?ον το? Υ?ο? το? ?νθρ?που ?ν ?τ?? ο?ραν?, κα? τ?τε κ?ψονται π?σαι α? φυλα? τ?? γ?? κα? ?ψονται τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?ρχ?μενον ?π? τ?ν νεφελ?ν το? ο?ρανο? μετ? δυν?μεω? κα? δ?ξη? πολλ???c 31?κα? ?ποστελε? το?? ?γγ?λου? α?το? μετ? σ?λπιγγο? μεγ?λη?, κα? ?πισυν?ξουσιν το?? ?κλεκτο?? α?το? ?κ τ?ν τεσσ?ρων ?ν?μων ?π’ ?κρων ο?ραν?ν ?ω? ?τ?ν? ?κρων α?τ?ν. The Lesson of the Fig Tree(Mark 13:28-31; Luke 21:29-33)32??π? δ? τ?? συκ?? μ?θετε τ?ν παραβολ?ν? ?ταν ?δη ? κλ?δο? α?τ?? γ?νηται ?παλ?? κα? τ? φ?λλα ?κφ??, γιν?σκετε ?τι ?γγ?? τ? θ?ρο?? 33?ο?τω? κα? ?με?? ?ταν ?δητε π?ντα τα?τα, γιν?σκετε ?τι ?γγ?? ?στινd ?π? θ?ραι?. 34??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο? μ? παρ?λθ? ? γενε? α?τη ?ω? ?ν π?ντα τα?τα γ?νηται. 35?? ο?ραν?? κα? ? γ? παρελε?σεται, ο? δ? λ?γοι μου ο? μ? παρ?λθωσιν. Readiness at Any Hour(Genesis 6:1-7; Mark 13:32-37; Luke 12:35-48)36?Περ? δ? τ?? ?μ?ρα? ?κε?νη? κα? ?ρα? ο?δε?? ο?δεν, ο?δ? ο? ?γγελοι τ?ν ο?ραν?ν ο?δ? ? Υ???,e ε? μ? ? Πατ?ρ μ?νο?. 37??σπερ γ?ρ α? ?μ?ραι το? Ν?ε, ο?τω? ?σται ? παρουσ?α το? Υ?ο? το? ?νθρ?που. 38??? γ?ρ ?σαν ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? τα?? πρ? το? κατακλυσμο? τρ?γοντε? κα? π?νοντε?, γαμο?ντε? κα? γαμ?ζοντε?, ?χρι ?? ?μ?ρα? ε?σ?λθεν Ν?ε ε?? τ?ν κιβωτ?ν, 39?κα? ο?κ ?γνωσαν ?ω? ?λθεν ? κατακλυσμ?? κα? ?ρεν ?παντα?, ο?τω? ?σται κα? ? παρουσ?α το? Υ?ο? το? ?νθρ?που. 40?τ?τε ?σονται ? δ?ο ?ν τ? ?γρ?, ε?? παραλαμβ?νεται κα? ε?? ?φ?εται? 41?δ?ο ?λ?θουσαι ?ν τ? μ?λ?, μ?α παραλαμβ?νεται κα? μ?α ?φ?εται. 42?Γρηγορε?τε ο?ν, ?τι ο?κ ο?δατε πο?? ?μ?ρ? ? κ?ριο? ?μ?ν ?ρχεται. 43??κε?νο δ? γιν?σκετε ?τι ε? ?δει ? ο?κοδεσπ?τη? πο?? φυλακ? ? κλ?πτη? ?ρχεται, ?γρηγ?ρησεν ?ν κα? ο?κ ?ν ε?ασεν διορυχθ?ναι τ?ν ο?κ?αν α?το?. 44?δι? το?το κα? ?με?? γ?νεσθε ?τοιμοι, ?τι ? ο? δοκε?τε ?ρ? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ρχεται. 45?Τ?? ?ρα ?στ?ν ? πιστ?? δο?λο? κα? φρ?νιμο? ?ν κατ?στησεν ? κ?ριο? ?π? τ?? ο?κετε?α? α?το? το? δο?ναι α?το?? τ?ν τροφ?ν ?ν καιρ?; 46?μακ?ριο? ? δο?λο? ?κε?νο? ?ν ?λθ?ν ? κ?ριο? α?το? ε?ρ?σει ο?τω? ποιο?ντα? 47??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ?π? π?σιν το?? ?π?ρχουσιν α?το? καταστ?σει α?τ?ν. 48???ν δ? ε?π? ? κακ?? δο?λο? ?κε?νο? ?ν τ? καρδ?? α?το? ‘Χρον?ζει μου ? κ?ριο?,’ 49?κα? ?ρξηται τ?πτειν το?? συνδο?λου? α?το?, ?σθ?? δ? κα? π?ν? μετ? τ?ν μεθυ?ντων, 50??ξει ? κ?ριο? το? δο?λου ?κε?νου ?ν ?μ?ρ? ? ο? προσδοκ? κα? ?ν ?ρ? ? ο? γιν?σκει, 51?κα? διχοτομ?σει α?τ?ν κα? τ? μ?ρο? α?το? μετ? τ?ν ?ποκριτ?ν θ?σει? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων. a 15 Daniel 9:27; 11:31; 12:11b 29 Isaiah 13:10; 34:4; Joel 2:10c 30 See Daniel 7:13-14d 33 Or it ise 36 BYZ and TR do not include ο?δ? ? υ???Matthew 25The Parable of the Ten Virgins1?Τ?τε ?μοιωθ?σεται ? βασιλε?α τ?ν ο?ραν?ν δ?κα παρθ?νοι?, α?τινε? λαβο?σαι τ?? λαμπ?δα? ?αυτ?ν ?ξ?λθον ε?? ?π?ντησιν το? νυμφ?ου. 2?π?ντε δ? ?ξ α?τ?ν ?σαν μωρα? κα? π?ντε φρ?νιμοι. 3?α? γ?ρ μωρα? λαβο?σαι τ?? λαμπ?δα? ?α?τ?ν? ο?κ ?λαβον μεθ’ ?αυτ?ν ?λαιον? 4?α? δ? φρ?νιμοι ?λαβον ?λαιον ?ν το?? ?γγε?οι? μετ? τ?ν λαμπ?δων ?αυτ?ν. 5?χρον?ζοντο? δ? το? νυμφ?ου ?ν?σταξαν π?σαι κα? ?κ?θευδον. 6?Μ?ση? δ? νυκτ?? κραυγ? γ?γονεν ‘?δο? ? νυμφ?ο?, ?ξ?ρχεσθε ε?? ?π?ντησιν ?α?το??.’ 7?Τ?τε ?γ?ρθησαν π?σαι α? παρθ?νοι ?κε?ναι κα? ?κ?σμησαν τ?? λαμπ?δα? ?αυτ?ν. 8?α? δ? μωρα? τα?? φρον?μοι? ε?παν ‘Δ?τε ?μ?ν ?κ το? ?λα?ου ?μ?ν, ?τι α? λαμπ?δε? ?μ?ν σβ?ννυνται.’ 9??πεκρ?θησαν δ? α? φρ?νιμοι λ?γουσαι ‘Μ??Ποτε ο? μ? ?ρκ?σ? ?μ?ν κα? ?μ?ν? πορε?εσθε μ?λλον πρ?? το?? πωλο?ντα? κα? ?γορ?σατε ?αυτα??.’ 10??περχομ?νων δ? α?τ?ν ?γορ?σαι ?λθεν ? νυμφ?ο?, κα? α? ?τοιμοι ε?σ?λθον μετ’ α?το? ε?? το?? γ?μου?, κα? ?κλε?σθη ? θ?ρα. 11??στερον δ? ?ρχονται κα? α? λοιπα? παρθ?νοι λ?γουσαι ‘Κ?ριε κ?ριε, ?νοιξον ?μ?ν.’ 12?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν ‘?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο?κ ο?δα ?μ??.’ 13?Γρηγορε?τε ο?ν, ?τι ο?κ ο?δατε τ?ν ?μ?ραν ο?δ? τ?ν ?ραν.a The Parable of the Talents(Luke 19:11-27)14??σπερ γ?ρ ?νθρωπο? ?ποδημ?ν ?κ?λεσεν το?? ?δ?ου? δο?λου? κα? παρ?δωκεν α?το?? τ? ?π?ρχοντα α?το?, 15?κα? ? μ?ν ?δωκεν π?ντε τ?λαντα,b ? δ? δ?ο, ? δ? ?ν, ?κ?στ? κατ? τ?ν ?δ?αν δ?ναμιν, κα? ?πεδ?μησεν. Ε?θ?ω? 16?Πορευθε?? ? τ? π?ντε τ?λαντα λαβ?ν ?ργ?σατο ?ν α?το?? κα? ?κ?ρδησεν ?λλα π?ντε? 17??σα?τω? ? τ? δ?ο ?κ?ρδησεν ?λλα δ?ο. 18?? δ? τ? ?ν λαβ?ν ?πελθ?ν ?ρυξεν γ?ν κα? ?κρυψεν τ? ?ργ?ριον το? κυρ?ου α?το?. 19?Μετ? δ? πολ?ν χρ?νον ?ρχεται ? κ?ριο? τ?ν δο?λων ?κε?νων κα? συνα?ρει λ?γον μετ’ α?τ?ν. 20?κα? προσελθ?ν ? τ? π?ντε τ?λαντα λαβ?ν προσ?νεγκεν ?λλα π?ντε τ?λαντα λ?γων ‘Κ?ριε, π?ντε τ?λαντ? μοι παρ?δωκα?? ?δε ?λλα π?ντε τ?λαντα ?κ?ρδησα.’ 21??φη α?τ? ? κ?ριο? α?το? ‘Ε?, δο?λε ?γαθ? κα? πιστ?, ?π? ?λ?γα ?? πιστ??, ?π? πολλ?ν σε καταστ?σω? ε?σελθε ε?? τ?ν χαρ?ν το? κυρ?ου σου.’ 22?Προσελθ?ν ?δ?? κα? ? τ? δ?ο τ?λαντα ε?πεν ‘Κ?ριε, δ?ο τ?λαντ? μοι παρ?δωκα?? ?δε ?λλα δ?ο τ?λαντα ?κ?ρδησα.’ 23??φη α?τ? ? κ?ριο? α?το? ‘Ε?, δο?λε ?γαθ? κα? πιστ?, ?π? ?λ?γα ?? πιστ??, ?π? πολλ?ν σε καταστ?σω? ε?σελθε ε?? τ?ν χαρ?ν το? κυρ?ου σου.’ 24?Προσελθ?ν δ? κα? ? τ? ?ν τ?λαντον ε?ληφ?? ε?πεν ‘Κ?ριε, ?γνων σε ?τι σκληρ?? ε? ?νθρωπο?, θερ?ζων ?που ο?κ ?σπειρα?, κα? συν?γων ?θεν ο? διεσκ?ρπισα?? 25?κα? φοβηθε?? ?πελθ?ν ?κρυψα τ? τ?λαντ?ν σου ?ν τ? γ?? ?δε ?χει? τ? σ?ν.’ 26??ποκριθε?? δ? ? κ?ριο? α?το? ε?πεν α?τ? ‘Πονηρ? δο?λε κα? ?κνηρ?, ?δει? ?τι θερ?ζω ?που ο?κ ?σπειρα, κα? συν?γω ?θεν ο? διεσκ?ρπισα; 27??δει σε ο?ν βαλε?ν τ? ?ργ?ρι? μου το?? τραπεζ?ται?, κα? ?λθ?ν ?γ? ?κομισ?μην ?ν τ? ?μ?ν σ?ν τ?κ?. 28??ρατε ο?ν ?π’ α?το? τ? τ?λαντον κα? δ?τε τ? ?χοντι τ? δ?κα τ?λαντα? 29?τ? γ?ρ ?χοντι παντ? δοθ?σεται κα? περισσευθ?σεται? το? δ? μ? ?χοντο? κα? ? ?χει ?ρθ?σεται ?π’ α?το?. 30?κα? τ?ν ?χρε?ον δο?λον ?κβ?λετε ε?? τ? σκ?το? τ? ?ξ?τερον? ?κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων.’ The Sheep and the Goats31??ταν δ? ?λθ? ? υ??? το? ?νθρ?που ?ν τ? δ?ξ? α?το? κα? π?ντε? ο? ?γγελοι μετ’ α?το?, τ?τε καθ?σει ?π? θρ?νου δ?ξη? α?το?? 32?κα? συναχθ?σονται ?μπροσθεν α?το? π?ντα τ? ?θνη, κα? ?φορ?σει α?το?? ?π’ ?λλ?λων, ?σπερ ? ποιμ?ν ?φορ?ζει τ? πρ?βατα ?π? τ?ν ?ρ?φων, 33?κα? στ?σει τ? μ?ν πρ?βατα ?κ δεξι?ν α?το?, τ? δ? ?ρ?φια ?ξ ε?ων?μων. 34?Τ?τε ?ρε? ? Βασιλε?? το?? ?κ δεξι?ν α?το? ‘Δε?τε ο? ε?λογημ?νοι το? Πατρ?? μου, κληρονομ?σατε τ?ν ?τοιμασμ?νην ?μ?ν βασιλε?αν ?π? καταβολ?? κ?σμου. 35??πε?νασα γ?ρ κα? ?δ?κατ? μοι φαγε?ν, ?δ?ψησα κα? ?ποτ?σατ? με, ξ?νο? ?μην κα? συνηγ?γετ? με, 36?γυμν?? κα? περιεβ?λετ? με, ?σθ?νησα κα? ?πεσκ?ψασθ? με, ?ν φυλακ? ?μην κα? ?λθατε πρ?? με.’ 37?Τ?τε ?ποκριθ?σονται α?τ? ο? δ?καιοι λ?γοντε? ‘Κ?ριε, π?τε σε ε?δομεν πειν?ντα κα? ?θρ?ψαμεν, ? διψ?ντα κα? ?ποτ?σαμεν; 38?π?τε δ? σε ε?δομεν ξ?νον κα? συνηγ?γομεν, ? γυμν?ν κα? περιεβ?λομεν; 39?π?τε δ? σε ε?δομεν ?σθενο?ντα ? ?ν φυλακ? κα? ?λθομεν πρ?? σε;’ 40?Κα? ?ποκριθε?? ? Βασιλε?? ?ρε? α?το?? ‘?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?φ’ ?σον ?ποι?σατε ?ν? το?των τ?ν ?δελφ?ν μου τ?ν ?λαχ?στων, ?μο? ?ποι?σατε.’ 41?Τ?τε ?ρε? κα? το?? ?ξ ε?ων?μων ‘Πορε?εσθε ?π’ ?μο? ?ο?? κατηραμ?νοι ε?? τ? π?ρ τ? α??νιον τ? ?τοιμασμ?νον τ? διαβ?λ? κα? το?? ?γγ?λοι? α?το?. 42??πε?νασα γ?ρ κα? ο?κ ?δ?κατ? μοι φαγε?ν, (κα?) ?δ?ψησα κα? ο?κ ?ποτ?σατ? με, 43?ξ?νο? ?μην κα? ο? συνηγ?γετ? με, γυμν?? κα? ο? περιεβ?λετ? με, ?σθεν?? κα? ?ν φυλακ? κα? ο?κ ?πεσκ?ψασθ? με.’ 44?Τ?τε ?ποκριθ?σονται κα? α?το? λ?γοντε? ‘Κ?ριε, π?τε σε ε?δομεν πειν?ντα ? διψ?ντα ? ξ?νον ? γυμν?ν ? ?σθεν? ? ?ν φυλακ? κα? ο? διηκον?σαμ?ν σοι;’ 45?Τ?τε ?ποκριθ?σεται α?το?? λ?γων ‘?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?φ’ ?σον ο?κ ?ποι?σατε ?ν? το?των τ?ν ?λαχ?στων, ο?δ? ?μο? ?ποι?σατε.’ 46?Κα? ?πελε?σονται ο?τοι ε?? κ?λασιν α??νιον, ο? δ? δ?καιοι ε?? ζω?ν α??νιον.” a 13 BYZ and TR include ?ν ? ? υ??? το? ?νθρ?που ?ρχεταιb 15 A talent was worth about twenty years' wages for a laborerMatthew 26The Plot to Kill Jesus(Mark 14:1-2; Luke 22:1-6; John 11:45-57)1?Κα? ?γ?νετο ?τε ?τ?λεσεν ? ?ησο?? π?ντα? το?? λ?γου? το?του?, ε?πεν το?? μαθητα?? α?το? 2?“Ο?δατε ?τι μετ? δ?ο ?μ?ρα? τ? π?σχα γ?νεται, κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοται ε?? τ? σταυρωθ?ναι.” 3?Τ?τε συν?χθησαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι το? λαο? ε?? τ?ν α?λ?ν το? ?ρχιερ?ω? το? λεγομ?νου Κα??φα, 4?κα? συνεβουλε?σαντο ?να τ?ν ?ησο?ν δ?λ? κρατ?σωσιν κα? ?ποκτε?νωσιν? 5??λεγον δ? “Μ? ?ν τ? ?ορτ?, ?να μ? θ?ρυβο? γ?νηται ?ν τ? λα?.” Jesus Anointed at Bethany(Mark 14:3-9; John 12:1-8)6?Το? δ? ?ησο? γενομ?νου ?ν Βηθαν?? ?ν ο?κ?? Σ?μωνο? το? λεπρο?,a 7?προσ?λθεν α?τ? γυν? ?χουσα ?λ?βαστρον μ?ρου βαρυτ?μου κα? κατ?χεεν ?π? τ?? κεφαλ?? α?το? ?νακειμ?νου. 8??δ?ντε? δ? ο? μαθητα? ?γαν?κτησαν λ?γοντε? “Ε?? τ? ? ?π?λεια α?τη; 9??δ?νατο γ?ρ το?το πραθ?ναι πολλο? κα? δοθ?ναι πτωχο??.” 10?Γνο?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Τ? κ?που? παρ?χετε τ? γυναικ?; ?ργον γ?ρ καλ?ν ?ργ?σατο ε?? ?μ?? 11?π?ντοτε γ?ρ το?? πτωχο?? ?χετε μεθ’ ?αυτ?ν,b ?μ? δ? ο? π?ντοτε ?χετε? 12?βαλο?σα γ?ρ α?τη τ? μ?ρον το?το ?π? το? σ?ματ?? μου πρ?? τ? ?νταφι?σαι με ?πο?ησεν. 13??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?που ??ν κηρυχθ? τ? ε?αγγ?λιον το?το ?ν ?λ? τ? κ?σμ?, λαληθ?σεται κα? ? ?πο?ησεν α?τη ε?? μνημ?συνον α?τ??.” Judas Agrees to Betray Jesus(Zechariah 11:10-17; Matthew 27:3-10; Mark 14:10-11)14?Τ?τε πορευθε?? ε?? τ?ν δ?δεκα, ? λεγ?μενο? ?ο?δα? ?σκαρι?τη?, πρ?? το?? ?ρχιερε?? 15?ε?πεν “Τ? θ?λετ? μοι δο?ναι, κ?γ? ?μ?ν παραδ?σω α?τ?ν;” ο? δ? ?στησαν α?τ? τρι?κοντα ?ργ?ρια. 16?κα? ?π? τ?τε ?ζ?τει ε?καιρ?αν ?να α?τ?ν παραδ?. Preparing the Passover(Psalm 41:1-13; Mark 14:12-21; Luke 22:7-13; John 13:18-30)17?Τ? δ? πρ?τ? τ?ν ?ζ?μων προσ?λθον ο? μαθητα? τ? ?ησο? λ?γοντε? “Πο? θ?λει? ?τοιμ?σωμ?ν σοι φαγε?ν τ? π?σχα;” 18?? δ? ε?πεν “?π?γετε ε?? τ?ν π?λιν πρ?? τ?ν δε?να κα? ε?πατε α?τ? ? Διδ?σκαλο? λ?γει ‘? καιρ?? μου ?γγ?? ?στιν? πρ?? σ? ποι? τ? π?σχα μετ? τ?ν μαθητ?ν μου.’” 19?κα? ?πο?ησαν ο? μαθητα? ?? συν?ταξεν α?το?? ? ?ησο??, κα? ?το?μασαν τ? π?σχα. 20??ψ?α? δ? γενομ?νη? ?ν?κειτο μετ? τ?ν δ?δεκα μαθητ?νc 21?κα? ?σθι?ντων α?τ?ν ε?πεν “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ε?? ?ξ ?μ?ν παραδ?σει με.” 22?Κα? λυπο?μενοι σφ?δρα ?ρξαντο λ?γειν α?τ? ε?? ?καστο? “Μ?τι ?γ? ε?μι, Κ?ριε;” 23?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “? ?μβ?ψα? μετ’ ?μο? τ?ν χε?ρα ?ν τ? τρυβλ??, ο?τ?? με παραδ?σει. 24?? μ?ν Υ??? το? ?νθρ?που ?π?γει καθ?? γ?γραπται περ? α?το?, ο?α? δ? τ? ?νθρ?π? ?κε?ν? δι’ ο? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοται? καλ?ν ?ν α?τ? ε? ο?κ ?γενν?θη ? ?νθρωπο? ?κε?νο?.” 25??ποκριθε?? δ? ?ο?δα? ? παραδιδο?? α?τ?ν ε?πεν “Μ?τι ?γ? ε?μι, ?αββ?;”Λ?γει α?τ? “Σ? ε?πα?.” The Last Supper(Mark 14:22-26; Luke 22:14-23; 1 Corinthians 11:17-34)26??σθι?ντων δ? α?τ?ν λαβ?ν ? ?ησο?? ?ρτον κα? ε?λογ?σα? ?κλασεν κα? δο?? το?? μαθητα?? ε?πεν “Λ?βετε φ?γετε? το?τ? ?στιν τ? σ?μ? μου.” 27?Κα? λαβ?ν ποτ?ριον κα? ε?χαριστ?σα? ?δωκεν α?το?? λ?γων “Π?ετε ?ξ α?το? π?ντε?? 28?το?το γ?ρ ?στιν τ? α?μ? μου τ?? διαθ?κη?d τ? περ? πολλ?ν ?κχυνν?μενον ε?? ?φεσιν ?μαρτι?ν. 29?λ?γω δ? ?μ?ν, ο? μ? π?ω ?π’ ?ρτι ?κ το?του το? γεν?ματο? τ?? ?μπ?λου ?ω? τ?? ?μ?ρα? ?κε?νη? ?ταν α?τ? π?νω μεθ’ ?μ?ν καιν?ν ?ν τ? βασιλε?? το? Πατρ?? μου.” 30?Κα? ?μν?σαντε? ?ξ?λθον ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν. Jesus Predicts Peter's Denial(Mark 14:27-31; Luke 22:31-38; John 13:36-38)31?Τ?τε λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Π?ντε? ?με?? σκανδαλισθ?σεσθε ?ν ?μο? ?ν τ? νυκτ? τα?τ?? γ?γραπται γ?ρ‘Πατ?ξω τ?ν ποιμ?να,Κα? διασκορπισθ?σονται τ? πρ?βατα τ?? πο?μνη??’e 32?Μετ? δ? τ? ?γερθ?να? με προ?ξω ?μ?? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν.” 33??ποκριθε?? δ? ? Π?τρο? ε?πεν α?τ? “Ε? π?ντε? σκανδαλισθ?σονται ?ν σο?, ?γ? ο?δ?ποτε σκανδαλισθ?σομαι.” 34??φη α?τ? ? ?ησο?? “?μ?ν λ?γω σοι ?τι ?ν τα?τ? τ? νυκτ? πρ?ν ?λ?κτορα φων?σαι τρ?? ?παρν?σ? με.” 35?Λ?γει α?τ? ? Π?τρο? “Κ?ν δ?? με σ?ν σο? ?ποθανε?ν, ο? μ? σε ?παρν?σομαι.” ?μο?ω? κα? π?ντε? ο? μαθητα? ε?παν. Jesus Prays at Gethsemane(Mark 14:32-42; Luke 22:39-46)36?Τ?τε ?ρχεται μετ’ α?τ?ν ? ?ησο?? ε?? χωρ?ον λεγ?μενον Γεθσημαν?, κα? λ?γει το?? μαθητα?? “Καθ?σατε α?το? ?ω? ο? ?πελθ?ν ?κε? προσε?ξωμαι.” 37?Κα? παραλαβ?ν τ?ν Π?τρον κα? το?? δ?ο υ?ο?? Ζεβεδα?ου ?ρξατο λυπε?σθαι κα? ?δημονε?ν. 38?τ?τε λ?γει α?το?? “Περ?λυπ?? ?στιν ? ψυχ? μου ?ω? θαν?του? με?νατε ?δε κα? γρηγορε?τε μετ’ ?μο?.” 39?Κα? προελθ?ν μικρ?ν ?πεσεν ?π? πρ?σωπον α?το? προσευχ?μενο? κα? λ?γων “Π?τερ μου, ε? δυνατ?ν ?στιν, παρελθ?τω ?π’ ?μο? τ? ποτ?ριον το?το? πλ?ν ο?χ ?? ?γ? θ?λω ?λλ’ ?? σ?.” 40?Κα? ?ρχεται πρ?? το?? μαθητ?? κα? ε?ρ?σκει α?το?? καθε?δοντα?, κα? λ?γει τ? Π?τρ? “Ο?τω? ο?κ ?σχ?σατε μ?αν ?ραν γρηγορ?σαι μετ’ ?μο?; 41?γρηγορε?τε κα? προσε?χεσθε, ?να μ? ε?σ?λθητε ε?? πειρασμ?ν? τ? μ?ν πνε?μα πρ?θυμον, ? δ? σ?ρξ ?σθεν??.” 42?Π?λιν ?κ δευτ?ρου ?πελθ?ν προση?ξατο λ?γων “Π?τερ μου, ε? ο? δ?ναται το?το παρελθε?ν ??ν μ? α?τ? π?ω, γενηθ?τω τ? θ?λημ? σου.” 43?κα? ?λθ?ν π?λιν ε?ρεν α?το?? καθε?δοντα?, ?σαν γ?ρ α?τ?ν ο? ?φθαλμο? βεβαρημ?νοι. 44?Κα? ?φε?? α?το?? π?λιν ?πελθ?ν προση?ξατο ?κ τρ?του, τ?ν α?τ?ν λ?γον ε?π?ν π?λιν. 45?τ?τε ?ρχεται πρ?? το?? μαθητ?? κα? λ?γει α?το?? “Καθε?δετε ?τ?? λοιπ?ν κα? ?ναπα?εσθε? ?δο? ?γγικεν ? ?ρα κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοται ε?? χε?ρα? ?μαρτωλ?ν. 46??γε?ρεσθε, ?γωμεν? ?δο? ?γγικεν ? παραδιδο?? με.” The Betrayal of Jesus(Mark 14:43-52; Luke 22:47-53; John 18:1-14)47?Κα? ?τι α?το? λαλο?ντο?, ?δο? ?ο?δα? ε?? τ?ν δ?δεκα ?λθεν, κα? μετ’ α?το? ?χλο? πολ?? μετ? μαχαιρ?ν κα? ξ?λων ?π? τ?ν ?ρχιερ?ων κα? πρεσβυτ?ρων το? λαο?. 48?? δ? παραδιδο?? α?τ?ν ?δωκεν α?το?? σημε?ον λ?γων “?ν ?ν φιλ?σω α?τ?? ?στιν? κρατ?σατε α?τ?ν.” 49?κα? ε?θ?ω? προσελθ?ν τ? ?ησο? ε?πεν “Χα?ρε, ?αββ?,” κα? κατεφ?λησεν α?τ?ν. 50?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “?τα?ρε, ?φ’ ? π?ρει.”fΤ?τε προσελθ?ντε? ?π?βαλον τ?? χε?ρα? ?π? τ?ν ?ησο?ν κα? ?κρ?τησαν α?τ?ν. 51?κα? ?δο? ε?? τ?ν μετ? ?ησο? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα ?π?σπασεν τ?ν μ?χαιραν α?το?, κα? πατ?ξα? τ?ν δο?λον το? ?ρχιερ?ω? ?φε?λεν α?το? τ? ?τ?ον. 52?Τ?τε λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?π?στρεψον τ?ν μ?χαιρ?ν σου ε?? τ?ν τ?πον α?τ??? π?ντε? γ?ρ ο? λαβ?ντε? μ?χαιραν ?ν μαχα?ρ? ?πολο?νται. 53?? δοκε?? ?τι ο? δ?ναμαι παρακαλ?σαι τ?ν Πατ?ρα μου, κα? παραστ?σει μοι ?ρτι πλε?ω δ?δεκα λεγι?να? ?γγ?λων; 54?π?? ο?ν πληρωθ?σιν α? γραφα? ?τι ο?τω? δε? γεν?σθαι;” 55??ν ?κε?ν? τ? ?ρ? ε?πεν ? ?ησο?? το?? ?χλοι? “?? ?π? λ?στ?ν ?ξ?λθατε μετ? μαχαιρ?ν κα? ξ?λων συλλαβε?ν με; καθ’ ?μ?ραν ?ν τ? ?ερ? ?καθεζ?μην διδ?σκων, κα? ο?κ ?κρατ?σατ? με. 56?Το?το δ? ?λον γ?γονεν ?να πληρωθ?σιν α? γραφα? τ?ν προφητ?ν.”Τ?τε ο? μαθητα? π?ντε? ?φ?ντε? α?τ?ν ?φυγον. Jesus Faces the Sanhedrin(Isaiah 53:1-8; Mark 14:53-65; John 18:19-24; 1 Peter 2:21-25)57?Ο? δ? κρατ?σαντε? τ?ν ?ησο?ν ?π?γαγον πρ?? Κα??φαν τ?ν ?ρχιερ?α, ?που ο? γραμματε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι συν?χθησαν. 58?? δ? Π?τρο? ?κολο?θει α?τ? ?π? μακρ?θεν ?ω? τ?? α?λ?? το? ?ρχιερ?ω?, κα? ε?σελθ?ν ?σω ?κ?θητο μετ? τ?ν ?πηρετ?ν ?δε?ν τ? τ?λο?. 59?Ο? δ? ?ρχιερε?? κα? τ? συν?δριον ?λον ?ζ?τουν ψευδομαρτυρ?αν κατ? το? ?ησο? ?πω? α?τ?ν θανατ?σωσιν, 60?κα? ο?χ ε?ρον πολλ?ν προσελθ?ντων ψευδομαρτ?ρων.?στερον δ? προσελθ?ντε? δ?ο 61?ε?παν “Ο?το? ?φη ‘Δ?ναμαι καταλ?σαι τ?ν να?ν το? Θεο? κα? δι? τρι?ν ?μερ?ν ο?κοδομ?σαι.’” 62?Κα? ?ναστ?? ? ?ρχιερε?? ε?πεν α?τ? “Ο?δ?ν ?ποκρ?ν?, τ? ο?το? σου καταμαρτυρο?σιν;” 63?? δ? ?ησο?? ?σι?πα.Κα? ? ?ρχιερε?? ε?πεν α?τ? “?ξορκ?ζω σε κατ? το? Θεο? το? ζ?ντο? ?να ?μ?ν ε?π?? ε? σ? ε? ? Χριστ?? ? Υ??? το? Θεο?.” 64?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Σ? ε?πα?? πλ?ν λ?γω ?μ?ν, ?π’ ?ρτι ?ψεσθε τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που καθ?μενον ?κ δεξι?ν τ?? δυν?μεω? κα? ?ρχ?μενον ?π? τ?ν νεφελ?ν το? ο?ρανο?.”g 65?Τ?τε ? ?ρχιερε?? δι?ρρηξεν τ? ?μ?τια α?το? λ?γων “?βλασφ?μησεν? τ? ?τι χρε?αν ?χομεν μαρτ?ρων; ?δε ν?ν ?κο?σατε τ?ν βλασφημ?αν? 66?τ? ?μ?ν δοκε?;”Ο? δ? ?ποκριθ?ντε? ε?παν “?νοχο? θαν?του ?στ?ν.” 67?Τ?τε ?ν?πτυσαν ε?? τ? πρ?σωπον α?το? κα? ?κολ?φισαν α?τ?ν, ο? δ? ?ρ?πισαν 68?λ?γοντε? “Προφ?τευσον ?μ?ν, Χριστ?, τ?? ?στιν ? πα?σα? σε;” Peter Denies Jesus(Mark 14:66-72; Luke 22:54-62; John 18:15-18)69?? δ? Π?τρο? ?κ?θητο ?ξω ?ν τ? α?λ?? κα? προσ?λθεν α?τ? μ?α παιδ?σκη λ?γουσα “Κα? σ? ?σθα μετ? ?ησο? το? Γαλιλα?ου.” 70?? δ? ?ρν?σατο ?μπροσθεν π?ντων λ?γων “Ο?κ ο?δα τ? λ?γει?.” 71??ξελθ?ντα δ? ε?? τ?ν πυλ?να ε?δεν α?τ?ν ?λλη κα? λ?γει το?? ?κε? “Ο?το? ?ν μετ? ?ησο? το? Ναζωρα?ου.” 72?Κα? π?λιν ?ρν?σατο μετ? ?ρκου ?τι “Ο?κ ο?δα τ?ν ?νθρωπον.” 73?Μετ? μικρ?ν δ? προσελθ?ντε? ο? ?στ?τε? ε?πον τ? Π?τρ? “?ληθ?? κα? σ? ?ξ α?τ?ν ε?, κα? γ?ρ ? λαλι? σου δ?λ?ν σε ποιε?.” 74?Τ?τε ?ρξατο καταθεματ?ζειν κα? ?μν?ειν ?τι “Ο?κ ο?δα τ?ν ?νθρωπον.”Κα? ε?θ?ω?* ?λ?κτωρ ?φ?νησεν. 75?Κα? ?μν?σθη ? Π?τρο? το? ??ματο? ?ησο? ε?ρηκ?το? ?τι “Πρ?ν ?λ?κτορα φων?σαι τρ?? ?παρν?σ? με?” κα? ?ξελθ?ν ?ξω ?κλαυσεν πικρ??. a 6 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 11 See Deuteronomy 15:11.c 20 BYZ and TR τ?ν δ?δεκαd 28 BYZ and TR τ? τ?? καιν?? διαθ?κη?e 31 Zechariah 13:7f 50 Or Friend, why have you come?g 64 See Psalm 110:1; Daniel 7:13.Matthew 27Jesus Delivered to Pilate(Mark 15:1-5)1?Πρω?α? δ? γενομ?νη? συμβο?λιον ?λαβον π?ντε? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι το? λαο? κατ? το? ?ησο? ?στε θανατ?σαι α?τ?ν? 2?κα? δ?σαντε? α?τ?ν ?π?γαγον κα? παρ?δωκαν Πιλ?τ? τ? ?γεμ?νι. Judas Hangs Himself(Zechariah 11:10-17; Matthew 26:14-16; Mark 14:10-11)3?Τ?τε ?δ?ν ?ο?δα? ? παραδιδο??* α?τ?ν ?τι κατεκρ?θη, μεταμεληθε?? ?στρεψεν τ? τρι?κοντα ?ργ?ρια το?? ?ρχιερε?σιν κα? πρεσβυτ?ροι? 4?λ?γων “?μαρτον παραδο?? α?μα ?θ?ον.”Ο? δ? ε?παν “Τ? πρ?? ?μ??; σ? ?ψ?.” 5?Κα? ??ψα? τ? ?ργ?ρια ε?? τ?ν να?ν ?νεχ?ρησεν, κα? ?πελθ?ν ?π?γξατο. 6?Ο? δ? ?ρχιερε?? λαβ?ντε? τ? ?ργ?ρια ε?παν “Ο?κ ?ξεστιν βαλε?ν α?τ? ε?? τ?ν κορβαν?ν, ?πε? τιμ? α?ματ?? ?στιν.” 7?συμβο?λιον δ? λαβ?ντε? ?γ?ρασαν ?ξ α?τ?ν τ?ν ?γρ?ν το? κεραμ?ω? ε?? ταφ?ν το?? ξ?νοι?. 8?δι? ?κλ?θη ? ?γρ?? ?κε?νο? ?γρ?? α?ματο? ?ω? τ?? σ?μερον. 9?τ?τε ?πληρ?θη τ? ?ηθ?ν δι? ?ερεμ?ου το? προφ?του λ?γοντο?“Κα? ?λαβον τ? τρι?κοντα ?ργ?ρια,τ?ν τιμ?ν το? τετιμημ?νου?ν ?τιμ?σαντο ?π? υ??ν ?σρα?λ, 10?κα? ?δωκαν α?τ? ε?? τ?ν ?γρ?ν το? κεραμ?ω?,καθ? συν?ταξ?ν μοι Κ?ριο?.”a Jesus Before Pilate(Luke 23:1-6; John 18:28-40)11?? δ? ?ησο?? ?στ?θη ?μπροσθεν το? ?γεμ?νο?? κα? ?πηρ?τησεν α?τ?ν ? ?γεμ?ν λ?γων “Σ? ε? ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων;”? δ? ?ησο?? ?φη “Σ? λ?γει?.” 12?Κα? ?ν τ? κατηγορε?σθαι α?τ?ν ?π? τ?ν ?ρχιερ?ων κα? πρεσβυτ?ρων ο?δ?ν ?πεκρ?νατο. 13?Τ?τε λ?γει α?τ? ? Πιλ?το? “Ο?κ ?κο?ει? π?σα σου καταμαρτυρο?σιν;” 14?Κα? ο?κ ?πεκρ?θη α?τ? πρ?? ο?δ? ?ν ??μα, ?στε θαυμ?ζειν τ?ν ?γεμ?να λ?αν. The Crowd Chooses Barabbas(Mark 15:6-11; Luke 23:13-25)15?Κατ? δ? ?ορτ?ν ε??θει ? ?γεμ?ν ?πολ?ειν ?να τ? ?χλ? δ?σμιον ?ν ?θελον. 16?ε?χον δ? τ?τε δ?σμιον ?π?σημον λεγ?μενον Βαραββ?ν.b 17?συνηγμ?νων ο?ν α?τ?ν ε?πεν α?το?? ? Πιλ?το? “Τ?να θ?λετε ?πολ?σω ?μ?ν, τ?ν? Βαραββ?ν ? ?ησο?ν τ?ν λεγ?μενον Χριστ?ν;” 18??δει γ?ρ ?τι δι? φθ?νον παρ?δωκαν α?τ?ν. 19?Καθημ?νου δ? α?το? ?π? το? β?ματο? ?π?στειλεν πρ?? α?τ?ν ? γυν? α?το? λ?γουσα “Μηδ?ν σο? κα? τ? δικα?? ?κε?ν?? πολλ? γ?ρ ?παθον σ?μερον κατ’ ?ναρ δι’ α?τ?ν.” 20?Ο? δ? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι ?πεισαν το?? ?χλου? ?να α?τ?σωνται τ?ν Βαραββ?ν, τ?ν δ? ?ησο?ν ?πολ?σωσιν. 21??ποκριθε?? δ? ? ?γεμ?ν ε?πεν α?το?? “Τ?να θ?λετε ?π? τ?ν δ?ο ?πολ?σω ?μ?ν;”Ο? δ? ε?παν “Τ?ν Βαραββ?ν.” 22?Λ?γει α?το?? ? Πιλ?το? “Τ? ο?ν ποι?σω ?ησο?ν τ?ν λεγ?μενον Χριστ?ν;”Λ?γουσιν π?ντε? “Σταυρωθ?τω.” 23?? δ? ?φη “Τ? γ?ρ κακ?ν ?πο?ησεν;”Ο? δ? περισσ?? ?κραζον λ?γοντε? “Σταυρωθ?τω.” Pilate Washes his Hands(Mark 15:12-15)24??δ?ν δ? ? Πιλ?το? ?τι ο?δ?ν ?φελε? ?λλ? μ?λλον θ?ρυβο? γ?νεται, λαβ?ν ?δωρ ?πεν?ψατο τ?? χε?ρα? ?π?ναντι* το? ?χλου λ?γων “?θ??? ε?μι ?π? το? α?ματο? το?του? ?με?? ?ψεσθε.”c 25?Κα? ?ποκριθε?? π?? ? λα?? ε?πεν “Τ? α?μα α?το? ?φ’ ?μ?? κα? ?π? τ? τ?κνα ?μ?ν.” 26?Τ?τε ?π?λυσεν α?το?? τ?ν Βαραββ?ν, τ?ν δ? ?ησο?ν φραγελλ?σα? παρ?δωκεν ?να σταυρωθ?. The Soldiers Mock Jesus(Isaiah 50:4-11; Mark 15:16-20; Luke 22:63-65; John 19:1-15)27?Τ?τε ο? στρατι?ται το? ?γεμ?νο? παραλαβ?ντε? τ?ν ?ησο?ν ε?? τ? πραιτ?ριον συν?γαγον ?π’ α?τ?ν ?λην τ?ν σπε?ραν. 28?κα? ?κδ?σαντε? α?τ?ν χλαμ?δα κοκκ?νην περι?θηκαν α?τ?, 29?κα? πλ?ξαντε? στ?φανον ?ξ ?κανθ?ν ?π?θηκαν ?π? τ?? κεφαλ?? α?το? κα? κ?λαμον ?ν τ? δεξι? α?το?, κα? γονυπετ?σαντε? ?μπροσθεν α?το? ?ν?παιξαν α?τ? λ?γοντε? “Χα?ρε, Βασιλε? τ?ν ?ουδα?ων,” 30?κα? ?μπτ?σαντε? ε?? α?τ?ν ?λαβον τ?ν κ?λαμον κα? ?τυπτον ε?? τ?ν κεφαλ?ν α?το?. 31?Κα? ?τε ?ν?παιξαν α?τ?, ?ξ?δυσαν α?τ?ν τ?ν χλαμ?δα κα? ?ν?δυσαν α?τ?ν τ? ?μ?τια α?το?, κα? ?π?γαγον α?τ?ν ε?? τ? σταυρ?σαι. The Crucifixion(Psalms 22:1-31; 69:1-36; Mark 15:21-32; Luke 23:26-43; John 19:16-27)32??ξερχ?μενοι δ? ε?ρον ?νθρωπον Κυρηνα?ον, ?ν?ματι Σ?μωνα? το?τον ?γγ?ρευσαν ?να ?ρ? τ?ν σταυρ?ν α?το?. 33?Κα? ?λθ?ντε? ε?? τ?πον λεγ?μενον Γολγοθ?, ? ?στιν κραν?ου τ?πο? λεγ?μενο?, 34??δωκαν α?τ? πιε?ν ο?νον μετ? χολ?? μεμιγμ?νον? κα? γευσ?μενο? ο?κ ?θ?λησεν πιε?ν. 35?Σταυρ?σαντε? δ? α?τ?ν διεμερ?σαντο τ? ?μ?τια α?το? β?λλοντε? κλ?ρον,d 36?κα? καθ?μενοι ?τ?ρουν α?τ?ν ?κε?. 37?κα? ?π?θηκαν ?π?νω τ?? κεφαλ?? α?το? τ?ν α?τ?αν α?το? γεγραμμ?νηνΟΥΤΟΣ* ΕΣΤΙΝ ΙΗΣΟΥΣ Ο* ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ.38?Τ?τε σταυρο?νται σ?ν α?τ? δ?ο λ?στα?, ε?? ?κ δεξι?ν κα? ε?? ?ξ ε?ων?μων. 39?Ο? δ? παραπορευ?μενοι ?βλασφ?μουν α?τ?ν κινο?ντε? τ?? κεφαλ?? α?τ?ν 40?κα? λ?γοντε? “? καταλ?ων τ?ν να?ν κα? ?ν τρισ?ν ?μ?ραι? ο?κοδομ?ν, σ?σον σεαυτ?ν, ε? Υ??? ε? το? Θεο?, κα? κατ?βηθι ?π? το? σταυρο?.” 41??μο?ω? ?κα?? ο? ?ρχιερε?? ?μπα?ζοντε? μετ? τ?ν γραμματ?ων κα? πρεσβυτ?ρων ?λεγον 42?“?λλου? ?σωσεν, ?αυτ?ν ο? δ?ναται σ?σαι? Βασιλε?? ?σρα?λ ?στιν, καταβ?τω ν?ν ?π? το? σταυρο? κα? πιστε?σομεν ?π’ α?τ?ν. 43?π?ποιθεν ?π? τ?ν Θε?ν, ?υσ?σθω ν?ν ε? θ?λει α?τ?ν? ε?πεν γ?ρ ?τι ‘Θεο? ε?μι Υ???.’” 44?Τ? δ’ α?τ? κα? ο? λ?στα? ο? συσταυρωθ?ντε? σ?ν α?τ? ?νε?διζον α?τ?ν. The Death of Jesus(Psalm 22:1-31; Mark 15:33-41; Luke 23:44-49; John 19:28-30)45??π? δ? ?κτη? ?ρα? σκ?το? ?γ?νετο ?π? π?σαν τ?ν γ?ν ?ω? ?ρα? ?ν?τη?. 46?περ? δ? τ?ν ?ν?την ?ραν ?νεβ?ησεν ? ?ησο?? φων? μεγ?λ? λ?γων “?λ?* ?λ?*e λεμ? σαβαχθ?νι*;” το?τ’ ?στιν “Θε? μου θε? μου, ?να? τ? με ?γκατ?λιπε?;”f 47?Τιν?? δ? τ?ν ?κε? ?στηκ?των ?κο?σαντε? ?λεγον ?τι “?λ?αν φωνε? ο?το?.” 48?κα? ε?θ?ω? δραμ?ν ε?? ?ξ α?τ?ν κα? λαβ?ν σπ?γγον πλ?σα? τε ?ξου? κα? περιθε?? καλ?μ? ?π?τιζεν α?τ?ν. 49?Ο? δ? λοιπο? ?λεγον* “?φε? ?δωμεν ε? ?ρχεται ?λ?α? σ?σων α?τ?ν.” 50?? δ? ?ησο?? π?λιν κρ?ξα? φων? μεγ?λ? ?φ?κεν τ? πνε?μα. 51?Κα? ?δο? τ? καταπ?τασμα το? ναο? ?σχ?σθη ?π’ ?νωθεν ?ω? κ?τω ε?? δ?ο, κα? ? γ? ?σε?σθη, κα? α? π?τραι ?σχ?σθησαν, 52?κα? τ? μνημε?α ?νε?χθησαν κα? πολλ? σ?ματα τ?ν κεκοιμημ?νων ?γ?ων ?γ?ρθησαν? 53?κα? ?ξελθ?ντε? ?κ τ?ν μνημε?ων μετ? τ?ν ?γερσιν α?το? ε?σ?λθον ε?? τ?ν ?γ?αν π?λιν κα? ?νεφαν?σθησαν πολλο??. 54?? δ? ?κατ?νταρχο? κα? ο? μετ’ α?το? τηρο?ντε? τ?ν ?ησο?ν ?δ?ντε? τ?ν σεισμ?ν κα? τ? γεν?μενα* ?φοβ?θησαν σφ?δρα, λ?γοντε? “?ληθ?? Θεο? Υ??? ?ν ο?το?.” 55??σαν δ? ?κε? γυνα?κε? πολλα? ?π? μακρ?θεν θεωρο?σαι, α?τινε? ?κολο?θησαν τ? ?ησο? ?π? τ?? Γαλιλα?α? διακονο?σαι α?τ?? 56??ν α?? ?ν Μαρ?α ? Μαγδαλην?, κα? Μαρ?α ? το? ?ακ?βου κα? ?ωσ?φ μ?τηρ, κα? ? μ?τηρ τ?ν υ??ν Ζεβεδα?ου. The Burial of Jesus(Isaiah 53:9-12; Mark 15:42-47; Luke 23:50-56; John 19:38-42)57??ψ?α? δ? γενομ?νη? ?λθεν ?νθρωπο? πλο?σιο? ?π? ?ριμαθα?α?, το?νομα ?ωσ?φ, ?? κα? α?τ?? ?μαθητε?θη τ? ?ησο?? 58?ο?το? προσελθ?ν τ? Πιλ?τ? ?τ?σατο τ? σ?μα το? ?ησο?. τ?τε ? Πιλ?το? ?κ?λευσεν ?ποδοθ?ναι. 59?κα? λαβ?ν τ? σ?μα ? ?ωσ?φ ?νετ?λιξεν α?τ? ?ν σινδ?νι καθαρ?, 60?κα? ?θηκεν α?τ? ?ν τ? καιν? α?το? μνημε?? ? ?λατ?μησεν ?ν τ? π?τρ?, κα? προσκυλ?σα? λ?θον μ?γαν τ? θ?ρ? το? μνημε?ου ?π?λθεν. 61??ν δ? ?κε? Μαρι?μ ? Μαγδαλην? κα? ? ?λλη Μαρ?α, καθ?μεναι ?π?ναντι το? τ?φου. The Guards at the Tomb62?Τ? δ? ?πα?ριον, ?τι? ?στ?ν μετ? τ?ν Παρασκευ?ν, συν?χθησαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? Φαρισα?οι πρ?? Πιλ?τον 63?λ?γοντε? “Κ?ριε, ?μν?σθημεν ?τι ?κε?νο? ? πλ?νο? ε?πεν ?τι ζ?ν ‘Μετ? τρε?? ?μ?ρα? ?γε?ρομαι.’ 64?κ?λευσον ο?ν ?σφαλισθ?ναι τ?ν τ?φον ?ω? τ?? τρ?τη? ?μ?ρα?, μ?? ποτε ?λθ?ντε? ο? μαθητα? ?α?το?? κλ?ψωσιν α?τ?ν κα? ε?πωσιν τ? λα? ‘?γ?ρθη ?π? τ?ν νεκρ?ν,’ κα? ?σται ? ?σχ?τη πλ?νη χε?ρων τ?? πρ?τη?.” 65??φη α?το?? ? Πιλ?το? “?χετε κουστωδ?αν? ?π?γετε ?σφαλ?σασθε ?? ο?δατε.” 66?ο? δ? πορευθ?ντε? ?σφαλ?σαντο τ?ν τ?φον σφραγ?σαντε? τ?ν λ?θον μετ? τ?? κουστωδ?α?. a 9-10 See Zechariah 11:12,13; Jeremiah 19:1-13; 32:6-9.b 16 SBL and NA, ?ησο?ν Βαραββ?ν; also in verse 17.c 24 BYZ and TR το? α?ματο? το? δικα?ου το?τουd 35 TR includes ?να πληρωθ? τ? ?ηθ?ν ?π? το? προφ?του, Διεμερ?σαντο τ? ?μ?τι? μου ?αυτο??, κα? ?π? τ?ν ?ματισμ?ν μου ?βαλον κλ?ρον.e 46 NE and WH ?λε? ?λε?f 46 Psalm 22:1Matthew 28The Resurrection(Psalm 16:1-11; Psalm 49:1-20; Mark 16:1-8; Luke 24:1-12; John 20:1-9)1??ψ? δ? σαββ?των, τ? ?πιφωσκο?σ? ε?? μ?αν σαββ?των, ?λθεν Μαρι?μ ? Μαγδαλην? κα? ? ?λλη Μαρ?α θεωρ?σαι τ?ν τ?φον. 2?Κα? ?δο? σεισμ?? ?γ?νετο μ?γα?? ?γγελο? γ?ρ Κυρ?ου καταβ?? ?ξ ο?ρανο? κα? προσελθ?ν ?πεκ?λισεν τ?ν λ?θον κα? ?κ?θητο ?π?νω α?το?. 3??ν δ? ? ε?δ?α α?το? ?? ?στραπ?, κα? τ? ?νδυμα α?το? λευκ?ν ?? χι?ν. 4??π? δ? το? φ?βου α?το? ?σε?σθησαν ο? τηρο?ντε? κα? ?γεν?θησαν ?? νεκρο?. 5??ποκριθε?? δ? ? ?γγελο? ε?πεν τα?? γυναιξ?ν “Μ? φοβε?σθε ?με??? ο?δα γ?ρ ?τι ?ησο?ν τ?ν ?σταυρωμ?νον ζητε?τε? 6?ο?κ ?στιν ?δε? ?γ?ρθη γ?ρ καθ?? ε?πεν? δε?τε ?δετε τ?ν τ?πον ?που ?κειτο.a 7?κα? ταχ? πορευθε?σαι ε?πατε το?? μαθητα?? α?το? ?τι ?γ?ρθη ?π? τ?ν νεκρ?ν, κα? ?δο? προ?γει ?μ?? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν, ?κε? α?τ?ν ?ψεσθε. ?δο? ε?πον ?μ?ν.” 8?Κα? ?πελθο?σαι ταχ? ?π? το? μνημε?ου μετ? φ?βου κα? χαρ?? μεγ?λη? ?δραμον ?παγγε?λαι το?? μαθητα?? α?το?. 9?κα?b ?δο? ?ησο?? ?π?ντησεν α?τα?? λ?γων “Χα?ρετε.” α? δ? προσελθο?σαι ?κρ?τησαν α?το? το?? π?δα? κα? προσεκ?νησαν α?τ?. 10?τ?τε λ?γει α?τα?? ? ?ησο?? “Μ? φοβε?σθε? ?π?γετε ?παγγε?λατε το?? ?δελφο?? μου ?να ?π?λθωσιν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν, κ?κε? με ?ψονται.” The Report of the Guards11?Πορευομ?νων δ? α?τ?ν ?δο? τινε? τ?? κουστωδ?α? ?λθ?ντε? ε?? τ?ν π?λιν ?π?γγειλαν το?? ?ρχιερε?σιν ?παντα τ? γεν?μενα. 12?κα? συναχθ?ντε? μετ? τ?ν πρεσβυτ?ρων συμβο?λι?ν τε λαβ?ντε? ?ργ?ρια ?καν? ?δωκαν το?? στρατι?ται? 13?λ?γοντε? “Ε?πατε ?τι Ο? μαθητα? α?το? νυκτ?? ?λθ?ντε? ?κλεψαν α?τ?ν ?μ?ν κοιμωμ?νων. 14?κα? ??ν ?κουσθ? το?το ?π? το? ?γεμ?νο?, ?με?? πε?σομεν ?α?τ?ν? κα? ?μ?? ?μερ?μνου? ποι?σομεν.” 15?Ο? δ? λαβ?ντε? ?τ?? ?ργ?ρια ?πο?ησαν ?? ?διδ?χθησαν. Κα? διεφημ?σθη ? λ?γο? ο?το? παρ? ?ουδα?οι? μ?χρι τ?? σ?μερον ?μ?ρα?. The Great Commission(Mark 16:14-18)16?Ο? δ? ?νδεκα μαθητα? ?πορε?θησαν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν, ε?? τ? ?ρο? ο? ?τ?ξατο α?το?? ? ?ησο??, 17?κα? ?δ?ντε? α?τ?ν προσεκ?νησαν, ο? δ? ?δ?στασαν. 18?Κα? προσελθ?ν ? ?ησο?? ?λ?λησεν α?το?? λ?γων “?δ?θη μοι π?σα ?ξουσ?α ?ν ο?ραν? κα? ?π? τ?? γ??. 19?πορευθ?ντε? ο?ν μαθητε?σατε π?ντα τ? ?θνη, βαπτ?ζοντε? α?το?? ε?? τ? ?νομα το? Πατρ?? κα? το? Υ?ο? κα? το? ?γ?ου Πνε?ματο?, 20?διδ?σκοντε? α?το?? τηρε?ν π?ντα ?σα ?νετειλ?μην ?μ?ν? κα? ?δο? ?γ? μεθ’ ?μ?ν ε?μι π?σα? τ?? ?μ?ρα? ?ω? τ?? συντελε?α? το? α??νο?.” a 6 BYZ and TR ?που ?κειτο ? κ?ριο?b 9 BYZ and TR include ?? δ? ?πορε?οντο ?παγγε?λαι το?? μαθητα?? α?το?MarkMark 1The Mission of John the Baptist(Isaiah 40:1-5; Matthew 3:1-12; Luke 3:1-20; John 1:19-28)1??ρχ? το? ε?αγγελ?ου ?ησο? Χριστο? Υ?ο? Θεο?.a 2?Καθ?? γ?γραπται ?ν τ? ?σα?? τ? προφ?τ?“?δο? ?ποστ?λλω τ?ν ?γγελ?ν μου πρ? προσ?που σου,?? κατασκευ?σει τ?ν ?δ?ν σου?”b 3?“Φων? βο?ντο? ?ν τ? ?ρ?μ?‘?τοιμ?σατε τ?ν ?δ?ν Κυρ?ου,ε?θε?α? ποιε?τε τ?? τρ?βου? α?το?,’”c 4??γ?νετο ?ω?ννη? ? βαπτ?ζων ?ν τ? ?ρ?μ? [κα?] κηρ?σσων β?πτισμα μετανο?α? ε?? ?φεσιν ?μαρτι?ν. 5?κα? ?ξεπορε?ετο πρ?? α?τ?ν π?σα ? ?ουδα?α χ?ρα κα? ο? ?εροσολυμ?ται π?ντε?, κα? ?βαπτ?ζοντο ?π’ α?το? ?ν τ? ?ορδ?ν? ποταμ? ?ξομολογο?μενοι τ?? ?μαρτ?α? α?τ?ν. 6?Κα? ?ν ? ?ω?ννη? ?νδεδυμ?νο? τρ?χα? καμ?λου κα? ζ?νην δερματ?νην περ? τ?ν ?σφ?ν α?το?, κα? ?σθων ?κρ?δα? κα? μ?λι ?γριον. 7?κα? ?κ?ρυσσεν λ?γων “?ρχεται ? ?σχυρ?τερ?? μου ?π?σω μου, ο? ο?κ ε?μ? ?καν?? κ?ψα? λ?σαι τ?ν ?μ?ντα τ?ν ?ποδημ?των α?το?. 8??γ? ?β?πτισα ?μ?? ?δατι,d α?τ?? δ? βαπτ?σει ?μ?? ??ν? Πνε?ματι ?γ??.” The Baptism of Jesus(Matthew 3:13-17; Luke 3:21-22; John 1:29-34)9?Κα? ?γ?νετο ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι? ?λθεν ?ησο?? ?π? Ναζαρ?τ τ?? Γαλιλα?α? κα? ?βαπτ?σθη ε?? τ?ν ?ορδ?νην ?π? ?ω?ννου. 10?κα? ε?θ?? ?ναβα?νων ?κ το? ?δατο? ε?δεν σχιζομ?νου? το?? ο?ρανο?? κα? τ? Πνε?μα ?? περιστερ?ν καταβα?νον ε?? α?τ?ν? 11?κα? φων? ?γ?νετο ?κ τ?ν ο?ραν?ν “Σ? ε? ? Υ??? μου ? ?γαπητ??, ?ν σο? ε?δ?κησα.” The Temptation of Jesus(Matthew 4:1-11; Luke 4:1-13)12?Κα? ε?θ?? τ? Πνε?μα α?τ?ν ?κβ?λλει ε?? τ?ν ?ρημον. 13?κα? ?ν ?ν τ? ?ρ?μ? τεσσερ?κοντα ?μ?ρα? πειραζ?μενο? ?π? το? Σαταν?, κα? ?ν μετ? τ?ν θηρ?ων, κα? ο? ?γγελοι διηκ?νουν α?τ?. Jesus Preaches in Galilee(Isaiah 9:1-7; Matthew 4:12-17; Luke 4:14-15)14?Κα? μετ? τ? παραδοθ?ναι τ?ν ?ω?ννην ?λθεν ? ?ησο?? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν κηρ?σσων τ? ε?αγγ?λιον το? Θεο? 15?κα? λ?γων ?τι “Πεπλ?ρωται ? καιρ?? κα? ?γγικεν ? βασιλε?α το? Θεο?? μετανοε?τε κα? πιστε?ετε ?ν τ? ε?αγγελ??.” The First Disciples(Matthew 4:18-22; Matthew 13:47-52; Luke 5:1-11; John 1:35-42)16?Κα? παρ?γων παρ? τ?ν θ?λασσαν τ?? Γαλιλα?α? ε?δεν Σ?μωνα κα? ?νδρ?αν τ?ν ?δελφ?ν Σ?μωνο? ?μφιβ?λλοντα? ?ν τ? θαλ?σσ?? ?σαν γ?ρ ?λιε??. 17?κα? ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Δε?τε ?π?σω μου, κα? ποι?σω ?μ?? γεν?σθαι ?λιε?? ?νθρ?πων.” 18?κα? ε?θ?? ?φ?ντε? τ? δ?κτυα ?κολο?θησαν α?τ?. 19?Κα? προβ?? ?λ?γον ε?δεν ??κωβον τ?ν το? Ζεβεδα?ου κα? ?ω?ννην τ?ν ?δελφ?ν α?το?, κα? α?το?? ?ν τ? πλο?? καταρτ?ζοντα? τ? δ?κτυα, 20?κα? ε?θ?? ?κ?λεσεν α?το??? κα? ?φ?ντε? τ?ν πατ?ρα α?τ?ν Ζεβεδα?ον ?ν τ? πλο?? μετ? τ?ν μισθωτ?ν ?π?λθον ?π?σω α?το?. Jesus Expels an Unclean Spirit(Luke 4:31-37)21?Κα? ε?σπορε?ονται ε?? Καφαρναο?μ? κα? ε?θ?? το?? σ?ββασιν ε?σελθ?ν ε?? τ?ν συναγωγ?ν ?δ?δασκεν. 22?κα? ?ξεπλ?σσοντο ?π? τ? διδαχ? α?το?? ?ν γ?ρ διδ?σκων α?το?? ?? ?ξουσ?αν ?χων, κα? ο?χ ?? ο? γραμματε??. 23?Κα? ε?θ?? ?ν ?ν τ? συναγωγ? α?τ?ν ?νθρωπο? ?ν πνε?ματι ?καθ?ρτ?, κα? ?ν?κραξεν 24?λ?γων “Τ? ?μ?ν κα? σο?, ?ησο? Ναζαρην?; ?λθε? ?πολ?σαι ?μ??. ο?δ? σε τ?? ε?, ? ?γιο? το? Θεο?.” 25?Κα? ?πετ?μησεν α?τ? ? ?ησο?? ?λ?γων? “Φιμ?θητι κα? ?ξελθε ?ξ α?το?.” 26?κα? σπαρ?ξαν α?τ?ν τ? πνε?μα τ? ?κ?θαρτον κα? φων?σαν φων? μεγ?λ? ?ξ?λθεν ?ξ α?το?. 27?Κα? ?θαμβ?θησαν ?παντε?, ?στε ?συζητε?ν πρ?? ?αυτο??? λ?γοντα? “Τ? ?στιν το?το; διδαχ? καιν? κατ’ ?ξουσ?αν? κα? το?? πνε?μασι το?? ?καθ?ρτοι? ?πιτ?σσει, κα? ?πακο?ουσιν α?τ?.” 28?κα? ?ξ?λθεν ? ?κο? α?το? ε?θ?? πανταχο? ε?? ?λην τ?ν περ?χωρον τ?? Γαλιλα?α?. Jesus Heals at Peter's House(Matthew 8:14-17; Luke 4:38-41)29?Κα? ε?θ?? ?κ τ?? συναγωγ?? ?ξελθ?ντε? ?λθον ε?? τ?ν ο?κ?αν Σ?μωνο? κα? ?νδρ?ου μετ? ?ακ?βου κα? ?ω?ννου. 30?? δ? πενθερ? Σ?μωνο? κατ?κειτο πυρ?σσουσα, κα? ε?θ?? λ?γουσιν α?τ? περ? α?τ??. 31?κα? προσελθ?ν ?γειρεν α?τ?ν κρατ?σα? τ?? χειρ??? κα? ?φ?κεν α?τ?ν ? πυρετ??, κα? διηκ?νει α?το??. 32??ψ?α? δ? γενομ?νη?, ?τε ?δυ* ? ?λιο?, ?φερον πρ?? α?τ?ν π?ντα? το?? κακ?? ?χοντα? κα? το?? δαιμονιζομ?νου?? 33?κα? ?ν ?λη ? π?λι? ?πισυνηγμ?νη πρ?? τ?ν θ?ραν. 34?κα? ?θερ?πευσεν πολλο?? κακ?? ?χοντα? ποικ?λαι? ν?σοι?, κα? δαιμ?νια πολλ? ?ξ?βαλεν, κα? ο?κ ?φιεν λαλε?ν τ? δαιμ?νια, ?τι ?δεισαν α?τ?ν. Jesus Prays and Preaches(Luke 4:42-44)35?Κα? πρω? ?ννυχα λ?αν ?ναστ?? ?ξ?λθεν κα? ?π?λθεν ε?? ?ρημον τ?πον, κ?κε? προση?χετο. 36?κα? κατεδ?ωξεν α?τ?ν Σ?μων κα? ο? μετ’ α?το?, 37?κα? ε?ρον α?τ?ν κα? λ?γουσιν α?τ? ?τι “Π?ντε? ζητο?σ?ν σε.” 38?Κα? λ?γει α?το??? “?γωμεν ?λλαχο? ε?? τ?? ?χομ?να? κωμοπ?λει?, ?να κα? ?κε? κηρ?ξω? ε?? το?το γ?ρ ?ξ?λθον.” 39?κα? ?λθεν κηρ?σσων ε?? τ?? συναγωγ?? α?τ?ν ε?? ?λην τ?ν Γαλιλα?αν κα? τ? δαιμ?νια ?κβ?λλων. The Leper's Prayer(Leviticus 14:1-32; Matthew 8:1-4; Luke 5:12-16)40?Κα? ?ρχεται πρ?? α?τ?ν λεπρ??e παρακαλ?ν α?τ?ν κα? γονυπετ?ν [κα?] λ?γων α?τ? ?τι “??ν θ?λ?? δ?νασα? με καθαρ?σαι.” 41?Κα? σπλαγχνισθε??f ?κτε?να? τ?ν χε?ρα α?το? ?ψατο κα? λ?γει α?τ? “Θ?λω, καθαρ?σθητι.” 42?Κα? ε?θ?? ?π?λθεν ?π’ α?το? ? λ?πρα, κα? ?καθαρ?σθη*. 43?Κα? ?μβριμησ?μενο? α?τ? ε?θ?? ?ξ?βαλεν α?τ?ν, 44?κα? λ?γει α?τ? “?ρα μηδεν? μηδ?ν ε?π??, ?λλ? ?παγε σεαυτ?ν δε?ξον τ? ?ερε? κα? προσ?νεγκε περ? το? καθαρισμο? σου ? προσ?ταξεν Μω?σ?? ε?? μαρτ?ριον α?το??.” 45?? δ? ?ξελθ?ν ?ρξατο κηρ?σσειν πολλ? κα? διαφημ?ζειν τ?ν λ?γον, ?στε μηκ?τι α?τ?ν δ?νασθαι φανερ?? ε?? π?λιν ε?σελθε?ν, ?λλ’ ?ξω ?π’ ?ρ?μοι? τ?ποι? ?ν? κα? ?ρχοντο πρ?? α?τ?ν π?ντοθεν. a 1 SBL and WH do not include υ?ο? θεο?b 2 Malachi 3:1c 3 Isaiah 40:3d 8 Or in watere 40 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.f 41 SBL ?ργισθε??Mark 2Jesus Heals a Paralytic(Matthew 9:1-8; Luke 5:17-26)1?Κα? ε?σελθ?ν π?λιν ε?? Καφαρναο?μ δι’ ?μερ?ν ?κο?σθη ?τι ?ν ο?κ? ?στ?ν. 2?κα? συν?χθησαν πολλο?, ?στε μηκ?τι χωρε?ν μηδ? τ? πρ?? τ?ν θ?ραν, κα? ?λ?λει α?το?? τ?ν λ?γον. 3?Κα? ?ρχονται φ?ροντε? πρ?? α?τ?ν παραλυτικ?ν α?ρ?μενον ?π? τεσσ?ρων. 4?κα? μ? δυν?μενοι προσεν?γκαι α?τ? δι? τ?ν ?χλον ?πεστ?γασαν τ?ν στ?γην ?που ?ν, κα? ?ξορ?ξαντε? χαλ?σι τ?ν κρ?βαττον ?που ? παραλυτικ?? κατ?κειτο. 5?Κα? ?δ?ν ? ?ησο?? τ?ν π?στιν α?τ?ν λ?γει τ? παραλυτικ?? “Τ?κνον, ?φ?εντα? σου α? ?μαρτ?αι.” 6??σαν δ? τινε? τ?ν γραμματ?ων ?κε? καθ?μενοι κα? διαλογιζ?μενοι ?ν τα?? καρδ?αι? α?τ?ν 7?“Τ? ο?το? ο?τω? λαλε?; βλασφημε?? τ?? δ?ναται ?φι?ναι ?μαρτ?α? ε? μ? ε?? ? Θε??;” 8?Κα? ε?θ?? ?πιγνο?? ? ?ησο?? τ? πνε?ματι α?το? ?τι ο?τω? διαλογ?ζονται ?ν ?αυτο??, λ?γει α?το?? “Τ? τα?τα διαλογ?ζεσθε ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν; 9?τ? ?στιν ε?κοπ?τερον, ε?πε?ν τ? παραλυτικ? ‘?φ?εντα? σου α? ?μαρτ?αι, ? ε?πε?ν ‘?γειρε κα? ?ρον τ?ν κρ?βαττ?ν σου κα? περιπ?τει’; 10??να δ? ε?δ?τε ?τι ?ξουσ?αν ?χει ? Υ??? το? ?νθρ?που ??φι?ναι ?μαρτ?α?? ? ??π? τ?? γ???,—” λ?γει τ? παραλυτικ? 11?“Σο? λ?γω, ?γειρε ?ρον τ?ν κρ?βαττ?ν σου κα? ?παγε ε?? τ?ν ο?κ?ν σου.” 12?Κα? ?γ?ρθη κα? ε?θ?? ?ρα? τ?ν κρ?βαττον ?ξ?λθεν ?μπροσθεν π?ντων, ?στε ?ξ?στασθαι π?ντα? κα? δοξ?ζειν τ?ν Θε?ν λ?γοντα? ?τι “Ο?τω? ο?δ?ποτε ε?δομεν*.” The Calling of Levi(Matthew 9:9-13; Luke 5:27-32)13?Κα? ?ξ?λθεν π?λιν παρ? τ?ν θ?λασσαν? κα? π?? ? ?χλο? ?ρχετο πρ?? α?τ?ν, κα? ?δ?δασκεν α?το??. 14?Κα? παρ?γων ε?δεν Λευ?ν τ?ν το? ?λφα?ου καθ?μενον ?π? τ? τελ?νιον, κα? λ?γει α?τ? “?κολο?θει μοι.” κα? ?ναστ?? ?κολο?θησεν α?τ?. 15?Κα? γ?νεται κατακε?σθαι α?τ?ν ?ν τ? ο?κ?? α?το?, κα? πολλο? τελ?ναι κα? ?μαρτωλο? συναν?κειντο τ? ?ησο? κα? το?? μαθητα?? α?το?, ?σαν γ?ρ πολλο? κα? ?κολο?θουν α?τ?. 16?κα? ο? γραμματε?? τ?ν Φαρισα?ων ?δ?ντε? ?τι ?σθ?ει μετ? τ?ν ?μαρτωλ?ν κα? τελων?ν, ?λεγον το?? μαθητα?? α?το? “?τι μετ? τ?ν τελων?ν κα? ?μαρτωλ?ν ?σθ?ει;”a 17?Κα? ?κο?σα? ? ?ησο?? λ?γει α?το?? ??τι? “Ο? χρε?αν ?χουσιν ο? ?σχ?οντε? ?ατρο? ?λλ’ ο? κακ?? ?χοντε?? ο?κ ?λθον καλ?σαι δικα?ου? ?λλ? ?μαρτωλο??.” Questions about Fasting(Matthew 9:14-15; Luke 5:33-35)18?Κα? ?σαν ο? μαθητα? ?ω?ννου κα? ο? Φαρισα?οι νηστε?οντε?. κα? ?ρχονται κα? λ?γουσιν α?τ? “Δι? τ? ο? μαθητα? ?ω?ννου κα? ο? μαθητα? τ?ν Φαρισα?ων νηστε?ουσιν, ο? δ? σο? μαθητα? ο? νηστε?ουσιν;” 19?Κα? ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Μ? δ?νανται ο? υ?ο? το? νυμφ?νο? ?ν ? ? νυμφ?ο? μετ’ α?τ?ν ?στιν νηστε?ειν; ?σον χρ?νον ?χουσιν τ?ν νυμφ?ον μετ’ α?τ?ν, ο? δ?νανται νηστε?ειν. 20??λε?σονται δ? ?μ?ραι ?ταν ?παρθ? ?π’ α?τ?ν ? νυμφ?ο?, κα? τ?τε νηστε?σουσιν ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ?. The Patches and the Wineskins(Matthew 9:16-17; Luke 5:36-39)21?Ο?δε?? ?π?βλημα ??κου? ?γν?φου ?πιρ?πτει ?π? ?μ?τιον παλαι?ν? ε? δ? μ?, α?ρει τ? πλ?ρωμα ?π’ α?το? τ? καιν?ν το? παλαιο?, κα? χε?ρον σχ?σμα γ?νεται. 22?Κα? ο?δε?? β?λλει ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? παλαιο??? ε? δ? μ?, ??ξει ? ο?νο? το?? ?σκο??, κα? ? ο?νο? ?π?λλυται κα? ο? ?σκο?. ?λλ? ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? καινο??.”b The Lord of the Sabbath(1 Samuel 21:1-9; Matthew 12:1-8; Luke 6:1-5)23?Κα? ?γ?νετο α?τ?ν ?ν το?? σ?ββασιν παραπορε?εσθαι δι? τ?ν σπορ?μων, κα? ο? μαθητα? α?το? ?ρξαντο ?δ?ν ποιε?ν τ?λλοντε? το?? στ?χυα?. 24?κα? ο? Φαρισα?οι ?λεγον α?τ? “?δε τ? ποιο?σιν το?? σ?ββασιν ? ο?κ ?ξεστιν;” 25?Κα? λ?γει α?το??? “Ο?δ?ποτε ?ν?γνωτε τ? ?πο?ησεν Δαυ?δ, ?τε χρε?αν ?σχεν κα? ?πε?νασεν α?τ?? κα? ο? μετ’ α?το?; 26?π?? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κον το? Θεο? ?π? ?βιαθ?ρ ?ρχιερ?ω? κα? το?? ?ρτου? τ?? προθ?σεω? ?φαγεν, ο?? ο?κ ?ξεστιν φαγε?ν ε? μ? το?? ?ερε??, κα? ?δωκεν κα? το?? σ?ν α?τ? ο?σιν;” 27?Κα? ?λεγεν α?το?? “Τ? σ?ββατον δι? τ?ν ?νθρωπον ?γ?νετο, κα? ο?χ ? ?νθρωπο? δι? τ? σ?ββατον? 28??στε κ?ρι?? ?στιν ? Υ??? το? ?νθρ?που κα? το? σαββ?του.” a 16 BYZ and TR include κα? π?νειb 22 Tischendorf and some other texts do not include ?λλ? ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? καινο??Mark 3Jesus Heals on the Sabbath(Matthew 12:9-14; Luke 6:6-11)1?Κα? ε?σ?λθεν π?λιν ε?? [τ?ν] συναγωγ?ν, κα? ?ν ?κε? ?νθρωπο? ?ξηραμμ?νην ?χων τ?ν χε?ρα? 2?κα? παρετ?ρουν α?τ?ν ε? το?? σ?ββασιν θεραπε?σει α?τ?ν, ?να κατηγορ?σωσιν α?το?. 3?Κα? λ?γει τ? ?νθρ?π? τ? τ?ν ?χε?ρα ?χοντι? ? ξηρ?ν “?γειρε ε?? τ? μ?σον.” 4?κα? λ?γει α?το?? “?ξεστιν το?? σ?ββασιν ?γαθ?ν?ποι?σαι ? κακοποι?σαι, ψυχ?ν σ?σαι ? ?ποκτε?ναι;”Ο? δ? ?σι?πων. 5?Κα? περιβλεψ?μενο? α?το?? μετ’ ?ργ??, συλλυπο?μενο?* ?π? τ? πωρ?σει τ?? καρδ?α? α?τ?ν, λ?γει τ? ?νθρ?π? “?κτεινον τ?ν χε?ρα (σου).” κα? ?ξ?τεινεν, κα? ?πεκατεστ?θη ? χε?ρ α?το?. 6?Κα? ?ξελθ?ντε? ο? Φαρισα?οι ε?θ?? μετ? τ?ν ?ρ?διαν?ν συμβο?λιον ?δ?δουν κατ’ α?το?, ?πω? α?τ?ν ?πολ?σωσιν. Multitudes Follow Jesus7?Κα? ? ?ησο?? μετ? τ?ν μαθητ?ν α?το? ?νεχ?ρησεν πρ?? τ?ν θ?λασσαν? κα? πολ? πλ?θο? ?π? τ?? Γαλιλα?α? ?κολο?θησεν? κα? ?π? τ?? ?ουδα?α? 8?κα? ?π? ?εροσολ?μων κα? ?π? τ?? ?δουμα?α? κα? π?ραν το? ?ορδ?νου κα? περ? Τ?ρον κα? Σιδ?να, πλ?θο? πολ?, ?κο?οντε? ?σα ?πο?ει*, ?λθον πρ?? α?τ?ν. 9?Κα? ε?πεν το?? μαθητα?? α?το? ?να πλοι?ριον προσκαρτερ? α?τ? δι? τ?ν ?χλον, ?να μ? θλ?βωσιν α?τ?ν? 10?πολλο?? γ?ρ ?θερ?πευσεν, ?στε ?πιπ?πτειν α?τ? ?να α?το? ?ψωνται ?σοι ε?χον μ?στιγα?. 11?κα? τ? πνε?ματα τ? ?κ?θαρτα, ?ταν α?τ?ν ?θε?ρουν, προσ?πιπτον α?τ? κα? ?κραζον λ?γοντα ?τι “Σ? ε? ? Υ??? το? Θεο?.” 12?κα? πολλ? ?πετ?μα α?το?? ?να μ? α?τ?ν φανερ?ν ποι?σωσιν. The Twelve Apostles(Matthew 10:1-4; Luke 6:12-16)13?Κα? ?ναβα?νει ε?? τ? ?ρο?, κα? προσκαλε?ται ο?? ?θελεν α?τ??, κα? ?π?λθον πρ?? α?τ?ν. 14?κα? ?πο?ησεν δ?δεκα [ο?? κα? ?ποστ?λου? ?ν?μασεν] ?να ?σιν μετ’ α?το?, κα? ?να ?ποστ?λλ? α?το?? κηρ?σσειν 15?κα? ?χειν ?ξουσ?αν ?κβ?λλειν τ? δαιμ?νια? 16?Κα? ?πο?ησεν το?? δ?δεκα, κα? ?π?θηκεν ?νομα τ? Σ?μωνι Π?τρον? 17?κα? ??κωβον τ?ν το? Ζεβεδα?ου κα? ?ω?ννην τ?ν ?δελφ?ν το? ?ακ?βου, κα? ?π?θηκεν α?το?? ?ν?ματα* Βοανηργ??, ? ?στιν Υ?ο? Βροντ??? 18?κα? ?νδρ?αν κα? Φ?λιππον κα? Βαρθολομα?ον κα? Μαθθα?ον κα? Θωμ?ν κα? ??κωβον τ?ν το? ?λφα?ου κα? Θαδδα?ον κα? Σ?μωνα τ?ν Κανανα?ον 19?κα? ?ο?δαν ?σκαρι?θ, ?? κα? παρ?δωκεν α?τ?ν. A House Divided(Matthew 12:22-30; Luke 11:14-23)20?Κα? ?ρχεται ε?? ο?κον? κα? συν?ρχεται π?λιν ? ?χλο?, ?στε μ? δ?νασθαι α?το?? μηδ? ?ρτον φαγε?ν. 21?κα? ?κο?σαντε? ο? παρ’ α?το? ?ξ?λθον κρατ?σαι α?τ?ν? ?λεγον γ?ρ ?τι “?ξ?στη.” 22?Κα? ο? γραμματε?? ο? ?π? ?εροσολ?μων καταβ?ντε? ?λεγον ?τι “Βεελζεβο?λ ?χει,” κα? ?τι “?ν τ? ?ρχοντι τ?ν δαιμον?ων ?κβ?λλει τ? δαιμ?νια.” 23?Κα? προσκαλεσ?μενο? α?το?? ?ν παραβολα?? ?λεγεν α?το?? “Π?? δ?ναται Σαταν?? Σαταν?ν ?κβ?λλειν; 24?κα? ??ν βασιλε?α ?φ’ ?αυτ?ν μερισθ?, ο? δ?ναται σταθ?ναι ? βασιλε?α ?κε?νη? 25?κα? ??ν ο?κ?α ?φ’ ?αυτ?ν μερισθ?, ο? δυν?σεται ? ο?κ?α ?κε?νη σταθ?ναι*. 26?κα? ε? ? Σαταν?? ?ν?στη ?φ’ ?αυτ?ν κα? ?μερ?σθη, ο? δ?ναται στ?ναι ?λλ? τ?λο? ?χει. 27??λλ’ ο? δ?ναται ? ο?δε?? ε?? τ?ν ο?κ?αν το? ?σχυρο? ε?σελθ?ν τ? σκε?η α?το? διαρπ?σαι, ??ν μ? πρ?τον τ?ν ?σχυρ?ν δ?σ?, κα? τ?τε τ?ν ο?κ?αν α?το? διαρπ?σει. The Unpardonable Sin(Matthew 12:31-32)28??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι π?ντα ?φεθ?σεται το?? υ?ο?? τ?ν ?νθρ?πων, τ? ?μαρτ?ματα κα? α? βλασφημ?αι, ?σα ??ν βλασφημ?σωσιν? 29??? δ’ ?ν βλασφημ?σ? ε?? τ? Πνε?μα τ? ?γιον, ο?κ ?χει ?φεσιν ε?? τ?ν α??να, ?λλ? ?νοχ?? ?στιν α?ων?ου ?μαρτ?ματο?.” 30??τι ?λεγον “Πνε?μα ?κ?θαρτον ?χει.” Jesus' Mother and Brothers(Matthew 12:46-50; Luke 8:19-21)31?Κα? ?ρχονται ? μ?τηρ α?το? κα? ο? ?δελφο? α?το?, κα? ?ξω στ?κοντε? ?π?στειλαν πρ?? α?τ?ν καλο?ντε? α?τ?ν. 32?κα? ?κ?θητο περ? α?τ?ν ?χλο?, κα? λ?γουσιν α?τ? “?δο? ? μ?τηρ σου κα? ο? ?δελφο? σουa ?ξω ζητο?σ?ν σε.” 33?Κα? ?ποκριθε?? α?το?? λ?γει “Τ?? ?στιν ? μ?τηρ μου κα? ο? ?δελφο? ?μου?;” 34?κα? περιβλεψ?μενο? το?? περ? α?τ?ν κ?κλ? καθημ?νου? λ?γει “?δε ? μ?τηρ μου κα? ο? ?δελφο? μου. 35??? ?γ?ρ? ?ν ποι?σ? τ? θ?λημα το? Θεο?, ο?το? ?δελφ?? μου κα? ?δελφ? κα? μ?τηρ ?στ?ν.” a 32 NE and NA include κα? α? ?δελφα? σουMark 4The Parable of the Sower(Matthew 13:1-9; Luke 8:4-15)1?Κα? π?λιν ?ρξατο διδ?σκειν παρ? τ?ν θ?λασσαν. κα? συν?γεται πρ?? α?τ?ν ?χλο? πλε?στο?, ?στε α?τ?ν ε?? πλο?ον ?μβ?ντα καθ?σθαι ?ν τ? θαλ?σσ?, κα? π?? ? ?χλο? πρ?? τ?ν θ?λασσαν ?π? τ?? γ?? ?σαν. 2?Κα? ?δ?δασκεν α?το?? ?ν παραβολα?? πολλ?, κα? ?λεγεν α?το?? ?ν τ? διδαχ? α?το? 3?“?κο?ετε. ?δο? ?ξ?λθεν ? σπε?ρων σπε?ραι. 4?κα? ?γ?νετο ?ν τ? σπε?ρειν ? μ?ν ?πεσεν παρ? τ?ν ?δ?ν, κα? ?λθεν τ? πετειν? κα? κατ?φαγεν α?τ?. 5?Κα? ?λλο ?πεσεν ?π? τ? πετρ?δε? ?που ο?κ ε?χεν γ?ν πολλ?ν, κα? ε?θ?? ?ξαν?τειλεν δι? τ? μ? ?χειν β?θο? γ??? 6?κα? ?τε ?ν?τειλεν ? ?λιο? ?καυματ?σθη, κα? δι? τ? μ? ?χειν ??ζαν ?ξηρ?νθη. 7?Κα? ?λλο ?πεσεν ε?? τ?? ?κ?νθα?, κα? ?ν?βησαν α? ?κανθαι κα? συν?πνιξαν α?τ?, κα? καρπ?ν ο?κ ?δωκεν. 8?Κα? ?λλα ?πεσεν ε?? τ?ν γ?ν τ?ν καλ?ν, κα? ?δ?δου καρπ?ν ?ναβα?νοντα κα? α?ξαν?μενα, κα? ?φερεν ?ν* τρι?κοντα κα? ?ν ?ξ?κοντα κα? ?ν ?κατ?ν.” 9?Κα? ?λεγεν “?? ?χει ?τα ?κο?ειν ?κου?τω.” The Purpose of Jesus' Parables(Matthew 13:10-17)10?Κα? ?τε ?γ?νετο κατ? μ?να?, ?ρ?των α?τ?ν ο? περ? α?τ?ν σ?ν το?? δ?δεκα τ?? παραβολ??. 11?Κα? ?λεγεν α?το?? “?μ?ν τ? μυστ?ριον δ?δοται τ?? βασιλε?α? το? Θεο?? ?κε?νοι? δ? το?? ?ξω ?ν παραβολα?? τ? π?ντα γ?νεται, 12??να‘Βλ?ποντε? βλ?πωσιν κα? μ? ?δωσιν,Κα? ?κο?οντε? ?κο?ωσιν κα? μ? συνι?σιν,Μ?? ποτε ?πιστρ?ψωσινΚα? ?φεθ? α?το??.’a” The Parable of the Sower Explained(Matthew 13:18-23)13?Κα? λ?γει α?το?? “Ο?κ ο?δατε τ?ν παραβολ?ν τα?την, κα? π?? π?σα? τ?? παραβολ?? γν?σεσθε; 14?? σπε?ρων τ?ν λ?γον σπε?ρει. 15?ο?τοι δ? ε?σιν ο? παρ? τ?ν ?δ?ν ?που σπε?ρεται ? λ?γο?, κα? ?ταν ?κο?σωσιν ε?θ?? ?ρχεται ? Σαταν?? κα? α?ρει τ?ν λ?γον τ?ν ?σπαρμ?νον ε?? α?το??. 16?Κα? ο?το? ε?σιν ?μο?ω? ο? ?π? τ? πετρ?δη σπειρ?μενοι, ο? ?ταν ?κο?σωσιν τ?ν λ?γον ε?θ?? μετ? χαρ?? λαμβ?νουσιν α?τ?ν, 17?κα? ο?κ ?χουσιν ??ζαν ?ν ?αυτο?? ?λλ? πρ?σκαιρο? ε?σιν, ε?τα γενομ?νη? θλ?ψεω? ? διωγμο? δι? τ?ν λ?γον ε?θ?? σκανδαλ?ζονται. 18?Κα? ?λλοι ε?σ?ν ο? ε?? τ?? ?κ?νθα? σπειρ?μενοι? ο?το? ε?σιν ο? τ?ν λ?γον ?κο?σαντε?, 19?κα? α? μ?ριμναι το? α??νο? κα? ? ?π?τη το? πλο?του κα? α? περ? τ? λοιπ? ?πιθυμ?αι ε?σπορευ?μεναι συμπν?γουσιν τ?ν λ?γον, κα? ?καρπο? γ?νεται. 20?Κα? ?κε?νο? ε?σιν ο? ?π? τ?ν γ?ν τ?ν καλ?ν σπαρ?ντε?, ο?τινε? ?κο?ουσιν τ?ν λ?γον κα? παραδ?χονται κα? καρποφορο?σιν ?ν τρι?κοντα κα? ?ν ?ξ?κοντα κα? ?ν ?κατ?ν.” The Lesson of the Lamp(Luke 8:16-18)21?Κα? ?λεγεν α?το?? ??τι? “Μ?τι ?ρχεται ? λ?χνο? ?να ?π? τ?ν μ?διον τεθ? ? ?π? τ?ν κλ?νην; ο?χ ?να ?π? τ?ν λυχν?αν τεθ?; 22?ο? γ?ρ ?στιν ?τι? κρυπτ?ν, ??ν μ? ?να φανερωθ?? ο?δ? ?γ?νετο ?π?κρυφον, ?λλ’ ?να ?λθ? ε?? φανερ?ν. 23?Ε? τι? ?χει ?τα ?κο?ειν, ?κου?τω.” 24?Κα? ?λεγεν α?το?? “Βλ?πετε τ? ?κο?ετε. ?ν ? μ?τρ? μετρε?τε μετρηθ?σεται ?μ?ν, κα? προστεθ?σεται ?μ?ν. 25??? γ?ρ ?χει, δοθ?σεται α?τ?? κα? ?? ο?κ ?χει, κα? ? ?χει ?ρθ?σεται ?π’ α?το?.” The Seed Growing Secretly26?Κα? ?λεγεν “Ο?τω? ?στ?ν ? βασιλε?α το? Θεο?, ?? ?νθρωπο? β?λ? τ?ν σπ?ρον ?π? τ?? γ??, 27?κα? καθε?δ? κα? ?γε?ρηται ν?κτα κα? ?μ?ραν, κα? ? σπ?ρο? βλαστ? κα? μηκ?νηται ?? ο?κ ο?δεν α?τ??. 28?α?τομ?τη ? γ? καρποφορε?, πρ?τον χ?ρτον, ε?τα* στ?χυν, ε?τα* πλ?ρη? σ?τον* ?ν τ? στ?χυ?. 29??ταν δ? παραδο? ? καρπ??, ε?θ?? ?ποστ?λλει τ? δρ?πανον, ?τι παρ?στηκεν ? θερισμ??.” The Parable of the Mustard Seed(Matthew 13:31-32; Luke 13:18-19)30?Κα? ?λεγεν “Π?? ?μοι?σωμεν τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, ? ?ν τ?νι α?τ?ν παραβολ? θ?μεν; 31??? κ?κκ? σιν?πεω?, ?? ?ταν σπαρ? ?π? τ?? γ??, μικρ?τερον ?ν π?ντων τ?ν σπερμ?των τ?ν ?π? τ?? γ??, 32?κα? ?ταν σπαρ?, ?ναβα?νει κα? γ?νεται με?ζον π?ντων τ?ν λαχ?νων, κα? ποιε? κλ?δου? μεγ?λου?, ?στε δ?νασθαι ?π? τ?ν σκι?ν α?το? τ? πετειν? το? ο?ρανο? κατασκηνο?ν*.” 33?Κα? τοια?ται? παραβολα?? πολλα?? ?λ?λει α?το?? τ?ν λ?γον, καθ?? ?δ?ναντο ?κο?ειν? 34?χωρ?? δ? παραβολ?? ο?κ ?λ?λει α?το??, κατ’ ?δ?αν δ? το?? ?δ?οι? μαθητα?? ?π?λυεν π?ντα. Jesus Calms the Storm(Matthew 8:23-27; Luke 8:22-25)35?Κα? λ?γει α?το?? ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? ?ψ?α? γενομ?νη? “Δι?λθωμεν ε?? τ? π?ραν.” 36?κα? ?φ?ντε? τ?ν ?χλον παραλαμβ?νουσιν α?τ?ν ?? ?ν ?ν τ? πλο??, κα? ?λλα πλο?α ?ν μετ’ α?το?. 37?Κα? γ?νεται λα?λαψ μεγ?λη ?ν?μου, κα? τ? κ?ματα ?π?βαλλεν ε?? τ? πλο?ον, ?στε ?δη γεμ?ζεσθαι τ? πλο?ον. 38?κα? α?τ?? ?ν ?ν τ? πρ?μν? ?π? τ? προσκεφ?λαιον καθε?δων? κα? ?γε?ρουσιν α?τ?ν κα? λ?γουσιν α?τ? “Διδ?σκαλε, ο? μ?λει σοι ?τι ?πολλ?μεθα;” 39?Κα? διεγερθε?? ?πετ?μησεν τ? ?ν?μ? κα? ε?πεν τ? θαλ?σσ? “Σι?πα, πεφ?μωσο.” κα? ?κ?πασεν ? ?νεμο?, κα? ?γ?νετο γαλ?νη μεγ?λη. 40?Κα? ε?πεν α?το?? “Τ? δειλο? ?στε; ο?πω* ?χετε π?στιν;” 41?Κα? ?φοβ?θησαν φ?βον μ?γαν, κα? ?λεγον πρ?? ?λλ?λου? “Τ?? ?ρα ο?τ?? ?στιν, ?τι κα? ? ?νεμο? κα? ? θ?λασσα ?πακο?ει α?τ?;” a 12 Isaiah 6:9,10Mark 5The Demons and the Pigs(Matthew 8:28-34; Luke 8:26-39)1?Κα? ?λθον ε?? τ? π?ραν τ?? θαλ?σση? ε?? τ?ν χ?ραν τ?ν Γερασην?ν.a 2?κα? ?ξελθ?ντο? α?το? ?κ το? πλο?ου, ε?θ?? ?π?ντησεν α?τ? ?κ τ?ν μνημε?ων ?νθρωπο? ?ν πνε?ματι ?καθ?ρτ?, 3??? τ?ν κατο?κησιν ε?χεν ?ν το?? μν?μασιν, κα? ο?δ? ?λ?σει ο?κ?τι ο?δε?? ?δ?νατο α?τ?ν δ?σαι 4?δι? τ? α?τ?ν πολλ?κι? π?δαι? κα? ?λ?σεσιν δεδ?σθαι, κα? διεσπ?σθαι ?π’ α?το? τ?? ?λ?σει? κα? τ?? π?δα? συντετρ?φθαι, κα? ο?δε?? ?σχυεν α?τ?ν δαμ?σαι? 5?κα? δι? παντ?? νυκτ?? κα? ?μ?ρα? ?ν το?? μν?μασιν κα? ?ν το?? ?ρεσιν ?ν κρ?ζων κα? κατακ?πτων ?αυτ?ν λ?θοι?. 6?Κα? ?δ?ν τ?ν ?ησο?ν ?π? μακρ?θεν ?δραμεν κα? προσεκ?νησεν α?τ?ν, 7?κα? κρ?ξα? φων? μεγ?λ? λ?γει “Τ? ?μο? κα? σο?, ?ησο? Υ?? το? Θεο? το? ?ψ?στου; ?ρκ?ζω σε τ?ν Θε?ν, μ? με βασαν?σ??.” 8??λεγεν γ?ρ α?τ? “?ξελθε τ? πνε?μα τ? ?κ?θαρτον ?κ το? ?νθρ?που.” 9?Κα? ?πηρ?τα α?τ?ν “Τ? ?νομ? σοι;”Κα? λ?γει α?τ? “Λεγι?ν ?νομ? μοι, ?τι πολλο? ?σμεν.” 10?κα? παρεκ?λει α?τ?ν πολλ? ?να μ? α?τ? ?ποστε?λ? ?ξω τ?? χ?ρα?. 11??ν δ? ?κε? πρ?? τ? ?ρει ?γ?λη χο?ρων μεγ?λη βοσκομ?νη? 12?κα? παρεκ?λεσαν α?τ?ν λ?γοντε? “Π?μψον ?μ?? ε?? το?? χο?ρου?, ?να ε?? α?το?? ε?σ?λθωμεν.” 13?Κα? ?π?τρεψεν α?το??. κα? ?ξελθ?ντα τ? πνε?ματα τ? ?κ?θαρτα ε?σ?λθον ε?? το?? χο?ρου?, κα? ?ρμησεν ? ?γ?λη κατ? το? κρημνο? ε?? τ?ν θ?λασσαν, ?? δισχ?λιοι, κα? ?πν?γοντο ?ν τ? θαλ?σσ?. 14?Κα? ο? β?σκοντε? α?το?? ?φυγον κα? ?π?γγειλαν ε?? τ?ν π?λιν κα? ε?? το?? ?γρο??? κα? ?λθον ?δε?ν τ? ?στιν τ? γεγον??. 15?κα? ?ρχονται πρ?? τ?ν ?ησο?ν, κα? θεωρο?σιν τ?ν δαιμονιζ?μενον καθ?μενον ?ματισμ?νον κα? σωφρονο?ντα, τ?ν ?σχηκ?τα τ?ν λεγι?να, κα? ?φοβ?θησαν. 16?κα? διηγ?σαντο α?το?? ο? ?δ?ντε? π?? ?γ?νετο τ? δαιμονιζομ?ν? κα? περ? τ?ν χο?ρων. 17?κα? ?ρξαντο παρακαλε?ν α?τ?ν ?πελθε?ν ?π? τ?ν ?ρ?ων α?τ?ν. 18?Κα? ?μβα?νοντο? α?το? ε?? τ? πλο?ον παρεκ?λει α?τ?ν ? δαιμονισθε?? ?να μετ’ α?το? ?. 19?κα? ο?κ ?φ?κεν α?τ?ν, ?λλ? λ?γει α?τ? “?παγε ε?? τ?ν ο?κ?ν σου πρ?? το?? σο??, κα? ?π?γγειλον α?το?? ?σα ? Κ?ρι?? σοι πεπο?ηκεν κα? ?λ?ησ?ν σε.” 20?Κα? ?π?λθεν κα? ?ρξατο κηρ?σσειν ?ν τ? Δεκαπ?λειb ?σα ?πο?ησεν α?τ? ? ?ησο??, κα? π?ντε? ?θα?μαζον. The Healing Touch of Jesus(Matthew 9:18-26; Luke 8:40-56)21?Κα? διαπερ?σαντο? το? ?ησο? ?ν τ? πλο?? π?λιν ε?? τ? π?ραν συν?χθη ?χλο? πολ?? ?π’ α?τ?ν, κα? ?ν παρ? τ?ν θ?λασσαν. 22?κα? ?ρχεται ε?? τ?ν ?ρχισυναγ?γων, ?ν?ματι ???ρο?, κα? ?δ?ν α?τ?ν π?πτει πρ?? το?? π?δα? α?το?, 23?κα? παρακαλε? α?τ?ν πολλ? λ?γων ?τι “Τ? θυγ?τρι?ν μου ?σχ?τω? ?χει, ?να ?λθ?ν ?πιθ?? τ?? χε?ρα? α?τ?, ?να σωθ? κα? ζ?σ?.” 24?Κα? ?π?λθεν μετ’ α?το?. κα? ?κολο?θει α?τ? ?χλο? πολ??, κα? συν?θλιβον α?τ?ν. 25?Κα? γυν? ο?σα ?ν ??σει α?ματο? δ?δεκα ?τη, 26?κα? πολλ? παθο?σα ?π? πολλ?ν ?ατρ?ν κα? δαπαν?σασα τ? παρ’ α?τ?? π?ντα, κα? μηδ?ν ?φεληθε?σα ?λλ? μ?λλον ε?? τ? χε?ρον ?λθο?σα, 27??κο?σασα ?τ?? περ? το? ?ησο?, ?λθο?σα ?ν τ? ?χλ? ?πισθεν ?ψατο το? ?ματ?ου α?το?? 28??λεγεν γ?ρ ?τι “??ν ?ψωμαι κ?ν τ?ν ?ματ?ων α?το? σωθ?σομαι.” 29?κα? ε?θ?? ?ξηρ?νθη ? πηγ? το? α?ματο? α?τ??, κα? ?γνω τ? σ?ματι ?τι ?αται ?π? τ?? μ?στιγο?. 30?Κα? ε?θ?? ? ?ησο?? ?πιγνο?? ?ν ?αυτ? τ?ν ?ξ α?το? δ?ναμιν ?ξελθο?σαν, ?πιστραφε?? ?ν τ? ?χλ? ?λεγεν “Τ?? μου ?ψατο τ?ν ?ματ?ων;” 31?Κα? ?λεγον α?τ? ο? μαθητα? α?το? “Βλ?πει? τ?ν ?χλον συνθλ?βοντ? σε, κα? λ?γει? ‘Τ?? μου ?ψατο;’” 32?Κα? περιεβλ?πετο ?δε?ν τ?ν το?το ποι?σασαν. 33?? δ? γυν? φοβηθε?σα κα? τρ?μουσα, ε?δυ?α ? γ?γονεν α?τ?, ?λθεν κα? προσ?πεσεν α?τ? κα? ε?πεν α?τ? π?σαν τ?ν ?λ?θειαν. 34?? δ? ε?πεν α?τ? “Θυγ?τηρ, ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε? ?παγε ε?? ε?ρ?νην, κα? ?σθι ?γι?? ?π? τ?? μ?στιγ?? σου.” 35??τι α?το? λαλο?ντο? ?ρχονται ?π? το? ?ρχισυναγ?γου λ?γοντε? ?τι “? θυγ?τηρ σου ?π?θανεν? τ? ?τι σκ?λλει? τ?ν διδ?σκαλον;” 36?? δ? ?ησο?? παρακο?σα? τ?ν λ?γον λαλο?μενον λ?γει τ? ?ρχισυναγ?γ? “Μ? φοβο?, μ?νον π?στευε.” 37?κα? ο?κ ?φ?κεν ο?δ?να μετ’ α?το? συνακολουθ?σαι ε? μ? τ?ν Π?τρον κα? ??κωβον κα? ?ω?ννην τ?ν ?δελφ?ν ?ακ?βου. 38?Κα? ?ρχονται ε?? τ?ν ο?κον το? ?ρχισυναγ?γου, κα? θεωρε? θ?ρυβον, κα? κλα?οντα? κα? ?λαλ?ζοντα? πολλ?, 39?κα? ε?σελθ?ν λ?γει α?το?? “Τ? θορυβε?σθε κα? κλα?ετε; τ? παιδ?ον ο?κ ?π?θανεν ?λλ? καθε?δει.” 40?κα? κατεγ?λων α?το?.Α?τ?? δ? ?κβαλ?ν π?ντα? παραλαμβ?νει τ?ν πατ?ρα το? παιδ?ου κα? τ?ν μητ?ρα κα? το?? μετ’ α?το?, κα? ε?σπορε?εται ?που ?ν τ? παιδ?ον. 41?κα? κρατ?σα? τ?? χειρ?? το? παιδ?ου λ?γει α?τ? “Ταλιθ? κο?μ,” ? ?στιν μεθερμηνευ?μενον Τ? “Κορ?σιον, σο? λ?γω, ?γειρε.” 42?κα? ε?θ?? ?ν?στη τ? κορ?σιον κα? περιεπ?τει? ?ν γ?ρ ?τ?ν δ?δεκα. κα? ?ξ?στησαν ε?θ?? ?κστ?σει μεγ?λ?. 43?κα? διεστε?λατο α?το?? πολλ? ?να μηδε?? γνο? το?το, κα? ε?πεν δοθ?ναι α?τ? φαγε?ν. a 1 BYZ and TR Γαδαρην?νb 20 That is, the Ten CitiesMark 6The Rejection at Nazareth(Isaiah 61:1-11; Matthew 2:19-23; Matthew 13:53-58; Luke 2:39-40; Luke 4:16-30)1?Κα? ?ξ?λθεν ?κε?θεν, κα? ?ρχεται ε?? τ?ν πατρ?δα α?το?, κα? ?κολουθο?σιν α?τ? ο? μαθητα? α?το?. 2?κα? γενομ?νου σαββ?του ?ρξατο διδ?σκειν ?ν τ? συναγωγ?? κα? ο? πολλο? ?κο?οντε? ?ξεπλ?σσοντο λ?γοντε? “Π?θεν το?τ? τα?τα, κα? τ?? ? σοφ?α ? δοθε?σα το?τ?; κα? α? δυν?μει? τοια?ται δι? τ?ν χειρ?ν α?το? γιν?μεναι; 3?ο?χ ο?τ?? ?στιν ? τ?κτων, ? υ??? τ?? Μαρ?α? κα? ?δελφ?? ?ακ?βου κα? ?ωσ?το? κα? ?ο?δα κα? Σ?μωνο?; κα? ο?κ ε?σ?ν α? ?δελφα? α?το? ?δε πρ?? ?μ??;” κα? ?σκανδαλ?ζοντο ?ν α?τ?. 4?Κα? ?λεγεν α?το?? ? ?ησο?? ?τι “Ο?κ ?στιν προφ?τη? ?τιμο? ε? μ? ?ν τ? πατρ?δι α?το? κα? ?ν το?? συγγενε?σιν α?το? κα? ?ν τ? ο?κ?? α?το?.” 5?κα? ο?κ ?δ?νατο ?κε? ποι?σαι ο?δεμ?αν δ?ναμιν, ε? μ? ?λ?γοι? ?ρρ?στοι? ?πιθε?? τ?? χε?ρα? ?θερ?πευσεν. 6?κα? ?θα?μαζεν* δι? τ?ν ?πιστ?αν α?τ?ν. Κα? περι?γεν τ?? κ?μα? κ?κλ? διδ?σκων. The Ministry of the Twelve(Matthew 10:5-15; Luke 9:1-6)7?Κα? προσκαλε?ται το?? δ?δεκα, κα? ?ρξατο α?το?? ?ποστ?λλειν δ?ο δ?ο, κα? ?δ?δου α?το?? ?ξουσ?αν τ?ν πνευμ?των τ?ν ?καθ?ρτων, 8?κα? παρ?γγειλεν α?το?? ?να μηδ?ν α?ρωσιν ε?? ?δ?ν ε? μ? ??βδον μ?νον, μ? ?ρτον, μ? π?ραν, μ? ε?? τ?ν ζ?νην χαλκ?ν, 9??λλ? ?ποδεδεμ?νου? σανδ?λια, κα? μ? ?νδ?σησθε δ?ο χιτ?να?. 10?Κα? ?λεγεν α?το?? “?που ??ν ε?σ?λθητε ε?? ο?κ?αν, ?κε? μ?νετε ?ω? ?ν ?ξ?λθητε ?κε?θεν. 11?κα? ?? ?ν τ?πο? μ? δ?ξηται ?μ?? μηδ? ?κο?σωσιν ?μ?ν, ?κπορευ?μενοι ?κε?θεν ?κτιν?ξατε τ?ν χο?ν τ?ν ?ποκ?τω τ?ν ποδ?ν ?μ?ν ε?? μαρτ?ριον α?το??.”a 12?Κα? ?ξελθ?ντε? ?κ?ρυξαν ?να μετανο?σιν, 13?κα? δαιμ?νια πολλ? ?ξ?βαλλον, κα? ?λειφον ?λα?? πολλο?? ?ρρ?στου? κα? ?θερ?πευον. The Beheading of John(Matthew 14:1-12; Luke 9:7-9)14?Κα? ?κουσεν ? βασιλε?? ?ρ?δη?, φανερ?ν γ?ρ ?γ?νετο τ? ?νομα α?το?, κα? ?λεγον ?τι “?ω?ννη? ? Βαπτ?ζων ?γ?γερται ?κ νεκρ?ν, κα? δι? το?το ?νεργο?σιν α? δυν?μει? ?ν α?τ?.” 15??λλοι δ? ?λεγον ?τι “?λ?α? ?στ?ν?” ?λλοι δ? ?λεγον ?τι “Προφ?τη? ?? ε?? τ?ν προφητ?ν.” 16??κο?σα? δ? ? ?ρ?δη? ?λεγεν “?ν ?γ? ?πεκεφ?λισα ?ω?ννην, ο?το? ?γ?ρθη.” 17?Α?τ?? γ?ρ ? ?ρ?δη? ?ποστε?λα? ?κρ?τησεν τ?ν ?ω?ννην κα? ?δησεν α?τ?ν ?ν φυλακ? δι? ?ρ?δι?δα τ?ν γυνα?κα Φιλ?ππου το? ?δελφο? α?το?, ?τι α?τ?ν ?γ?μησεν? 18??λεγεν γ?ρ ? ?ω?ννη? τ? ?ρ?δ? ?τι “Ο?κ ?ξεστ?ν σοι ?χειν τ?ν γυνα?κα το? ?δελφο? σου.” 19?? δ? ?ρ?δι?? ?νε?χεν α?τ? κα? ?θελεν α?τ?ν ?ποκτε?ναι, κα? ο?κ ?δ?νατο? 20?? γ?ρ ?ρ?δη? ?φοβε?το τ?ν ?ω?ννην, ε?δ?? α?τ?ν ?νδρα δ?καιον κα? ?γιον, κα? συνετ?ρει α?τ?ν, κα? ?κο?σα? α?το? πολλ? ?π?ρει, κα? ?δ?ω? α?το? ?κουεν. 21?Κα? γενομ?νη? ?μ?ρα? ε?κα?ρου ?τε ?ρ?δη? το?? γενεσ?οι? α?το? δε?πνον ?πο?ησεν το?? μεγιστ?σιν α?το? κα? το?? χιλι?ρχοι? κα? το?? πρ?τοι? τ?? Γαλιλα?α?, 22?κα? ε?σελθο?ση? τ?? θυγατρ?? α?τ?? τ?? ?ρ?δι?δο? κα? ?ρχησαμ?νη?, ?ρεσεν τ? ?ρ?δ? κα? το?? συνανακειμ?νοι?. ?? ?δ?? βασιλε??? ? ε?πεν τ? κορασ?? “Α?τησ?ν με ? ??ν θ?λ??, κα? δ?σω σοι?” 23?κα? ?μοσεν α?τ? “[Πολλ?] ??τι ??ν με α?τ?σ?? δ?σω σοι ?ω? ?μ?σου? τ?? βασιλε?α? μου.” 24?Κα? ?ξελθο?σα ε?πεν τ? μητρ? α?τ?? “Τ? α?τ?σωμαι;”? δ? ε?πεν “Τ?ν κεφαλ?ν ?ω?ννου το? Βαπτ?ζοντο?.” 25?Κα? ε?σελθο?σα ε?θ?? μετ? σπουδ?? πρ?? τ?ν βασιλ?α ?τ?σατο λ?γουσα “Θ?λω ?να ?ξαυτ?? δ?? μοι ?π? π?νακι τ?ν κεφαλ?ν ?ω?ννου το? Βαπτιστο?.” 26?Κα? περ?λυπο? γεν?μενο? ? βασιλε?? δι? το?? ?ρκου? κα? το?? ?νακειμ?νου? ο?κ ?θ?λησεν ?θετ?σαι α?τ?ν. 27?κα? ε?θ?? ?ποστε?λα? ? βασιλε?? σπεκουλ?τορα ?π?ταξεν ?ν?γκαι τ?ν κεφαλ?ν α?το?. κα? ?πελθ?ν ?πεκεφ?λισεν α?τ?ν ?ν τ? φυλακ?, 28?κα? ?νεγκεν τ?ν κεφαλ?ν α?το? ?π? π?νακι κα? ?δωκεν α?τ?ν τ? κορασ??, κα? τ? κορ?σιον ?δωκεν α?τ?ν τ? μητρ? α?τ??. 29?κα? ?κο?σαντε? ο? μαθητα? α?το? ?λθον* κα? ?ραν τ? πτ?μα α?το? κα? ?θηκαν α?τ? ?ν μνημε??. The Feeding of the Five Thousand(Matthew 14:13-21; Luke 9:10-17; John 6:1-15)30?Κα? συν?γονται ο? ?π?στολοι πρ?? τ?ν ?ησο?ν, κα? ?π?γγειλαν α?τ? π?ντα ?σα ?πο?ησαν κα? ?σα ?δ?δαξαν. 31?κα? λ?γει α?το?? “Δε?τε ?με?? α?το? κατ’ ?δ?αν ε?? ?ρημον τ?πον κα? ?ναπα?σασθε ?λ?γον.” ?σαν γ?ρ ο? ?ρχ?μενοι κα? ο? ?π?γοντε? πολλο?, κα? ο?δ? φαγε?ν ε?κα?ρουν. 32?Κα? ?π?λθον ?ν τ? πλο?? ε?? ?ρημον τ?πον κατ’ ?δ?αν. 33?κα? ε?δον α?το?? ?π?γοντα? κα? ?π?γνωσαν πολλο?, κα? πεζ? ?π? πασ?ν τ?ν π?λεων συν?δραμον ?κε? κα? προ?λθον α?το??. 34?Κα? ?ξελθ?ν ε?δεν πολ?ν ?χλον, κα? ?σπλαγχν?σθη ?π’ α?το?? ?τι ?σαν ?? πρ?βατα μ? ?χοντα ποιμ?να, κα? ?ρξατο διδ?σκειν α?το?? πολλ?. 35?Κα? ?δη ?ρα? πολλ?? γενομ?νη? προσελθ?ντε? α?τ? ο? μαθητα? α?το? ?λεγον ?τι “?ρημ?? ?στιν ? τ?πο?, κα? ?δη ?ρα πολλ?? 36??π?λυσον α?το??, ?να ?πελθ?ντε? ε?? το?? κ?κλ? ?γρο?? κα? κ?μα? ?γορ?σωσιν ?αυτο?? τ? φ?γωσιν.” 37?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Δ?τε α?το?? ?με?? φαγε?ν.”Κα? λ?γουσιν α?τ? “?πελθ?ντε? ?γορ?σωμεν δηναρ?ωνb διακοσ?ων ?ρτου?, κα? δ?σομεν α?το?? φαγε?ν;” 38?? δ? λ?γει α?το?? “Π?σου? ?χετε ? ?ρτου?; ?π?γετε ?δετε.”Κα? γν?ντε? λ?γουσιν “Π?ντε, κα? δ?ο ?χθ?α?.” 39?Κα? ?π?ταξεν α?το?? ?νακλ?ναι* π?ντα? συμπ?σια συμπ?σια ?π? τ? χλωρ? χ?ρτ?. 40?κα? ?ν?πεσαν πρασια? πρασια? κατ? ?κατ?ν κα? κατ? πεντ?κοντα. 41?Κα? λαβ?ν το?? π?ντε ?ρτου? κα? το?? δ?ο ?χθ?α? ?ναβλ?ψα? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε?λ?γησεν κα? κατ?κλασεν το?? ?ρτου? κα? ?δ?δου το?? μαθητα?? ?α?το?? ?να παρατιθ?σιν α?το??, κα? το?? δ?ο ?χθ?α? ?μ?ρισεν π?σιν. 42?Κα? ?φαγον π?ντε? κα? ?χορτ?σθησαν? 43?κα? ?ραν κλ?σματα δ?δεκα κοφ?νων πληρ?ματα κα? ?π? τ?ν ?χθ?ων. 44?κα? ?σαν ο? φαγ?ντε? το?? ?ρτου? πεντακισχ?λιοι ?νδρε?. Jesus Walks on Water(Matthew 14:22-33; John 6:16-25)45?Κα? ε?θ?? ?ν?γκασεν το?? μαθητ?? α?το? ?μβ?ναι ε?? τ? πλο?ον κα? προ?γειν ε?? τ? π?ραν πρ?? Βηθσα?δ?ν, ?ω? α?τ?? ?πολ?ει τ?ν ?χλον. 46?κα? ?ποταξ?μενο? α?το?? ?π?λθεν ε?? τ? ?ρο? προσε?ξασθαι. 47?Κα? ?ψ?α? γενομ?νη? ?ν τ? πλο?ον ?ν μ?σ? τ?? θαλ?σση?, κα? α?τ?? μ?νο? ?π? τ?? γ??. 48?κα? ?δ?ν α?το?? βασανιζομ?νου? ?ν τ? ?λα?νειν, ?ν γ?ρ ? ?νεμο? ?ναντ?ο? α?το??, περ? τετ?ρτην φυλακ?ν τ?? νυκτ?? ?ρχεται πρ?? α?το?? περιπατ?ν ?π? τ?? θαλ?σση?? κα? ?θελεν παρελθε?ν α?το??. 49?ο? δ? ?δ?ντε? α?τ?ν ?π? τ?? θαλ?σση? περιπατο?ντα ?δοξαν ?τι φ?ντασμ? ?στιν, κα? ?ν?κραξαν? 50?π?ντε? γ?ρ α?τ?ν ε?δον* κα? ?ταρ?χθησαν. ?Δ? ε?θ?? ?λ?λησεν μετ’ α?τ?ν, κα? λ?γει α?το?? “Θαρσε?τε, ?γ? ε?μι, μ? φοβε?σθε.” 51?κα? ?ν?βη πρ?? α?το?? ε?? τ? πλο?ον, κα? ?κ?πασεν ? ?νεμο?? κα? λ?αν ?κ περισσο? ?ν ?αυτο?? ?ξ?σταντο? 52?ο? γ?ρ συν?καν ?π? το?? ?ρτοι?, ?λλ’ ?ν α?τ?ν ? καρδ?α πεπωρωμ?νη. Jesus Heals at Gennesaret(Matthew 14:34-36)53?Κα? διαπερ?σαντε? ?π? τ?ν γ?ν ?λθον ε?? Γεννησαρ?τ κα? προσωρμ?σθησαν. 54?κα? ?ξελθ?ντων α?τ?ν ?κ το? πλο?ου ε?θ?? ?πιγν?ντε? α?τ?ν 55?περι?δραμον ?λην τ?ν χ?ραν ?κε?νην κα? ?ρξαντο ?π? το?? κραβ?ττοι? το?? κακ?? ?χοντα? περιφ?ρειν, ?που ?κουον ?τι ?στ?ν. 56?κα? ?που ?ν ε?σεπορε?ετο ε?? κ?μα? ? ε?? π?λει? ? ε?? ?γρο??, ?ν τα?? ?γορα?? ?τ?θεσαν το?? ?σθενο?ντα?, κα? παρεκ?λουν α?τ?ν ?να κ?ν το? κρασπ?δου το? ?ματ?ου α?το? ?ψωνται? κα? ?σοι ?ν ?ψαντο α?το? ?σ?ζοντο. a 11 BYZ and TR include ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?νεκτ?τερον ?σται Σοδ?μοι? ? Γομ?ρροι? ?ν ?μ?ρ? κρ?σεω?, ? τ? π?λει ?κε?ν?.b 37 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)Mark 7Tradition and Worship(Matthew 15:1-9)1?Κα? συν?γονται πρ?? α?τ?ν ο? Φαρισα?οι κα? τινε? τ?ν γραμματ?ων ?λθ?ντε? ?π? ?εροσολ?μων. 2?κα? ?δ?ντε? τιν?? τ?ν μαθητ?ν α?το? ?τι κοινα?? χερσ?ν, το?τ’ ?στιν ?ν?πτοι?, ?σθ?ουσιν το?? ?ρτου?,— 3?Ο? γ?ρ Φαρισα?οι κα? π?ντε? ο? ?ουδα?οι ??ν μ? πυγμ? ν?ψωνται τ?? χε?ρα? ο?κ ?σθ?ουσιν, κρατο?ντε? τ?ν παρ?δοσιν τ?ν πρεσβυτ?ρων, 4?κα? ?π’ ?γορ?? ??ν μ? βαπτ?σωνται* ο?κ ?σθ?ουσιν, κα? ?λλα πολλ? ?στιν ? παρ?λαβον κρατε?ν, βαπτισμο?? ποτηρ?ων κα? ξεστ?ν κα? χαλκ?ων ?κα? κλιν?ν?,—a 5?Κα? ?περωτ?σιν α?τ?ν ο? Φαρισα?οι κα? ο? γραμματε?? “Δι? τ? ο? περιπατο?σιν ο? μαθητα? σου κατ? τ?ν παρ?δοσιν τ?ν πρεσβυτ?ρων, ?λλ? κοινα?? χερσ?ν ?σθ?ουσιν τ?ν ?ρτον;” 6?? δ? ε?πεν α?το?? “Καλ?? ?προφ?τευσεν ?σα?α? περ? ?μ?ν τ?ν ?ποκριτ?ν, ?? γ?γραπται ?τι‘Ο?το? ? λα?? το?? χε?λεσ?ν με τιμ?,? δ? καρδ?α α?τ?ν π?ρρω ?π?χει ?π’ ?μο?? 7?Μ?την δ? σ?βοντα? με,Διδ?σκοντε? διδασκαλ?α? ?ντ?λματα ?νθρ?πων?’b 8??φ?ντε? τ?ν ?ντολ?ν το? Θεο? κρατε?τε τ?ν παρ?δοσιν τ?ν ?νθρ?πων.”c 9?Κα? ?λεγεν α?το?? “Καλ?? ?θετε?τε τ?ν ?ντολ?ν το? Θεο?, ?να τ?ν παρ?δοσιν ?μ?ν τηρ?σητε.d 10?Μω?σ?? γ?ρ ε?πεν ‘Τ?μα τ?ν πατ?ρα σου κα? τ?ν μητ?ρα σου,’e κα? ‘? κακολογ?ν πατ?ρα ? μητ?ρα θαν?τ? τελευτ?τω.’f 11??με?? δ? λ?γετε ??ν ε?π? ?νθρωπο? τ? πατρ? ? τ? μητρ? ‘Κορβ?ν,’ ? ?στιν Δ?ρον, ‘? ??ν ?ξ ?μο? ?φεληθ??,’ 12?ο?κ?τι ?φ?ετε α?τ?ν ο?δ?ν ποι?σαι τ? πατρ? ? τ? μητρ?, 13??κυρο?ντε? τ?ν λ?γον το? Θεο? τ? παραδ?σει ?μ?ν ? παρεδ?κατε? κα? παρ?μοια τοια?τα πολλ? ποιε?τε.” What Defiles a Man(Matthew 15:10-20)14?Κα? προσκαλεσ?μενο? π?λιν τ?ν ?χλον ?λεγεν α?το?? “?κο?σατ? μου π?ντε? κα? σ?νετε. 15?ο?δ?ν ?στιν ?ξωθεν το? ?νθρ?που ε?σπορευ?μενον ε?? α?τ?ν ? δ?ναται κοιν?σαι α?τ?ν? ?λλ? τ? ?κ το? ?νθρ?που ?κπορευ?μεν? ?στιν τ? κοινο?ντα τ?ν ?νθρωπον.”g 17?Κα? ?τε ε?σ?λθεν ε?? ο?κον ?π? το? ?χλου, ?πηρ?των α?τ?ν ο? μαθητα? α?το? τ?ν παραβολ?ν. 18?Κα? λ?γει α?το?? “Ο?τω? κα? ?με?? ?σ?νετο? ?στε; ο? νοε?τε ?τι π?ν τ? ?ξωθεν ε?σπορευ?μενον ε?? τ?ν ?νθρωπον ο? δ?ναται α?τ?ν κοιν?σαι, 19??τι ο?κ ε?σπορε?εται α?το? ε?? τ?ν καρδ?αν ?λλ’ ε?? τ?ν κοιλ?αν, κα? ε?? τ?ν ?φεδρ?να ?κπορε?εται,” καθαρ?ζων π?ντα τ? βρ?ματα; 20??λεγεν δ? ?τι “Τ? ?κ το? ?νθρ?που ?κπορευ?μενον, ?κε?νο κοινο? τ?ν ?νθρωπον. 21??σωθεν γ?ρ ?κ τ?? καρδ?α? τ?ν ?νθρ?πων ο? διαλογισμο? ο? κακο? ?κπορε?ονται, πορνε?αι, κλοπα?, φ?νοι, μοιχε?αι,h 22?πλεονεξ?αι, πονηρ?αι, δ?λο?, ?σ?λγεια, ?φθαλμ?? πονηρ??, βλασφημ?α, ?περηφαν?α, ?φροσ?νη? 23?π?ντα τα?τα τ? πονηρ? ?σωθεν ?κπορε?εται κα? κοινο? τ?ν ?νθρωπον.” The Faith of the Gentile Woman(Matthew 15:21-28)24??κε?θεν δ? ?ναστ?? ?π?λθεν ε?? τ? ?ρια Τ?ρου.i Κα? ε?σελθ?ν ε?? ο?κ?αν ο?δ?να ?θελεν γν?ναι, κα? ο?κ ?δυν?θη* λαθε?ν? 25??λλ’ ε?θ?? ?κο?σασα γυν? περ? α?το?, ?? ε?χεν τ? θυγ?τριον α?τ?? πνε?μα ?κ?θαρτον, ?λθο?σα προσ?πεσεν πρ?? το?? π?δα? α?το?? 26?? δ? γυν? ?ν ?λλην??, Συροφοιν?κισσα τ? γ?νει? κα? ?ρ?τα α?τ?ν ?να τ? δαιμ?νιον ?κβ?λ? ?κ τ?? θυγατρ?? α?τ??. 27?Κα? ?λεγεν α?τ? “?φε? πρ?τον χορτασθ?ναι τ? τ?κνα? ο? γ?ρ ?στιν ? καλ?ν λαβε?ν τ?ν ?ρτον τ?ν τ?κνων κα? το?? κυναρ?οι? βαλε?ν.” 28?? δ? ?πεκρ?θη κα? λ?γει α?τ? “?Να??, Κ?ριε? κα? τ? κυν?ρια ?ποκ?τω τ?? τραπ?ζη? ?σθ?ουσιν ?π? τ?ν ψιχ?ων τ?ν παιδ?ων.” 29?Κα? ε?πεν α?τ? “Δι? το?τον τ?ν λ?γον ?παγε, ?ξελ?λυθεν ?κ τ?? θυγατρ?? σου τ? δαιμ?νιον.” 30?κα? ?πελθο?σα ε?? τ?ν ο?κον α?τ?? ε?ρεν τ? παιδ?ον βεβλημ?νον ?π? τ?ν κλ?νην κα? τ? δαιμ?νιον ?ξεληλυθ??. The Deaf and Mute Man(Isaiah 35:1-10; Matthew 9:32-34)31?Κα? π?λιν ?ξελθ?ν ?κ τ?ν ?ρ?ων Τ?ρου ?λθεν δι? Σιδ?νο? ε?? τ?ν θ?λασσαν τ?? Γαλιλα?α? ?ν? μ?σον τ?ν ?ρ?ων Δεκαπ?λεω?.j 32?Κα? φ?ρουσιν α?τ? κωφ?ν κα? μογιλ?λον, κα? παρακαλο?σιν α?τ?ν ?να ?πιθ? α?τ? τ?ν χε?ρα. 33?Κα? ?πολαβ?μενο? α?τ?ν ?π? το? ?χλου κατ’ ?δ?αν ?βαλεν το?? δακτ?λου? α?το? ε?? τ? ?τα α?το? κα? πτ?σα? ?ψατο τ?? γλ?σση? α?το?, 34?κα? ?ναβλ?ψα? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ?στ?ναξεν, κα? λ?γει α?τ? “?φφαθ?,” ? ?στιν “Διανο?χθητι.” 35?κα? ??νο?γησαν α?το? α? ?κοα?, κα?? ? ε?θ?? ?λ?θη ? δεσμ?? τ?? γλ?σση? α?το?, κα? ?λ?λει ?ρθ??. 36?Κα? διεστε?λατο α?το?? ?να μηδεν? λ?γωσιν? ?σον δ? α?το?? διεστ?λλετο, α?το? μ?λλον περισσ?τερον ?κ?ρυσσον. 37?κα? ?περπερισσ?? ?ξεπλ?σσοντο λ?γοντε? “Καλ?? π?ντα πεπο?ηκεν, κα? το?? κωφο?? ποιε? ?κο?ειν κα? [το??] ?λ?λου? λαλε?ν.” a 4 NE and WH do not include κα? κλιν?νb 7 Isaiah 29:13c 8 BYZ and TR include βαπτισμο?? ξεστ?ν κα? ποτηρ?ων· κα? ?λλα παρ?μοια τοια?τα πολλ? ποιε?τεd 9 NA στ?σητεe 10 Exodus 20:12; Deuteronomy 5:16f 10 Exodus 21:17; Leviticus 20:9g 15 BYZ and TR include 16 Ε? τι? ?χει ?τα ?κο?ειν ?κου?τω.h 21 Many Sources move μοιχε?αι to verse 22i 24 WH, BYZ and TR include κα? Σιδ?νο?j 31 That is, the Ten CitiesMark 8The Feeding of the Four Thousand(Matthew 15:29-39)1??ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι? π?λιν πολλο? ?χλου ?ντο? κα? μ? ?χ?ντων τ? φ?γωσιν, προσκαλεσ?μενο? το?? μαθητ?? λ?γει α?το?? 2?“Σπλαγχν?ζομαι ?π? τ?ν ?χλον, ?τι ?δη ?μ?ραι τρε?? προσμ?νουσ?ν μοι κα? ο?κ ?χουσιν τ? φ?γωσιν? 3?κα? ??ν ?πολ?σω α?το?? ν?στει? ε?? ο?κον α?τ?ν, ?κλυθ?σονται ?ν τ? ?δ?? κα? τινε? α?τ?ν ?π? μακρ?θεν ?κασιν*.” 4?Κα? ?πεκρ?θησαν α?τ? ο? μαθητα? α?το? ?τι “Π?θεν το?του? δυν?σετα? τι? ?δε χορτ?σαι ?ρτων ?π’ ?ρημ?α?;” 5?Κα? ?ρ?τα α?το?? “Π?σου? ?χετε ?ρτου?;”Ο? δ? ε?παν “?πτ?.” 6?Κα? παραγγ?λλει τ? ?χλ? ?ναπεσε?ν ?π? τ?? γ??? κα? λαβ?ν το?? ?πτ? ?ρτου? ε?χαριστ?σα? ?κλασεν κα? ?δ?δου το?? μαθητα?? α?το? ?να παρατιθ?σιν, κα? παρ?θηκαν τ? ?χλ?. 7?κα? ε?χον* ?χθ?δια ?λ?γα? κα? ε?λογ?σα? α?τ? ε?πεν κα? τα?τα παρατιθ?ναι. 8?Κα? ?φαγον κα? ?χορτ?σθησαν, κα? ?ραν περισσε?ματα κλασμ?των ?πτ? σπυρ?δα?. 9??σαν δ? ?? τετρακισχ?λιοι. κα? ?π?λυσεν α?το??. 10?Κα? ε?θ?? ?μβ?? ε?? τ? πλο?ον μετ? τ?ν μαθητ?ν α?το? ?λθεν ε?? τ? μ?ρη Δαλμανουθ?. The Demand for a Sign(Matthew 16:1-4; Luke 12:54-56)11?Κα? ?ξ?λθον ο? Φαρισα?οι κα? ?ρξαντο συζητε?ν α?τ?, ζητο?ντε? παρ’ α?το? σημε?ον ?π? το? ο?ρανο?, πειρ?ζοντε? α?τ?ν. 12?Κα? ?ναστεν?ξα? τ? πνε?ματι α?το? λ?γει “Τ? ? γενε? α?τη ζητε? σημε?ον; ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ε? δοθ?σεται τ? γενε? τα?τ? σημε?ον.” 13?κα? ?φε?? α?το?? π?λιν ?μβ?? ?π?λθεν ε?? τ? π?ραν. The Leaven to Beware(Matthew 16:5-12)14?Κα? ?πελ?θοντο λαβε?ν ?ρτου?, κα? ε? μ? ?να ?ρτον ο?κ ε?χον μεθ’ ?αυτ?ν ?ν τ? πλο??. 15?κα? διεστ?λλετο α?το?? λ?γων “?ρ?τε, βλ?πετε ?π? τ?? ζ?μη? τ?ν Φαρισα?ων κα? τ?? ζ?μη? ?ρ?δου.” 16?κα? διελογ?ζοντο πρ?? ?λλ?λου? ?τι ?ρτου? ο?κ ?χουσιν. 17?Κα? γνο?? λ?γει α?το?? “Τ? διαλογ?ζεσθε ?τι ?ρτου? ο?κ ?χετε; ο?πω νοε?τε ο?δ? συν?ετε; πεπωρωμ?νην ?χετε τ?ν καρδ?αν ?μ?ν; 18?‘?φθαλμο?? ?χοντε? ο? βλ?πετε, κα? ?τα ?χοντε? ο?κ ?κο?ετε;’ κα? ο? μνημονε?ετε, 19??τε το?? π?ντε ?ρτου? ?κλασα ε?? το?? πεντακισχιλ?ου?, π?σου? κοφ?νου? κλασμ?των πλ?ρει? ?ρατε;”Λ?γουσιν α?τ? “Δ?δεκα.” 20?“?τε ?κα?? το?? ?πτ? ε?? το?? τετρακισχιλ?ου?, π?σων σπυρ?δων πληρ?ματα κλασμ?των ?ρατε;”Κα? λ?γουσιν ?α?τ?? “?πτ?.” 21?Κα? ?λεγεν α?το?? “Ο?πω συν?ετε;” The Blind Man at Bethsaida22?Κα? ?ρχονται ε?? Βηθσα?δ?ν. Κα? φ?ρουσιν α?τ? τυφλ?ν, κα? παρακαλο?σιν α?τ?ν ?να α?το? ?ψηται. 23?κα? ?πιλαβ?μενο? τ?? χειρ?? το? τυφλο? ?ξ?νεγκεν α?τ?ν ?ξω τ?? κ?μη?, κα? πτ?σα? ε?? τ? ?μματα α?το?, ?πιθε?? τ?? χε?ρα? α?τ?, ?πηρ?τα α?τ?ν Ε? τι βλ?πει?; 24?Κα? ?ναβλ?ψα? ?λεγεν “Βλ?πω το?? ?νθρ?που?, ?τι ?? δ?νδρα ?ρ? περιπατο?ντα?.” 25?Ε?τα π?λιν ?π?θηκεν τ?? χε?ρα? ?π? το?? ?φθαλμο?? α?το?, κα? δι?βλεψεν κα? ?πεκατ?στη, κα? ?ν?βλεπεν τηλαυγ?? ?παντα. 26?κα? ?π?στειλεν α?τ?ν ε?? ο?κον α?το? λ?γων “Μηδ? ε?? τ?ν κ?μην ε?σ?λθ??.”a Peter's Confession of Christ(Matthew 16:13-20; Luke 9:18-20; John 6:66-71)27?Κα? ?ξ?λθεν ? ?ησο?? κα? ο? μαθητα? α?το? ε?? τ?? κ?μα? Καισαρε?α? τ?? Φιλ?ππου? κα? ?ν τ? ?δ? ?πηρ?τα το?? μαθητ?? α?το? λ?γων α?το?? “Τ?να με λ?γουσιν ο? ?νθρωποι ε?ναι;” 28?Ο? δ? ε?παν α?τ? λ?γοντε? ?τι “?ω?ννην τ?ν Βαπτιστ?ν, κα? ?λλοι ?λ?αν, ?λλοι δ? ?τι ε?? τ?ν προφητ?ν.” 29?Κα? α?τ?? ?πηρ?τα α?το?? “?με?? δ? τ?να με λ?γετε ε?ναι;”?ποκριθε?? ? Π?τρο? λ?γει α?τ? “Σ? ε? ? Χριστ??.” 30?Κα? ?πετ?μησεν α?το?? ?να μηδεν? λ?γωσιν περ? α?το?. Christ's Passion Foretold(Matthew 16:21-23; Luke 9:21-22)31?Κα? ?ρξατο διδ?σκειν α?το?? ?τι δε? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που πολλ? παθε?ν, κα? ?ποδοκιμασθ?ναι ?π? τ?ν πρεσβυτ?ρων κα? τ?ν ?ρχιερ?ων κα? τ?ν γραμματ?ων κα? ?ποκτανθ?ναι κα? μετ? τρε?? ?μ?ρα? ?ναστ?ναι? 32?κα? παρρησ?? τ?ν λ?γον ?λ?λει. κα? προσλαβ?μενο? ? Π?τρο? α?τ?ν ?ρξατο ?πιτιμ?ν α?τ?. 33?? δ? ?πιστραφε?? κα? ?δ?ν το?? μαθητ?? α?το? ?πετ?μησεν Π?τρ? κα? λ?γει “?παγε ?π?σω μου, Σαταν?, ?τι ο? φρονε?? τ? το? Θεο? ?λλ? τ? τ?ν ?νθρ?πων.” Take up Your Cross(Matthew 10:37-39; Matthew 16:24-28; Luke 9:23-27)34?Κα? προσκαλεσ?μενο? τ?ν ?χλον σ?ν το?? μαθητα?? α?το? ε?πεν α?το?? “Ε? τι? θ?λει ?π?σω μου ?λθε?ν, ?παρνησ?σθω ?αυτ?ν κα? ?ρ?τω τ?ν σταυρ?ν α?το?, κα? ?κολουθε?τω μοι. 35??? γ?ρ ??ν θ?λ? τ?ν ψυχ?ν α?το? σ?σαι, ?πολ?σει α?τ?ν? ?? δ’ ?ν ?πολ?σει τ?ν ψυχ?ν α?το? ?νεκεν ?μο? κα? το? ε?αγγελ?ου, σ?σει α?τ?ν. 36?Τ? γ?ρ ?φελε? ?νθρωπον κερδ?σαι τ?ν κ?σμον ?λον κα? ζημιωθ?ναι τ?ν ψυχ?ν α?το?; 37?τ? γ?ρ δο? ?νθρωπο? ?ντ?λλαγμα τ?? ψυχ?? α?το?; 38??? γ?ρ ??ν ?παισχυνθ? με κα? το?? ?μο?? λ?γου? ?ν τ? γενε? τα?τ? τ? μοιχαλ?δι κα? ?μαρτωλ?, κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?παισχυνθ?σεται α?τ?ν, ?ταν ?λθ? ?ν τ? δ?ξ? το? Πατρ?? α?το? μετ? τ?ν ?γγ?λων τ?ν ?γ?ων.” a 26 BYZ and TR Μηδ? ε?? τ?ν κ?μην ε?σ?λθ??, μηδ? ε?π?? τιν? ?ν τ? κ?μ?.Mark 9The Transfiguration(Matthew 17:1-13; Luke 9:28-36; 2 Peter 1:16-21)1?Κα? ?λεγεν α?το?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ε?σ?ν τινε? ?δε ? τ?ν ?στηκ?των ο?τινε? ο? μ? γε?σωνται θαν?του ?ω? ?ν ?δωσιν τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ?ληλυθυ?αν ?ν δυν?μει.” 2?Κα? μετ? ?μ?ρα? ?ξ παραλαμβ?νει ? ?ησο?? τ?ν Π?τρον κα? τ?ν ??κωβον κα? [τ?ν] ?ω?ννην, κα? ?ναφ?ρει α?το?? ε?? ?ρο? ?ψηλ?ν κατ’ ?δ?αν μ?νου?. κα? μετεμορφ?θη ?μπροσθεν α?τ?ν, 3?κα? τ? ?μ?τια α?το? ?γ?νετο στ?λβοντα λευκ? λ?αν, ο?α γναφε?? ?π? τ?? γ?? ο? δ?ναται ο?τω? λευκ?ναι. 4?κα? ?φθη α?το?? ?λ?α? σ?ν Μω?σε?, κα? ?σαν συλλαλο?ντε?* τ? ?ησο?. 5?Κα? ?ποκριθε?? ? Π?τρο? λ?γει τ? ?ησο? “?αββ?, καλ?ν ?στιν ?μ?? ?δε ε?ναι, κα? ποι?σωμεν τρε?? σκην??, σο? μ?αν κα? Μω?σε? μ?αν κα? ?λ?? μ?αν.” 6?ο? γ?ρ ?δει τ? ?ποκριθ?? ?κφοβοι γ?ρ ?γ?νοντο. 7?Κα? ?γ?νετο νεφ?λη ?πισκι?ζουσα α?το??, κα? ?γ?νετο φων? ?κ τ?? νεφ?λη? “Ο?τ?? ?στιν ? Υ??? μου ? ?γαπητ??, ?κο?ετε α?το?.” 8?κα? ?ξ?πινα περιβλεψ?μενοι ο?κ?τι ο?δ?να ε?δον ?λλ? τ?ν ?ησο?ν μ?νον μεθ’ ?αυτ?ν. 9?Κα? καταβαιν?ντων α?τ?ν ?κ το? ?ρου? διεστε?λατο α?το?? ?να μηδεν? ? ε?δον διηγ?σωνται, ε? μ? ?ταν ? Υ??? το? ?νθρ?που ?κ νεκρ?ν ?ναστ?. 10?κα? τ?ν λ?γον ?κρ?τησαν πρ?? ?αυτο?? συζητο?ντε? τ? ?στιν τ? ?κ νεκρ?ν ?ναστ?ναι. 11?κα? ?πηρ?των α?τ?ν λ?γοντε? ?τι “Λ?γουσιν ο? γραμματε?? ?τι ?λ?αν δε? ?λθε?ν πρ?τον;” 12?? δ? ?φη α?το?? “?λ?α? μ?ν ?λθ?ν πρ?τον ?ποκαθιστ?νει π?ντα? κα? π?? γ?γραπται ?π? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που, ?να πολλ? π?θ? κα? ?ξουδενηθ?; 13??λλ? λ?γω ?μ?ν ?τι κα? ?λ?α? ?λ?λυθεν, κα? ?πο?ησαν α?τ? ?σα ?θελον, καθ?? γ?γραπται ?π’ α?τ?ν.” The Boy with an Evil Spirit(Matthew 17:14-21; Luke 9:37-42; Luke 17:5-10)14?Κα? ?λθ?ντε? πρ?? το?? μαθητ?? ε?δον ?χλον πολ?ν περ? α?το?? κα? γραμματε?? συζητο?ντα? πρ?? α?το??. 15?κα? ε?θ?? π?? ? ?χλο? ?δ?ντε? α?τ?ν ?ξεθαμβ?θησαν, κα? προστρ?χοντε? ?σπ?ζοντο α?τ?ν. 16?Κα? ?πηρ?τησεν α?το?? “Τ? συζητε?τε πρ?? α?το??;” 17?Κα? ?πεκρ?θη α?τ? ε?? ?κ το? ?χλου “Διδ?σκαλε, ?νεγκα τ?ν υ??ν μου πρ?? σ?, ?χοντα πνε?μα ?λαλον? 18?κα? ?που ??ν α?τ?ν καταλ?β?, ??σσει α?τ?ν, κα? ?φρ?ζει κα? τρ?ζει το?? ?δ?ντα? κα? ξηρα?νεται? κα? ε?πα το?? μαθητα?? σου ?να α?τ? ?κβ?λωσιν, κα? ο?κ ?σχυσαν.” 19?? δ? ?ποκριθε?? α?το?? λ?γει “? γενε? ?πιστο?, ?ω? π?τε πρ?? ?μ?? ?σομαι; ?ω? π?τε ?ν?ξομαι ?μ?ν; φ?ρετε α?τ?ν πρ?? με.” 20?Κα? ?νεγκαν α?τ?ν πρ?? α?τ?ν. κα? ?δ?ν α?τ?ν τ? πνε?μα ε?θ?? συνεσπ?ραξεν α?τ?ν, κα? πεσ?ν ?π? τ?? γ?? ?κυλ?ετο ?φρ?ζων. 21?Κα? ?πηρ?τησεν τ?ν πατ?ρα α?το? “Π?σο? χρ?νο? ?στ?ν ?? το?το γ?γονεν α?τ?;”? δ? ε?πεν “?κ παιδι?θεν? 22?κα? πολλ?κι? κα? ε?? π?ρ α?τ?ν ?βαλεν κα? ε?? ?δατα ?να ?πολ?σ? α?τ?ν? ?λλ’ ε? τι δ?ν?, βο?θησον ?μ?ν σπλαγχνισθε?? ?φ’ ?μ??.” 23?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “Τ? Ε? δ?ν?, π?ντα δυνατ? τ? πιστε?οντι.” 24?Ε?θ?? κρ?ξα?a ? πατ?ρ το? παιδ?ου ?λεγεν “Πιστε?ω? βο?θει μου τ? ?πιστ??.” 25??δ?ν δ? ? ?ησο?? ?τι ?πισυντρ?χει ?χλο?, ?πετ?μησεν τ? πνε?ματι τ? ?καθ?ρτ? λ?γων α?τ? “Τ? ?λαλον κα? κωφ?ν πνε?μα, ?γ? ?πιτ?σσω σοι, ?ξελθε ?ξ α?το? κα? μηκ?τι ε?σ?λθ?? ε?? α?τ?ν.” 26?Κα? κρ?ξα? κα? πολλ? σπαρ?ξα? ?ξ?λθεν? κα? ?γ?νετο ?σε? νεκρ??, ?στε το?? πολλο?? λ?γειν ?τι ?π?θανεν. 27?? δ? ?ησο?? κρατ?σα? τ?? χειρ?? α?το? ?γειρεν α?τ?ν, κα? ?ν?στη. 28?Κα? ε?σελθ?ντο? α?το? ε?? ο?κον ο? μαθητα? α?το? κατ’ ?δ?αν ?πηρ?των α?τ?ν “?τι ?με?? ο?κ ?δυν?θημεν ?κβαλε?ν α?τ?;” 29?Κα? ε?πεν α?το?? “Το?το τ? γ?νο? ?ν ο?δεν? δ?ναται ?ξελθε?ν ε? μ? ?ν προσευχ?.”b The Second Prediction of the Passion(Matthew 17:22-23; Luke 9:43-45)30?Κ?κε?θεν ?ξελθ?ντε? παρεπορε?οντο δι? τ?? Γαλιλα?α?, κα? ο?κ ?θελεν ?να τι? γνο?? 31??δ?δασκεν γ?ρ το?? μαθητ?? α?το?, κα? ?λεγεν α?το?? ?τι “? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοται ε?? χε?ρα? ?νθρ?πων, κα? ?ποκτενο?σιν α?τ?ν, κα? ?ποκτανθε?? μετ? τρε?? ?μ?ρα? ?ναστ?σεται.” 32?ο? δ? ?γν?ουν τ? ??μα, κα? ?φοβο?ντο α?τ?ν ?περωτ?σαι. The Greatest in the Kingdom(Matthew 18:1-6; Luke 9:46-50)33?Κα? ?λθον ε?? Καφαρναο?μ. Κα? ?ν τ? ο?κ?? γεν?μενο? ?πηρ?τα α?το?? “Τ? ?ν τ? ?δ? διελογ?ζεσθε;” 34?ο? δ? ?σι?πων? πρ?? ?λλ?λου? γ?ρ διελ?χθησαν ?ν τ? ?δ? τ?? με?ζων. 35?Κα? καθ?σα? ?φ?νησεν το?? δ?δεκα κα? λ?γει α?το?? “Ε? τι? θ?λει πρ?το? ε?ναι, ?σται π?ντων ?σχατο? κα? π?ντων δι?κονο?.” 36?Κα? λαβ?ν παιδ?ον ?στησεν α?τ? ?ν μ?σ? α?τ?ν, κα? ?ναγκαλισ?μενο? α?τ? ε?πεν α?το?? 37?“?? ?ν ?ν τ?ν τοιο?των παιδ?ων δ?ξηται ?π? τ? ?ν?ματ? μου, ?μ? δ?χεται? κα? ?? ?ν ?μ? δ?χηται, ο?κ ?μ? δ?χεται ?λλ? τ?ν ?ποστε?λαντ? με.” Miracles in Jesus' Name38??φη α?τ? ? ?ω?ννη? “Διδ?σκαλε, ε?δομ?ν τινα ?ν τ? ?ν?ματ? σου ?κβ?λλοντα δαιμ?νια, ??? ο?κ ?κολουθε? ?μ?ν?, κα? ?κωλ?ομεν α?τ?ν, ?τι ο?κ ?κολο?θει ?μ?ν.” 39?? δ? ?ησο?? ε?πεν “Μ? κωλ?ετε α?τ?ν? ο?δε?? γ?ρ ?στιν ?? ποι?σει δ?ναμιν ?π? τ? ?ν?ματ? μου κα? δυν?σεται ταχ? κακολογ?σα? με? 40??? γ?ρ ο?κ ?στιν καθ’ ?μ?ν, ?π?ρ ?μ?ν ?στιν. 41??? γ?ρ ?ν ποτ?σ? ?μ?? ποτ?ριον ?δατο? ?ν ?ν?ματι, ?τι Χριστο? ?στε, ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο? μ? ?πολ?σ? τ?ν μισθ?ν α?το?. Temptations and Trespasses(Matthew 18:7-9; Luke 17:1-4)42?Κα? ?? ?ν σκανδαλ?σ? ?να τ?ν μικρ?ν το?των τ?ν πιστευ?ντων ?ε?? ?μ??, καλ?ν ?στιν α?τ? μ?λλον ε? περ?κειται μ?λο? ?νικ?? περ? τ?ν τρ?χηλον α?το? κα? β?βληται ε?? τ?ν θ?λασσαν. 43?Κα? ??ν σκανδαλ?ζ?* σε ? χε?ρ σου, ?π?κοψον α?τ?ν? καλ?ν ?στ?ν σε κυλλ?ν ε?σελθε?ν ε?? τ?ν ζω?ν, ? τ?? δ?ο χε?ρα? ?χοντα ?πελθε?ν ε?? τ?ν γ?ενναν, ε?? τ? π?ρ τ? ?σβεστον.c 45?κα? ??ν ? πο?? σου σκανδαλ?ζ? σε, ?π?κοψον α?τ?ν? καλ?ν ?στ?ν σε ε?σελθε?ν ε?? τ?ν ζω?ν χωλ?ν, ? το?? δ?ο π?δα? ?χοντα βληθ?ναι ε?? τ?ν γ?ενναν.d 47?κα? ??ν ? ?φθαλμ?? σου σκανδαλ?ζ? σε, ?κβαλε α?τ?ν? καλ?ν σ? ?στιν μον?φθαλμον ε?σελθε?ν ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, ? δ?ο ?φθαλμο?? ?χοντα βληθ?ναι ε?? τ?ν γ?ενναν, 48??που ‘? σκ?ληξ α?τ?ν ο? τελευτ? κα? τ? π?ρ ο? σβ?ννυται.’e 49?Π?? γ?ρ πυρ? ?λισθ?σεται.f 50?καλ?ν τ? ?λα?? ??ν δ? τ? ?λα? ?ναλον γ?νηται, ?ν τ?νι α?τ? ?ρτ?σετε; ?χετε ?ν ?αυτο?? ?λα κα? ε?ρηνε?ετε ?ν ?λλ?λοι?.” a 24 BYZ and TR include μετ? δακρ?ωνb 29 BYZ and TR προσευχ? κα? νηστε??c 43 See Isaiah 66:24, Mark 9:48. BYZ and TR 44 ?που ? σκ?ληξ α?τ?ν ο? τελευτ?, κα? τ? π?ρ ο? σβ?ννυται.d 45 See Isaiah 66:24, Mark 9:48. BYZ and TR 46 ?που ? σκ?ληξ α?τ?ν ο? τελευτ?, κα? τ? π?ρ ο? σβ?ννυται.e 48 Isaiah 66:24f 49 BYZ and TR include κα? π?σα θυσ?α ?λ? ?λισθ?σεται.Mark 10Teachings about Divorce(Matthew 19:1-12)1?Κα? ?κε?θεν ?ναστ?? ?ρχεται ε?? τ? ?ρια τ?? ?ουδα?α? κα? π?ραν το? ?ορδ?νου, κα? συμπορε?ονται π?λιν ?χλοι πρ?? α?τ?ν, κα? ?? ε??θει π?λιν ?δ?δασκεν α?το??. 2?Κα? προσελθ?ντε? Φαρισα?οι ?πηρ?των α?τ?ν ε? ?ξεστιν ?νδρ? γυνα?κα ?πολ?σαι, πειρ?ζοντε? α?τ?ν. 3?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Τ? ?μ?ν ?νετε?λατο Μω?σ??;” 4?Ο? δ? ε?παν? “?π?τρεψεν Μω?σ?? βιβλ?ον ?ποστασ?ου γρ?ψαι κα? ?πολ?σαι.” 5?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Πρ?? τ?ν σκληροκαρδ?αν ?μ?ν ?γραψεν ?μ?ν τ?ν ?ντολ?ν τα?την. 6??π? δ? ?ρχ?? κτ?σεω? ‘?ρσεν κα? θ?λυ ?πο?ησεν α?το???’a 7?‘?νεκεν το?του καταλε?ψει ?νθρωπο? τ?ν πατ?ρα α?το? κα? τ?ν μητ?ρα ?κα? προσκολληθ?σεται πρ?? τ?ν γυνα?κα α?το??,b 8?κα? ?σονται ο? δ?ο ε?? σ?ρκα μ?αν?’c ?στε ο?κ?τι ε?σ?ν δ?ο ?λλ? μ?α σ?ρξ. 9?? ο?ν ? Θε?? συν?ζευξεν, ?νθρωπο? μ? χωριζ?τω.” 10?Κα? ε?? τ?ν ο?κ?αν π?λιν ο? μαθητα? περ? το?του ?πηρ?των α?τ?ν. 11?κα? λ?γει α?το?? “?? ?ν ?πολ?σ? τ?ν γυνα?κα α?το? κα? γαμ?σ? ?λλην, μοιχ?ται ?π’ α?τ?ν? 12?κα? ??ν α?τ? ?πολ?σασα τ?ν ?νδρα α?τ?? γαμ?σ? ?λλον, μοιχ?ται.” Jesus Blesses the Children(Matthew 19:13-15; Luke 18:15-17)13?Κα? προσ?φερον α?τ? παιδ?α ?να α?τ?ν ?ψηται? ο? δ? μαθητα? ?πετ?μησαν α?το??. 14??δ?ν δ? ? ?ησο?? ?γαν?κτησεν κα? ε?πεν α?το?? “?φετε τ? παιδ?α ?ρχεσθαι πρ?? με, μ? κωλ?ετε α?τ?? τ?ν γ?ρ τοιο?των ?στ?ν ? βασιλε?α το? Θεο?. 15??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?? ?ν μ? δ?ξηται τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ?? παιδ?ον, ο? μ? ε?σ?λθ? ε?? α?τ?ν.” 16?κα? ?ναγκαλισ?μενο? α?τ? κατευλ?γει τιθε?? τ?? χε?ρα? ?π’ α?τ?. The Rich Young Man(Matthew 19:16-30; Luke 18:18-30)17?Κα? ?κπορευομ?νου α?το? ε?? ?δ?ν προσδραμ?ν ε?? κα? γονυπετ?σα? α?τ?ν ?πηρ?τα α?τ?ν “Διδ?σκαλε ?γαθ?, τ? ποι?σω ?να ζω?ν α??νιον κληρονομ?σω;” 18?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “Τ? με λ?γει? ?γαθ?ν; ο?δε?? ?γαθ?? ε? μ? ε?? ? Θε??. 19?τ?? ?ντολ?? ο?δα? ‘Μ? φονε?σ??, Μ? μοιχε?σ??, Μ? κλ?ψ??, Μ? ψευδομαρτυρ?σ??, Μ? ?ποστερ?σ??, Τ?μα τ?ν πατ?ρα σου κα? τ?ν μητ?ρα.’d” 20?? δ? ?φη α?τ? “Διδ?σκαλε, τα?τα π?ντα ?φυλαξ?μην ?κ νε?τητ?? μου.” 21?? δ? ?ησο?? ?μβλ?ψα? α?τ? ?γ?πησεν α?τ?ν κα? ε?πεν α?τ? “?ν σε ?στερε?? ?παγε, ?σα ?χει? π?λησον κα? δ?? το?? πτωχο??, κα? ?ξει? θησαυρ?ν ?ν ο?ραν?, κα? δε?ρο ?κολο?θει μοι.” 22?? δ? στυγν?σα? ?π? τ? λ?γ? ?π?λθεν λυπο?μενο?, ?ν γ?ρ ?χων κτ?ματα πολλ?. 23?Κα? περιβλεψ?μενο? ? ?ησο?? λ?γει το?? μαθητα?? α?το? “Π?? δυσκ?λω? ο? τ? χρ?ματα ?χοντε? ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ε?σελε?σονται.” 24?ο? δ? μαθητα? ?θαμβο?ντο ?π? το?? λ?γοι? α?το?. ? δ? ?ησο?? π?λιν ?ποκριθε?? λ?γει α?το?? “Τ?κνα, π?? δ?σκολ?ν ?στιν ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ε?σελθε?ν?e 25?ε?κοπ?τερ?ν ?στιν κ?μηλον δι? τ?? τρυμαλι?? τ?? ?αφ?δο? διελθε?ν ? πλο?σιον ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ε?σελθε?ν.” 26?Ο? δ? περισσ?? ?ξεπλ?σσοντο λ?γοντε? πρ?? ?αυτο?? “Κα? τ?? δ?ναται σωθ?ναι;” 27??μβλ?ψα? α?το?? ? ?ησο?? λ?γει “Παρ? ?νθρ?ποι? ?δ?νατον, ?λλ’ ο? παρ? θε?? π?ντα γ?ρ δυνατ? παρ? τ? θε?.” 28??ρξατο λ?γειν ? Π?τρο? α?τ? “?δο? ?με?? ?φ?καμεν π?ντα κα? ?κολουθ?καμ?ν σοι.” 29??φη ? ?ησο?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο?δε?? ?στιν ?? ?φ?κεν ο?κ?αν ? ?δελφο?? ? ?δελφ?? ? μητ?ρα ? πατ?ρα ? τ?κνα ? ?γρο?? ?νεκεν ?μο? κα? ?νεκεν το? ε?αγγελ?ου, 30???ν μ? λ?β? ?κατονταπλασ?ονα ν?ν ?ν τ? καιρ? το?τ? ο?κ?α? κα? ?δελφο?? κα? ?δελφ?? κα? μητ?ρα? κα? τ?κνα κα? ?γρο?? μετ? διωγμ?ν, κα? ?ν τ? α??νι τ? ?ρχομ?ν? ζω?ν α??νιον. 31?πολλο? δ? ?σονται πρ?τοι ?σχατοι κα? ο? ?σχατοι πρ?τοι.” The Third Prediction of the Passion(Matthew 20:17-19; Luke 18:31-34)32??σαν δ? ?ν τ? ?δ? ?ναβα?νοντε? ε?? ?εροσ?λυμα, κα? ?ν προ?γων α?το?? ? ?ησο??, κα? ?θαμβο?ντο, ο? δ? ?κολουθο?ντε? ?φοβο?ντο. κα? παραλαβ?ν π?λιν το?? δ?δεκα ?ρξατο α?το?? λ?γειν τ? μ?λλοντα α?τ? συμβα?νειν, 33??τι “?δο? ?ναβα?νομεν ε?? ?εροσ?λυμα, κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδοθ?σεται το?? ?ρχιερε?σιν κα? το?? γραμματε?σιν, κα? κατακρινο?σιν α?τ?ν θαν?τ? κα? παραδ?σουσιν α?τ?ν το?? ?θνεσιν 34?κα? ?μπα?ξουσιν α?τ? κα? ?μπτ?σουσιν α?τ? κα? μαστιγ?σουσιν α?τ?ν κα? ?ποκτενο?σιν, κα? μετ? τρε?? ?μ?ρα? ?ναστ?σεται.” The Request of James and John(Matthew 20:20-28)35?Κα? προσπορε?ονται α?τ? ??κωβο? κα? ?ω?ννη? ο? υ?ο? Ζεβεδα?ου λ?γοντε? α?τ? “Διδ?σκαλε, θ?λομεν ?να ? ??ν α?τ?σωμ?ν σε ποι?σ?? ?μ?ν.” 36?? δ? ε?πεν α?το?? “Τ? θ?λετε με ποι?σω ?μ?ν;” 37?Ο? δ? ε?παν α?τ? “Δ?? ?μ?ν ?να ε?? σου ?κ δεξι?ν κα? ε?? ?ξ ?ριστερ?ν καθ?σωμεν ?ν τ? δ?ξ? σου.” 38?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Ο?κ ο?δατε τ? α?τε?σθε. δ?νασθε πιε?ν τ? ποτ?ριον ? ?γ? π?νω, ? τ? β?πτισμα ? ?γ? βαπτ?ζομαι βαπτισθ?ναι;” 39?Ο? δ? ε?παν α?τ? “Δυν?μεθα.”? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Τ? ποτ?ριον ? ?γ? π?νω π?εσθε, κα? τ? β?πτισμα ? ?γ? βαπτ?ζομαι βαπτισθ?σεσθε? 40?τ? δ? καθ?σαι ?κ δεξι?ν μου ? ?ξ ε?ων?μων ο?κ ?στιν ?μ?ν δο?ναι, ?λλ’ ο?? ?το?μασται.” 41?Κα? ?κο?σαντε? ο? δ?κα ?ρξαντο ?γανακτε?ν περ? ?ακ?βου κα? ?ω?ννου. 42?κα? προσκαλεσ?μενο? α?το?? ? ?ησο?? λ?γει α?το?? “Ο?δατε ?τι ο? δοκο?ντε? ?ρχειν τ?ν ?θν?ν κατακυριε?ουσιν α?τ?ν κα? ο? μεγ?λοι α?τ?ν κατεξουσι?ζουσιν α?τ?ν. 43?ο?χ ο?τω? δ? ?στιν ?ν ?μ?ν? ?λλ’ ?? ?ν θ?λ? μ?γα? γεν?σθαι ?ν ?μ?ν, ?σται ?μ?ν δι?κονο?, 44?κα? ?? ?ν θ?λ? ?ν ?μ?ν ε?ναι πρ?το?, ?σται π?ντων δο?λο?? 45?κα? γ?ρ ? Υ??? το? ?νθρ?που ο?κ ?λθεν διακονηθ?ναι ?λλ? διακον?σαι κα? δο?ναι τ?ν ψυχ?ν α?το? λ?τρον ?ντ? πολλ?ν.” Jesus Heals Bartimaeus(Matthew 20:29-34; Luke 18:35-43)46?Κα? ?ρχονται ε?? ?εριχ?. Κα? ?κπορευομ?νου α?το? ?π? ?εριχ? κα? τ?ν μαθητ?ν α?το? κα? ?χλου ?κανο? ? υ??? Τιμα?ου Βαρτιμα?ο?, τυφλ?? προσα?τη?, ?κ?θητο παρ? τ?ν ?δ?ν. 47?κα? ?κο?σα? ?τι ?ησο?? ? Ναζαρην?? ?στιν ?ρξατο κρ?ζειν κα? λ?γειν “Υ?? Δαυ?δ ?ησο?, ?λ?ησ?ν με.” 48?Κα? ?πετ?μων α?τ? πολλο? ?να σιωπ?σ?? ? δ? πολλ? μ?λλον ?κραζεν “Υ?? Δαυ?δ, ?λ?ησ?ν με.” 49?Κα? στ?? ? ?ησο?? ε?πεν Φων?σατε α?τ?ν.Κα? φωνο?σιν τ?ν τυφλ?ν λ?γοντε? α?τ? “Θ?ρσει, ?γειρε, φωνε? σε.” 50?? δ? ?ποβαλ?ν τ? ?μ?τιον α?το? ?ναπηδ?σα? ?λθεν πρ?? τ?ν ?ησο?ν. 51?Κα? ?ποκριθε?? α?τ? ? ?ησο?? ε?πεν “Τ? σοι θ?λει? ποι?σω;”? δ? τυφλ?? ε?πεν α?τ? “Ραββουνι, ?να ?ναβλ?ψω.” 52?Κα? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “?παγε, ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε.” κα? ε?θ?? ?ν?βλεψεν, κα? ?κολο?θει α?τ? ?ν τ? ?δ?. a 6 Genesis 1:27b 7-8 NE and WH do not include κα? προσκολληθ?σεται πρ?? τ?ν γυνα?κα α?το?c 8 Genesis 2:24d 19 Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20e 24 BYZ includes το?? πεποιθ?τα? ?π? χρ?μασιν. TR is similar.Mark 11The Triumphal Entry(Zechariah 9:9-13; Matthew 21:1-11; Luke 19:28-40; John 12:12-19)1?Κα? ?τε ?γγ?ζουσιν ε?? ?εροσ?λυμα ε?? Βηθφαγ? κα? Βηθαν?αν πρ?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν, ?ποστ?λλει δ?ο τ?ν μαθητ?ν α?το? 2?κα? λ?γει α?το?? “?π?γετε ε?? τ?ν κ?μην τ?ν κατ?ναντι ?μ?ν, κα? ε?θ?? ε?σπορευ?μενοι ε?? α?τ?ν ε?ρ?σετε π?λον δεδεμ?νον ?φ’ ?ν ο?δε?? ο?πω ?νθρ?πων ?κ?θισεν? λ?σατε α?τ?ν κα? φ?ρετε. 3?κα? ??ν τι? ?μ?ν ε?π? ‘Τ? ποιε?τε το?το;’ ε?πατε ‘??τι? ? Κ?ριο? α?το? χρε?αν ?χει, κα? ε?θ?? α?τ?ν ?ποστ?λλει π?λιν ?δε.’” 4?Κα? ?π?λθον κα? ε?ρον π?λον δεδεμ?νον πρ?? θ?ραν ?ξω ?π? το? ?μφ?δου, κα? λ?ουσιν α?τ?ν. 5?κα? τινε? τ?ν ?κε? ?στηκ?των ?λεγον α?το?? “Τ? ποιε?τε λ?οντε? τ?ν π?λον;” 6?Ο? δ? ε?παν α?το?? καθ?? ε?πεν ? ?ησο??? κα? ?φ?καν α?το??. 7?κα? φ?ρουσιν τ?ν π?λον πρ?? τ?ν ?ησο?ν, κα? ?πιβ?λλουσιν α?τ? τ? ?μ?τια α?τ?ν, κα? ?κ?θισεν ?π’ α?τ?ν. 8?Κα? πολλο? τ? ?μ?τια α?τ?ν ?στρωσαν ε?? τ?ν ?δ?ν, ?λλοι δ? στιβ?δα?, κ?ψαντε? ?κ τ?ν ?γρ?ν. 9?κα? ο? προ?γοντε? κα? ο? ?κολουθο?ντε? ?κραζον“?σανν??”a“Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου?”b 10?“Ε?λογημ?νη ? ?ρχομ?νη βασιλε?α το? πατρ?? ?μ?ν Δαυ?δ?”“?σανν? ?ν το?? ?ψ?στοι?.”c 11?Κα? ε?σ?λθεν ε?? ?εροσ?λυμα ε?? τ? ?ερ?ν? κα? περιβλεψ?μενο? π?ντα, ?ψ? ?δη ο?ση? τ?? ?ρα?, ?ξ?λθεν ε?? Βηθαν?αν μετ? τ?ν δ?δεκα. Jesus Curses the Fig Tree(Matthew 21:18-22; Mark 11:20-26)12?Κα? τ? ?πα?ριον ?ξελθ?ντων α?τ?ν ?π? Βηθαν?α? ?πε?νασεν. 13?κα? ?δ?ν συκ?ν ?π? μακρ?θεν ?χουσαν φ?λλα ?λθεν ε? ?ρα τι ε?ρ?σει ?ν α?τ?, κα? ?λθ?ν ?π’ α?τ?ν ο?δ?ν ε?ρεν ε? μ? φ?λλα? ? γ?ρ καιρ?? ο?κ ?ν σ?κων. 14?κα? ?ποκριθε?? ε?πεν α?τ? “Μηκ?τι ε?? τ?ν α??να ?κ σο? μηδε?? καρπ?ν φ?γοι.” κα? ?κουον ο? μαθητα? α?το?. Jesus Cleanses the Temple(Matthew 21:12-17; Luke 19:45-48; John 2:12-25)15?Κα? ?ρχονται ε?? ?εροσ?λυμα. Κα? ε?σελθ?ν ε?? τ? ?ερ?ν ?ρξατο ?κβ?λλειν το?? πωλο?ντα? κα? το?? ?γορ?ζοντα? ?ν τ? ?ερ?, κα? τ?? τραπ?ζα? τ?ν κολλυβιστ?ν κα? τ?? καθ?δρα? τ?ν πωλο?ντων τ?? περιστερ?? κατ?στρεψεν, 16?κα? ο?κ ?φιεν ?να τι? διεν?γκ? σκε?ο? δι? το? ?ερο?, 17?κα? ?δ?δασκεν κα? ?λεγεν α?το?? “Ο? γ?γραπται ?τι ‘? ο?κ?? μου ο?κο? προσευχ?? κληθ?σεται π?σιν το?? ?θνεσιν’d; ?με?? δ? πεποι?κατε α?τ?ν ‘Σπ?λαιον λ?στ?ν.’e” 18?Κα? ?κουσαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε??, κα? ?ζ?τουν π?? α?τ?ν ?πολ?σωσιν? ?φοβο?ντο γ?ρ α?τ?ν, π?? γ?ρ ? ?χλο? ?ξεπλ?σσετο ?π? τ? διδαχ? α?το?. 19?Κα? ?ταν ?ψ? ?γ?νετο, ?ξεπορε?οντο ?ξω τ?? π?λεω?. The Withered Fig Tree(Matthew 21:18-22; Mark 11:12-14)20?Κα? παραπορευ?μενοι πρω? ε?δον τ?ν συκ?ν ?ξηραμμ?νην ?κ ?ιζ?ν. 21?κα? ?ναμνησθε?? ? Π?τρο? λ?γει α?τ? “?αββ?, ?δε ? συκ? ?ν κατηρ?σω ?ξ?ρανται.” 22?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? λ?γει α?το?? “?χετε π?στιν θεο?. 23??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ?? ?ν ε?π? τ? ?ρει το?τ? ‘?ρθητι κα? βλ?θητι ε?? τ?ν θ?λασσαν,’ κα? μ? διακριθ? ?ν τ? καρδ?? α?το? ?λλ? πιστε?? ?τι ? λαλε? γ?νεται, ?σται α?τ?. 24?δι? το?το λ?γω ?μ?ν, π?ντα ?σα προσε?χεσθε κα? α?τε?σθε, πιστε?ετε ?τι ?λ?βετε, κα? ?σται ?μ?ν. 25?Κα? ?ταν στ?κετε προσευχ?μενοι, ?φ?ετε ε? τι ?χετε κατ? τινο?, ?να κα? ? Πατ?ρ ?μ?ν ? ?ν το?? ο?ρανο?? ?φ? ?μ?ν τ? παραπτ?ματα ?μ?ν.”f Jesus' Authority Challenged(Matthew 21:23-27; Luke 20:1-8)27?Κα? ?ρχονται π?λιν ε?? ?εροσ?λυμα. κα? ?ν τ? ?ερ? περιπατο?ντο? α?το? ?ρχονται πρ?? α?τ?ν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι, 28?κα? ?λεγον α?τ? “?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποιε??; ? τ?? σοι ?δωκεν τ?ν ?ξουσ?αν τα?την ?να τα?τα ποι??;” 29?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?περωτ?σω ?μ?? ?να λ?γον, κα? ?ποκρ?θητ? μοι, κα? ?ρ? ?μ?ν ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποι?. 30?τ? β?πτισμα τ? ?ω?ννου ?ξ ο?ρανο? ?ν ? ?ξ ?νθρ?πων; ?ποκρ?θητ? μοι.” 31?Κα? διελογ?ζοντο πρ?? ?αυτο?? λ?γοντε? “?Τ? ε?πωμεν? ??ν ε?πωμεν ‘?ξ ο?ρανο?,’ ?ρε? ‘Δι? τ? ο?ν ο?κ ?πιστε?σατε α?τ?;’ 32??λλ? ε?πωμεν ‘?ξ ?νθρ?πων;—’” ?φοβο?ντο τ?ν ?χλον? ?παντε? γ?ρ ε?χον τ?ν ?ω?ννην ?ντω? ?τι προφ?τη? ?ν. 33?κα? ?ποκριθ?ντε? τ? ?ησο? λ?γουσιν “Ο?κ ο?δαμεν.”Κα? ? ?ησο?? λ?γει α?το?? “Ο?δ? ?γ? λ?γω ?μ?ν ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποι?.” a 9 Psalm 118:25b 9 Psalm 118:26c 10 Psalm 148:1d 17 Isaiah 56:7e 17 Jeremiah 7:11f 25 See Matthew 6:15. BYZ and TR 26 Ε? δ? ?με?? ο?κ ?φ?ετε, ο?δ? ? πατ?ρ ?μ?ν ? ?ν το?? ο?ρανο?? ?φ?σει τ? παραπτ?ματα ?μ?ν.Mark 12The Parable of the Wicked Tenants(Matthew 21:33-46; Luke 20:9-18)1?Κα? ?ρξατο α?το?? ?ν παραβολα?? λαλε?ν. “?μπελ?να ?νθρωπο? ?φ?τευσεν, κα? περι?θηκεν φραγμ?ν κα? ?ρυξεν ?πολ?νιον κα? ?κοδ?μησεν π?ργον, κα? ?ξ?δετο α?τ?ν γεωργο??, κα? ?πεδ?μησεν. 2?Κα? ?π?στειλεν πρ?? το?? γεωργο?? τ? καιρ? δο?λον, ?να παρ? τ?ν γεωργ?ν λ?β? ?π? τ?ν καρπ?ν το? ?μπελ?νο?? 3?κα? λαβ?ντε? α?τ?ν ?δειραν κα? ?π?στειλαν κεν?ν. 4?Κα? π?λιν ?π?στειλεν πρ?? α?το?? ?λλον δο?λον? κ?κε?νον ?κεφαλ?ωσαν κα? ?τ?μασαν. 5?κα? ?λλον ?π?στειλεν? κ?κε?νον ?π?κτειναν, κα? πολλο?? ?λλου?, ο?? μ?ν δ?ροντε?, ο?? δ? ?ποκτ?ννοντε?. 6??τι ?να ε?χεν, υ??ν ?γαπητ?ν? ?π?στειλεν α?τ?ν ?σχατον πρ?? α?το?? λ?γων ?τι ‘?ντραπ?σονται τ?ν υ??ν μου.’ 7??κε?νοι δ? ο? γεωργο? πρ?? ?αυτο?? ε?παν ?τι ‘Ο?τ?? ?στιν ? κληρον?μο?? δε?τε ?ποκτε?νωμεν α?τ?ν, κα? ?μ?ν ?σται ? κληρονομ?α.’ 8?κα? λαβ?ντε? ?π?κτειναν α?τ?ν, κα? ?ξ?βαλον α?τ?ν ?ξω το? ?μπελ?νο?. 9?Τ? [ο?ν] ποι?σει ? κ?ριο? το? ?μπελ?νο?; ?λε?σεται κα? ?πολ?σει το?? γεωργο??, κα? δ?σει τ?ν ?μπελ?να ?λλοι?. 10?ο?δ? τ?ν γραφ?ν τα?την ?ν?γνωτε‘Λ?θον ?ν ?πεδοκ?μασαν ο? ο?κοδομο?ντε?,Ο?το? ?γεν?θη ε?? κεφαλ?ν γων?α?? 11?Παρ? Κυρ?ου ?γ?νετο α?τη,Κα? ?στιν θαυμαστ? ?ν ?φθαλμο?? ?μ?ν’a;” 12?Κα? ?ζ?τουν α?τ?ν κρατ?σαι, κα? ?φοβ?θησαν τ?ν ?χλον? ?γνωσαν γ?ρ ?τι πρ?? α?το?? τ?ν παραβολ?ν ε?πεν. κα? ?φ?ντε? α?τ?ν ?π?λθον. Paying Taxes to Caesar(Matthew 22:15-22; Luke 20:19-26)13?Κα? ?ποστ?λλουσιν πρ?? α?τ?ν τινα? τ?ν Φαρισα?ων κα? τ?ν ?ρ?διαν?ν ?να α?τ?ν ?γρε?σωσιν λ?γ?. 14?κα? ?λθ?ντε? λ?γουσιν α?τ? “Διδ?σκαλε, ο?δαμεν ?τι ?ληθ?? ε? κα? ο? μ?λει σοι περ? ο?δεν??? ο? γ?ρ βλ?πει? ε?? πρ?σωπον ?νθρ?πων, ?λλ’ ?π’ ?ληθε?α? τ?ν ?δ?ν το? Θεο? διδ?σκει?? ?ξεστιν δο?ναι κ?νσον Κα?σαρι ? ο?; δ?μεν ? μ? δ?μεν;” 15?? δ? ε?δ?? α?τ?ν τ?ν ?π?κρισιν ε?πεν α?το?? “Τ? με πειρ?ζετε; φ?ρετ? μοι δην?ριονb ?να ?δω.” 16?ο? δ? ?νεγκαν. κα? λ?γει α?το?? “Τ?νο? ? ε?κ?ν α?τη κα? ? ?πιγραφ?;”Ο? δ? ε?παν α?τ? “Κα?σαρο?.” 17?? δ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Τ? Κα?σαρο? ?π?δοτε Κα?σαρι κα? τ? το? Θεο? τ? Θε?.”Κα? ?ξεθα?μαζον ?π’ α?τ?. The Sadducees and the Resurrection(Matthew 22:23-33; Luke 20:27-40)18?Κα? ?ρχονται Σαδδουκα?οι πρ?? α?τ?ν, ο?τινε? λ?γουσιν ?ν?στασιν μ? ε?ναι, κα? ?πηρ?των α?τ?ν λ?γοντε? 19?“Διδ?σκαλε, Μω?σ?? ?γραψεν ?μ?ν ?τι ??ν τινο? ?δελφ?? ?ποθ?ν? κα? καταλ?π? γυνα?κα κα? μ? ?φ? τ?κνον, ?να λ?β? ? ?δελφ?? α?το? τ?ν γυνα?κα κα? ?ξαναστ?σ? σπ?ρμα τ? ?δελφ? α?το?. 20??πτ? ?δελφο? ?σαν? κα? ? πρ?το? ?λαβεν γυνα?κα, κα? ?ποθν?σκων ο?κ ?φ?κεν σπ?ρμα? 21?κα? ? δε?τερο? ?λαβεν α?τ?ν, κα? ?π?θανεν μ? καταλιπ?ν σπ?ρμα? κα? ? τρ?το? ?σα?τω?? 22?κα? ο? ?πτ? ο?κ ?φ?καν σπ?ρμα. ?σχατον π?ντων κα? ? γυν? ?π?θανεν. 23??ν τ? ?ναστ?σει, ?ταν ?ναστ?σιν,c τ?νο? α?τ?ν ?σται γυν?; ο? γ?ρ ?πτ? ?σχον α?τ?ν γυνα?κα.” 24??φη α?το?? ? ?ησο?? “Ο? δι? το?το πλαν?σθε μ? ε?δ?τε? τ?? γραφ?? μηδ? τ?ν δ?ναμιν το? Θεο?; 25??ταν γ?ρ ?κ νεκρ?ν ?ναστ?σιν, ο?τε γαμο?σιν ο?τε γαμ?ζονται, ?λλ’ ε?σ?ν ?? ?γγελοι ?ν το?? ο?ρανο??. 26?Περ? δ? τ?ν νεκρ?ν ?τι ?γε?ρονται, ο?κ ?ν?γνωτε ?ν τ? β?βλ? Μω?σ?ω? ?π? το? Β?του π?? ε?πεν α?τ? ? Θε?? λ?γων ‘?γ? ? Θε?? ?βρα?μ κα? ??? Θε?? ?σα?κ κα? ??? Θε?? ?ακ?β’d; 27?ο?κ ?στιν Θε?? νεκρ?ν ?λλ? ζ?ντων. πολ? πλαν?σθε.” The Greatest Commandment(Deuteronomy 6:1-19; Matthew 22:34-40)28?Κα? προσελθ?ν ε?? τ?ν γραμματ?ων, ?κο?σα? α?τ?ν συζητο?ντων, ?δ?ν* ?τι καλ?? ?πεκρ?θη α?το??, ?πηρ?τησεν α?τ?ν “Πο?α ?στ?ν ?ντολ? πρ?τη π?ντων;” 29??πεκρ?θη ? ?ησο?? “?τι Πρ?τη ?στ?ν ‘?κουε, ?σρα?λ, Κ?ριο? ? Θε?? ?μ?ν Κ?ριο? ε?? ?στιν, 30?κα? ?γαπ?σει? Κ?ριον τ?ν Θε?ν σου ?ξ ?λη? τ?? καρδ?α? σου κα? ?ξ ?λη? τ?? ψυχ?? σου κα? ?ξ ?λη? τ?? διανο?α? σου κα? ?ξ ?λη? τ?? ?σχ?ο? σου.’e 31?δευτ?ρα α?τη ‘?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.’f με?ζων το?των ?λλη ?ντολ? ο?κ ?στιν.” 32?Κα? ε?πεν α?τ? ? γραμματε?? “Καλ??, Διδ?σκαλε, ?π’ ?ληθε?α? ε?πε? ?τι ε?? ?στιν κα? ο?κ ?στιν ?λλο? πλ?ν α?το?? 33?κα? τ? ?γαπ?ν α?τ?ν ?ξ ?λη? τ?? καρδ?α? κα? ?ξ ?λη? τ?? συν?σεω? κα? ?ξ ?λη? τ?? ?σχ?ο?, κα? τ? ?γαπ?ν τ?ν πλησ?ον ?? ?αυτ?ν περισσ?τερ?ν ?στιν π?ντων τ?ν ?λοκαυτωμ?των κα? θυσι?ν.” 34?Κα? ? ?ησο??, ?δ?ν α?τ?ν ?τι νουνεχ?? ?πεκρ?θη, ε?πεν α?τ? “Ο? μακρ?ν ε? ?π? τ?? βασιλε?α? το? Θεο?.” κα? ο?δε?? ο?κ?τι ?τ?λμα α?τ?ν ?περωτ?σαι. Whose Son is the Christ?(Matthew 22:41-46; Luke 20:41-44)35?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ?λεγεν διδ?σκων ?ν τ? ?ερ? “Π?? λ?γουσιν ο? γραμματε?? ?τι ? Χριστ?? υ??? Δαυ?δ ?στιν; 36?α?τ?? Δαυ?δ ε?πεν ?ν τ? Πνε?ματι τ? ?γ??‘Ε?πεν Κ?ριο? τ? Κυρ?? μου“Κ?θου ?κ δεξι?ν μου?ω? ?ν θ? το?? ?χθρο?? σου?ποκ?τω τ?ν ποδ?ν σου.”’g 37?Α?τ?? Δαυ?δ λ?γει α?τ?ν Κ?ριον, κα? π?θεν α?το? ?στιν υ???;”Κα? ? πολ?? ?χλο? ?κουεν α?το? ?δ?ω?. Warning against the Scribes(Luke 20:45-47)38?Κα? ?ν τ? διδαχ? α?το? ?λεγεν “Βλ?πετε ?π? τ?ν γραμματ?ων τ?ν θελ?ντων ?ν στολα?? περιπατε?ν κα? ?σπασμο?? ?ν τα?? ?γορα?? 39?κα? πρωτοκαθεδρ?α? ?ν τα?? συναγωγα?? κα? πρωτοκλισ?α? ?ν το?? δε?πνοι?? 40?ο? κατεσθ?οντε? τ?? ο?κ?α? τ?ν χηρ?ν κα? προφ?σει μακρ? προσευχ?μενοι, ο?τοι λ?μψονται περισσ?τερον κρ?μα.” The Widow's Offering(Luke 21:1-4)41?Κα? καθ?σα? κατ?ναντι το? γαζοφυλακ?ου ?θε?ρει π?? ? ?χλο? β?λλει χαλκ?ν ε?? τ? γαζοφυλ?κιον? κα? πολλο? πλο?σιοι ?βαλλον πολλ?? 42?κα? ?λθο?σα μ?α χ?ρα πτωχ? ?βαλεν λεπτ?h δ?ο, ? ?στιν κοδρ?ντη?. 43?Κα? προσκαλεσ?μενο? το?? μαθητ?? α?το? ε?πεν α?το?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ? χ?ρα α?τη ? πτωχ? πλε?ον π?ντων ?βαλεν τ?ν βαλλ?ντων ε?? τ? γαζοφυλ?κιον? 44?π?ντε? γ?ρ ?κ το? περισσε?οντο? α?το?? ?βαλον, α?τη δ? ?κ τ?? ?στερ?σεω? α?τ?? π?ντα ?σα ε?χεν ?βαλεν, ?λον τ?ν β?ον α?τ??.” a 10-11 Psalm 118:22,23b 15 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)c 23 WH does not include ?ταν ?ναστ?σινd 26 Exodus 3:6e 29-30 Deuteronomy 6:4,5f 31 Leviticus 19:18g 36 Psalm 110:1h 42 Greek two lepta; a lepton was a Jewish copper coin worth about 1/128 of a denariusMark 13Temple Destruction Foretold(Matthew 24:1-4; Luke 21:5-9)1?Κα? ?κπορευομ?νου α?το? ?κ το? ?ερο? λ?γει α?τ? ε?? τ?ν μαθητ?ν α?το? “Διδ?σκαλε, ?δε ποταπο? λ?θοι κα? ποταπα? ο?κοδομα?.” 2?Κα? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “Βλ?πει? τα?τα? τ?? μεγ?λα? ο?κοδομ??; ο? μ? ?φεθ? ??δε? λ?θο? ?π? λ?θον ?? ο? μ? καταλυθ?.” 3?Κα? καθημ?νου α?το? ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν κατ?ναντι το? ?ερο?, ?πηρ?τα α?τ?ν κατ’ ?δ?αν Π?τρο? κα? ??κωβο? κα? ?ω?ννη? κα? ?νδρ?α? 4?“Ε?π?ν ?μ?ν, π?τε τα?τα ?σται, κα? τ? τ? σημε?ον ?ταν μ?λλ? τα?τα συντελε?σθαι π?ντα;” 5?? δ? ?ησο?? ?ρξατο λ?γειν α?το?? “Βλ?πετε μ? τι? ?μ?? πλαν?σ?. 6?πολλο? ?λε?σονται ?π? τ? ?ν?ματ? μου λ?γοντε? ?τι ‘?γ? ε?μι,’ κα? πολλο?? πλαν?σουσιν. 7??ταν δ? ?κο?σητε πολ?μου? κα? ?κο?? πολ?μων, μ? θροε?σθε? δε? γεν?σθαι, ?λλ’ ο?πω τ? τ?λο?. 8??γερθ?σεται γ?ρ ?θνο? ?π’ ?θνο? κα? βασιλε?α ?π? βασιλε?αν. ?σονται σεισμο? κατ? τ?που?, ?σονται λιμο?? ?ρχ? ?δ?νων τα?τα. Witnessing to All Nations(Matthew 24:9-14; Luke 21:10-19)9?Βλ?πετε δ? ?με?? ?αυτο??? παραδ?σουσιν ?μ?? ε?? συν?δρια κα? ε?? συναγωγ?? δαρ?σεσθε κα? ?π? ?γεμ?νων κα? βασιλ?ων σταθ?σεσθε ?νεκεν ?μο?, ε?? μαρτ?ριον α?το??. 10?κα? ε?? π?ντα τ? ?θνη πρ?τον δε? κηρυχθ?ναι τ? ε?αγγ?λιον. 11?κα? ?ταν ?γωσιν ?μ?? παραδιδ?ντε?, μ? προμεριμν?τε τ? λαλ?σητε, ?λλ’ ? ??ν δοθ? ?μ?ν ?ν ?κε?ν? τ? ?ρ?, το?το λαλε?τε? ο? γ?ρ ?στε ?με?? ο? λαλο?ντε? ?λλ? τ? Πνε?μα τ? ?γιον. 12?Κα? παραδ?σει ?δελφ?? ?δελφ?ν ε?? θ?νατον κα? πατ?ρ τ?κνον, κα? ?παναστ?σονται τ?κνα ?π? γονε?? κα? θανατ?σουσιν α?το??? 13?κα? ?σεσθε μισο?μενοι ?π? π?ντων δι? τ? ?νομ? μου? ? δ? ?πομε?να? ε?? τ?λο?, ο?το? σωθ?σεται. The Abomination of Desolation(Matthew 24:15-25; Luke 21:20-24)14??ταν δ? ?δητε τ? βδ?λυγμα τ?? ?ρημ?σεω?a ?στηκ?τα ?που ο? δε?,b ? ?ναγιν?σκων νοε?τω, τ?τε ο? ?ν τ? ?ουδα?? φευγ?τωσαν ε?? τ? ?ρη, 15?? [δ?] ?π? το? δ?ματο? μ? καταβ?τω μηδ? ε?σελθ?τω τι ? ?ραι ?κ τ?? ο?κ?α? α?το?, 16?κα? ? ε?? τ?ν ?γρ?ν μ? ?πιστρεψ?τω ε?? τ? ?π?σω ?ραι τ? ?μ?τιον α?το?. 17?Ο?α? δ? τα?? ?ν γαστρ? ?χο?σαι? κα? τα?? θηλαζο?σαι? ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι?. 18?προσε?χεσθε δ? ?να μ? γ?νηται χειμ?νο?? 19??σονται γ?ρ α? ?μ?ραι ?κε?ναι θλ?ψι?, ο?α ο? γ?γονεν τοια?τη ?π’ ?ρχ?? κτ?σεω? ?ν ?κτισεν ? Θε?? ?ω? το? ν?ν κα? ο? μ? γ?νηται. 20?κα? ε? μ? ?κολ?βωσεν Κ?ριο? τ?? ?μ?ρα?, ο?κ ?ν ?σ?θη π?σα σ?ρξ? ?λλ? δι? το?? ?κλεκτο?? ο?? ?ξελ?ξατο ?κολ?βωσεν τ?? ?μ?ρα?. 21?Κα? τ?τε ??ν τι? ?μ?ν ε?π? ‘?δε ?δε ? Χριστ??, ?δε ?κε?,’ μ? πιστε?ετε? 22??γερθ?σονται γ?ρ* ψευδ?χριστοι κα? ψευδοπροφ?ται κα? δ?σουσιν* σημε?α κα? τ?ρατα πρ?? τ? ?ποπλαν?ν ε? δυνατ?ν το?? ?κλεκτο??? 23??με?? δ? βλ?πετε? προε?ρηκα ?μ?ν π?ντα. The Return of the Son of Man(Matthew 24:26-31; Luke 21:25-28)24??λλ? ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι? μετ? τ?ν θλ?ψιν ?κε?νην‘? ?λιο? σκοτισθ?σεται,Κα? ? σελ?νη ο? δ?σει τ? φ?γγο? α?τ??, 25?Κα? ο? ?στ?ρε? ?σονται ?κ το? ο?ρανο? π?πτοντε?,Κα? α? δυν?μει? α? ?ν το?? ο?ρανο?? σαλευθ?σονται.’c 26?Κα? τ?τε ?ψονται τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?ρχ?μενον ?ν νεφ?λαι? μετ? δυν?μεω? πολλ?? κα? δ?ξη?. 27?κα? τ?τε ?ποστελε? το?? ?γγ?λου? κα? ?πισυν?ξει το?? ?κλεκτο?? α?το? ?κ τ?ν τεσσ?ρων ?ν?μων ?π’ ?κρου γ?? ?ω? ?κρου ο?ρανο?. The Lesson of the Fig Tree(Matthew 24:32-35; Luke 21:29-33)28??π? δ? τ?? συκ?? μ?θετε τ?ν παραβολ?ν? ?ταν ?δη ? κλ?δο? α?τ?? ?παλ?? γ?νηται κα? ?κφ?? τ? φ?λλα, γιν?σκετε ?τι ?γγ?? τ? θ?ρο? ?στ?ν? 29?ο?τω? κα? ?με??, ?ταν ?δητε τα?τα γιν?μενα, γιν?σκετε ?τι ?γγ?? ?στινd ?π? θ?ραι?. 30??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο? μ? παρ?λθ? ? γενε? α?τη μ?χρι? ο? τα?τα π?ντα γ?νηται. 31?? ο?ραν?? κα? ? γ? παρελε?σονται, ο? δ? λ?γοι μου ο? ?μ?? παρελε?σονται. Readiness at Any Hour(Genesis 6:1-7; Matthew 24:36-51; Luke 12:35-48)32?Περ? δ? τ?? ?μ?ρα? ?κε?νη? ? τ?? ?ρα? ο?δε?? ο?δεν, ο?δ? ο? ?γγελοι ?ν ο?ραν? ο?δ? ? Υ???, ε? μ? ? Πατ?ρ. 33?Βλ?πετε, ?γρυπνε?τε?e ο?κ ο?δατε γ?ρ π?τε ? καιρ?? ?στιν. 34??? ?νθρωπο? ?π?δημο? ?φε?? τ?ν ο?κ?αν α?το? κα? δο?? το?? δο?λοι? α?το? τ?ν ?ξουσ?αν, ?κ?στ? τ? ?ργον α?το?, κα? τ? θυρωρ? ?νετε?λατο ?να γρηγορ?. 35?γρηγορε?τε ο?ν? ο?κ ο?δατε γ?ρ π?τε ? κ?ριο? τ?? ο?κ?α? ?ρχεται, ? ?ψ? ? μεσον?κτιον ? ?λεκτοροφων?α? ? πρω?? 36?μ? ?λθ?ν ?ξα?φνη? ε?ρ? ?μ?? καθε?δοντα?. 37?? δ? ?μ?ν λ?γω, π?σιν λ?γω, γρηγορε?τε.” a 14 Daniel 9:27; 11:31; 12:11. BYZ and TR include τ? ?ηθ?ν ?π? Δανι?λ το? προφ?τουb 14 Or he shouldc 24-25 Isaiah 13:10; 34:4d 29 Or it is neare 33 BYZ and TR include κα? προσε?χεσθεMark 14The Plot to Kill Jesus(Matthew 26:1-5; Luke 22:1-6; John 11:45-57)1??ν δ? τ? π?σχα κα? τ? ?ζυμα μετ? δ?ο ?μ?ρα?. κα? ?ζ?τουν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? π?? α?τ?ν ?ν δ?λ? κρατ?σαντε? ?ποκτε?νωσιν. 2??λεγον γ?ρ “Μ? ?ν τ? ?ορτ?, μ?? ποτε ?σται θ?ρυβο? το? λαο?.” Jesus Anointed at Bethany(Matthew 26:6-13; John 12:1-8)3?Κα? ?ντο? α?το? ?ν Βηθαν?? ?ν τ? ο?κ?? Σ?μωνο? το? λεπρο?,a κατακειμ?νου α?το? ?λθεν γυν? ?χουσα ?λ?βαστρον μ?ρου ν?ρδου πιστικ?? πολυτελο??? συντρ?ψασα τ?ν ?λ?βαστρον κατ?χεεν α?το? τ?? κεφαλ??. 4??σαν δ? τινε? ?γανακτο?ντε? πρ?? ?αυτο?? “Ε?? τ? ? ?π?λεια α?τη το? μ?ρου γ?γονεν; 5??δ?νατο γ?ρ το?το τ? μ?ρον πραθ?ναι ?π?νω δηναρ?ωνb τριακοσ?ων κα? δοθ?ναι το?? πτωχο???” κα? ?νεβριμ?ντο α?τ?. 6?? δ? ?ησο?? ε?πεν “?φετε α?τ?ν? τ? α?τ? κ?που? παρ?χετε; καλ?ν ?ργον ?ργ?σατο ?ν ?μο?. 7?π?ντοτε γ?ρ το?? πτωχο?? ?χετε μεθ’ ?αυτ?ν,c κα? ?ταν θ?λητε δ?νασθε α?το?? ε? ποι?σαι, ?μ? δ? ο? π?ντοτε ?χετε. 8?? ?σχεν ?πο?ησεν? προ?λαβεν μυρ?σαι τ? σ?μ? μου ε?? τ?ν ?νταφιασμ?ν. 9??μ?ν δ? λ?γω ?μ?ν, ?που ??ν κηρυχθ? τ? ε?αγγ?λιον ε?? ?λον τ?ν κ?σμον, κα? ? ?πο?ησεν α?τη λαληθ?σεται ε?? μνημ?συνον α?τ??.” Judas Agrees to Betray Jesus(Zechariah 11:10-17; Matthew 26:14-16; Matthew 27:3-10)10?Κα? ?ο?δα? ?σκαρι?θ, ? ε?? τ?ν δ?δεκα, ?π?λθεν πρ?? το?? ?ρχιερε?? ?να α?τ?ν παραδο? α?το??. 11?ο? δ? ?κο?σαντε? ?χ?ρησαν κα? ?πηγγε?λαντο α?τ? ?ργ?ριον δο?ναι. κα? ?ζ?τει π?? α?τ?ν ε?κα?ρω? παραδο?. Preparing the Passover(Psalm 41:1-13; Matthew 26:17-25; Luke 22:7-13; John 13:18-30)12?Κα? τ? πρ?τ? ?μ?ρ? τ?ν ?ζ?μων, ?τε τ? π?σχα ?θυον, λ?γουσιν α?τ? ο? μαθητα? α?το? “Πο? θ?λει? ?πελθ?ντε? ?τοιμ?σωμεν ?να φ?γ?? τ? π?σχα;” 13?Κα? ?ποστ?λλει δ?ο τ?ν μαθητ?ν α?το? κα? λ?γει α?το?? “?π?γετε ε?? τ?ν π?λιν, κα? ?παντ?σει ?μ?ν ?νθρωπο? κερ?μιον ?δατο? βαστ?ζων? ?κολουθ?σατε α?τ?, 14?κα? ?που ??ν ε?σ?λθ? ε?πατε τ? ο?κοδεσπ?τ? ?τι ? Διδ?σκαλο? λ?γει ‘Πο? ?στιν τ? κατ?λυμ? μου, ?που τ? π?σχα μετ? τ?ν μαθητ?ν μου φ?γω;’ 15?κα? α?τ?? ?μ?ν δε?ξει ?ν?γαιον μ?γα ?στρωμ?νον ?τοιμον? κα? ?κε? ?τοιμ?σατε ?μ?ν.” 16?Κα? ?ξ?λθον ο? μαθητα? κα? ?λθον ε?? τ?ν π?λιν κα? ε?ρον καθ?? ε?πεν α?το??, κα? ?το?μασαν τ? π?σχα. 17?Κα? ?ψ?α? γενομ?νη? ?ρχεται μετ? τ?ν δ?δεκα. 18?Κα? ?νακειμ?νων α?τ?ν κα? ?σθι?ντων ? ?ησο?? ε?πεν “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ε?? ?ξ ?μ?ν παραδ?σει με, ? ?σθ?ων μετ’ ?μο?.” 19??ρξαντο λυπε?σθαι κα? λ?γειν α?τ? ε?? κατ? ε?? “Μ?τι ?γ?;” 20?? δ? ε?πεν α?το?? “Ε?? τ?ν δ?δεκα, ? ?μβαπτ?μενο? μετ’ ?μο? ε?? τ? τρ?βλιον. 21??τι ? μ?ν Υ??? το? ?νθρ?που ?π?γει καθ?? γ?γραπται περ? α?το?? ο?α? δ? τ? ?νθρ?π? ?κε?ν? δι’ ο? ? Υ??? το? ?νθρ?που παραδ?δοται? καλ?ν α?τ? ε? ο?κ ?γενν?θη ? ?νθρωπο? ?κε?νο?.” The Last Supper(Matthew 26:26-30; Luke 22:14-23; 1 Corinthians 11:17-34)22?Κα? ?σθι?ντων α?τ?ν λαβ?ν ?ρτον ε?λογ?σα? ?κλασεν κα? ?δωκεν α?το?? κα? ε?πεν “Λ?βετε? το?τ? ?στιν τ? σ?μ? μου.” 23?Κα? λαβ?ν ποτ?ριον ε?χαριστ?σα? ?δωκεν α?το??, κα? ?πιον ?ξ α?το? π?ντε?. 24?κα? ε?πεν α?το?? “Το?τ? ?στιν τ? α?μ? μου τ?? διαθ?κη?d τ? ?κχυνν?μενον ?π?ρ πολλ?ν. 25??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο?κ?τι ο? μ? π?ω ?κ το? γεν?ματο? τ?? ?μπ?λου ?ω? τ?? ?μ?ρα? ?κε?νη? ?ταν α?τ? π?νω καιν?ν ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο?.” 26?Κα? ?μν?σαντε? ?ξ?λθον ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν. Jesus Predicts Peter's Denial(Matthew 26:31-35; Luke 22:31-38; John 13:36-38)27?Κα? λ?γει α?το?? ? ?ησο?? ?τι “Π?ντε? σκανδαλισθ?σεσθε,e ?τι γ?γραπται‘Πατ?ξω τ?ν ποιμ?να,Κα? τ? πρ?βατα διασκορπισθ?σονται.’f 28??λλ? μετ? τ? ?γερθ?να? με προ?ξω ?μ?? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν.” 29?? δ? Π?τρο? ?φη α?τ? “Ε? κα? π?ντε? σκανδαλισθ?σονται, ?λλ’ ο?κ ?γ?.” 30?Κα? λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?μ?ν λ?γω σοι ?τι σ? σ?μερον τα?τ? τ? νυκτ? πρ?ν ? δ?? ?λ?κτορα φων?σαι τρ?? με ?παρν?σ?.” 31?? δ? ?κπερισσ?? ?λ?λει “??ν δ?? με συναποθανε?ν σοι, ο? μ? σε ?παρν?σομαι.” ?σα?τω? δ? κα? π?ντε? ?λεγον. Jesus Prays at Gethsemane(Matthew 26:36-46; Luke 22:39-46)32?Κα? ?ρχονται ε?? χωρ?ον ο? τ? ?νομα Γεθσημαν?, κα? λ?γει το?? μαθητα?? α?το? “Καθ?σατε ?δε ?ω? προσε?ξωμαι.” 33?κα? παραλαμβ?νει τ?ν Π?τρον κα? τ?ν ??κωβον κα? τ?ν ?ω?ννην μετ’ α?το?, κα? ?ρξατο ?κθαμβε?σθαι κα? ?δημονε?ν, 34?κα? λ?γει α?το?? “Περ?λυπ?? ?στιν ? ψυχ? μου ?ω? θαν?του? με?νατε ?δε κα? γρηγορε?τε.” 35?Κα? προελθ?ν μικρ?ν ?πιπτεν ?π? τ?? γ??, κα? προση?χετο ?να ε? δυνατ?ν ?στιν παρ?λθ? ?π’ α?το? ? ?ρα, 36?κα? ?λεγεν “?ββ? ? Πατ?ρ, π?ντα δυνατ? σοι? παρ?νεγκε τ? ποτ?ριον το?το ?π’ ?μο?? ?λλ’ ο? τ? ?γ? θ?λω ?λλ? τ? σ?.” 37?Κα? ?ρχεται κα? ε?ρ?σκει α?το?? καθε?δοντα?, κα? λ?γει τ? Π?τρ? “Σ?μων, καθε?δει?; ο?κ ?σχυσα? μ?αν ?ραν γρηγορ?σαι; 38?γρηγορε?τε κα? προσε?χεσθε, ?να μ? ?λθητε ε?? πειρασμ?ν? τ? μ?ν πνε?μα πρ?θυμον, ? δ? σ?ρξ ?σθεν??.” 39?Κα? π?λιν ?πελθ?ν προση?ξατο τ?ν α?τ?ν λ?γον ε?π?ν. 40?κα? π?λιν ?λθ?ν ε?ρεν α?το?? καθε?δοντα?, ?σαν γ?ρ α?τ?ν ο? ?φθαλμο? καταβαρυν?μενοι, κα? ο?κ ?δεισαν τ? ?ποκριθ?σιν α?τ?. 41?Κα? ?ρχεται τ? τρ?τον κα? λ?γει α?το?? “Καθε?δετε τ? λοιπ?ν κα? ?ναπα?εσθε? ?π?χει? ?λθεν ? ?ρα, ?δο? παραδ?δοται ? Υ??? το? ?νθρ?που ε?? τ?? χε?ρα? τ?ν ?μαρτωλ?ν. 42??γε?ρεσθε ?γωμεν? ?δο? ? παραδιδο?? με ?γγικεν.” The Betrayal of Jesus(Matthew 26:47-56; Luke 22:47-53; John 18:1-14)43?Κα? ε?θ?? ?τι α?το? λαλο?ντο? παραγ?νεται ??? ?ο?δα? ε?? τ?ν δ?δεκα, κα? μετ’ α?το? ?χλο? μετ? μαχαιρ?ν κα? ξ?λων παρ? τ?ν ?ρχιερ?ων κα? τ?ν γραμματ?ων κα? τ?ν πρεσβυτ?ρων. 44?Δεδ?κει δ? ? παραδιδο?? α?τ?ν σ?σσημον α?το?? λ?γων “?ν ?ν φιλ?σω α?τ?? ?στιν? κρατ?σατε α?τ?ν κα? ?π?γετε ?σφαλ??.” 45?κα? ?λθ?ν ε?θ?? προσελθ?ν α?τ? λ?γει “?αββ?,” κα? κατεφ?λησεν α?τ?ν? 46?Ο? δ? ?π?βαλαν τ?? χε?ρα? α?τ? κα? ?κρ?τησαν α?τ?ν. 47?ε?? δ? τι? τ?ν παρεστηκ?των σπασ?μενο? τ?ν μ?χαιραν ?παισεν τ?ν δο?λον το? ?ρχιερ?ω? κα? ?φε?λεν α?το? τ? ?τ?ριον. 48?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “?? ?π? λ?στ?ν ?ξ?λθατε μετ? μαχαιρ?ν κα? ξ?λων συλλαβε?ν με? 49?καθ’ ?μ?ραν ?μην πρ?? ?μ?? ?ν τ? ?ερ? διδ?σκων, κα? ο?κ ?κρατ?σατ? με? ?λλ’ ?να πληρωθ?σιν α? γραφα?.” 50?Κα? ?φ?ντε? α?τ?ν ?φυγον π?ντε?. 51?Κα? νεαν?σκο? τι? συνηκολο?θει α?τ? περιβεβλημ?νο? σινδ?να ?π? γυμνο?, κα? κρατο?σιν α?τ?ν? 52?? δ? καταλιπ?ν τ?ν σινδ?να γυμν?? ?φυγεν. Jesus Faces the Sanhedrin(Isaiah 53:1-8; Matthew 26:57-68; John 18:19-24; 1 Peter 2:21-25)53?Κα? ?π?γαγον τ?ν ?ησο?ν πρ?? τ?ν ?ρχιερ?α, κα? συν?ρχονται π?ντε? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι κα? ο? γραμματε??. 54?κα? ? Π?τρο? ?π? μακρ?θεν ?κολο?θησεν α?τ? ?ω? ?σω ε?? τ?ν α?λ?ν το? ?ρχιερ?ω?, κα? ?ν συνκαθ?μενο? μετ? τ?ν ?πηρετ?ν κα? θερμαιν?μενο? πρ?? τ? φ??. 55?Ο? δ? ?ρχιερε?? κα? ?λον τ? συν?δριον ?ζ?τουν κατ? το? ?ησο? μαρτυρ?αν ε?? τ? θανατ?σαι α?τ?ν, κα? ο?χ η?ρισκον? 56?πολλο? γ?ρ ?ψευδομαρτ?ρουν κατ’ α?το?, κα? ?σαι α? μαρτυρ?αι ο?κ ?σαν. 57?Κα? τινε? ?ναστ?ντε? ?ψευδομαρτ?ρουν κατ’ α?το? λ?γοντε? 58?“?τι ?με?? ?κο?σαμεν α?το? λ?γοντο? ?τι ‘?γ? καταλ?σω τ?ν να?ν το?τον τ?ν χειροπο?ητον κα? δι? τρι?ν ?μερ?ν ?λλον ?χειροπο?ητον ο?κοδομ?σω.’” 59?κα? ο?δ? ο?τω? ?ση ?ν ? μαρτυρ?α α?τ?ν. 60?Κα? ?ναστ?? ? ?ρχιερε?? ε?? μ?σον ?πηρ?τησεν τ?ν ?ησο?ν λ?γων “Ο?κ ?ποκρ?ν? ο?δ?ν; τ? ο?το? σου καταμαρτυρο?σιν;” 61?? δ? ?σι?πα κα? ο?κ ?πεκρ?νατο ο?δ?ν.Π?λιν ? ?ρχιερε?? ?πηρ?τα α?τ?ν κα? λ?γει α?τ? “Σ? ε? ? Χριστ?? ? Υ??? το? Ε?λογητο?;” 62?? δ? ?ησο?? ε?πεν “?γ? ε?μι, κα? ?ψεσθε τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?κ δεξι?ν καθ?μενον τ?? δυν?μεω? κα? ?ρχ?μενον μετ? τ?ν νεφελ?ν το? ο?ρανο?.” 63?? δ? ?ρχιερε?? διαρρ?ξα? το?? χιτ?να? α?το? λ?γει “Τ? ?τι χρε?αν ?χομεν μαρτ?ρων; 64??κο?σατε τ?? βλασφημ?α?? τ? ?μ?ν φα?νεται;”Ο? δ? π?ντε? κατ?κριναν α?τ?ν ?νοχον ε?ναι θαν?του. 65?Κα? ?ρξαντ? τινε? ?μπτ?ειν α?τ? κα? περικαλ?πτειν α?το? τ? πρ?σωπον κα? κολαφ?ζειν α?τ?ν κα? λ?γειν α?τ? “Προφ?τευσον,” κα? ο? ?πηρ?ται ?απ?σμασιν α?τ?ν ?λαβον. Peter Denies Jesus(Matthew 26:69-75; Luke 22:54-62; John 18:15-18)66?Κα? ?ντο? το? Π?τρου κ?τω ?ν τ? α?λ? ?ρχεται μ?α τ?ν παιδισκ?ν το? ?ρχιερ?ω?, 67?κα? ?δο?σα τ?ν Π?τρον θερμαιν?μενον ?μβλ?ψασα α?τ? λ?γει “Κα? σ? μετ? το? Ναζαρηνο? ?σθα το? ?ησο?.” 68?? δ? ?ρν?σατο λ?γων “Ο?τε ο?δα ο?τε ?π?σταμαι σ? τ? λ?γει?.” κα? ?ξ?λθεν ?ξω ε?? τ? προα?λιον, ?κα? ?λ?κτωρ ?φ?νησεν??g 69?Κα? ? παιδ?σκη ?δο?σα α?τ?ν ?ρξατο π?λιν λ?γειν το?? παρεστ?σιν ?τι “Ο?το? ?ξ α?τ?ν ?στιν.” 70?? δ? π?λιν ?ρνε?το.Κα? μετ? μικρ?ν π?λιν ο? παρεστ?τε? ?λεγον τ? Π?τρ? “?ληθ?? ?ξ α?τ?ν ε?? κα? γ?ρ Γαλιλα?ο? ε?.”h 71?? δ? ?ρξατο ?ναθεματ?ζειν κα? ?μν?ναι ?τι “Ο?κ ο?δα τ?ν ?νθρωπον το?τον ?ν λ?γετε.” 72?κα? ε?θ?? ?κ δευτ?ρου ?λ?κτωρ ?φ?νησεν.Κα? ?νεμν?σθη ? Π?τρο? τ? ??μα ?? ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? ?τι “Πρ?ν ?λ?κτορα δ?? ? φων?σαι τρ?? με ?παρν?σ??” κα? ?πιβαλ?ν ?κλαιεν. a 3 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 5 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)c 7 See Deuteronomy 15:11d 24 BYZ and TR καιν?? διαθ?κη?e 27 BYZ and TR include ?ν ?μο? ?ν τ? νυκτ? τα?τ?f 27 Zechariah 13:7g 68 NE and WH do not include κα? ?λ?κτωρ ?φ?νησενh 70 BYZ and TR include and your speech is similarMark 15Jesus Delivered to Pilate(Matthew 27:1-2)1?Κα? ε?θ?? πρω? συμβο?λιον ποι?σαντε?* ο? ?ρχιερε?? μετ? τ?ν πρεσβυτ?ρων κα? γραμματ?ων κα? ?λον τ? συν?δριον, δ?σαντε? τ?ν ?ησο?ν ?π?νεγκαν κα? παρ?δωκαν Πιλ?τ?. 2?Κα? ?πηρ?τησεν α?τ?ν ? Πιλ?το? “Σ? ε? ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων;”? δ? ?ποκριθε?? α?τ? λ?γει “Σ? λ?γει?.” 3?Κα? κατηγ?ρουν α?το? ο? ?ρχιερε?? πολλ?. 4?? δ? Πιλ?το? π?λιν ?πηρ?τα α?τ?ν λ?γων “Ο?κ ?ποκρ?ν? ο?δ?ν; ?δε π?σα σου κατηγορο?σιν.” 5?? δ? ?ησο?? ο?κ?τι ο?δ?ν ?πεκρ?θη, ?στε θαυμ?ζειν τ?ν Πιλ?τον. The Crowd Chooses Barabbas(Matthew 27:15-23; Luke 23:13-25)6?Κατ? δ? ?ορτ?ν ?π?λυεν α?το?? ?να δ?σμιον ?ν παρ?το?ντο. 7??ν δ? ? λεγ?μενο? Βαραββ?? μετ? τ?ν στασιαστ?ν δεδεμ?νο?, ο?τινε? ?ν τ? στ?σει φ?νον πεποι?κεισαν. 8?κα? ?ναβ?? ? ?χλο? ?ρξατο α?τε?σθαι καθ?? ?πο?ει α?το??. 9?? δ? Πιλ?το? ?πεκρ?θη α?το?? λ?γων “Θ?λετε ?πολ?σω ?μ?ν τ?ν Βασιλ?α τ?ν ?ουδα?ων;” 10??γ?νωσκεν γ?ρ ?τι δι? φθ?νον παραδεδ?κεισαν α?τ?ν ο? ?ρχιερε??. 11?Ο? δ? ?ρχιερε?? ?ν?σεισαν τ?ν ?χλον ?να μ?λλον τ?ν Βαραββ?ν ?πολ?σ? α?το??. Pilate Delivers up Jesus(Matthew 27:24-26)12?? δ? Πιλ?το? π?λιν ?ποκριθε?? ?λεγεν α?το?? “Τ? ο?ν ?θ?λετε? ποι?σω ?ν λ?γετε τ?ν Βασιλ?α τ?ν ?ουδα?ων;” 13?Ο? δ? π?λιν ?κραξαν “Στα?ρωσον α?τ?ν.” 14?? δ? Πιλ?το? ?λεγεν α?το?? “Τ? γ?ρ ?πο?ησεν κακ?ν;”Ο? δ? περισσ?? ?κραξαν “Στα?ρωσον α?τ?ν.” 15?? δ? Πιλ?το? βουλ?μενο? τ? ?χλ? τ? ?καν?ν ποι?σαι ?π?λυσεν α?το?? τ?ν Βαραββ?ν, κα? παρ?δωκεν τ?ν ?ησο?ν φραγελλ?σα? ?να σταυρωθ?. The Soldiers Mock Jesus(Isaiah 50:4-11; Matthew 27:27-31; Luke 22:63-65; John 19:1-15)16?Ο? δ? στρατι?ται ?π?γαγον α?τ?ν ?σω τ?? α?λ??, ? ?στιν Πραιτ?ριον, κα? συνκαλο?σιν ?λην τ?ν σπε?ραν. 17?κα? ?νδιδ?σκουσιν α?τ?ν πορφ?ραν κα? περιτιθ?ασιν α?τ? πλ?ξαντε? ?κ?νθινον στ?φανον? 18?κα? ?ρξαντο ?σπ?ζεσθαι α?τ?ν “Χα?ρε, Βασιλε? τ?ν ?ουδα?ων?” 19?Κα? ?τυπτον α?το? τ?ν κεφαλ?ν καλ?μ? κα? ?ν?πτυον α?τ?, κα? τιθ?ντε? τ? γ?νατα προσεκ?νουν α?τ?. 20?κα? ?τε ?ν?παιξαν α?τ?, ?ξ?δυσαν α?τ?ν τ?ν πορφ?ραν κα? ?ν?δυσαν α?τ?ν τ? ?μ?τια α?το? ??δια?. Κα? ?ξ?γουσιν α?τ?ν ?να σταυρ?σωσιν α?τ?ν. The Crucifixion(Psalms 22:1-31; 69:1-36; Matthew 27:32-44; Luke 23:26-43; John 19:16-27)21?Κα? ?γγαρε?ουσιν παρ?γοντ? τινα Σ?μωνα Κυρηνα?ον ?ρχ?μενον ?π’ ?γρο?, τ?ν πατ?ρα ?λεξ?νδρου κα? ?ο?φου, ?να ?ρ? τ?ν σταυρ?ν α?το?. 22?Κα? φ?ρουσιν α?τ?ν ?π? τ?ν Γολγοθ?ν τ?πον, ? ?στιν μεθερμηνευ?μενον* Κραν?ου τ?πο?. 23?κα? ?δ?δουν α?τ? ?σμυρνισμ?νον ο?νον? ?? δ? ο?κ ?λαβεν. 24?Κα? σταυρο?σιν α?τ?ν, κα? διαμερ?ζονται τ? ?μ?τια α?το?, β?λλοντε? κλ?ρον ?π’ α?τ? τ?? τ? ?ρ?. 25??ν δ? ?ρα τρ?τη κα? ?στα?ρωσαν α?τ?ν. 26?κα? ?ν ? ?πιγραφ? τ?? α?τ?α? α?το? ?πιγεγραμμ?νηΟ* ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ.27?Κα? σ?ν α?τ? σταυρο?σιν δ?ο λ?στ??, ?να ?κ δεξι?ν κα? ?να ?ξ ε?ων?μων α?το?.a 29?Κα? ο? παραπορευ?μενοι ?βλασφ?μουν α?τ?ν κινο?ντε? τ?? κεφαλ?? α?τ?ν κα? λ?γοντε? “Ο?? ? καταλ?ων τ?ν να?ν κα? ο?κοδομ?ν ?ν τρισ?ν ?μ?ραι?, 30?σ?σον σεαυτ?ν καταβ?? ?π? το? σταυρο?.” 31??μο?ω? κα? ο? ?ρχιερε?? ?μπα?ζοντε? πρ?? ?λλ?λου? μετ? τ?ν γραμματ?ων ?λεγον “?λλου? ?σωσεν, ?αυτ?ν ο? δ?ναται σ?σαι? 32?? Χριστ?? ? Βασιλε?? ?σρα?λ καταβ?τω ν?ν ?π? το? σταυρο?, ?να ?δωμεν κα? πιστε?σωμεν.” κα? ο? συνεσταυρωμ?νοι σ?ν α?τ? ?νε?διζον α?τ?ν. The Death of Jesus(Psalm 22:1-31; Matthew 27:45-56; Luke 23:44-49; John 19:28-30)33?Κα? γενομ?νη? ?ρα? ?κτη? σκ?το? ?γ?νετο ?φ’ ?λην τ?ν γ?ν ?ω? ?ρα? ?ν?τη?. 34?κα? τ? ?ν?τ? ?ρ? ?β?ησεν ? ?ησο?? φων? μεγ?λ? “?λω? ?λω? λεμ?* σαβαχθ?νι*;” ? ?στιν μεθερμηνευ?μενον “? Θε?? μου ? Θε?? μου, ε?? τ? ?γκατ?λιπ?? με;”b 35?Κα? τινε? τ?ν παρεστηκ?των ?κο?σαντε? ?λεγον “?δε ?λ?αν φωνε?.” 36?Δραμ?ν δ? τι? κα? γεμ?σα? σπ?γγον ?ξου? περιθε?? καλ?μ? ?π?τιζεν α?τ?ν, λ?γων “?φετε ?δωμεν ε? ?ρχεται ?λ?α? καθελε?ν α?τ?ν.” 37?? δ? ?ησο?? ?φε?? φων?ν μεγ?λην ?ξ?πνευσεν. 38?Κα? τ? καταπ?τασμα το? ναο? ?σχ?σθη ε?? δ?ο ?π’ ?νωθεν ?ω? κ?τω. 39??δ?ν δ? ? κεντυρ?ων ? παρεστηκ?? ?ξ ?ναντ?α? α?το? ?τι ο?τω? ?ξ?πνευσεν,c ε?πεν “?ληθ?? ο?το? ? ?νθρωπο? Υ??? Θεο? ?ν.” 40??σαν δ? κα? γυνα?κε? ?π? μακρ?θεν θεωρο?σαι, ?ν α?? κα? Μαρ?α ? Μαγδαλην? κα? Μαρ?α ? ?ακ?βου το? μικρο? κα? ?ωσ?το? μ?τηρ κα? Σαλ?μη, 41?α? ?τε ?ν ?ν τ? Γαλιλα?? ?κολο?θουν α?τ? κα? διηκ?νουν α?τ?, κα? ?λλαι πολλα? α? συναναβ?σαι α?τ? ε?? ?εροσ?λυμα. The Burial of Jesus(Isaiah 53:9-12; Matthew 27:57-61; Luke 23:50-56; John 19:38-42)42?Κα? ?δη ?ψ?α? γενομ?νη?, ?πε? ?ν Παρασκευ?, ? ?στιν προσ?ββατον, 43??λθ?ν ?ωσ?φ ? ?π? ?ριμαθα?α?, ε?σχ?μων βουλευτ??, ?? κα? α?τ?? ?ν προσδεχ?μενο? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, τολμ?σα? ε?σ?λθεν πρ?? τ?ν Πιλ?τον κα? ?τ?σατο τ? σ?μα το? ?ησο?. 44?? δ? Πιλ?το? ?θα?μασεν ε? ?δη τ?θνηκεν, κα? προσκαλεσ?μενο? τ?ν κεντυρ?ωνα ?πηρ?τησεν α?τ?ν ε? π?λαι ?π?θανεν? 45?κα? γνο?? ?π? το? κεντυρ?ωνο? ?δωρ?σατο τ? πτ?μα τ? ?ωσ?φ. 46?Κα? ?γορ?σα? σινδ?να καθελ?ν α?τ?ν ?νε?λησεν τ? σινδ?νι κα? ?θηκεν* α?τ?ν ?ν μνημε??* ? ?ν λελατομημ?νον ?κ π?τρα?, κα? προσεκ?λισεν λ?θον ?π? τ?ν θ?ραν το? μνημε?ου. 47?? δ? Μαρ?α ? Μαγδαλην? κα? Μαρ?α ? ?ωσ?το?d ?θε?ρουν πο? τ?θειται. a 27 BYZ and TR include 28 Κα? ?πληρ?θη ? γραφ? ? λ?γουσα, Κα? μετ? ?ν?μων ?λογ?σθη.b 34 Psalm 22:1c 39 BYZ and TR κρ?ξα? ?ξ?πνευσενd 47 BYZ and TR ?ωσ?Mark 16The Resurrection(Psalm 16:1-11; Psalm 49:1-20; Matthew 28:1-10; Luke 24:1-12; John 20:1-9)1?Κα? διαγενομ?νου το? σαββ?του Μαρ?α ? Μαγδαλην? κα? Μαρ?α ? το? ?ακ?βου κα? Σαλ?μη ?γ?ρασαν ?ρ?ματα ?να ?λθο?σαι ?λε?ψωσιν α?τ?ν. 2?κα? λ?αν πρω? τ? μι? τ?ν σαββ?των ?ρχονται ?π? τ? μνημε?ον*, ?νατε?λαντο? το? ?λ?ου. 3?κα? ?λεγον πρ?? ?αυτ?? “Τ?? ?ποκυλ?σει ?μ?ν τ?ν λ?θον ?κ τ?? θ?ρα? το? μνημε?ου;” 4?κα? ?ναβλ?ψασαι θεωρο?σιν ?τι ?ποκεκ?λισται* ? λ?θο?? ?ν γ?ρ μ?γα? σφ?δρα. 5?Κα? ε?σελθο?σαι ε?? τ? μνημε?ον ε?δον νεαν?σκον καθ?μενον ?ν το?? δεξιο?? περιβεβλημ?νον στολ?ν λευκ?ν, κα? ?ξεθαμβ?θησαν. 6?? δ? λ?γει α?τα?? “Μ? ?κθαμβε?σθε? ?ησο?ν ζητε?τε τ?ν Ναζαρην?ν τ?ν ?σταυρωμ?νον? ?γ?ρθη, ο?κ ?στιν ?δε? ?δε ? τ?πο? ?που ?θηκαν α?τ?ν. 7??λλ? ?π?γετε ε?πατε το?? μαθητα?? α?το? κα? τ? Π?τρ? ?τι Προ?γει ?μ?? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν? ?κε? α?τ?ν ?ψεσθε, καθ?? ε?πεν ?μ?ν.” 8?Κα? ?ξελθο?σαι ?φυγον ?π? το? μνημε?ου, ε?χεν γ?ρ α?τ?? τρ?μο? κα? ?κστασι?? κα? ο?δεν? ο?δ?ν ε?παν? ?φοβο?ντο γ?ρ.a Jesus Appears to Mary Magdalene(John 20:10-18)9???ναστ?? δ? πρω? πρ?τ? σαββ?του ?φ?νη πρ?τον Μαρ?? τ? Μαγδαλην?, παρ’ ?? ?κβεβλ?κει ?πτ? δαιμ?νια. 10??κε?νη πορευθε?σα ?π?γγειλεν το?? μετ’ α?το? γενομ?νοι? πενθο?σι κα? κλα?ουσιν? 11?κ?κε?νοι ?κο?σαντε? ?τι ζ? κα? ?θε?θη ?π’ α?τ?? ?π?στησαν. Jesus Appears to Two Disciples(Luke 24:13-24)12?Μετ? δ? τα?τα δυσ?ν ?ξ α?τ?ν περιπατο?σιν ?φανερ?θη ?ν ?τ?ρ? μορφ? πορευομ?νοι? ε?? ?γρ?ν? 13?κ?κε?νοι ?πελθ?ντε? ?π?γγειλαν το?? λοιπο??? ο?δ? ?κε?νοι? ?π?στευσαν. The Great Commission(Matthew 28:16-20)14??στερον δ? ?νακειμ?νοι? α?το?? το?? ?νδεκα ?φανερ?θη, κα? ?νε?δισεν τ?ν ?πιστ?αν α?τ?ν κα? σκληροκαρδ?αν ?τι το?? θεασαμ?νοι? α?τ?ν ?γηγερμ?νον ο?κ ?π?στευσαν. 15?Κα? ε?πεν α?το?? “Πορευθ?ντε? ε?? τ?ν κ?σμον ?παντα κηρ?ξατε τ? ε?αγγ?λιον π?σ? τ? κτ?σει. 16?? πιστε?σα? κα? βαπτισθε?? σωθ?σεται, ? δ? ?πιστ?σα? κατακριθ?σεται. 17?σημε?α δ? το?? πιστε?σασιν τα?τα παρακολουθ?σει, ?ν τ? ?ν?ματ? μου δαιμ?νια ?κβαλο?σιν, γλ?σσαι? λαλ?σουσιν καινα??, 18?[και ?ν τα?? χερσ?ν] ?φει? ?ρο?σιν κ?ν θαν?σιμ?ν τι π?ωσιν ο? μ? α?το?? βλ?ψ?, ?π? ?ρρ?στου? χε?ρα? ?πιθ?σουσιν κα? καλ?? ?ξουσιν.” The Ascension(Luke 24:50-53; Acts 1:6-11)19?? μ?ν ο?ν Κ?ριο? ?ησο?? μετ? τ? λαλ?σαι α?το?? ?νελ?μφθη ε?? τ?ν ο?ραν?ν κα? ?κ?θισεν ?κ δεξι?ν το? Θεο?. 20??κε?νοι δ? ?ξελθ?ντε? ?κ?ρυξαν πανταχο?, το? Κυρ?ου συνεργο?ντο? κα? τ?ν λ?γον βεβαιο?ντο? δι? τ?ν ?πακολουθο?ντων σημε?ων.? a 8 Some manuscripts end the Gospel of Mark after verse 8 or 9.LukeLuke 1Dedication to Theophilus(Acts 1:1-3)1??πειδ?περ πολλο? ?πεχε?ρησαν ?νατ?ξασθαι δι?γησιν περ? τ?ν πεπληροφορημ?νων ?ν ?μ?ν πραγμ?των, 2?καθ?? παρ?δοσαν ?μ?ν ο? ?π’ ?ρχ?? α?τ?πται κα? ?πηρ?ται γεν?μενοι το? λ?γου, 3??δοξε κ?μο? παρηκολουθηκ?τι ?νωθεν π?σιν ?κριβ?? καθεξ?? σοι γρ?ψαι, κρ?τιστε Θε?φιλε, 4??να ?πιγν?? περ? ?ν κατηχ?θη? λ?γων τ?ν ?σφ?λειαν. Gabriel Foretells John's Birth(Matthew 11:7-19; Luke 7:24-35; Luke 16:14-17)5??γ?νετο ?ν τα?? ?μ?ραι? ?ρ?δου βασιλ?ω? τ?? ?ουδα?α? ?ερε?? τι? ?ν?ματι Ζαχαρ?α? ?ξ ?φημερ?α? ?βι?, κα? γυν? α?τ? ?κ τ?ν θυγατ?ρων ?αρ?ν, κα? τ? ?νομα α?τ?? ?λισ?βετ. 6??σαν δ? δ?καιοι ?μφ?τεροι ?ναντ?ον το? Θεο?, πορευ?μενοι ?ν π?σαι? τα?? ?ντολα?? κα? δικαι?μασιν το? Κυρ?ου ?μεμπτοι. 7?κα? ο?κ ?ν α?το?? τ?κνον, καθ?τι ?ν ? ?λισ?βετ στε?ρα, κα? ?μφ?τεροι προβεβηκ?τε? ?ν τα?? ?μ?ραι? α?τ?ν ?σαν. 8??γ?νετο δ? ?ν τ? ?ερατε?ειν α?τ?ν ?ν τ? τ?ξει τ?? ?φημερ?α? α?το? ?ναντι το? Θεο?, 9?κατ? τ? ?θο? τ?? ?ερατε?α? ?λαχε το? θυμι?σαι ε?σελθ?ν ε?? τ?ν να?ν το? Κυρ?ου, 10?κα? π?ν τ? πλ?θο? ?ν το? λαο? προσευχ?μενον ?ξω τ? ?ρ? το? θυμι?ματο?. 11??φθη δ? α?τ? ?γγελο? Κυρ?ου ?στ?? ?κ δεξι?ν το? θυσιαστηρ?ου το? θυμι?ματο?. 12?κα? ?ταρ?χθη Ζαχαρ?α? ?δ?ν, κα? φ?βο? ?π?πεσεν ?π’ α?τ?ν. 13?Ε?πεν δ? πρ?? α?τ?ν ? ?γγελο? “Μ? φοβο?, Ζαχαρ?α, δι?τι ε?σηκο?σθη ? δ?ησ?? σου, κα? ? γυν? σου ?λισ?βετ γενν?σει υ??ν σοι, κα? καλ?σει? τ? ?νομα α?το? ?ω?ννην? 14?κα? ?σται χαρ? σοι κα? ?γαλλ?ασι?, κα? πολλο? ?π? τ? γεν?σει α?το? χαρ?σονται. 15??σται γ?ρ μ?γα? ?ν?πιον ?το?? Κυρ?ου, κα? ο?νον κα? σ?κερα ο? μ? π??, κα? Πνε?ματο? ?γ?ου πλησθ?σεται ?τι ?κ κοιλ?α? μητρ?? α?το?, 16?κα? πολλο?? τ?ν υ??ν ?σρα?λ ?πιστρ?ψει ?π? Κ?ριον τ?ν Θε?ν α?τ?ν? 17?κα? α?τ?? προελε?σεται ?ν?πιον α?το? ?ν πνε?ματι κα? δυν?μει ?λ?ου, ?πιστρ?ψαι καρδ?α? πατ?ρων ?π? τ?κνα κα? ?πειθε?? ?ν φρον?σει δικα?ων, ?τοιμ?σαι Κυρ?? λα?ν κατεσκευασμ?νον.” 18?Κα? ε?πεν Ζαχαρ?α? πρ?? τ?ν ?γγελον “Κατ? τ? γν?σομαι το?το; ?γ? γ?ρ ε?μι πρεσβ?τη? κα? ? γυν? μου προβεβηκυ?α ?ν τα?? ?μ?ραι? α?τ??.” 19?Κα? ?ποκριθε?? ? ?γγελο? ε?πεν α?τ? “?γ? ε?μι Γαβρι?λ ? παρεστηκ?? ?ν?πιον το? Θεο?, κα? ?πεστ?λην λαλ?σαι πρ?? σ? κα? ε?αγγελ?σασθα? σοι τα?τα? 20?κα? ?δο? ?σ? σιωπ?ν κα? μ? δυν?μενο? λαλ?σαι ?χρι ?? ?μ?ρα? γ?νηται τα?τα, ?νθ’ ?ν ο?κ ?π?στευσα? το?? λ?γοι? μου, ο?τινε? πληρωθ?σονται ε?? τ?ν καιρ?ν α?τ?ν.” 21?Κα? ?ν ? λα?? προσδοκ?ν τ?ν Ζαχαρ?αν, κα? ?θα?μαζον ?ν τ? χρον?ζειν ?ν τ? να? α?τ?ν. 22??ξελθ?ν δ? ο?κ ?δ?νατο λαλ?σαι α?το??, κα? ?π?γνωσαν ?τι ?πτασ?αν ??ρακεν ?ν τ? να?? κα? α?τ?? ?ν διανε?ων α?το??, κα? δι?μενεν κωφ??. 23?κα? ?γ?νετο ?? ?πλ?σθησαν α? ?μ?ραι τ?? λειτουργ?α? α?το?, ?π?λθεν ε?? τ?ν ο?κον α?το?. 24?Μετ? δ? τα?τα? τ?? ?μ?ρα? συν?λαβεν ?λισ?βετ ? γυν? α?το?, κα? περι?κρυβεν ?αυτ?ν μ?να? π?ντε, λ?γουσα 25??τι “Ο?τω? μοι πεπο?ηκεν Κ?ριο? ?ν ?μ?ραι? α?? ?πε?δεν ?φελε?ν ?νειδ?? μου ?ν ?νθρ?ποι?.” Gabriel Foretells Jesus' Birth26??ν δ? τ? μην? τ? ?κτ? ?πεστ?λη ? ?γγελο? Γαβρι?λ ?π? το? Θεο? ε?? π?λιν τ?? Γαλιλα?α? ? ?νομα Ναζαρ?θ, 27?πρ?? παρθ?νον ?μνηστευμ?νην ?νδρ? ? ?νομα ?ωσ?φ, ?ξ ο?κου Δαυ?δ, κα? τ? ?νομα τ?? παρθ?νου Μαρι?μ. 28?κα? ε?σελθ?ν πρ?? α?τ?ν ε?πεν “Χα?ρε, κεχαριτωμ?νη, ? Κ?ριο? μετ? σο?.”a 29?? δ? ?π? τ? λ?γ? διεταρ?χθη, κα? διελογ?ζετο ποταπ?? ε?η ? ?σπασμ?? ο?το?. 30?κα? ε?πεν ? ?γγελο? α?τ? “Μ? φοβο?, Μαρι?μ? ε?ρε? γ?ρ χ?ριν παρ? τ? Θε?? 31?κα? ?δο? συλλ?μψ? ?ν γαστρ? κα? τ?ξ? υ??ν, κα? καλ?σει? τ? ?νομα α?το? ?ησο?ν. 32?ο?το? ?σται μ?γα? κα? Υ??? ?ψ?στου κληθ?σεται, κα? δ?σει α?τ? Κ?ριο? ? Θε?? τ?ν θρ?νον Δαυ?δ το? πατρ?? α?το?, 33?κα? βασιλε?σει ?π? τ?ν ο?κον ?ακ?β ε?? το?? α??να?, κα? τ?? βασιλε?α? α?το? ο?κ ?σται τ?λο?.” 34?Ε?πεν δ? Μαρι?μ πρ?? τ?ν ?γγελον “Π?? ?σται το?το, ?πε? ?νδρα ο? γιν?σκω;” 35?Κα? ?ποκριθε?? ? ?γγελο? ε?πεν α?τ? “Πνε?μα ?γιον ?πελε?σεται ?π? σ?, κα? δ?ναμι? ?ψ?στου ?πισκι?σει σοι? δι? κα? τ? γενν?μενονb ?γιον κληθ?σεται Υ??? Θεο?. 36?κα? ?δο? ?λισ?βετ ? συγγεν?? σου κα? α?τ? συνε?ληφεν υ??ν ?ν γ?ρει α?τ??, κα? ο?το? μ?ν ?κτο? ?στ?ν α?τ? τ? καλουμ?ν? στε?ρ?? 37??τι ο?κ ?δυνατ?σει παρ? το? Θεο? π?ν ??μα.” 38?Ε?πεν δ? Μαρι?μ “?δο? ? δο?λη Κυρ?ου? γ?νοιτ? μοι κατ? τ? ??μ? σου.” κα? ?π?λθεν ?π’ α?τ?? ? ?γγελο?. Mary Visits Elizabeth39??ναστ?σα δ? Μαρι?μ ?ν τα?? ?μ?ραι? τα?ται? ?πορε?θη ε?? τ?ν ?ρειν?ν μετ? σπουδ?? ε?? π?λιν ?ο?δα, 40?κα? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κον Ζαχαρ?ου κα? ?σπ?σατο τ?ν ?λισ?βετ. 41?κα? ?γ?νετο ?? ?κουσεν τ?ν ?σπασμ?ν τ?? Μαρ?α? ? ?λισ?βετ, ?σκ?ρτησεν τ? βρ?φο? ?ν τ? κοιλ?? α?τ??, κα? ?πλ?σθη Πνε?ματο? ?γ?ου ? ?λισ?βετ, 42?κα? ?νεφ?νησεν κραυγ? μεγ?λ? κα? ε?πεν “Ε?λογημ?νη σ? ?ν γυναιξ?ν, κα? ε?λογημ?νο? ? καρπ?? τ?? κοιλ?α? σου. 43?κα? π?θεν μοι το?το ?να ?λθ? ? μ?τηρ το? Κυρ?ου μου πρ?? ?μ?; 44??δο? γ?ρ ?? ?γ?νετο ? φων? το? ?σπασμο? σου ε?? τ? ?τ? μου, ?σκ?ρτησεν ?ν ?γαλλι?σει τ? βρ?φο? ?ν τ? κοιλ?? μου. 45?κα? μακαρ?α ? πιστε?σασα ?τι ?σται τελε?ωσι? το?? λελαλημ?νοι? α?τ? παρ? Κυρ?ου.” Mary's Song(1 Samuel 2:1-11)46?Κα? ε?πεν Μαρι?μ“Μεγαλ?νει ? ψυχ? μου τ?ν Κ?ριον, 47?κα? ?γαλλ?ασεν τ? πνε?μ? μου ?π? τ? Θε? τ? Σωτ?ρ? μου? 48??τι ?π?βλεψεν ?π? τ?ν ταπε?νωσιν τ?? δο?λη? α?το?.?δο? γ?ρ ?π? το? ν?ν μακαριο?σ?ν με π?σαι α? γενεα?? 49??τι ?πο?ησ?ν μοι μεγ?λα ? δυνατ??.κα? ?γιον τ? ?νομα α?το?, 50?κα? τ? ?λεο? α?το? ε?? γενε?? κα? γενε??το?? φοβουμ?νοι? α?τ?ν. 51??πο?ησεν κρ?το? ?ν βραχ?ονι α?το?,διεσκ?ρπισεν ?περηφ?νου? διανο?? καρδ?α? α?τ?ν? 52?καθε?λεν δυν?στα? ?π? θρ?νωνκα? ?ψωσεν ταπεινο??, 53?πειν?ντα? ?ν?πλησεν ?γαθ?νκα? πλουτο?ντα? ?ξαπ?στειλεν κενο??. 54??ντελ?βετο ?σρα?λ παιδ?? α?το?,μνησθ?ναι ?λ?ου?, 55?καθ?? ?λ?λησεν πρ?? το?? πατ?ρα? ?μ?ν,τ? ?βρα?μ κα? τ? σπ?ρματι α?το? ε?? τ?ν α??να.” 56??μεινεν δ? Μαρι?μ σ?ν α?τ? ?? μ?να? τρε??, κα? ?π?στρεψεν ε?? τ?ν ο?κον α?τ??. The Birth of John the Baptist57?Τ? δ? ?λισ?βετ ?πλ?σθη ? χρ?νο? το? τεκε?ν α?τ?ν, κα? ?γ?ννησεν υ??ν. 58?κα? ?κουσαν ο? περ?οικοι κα? ο? συγγενε?? α?τ?? ?τι ?μεγ?λυνεν Κ?ριο? τ? ?λεο? α?το? μετ’ α?τ??, κα? συν?χαιρον α?τ?. 59?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?μ?ρ? τ? ?γδ?? ?λθον περιτεμε?ν τ? παιδ?ον, κα? ?κ?λουν α?τ? ?π? τ? ?ν?ματι το? πατρ?? α?το? Ζαχαρ?αν. 60?κα? ?ποκριθε?σα ? μ?τηρ α?το? ε?πεν “Ο?χ?, ?λλ? κληθ?σεται ?ω?ννη?.” 61?Κα? ε?παν πρ?? α?τ?ν ?τι “Ο?δε?? ?στιν ?κ τ?? συγγενε?α? σου ?? καλε?ται τ? ?ν?ματι το?τ?.” 62??ν?νευον δ? τ? πατρ? α?το? τ? τ? ?ν θ?λοι καλε?σθαι α?τ?. 63?Κα? α?τ?σα? πινακ?διον ?γραψεν λ?γων “?ω?ννη? ?στ?ν ?νομα α?το?.” κα? ?θα?μασαν π?ντε?. 64??νε?χθη δ? τ? στ?μα α?το? παραχρ?μα κα? ? γλ?σσα α?το?, κα? ?λ?λει ε?λογ?ν τ?ν Θε?ν. 65?Κα? ?γ?νετο ?π? π?ντα? φ?βο? το?? περιοικο?ντα? α?το??, κα? ?ν ?λ? τ? ?ρειν? τ?? ?ουδα?α? διελαλε?το π?ντα τ? ??ματα τα?τα, 66?κα? ?θεντο π?ντε? ο? ?κο?σαντε? ?ν τ? καρδ?? α?τ?ν, λ?γοντε? “Τ? ?ρα τ? παιδ?ον το?το ?σται;” κα? γ?ρ χε?ρ Κυρ?ου ?ν μετ’ α?το?. Zechariah's Song67?Κα? Ζαχαρ?α? ? πατ?ρ α?το? ?πλ?σθη Πνε?ματο? ?γ?ου κα? ?προφ?τευσεν λ?γων 68?“Ε?λογητ?? Κ?ριο? ? Θε?? το? ?σρα?λ,?τι ?πεσκ?ψατο κα? ?πο?ησεν λ?τρωσιν τ? λα? α?το?, 69?κα? ?γειρεν κ?ρα? σωτηρ?α? ?μ?ν?ν ο?κ? Δαυ?δ παιδ?? α?το?, 70?καθ?? ?λ?λησεν δι? στ?ματο?τ?ν ?γ?ων ?π’ α??νο? προφητ?ν α?το?, 71?σωτηρ?αν ?ξ ?χθρ?ν ?μ?νκα? ?κ χειρ?? π?ντων τ?ν μισο?ντων ?μ??, 72?ποι?σαι ?λεο? μετ? τ?ν πατ?ρων ?μ?νκα? μνησθ?ναι διαθ?κη? ?γ?α? α?το?, 73??ρκον ?ν ?μοσενπρ?? ?βρα?μ τ?ν πατ?ρα ?μ?ν,το? δο?ναι ?μ?ν 74??φ?βω??κ χειρ?? ?χθρ?ν ?υσθ?ντα?λατρε?ειν α?τ? 75??ν ?σι?τητι κα? δικαιοσ?ν? ?ν?πιον α?το?π?σαι? τα?? ?μ?ραι? ?μ?ν. 76?Κα? σ? δ?, παιδ?ον, προφ?τη? ?ψ?στου κληθ?σ??προπορε?σ? γ?ρ ?ν?πιον Κυρ?ου ?τοιμ?σαι ?δο?? α?το?, 77?το? δο?ναι γν?σιν σωτηρ?α? τ? λα? α?το??ν ?φ?σει ?μαρτι?ν α?τ?ν, 78?δι? σπλ?γχνα ?λ?ου? Θεο? ?μ?ν,?ν ο?? ?πισκ?ψεται ?μ?? ?νατολ? ?ξ ?ψου?, 79??πιφ?ναι το?? ?ν σκ?τεικα? σκι? θαν?του καθημ?νοι?,το? κατευθ?ναι το?? π?δα? ?μ?ν ε?? ?δ?ν ε?ρ?νη?.” 80?Τ? δ? παιδ?ον η?ξανεν κα? ?κραταιο?το πνε?ματι,c κα? ?ν ?ν τα?? ?ρ?μοι? ?ω? ?μ?ρα? ?ναδε?ξεω? α?το? πρ?? τ?ν ?σρα?λ. a 28 BYZ and TR include ε?λογημ?νη σ? ?ν γυναιξ?νb 35 TR γενν?μενον ?κ σο?c 80 Or in the SpiritLuke 2The Birth of Jesus(Isaiah 7:10-16; Micah 5:1-6; Matthew 1:18-25)1??γ?νετο δ? ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? ?ξ?λθεν δ?γμα παρ? Κα?σαρο? Α?γο?στου ?πογρ?φεσθαι π?σαν τ?ν ο?κουμ?νην. 2?α?τη ?πογραφ? πρ?τη ?γ?νετοa ?γεμονε?οντο? τ?? Συρ?α? Κυρην?ου. 3?κα? ?πορε?οντο π?ντε? ?πογρ?φεσθαι, ?καστο? ε?? τ?ν ?αυτο? π?λιν. 4??ν?βη δ? κα? ?ωσ?φ ?π? τ?? Γαλιλα?α? ?κ π?λεω? Ναζαρ?θ ε?? τ?ν ?ουδα?αν ε?? π?λιν Δαυ?δ ?τι? καλε?ται Βηθλε?μ, δι? τ? ε?ναι α?τ?ν ?ξ ο?κου κα? πατρι?? Δαυ?δ, 5??πογρ?ψασθαι σ?ν Μαρι?μ τ? ?μνηστευμ?ν? α?τ?, ο?σ? ?γκ??. 6??γ?νετο δ? ?ν τ? ε?ναι α?το?? ?κε? ?πλ?σθησαν α? ?μ?ραι το? τεκε?ν α?τ?ν, 7?κα? ?τεκεν τ?ν υ??ν α?τ?? τ?ν πρωτ?τοκον, κα? ?σπαργ?νωσεν α?τ?ν κα? ?ν?κλινεν α?τ?ν ?ν φ?τν?, δι?τι ο?κ ?ν α?το?? τ?πο? ?ν τ? καταλ?ματι. The Shepherds and the Angels8?Κα? ποιμ?νε? ?σαν ?ν τ? χ?ρ? τ? α?τ? ?γραυλο?ντε? κα? φυλ?σσοντε? φυλακ?? τ?? νυκτ?? ?π? τ?ν πο?μνην α?τ?ν. 9?κα? ?γγελο? Κυρ?ου ?π?στη α?το?? κα? δ?ξα Κυρ?ου περι?λαμψεν α?το??, κα? ?φοβ?θησαν φ?βον μ?γαν. 10?κα? ε?πεν α?το?? ? ?γγελο? “Μ? φοβε?σθε? ?δο? γ?ρ ε?αγγελ?ζομαι ?μ?ν χαρ?ν μεγ?λην, ?τι? ?σται παντ? τ? λα?, 11??τι ?τ?χθη ?μ?ν σ?μερον Σωτ?ρ, ?? ?στιν Χριστ?? Κ?ριο?, ?ν π?λει Δαυ?δ. 12?κα? το?το ?μ?ν ?τ?? σημε?ον, ε?ρ?σετε βρ?φο? ?σπαργανωμ?νον κα? κε?μενον ?ν φ?τν?.” 13?Κα? ?ξα?φνη? ?γ?νετο σ?ν τ? ?γγ?λ? πλ?θο? στρατι?? ο?ραν?ου α?νο?ντων τ?ν Θε?ν κα? λεγ?ντων 14?“Δ?ξα ?ν ?ψ?στοι? Θε?κα? ?π? γ?? ε?ρ?νη ?ν ?νθρ?ποι? ε?δοκ?α?.” 15?Κα? ?γ?νετο ?? ?π?λθον ?π’ α?τ?ν ε?? τ?ν ο?ραν?ν ο? ?γγελοι, ο? ποιμ?νε? ?λ?λουν πρ?? ?λλ?λου? “Δι?λθωμεν δ? ?ω? Βηθλε?μ κα? ?δωμεν τ? ??μα το?το τ? γεγον?? ? ? Κ?ριο? ?γν?ρισεν ?μ?ν.” 16?Κα? ?λθαν σπε?σαντε?, κα? ?νε?ραν τ?ν τε Μαρι?μ κα? τ?ν ?ωσ?φ κα? τ? βρ?φο? κε?μενον ?ν τ? φ?τν?? 17??δ?ντε? δ? ?γν?ρισαν περ? το? ??ματο? το? λαληθ?ντο? α?το?? περ? το? παιδ?ου το?του. 18?κα? π?ντε? ο? ?κο?σαντε? ?θα?μασαν περ? τ?ν λαληθ?ντων ?π? τ?ν ποιμ?νων πρ?? α?το??? 19?? δ? Μαρ?α π?ντα συνετ?ρει τ? ??ματα τα?τα συμβ?λλουσα* ?ν τ? καρδ?? α?τ??. 20?Κα? ?π?στρεψαν ο? ποιμ?νε? δοξ?ζοντε? κα? α?νο?ντε? τ?ν Θε?ν ?π? π?σιν ο?? ?κουσαν κα? ε?δον καθ?? ?λαλ?θη πρ?? α?το??. Jesus Presented at the Temple21?Κα? ?τε ?πλ?σθησαν ?μ?ραι ?κτ? το? περιτεμε?ν α?τ?ν, κα? ?κλ?θη τ? ?νομα α?το? ?ησο??, τ? κληθ?ν ?π? το? ?γγ?λου πρ? το? συλλημφθ?ναι α?τ?ν ?ν τ? κοιλ??. 22?Κα? ?τε ?πλ?σθησαν α? ?μ?ραι το? καθαρισμο? α?τ?ν κατ? τ?ν ν?μον Μω?σ?ω?, ?ν?γαγον α?τ?ν ε?? ?εροσ?λυμα παραστ?σαι τ? Κυρ??, 23?καθ?? γ?γραπται ?ν ν?μ? Κυρ?ου ?τι “Π?ν ?ρσεν διανο?γον μ?τραν ?γιον τ? Κυρ?? κληθ?σεται,”b 24?κα? το? δο?ναι θυσ?αν κατ? τ? ε?ρημ?νον ?ν τ? ν?μ? Κυρ?ου, “Ζε?γο? τρυγ?νων ? δ?ο νοσσο?? περιστερ?ν.”c The Prophecy of Simeon25?Κα? ?δο? ?νθρωπο? ?ν ?ν ?ερουσαλ?μ ? ?νομα Συμε?ν, κα? ? ?νθρωπο? ο?το? δ?καιο? κα? ε?λαβ??, προσδεχ?μενο? παρ?κλησιν το? ?σρα?λ, κα? Πνε?μα ?ν ?γιον ?π’ α?τ?ν? 26?κα? ?ν α?τ? κεχρηματισμ?νον ?π? το? Πνε?ματο? το? ?γ?ου μ? ?δε?ν θ?νατον πρ?ν ? ?ν ?δ? τ?ν Χριστ?ν Κυρ?ου. 27?κα? ?λθεν ?ν τ? Πνε?ματι ε?? τ? ?ερ?ν? κα? ?ν τ? ε?σαγαγε?ν το?? γονε?? τ? παιδ?ον ?ησο?ν το? ποι?σαι α?το?? κατ? τ? ε?θισμ?νον το? ν?μου περ? α?το?, 28?κα? α?τ?? ?δ?ξατο α?τ? ε?? τ?? ?γκ?λα? κα? ε?λ?γησεν τ?ν Θε?ν κα? ε?πεν 29?“Ν?ν ?πολ?ει? τ?ν δο?λ?ν σου, Δ?σποτα,κατ? τ? ??μ? σου ?ν ε?ρ?ν?? 30??τι ε?δον ο? ?φθαλμο? μου τ? σωτ?ρι?ν σου, 31?? ?το?μασα? κατ? πρ?σωπον π?ντων τ?ν λα?ν, 32?φ?? ε?? ?ποκ?λυψιν ?θν?νκα? δ?ξαν λαο? σου ?σρα?λ.” 33?Κα? ?ν ? πατ?ρ α?το? κα? ? μ?τηρ θαυμ?ζοντε? ?π? το?? λαλουμ?νοι? περ? α?το?. 34?κα? ε?λ?γησεν α?το?? Συμε?ν κα? ε?πεν πρ?? Μαρι?μ τ?ν μητ?ρα α?το?“?δο? ο?το? κε?ταιε?? πτ?σιν κα? ?ν?στασιν πολλ?ν ?ν τ? ?σρα?λκα? ε?? σημε?ον ?ντιλεγ?μενον— 35?κα? σο? δ? α?τ?? τ?ν ψυχ?ν διελε?σεται ?ομφα?α—,?πω? ?ν ?ποκαλυφθ?σιν ?κ πολλ?ν καρδι?ν διαλογισμο?.” The Prophecy of Anna36?Κα? ?ν ?ννα προφ?τι?, θυγ?τηρ Φανου?λ, ?κ φυλ?? ?σ?ρ? α?τη προβεβηκυ?α ?ν ?μ?ραι? πολλα??, ζ?σασα μετ? ?νδρ?? ?τη ?πτ? ?π? τ?? παρθεν?α? α?τ??, 37?κα? α?τ? χ?ρα ?ω? ?τ?ν ?γδο?κοντα τεσσ?ρων,d ? ο?κ ?φ?στατο το? ?ερο? νηστε?αι? κα? δε?σεσιν λατρε?ουσα ν?κτα κα? ?μ?ραν. 38?κα? α?τ? τ? ?ρ? ?πιστ?σα ?νθωμολογε?το τ? Θε? κα? ?λ?λει περ? α?το? π?σιν το?? προσδεχομ?νοι? λ?τρωσιν ?ερουσαλ?μ. The Return to Nazareth(Isaiah 61:1-11; Matthew 2:19-23; Matthew 13:53-58; Mark 6:1-6; Luke 4:16-30)39?Κα? ?? ?τ?λεσαν π?ντα τ? κατ? τ?ν ν?μον Κυρ?ου, ?π?στρεψαν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν ε?? π?λιν ?αυτ?ν Ναζαρ?θ. 40?Τ? δ? παιδ?ον η?ξανεν κα? ?κραταιο?το πληρο?μενον σοφ??, κα? χ?ρι? Θεο? ?ν ?π’ α?τ?. The Boy Jesus at the Temple41?Κα? ?πορε?οντο ο? γονε?? α?το? κατ’ ?το? ε?? ?ερουσαλ?μ τ? ?ορτ? το? π?σχα. 42?Κα? ?τε ?γ?νετο ?τ?ν δ?δεκα, ?ναβαιν?ντων α?τ?ν κατ? τ? ?θο? τ?? ?ορτ??, 43?κα? τελειωσ?ντων τ?? ?μ?ρα?, ?ν τ? ?ποστρ?φειν α?το?? ?π?μεινεν ?ησο?? ? πα?? ?ν ?ερουσαλ?μ, κα? ο?κ ?γνωσαν ο? γονε?? α?το?. 44?νομ?σαντε? δ? α?τ?ν ε?ναι ?ν τ? συνοδ?? ?λθον ?μ?ρα? ?δ?ν κα? ?νεζ?τουν α?τ?ν ?ν το?? συγγενε?σιν κα? το?? γνωστο??, 45?κα? μ? ε?ρ?ντε? ?π?στρεψαν ε?? ?ερουσαλ?μ ?ναζητο?ντε? α?τ?ν. 46?Κα? ?γ?νετο μετ? ?μ?ρα? τρε?? ε?ρον α?τ?ν ?ν τ? ?ερ? καθεζ?μενον ?ν μ?σ? τ?ν διδασκ?λων κα? ?κο?οντα α?τ?ν κα? ?περωτ?ντα α?το??? 47??ξ?σταντο δ? π?ντε? ο? ?κο?οντε? α?το? ?π? τ? συν?σει κα? τα?? ?ποκρ?σεσιν α?το?. 48?Κα? ?δ?ντε? α?τ?ν ?ξεπλ?γησαν, κα? ε?πεν πρ?? α?τ?ν ? μ?τηρ α?το? “Τ?κνον, τ? ?πο?ησα? ?μ?ν ο?τω?; ?δο? ? πατ?ρ σου κ?γ? ?δυν?μενοι ?ζητο?μ?ν* σε.” 49?Κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “Τ? ?τι ?ζητε?τ? με; ο?κ ?δειτε ?τι ?ν το?? το? Πατρ?? μου δε? ε?να? με;”e 50?κα? α?το? ο? συν?καν τ? ??μα ? ?λ?λησεν α?το??. 51?Κα? κατ?βη μετ’ α?τ?ν κα? ?λθεν ε?? Ναζαρ?θ, κα? ?ν ?ποτασσ?μενο? α?το??. κα? ? μ?τηρ α?το? διετ?ρει π?ντα τ? ??ματα ?τα?τα? ?ν τ? καρδ?? α?τ??. 52?Κα? ?ησο?? προ?κοπτεν ?ν τ? σοφ?? κα? ?λικ?? κα? χ?ριτι παρ? Θε? κα? ?νθρ?ποι?. a 2 Or This was the census beforeb 23 Exodus 13:2,12c 24 Leviticus 12:8d 37 Or was a widow for eighty-four yearse 49 Or be about my Father's businessLuke 3The Mission of John the Baptist(Isaiah 40:1-5; Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; John 1:19-28)1??ν ?τει δ? πεντεκαιδεκ?τ? τ?? ?γεμον?α? Τιβερ?ου Κα?σαρο?, ?γεμονε?οντο? Ποντ?ου Πιλ?του τ?? ?ουδα?α?, κα? τετρααρχο?ντο? τ?? Γαλιλα?α? ?ρ?δου, Φιλ?ππου δ? το? ?δελφο? α?το? τετρααρχο?ντο? τ?? ?τουρα?α? κα? Τραχων?τιδο? χ?ρα?, κα? Λυσαν?ου τ?? ?βιλην?? τετρααρχο?ντο?, 2??π? ?ρχιερ?ω? ?ννα κα? Κα??φα, ?γ?νετο ??μα Θεο? ?π? ?ω?ννην τ?ν Ζαχαρ?ου υ??ν ?ν τ? ?ρ?μ?. 3?Κα? ?λθεν ε?? π?σαν τ?ν περ?χωρον το? ?ορδ?νου κηρ?σσων β?πτισμα μετανο?α? ε?? ?φεσιν ?μαρτι?ν, 4??? γ?γραπται ?ν β?βλ? λ?γων ?σα?ου το? προφ?του“Φων? βο?ντο? ?ν τ? ?ρ?μ?‘?τοιμ?σατε τ?ν ?δ?ν Κυρ?ου,ε?θε?α? ποιε?τε τ?? τρ?βου? α?το??’ 5?π?σα φ?ραγξ πληρωθ?σεταικα? π?ν ?ρο? κα? βουν?? ταπεινωθ?σεται,κα? ?σται τ? σκολι? ε?? ε?θε?αν*κα? α? τραχε?αι ε?? ?δο?? λε?α?? 6?κα? ?ψεται π?σα σ?ρξ τ? σωτ?ριον το? Θεο?.”a 7??λεγεν ο?ν το?? ?κπορευομ?νοι? ?χλοι? βαπτισθ?ναι ?π’ α?το? “Γενν?ματα ?χιδν?ν, τ?? ?π?δειξεν ?μ?ν φυγε?ν ?π? τ?? μελλο?ση? ?ργ??; 8?ποι?σατε ο?ν καρπο?? ?ξ?ου? τ?? μετανο?α?? κα? μ? ?ρξησθε λ?γειν ?ν ?αυτο?? ‘Πατ?ρα ?χομεν τ?ν ?βρα?μ?’ λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι δ?ναται ? Θε?? ?κ τ?ν λ?θων το?των ?γε?ραι τ?κνα τ? ?βρα?μ. 9??δη δ? κα? ? ?ξ?νη πρ?? τ?ν ??ζαν τ?ν δ?νδρων κε?ται? π?ν ο?ν δ?νδρον μ? ποιο?ν καρπ?ν καλ?ν ?κκ?πτεται κα? ε?? π?ρ β?λλεται.” 10?Κα? ?πηρ?των α?τ?ν ο? ?χλοι λ?γοντε? “Τ? ο?ν ποι?σωμεν;” 11??ποκριθε?? δ? ?λεγεν α?το?? “? ?χων δ?ο χιτ?να? μεταδ?τω τ? μ? ?χοντι, κα? ? ?χων βρ?ματα ?μο?ω? ποιε?τω.” 12??λθον δ? κα? τελ?ναι βαπτισθ?ναι κα? ε?παν πρ?? α?τ?ν “Διδ?σκαλε, τ? ποι?σωμεν;” 13?? δ? ε?πεν πρ?? α?το?? “Μηδ?ν πλ?ον παρ? τ? διατεταγμ?νον ?μ?ν πρ?σσετε.” 14??πηρ?των δ? α?τ?ν κα? στρατευ?μενοι λ?γοντε? “Τ? ποι?σωμεν κα? ?με??;”Κα? ε?πεν α?το?? “Μηδ?να διασε?σητε μηδ? συκοφαντ?σητε, κα? ?ρκε?σθε το?? ?ψων?οι? ?μ?ν.” 15?Προσδοκ?ντο? δ? το? λαο? κα? διαλογιζομ?νων π?ντων ?ν τα?? καρδ?αι? α?τ?ν περ? το? ?ω?ννου, μ?? ποτε α?τ?? ε?η ? Χριστ??, 16??πεκρ?νατο λ?γων π?σιν ? ?ω?ννη? “?γ? μ?ν ?δατιb βαπτ?ζω ?μ??? ?ρχεται δ? ? ?σχυρ?τερ?? μου, ο? ο?κ ε?μ? ?καν?? λ?σαι τ?ν ?μ?ντα τ?ν ?ποδημ?των α?το?? α?τ?? ?μ?? βαπτ?σει ?ν Πνε?ματι ?γ?? κα? πυρ??c 17?ο? τ? πτ?ον ?ν τ? χειρ? α?το? διακαθ?ραι τ?ν ?λωνα α?το? κα? συναγαγε?ν τ?ν σ?τον ε?? τ?ν ?ποθ?κην α?το?, τ? δ? ?χυρον κατακα?σει πυρ? ?σβ?στ?.” 18?Πολλ? μ?ν ο?ν κα? ?τερα παρακαλ?ν ε?ηγγελ?ζετο τ?ν λα?ν? 19?? δ? ?ρ?δη? ? τετρα?ρχη?, ?λεγχ?μενο? ?π’ α?το? περ? ?ρ?δι?δο? τ?? γυναικ?? το? ?δελφο? α?το? κα? περ? π?ντων ?ν ?πο?ησεν πονηρ?ν ? ?ρ?δη?, 20?προσ?θηκεν κα? το?το ?π? π?σιν, ?κα?? κατ?κλεισεν τ?ν ?ω?ννην ?ν φυλακ?. The Baptism of Jesus(Matthew 3:13-17; Mark 1:9-11; John 1:29-34)21??γ?νετο δ? ?ν τ? βαπτισθ?ναι ?παντα τ?ν λα?ν κα? ?ησο? βαπτισθ?ντο? κα? προσευχομ?νου ?νε?χθ?ναι τ?ν ο?ραν?ν, 22?κα? καταβ?ναι τ? Πνε?μα τ? ?γιον σωματικ? ε?δει ?? περιστερ?ν ?π’ α?τ?ν, κα? φων?ν ?ξ ο?ρανο? γεν?σθαι “Σ? ε? ? Υ??? μου ? ?γαπητ??, ?ν σο? ε?δ?κησα.” The Genealogy of Jesus(Ruth 4:18-22; Matthew 1:1-17)23?Κα? α?τ?? ?ν ?ησο?? ?ρχ?μενο? ?σε? ?τ?ν τρι?κοντα,?ν υ???, ?? ?νομ?ζετο, ?ωσ?φ,το? ?λ? 24?το? Μαθθ?τ* το? Λευ? το? Μελχ?το? ?αννα? το? ?ωσ?φ 25?το? Ματταθ?ου το? ?μ?? το? Ναο?μτο? ?σλ?* το? Ναγγα? 26?το? Μα?θ το? Ματταθ?ου το? Σεμε?ντο? ?ωσ?χ το? ?ωδ? 27?το? ?ωαν?ν το? ?ησ? το? Ζοροβ?βελτο? Σαλαθι?λ το? Νηρ? 28?το? Μελχ? το? ?δδ? το? Κωσ?μτο? ?λμαδ?μ το? ?ρ 29?το? ?ησο? το? ?λι?ζερ το? ?ωρ?μτο? Μαθθ?τ το? Λευ? 30?το? Συμε?ν το? ?ο?δα το? ?ωσ?φτο? ?ων?μ το? ?λιακ?μ 31?το? Μελε? το? Μενν? το? Ματταθ?το? Ναθ?μ το? Δαυ?δ 32?το? ?εσσα? το? ?ωβ?δ το? Βο??το? Σαλ?d το? Ναασσ?ν 33?το? ?μιναδ?β το? ?δμ?νe το? ?ρν?fτο? ?σρ?μ το? Φαρ?? το? ?ο?δα 34?το? ?ακ?β το? ?σα?κ το? ?βρα?μτο? Θ?ρα το? Ναχ?ρ 35?το? Σερο?χ το? ?αγα? το? Φ?λεκτο? ?βερ το? Σαλ? 36?το? Κα?ν?μ το? ?ρφαξ?δ το? Σ?μτο? Ν?ε το? Λ?μεχ 37?το? Μαθουσαλ? το? ?ν?χ το? ??ρεττο? Μαλελε?λ το? Κα?ν?μ 38?το? ?ν?? το? Σ?θ το? ?δ?μτο? Θεο?. a 4-6 Isaiah 40:3-5b 16 Or in waterc 16 Or in the Holy Spirit and in fired 32 BYZ and TR Σαλμ?νe 33 BYZ and TR ?ρ?μf 33 WH, BYZ, and TR do not include το? ?ρν?Luke 4The Temptation of Jesus(Matthew 4:1-11; Mark 1:12-13)1??ησο?? δ? πλ?ρη? Πνε?ματο? ?γ?ου ?π?στρεψεν ?π? το? ?ορδ?νου, κα? ?γετο ?ν τ? Πνε?ματι ?ν τ? ?ρ?μ? 2??μ?ρα? τεσσερ?κοντα πειραζ?μενο? ?π? το? διαβ?λου. Κα? ο?κ ?φαγεν ο?δ?ν ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι?, κα? συντελεσθεισ?ν α?τ?ν ?πε?νασεν. 3?Ε?πεν δ? α?τ? ? δι?βολο? “Ε? Υ??? ε? το? Θεο?, ε?π? τ? λ?θ? το?τ? ?να γ?νηται ?ρτο?.” 4?Κα? ?πεκρ?θη πρ?? α?τ?ν ? ?ησο?? “Γ?γραπται ?τι ‘Ο?κ ?π’ ?ρτ? μ?ν? ζ?σεται ? ?νθρωπο?.’a” 5?Κα? ?ναγαγ?ν α?τ?ν ?δειξεν α?τ? π?σα? τ?? βασιλε?α? τ?? ο?κουμ?νη? ?ν στιγμ? χρ?νου. 6?κα? ε?πεν α?τ? ? δι?βολο? “Σο? δ?σω τ?ν ?ξουσ?αν τα?την ?πασαν κα? τ?ν δ?ξαν α?τ?ν, ?τι ?μο? παραδ?δοται κα? ? ??ν θ?λω δ?δωμι α?τ?ν? 7?σ? ο?ν ??ν προσκυν?σ?? ?ν?πιον ?μο?, ?σται σο? π?σα.” 8?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “Γ?γραπται ‘Προσκυν?σει? ? ?Κ?ριον τ?ν Θε?ν σου? κα? α?τ? μ?ν? λατρε?σει?.’b” 9??γαγεν δ? α?τ?ν ε?? ?ερουσαλ?μ κα? ?στησεν ?π? τ? πτερ?γιον το? ?ερο?, κα? ε?πεν α?τ? “Ε? Υ??? ε? το? Θεο?, β?λε σεαυτ?ν ?ντε?θεν κ?τω? 10?γ?γραπται γ?ρ ?τι‘Το?? ?γγ?λοι? α?το? ?ντελε?ται περ? σο?το? διαφυλ?ξαι σε, 11?κα? ?τι ?π? χειρ?ν ?ρο?σ?ν σεμ?? ποτε προσκ?ψ?? πρ?? λ?θον τ?ν π?δα σου.’c” 12?Κα? ?ποκριθε?? ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? ?τι “Ε?ρηται ‘Ο?κ ?κπειρ?σει? Κ?ριον τ?ν Θε?ν σου.’d” 13?Κα? συντελ?σα? π?ντα πειρασμ?ν ? δι?βολο? ?π?στη ?π’ α?το? ?χρι καιρο?. Jesus Begins His Ministry(Isaiah 9:1-7; Matthew 4:12-17; Mark 1:14-15)14?Κα? ?π?στρεψεν ? ?ησο?? ?ν τ? δυν?μει το? Πνε?ματο? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν? κα? φ?μη ?ξ?λθεν καθ’ ?λη? τ?? περιχ?ρου περ? α?το?. 15?κα? α?τ?? ?δ?δασκεν ?ν τα?? συναγωγα?? α?τ?ν, δοξαζ?μενο? ?π? π?ντων. The Rejection at Nazareth(Isaiah 61:1-11; Matthew 2:19-23; Matthew 13:53-58; Mark 6:1-6; Luke 2:39-40)16?Κα? ?λθεν ε?? Ναζαρ?, ο? ?ν τεθραμμ?νο?, κα? ε?σ?λθεν κατ? τ? ε?ωθ?? α?τ? ?ν τ? ?μ?ρ? τ?ν σαββ?των ε?? τ?ν συναγωγ?ν, κα? ?ν?στη ?ναγν?ναι. 17?κα? ?πεδ?θη α?τ? βιβλ?ον το? προφ?του ?σα?ου, κα? ?ναπτ?ξα?* τ? βιβλ?ον ε?ρεν τ?ν τ?πον ο? ?ν γεγραμμ?νον 18?“Πνε?μα Κυρ?ου ?π’ ?μ?,Ο? ε?νεκεν ?χρισ?ν μεΕ?αγγελ?σασθαι πτωχο??,?π?σταλκ?ν μεe κηρ?ξαι α?χμαλ?τοι? ?φεσινΚα? τυφλο?? ?ν?βλεψιν,?ποστε?λαι τεθραυσμ?νου? ?ν ?φ?σει, 19?Κηρ?ξαι ?νιαυτ?ν Κυρ?ου δεκτ?ν.”f 20?Κα? πτ?ξα? τ? βιβλ?ον ?ποδο?? τ? ?πηρ?τ? ?κ?θισεν? κα? π?ντων ο? ?φθαλμο? ?ν τ? συναγωγ? ?σαν ?τεν?ζοντε? α?τ?. 21??ρξατο δ? λ?γειν πρ?? α?το?? ?τι “Σ?μερον πεπλ?ρωται ? γραφ? α?τη ?ν το?? ?σ?ν ?μ?ν.” 22?Κα? π?ντε? ?μαρτ?ρουν α?τ? κα? ?θα?μαζον ?π? το?? λ?γοι? τ?? χ?ριτο? το?? ?κπορευομ?νοι? ?κ το? στ?ματο? α?το?, κα? ?λεγον “Ο?χ? υ??? ?στιν ?ωσ?φ ο?το?;” 23?Κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “Π?ντω? ?ρε?τ? μοι τ?ν παραβολ?ν τα?την ‘?ατρ?, θερ?πευσον σεαυτ?ν? ?σα ?κο?σαμεν γεν?μενα ε?? τ?ν Καφαρναο?μ, πο?ησον κα? ?δε ?ν τ? πατρ?δι σου.’” 24?Ε?πεν δ? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο?δε?? προφ?τη? δεκτ?? ?στιν ?ν τ? πατρ?δι α?το?. 25??π’ ?ληθε?α? δ? λ?γω ?μ?ν, πολλα? χ?ραι ?σαν ?ν τα?? ?μ?ραι? ?λ?ου ?ν τ? ?σρα?λ, ?τε ?κλε?σθη ? ο?ραν?? ?π? ?τη τρ?α κα? μ?να? ?ξ, ?? ?γ?νετο λιμ?? μ?γα? ?π? π?σαν τ?ν γ?ν, 26?κα? πρ?? ο?δεμ?αν α?τ?ν ?π?μφθη ?λ?α? ε? μ? ε?? Σ?ρεπτα τ?? Σιδων?α? πρ?? γυνα?κα χ?ραν. 27?κα? πολλο? λεπρο?g ?σαν ?ν τ? ?σρα?λ ?π? ?λισα?ου το? προφ?του, κα? ο?δε?? α?τ?ν ?καθαρ?σθη ε? μ? Ναιμ?ν ? Σ?ρο?.” 28?Κα? ?πλ?σθησαν π?ντε? θυμο? ?ν τ? συναγωγ? ?κο?οντε? τα?τα, 29?κα? ?ναστ?ντε? ?ξ?βαλον α?τ?ν ?ξω τ?? π?λεω?, κα? ?γαγον α?τ?ν ?ω? ?φρ?ο? το? ?ρου? ?φ’ ο? ? π?λι? ?κοδ?μητο α?τ?ν, ?στε κατακρημν?σαι α?τ?ν? 30?α?τ?? δ? διελθ?ν δι? μ?σου α?τ?ν ?πορε?ετο. Jesus Expels an Unclean Spirit(Mark 1:21-28)31?Κα? κατ?λθεν ε?? Καφαρναο?μ π?λιν τ?? Γαλιλα?α?. κα? ?ν διδ?σκων α?το?? ?ν το?? σ?ββασιν? 32?κα? ?ξεπλ?σσοντο ?π? τ? διδαχ? α?το?, ?τι ?ν ?ξουσ?? ?ν ? λ?γο? α?το?. 33?Κα? ?ν τ? συναγωγ? ?ν ?νθρωπο? ?χων πνε?μα δαιμον?ου ?καθ?ρτου, κα? ?ν?κραξεν φων? μεγ?λ? 34?“?α, τ? ?μ?ν κα? σο?, ?ησο? Ναζαρην?; ?λθε? ?πολ?σαι ?μ??; ο?δ? σε τ?? ε?, ? ?γιο? το? Θεο?.” 35?Κα? ?πετ?μησεν α?τ? ? ?ησο?? λ?γων “Φιμ?θητι κα? ?ξελθε ?π’ α?το?.” κα? ??ψαν α?τ?ν τ? δαιμ?νιον ε?? τ? μ?σον ?ξ?λθεν ?π’ α?το? μηδ?ν βλ?ψαν α?τ?ν. 36?Κα? ?γ?νετο θ?μβο? ?π? π?ντα?, κα? συνελ?λουν πρ?? ?λλ?λου? λ?γοντε? “Τ?? ? λ?γο? ο?το?, ?τι ?ν ?ξουσ?? κα? δυν?μει ?πιτ?σσει το?? ?καθ?ρτοι? πνε?μασιν κα? ?ξ?ρχονται;” 37?κα? ?ξεπορε?ετο ?χο? περ? α?το? ε?? π?ντα τ?πον τ?? περιχ?ρου. Jesus Heals at Peter's House(Matthew 8:14-17; Mark 1:29-34)38??ναστ?? δ? ?π? τ?? συναγωγ?? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κ?αν Σ?μωνο?. πενθερ? δ? το? Σ?μωνο? ?ν συνεχομ?νη πυρετ? μεγ?λ?, κα? ?ρ?τησαν α?τ?ν περ? α?τ??. 39?κα? ?πιστ?? ?π?νω α?τ?? ?πετ?μησεν τ? πυρετ?, κα? ?φ?κεν α?τ?ν? παραχρ?μα δ? ?ναστ?σα διηκ?νει α?το??. 40?Δ?νοντο? δ? το? ?λ?ου ?παντε? ?σοι ε?χον ?σθενο?ντα? ν?σοι? ποικ?λαι? ?γαγον α?το?? πρ?? α?τ?ν? ? δ? ?ν? ?κ?στ? α?τ?ν τ?? χε?ρα? ?πιτιθε?? ?θερ?πευεν α?το??. 41??ξ?ρχετο δ? κα? δαιμ?νια ?π? πολλ?ν, κραυγ?ζοντα κα? λ?γοντα ?τι “Σ? ε? ? Υ??? το? Θεο?.” κα? ?πιτιμ?ν ο?κ ε?α α?τ? λαλε?ν, ?τι ?δεισαν τ?ν Χριστ?ν α?τ?ν ε?ναι. Jesus Preaches in Judea(Mark 1:35-39)42?Γενομ?νη? δ? ?μ?ρα? ?ξελθ?ν ?πορε?θη ε?? ?ρημον τ?πον? κα? ο? ?χλοι ?πεζ?τουν α?τ?ν, κα? ?λθον ?ω? α?το?, κα? κατε?χον α?τ?ν το? μ? πορε?εσθαι ?π’ α?τ?ν. 43?? δ? ε?πεν πρ?? α?το?? ?τι “Κα? τα?? ?τ?ραι? π?λεσιν ε?αγγελ?σασθα? με δε? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, ?τι ?π? το?το ?πεστ?λην.” 44?Κα? ?ν κηρ?σσων ε?? τ?? συναγωγ?? τ?? ?ουδα?α?.h a 4 Deuteronomy 8:3. BYZ and TR include ?λλ’ ?π? παντ? ??ματι θεο?b 8 Deuteronomy 6:13c 10-11 Psalm 91:11,12d 12 Deuteronomy 6:16e 18 BYZ and TR include ??σασθαι το?? συντετριμμ?νου? τ?ν καρδ?αν,f 18-19 Isaiah 61:1,2g 27 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.h 44 BYZ and TR Γαλιλα?α?Luke 5The First Disciples(Matthew 4:18-22; Matthew 13:47-52; Mark 1:16-20; John 1:35-42)1??γ?νετο δ? ?ν τ? τ?ν ?χλον ?πικε?σθαι α?τ? κα? ?κο?ειν τ?ν λ?γον το? Θεο?, κα? α?τ?? ?ν ?στ?? παρ? τ?ν λ?μνην Γεννησαρ?τ,a 2?κα? ε?δεν πλο?α ? δ?ο ?στ?τα παρ? τ?ν λ?μνην? ο? δ? ?λιε?? ?π’ α?τ?ν ?ποβ?ντε? ?πλυνον τ? δ?κτυα. 3??μβ?? δ? ε?? ?ν τ?ν πλο?ων, ? ?ν Σ?μωνο?, ?ρ?τησεν α?τ?ν ?π? τ?? γ?? ?παναγαγε?ν ?λ?γον? καθ?σα? δ? ?κ το? πλο?ου ?δ?δασκεν το?? ?χλου?. 4??? δ? ?πα?σατο λαλ?ν, ε?πεν πρ?? τ?ν Σ?μωνα “?παν?γαγε ε?? τ? β?θο?, κα? χαλ?σατε τ? δ?κτυα ?μ?ν ε?? ?γραν.” 5?Κα? ?ποκριθε?? Σ?μων ε?πεν “?πιστ?τα, δι’ ?λη? νυκτ?? κοπι?σαντε? ο?δ?ν ?λ?βομεν? ?π? δ? τ? ??ματ? σου χαλ?σω τ? δ?κτυα.” 6?κα? το?το ποι?σαντε? συν?κλεισαν πλ?θο? ?χθ?ων πολ?? διερρ?σσετο δ? τ? δ?κτυα α?τ?ν. 7?κα? κατ?νευσαν το?? μετ?χοι? ?ν τ? ?τ?ρ? πλο?? το? ?λθ?ντα? συλλαβ?σθαι α?το??? κα? ?λθον*, κα? ?πλησαν ?μφ?τερα τ? πλο?α ?στε βυθ?ζεσθαι α?τ?. 8??δ?ν δ? Σ?μων Π?τρο? προσ?πεσεν το?? γ?νασιν ?ησο? λ?γων “?ξελθε ?π’ ?μο?, ?τι ?ν?ρ ?μαρτωλ?? ε?μι, Κ?ριε.” 9?θ?μβο? γ?ρ περι?σχεν α?τ?ν κα? π?ντα? το?? σ?ν α?τ? ?π? τ? ?γρ? τ?ν ?χθ?ων ?ν* συν?λαβον, 10??μο?ω? δ? κα? ??κωβον κα? ?ω?ννην υ?ο?? Ζεβεδα?ου, ο? ?σαν κοινωνο? τ? Σ?μωνι.Κα? ε?πεν πρ?? τ?ν Σ?μωνα ? ?ησο?? “Μ? φοβο?? ?π? το? ν?ν ?νθρ?που? ?σ? ζωγρ?ν.” 11?κα? καταγαγ?ντε? τ? πλο?α ?π? τ?ν γ?ν, ?φ?ντε? π?ντα ?κολο?θησαν α?τ?. The Leper's Prayer(Leviticus 14:1-32; Matthew 8:1-4; Mark 1:40-45)12?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ε?ναι α?τ?ν ?ν μι? τ?ν π?λεων κα? ?δο? ?ν?ρ πλ?ρη? λ?πρα??b ?δ?ν δ? τ?ν ?ησο?ν, πεσ?ν ?π? πρ?σωπον ?δε?θη α?το? λ?γων “Κ?ριε, ??ν θ?λ??, δ?νασα? με καθαρ?σαι.” 13?Κα? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα ?ψατο α?το? λ?γων “Θ?λω, καθαρ?σθητι?” κα? ε?θ?ω? ? λ?πρα ?π?λθεν ?π’ α?το?. 14?Κα? α?τ?? παρ?γγειλεν α?τ? μηδεν? ε?πε?ν, “?λλ? ?πελθ?ν δε?ξον σεαυτ?ν τ? ?ερε?, κα? προσ?νεγκε περ? το? καθαρισμο? σου καθ?? προσ?ταξεν Μω?σ??, ε?? μαρτ?ριον α?το??.” 15?Δι?ρχετο δ? μ?λλον ? λ?γο? περ? α?το?, κα? συν?ρχοντο ?χλοι πολλο? ?κο?ειν κα? θεραπε?εσθαι ?π? τ?ν ?σθενει?ν α?τ?ν? 16?α?τ?? δ? ?ν ?ποχωρ?ν ?ν τα?? ?ρ?μοι? κα? προσευχ?μενο?. Jesus Heals a Paralytic(Matthew 9:1-8; Mark 2:1-12)17?Κα? ?γ?νετο ?ν μι? τ?ν ?μερ?ν κα? α?τ?? ?ν διδ?σκων, κα? ?σαν καθ?μενοι Φαρισα?οι κα? νομοδιδ?σκαλοι ο? ?σαν ?ληλυθ?τε? ?κ π?ση? κ?μη? τ?? Γαλιλα?α? κα? ?ουδα?α? κα? ?ερουσαλ?μ? κα? δ?ναμι? Κυρ?ου ?ν ε?? τ? ??σθαι α?τ?ν. 18?Κα? ?δο? ?νδρε? φ?ροντε? ?π? κλ?νη? ?νθρωπον ?? ?ν παραλελυμ?νο?, κα? ?ζ?τουν α?τ?ν ε?σενεγκε?ν κα? θε?ναι [α?τ?ν] ?ν?πιον α?το?. 19?κα? μ? ε?ρ?ντε? πο?α? ε?σεν?γκωσιν α?τ?ν δι? τ?ν ?χλον, ?ναβ?ντε? ?π? τ? δ?μα δι? τ?ν κερ?μων καθ?καν α?τ?ν σ?ν τ? κλινιδ?? ε?? τ? μ?σον ?μπροσθεν το? ?ησο?. 20?Κα? ?δ?ν τ?ν π?στιν α?τ?ν ε?πεν “?νθρωπε, ?φ?ωντα? σοι α? ?μαρτ?αι σου.” 21?Κα? ?ρξαντο διαλογ?ζεσθαι ο? γραμματε?? κα? ο? Φαρισα?οι λ?γοντε? “Τ?? ?στιν ο?το? ?? λαλε? βλασφημ?α?; τ?? δ?ναται ?μαρτ?α? ?φε?ναι ε? μ? μ?νο? ? Θε??;” 22??πιγνο?? δ? ? ?ησο?? το?? διαλογισμο?? α?τ?ν ?ποκριθε?? ε?πεν πρ?? α?το?? “Τ? διαλογ?ζεσθε ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν; 23?τ? ?στιν ε?κοπ?τερον, ε?πε?ν ‘?φ?ωντα? σοι α? ?μαρτ?αι σου,’ ? ε?πε?ν ‘?γειρε κα? περιπ?τει;’ 24??να δ? ε?δ?τε ?τι ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ξουσ?αν ?χει ?π? τ?? γ?? ?φι?ναι ?μαρτ?α?,” ε?πεν τ? παραλελυμ?ν? “Σο? λ?γω, ?γειρε κα? ?ρα? τ? κλιν?δι?ν σου πορε?ου ε?? τ?ν ο?κ?ν σου.” 25?Κα? παραχρ?μα ?ναστ?? ?ν?πιον α?τ?ν, ?ρα? ?φ’ ? κατ?κειτο, ?π?λθεν ε?? τ?ν ο?κον α?το? δοξ?ζων τ?ν Θε?ν. 26?κα? ?κστασι? ?λαβεν ?παντα?, κα? ?δ?ξαζον τ?ν Θε?ν, κα? ?πλ?σθησαν φ?βου λ?γοντε? ?τι “Ε?δομεν παρ?δοξα σ?μερον.” The Calling of Levi(Matthew 9:9-13; Mark 2:13-17)27?Κα? μετ? τα?τα ?ξ?λθεν, κα? ?θε?σατο τελ?νην ?ν?ματι Λευ?ν καθ?μενον ?π? τ? τελ?νιον, κα? ε?πεν α?τ? “?κολο?θει μοι.” 28?κα? καταλιπ?ν π?ντα ?ναστ?? ?κολο?θει α?τ?. 29?Κα? ?πο?ησεν δοχ?ν μεγ?λην Λευ?? α?τ? ?ν τ? ο?κ?? α?το?? κα? ?ν ?χλο? πολ?? τελων?ν κα? ?λλων ο? ?σαν μετ’ α?τ?ν κατακε?μενοι. 30?κα? ?γ?γγυζον ο? Φαρισα?οι κα? ο? γραμματε?? α?τ?ν πρ?? το?? μαθητ?? α?το? λ?γοντε? “Δι? τ? μετ? τ?ν τελων?ν κα? ?μαρτωλ?ν ?σθ?ετε κα? π?νετε;” 31?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν πρ?? α?το?? “Ο? χρε?αν ?χουσιν ο? ?για?νοντε? ?ατρο? ?λλ? ο? κακ?? ?χοντε?? 32?ο?κ ?λ?λυθα καλ?σαι δικα?ου? ?λλ? ?μαρτωλο?? ε?? μετ?νοιαν.” Questions about Fasting(Matthew 9:14-15; Mark 2:18-20)33?Ο? δ? ε?παν πρ?? α?τ?ν “Ο? μαθητα? ?ω?ννου νηστε?ουσιν πυκν? κα? δε?σει? ποιο?νται, ?μο?ω? κα? ο? τ?ν Φαρισα?ων, ο? δ? σο? ?σθ?ουσιν κα? π?νουσιν.” 34?? δ? ?ησο?? ε?πεν πρ?? α?το?? “Μ? δ?νασθε το?? υ?ο?? το? νυμφ?νο?, ?ν ? ? νυμφ?ο? μετ’ α?τ?ν ?στιν, ποι?σαι νηστε?σαι; 35??λε?σονται δ? ?μ?ραι, κα? ?ταν ?παρθ? ?π’ α?τ?ν ? νυμφ?ο?, τ?τε νηστε?σουσιν ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι?.” The Patches and the Wineskins(Matthew 9:16-17; Mark 2:21-22)36??λεγεν δ? κα? παραβολ?ν πρ?? α?το?? ?τι “Ο?δε?? ?π?βλημα ?π? ?ματ?ου καινο? σχ?σα? ?πιβ?λλει ?π? ?μ?τιον παλαι?ν? ε? δ? μ??γε, κα? τ? καιν?ν σχ?σει κα? τ? παλαι? ο? συμφων?σει τ? ?π?βλημα τ? ?π? το? καινο?. 37?Κα? ο?δε?? β?λλει ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? παλαιο??? ε? δ? μ??γε, ??ξει ? ο?νο? ? ν?ο? το?? ?σκο??, κα? α?τ?? ?κχυθ?σεται κα? ο? ?σκο? ?πολο?νται? 38??λλ? ο?νον ν?ον ε?? ?σκο?? καινο?? βλητ?ον. 39?κα? ο?δε?? πι?ν παλαι?ν θ?λει ν?ον? λ?γει γ?ρ ‘? παλαι?? χρηστ?? ?στιν.’” a 1 That is, the Sea of Galileeb 12 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.Luke 6The Lord of the Sabbath(1 Samuel 21:1-9; Matthew 12:1-8; Mark 2:23-28)1??γ?νετο δ? ?ν σαββ?τ?a διαπορε?εσθαι α?τ?ν δι? σπορ?μων, κα? ?τιλλον ο? μαθητα? α?το? κα? ?σθιον το?? στ?χυα? ψ?χοντε? τα?? χερσ?ν. 2?τιν?? δ? τ?ν Φαρισα?ων ε?παν “Τ? ποιε?τε ? ο?κ ?ξεστιν το?? σ?ββασιν;” 3?Κα? ?ποκριθε?? πρ?? α?το?? ε?πεν ? ?ησο?? “Ο?δ? το?το ?ν?γνωτε ? ?πο?ησεν Δαυ?δ ?π?τε ?πε?νασεν α?τ?? κα? ο? μετ’ α?το? ?ντε?; 4??? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κον το? Θεο? κα? το?? ?ρτου? τ?? προθ?σεω? λαβ?ν ?φαγεν κα? ?δωκεν το?? μετ’ α?το?, ο?? ο?κ ?ξεστιν φαγε?ν ε? μ? μ?νου? το?? ?ερε??;” 5?κα? ?λεγεν α?το?? “Κ?ρι?? ?στιν το? σαββ?του ? Υ??? το? ?νθρ?που.” Jesus Heals on the Sabbath(Matthew 12:9-14; Mark 3:1-6)6??γ?νετο δ? ?ν ?τ?ρ? σαββ?τ? ε?σελθε?ν α?τ?ν ε?? τ?ν συναγωγ?ν κα? διδ?σκειν? κα? ?ν ?νθρωπο? ?κε? κα? ? χε?ρ α?το? ? δεξι? ?ν ξηρ?? 7?παρετηρο?ντο δ? α?τ?ν ο? γραμματε?? κα? ο? Φαρισα?οι ε? ?ν τ? σαββ?τ? θεραπε?ει, ?να ε?ρωσιν κατηγορε?ν α?το?. 8?Α?τ?? δ? ?δει το?? διαλογισμο?? α?τ?ν, ε?πεν δ? τ? ?νδρ? τ? ξηρ?ν ?χοντι τ?ν χε?ρα “?γειρε κα? στ?θι ε?? τ? μ?σον?” κα? ?ναστ?? ?στη. 9?ε?πεν δ? ? ?ησο?? πρ?? α?το?? “?περωτ? ?μ?? ε? ?ξεστιν τ? σαββ?τ? ?γαθοποι?σαι ? κακοποι?σαι, ψυχ?ν σ?σαι ? ?πολ?σαι;” 10?Κα? περιβλεψ?μενο? π?ντα? α?το?? ε?πεν α?τ? “?κτεινον τ?ν χε?ρ? σου.” ? δ? ?πο?ησεν, κα? ?πεκατεστ?θη ? χε?ρ α?το?. 11?α?το? δ? ?πλ?σθησαν ?νο?α?, κα? διελ?λουν πρ?? ?λλ?λου? τ? ?ν ποι?σαιεν τ? ?ησο?. The Twelve Apostles(Matthew 10:1-4; Mark 3:13-19)12??γ?νετο δ? ?ν τα?? ?μ?ραι? τα?ται? ?ξελθε?ν α?τ?ν ε?? τ? ?ρο? προσε?ξασθαι, κα? ?ν διανυκτερε?ων ?ν τ? προσευχ? το? Θεο?. 13?κα? ?τε ?γ?νετο ?μ?ρα, προσεφ?νησεν το?? μαθητ?? α?το?, κα? ?κλεξ?μενο? ?π’ α?τ?ν δ?δεκα, ο?? κα? ?ποστ?λου? ?ν?μασεν, 14?Σ?μωνα, ?ν κα? ?ν?μασεν, Π?τρον κα? ?νδρ?αν τ?ν ?δελφ?ν α?το?, κα? ??κωβον κα? ?ω?ννην, κα? Φ?λιππον κα? Βαρθολομα?ον, 15?κα? Μαθθα?ον κα? Θωμ?ν, κα? ??κωβον ?λφα?ου κα? Σ?μωνα τ?ν καλο?μενον Ζηλωτ?ν, 16?κα? ?ο?δαν ?ακ?βου, κα? ?ο?δαν ?σκαρι?θ, ?? ?γ?νετο προδ?τη?, Jesus Ministers to a Great Crowd(Matthew 4:23-25)17?Κα? καταβ?? μετ’ α?τ?ν ?στη ?π? τ?που πεδινο?, κα? ?χλο? πολ?? μαθητ?ν α?το?, κα? πλ?θο? πολ? το? λαο? ?π? π?ση? τ?? ?ουδα?α? κα? ?ερουσαλ?μ κα? τ?? παραλ?ου Τ?ρου κα? Σιδ?νο?, 18?ο? ?λθον ?κο?σαι α?το? κα? ?αθ?ναι ?π? τ?ν ν?σων α?τ?ν, κα? ο? ?νοχλο?μενοι ?π? πνευμ?των ?καθ?ρτων ?θεραπε?οντο? 19?κα? π?? ? ?χλο? ?ζ?τουν ?πτεσθαι α?το?, ?τι δ?ναμι? παρ’ α?το? ?ξ?ρχετο κα? ??το π?ντα?. The Beatitudes(Psalm 1:1-6; Matthew 5:3-12)20?Κα? α?τ?? ?π?ρα? το?? ?φθαλμο?? α?το? ε?? το?? μαθητ?? α?το? ?λεγεν“Μακ?ριοι ο? πτωχο?,?τι ?μετ?ρα ?στ?ν ? βασιλε?α το? Θεο?. 21?Μακ?ριοι ο? πειν?ντε? ν?ν,?τι χορτασθ?σεσθε.Μακ?ριοι ο? κλα?οντε? ν?ν,?τι γελ?σετε. 22?Μακ?ριο? ?στε ?ταν μισ?σωσιν ?μ?? ο? ?νθρωποι, κα? ?ταν ?φορ?σωσιν ?μ?? κα? ?νειδ?σωσιν κα? ?κβ?λωσιν τ? ?νομα ?μ?ν ?? πονηρ?ν ?νεκα το? Υ?ο? το? ?νθρ?που. 23?χ?ρητε ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? κα? σκιρτ?σατε? ?δο? γ?ρ ? μισθ?? ?μ?ν πολ?? ?ν τ? ο?ραν?? κατ? τ? α?τ? γ?ρ ?πο?ουν το?? προφ?ται? ο? πατ?ρε? α?τ?ν. Woes(Amos 6:1-7)24?Πλ?ν ο?α? ?μ?ν το?? πλουσ?οι?,?τι ?π?χετε τ?ν παρ?κλησιν ?μ?ν. 25?Ο?α? ?μ?ν, ο? ?μπεπλησμ?νοι ν?ν,?τι πειν?σετε.Ο?α?, ο? γελ?ντε? ν?ν,?τι πενθ?σετε κα? κλα?σετε. 26?Ο?α? ?ταν καλ?? ? ?μ?? ε?πωσιν π?ντε? ο? ?νθρωποι?Κατ? τ? α?τ? γ?ρ ?πο?ουν το?? ψευδοπροφ?ται? ο? πατ?ρε? α?τ?ν. Love Your Enemies(Leviticus 24:17-23; Matthew 5:38-48)27??λλ? ?μ?ν λ?γω το?? ?κο?ουσιν ?γαπ?τε το?? ?χθρο?? ?μ?ν, καλ?? ποιε?τε το?? μισο?σιν ?μ??, 28?ε?λογε?τε το?? καταρωμ?νου? ?μ??, προσε?χεσθε περ? τ?ν ?πηρεαζ?ντων ?μ??. 29?τ? τ?πτοντ? σε ?π? τ?ν σιαγ?να π?ρεχε κα? τ?ν ?λλην, κα? ?π? το? α?ροντ?? σου τ? ?μ?τιον κα? τ?ν χιτ?να μ? κωλ?σ??. 30?παντ? α?το?ντ? σε δ?δου, κα? ?π? το? α?ροντο? τ? σ? μ? ?πα?τει. 31?κα? καθ?? θ?λετε ?να ποι?σιν ?μ?ν ο? ?νθρωποι, ποιε?τε α?το?? ?μο?ω?. 32?Κα? ε? ?γαπ?τε το?? ?γαπ?ντα? ?μ??, πο?α ?μ?ν χ?ρι? ?στ?ν; κα? γ?ρ ο? ?μαρτωλο? το?? ?γαπ?ντα? α?το?? ?γαπ?σιν. 33?κα? γ?ρ ??ν ?γαθοποι?τε το?? ?γαθοποιο?ντα? ?μ??, πο?α ?μ?ν χ?ρι? ?στ?ν; κα? ο? ?μαρτωλο? τ? α?τ? ποιο?σιν. 34?κα? ??ν δαν?σητε παρ’ ?ν ?λπ?ζετε λαβε?ν, πο?α ?μ?ν χ?ρι? ?στ?ν; κα? ?μαρτωλο? ?μαρτωλο?? δαν?ζουσιν ?να ?πολ?βωσιν τ? ?σα. 35?Πλ?ν ?γαπ?τε το?? ?χθρο?? ?μ?ν κα? ?γαθοποιε?τε κα? δαν?ζετε μηδ?ν ?πελπ?ζοντε?? κα? ?σται ? μισθ?? ?μ?ν πολ??, κα? ?σεσθε υ?ο? ?ψ?στου, ?τι α?τ?? χρηστ?? ?στιν ?π? το?? ?χαρ?στου? κα? πονηρο??. 36?Γ?νεσθε ο?κτ?ρμονε?, καθ?? [κα?] ? Πατ?ρ ?μ?ν ο?κτ?ρμων ?στ?ν. Do Not Judge(Matthew 7:1-6; Romans 14:1-12)37?Κα? μ? κρ?νετε, κα? ο? μ? κριθ?τε? κα? μ? καταδικ?ζετε, κα? ο? μ? καταδικασθ?τε. ?πολ?ετε, κα? ?πολυθ?σεσθε? 38?δ?δοτε, κα? δοθ?σεται ?μ?ν? μ?τρον καλ?ν πεπιεσμ?νον σεσαλευμ?νον ?περεκχυνν?μενον δ?σουσιν ε?? τ?ν κ?λπον ?μ?ν? ? γ?ρ μ?τρ? μετρε?τε ?ντιμετρηθ?σεται ?μ?ν.” 39?Ε?πεν δ? κα? παραβολ?ν α?το?? “Μ?τι δ?ναται τυφλ?? τυφλ?ν ?δηγε?ν; ο?χ? ?μφ?τεροι ε?? β?θυνον ?μπεσο?νται; 40?ο?κ ?στιν μαθητ?? ?π?ρ τ?ν διδ?σκαλον? κατηρτισμ?νο? δ? π?? ?σται ?? ? διδ?σκαλο? α?το?. 41?Τ? δ? βλ?πει? τ? κ?ρφο? τ? ?ν τ? ?φθαλμ? το? ?δελφο? σου, τ?ν δ? δοκ?ν τ?ν ?ν τ? ?δ?? ?φθαλμ? ο? κατανοε??; 42?π?? δ?νασαι λ?γειν τ? ?δελφ? σου ‘?δελφ?, ?φε? ?κβ?λω τ? κ?ρφο? τ? ?ν τ? ?φθαλμ? σου,’ α?τ?? τ?ν ?ν τ? ?φθαλμ? σο? δοκ?ν ο? βλ?πων; ?ποκριτ?, ?κβαλε πρ?τον τ?ν δοκ?ν ?κ το? ?φθαλμο? σο?, κα? τ?τε διαβλ?ψει? τ? κ?ρφο? τ? ?ν τ? ?φθαλμ? το? ?δελφο? σου ?κβαλε?ν. A Tree and its Fruit(Matthew 7:15-23; Matthew 12:33-37)43?Ο? γ?ρ ?στιν δ?νδρον καλ?ν ποιο?ν καρπ?ν σαπρ?ν, ο?δ? π?λιν δ?νδρον σαπρ?ν ποιο?ν καρπ?ν καλ?ν. 44??καστον γ?ρ δ?νδρον ?κ το? ?δ?ου καρπο? γιν?σκεται? ο? γ?ρ ?ξ ?κανθ?ν συλλ?γουσιν σ?κα, ο?δ? ?κ β?του σταφυλ?ν τρυγ?σιν. 45?? ?γαθ?? ?νθρωπο? ?κ το? ?γαθο? θησαυρο? τ?? καρδ?α? ?α?το?? προφ?ρει τ? ?γαθ?ν, κα? ? πονηρ?? ?κ το? πονηρο? προφ?ρει τ? πονηρ?ν? ?κ γ?ρ περισσε?ματο? καρδ?α? λαλε? τ? στ?μα α?το?. The House on the Rock(Matthew 7:24-27)46?Τ? δ? με καλε?τε ‘Κ?ριε κ?ριε,’ κα? ο? ποιε?τε ? λ?γω; 47?Π?? ? ?ρχ?μενο? πρ?? με κα? ?κο?ων μου τ?ν λ?γων κα? ποι?ν α?το??, ?ποδε?ξω ?μ?ν τ?νι ?στ?ν ?μοιο?. 48??μοι?? ?στιν ?νθρ?π? ο?κοδομο?ντι ο?κ?αν, ?? ?σκαψεν κα? ?β?θυνεν κα? ?θηκεν θεμ?λιον ?π? τ?ν π?τραν? πλημμ?ρη? δ? γενομ?νη? προσ?ρηξεν ? ποταμ?? τ? ο?κ?? ?κε?ν?, κα? ο?κ ?σχυσεν σαλε?σαι α?τ?ν δι? τ? καλ?? ο?κοδομ?σθαι α?τ?ν.b 49?? δ? ?κο?σα? κα? μ? ποι?σα? ?μοι?? ?στιν ?νθρ?π? ο?κοδομ?σαντι ο?κ?αν ?π? τ?ν γ?ν χωρ?? θεμελ?ου, ? προσ?ρηξεν ? ποταμ??, κα? ε?θ?? συν?πεσεν, κα? ?γ?νετο τ? ??γμα τ?? ο?κ?α? ?κε?νη? μ?γα.” a 1 BYZ and TR, σαββ?τ? δευτεροπρ?τ?b 48 BYZ and TR τεθεμελ?ωτο γ?ρ ?π? τ?ν π?τρανLuke 7The Faith of the Centurion(Matthew 8:5-13; John 4:43-54)1??πειδ? ?πλ?ρωσεν π?ντα τ? ??ματα α?το? ε?? τ?? ?κο?? το? λαο?, ε?σ?λθεν ε?? Καφαρναο?μ. 2??κατοντ?ρχου δ? τινο? δο?λο? κακ?? ?χων ?μελλεν τελευτ?ν, ?? ?ν α?τ? ?ντιμο?. 3??κο?σα? δ? περ? το? ?ησο? ?π?στειλεν πρ?? α?τ?ν πρεσβυτ?ρου? τ?ν ?ουδα?ων, ?ρωτ?ν α?τ?ν ?πω? ?λθ?ν διασ?σ? τ?ν δο?λον α?το?. 4?ο? δ? παραγεν?μενοι πρ?? τ?ν ?ησο?ν παρεκ?λουν α?τ?ν σπουδα?ω?, λ?γοντε? ?τι “?ξι?? ?στιν ? παρ?ξ? το?το? 5??γαπ? γ?ρ τ? ?θνο? ?μ?ν κα? τ?ν συναγωγ?ν α?τ?? ?κοδ?μησεν ?μ?ν.” 6?? δ? ?ησο?? ?πορε?ετο σ?ν α?το??. ?δη δ? α?το? ο? μακρ?ν ?π?χοντο? ?π? τ?? ο?κ?α?, ?πεμψεν φ?λου? ? ?κατοντ?ρχη? λ?γων α?τ? “Κ?ριε, μ? σκ?λλου? ο? γ?ρ ?καν?? ε?μι ?να ?π? τ?ν στ?γην μου ε?σ?λθ??? 7?δι? ο?δ? ?μαυτ?ν ?ξ?ωσα πρ?? σ? ?λθε?ν? ?λλ? ε?π? λ?γ?, κα? ?αθ?τω ? πα?? μου. 8?κα? γ?ρ ?γ? ?νθρωπ?? ε?μι ?π? ?ξουσ?αν τασσ?μενο?, ?χων ?π’ ?μαυτ?ν στρατι?τα?, κα? λ?γω το?τ? ‘Πορε?θητι,’ κα? πορε?εται, κα? ?λλ? ‘?ρχου,’ κα? ?ρχεται, κα? τ? δο?λ? μου ‘Πο?ησον το?το,’ κα? ποιε?.” 9??κο?σα? δ? τα?τα ? ?ησο?? ?θα?μασεν α?τ?ν, κα? στραφε?? τ? ?κολουθο?ντι α?τ? ?χλ? ε?πεν “Λ?γω ?μ?ν, ο?δ? ?ν τ? ?σρα?λ τοσα?την π?στιν ε?ρον.” 10?κα? ?ποστρ?ψαντε? ε?? τ?ν ο?κον ο? πεμφθ?ντε? ε?ρον τ?ν δο?λον ?για?νοντα. Jesus Raises a Widow's Son11?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?ξ?? ?πορε?θη ε?? π?λιν καλουμ?νην Να?ν, κα? συνεπορε?οντο α?τ? ο? μαθητα? α?το? κα? ?χλο? πολ??. 12??? δ? ?γγισεν τ? π?λ? τ?? π?λεω?, κα? ?δο? ?ξεκομ?ζετο τεθνηκ?? μονογεν?? υ??? τ? μητρ? α?το?, κα? α?τ? ?ν χ?ρα, κα? ?χλο? τ?? π?λεω? ?καν?? ?ν σ?ν α?τ?. 13?κα? ?δ?ν α?τ?ν ? Κ?ριο? ?σπλαγχν?σθη ?π’ α?τ? κα? ε?πεν α?τ? “Μ? κλα?ε.” 14?Κα? προσελθ?ν ?ψατο τ?? σορο?, ο? δ? βαστ?ζοντε? ?στησαν, κα? ε?πεν “Νεαν?σκε, σο? λ?γω, ?γ?ρθητι.” 15?κα? ?νεκ?θισεν ? νεκρ?? κα? ?ρξατο λαλε?ν, κα? ?δωκεν α?τ?ν τ? μητρ? α?το?. 16??λαβεν δ? φ?βο? π?ντα?, κα? ?δ?ξαζον τ?ν Θε?ν λ?γοντε? ?τι “Προφ?τη? μ?γα? ?γ?ρθη ?ν ?μ?ν,” κα? ?τι “?πεσκ?ψατο ? Θε?? τ?ν λα?ν α?το?.” 17?κα? ?ξ?λθεν ? λ?γο? ο?το? ?ν ?λ? τ? ?ουδα?? περ? α?το? κα? π?σ? τ? περιχ?ρ?. John's Inquiry(Matthew 11:1-6)18?Κα? ?π?γγειλαν ?ω?νν? ο? μαθητα? α?το? περ? π?ντων το?των. 19?κα? προσκαλεσ?μενο? δ?ο τιν?? τ?ν μαθητ?ν α?το? ? ?ω?ννη? ?πεμψεν πρ?? τ?ν Κ?ριον λ?γων “Σ? ε? ? ?ρχ?μενο?, ? ?λλον προσδοκ?μεν;” 20?Παραγεν?μενοι δ? πρ?? α?τ?ν ο? ?νδρε? ε?παν “?ω?ννη? ? Βαπτιστ?? ?π?στειλεν ?μ?? πρ?? σ? λ?γων ‘Σ? ε? ? ?ρχ?μενο?, ? ?λλον προσδοκ?μεν;’” 21??ν ?κε?ν? τ? ?ρ? ?θερ?πευσεν πολλο?? ?π? ν?σων κα? μαστ?γων κα? πνευμ?των πονηρ?ν, κα? τυφλο?? πολλο?? ?χαρ?σατο βλ?πειν. 22?κα? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Πορευθ?ντε? ?παγγε?λατε ?ω?νν? ? ε?δετε κα? ?κο?σατε? τυφλο? ?ναβλ?πουσιν, χωλο? περιπατο?σιν, λεπρο?a καθαρ?ζονται, κα? κωφο? ?κο?ουσιν, νεκρο? ?γε?ρονται, πτωχο? ε?αγγελ?ζονται? 23?κα? μακ?ρι?? ?στιν ?? ??ν μ? σκανδαλισθ? ?ν ?μο?.” Jesus Testifies about John(Matthew 11:7-19; Luke 1:5-25; Luke 16:14-17)24??πελθ?ντων δ? τ?ν ?γγ?λων ?ω?ννου ?ρξατο λ?γειν πρ?? το?? ?χλου? περ? ?ω?ννου “Τ? ?ξ?λθατε ε?? τ?ν ?ρημον θε?σασθαι; κ?λαμον ?π? ?ν?μου σαλευ?μενον; 25??λλ? τ? ?ξ?λθατε ?δε?ν; ?νθρωπον ?ν μαλακο?? ?ματ?οι? ?μφιεσμ?νον; ?δο? ο? ?ν ?ματισμ? ?νδ?ξ? κα? τρυφ? ?π?ρχοντε? ?ν το?? βασιλε?οι? ε?σ?ν. 26??λλ? τ? ?ξ?λθατε ?δε?ν; προφ?την; να?, λ?γω ?μ?ν, κα? περισσ?τερον προφ?του. 27?ο?τ?? ?στιν περ? ο? γ?γραπται‘?δο? ?ποστ?λλω τ?ν ?γγελ?ν μου πρ? προσ?που σου,?? κατασκευ?σει τ?ν ?δ?ν σου ?μπροσθ?ν σου.’b 28?Λ?γω ?μ?ν, με?ζων ?ν γεννητο?? γυναικ?ν ?ω?ννου ο?δε?? ?στιν? ? δ? μικρ?τερο? ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο? με?ζων α?το? ?στιν.” 29?Κα? π?? ? λα?? ?κο?σα? κα? ο? τελ?ναι ?δικα?ωσαν τ?ν Θε?ν, βαπτισθ?ντε? τ? β?πτισμα ?ω?ννου? 30?ο? δ? Φαρισα?οι κα? ο? νομικο? τ?ν βουλ?ν το? Θεο? ?θ?τησαν ε?? ?αυτο??, μ? βαπτισθ?ντε? ?π’ α?το?. 31?“Τ?νι ο?ν ?μοι?σω το?? ?νθρ?που? τ?? γενε?? τα?τη?, κα? τ?νι ε?σ?ν ?μοιοι; 32??μοιο? ε?σιν παιδ?οι? το?? ?ν ?γορ? καθημ?νοι? κα? προσφωνο?σιν ?λλ?λοι? ? λ?γει‘Η?λ?σαμεν ?μ?ν κα? ο?κ ?ρχ?σασθε??θρην?σαμεν κα? ο?κ ?κλα?σατε.’ 33??λ?λυθεν γ?ρ ?ω?ννη? ? Βαπτιστ?? μ? ?σθ?ων ?ρτον μ?τε π?νων ο?νον, κα? λ?γετε ‘Δαιμ?νιον ?χει.’ 34??λ?λυθεν ? Υ??? το? ?νθρ?που ?σθ?ων κα? π?νων, κα? λ?γετε ‘?δο? ?νθρωπο? φ?γο? κα? ο?νοπ?τη?, φ?λο? τελων?ν κα? ?μαρτωλ?ν.’ 35?κα? ?δικαι?θη ? σοφ?α ?π? π?ντων τ?ν τ?κνων α?τ??.” A Sinful Woman Anoints Jesus36??ρ?τα δ? τι? α?τ?ν τ?ν Φαρισα?ων ?να φ?γ? μετ’ α?το?? κα? ε?σελθ?ν ε?? τ?ν ο?κον το? Φαρισα?ου κατεκλ?θη. 37?κα? ?δο? γυν? ?τι? ?ν ?ν τ? π?λει ?μαρτωλ??, κα? ?πιγνο?σα ?τι κατ?κειται ?ν τ? ο?κ?? το? Φαρισα?ου, κομ?σασα ?λ?βαστρον μ?ρου 38?κα? στ?σα ?π?σω παρ? το?? π?δα? α?το? κλα?ουσα, το?? δ?κρυσιν ?ρξατο βρ?χειν το?? π?δα? α?το?, κα? τα?? θριξ?ν τ?? κεφαλ?? α?τ?? ?ξ?μασσεν, κα? κατεφ?λει το?? π?δα? α?το? κα? ?λειφεν τ? μ?ρ?. 39??δ?ν δ? ? Φαρισα?ο? ? καλ?σα? α?τ?ν ε?πεν ?ν ?αυτ? λ?γων “Ο?το? ε? ?ν προφ?τη?, ?γ?νωσκεν ?ν τ?? κα? ποταπ? ? γυν? ?τι? ?πτεται α?το?, ?τι ?μαρτωλ?? ?στιν.” 40?Κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν πρ?? α?τ?ν “Σ?μων, ?χω σο? τι ε?πε?ν.”? δ? “Διδ?σκαλε, ε?π?,” φησ?ν. 41?“Δ?ο χρεοφειλ?ται ?σαν δανιστ? τινι? ? ε?? ?φειλεν δην?ριαc πεντακ?σια, ? δ? ?τερο? πεντ?κοντα. 42?μ? ?χ?ντων α?τ?ν ?ποδο?ναι ?μφοτ?ροι? ?χαρ?σατο. τ?? ο?ν α?τ?ν πλε?ον ?γαπ?σει α?τ?ν;” 43??ποκριθε?? Σ?μων ε?πεν “?πολαμβ?νω ?τι ? τ? πλε?ον ?χαρ?σατο.”? δ? ε?πεν α?τ? “?ρθ?? ?κρινα?.” 44?Κα? στραφε?? πρ?? τ?ν γυνα?κα τ? Σ?μωνι ?φη “Βλ?πει? τα?την τ?ν γυνα?κα; ε?σ?λθ?ν σου ε?? τ?ν ο?κ?αν, ?δωρ μοι ?π? π?δα? ο?κ ?δωκα?? α?τη δ? το?? δ?κρυσιν ?βρεξ?ν μου το?? π?δα? κα? τα?? θριξ?ν α?τ?? ?ξ?μαξεν. 45?φ?λημ? μοι ο?κ ?δωκα?? α?τη δ? ?φ’ ?? ε?σ?λθον ο? δι?λιπεν καταφιλο?σ? μου το?? π?δα?. 46??λα?? τ?ν κεφαλ?ν μου ο?κ ?λειψα?? α?τη δ? μ?ρ? ?λειψεν το?? π?δα? μου. 47?ο? χ?ριν λ?γω σοι, ?φ?ωνται α? ?μαρτ?αι α?τ?? α? πολλα?, ?τι ?γ?πησεν πολ?? ? δ? ?λ?γον ?φ?εται, ?λ?γον ?γαπ?.” 48?Ε?πεν δ? α?τ? “?φ?ωντα? σου α? ?μαρτ?αι.” 49?Κα? ?ρξαντο ο? συνανακε?μενοι λ?γειν ?ν ?αυτο?? “Τ?? ο?τ?? ?στιν, ?? κα? ?μαρτ?α? ?φ?ησιν;” 50?Ε?πεν δ? πρ?? τ?ν γυνα?κα “? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε? πορε?ου ε?? ε?ρ?νην.” a 22 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 27 Malachi 3:1c 41 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)Luke 8Women Minister to Jesus1?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? καθεξ?? κα? α?τ?? δι?δευεν κατ? π?λιν κα? κ?μην κηρ?σσων κα? ε?αγγελιζ?μενο? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, κα? ο? δ?δεκα σ?ν α?τ?, 2?κα? γυνα?κ?? τινε? α? ?σαν τεθεραπευμ?ναι ?π? πνευμ?των πονηρ?ν κα? ?σθενει?ν, Μαρ?α ? καλουμ?νη Μαγδαλην?, ?φ’ ?? δαιμ?νια ?πτ? ?ξεληλ?θει, 3?κα? ?ω?ννα γυν? Χουζ? ?πιτρ?που ?ρ?δου κα? Σουσ?ννα κα? ?τεραι πολλα?, α?τινε? διηκ?νουν α?το??a ?κ τ?ν ?παρχ?ντων α?τα??. The Parable of the Sower(Matthew 13:1-9; Mark 4:1-9)4?Συνι?ντο? δ? ?χλου πολλο? κα? τ?ν κατ? π?λιν ?πιπορευομ?νων πρ?? α?τ?ν ε?πεν δι? παραβολ?? 5?“?ξ?λθεν ? σπε?ρων το? σπε?ραι τ?ν σπ?ρον α?το?. κα? ?ν τ? σπε?ρειν α?τ?ν ? μ?ν ?πεσεν παρ? τ?ν ?δ?ν, κα? κατεπατ?θη, κα? τ? πετειν? το? ο?ρανο? κατ?φαγεν α?τ?. 6?Κα? ?τερον κατ?πεσεν ?π? τ?ν π?τραν, κα? φυ?ν ?ξηρ?νθη δι? τ? μ? ?χειν ?κμ?δα. 7?Κα? ?τερον ?πεσεν ?ν μ?σ? τ?ν ?κανθ?ν, κα? συμφυε?σαι α? ?κανθαι ?π?πνιξαν α?τ?. 8?Κα? ?τερον ?πεσεν ε?? τ?ν γ?ν τ?ν ?γαθ?ν, κα? φυ?ν ?πο?ησεν καρπ?ν ?κατονταπλασ?ονα.”Τα?τα λ?γων ?φ?νει “? ?χων ?τα ?κο?ειν ?κου?τω.” 9??πηρ?των δ? α?τ?ν ο? μαθητα? α?το? “Τ?? α?τη ε?η ? παραβολ?.” 10?? δ? ε?πεν “?μ?ν δ?δοται γν?ναι τ? μυστ?ρια τ?? βασιλε?α? το? Θεο?, το?? δ? λοιπο?? ?ν παραβολα??, ?να‘Βλ?ποντε? μ? βλ?πωσινΚα? ?κο?οντε? μ? συνι?σιν.’b 11??στιν δ? α?τη ? παραβολ?. ? σπ?ρο? ?στ?ν ? λ?γο? το? Θεο?. 12?ο? δ? παρ? τ?ν ?δ?ν ε?σιν ο? ?κο?σαντε?, ε?τα ?ρχεται ? δι?βολο? κα? α?ρει τ?ν λ?γον ?π? τ?? καρδ?α? α?τ?ν, ?να μ? πιστε?σαντε? σωθ?σιν. 13?Ο? δ? ?π? τ?? π?τρα? ο? ?ταν ?κο?σωσιν μετ? χαρ?? δ?χονται τ?ν λ?γον, κα? ο?τοι ??ζαν ο?κ ?χουσιν, ο? πρ?? καιρ?ν πιστε?ουσιν κα? ?ν καιρ? πειρασμο? ?φ?στανται. 14?Τ? δ? ε?? τ?? ?κ?νθα? πεσ?ν, ο?το? ε?σιν ο? ?κο?σαντε?, κα? ?π? μεριμν?ν κα? πλο?του κα? ?δον?ν το? β?ου πορευ?μενοι συμπν?γονται κα? ο? τελεσφορο?σιν. 15?Τ? δ? ?ν τ? καλ? γ?, ο?το? ε?σιν ο?τινε? ?ν καρδ?? καλ? κα? ?γαθ? ?κο?σαντε? τ?ν λ?γον κατ?χουσιν κα? καρποφορο?σιν ?ν ?πομον?. The Lesson of the Lamp(Mark 4:21-25)16?Ο?δε?? δ? λ?χνον ?ψα? καλ?πτει α?τ?ν σκε?ει ? ?ποκ?τω κλ?νη? τ?θησιν, ?λλ’ ?π? λυχν?α? τ?θησιν, ?να ο? ε?σπορευ?μενοι βλ?πωσιν τ? φ??. 17?ο? γ?ρ ?στιν κρυπτ?ν ? ο? φανερ?ν γεν?σεται, ο?δ? ?π?κρυφον ? ο? μ? γνωσθ? κα? ε?? φανερ?ν ?λθ?. 18?Βλ?πετε ο?ν π?? ?κο?ετε? ?? ?ν γ?ρ ?χ?, δοθ?σεται α?τ?, κα? ?? ?ν μ? ?χ?, κα? ? δοκε? ?χειν ?ρθ?σεται ?π’ α?το?.” Jesus' Mother and Brothers(Matthew 12:46-50; Mark 3:31-35)19?Παρεγ?νετο δ? πρ?? α?τ?ν ? μ?τηρ κα? ο? ?δελφο? α?το?, κα? ο?κ ?δ?ναντο συντυχε?ν α?τ? δι? τ?ν ?χλον. 20??πηγγ?λη δ? α?τ? “? μ?τηρ σου κα? ο? ?δελφο? σου ?στ?κασιν ?ξω ?δε?ν θ?λοντ?? ? σε.” 21?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν πρ?? α?το?? “Μ?τηρ μου κα? ?δελφο? μου ο?το? ε?σιν ο? τ?ν λ?γον το? Θεο? ?κο?οντε? κα? ποιο?ντε?.” Jesus Calms the Storm(Matthew 8:23-27; Mark 4:35-41)22??γ?νετο δ? ?ν μι? τ?ν ?μερ?ν κα? α?τ?? ?ν?βη ε?? πλο?ον κα? ο? μαθητα? α?το?, κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “Δι?λθωμεν ε?? τ? π?ραν τ?? λ?μνη??” κα? ?ν?χθησαν. 23?πλε?ντων δ? α?τ?ν ?φ?πνωσεν. κα? κατ?βη λα?λαψ ?ν?μου ε?? τ?ν λ?μνην, κα? συνεπληρο?ντο κα? ?κινδ?νευον. 24?Προσελθ?ντε? δ? δι?γειραν α?τ?ν λ?γοντε? “?πιστ?τα ?πιστ?τα, ?πολλ?μεθα.”? δ? διεγερθε?? ?πετ?μησεν τ? ?ν?μ? κα? τ? κλ?δωνι το? ?δατο?? κα? ?πα?σαντο, κα? ?γ?νετο γαλ?νη. 25?Ε?πεν δ? α?το?? “Πο? ? π?στι? ?μ?ν;”Φοβηθ?ντε? δ? ?θα?μασαν, λ?γοντε? πρ?? ?λλ?λου? “Τ?? ?ρα ο?τ?? ?στιν, ?τι κα? το?? ?ν?μοι? ?πιτ?σσει κα? τ? ?δατι, κα? ?πακο?ουσιν α?τ?;” The Demons and the Pigs(Matthew 8:28-34; Mark 5:1-20)26?Κα? κατ?πλευσαν ε?? τ?ν χ?ραν τ?ν Γερασην?ν,c ?τι? ?στ?ν ?ντιπ?ρα τ?? Γαλιλα?α?. 27??ξελθ?ντι δ? α?τ? ?π? τ?ν γ?ν ?π?ντησεν ?ν?ρ τι? ?κ τ?? π?λεω? ?χων δαιμ?νια, κα? χρ?ν? ?καν? ο?κ ?νεδ?σατο ?μ?τιον, κα? ?ν ο?κ?? ο?κ ?μενεν ?λλ’ ?ν το?? μν?μασιν. 28??δ?ν δ? τ?ν ?ησο?ν ?νακρ?ξα? προσ?πεσεν α?τ? κα? φων? μεγ?λ? ε?πεν “Τ? ?μο? κα? σο?, ?ησο? Υ?? το? Θεο? το? ?ψ?στου; δ?ομα? σου, μ? με βασαν?σ??.” 29?παρ?γγελλεν γ?ρ τ? πνε?ματι τ? ?καθ?ρτ? ?ξελθε?ν ?π? το? ?νθρ?που. πολλο?? γ?ρ χρ?νοι? συνηρπ?κει α?τ?ν, κα? ?δεσμε?ετο ?λ?σεσιν κα? π?δαι? φυλασσ?μενο?, κα? διαρρ?σσων τ? δεσμ? ?λα?νετο ?π?* το? δαιμον?ου ε?? τ?? ?ρ?μου?. 30??πηρ?τησεν δ? α?τ?ν ? ?ησο?? “Τ? σοι ?νομ? ?στιν;” ?Δ? ε?πεν “Λεγι?ν,” ?τι ε?σ?λθεν δαιμ?νια πολλ? ε?? α?τ?ν. 31?κα? παρεκ?λουν α?τ?ν ?να μ? ?πιτ?ξ? α?το?? ε?? τ?ν ?βυσσον ?πελθε?ν. 32??ν δ? ?κε? ?γ?λη χο?ρων ?καν?ν βοσκομ?νη ?ν τ? ?ρει? κα? παρεκ?λεσαν α?τ?ν ?να ?πιτρ?ψ? α?το?? ε?? ?κε?νου? ε?σελθε?ν? κα? ?π?τρεψεν α?το??. 33??ξελθ?ντα δ? τ? δαιμ?νια ?π? το? ?νθρ?που ε?σ?λθον ε?? το?? χο?ρου?, κα? ?ρμησεν ? ?γ?λη κατ? το? κρημνο? ε?? τ?ν λ?μνην κα? ?πεπν?γη. 34??δ?ντε? δ? ο? β?σκοντε? τ? γεγον?? ?φυγον κα? ?π?γγειλαν ε?? τ?ν π?λιν κα? ε?? το?? ?γρο??. 35??ξ?λθον δ? ?δε?ν τ? γεγον??, κα? ?λθον πρ?? τ?ν ?ησο?ν, κα? ε?ρον καθ?μενον τ?ν ?νθρωπον ?φ’ ο? τ? δαιμ?νια ?ξ?λθεν ?ματισμ?νον κα? σωφρονο?ντα παρ? το?? π?δα? το? ?ησο?, κα? ?φοβ?θησαν. 36??π?γγειλαν δ? α?το?? ο? ?δ?ντε? π?? ?σ?θη ? δαιμονισθε??. 37?Κα? ?ρ?τησεν α?τ?ν ?παν τ? πλ?θο? τ?? περιχ?ρου τ?ν Γερασην?ν ?πελθε?ν ?π’ α?τ?ν, ?τι φ?β? μεγ?λ? συνε?χοντο? α?τ?? δ? ?μβ?? ε?? πλο?ον ?π?στρεψεν. 38??δε?το δ? α?το? ? ?ν?ρ ?φ’ ο? ?ξεληλ?θει τ? δαιμ?νια ε?ναι σ?ν α?τ?? ?π?λυσεν δ? α?τ?ν λ?γων 39?“?π?στρεφε ε?? τ?ν ο?κ?ν σου, κα? διηγο? ?σα σοι ?πο?ησεν ? Θε??.” κα? ?π?λθεν καθ’ ?λην τ?ν π?λιν κηρ?σσων ?σα ?πο?ησεν α?τ? ? ?ησο??. The Healing Touch of Jesus(Matthew 9:18-26; Mark 5:21-43)40??ν δ? τ? ?ποστρ?φειν τ?ν ?ησο?ν ?πεδ?ξατο α?τ?ν ? ?χλο?? ?σαν γ?ρ π?ντε? προσδοκ?ντε? α?τ?ν. 41?κα? ?δο? ?λθεν ?ν?ρ ? ?νομα ???ρο?, κα? ο?το? ?ρχων τ?? συναγωγ?? ?π?ρχεν? κα? πεσ?ν παρ? το?? π?δα? ?το?? ?ησο? παρεκ?λει α?τ?ν ε?σελθε?ν ε?? τ?ν ο?κον α?το?, 42??τι θυγ?τηρ μονογεν?? ?ν α?τ? ?? ?τ?ν δ?δεκα κα? α?τ? ?π?θν?σκεν.?ν δ? τ? ?π?γειν α?τ?ν ο? ?χλοι συν?πνιγον α?τ?ν. 43?κα? γυν? ο?σα ?ν ??σει α?ματο? ?π? ?τ?ν δ?δεκα, ?τι? ??ατρο?? προσαναλ?σασα ?λον τ?ν β?ον?d ο?κ ?σχυσεν ?π’ ο?δεν?? θεραπευθ?ναι, 44?προσελθο?σα ?πισθεν ?ψατο το? κρασπ?δου το? ?ματ?ου α?το?, κα? παραχρ?μα ?στη ? ??σι? το? α?ματο? α?τ??. 45?Κα? ε?πεν ? ?ησο?? “Τ?? ? ?ψ?μεν?? μου;”?ρνουμ?νων δ? π?ντων ε?πεν ? Π?τρο?e “?πιστ?τα, ο? ?χλοι συν?χουσ?ν σε κα? ?ποθλ?βουσιν.” 46?? δ? ?ησο?? ε?πεν “?ψατ? μο? τι?? ?γ? γ?ρ ?γνων δ?ναμιν ?ξεληλυθυ?αν ?π’ ?μο?.” 47??δο?σα δ? ? γυν? ?τι ο?κ ?λαθεν, τρ?μουσα ?λθεν κα? προσπεσο?σα α?τ? δι’ ?ν α?τ?αν ?ψατο α?το? ?π?γγειλεν ?ν?πιον παντ?? το? λαο?, κα? ?? ??θη παραχρ?μα. 48?? δ? ε?πεν α?τ? “Θυγ?τηρ, ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε? πορε?ου ε?? ε?ρ?νην.” 49??τι α?το? λαλο?ντο? ?ρχετα? τι? παρ? το? ?ρχισυναγ?γου λ?γων ?τι “Τ?θνηκεν ? θυγ?τηρ σου, μηκ?τι σκ?λλε τ?ν Διδ?σκαλον.” 50?? δ? ?ησο?? ?κο?σα? ?πεκρ?θη α?τ? “Μ? φοβο?? μ?νον π?στευσον, κα? σωθ?σεται.” 51??λθ?ν δ? ε?? τ?ν ο?κ?αν ο?κ ?φ?κεν ε?σελθε?ν τινα σ?ν α?τ? ε? μ? Π?τρον κα? ?ω?ννην κα? ??κωβον κα? τ?ν πατ?ρα τ?? παιδ?? κα? τ?ν μητ?ρα. 52??κλαιον δ? π?ντε? κα? ?κ?πτοντο α?τ?ν. ? δ? ε?πεν “Μ? κλα?ετε? ?ο? γ?ρ? ?π?θανεν ?λλ? καθε?δει.” 53?Κα? κατεγ?λων α?το?, ε?δ?τε? ?τι ?π?θανεν. 54?Α?τ?? δ? κρατ?σα? τ?? χειρ?? α?τ?? ?φ?νησεν λ?γων ? “Πα??, ?γειρε.” 55?κα? ?π?στρεψεν τ? πνε?μα α?τ??, κα? ?ν?στη παραχρ?μα, κα? δι?ταξεν α?τ? δοθ?ναι φαγε?ν. 56?κα? ?ξ?στησαν ο? γονε?? α?τ??? ? δ? παρ?γγειλεν α?το?? μηδεν? ε?πε?ν τ? γεγον??. a 3 TR α?τ?b 10 Isaiah 6:9c 26 BYZ and TR Γαδαρην?ν; also verse 37d 43 NE and WH do not include ?ατρο?? προσαναλ?σασα ?λον τ?ν β?ονe 45 BYZ and TR include κα? ο? μετ’ α?το?Luke 9The Ministry of the Twelve(Matthew 10:5-15; Mark 6:7-13)1?Συνκαλεσ?μενο? δ? το?? δ?δεκα ?δωκεν α?το?? δ?ναμιν κα? ?ξουσ?αν ?π? π?ντα τ? δαιμ?νια κα? ν?σου? θεραπε?ειν? 2?κα? ?π?στειλεν α?το?? κηρ?σσειν τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? κα? ??σθαι ?το?? ?σθενε???, 3?κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “Μηδ?ν α?ρετε ε?? τ?ν ?δ?ν, μ?τε ??βδον μ?τε π?ραν μ?τε ?ρτον μ?τε ?ργ?ριον μ?τε ?ν? δ?ο χιτ?να? ?χειν. 4?κα? ε?? ?ν ?ν ο?κ?αν ε?σ?λθητε, ?κε? μ?νετε κα? ?κε?θεν ?ξ?ρχεσθε. 5?κα? ?σοι ?ν μ? δ?χωνται ?μ??, ?ξερχ?μενοι ?π? τ?? π?λεω? ?κε?νη? τ?ν κονιορτ?ν ?π? τ?ν ποδ?ν ?μ?ν ?ποτιν?σσετε ε?? μαρτ?ριον ?π’ α?το??.” 6??ξερχ?μενοι δ? δι?ρχοντο κατ? τ?? κ?μα? ε?αγγελιζ?μενοι κα? θεραπε?οντε? πανταχο?. Herod Desires to See Jesus(Matthew 14:1-12; Mark 6:14-29)7??κουσεν δ? ?ρ?δη? ? τετρα?ρχη? τ? γιν?μενα π?ντα, κα? διηπ?ρει δι? τ? λ?γεσθαι ?π? τινων ?τι ?ω?ννη? ?γ?ρθη ?κ νεκρ?ν, 8??π? τινων δ? ?τι ?λ?α? ?φ?νη, ?λλων δ? ?τι προφ?τη? τι? τ?ν ?ρχα?ων ?ν?στη. 9?Ε?πεν δ? ??? ?ρ?δη? “?ω?ννην ?γ? ?πεκεφ?λισα? τ?? δ? ?στιν ο?το? περ? ο? ?κο?ω τοια?τα;” κα? ?ζ?τει ?δε?ν α?τ?ν. The Feeding of the Five Thousand(Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; John 6:1-15)10?Κα? ?ποστρ?ψαντε? ο? ?π?στολοι διηγ?σαντο α?τ? ?σα ?πο?ησαν. Κα? παραλαβ?ν α?το?? ?πεχ?ρησεν κατ’ ?δ?αν ε?? π?λιν καλουμ?νην Βηθσα?δ?. 11?ο? δ? ?χλοι γν?ντε? ?κολο?θησαν α?τ?? κα? ?ποδεξ?μενο? α?το?? ?λ?λει α?το?? περ? τ?? βασιλε?α? το? Θεο?, κα? το?? χρε?αν ?χοντα? θεραπε?α? ??το. 12?? δ? ?μ?ρα ?ρξατο κλ?νειν? προσελθ?ντε? δ? ο? δ?δεκα ε?παν α?τ? “?π?λυσον τ?ν ?χλον, ?να πορευθ?ντε? ε?? τ?? κ?κλ? κ?μα? κα? ?γρο?? καταλ?σωσιν κα? ε?ρωσιν ?πισιτισμ?ν, ?τι ?δε ?ν ?ρ?μ? τ?π? ?σμ?ν.” 13?Ε?πεν δ? πρ?? α?το?? “Δ?τε α?το?? φαγε?ν ? ?με??.”Ο? δ? ε?παν “Ο?κ ε?σ?ν ?μ?ν πλε?ον ? ?ρτοι π?ντε κα? ?χθ?ε? δ?ο, ε? μ?τι πορευθ?ντε? ?με?? ?γορ?σωμεν ε?? π?ντα τ?ν λα?ν το?τον βρ?ματα.” 14??σαν γ?ρ ?σε? ?νδρε? πεντακισχ?λιοι.Ε?πεν δ? πρ?? το?? μαθητ?? α?το? “Κατακλ?νατε α?το?? κλισ?α? ?σε? ?ν? πεντ?κοντα.” 15?κα? ?πο?ησαν ο?τω? κα? κατ?κλιναν ?παντα?. 16?Λαβ?ν δ? το?? π?ντε ?ρτου? κα? το?? δ?ο ?χθ?α?, ?ναβλ?ψα? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε?λ?γησεν α?το?? κα? κατ?κλασεν, κα? ?δ?δου το?? μαθητα?? παραθε?ναι τ? ?χλ?. 17?Κα? ?φαγον κα? ?χορτ?σθησαν π?ντε?, κα? ?ρθη τ? περισσε?σαν α?το?? κλασμ?των κ?φινοι δ?δεκα. Peter's Confession of Christ(Matthew 16:13-20; Mark 8:27-30; John 6:66-71)18?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ε?ναι α?τ?ν προσευχ?μενον κατ? μ?να? συν?σαν α?τ? ο? μαθητα?, κα? ?πηρ?τησεν α?το?? λ?γων “Τ?να με ?ο? ?χλοι? ? λ?γουσιν ε?ναι;” 19?Ο? δ? ?ποκριθ?ντε? ε?παν “?ω?ννην τ?ν Βαπτιστ?ν, ?λλοι δ? ?λ?αν, ?λλοι δ? ?τι προφ?τη? τι? τ?ν ?ρχα?ων ?ν?στη.” 20?Ε?πεν δ? α?το?? “?με?? δ? τ?να με λ?γετε ε?ναι;”Π?τρο? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “Τ?ν Χριστ?ν το? Θεο?.” Christ's Passion Foretold(Matthew 16:21-23; Mark 8:31-33)21?? δ? ?πιτιμ?σα? α?το?? παρ?γγειλεν μηδεν? λ?γειν το?το, 22?ε?π?ν ?τι “Δε? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που πολλ? παθε?ν κα? ?ποδοκιμασθ?ναι ?π? τ?ν πρεσβυτ?ρων κα? ?ρχιερ?ων κα? γραμματ?ων κα? ?ποκτανθ?ναι κα? τ? τρ?τ? ?μ?ρ? ?γερθ?ναι.” Take Up Your Cross(Matthew 10:37-39; Matthew 16:24-28; Mark 8:34-38)23??λεγεν δ? πρ?? π?ντα? “Ε? τι? θ?λει ?π?σω μου ?ρχεσθαι, ?ρνησ?σθω ?αυτ?ν κα? ?ρ?τω τ?ν σταυρ?ν α?το? καθ’ ?μ?ραν, κα? ?κολουθε?τω μοι. 24??? γ?ρ ?ν* θ?λ? τ?ν ψυχ?ν α?το? σ?σαι, ?πολ?σει α?τ?ν? ?? δ’ ?ν ?πολ?σ? τ?ν ψυχ?ν α?το? ?νεκεν ?μο?, ο?το? σ?σει α?τ?ν. 25?Τ? γ?ρ ?φελε?ται ?νθρωπο? κερδ?σα? τ?ν κ?σμον ?λον ?αυτ?ν δ? ?πολ?σα? ? ζημιωθε??; 26??? γ?ρ ?ν ?παισχυνθ? με κα? το?? ?μο?? λ?γου?, το?τον ? Υ??? το? ?νθρ?που ?παισχυνθ?σεται, ?ταν ?λθ? ?ν τ? δ?ξ? α?το? κα? το? Πατρ?? κα? τ?ν ?γ?ων ?γγ?λων. 27?λ?γω δ? ?μ?ν ?ληθ??, ε?σ?ν τινε? τ?ν α?το? ?στηκ?των ο? ο? μ? γε?σωνται θαν?του ?ω? ?ν ?δωσιν τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?.” The Transfiguration(Matthew 17:1-13; Mark 9:1-13; 2 Peter 1:16-21)28??γ?νετο δ? μετ? το?? λ?γου? το?του? ?σε? ?μ?ραι ?κτ?, κα? παραλαβ?ν Π?τρον κα? ?ω?ννην κα? ??κωβον ?ν?βη ε?? τ? ?ρο? προσε?ξασθαι. 29?κα? ?γ?νετο ?ν τ? προσε?χεσθαι α?τ?ν τ? ε?δο? το? προσ?που α?το? ?τερον κα? ? ?ματισμ?? α?το? λευκ?? ?ξαστρ?πτων. 30?κα? ?δο? ?νδρε? δ?ο συνελ?λουν α?τ?, ο?τινε? ?σαν Μω?σ?? κα? ?λ?α?, 31?ο? ?φθ?ντε? ?ν δ?ξ? ?λεγον τ?ν ?ξοδον α?το?, ?ν ?μελλεν πληρο?ν ?ν ?ερουσαλ?μ. 32?? δ? Π?τρο? κα? ο? σ?ν α?τ? ?σαν βεβαρημ?νοι ?πν?? διαγρηγορ?σαντε? δ? ε?δον* τ?ν δ?ξαν α?το? κα? το?? δ?ο ?νδρα? το?? συνεστ?τα? α?τ?. 33?κα? ?γ?νετο ?ν τ? διαχωρ?ζεσθαι α?το?? ?π’ α?το? ε?πεν ? Π?τρο? πρ?? τ?ν ?ησο?ν “?πιστ?τα, καλ?ν ?στιν ?μ?? ?δε ε?ναι, κα? ποι?σωμεν σκην?? τρε??, μ?αν σο? κα? μ?αν Μω?σε? κα? μ?αν ?λ??,” μ? ε?δ?? ? λ?γει. 34?Τα?τα δ? α?το? λ?γοντο? ?γ?νετο νεφ?λη κα? ?πεσκ?αζεν α?το??? ?φοβ?θησαν δ? ?ν τ? ε?σελθε?ν α?το?? ε?? τ?ν νεφ?λην. 35?κα? φων? ?γ?νετο ?κ τ?? νεφ?λη? λ?γουσα “Ο?τ?? ?στιν ? Υ??? μουa ? ?κλελεγμ?νο?, α?το? ?κο?ετε.” 36?κα? ?ν τ? γεν?σθαι τ?ν φων?ν ε?ρ?θη ?ησο?? μ?νο?. κα? α?το? ?σ?γησαν κα? ο?δεν? ?π?γγειλαν ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι? ο?δ?ν ?ν ??ρακαν. The Boy with an Evil Spirit(Matthew 17:14-21; Mark 9:14-29; Luke 17:5-10)37??γ?νετο δ? τ? ?ξ?? ?μ?ρ? κατελθ?ντων α?τ?ν ?π? το? ?ρου? συν?ντησεν α?τ? ?χλο? πολ??. 38?κα? ?δο? ?ν?ρ ?π? το? ?χλου ?β?ησεν λ?γων “Διδ?σκαλε, δ?ομα? σου ?πιβλ?ψαι ?π? τ?ν υ??ν μου, ?τι μονογεν?? μο? ?στιν, 39?κα? ?δο? πνε?μα λαμβ?νει α?τ?ν, κα? ?ξα?φνη? κρ?ζει κα? σπαρ?σσει α?τ?ν μετ? ?φρο?, κα? μ?γι?* ?ποχωρε? ?π’ α?το? συντρ?βον α?τ?ν? 40?κα? ?δε?θην τ?ν μαθητ?ν σου ?να ?κβ?λωσιν α?τ?, κα? ο?κ ?δυν?θησαν.” 41??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “? γενε? ?πιστο? κα? διεστραμμ?νη, ?ω? π?τε ?σομαι πρ?? ?μ?? κα? ?ν?ξομαι ?μ?ν; προσ?γαγε ?δε τ?ν υ??ν σου.” 42??τι δ? προσερχομ?νου α?το? ?ρρηξεν α?τ?ν τ? δαιμ?νιον κα? συνεσπ?ραξεν? ?πετ?μησεν δ? ? ?ησο?? τ? πνε?ματι τ? ?καθ?ρτ?, κα? ??σατο τ?ν πα?δα κα? ?π?δωκεν α?τ?ν τ? πατρ? α?το?. The Second Prediction of the Passion(Matthew 17:22-23; Mark 9:30-32)43??ξεπλ?σσοντο δ? π?ντε? ?π? τ? μεγαλει?τητι το? Θεο?.Π?ντων δ? θαυμαζ?ντων ?π? π?σιν ο?? ?πο?ει ε?πεν πρ?? το?? μαθητ?? α?το? 44?“Θ?σθε ?με?? ε?? τ? ?τα ?μ?ν το?? λ?γου? το?του?? ? γ?ρ Υ??? το? ?νθρ?που μ?λλει παραδ?δοσθαι ε?? χε?ρα? ?νθρ?πων.” 45?ο? δ? ?γν?ουν τ? ??μα το?το, κα? ?ν παρακεκαλυμμ?νον ?π’ α?τ?ν ?να μ? α?σθωνται α?τ?, κα? ?φοβο?ντο ?ρωτ?σαι α?τ?ν περ? το? ??ματο? το?του. The Greatest in the Kingdom(Matthew 18:1-6; Mark 9:33-37)46?Ε?σ?λθεν δ? διαλογισμ?? ?ν α?το??, τ? τ?? ?ν ε?η με?ζων α?τ?ν. 47?? δ? ?ησο?? ε?δ?? τ?ν διαλογισμ?ν τ?? καρδ?α? α?τ?ν, ?πιλαβ?μενο? παιδ?ον ?στησεν α?τ? παρ’ ?αυτ?, 48?κα? ε?πεν α?το?? “?? ??ν δ?ξηται το?το τ? παιδ?ον ?π? τ? ?ν?ματ? μου, ?μ? δ?χεται? κα? ?? ?ν ?μ? δ?ξηται, δ?χεται τ?ν ?ποστε?λαντ? με? ? γ?ρ μικρ?τερο? ?ν π?σιν ?μ?ν ?π?ρχων ο?τ?? ?στιν μ?γα?.” 49??ποκριθε?? δ? ??? ?ω?ννη? ε?πεν “?πιστ?τα, ε?δομ?ν τινα ?ν τ? ?ν?ματ? σου ?κβ?λλοντα δαιμ?νια, κα? ?κωλ?ομεν α?τ?ν, ?τι ο?κ ?κολουθε? μεθ’ ?μ?ν.” 50?Ε?πεν δ? πρ?? α?τ?ν ??? ?ησο?? “Μ? κωλ?ετε? ?? γ?ρ ο?κ ?στιν καθ’ ?μ?ν, ?π?ρ ?μ?ν ?στιν.” The Samaritans Reject Jesus51??γ?νετο δ? ?ν τ? συμπληρο?σθαι τ?? ?μ?ρα? τ?? ?ναλ?μψεω? α?το? κα? α?τ?? τ? πρ?σωπον ?στ?ρισεν το? πορε?εσθαι ε?? ?ερουσαλ?μ, 52?κα? ?π?στειλεν ?γγ?λου? πρ? προσ?που α?το?. κα? πορευθ?ντε? ε?σ?λθον ε?? κ?μην Σαμαριτ?ν, ??* ?τοιμ?σαι α?τ?? 53?κα? ο?κ ?δ?ξαντο α?τ?ν, ?τι τ? πρ?σωπον α?το? ?ν πορευ?μενον ε?? ?ερουσαλ?μ. 54??δ?ντε? δ? ο? μαθητα? ??κωβο? κα? ?ω?ννη? ε?παν “Κ?ριε, θ?λει? ε?πωμεν π?ρ καταβ?ναι ?π? το? ο?ρανο? κα? ?ναλ?σαι α?το??;”b 55?Στραφε?? δ? ?πετ?μησεν α?το??.c 56?κα? ?πορε?θησαν ε?? ?τ?ραν κ?μην. The Cost of Discipleship(Matthew 8:18-22; Luke 14:25-33; John 6:60-65)57?Κα? πορευομ?νων α?τ?ν ?ν τ? ?δ? ε?π?ν τι? πρ?? α?τ?ν “?κολουθ?σω σοι ?που ??ν ?π?ρχ?.” 58?Κα? ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? “Α? ?λ?πεκε? φωλεο?? ?χουσιν κα? τ? πετειν? το? ο?ρανο? κατασκην?σει?, ? δ? Υ??? το? ?νθρ?που ο?κ ?χει πο? τ?ν κεφαλ?ν κλ?ν?.” 59?Ε?πεν δ? πρ?? ?τερον “?κολο?θει μοι.” ?Δ? ε?πεν “?Κ?ριε? ?π?τρεψ?ν μοι πρ?τον ? ?πελθ?ντι θ?ψαι τ?ν πατ?ρα μου.” 60?Ε?πεν δ? α?τ? “?φε? το?? νεκρο?? θ?ψαι το?? ?αυτ?ν νεκρο??, σ? δ? ?πελθ?ν δι?γγελλε τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?.” 61?Ε?πεν δ? κα? ?τερο? “?κολουθ?σω σοι, Κ?ριε? πρ?τον δ? ?π?τρεψ?ν μοι ?ποτ?ξασθαι το?? ε?? τ?ν ο?κ?ν μου.” 62?Ε?πεν δ? πρ?? α?τ?ν ? ?ησο?? “Ο?δε?? ?πιβαλ?ν τ?ν χε?ρα ?π’ ?ροτρον κα? βλ?πων ε?? τ? ?π?σω ε?θετ?? ?στιν τ? βασιλε?? το? Θεο?.” a 35 BYZ and TR Ο?τ?? ?στιν ? υ??? μου ? ?γαπητ??b 54 BYZ and TR include ?? κα? ?λ?α? ?πο?ησενc 55 BYZ and TR include κα? ε?πεν, Ο?κ ο?δατε ο?ου πνε?ματ?? ?στε ?με?? 56 ? γ?ρ υ??? το? ?νθρ?που ο?κ ?λθεν ψυχ?? ?νθρ?πων ?πολ?σαι, ?λλ? σ?σαι.Luke 10Jesus Sends Out the Disciples1?Μετ? δ? τα?τα ?ν?δειξεν ? Κ?ριο? ?κα?? ?τ?ρου? ?βδομ?κοντα ?δ?ο?,a κα? ?π?στειλεν α?το?? ?ν? δ?ο ?δ?ο? πρ? προσ?που α?το? ε?? π?σαν π?λιν κα? τ?πον ο? ?μελλεν α?τ?? ?ρχεσθαι. 2??λεγεν δ? πρ?? α?το?? “? μ?ν θερισμ?? πολ??, ο? δ? ?ργ?ται ?λ?γοι? δε?θητε ο?ν το? Κυρ?ου το? θερισμο? ?πω? ?ργ?τα? ?κβ?λ? ε?? τ?ν θερισμ?ν α?το?. 3??π?γετε? ?δο? ?ποστ?λλω ?μ?? ?? ?ρνα? ?ν μ?σ? λ?κων. 4?μ? βαστ?ζετε βαλλ?ντιον, μ? π?ραν, μ? ?ποδ?ματα? κα? μηδ?να κατ? τ?ν ?δ?ν ?σπ?σησθε. 5?Ε?? ?ν δ’ ?ν ε?σ?λθητε ο?κ?αν, πρ?τον λ?γετε ‘Ε?ρ?νη τ? ο?κ? το?τ?.’ 6?κα? ??ν ?κε? ? ? υ??? ε?ρ?νη?, ?παναπα?σεται ?π’ α?τ?ν ? ε?ρ?νη ?μ?ν? ε? δ? μ??γε, ?φ’ ?μ?? ?νακ?μψει. 7??ν α?τ? δ? τ? ο?κ?? μ?νετε, ?σθ?οντε?* κα? π?νοντε? τ? παρ’ α?τ?ν? ?ξιο? γ?ρ ? ?ργ?τη? το? μισθο? α?το?.b μ? μεταβα?νετε ?ξ ο?κ?α? ε?? ο?κ?αν. 8?Κα? ε?? ?ν ?ν π?λιν ε?σ?ρχησθε κα? δ?χωνται ?μ??, ?σθ?ετε τ? παρατιθ?μενα ?μ?ν, 9?κα? θεραπε?ετε το?? ?ν α?τ? ?σθενε??, κα? λ?γετε α?το?? ‘?γγικεν ?φ’ ?μ?? ? βασιλε?α το? Θεο?.’ 10?Ε?? ?ν δ’ ?ν π?λιν ε?σ?λθητε κα? μ? δ?χωνται ?μ??, ?ξελθ?ντε? ε?? τ?? πλατε?α? α?τ?? ε?πατε 11?‘Κα? τ?ν κονιορτ?ν τ?ν κολληθ?ντα ?μ?ν ?κ τ?? π?λεω? ?μ?ν ε?? το?? π?δα? ?πομασσ?μεθα ?μ?ν? πλ?ν το?το γιν?σκετε, ?τι ?γγικεν ? βασιλε?α το? Θεο?.’ 12?λ?γω ?μ?ν ?τι Σοδ?μοι? ?ν τ? ?μ?ρ? ?κε?ν? ?νεκτ?τερον ?σται ? τ? π?λει ?κε?ν?. Woe to the Unrepentant(Matthew 11:20-24)13?Ο?α? σοι, Χοραζ?ν, ο?α? σοι, Βηθσα?δ?? ?τι ε? ?ν Τ?ρ? κα? Σιδ?νι ?γεν?θησαν α? δυν?μει? α? γεν?μεναι ?ν ?μ?ν, π?λαι ?ν ?ν σ?κκ? κα? σποδ? καθ?μενοι μετεν?ησαν. 14?πλ?ν Τ?ρ? κα? Σιδ?νι ?νεκτ?τερον ?σται ?ν τ? κρ?σει ? ?μ?ν. 15?κα? σ?, Καφαρναο?μ, μ? ?ω? ο?ρανο? ?ψωθ?σ?; ?ω? το? ?δου καταβ?σ?. 16?? ?κο?ων ?μ?ν ?μο? ?κο?ει, κα? ? ?θετ?ν ?μ?? ?μ? ?θετε?? ? δ? ?μ? ?θετ?ν ?θετε? τ?ν ?ποστε?λαντ? με.” The Joyful Return17??π?στρεψαν δ? ο? ?βδομ?κοντα ?δ?ο? μετ? χαρ?? λ?γοντε? “Κ?ριε, κα? τ? δαιμ?νια ?ποτ?σσεται ?μ?ν ?ν τ? ?ν?ματ? σου.” 18?Ε?πεν δ? α?το?? “?θε?ρουν τ?ν Σαταν?ν ?? ?στραπ?ν ?κ το? ο?ρανο? πεσ?ντα. 19??δο? δ?δωκα ?μ?ν τ?ν ?ξουσ?αν το? πατε?ν ?π?νω ?φεων κα? σκορπ?ων, κα? ?π? π?σαν τ?ν δ?ναμιν το? ?χθρο?, κα? ο?δ?ν ?μ?? ο? μ? ?δικ?σ?*. 20?πλ?ν ?ν το?τ? μ? χα?ρετε ?τι τ? πνε?ματα ?μ?ν ?ποτ?σσεται, χα?ρετε δ? ?τι τ? ?ν?ματα ?μ?ν ?νγ?γραπται ?ν το?? ο?ρανο??.” Jesus' Prayer of Thanksgiving(Matthew 11:25-30)21??ν α?τ? τ? ?ρ? ?γαλλι?σατο [?ν] τ? Πνε?ματι τ? ?γ?? κα? ε?πεν “?ξομολογο?μα? σοι, Π?τερ, Κ?ριε το? ο?ρανο? κα? τ?? γ??, ?τι ?π?κρυψα? τα?τα ?π? σοφ?ν κα? συνετ?ν, κα? ?πεκ?λυψα? α?τ? νηπ?οι?? να?, ? Πατ?ρ, ?τι ο?τω? ε?δοκ?α ?γ?νετο ?μπροσθ?ν σου. 22?Π?ντα μοι παρεδ?θη ?π? το? Πατρ?? μου, κα? ο?δε?? γιν?σκει τ?? ?στιν ? Υ??? ε? μ? ? Πατ?ρ, κα? τ?? ?στιν ? Πατ?ρ ε? μ? ? Υ??? κα? ? ??ν βο?ληται ? Υ??? ?ποκαλ?ψαι.” 23?Κα? στραφε?? πρ?? το?? μαθητ?? κατ’ ?δ?αν ε?πεν “Μακ?ριοι ο? ?φθαλμο? ο? βλ?ποντε? ? βλ?πετε. 24?λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι πολλο? προφ?ται κα? βασιλε?? ?θ?λησαν ?δε?ν ? ?με?? βλ?πετε κα? ο?κ ε?δαν, κα? ?κο?σαι ? ?κο?ετε κα? ο?κ ?κουσαν.” The Parable of the Good Samaritan25?Κα? ?δο? νομικ?? τι? ?ν?στη ?κπειρ?ζων α?τ?ν λ?γων “Διδ?σκαλε, τ? ποι?σα? ζω?ν α??νιον κληρονομ?σω;” 26?? δ? ε?πεν πρ?? α?τ?ν “?ν τ? ν?μ? τ? γ?γραπται; π?? ?ναγιν?σκει?;” 27?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν “‘?γαπ?σει? Κ?ριον τ?ν Θε?ν σου ?ξ ?λη? τ?? καρδ?α? σου κα? ?ν ?λ? τ? ψυχ? σου κα? ?ν ?λ? τ? ?σχ?? σου κα? ?ν ?λ? τ? διανο?? σου,’c κα? ‘Τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.’d” 28?Ε?πεν δ? α?τ? “?ρθ?? ?πεκρ?θη?? το?το πο?ει κα? ζ?σ?.” 29?? δ? θ?λων δικαι?σαι ?αυτ?ν ε?πεν πρ?? τ?ν ?ησο?ν “Κα? τ?? ?στ?ν μου πλησ?ον;” 30??πολαβ?ν ?δ?? ? ?ησο?? ε?πεν “?νθρωπ?? τι? κατ?βαινεν ?π? ?ερουσαλ?μ ε?? ?εριχ?, κα? λ?στα?? περι?πεσεν, ο? κα? ?κδ?σαντε? α?τ?ν κα? πληγ?? ?πιθ?ντε? ?π?λθον ?φ?ντε? ?μιθαν?. 31?Κατ? συγκυρ?αν δ? ?ερε?? τι? κατ?βαινεν ?ν τ? ?δ? ?κε?ν?, κα? ?δ?ν α?τ?ν ?ντιπαρ?λθεν. 32??μο?ω? δ? κα? Λευ?τη? [γεν?μενο?] κατ? τ?ν τ?πον ?λθ?ν κα? ?δ?ν ?ντιπαρ?λθεν. 33?Σαμαρ?τη? δ? τι? ?δε?ων ?λθεν κατ’ α?τ?ν κα? ?δ?ν ?σπλαγχν?σθη, 34?κα? προσελθ?ν κατ?δησεν τ? τρα?ματα α?το? ?πιχ?ων ?λαιον κα? ο?νον, ?πιβιβ?σα? δ? α?τ?ν ?π? τ? ?διον κτ?νο? ?γαγεν α?τ?ν ε?? πανδοχε?ον κα? ?πεμελ?θη α?το?. 35?Κα? ?π? τ?ν α?ριον ?κβαλ?ν ?δ?ο δην?ρια? ? e ?δωκεν τ? πανδοχε? κα? ε?πεν ‘?πιμελ?θητι α?το?, κα? ? τι ?ν προσδαπαν?σ?? ?γ? ?ν τ? ?παν?ρχεσθα? με ?ποδ?σω σοι.’ 36?Τ?? το?των τ?ν τρι?ν πλησ?ον δοκε? σοι γεγον?ναι το? ?μπεσ?ντο? ε?? το?? λ?στ??;” 37?? δ? ε?πεν “? ποι?σα? τ? ?λεο? μετ’ α?το?.”Ε?πεν δ? α?τ? ? ?ησο?? “Πορε?ου κα? σ? πο?ει ?μο?ω?.” Martha and Mary38??ν δ? τ? πορε?εσθαι α?το?? α?τ?? ε?σ?λθεν ε?? κ?μην τιν?? γυν? δ? τι? ?ν?ματι Μ?ρθα ?πεδ?ξατο α?τ?ν ?ε?? τ?ν ο?κ?αν?. 39?κα? τ?δε ?ν ?δελφ? καλουμ?νη Μαρι?μ, ? κα? παρακαθεσθε?σα πρ?? το?? π?δα? το? Κυρ?ου ?κουεν τ?ν λ?γον α?το?. 40?? δ? Μ?ρθα περιεσπ?το περ? πολλ?ν διακον?αν? ?πιστ?σα δ? ε?πεν “Κ?ριε, ο? μ?λει σοι ?τι ? ?δελφ? μου μ?νην με κατ?λειπεν διακονε?ν; ε?π?* ο?ν α?τ? ?να μοι συναντιλ?βηται.” 41??ποκριθε?? δ? ε?πεν α?τ? ? Κ?ριο? “Μ?ρθα Μ?ρθα, μεριμν?? κα? θορυβ?ζ? περ? πολλ?, 42??λ?γων δ? ?στιν χρε?α ? ?ν??? Μαρι?μ γ?ρ τ?ν ?γαθ?ν μερ?δα ?ξελ?ξατο, ?τι? ο?κ ?φαιρεθ?σεται α?τ??.” a 1 NE, BYZ, and TR ?βδομ?κοντα; also in verse 17b 7 Leviticus 19:13; Deuteronomy 24:14,15c 27 Deuteronomy 6:5d 27 Leviticus 19:18e 35 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)Luke 11The Lord's Prayer(Matthew 6:5-15)1?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ε?ναι α?τ?ν ?ν τ?π? τιν? προσευχ?μενον, ?? ?πα?σατο, ε?π?ν τι? τ?ν μαθητ?ν α?το? πρ?? α?τ?ν “Κ?ριε, δ?δαξον ?μ?? προσε?χεσθαι, καθ?? κα? ?ω?ννη? ?δ?δαξεν το?? μαθητ?? α?το?.” 2?Ε?πεν δ? α?το?? “?ταν προσε?χησθε, λ?γετε‘Π?τερ,a ?γιασθ?τω τ? ?νομ? σου??λθ?τω* ? βασιλε?α σου?b τ? 3?Τ?ν ?ρτον ?μ?ν τ?ν ?πιο?σιον δ?δου ?μ?ν τ? καθ’ ?μ?ραν? 4?Κα? ?φε? ?μ?ν τ?? ?μαρτ?α? ?μ?ν,Κα? γ?ρ α?το? ?φ?ομεν παντ? ?φε?λοντι ?μ?ν?Κα? μ? ε?σεν?γκ?? ?μ?? ε?? πειρασμ?ν.’”c Ask, Seek, Knock(Matthew 7:7-12)5?Κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “Τ?? ?ξ ?μ?ν ?ξει φ?λον, κα? πορε?σεται πρ?? α?τ?ν μεσονυκτ?ου κα? ε?π? α?τ? ‘Φ?λε, χρ?σ?ν μοι τρε?? ?ρτου?, 6??πειδ? φ?λο? μου παρεγ?νετο ?ξ ?δο? πρ?? με κα? ο?κ ?χω ? παραθ?σω α?τ??’ 7?Κ?κε?νο? ?σωθεν ?ποκριθε?? ε?π? ‘Μ? μοι κ?που? π?ρεχε? ?δη ? θ?ρα κ?κλεισται, κα? τ? παιδ?α μου μετ’ ?μο? ε?? τ?ν κο?την ε?σ?ν? ο? δ?ναμαι ?ναστ?? δο?να? σοι.’ 8?Λ?γω ?μ?ν, ε? κα? ο? δ?σει α?τ? ?ναστ?? δι? τ? ε?ναι φ?λον α?το?, δι? γε τ?ν ?να?δειαν α?το? ?γερθε?? δ?σει α?τ? ?σων χρ?ζει. 9?Κ?γ? ?μ?ν λ?γω, α?τε?τε, κα? δοθ?σεται ?μ?ν? ζητε?τε, κα? ε?ρ?σετε? κρο?ετε, κα? ?νοιγ?σεται ?μ?ν? 10?π?? γ?ρ ? α?τ?ν λαμβ?νει, κα? ? ζητ?ν ε?ρ?σκει, κα? τ? κρο?οντι ?νοιγ?σεται. 11?Τ?να δ? ?ξ ?μ?ν τ?ν πατ?ρα α?τ?σει ? υ???d ?χθ?ν, κα?* ?ντ? ?χθ?ο? ?φιν α?τ? ?πιδ?σει; 12?? κα? α?τ?σει ??ν, ?πιδ?σει α?τ? σκορπ?ον; 13?ε? ο?ν ?με?? πονηρο? ?π?ρχοντε? ο?δατε δ?ματα ?γαθ? διδ?ναι το?? τ?κνοι? ?μ?ν, π?σ? μ?λλον ? Πατ?ρ ? ?ξ ο?ρανο? δ?σει Πνε?μα ?γιον το?? α?το?σιν α?τ?ν.” A House Divided(Matthew 12:22-30; Mark 3:20-27)14?Κα? ?ν ?κβ?λλων δαιμ?νιον, κα? α?τ? ?ν κωφ?ν? ?γ?νετο δ? το? δαιμον?ου ?ξελθ?ντο? ?λ?λησεν ? κωφ??. κα? ?θα?μασαν ο? ?χλοι? 15?τιν?? δ? ?ξ α?τ?ν ε?πον* “?ν Βεελζεβο?λ τ? ?ρχοντι τ?ν δαιμον?ων ?κβ?λλει τ? δαιμ?νια?” 16??τεροι δ? πειρ?ζοντε? σημε?ον ?ξ ο?ρανο? ?ζ?τουν παρ’ α?το?. 17?Α?τ?? δ? ε?δ?? α?τ?ν τ? διανο?ματα ε?πεν α?το?? “Π?σα βασιλε?α ?φ’ ?αυτ?ν διαμερισθε?σα ?ρημο?ται, κα? ο?κο? ?π? ο?κον π?πτει. 18?ε? δ? κα? ? Σαταν?? ?φ’ ?αυτ?ν διεμερ?σθη, π?? σταθ?σεται ? βασιλε?α α?το?; ?τι λ?γετε ?ν Βεελζεβο?λ ?κβ?λλειν με τ? δαιμ?νια. 19?ε? δ? ?γ? ?ν Βεελζεβο?λ ?κβ?λλω τ? δαιμ?νια, ο? υ?ο? ?μ?ν ?ν τ?νι ?κβ?λλουσιν; δι? το?το α?το? ?μ?ν κριτα? ?σονται. 20?ε? δ? ?ν δακτ?λ? Θεο? ?γ? ?κβ?λλω τ? δαιμ?νια, ?ρα ?φθασεν ?φ’ ?μ?? ? βασιλε?α το? Θεο?. 21??ταν ? ?σχυρ?? καθωπλισμ?νο? φυλ?σσ? τ?ν ?αυτο? α?λ?ν, ?ν ε?ρ?ν? ?στ?ν τ? ?π?ρχοντα α?το?? 22??π?ν δ? ?σχυρ?τερο? α?το? ?πελθ?ν νικ?σ? α?τ?ν, τ?ν πανοπλ?αν α?το? α?ρει ?φ’ ? ?πεπο?θει, κα? τ? σκ?λα α?το? διαδ?δωσιν. 23?? μ? ?ν μετ’ ?μο? κατ’ ?μο? ?στιν, κα? ? μ? συν?γων μετ’ ?μο? σκορπ?ζει. An Unclean Spirit Returns(Matthew 12:43-45)24??ταν τ? ?κ?θαρτον πνε?μα ?ξ?λθ? ?π? το? ?νθρ?που, δι?ρχεται δι’ ?ν?δρων τ?πων ζητο?ν ?ν?παυσιν, κα? μ? ε?ρ?σκον [τ?τε] λ?γει ‘?ποστρ?ψω ε?? τ?ν ο?κ?ν μου ?θεν ?ξ?λθον?’ 25?κα? ?λθ?ν ε?ρ?σκει σεσαρωμ?νον κα? κεκοσμημ?νον. 26?τ?τε πορε?εται κα? παραλαμβ?νει ?τερα πνε?ματα πονηρ?τερα ?αυτο? ?πτ?, κα? ε?σελθ?ντα κατοικε? ?κε?, κα? γ?νεται τ? ?σχατα το? ?νθρ?που ?κε?νου χε?ρονα τ?ν πρ?των.” True Blessedness27??γ?νετο δ? ?ν τ? λ?γειν α?τ?ν τα?τα ?π?ρασ? τι? φων?ν γυν? ?κ το? ?χλου ε?πεν α?τ? “Μακαρ?α ? κοιλ?α ? βαστ?σασ? σε κα? μαστο? ο?? ?θ?λασα?.” 28?Α?τ?? δ? ε?πεν “Μενο?ν μακ?ριοι ο? ?κο?οντε? τ?ν λ?γον το? Θεο? κα? φυλ?σσοντε?.” The Sign of Jonah(Matthew 12:38-42)29?Τ?ν δ? ?χλων ?παθροιζομ?νων ?ρξατο λ?γειν “? γενε? α?τη γενε? πονηρ? ?στιν? σημε?ον ζητε?, κα? σημε?ον ο? δοθ?σεται α?τ? ε? μ? τ? σημε?ον ?ων?. 30?καθ?? γ?ρ ?γ?νετο ?ων?? το?? Νινευ?ται? σημε?ον, ο?τω? ?σται κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που τ? γενε? τα?τ?. 31?Βασ?λισσα ν?του ?γερθ?σεται ?ν τ? κρ?σει μετ? τ?ν ?νδρ?ν τ?? γενε?? τα?τη? κα? κατακρινε? α?το??? ?τι ?λθεν ?κ τ?ν περ?των τ?? γ?? ?κο?σαι τ?ν σοφ?αν Σολομ?νο?, κα? ?δο? πλε?ον Σολομ?νο? ?δε. 32??νδρε? Νινευ?ται ?ναστ?σονται ?ν τ? κρ?σει μετ? τ?? γενε?? τα?τη? κα? κατακρινο?σιν α?τ?ν? ?τι μετεν?ησαν ε?? τ? κ?ρυγμα ?ων?, κα? ?δο? πλε?ον ?ων? ?δε. The Lamp of the Body(Matthew 6:22-24)33?Ο?δε?? λ?χνον ?ψα? ε?? κρ?πτην τ?θησιν ο?δ? ?π? τ?ν μ?διον, ?λλ’ ?π? τ?ν λυχν?αν, ?να ο? ε?σπορευ?μενοι τ? φ?γγο? βλ?πωσιν. 34?? λ?χνο? το? σ?ματ?? ?στιν ? ?φθαλμ?? σου. ?ταν ? ?φθαλμ?? σου ?πλο?? ?, κα? ?λον τ? σ?μ? σου φωτειν?ν ?στιν? ?π?ν δ? πονηρ?? ?, κα? τ? σ?μ? σου σκοτειν?ν. 35?σκ?πει ο?ν μ? τ? φ?? τ? ?ν σο? σκ?το? ?στ?ν. 36?ε? ο?ν τ? σ?μ? σου ?λον φωτειν?ν, μ? ?χον μ?ρο? τι σκοτειν?ν, ?σται φωτειν?ν ?λον ?? ?ταν ? λ?χνο? τ? ?στραπ? φωτ?ζ? σε.” Woes to Religious Leaders(Matthew 23:1-36)37??ν δ? τ? λαλ?σαι ?ρωτ? α?τ?ν Φαρισα?ο? ?πω? ?ριστ?σ? παρ’ α?τ?? ε?σελθ?ν δ? ?ν?πεσεν. 38?? δ? Φαρισα?ο? ?δ?ν ?θα?μασεν ?τι ο? πρ?τον ?βαπτ?σθη πρ? το? ?ρ?στου. 39?Ε?πεν δ? ? Κ?ριο? πρ?? α?τ?ν “Ν?ν ?με?? ο? Φαρισα?οι τ? ?ξωθεν το? ποτηρ?ου κα? το? π?νακο? καθαρ?ζετε, τ? δ? ?σωθεν ?μ?ν γ?μει ?ρπαγ?? κα? πονηρ?α?. 40??φρονε?, ο?χ ? ποι?σα? τ? ?ξωθεν κα? τ? ?σωθεν ?πο?ησεν; 41?πλ?ν τ? ?ν?ντα δ?τε ?λεημοσ?νην, κα? ?δο? π?ντα καθαρ? ?μ?ν ?στιν. 42??λλ? ο?α? ?μ?ν το?? Φαρισα?οι?, ?τι ?ποδεκατο?τε τ? ?δ?οσμον κα? τ? π?γανον κα? π?ν λ?χανον, κα? παρ?ρχεσθε τ?ν κρ?σιν κα? τ?ν ?γ?πην το? Θεο?? τα?τα δ? ?δει ποι?σαι κ?κε?να μ? παρε?ναι. 43?Ο?α? ?μ?ν το?? Φαρισα?οι?, ?τι ?γαπ?τε τ?ν πρωτοκαθεδρ?αν ?ν τα?? συναγωγα?? κα? το?? ?σπασμο?? ?ν τα?? ?γορα??. 44?ο?α? ?μ?ν, ?τι ?στ? ?? τ? μνημε?α τ? ?δηλα, κα? ο? ?νθρωποι ο? περιπατο?ντε? ?π?νω ο?κ ο?δασιν.” 45??ποκριθε?? δ? τι? τ?ν νομικ?ν λ?γει α?τ? “Διδ?σκαλε, τα?τα λ?γων κα? ?μ?? ?βρ?ζει?.” 46?? δ? ε?πεν “Κα? ?μ?ν το?? νομικο?? ο?α?, ?τι φορτ?ζετε το?? ?νθρ?που? φορτ?α δυσβ?στακτα, κα? α?το? ?ν? τ?ν δακτ?λων ?μ?ν ο? προσψα?ετε το?? φορτ?οι?. 47?ο?α? ?μ?ν, ?τι ο?κοδομε?τε τ? μνημε?α τ?ν προφητ?ν, ο? δ? πατ?ρε? ?μ?ν ?π?κτειναν α?το??. 48??ρα μ?ρτυρ?? ?στε κα? συνευδοκε?τε το?? ?ργοι? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν, ?τι α?το? μ?ν ?π?κτειναν α?το??, ?με?? δ? ο?κοδομε?τε. 49?δι? το?το κα? ? σοφ?α το? Θεο? ε?πεν ‘?ποστελ? ε?? α?το?? προφ?τα? κα? ?ποστ?λου?, κα? ?ξ α?τ?ν ?ποκτενο?σιν κα? δι?ξουσιν,’ 50??να ?κζητηθ? τ? α?μα π?ντων τ?ν προφητ?ν τ? ?κκεχυμ?νον ?π? καταβολ?? κ?σμου ?π? τ?? γενε?? τα?τη?, 51??π? α?ματο? ?βελ ?ω? α?ματο? Ζαχαρ?ου το? ?πολομ?νου μεταξ? το? θυσιαστηρ?ου κα? το? ο?κου? να?, λ?γω ?μ?ν, ?κζητηθ?σεται ?π? τ?? γενε?? τα?τη?. 52?Ο?α? ?μ?ν το?? νομικο??, ?τι ?ρατε τ?ν κλε?δα τ?? γν?σεω?? α?το? ο?κ ε?σ?λθατε κα? το?? ε?σερχομ?νου? ?κωλ?σατε.” 53?Κ?κε?θεν ?ξελθ?ντο? α?το? ?ρξαντο ο? γραμματε?? κα? ο? Φαρισα?οι δειν?? ?ν?χειν κα? ?ποστοματ?ζειν α?τ?ν περ? πλει?νων, 54??νεδρε?οντε? α?τ?ν θηρε?σα? τι ?κ το? στ?ματο? α?το?. a 2 BYZ and TR Π?τερ ?μ?ν ? ?ν το?? ο?ρανο??b 2 BYZ and TR include Γενηθ?τω τ? θ?λημ? σου, ?? ?ν ο?ραν?, κα? ?π? τ?? γ??.c 4 BYZ and TR include ?λλ? ??σαι ?μ?? ?π? το? πονηρο?d 11 BYZ and TR include ?ρτον, μ? λ?θον ?πιδ?σει α?τ?Luke 12The Leaven of the Pharisees1??ν ο?? ?πισυναχθεισ?ν τ?ν μυρι?δων το? ?χλου, ?στε καταπατε?ν ?λλ?λου?, ?ρξατο λ?γειν πρ?? το?? μαθητ?? α?το? πρ?τον “Προσ?χετε ?αυτο?? ?π? τ?? ζ?μη?, ?τι? ?στ?ν ?π?κρισι?, τ?ν Φαρισα?ων. 2?ο?δ?ν δ? συγκεκαλυμμ?νον ?στ?ν ? ο?κ ?ποκαλυφθ?σεται, κα? κρυπτ?ν ? ο? γνωσθ?σεται. 3??νθ’ ?ν ?σα ?ν τ? σκοτ?? ε?πατε ?ν τ? φωτ? ?κουσθ?σεται, κα? ? πρ?? τ? ο?? ?λαλ?σατε ?ν το?? ταμε?οι? κηρυχθ?σεται ?π? τ?ν δωμ?των. Fear God Alone(Matthew 10:26-31)4?Λ?γω δ? ?μ?ν το?? φ?λοι? μου, μ? φοβηθ?τε ?π? τ?ν ?ποκτειν?ντων* τ? σ?μα κα? μετ? τα?τα μ? ?χ?ντων περισσ?τερ?ν τι ποι?σαι. 5??ποδε?ξω δ? ?μ?ν τ?να φοβηθ?τε? φοβ?θητε τ?ν μετ? τ? ?ποκτε?ναι ?χοντα ?ξουσ?αν ?μβαλε?ν ε?? τ?ν γ?ενναν. να?, λ?γω ?μ?ν, το?τον φοβ?θητε. 6?Ο?χ? π?ντε στρουθ?α πωλο?νται ?σσαρ?ωνa δ?ο; κα? ?ν ?ξ α?τ?ν ο?κ ?στιν ?πιλελησμ?νον ?ν?πιον το? Θεο?. 7??λλ? κα? α? τρ?χε? τ?? κεφαλ?? ?μ?ν π?σαι ?ρ?θμηνται. μ? φοβε?σθε? πολλ?ν στρουθ?ων διαφ?ρετε. Confessing Christ(Matthew 10:32-33)8?Λ?γω δ? ?μ?ν, π?? ?? ?ν ?μολογ?σ? ?ν ?μο? ?μπροσθεν τ?ν ?νθρ?πων, κα? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?μολογ?σει ?ν α?τ? ?μπροσθεν τ?ν ?γγ?λων το? Θεο?? 9?? δ? ?ρνησ?μεν?? με ?ν?πιον τ?ν ?νθρ?πων ?παρνηθ?σεται ?ν?πιον τ?ν ?γγ?λων το? Θεο?. 10?κα? π?? ?? ?ρε? λ?γον ε?? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που, ?φεθ?σεται α?τ?? τ? δ? ε?? τ? ?γιον Πνε?μα βλασφημ?σαντι ο?κ ?φεθ?σεται. 11??ταν δ? ε?σφ?ρωσιν ?μ?? ?π? τ?? συναγωγ?? κα? τ?? ?ρχ?? κα? τ?? ?ξουσ?α?, μ? μεριμν?σητε π?? ? τ? ?πολογ?σησθε ? τ? ε?πητε? 12?τ? γ?ρ ?γιον Πνε?μα διδ?ξει ?μ?? ?ν α?τ? τ? ?ρ? ? δε? ε?πε?ν.” The Parable of the Rich Fool13?Ε?πεν δ? τι? ?κ το? ?χλου α?τ? “Διδ?σκαλε, ε?π? τ? ?δελφ? μου μερ?σασθαι μετ’ ?μο? τ?ν κληρονομ?αν.” 14?? δ? ε?πεν α?τ? “?νθρωπε, τ?? με κατ?στησεν κριτ?ν ? μεριστ?ν ?φ’ ?μ??;” 15?ε?πεν δ? πρ?? α?το?? “?ρ?τε κα? φυλ?σσεσθε ?π? π?ση? πλεονεξ?α?, ?τι ο?κ ?ν τ? περισσε?ειν τιν? ? ζω? α?το? ?στιν ?κ τ?ν ?παρχ?ντων α?τ?.” 16?Ε?πεν δ? παραβολ?ν πρ?? α?το?? λ?γων “?νθρ?που τιν?? πλουσ?ου ε?φ?ρησεν ? χ?ρα. 17?κα? διελογ?ζετο ?ν ?αυτ? λ?γων ‘Τ? ποι?σω, ?τι ο?κ ?χω πο? συν?ξω το?? καρπο?? μου;’ 18?κα? ε?πεν ‘Το?το ποι?σω? καθελ? μου τ?? ?ποθ?κα? κα? με?ζονα? ο?κοδομ?σω, κα? συν?ξω ?κε? π?ντα τ?ν σ?τον κα? τ? ?γαθ? μου, 19?κα? ?ρ? τ? ψυχ? μου “Ψυχ?, ?χει? πολλ? ?γαθ? κε?μενα ε?? ?τη πολλ?? ?ναπα?ου, φ?γε, π?ε, ε?φρα?νου.”’ 20?Ε?πεν δ? α?τ? ? Θε?? ‘?φρων, τα?τ? τ? νυκτ? τ?ν ψυχ?ν σου ?παιτο?σιν ?π? σο?? ? δ? ?το?μασα?, τ?νι ?σται;’ 21?Ο?τω? ? θησαυρ?ζων ?αυτ?* κα? μ? ε?? Θε?ν πλουτ?ν.” Do Not Worry(Matthew 6:25-34)22?Ε?πεν δ? πρ?? το?? μαθητ?? α?το? “Δι? το?το λ?γω ?μ?ν? μ? μεριμν?τε τ? ψυχ? τ? φ?γητε, μηδ? τ? σ?ματι (?μ?ν) τ? ?νδ?σησθε. 23?? γ?ρ ψυχ? πλε??ν ?στιν τ?? τροφ?? κα? τ? σ?μα το? ?νδ?ματο?. 24?κατανο?σατε το?? κ?ρακα?, ?τι ο?* σπε?ρουσιν ο?δ?* θερ?ζουσιν, ο?? ο?κ ?στιν ταμε?ον ο?δ? ?ποθ?κη, κα? ? Θε?? τρ?φει α?το??? π?σ? μ?λλον ?με?? διαφ?ρετε τ?ν πετειν?ν. 25?τ?? δ? ?ξ ?μ?ν μεριμν?ν δ?ναται ?π? τ?ν ?λικ?αν α?το? προσθε?ναι π?χυν;b 26?ε? ο?ν ο?δ? ?λ?χιστον δ?νασθε, τ? περ? τ?ν λοιπ?ν μεριμν?τε; 27?Κατανο?σατε τ? κρ?να, π?? ?α?ξ?νει ο? κοπι? ο?δ? ν?θει??c λ?γω δ? ?μ?ν, ο?δ? Σολομ?ν ?ν π?σ? τ? δ?ξ? α?το? περιεβ?λετο ?? ?ν το?των. 28?ε? δ? ?ν ?γρ? τ?ν χ?ρτον ?ντα σ?μερον κα? α?ριον ε?? κλ?βανον βαλλ?μενον ? Θε?? ο?τω? ?μφι?ζει, π?σ? μ?λλον ?μ??, ?λιγ?πιστοι. 29?Κα? ?με?? μ? ζητε?τε τ? φ?γητε κα? τ? π?ητε, κα? μ? μετεωρ?ζεσθε? 30?τα?τα γ?ρ π?ντα τ? ?θνη το? κ?σμου ?πιζητο?σιν? ?μ?ν δ? ? Πατ?ρ ο?δεν ?τι χρ?ζετε το?των? 31?πλ?ν ζητε?τε τ?ν βασιλε?αν α?το?,d κα? τα?τα προστεθ?σεται ?μ?ν. 32?Μ? φοβο?, τ? μικρ?ν πο?μνιον? ?τι ε?δ?κησεν ? Πατ?ρ ?μ?ν δο?ναι ?μ?ν τ?ν βασιλε?αν. 33?Πωλ?σατε τ? ?π?ρχοντα ?μ?ν κα? δ?τε ?λεημοσ?νην? ποι?σατε ?αυτο?? βαλλ?ντια μ? παλαιο?μενα, θησαυρ?ν ?ν?κλειπτον ?ν το?? ο?ρανο??, ?που κλ?πτη? ο?κ ?γγ?ζει ο?δ? σ?? διαφθε?ρει? 34??που γ?ρ ?στιν ? θησαυρ?? ?μ?ν, ?κε? κα? ? καρδ?α ?μ?ν ?σται. Be Ready for Service(Genesis 6:1-7; Matthew 24:36-51; Mark 13:32-37)35??στωσαν ?μ?ν α? ?σφ?ε? περιεζωσμ?ναι κα? ο? λ?χνοι και?μενοι? 36?κα? ?με?? ?μοιοι ?νθρ?ποι? προσδεχομ?νοι? τ?ν κ?ριον ?αυτ?ν π?τε ?ναλ?σ? ?κ τ?ν γ?μων, ?να ?λθ?ντο? κα? κρο?σαντο? ε?θ?ω? ?νο?ξωσιν α?τ?. 37?μακ?ριοι ο? δο?λοι ?κε?νοι, ο?? ?λθ?ν ? κ?ριο? ε?ρ?σει γρηγορο?ντα?? ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι περιζ?σεται κα? ?νακλινε? α?το?? κα? παρελθ?ν διακον?σει α?το??. 38?κ?ν ?ν τ? δευτ?ρ? κ?ν ?ν τ? τρ?τ? φυλακ? ?λθ? κα? ε?ρ? ο?τω?, μακ?ριο? ε?σιν ?κε?νοι. 39?Το?το δ? γιν?σκετε ?τι ε? ?δει ? ο?κοδεσπ?τη? πο?? ?ρ? ? κλ?πτη? ?ρχεται,e ο?κ ?ν ?φ?κεν διορυχθ?ναι τ?ν ο?κον α?το?. 40?κα? ?με?? γ?νεσθε ?τοιμοι, ?τι ? ?ρ? ο? δοκε?τε ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ρχεται.” 41?Ε?πεν δ? ? Π?τρο? “Κ?ριε, πρ?? ?μ?? τ?ν παραβολ?ν τα?την λ?γει? ? κα? πρ?? π?ντα?;” 42?Κα? ε?πεν ? Κ?ριο? “Τ?? ?ρα ?στ?ν ? πιστ?? ο?κον?μο? ? φρ?νιμο?, ?ν καταστ?σει ? κ?ριο? ?π? τ?? θεραπε?α? α?το? το? διδ?ναι ?ν καιρ? τ? σιτομ?τριον; 43?μακ?ριο? ? δο?λο? ?κε?νο?, ?ν ?λθ?ν ? κ?ριο? α?το? ε?ρ?σει ποιο?ντα ο?τω?. 44??ληθ?? λ?γω ?μ?ν ?τι ?π? π?σιν το?? ?π?ρχουσιν α?το? καταστ?σει α?τ?ν. 45???ν δ? ε?π? ? δο?λο? ?κε?νο? ?ν τ? καρδ?? α?το? ‘Χρον?ζει ? κ?ρι?? μου ?ρχεσθαι,’ κα? ?ρξηται τ?πτειν το?? πα?δα? κα? τ?? παιδ?σκα?, ?σθ?ειν τε κα? π?νειν κα? μεθ?σκεσθαι, 46??ξει ? κ?ριο? το? δο?λου ?κε?νου ?ν ?μ?ρ? ? ο? προσδοκ? κα? ?ν ?ρ? ? ο? γιν?σκει, κα? διχοτομ?σει α?τ?ν, κα? τ? μ?ρο? α?το? μετ? τ?ν ?π?στων θ?σει. 47??κε?νο? δ? ? δο?λο? ? γνο?? τ? θ?λημα το? κυρ?ου α?το? κα? μ? ?τοιμ?σα? ? ποι?σα? πρ?? τ? θ?λημα α?το? δαρ?σεται πολλ??? 48?? δ? μ? γνο??, ποι?σα? δ? ?ξια πληγ?ν, δαρ?σεται ?λ?γα?. παντ? δ? ? ?δ?θη πολ?, πολ? ζητηθ?σεται παρ’ α?το?, κα? ? παρ?θεντο πολ?, περισσ?τερον α?τ?σουσιν α?τ?ν. Not Peace, But Division(Matthew 10:34-36)49?Π?ρ ?λθον βαλε?ν ?π? τ?ν γ?ν, κα? τ? θ?λω ε? ?δη ?ν?φθη. 50?β?πτισμα δ? ?χω βαπτισθ?ναι, κα? π?? συν?χομαι ?ω? ?του τελεσθ?. 51?Δοκε?τε ?τι ε?ρ?νην παρεγεν?μην δο?ναι ?ν τ? γ?; ο?χ?, λ?γω ?μ?ν, ?λλ’ ? διαμερισμ?ν. 52??σονται γ?ρ ?π? το? ν?ν π?ντε ?ν ?ν? ο?κ? διαμεμερισμ?νοι, τρε?? ?π? δυσ?ν κα? δ?ο ?π? τρισ?ν 53?διαμερισθ?σονται, πατ?ρ ?π? υ?? κα? υ??? ?π? πατρ?, μ?τηρ ?π? [τ?ν] θυγατ?ρα κα? θυγ?τηρ ?π? τ?ν μητ?ρα, πενθερ? ?π? τ?ν ν?μφην α?τ?? κα? ν?μφη ?π? τ?ν πενθερ?ν.” Interpreting the Present Time(Matthew 16:1-4; Mark 8:11-13)54??λεγεν δ? κα? το?? ?χλοι? “?ταν ?δητε [τ?ν] νεφ?λην ?νατ?λλουσαν ?π? δυσμ?ν, ε?θ?ω? λ?γετε ?τι ‘?μβρο? ?ρχεται,’ κα? γ?νεται ο?τω?? 55?κα? ?ταν ν?τον πν?οντα, λ?γετε ?τι ‘Κα?σων ?σται,’ κα? γ?νεται. 56??ποκριτα?, τ? πρ?σωπον τ?? γ?? κα? το? ο?ρανο? ο?δατε δοκιμ?ζειν, τ?ν καιρ?ν ? δ? το?τον π?? ?ο?κ ο?δατε δοκιμ?ζειν?; Reconcile with an Adversary(Matthew 5:21-26)57?Τ? δ? κα? ?φ’ ?αυτ?ν ο? κρ?νετε τ? δ?καιον; 58??? γ?ρ ?π?γει? μετ? το? ?ντιδ?κου σου ?π’ ?ρχοντα, ?ν τ? ?δ? δ?? ?ργασ?αν ?πηλλ?χθαι ?π’ α?το?, μ?? ποτε κατασ?ρ? σε πρ?? τ?ν κριτ?ν, κα? ? κριτ?? σε παραδ?σει τ? πρ?κτορι, κα? ? πρ?κτωρ σε βαλε? ε?? φυλακ?ν. 59?λ?γω σοι, ο? μ? ?ξ?λθ?? ?κε?θεν ?ω? κα? τ? ?σχατον λεπτ?ν ?ποδ??.”f a 6 Greek two assaria; an assarion was a Roman copper coin worth about 1/16 of a denariusb 25 Or a single cubit to his height; a cubit was about 18 inches or 45 centimetersc 27 NE and Tischendorf ο?τε ν?θει ο?τε ?φα?νειd 31 BYZ and TR το? θεο?e 39 BYZ and TR include ?γρηγ?ρησεν ?ν, κα?f 59 Greek lepton, a Jewish bronze or copper coin worth about 1/128 of a denariusLuke 13A Call to Repentance(Joel 1:13-20; Amos 5:4-15; Zephaniah 2:1-3)1?Παρ?σαν δ? τινε? ?ν α?τ? τ? καιρ? ?παγγ?λλοντε? α?τ? περ? τ?ν Γαλιλα?ων ?ν τ? α?μα Πιλ?το? ?μιξεν μετ? τ?ν θυσι?ν α?τ?ν. 2?κα? ?ποκριθε?? ε?πεν α?το?? “Δοκε?τε ?τι ο? Γαλιλα?οι ο?τοι ?μαρτωλο? παρ? π?ντα? το?? Γαλιλα?ου? ?γ?νοντο, ?τι τα?τα πεπ?νθασιν; 3?ο?χ?, λ?γω ?μ?ν, ?λλ’ ??ν μ? μετανο?τε, π?ντε? ?μο?ω? ?πολε?σθε. 4?? ?κε?νοι ο? δ?κα? οκτ? ?φ’ ο?? ?πεσεν ? π?ργο? ?ν τ? Σιλω?μ κα? ?π?κτεινεν α?το??, δοκε?τε ?τι α?το? ?φειλ?ται ?γ?νοντο παρ? π?ντα? το?? ?νθρ?που? το?? κατοικο?ντα? ?ερουσαλ?μ; 5?ο?χ?, λ?γω ?μ?ν, ?λλ’ ??ν μ? μετανο?τε*, π?ντε? ?σα?τω? ?πολε?σθε.” The Parable of the Barren Fig Tree(Isaiah 5:1-7)6??λεγεν δ? τα?την τ?ν παραβολ?ν. “Συκ?ν ε?χ?ν τι? πεφυτευμ?νην ?ν τ? ?μπελ?νι α?το?, κα? ?λθεν ζητ?ν καρπ?ν ?ν α?τ? κα? ο?χ ε?ρεν. 7?ε?πεν δ? πρ?? τ?ν ?μπελουργ?ν ‘?δο? τρ?α ?τη ?φ’ ο? ?ρχομαι ζητ?ν καρπ?ν ?ν τ? συκ? τα?τ? κα? ο?χ ε?ρ?σκω? ?κκοψον [ο?ν] α?τ?ν? ?να? τ? κα? τ?ν γ?ν καταργε?;’ 8?? δ? ?ποκριθε?? λ?γει α?τ? ‘Κ?ριε, ?φε? α?τ?ν κα? το?το τ? ?το?, ?ω? ?του σκ?ψω περ? α?τ?ν κα? β?λω κ?πρια, 9?κ?ν μ?ν ποι?σ? καρπ?ν ε?? τ? μ?λλον? ε? δ? μ??γε, ?κκ?ψει? α?τ?ν.’” Jesus Heals a Woman on the Sabbath10??ν δ? διδ?σκων ?ν μι? τ?ν συναγωγ?ν ?ν το?? σ?ββασιν. 11?κα? ?δο? γυν? πνε?μα ?χουσα ?σθενε?α? ?τη δ?κα? οκτ?, κα? ?ν συνκ?πτουσα κα? μ? δυναμ?νη ?νακ?ψαι ε?? τ? παντελ??. 12??δ?ν δ? α?τ?ν ? ?ησο?? προσεφ?νησεν κα? ε?πεν α?τ? “Γ?ναι, ?πολ?λυσαι τ?? ?σθενε?α? σου,” 13?κα? ?π?θηκεν α?τ? τ?? χε?ρα?? κα? παραχρ?μα ?νωρθ?θη, κα? ?δ?ξαζεν τ?ν Θε?ν. 14??ποκριθε?? δ? ? ?ρχισυν?γωγο?, ?γανακτ?ν ?τι τ? σαββ?τ? ?θερ?πευσεν ? ?ησο??, ?λεγεν τ? ?χλ? ?τι “?ξ ?μ?ραι ε?σ?ν ?ν α?? δε? ?ργ?ζεσθαι? ?ν α?τα?? ο?ν ?ρχ?μενοι θεραπε?εσθε κα? μ? τ? ?μ?ρ? το? σαββ?του.” 15??πεκρ?θη δ? α?τ? ? Κ?ριο? κα? ε?πεν “?ποκριτα?, ?καστο? ?μ?ν τ? σαββ?τ? ο? λ?ει τ?ν βο?ν α?το? ? τ?ν ?νον ?π? τ?? φ?τνη? κα? ?παγαγ?ν ποτ?ζει; 16?τα?την δ? θυγατ?ρα ?βρα?μ ο?σαν, ?ν ?δησεν ? Σαταν?? ?δο? δ?κα κα? ?κτ? ?τη, ο?κ ?δει λυθ?ναι ?π? το? δεσμο? το?του τ? ?μ?ρ? το? σαββ?του;” 17?Κα? τα?τα λ?γοντο? α?το? κατ?σχ?νοντο π?ντε? ο? ?ντικε?μενοι α?τ?, κα? π?? ? ?χλο? ?χαιρεν ?π? π?σιν το?? ?νδ?ξοι? το?? γινομ?νοι? ?π’ α?το?. The Parable of the Mustard Seed(Matthew 13:31-32; Mark 4:30-34)18??λεγεν ο?ν “Τ?νι ?μο?α ?στ?ν ? βασιλε?α το? Θεο?, κα? τ?νι ?μοι?σω α?τ?ν; 19??μο?α ?στ?ν κ?κκ? σιν?πεω?, ?ν λαβ?ν ?νθρωπο? ?βαλεν ε?? κ?πον ?αυτο?, κα? η?ξησεν κα? ?γ?νετο ε?? δ?νδρον, κα? τ? πετειν? το? ο?ρανο? κατεσκ?νωσεν ?ν το?? κλ?δοι? α?το?.” The Parable of the Leaven(Judges 20:18-23; 2 Samuel 2:12-32; 2 Chronicles 13:4-19; Matthew 13:33)20?Κα? π?λιν ε?πεν “Τ?νι ?μοι?σω τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?; 21??μο?α ?στ?ν ζ?μ?, ?ν λαβο?σα γυν? ?κρυψεν ε?? ?λε?ρου σ?τα τρ?α, ?ω? ο? ?ζυμ?θη ?λον.” The Narrow Door(Matthew 7:13-14)22?Κα? διεπορε?ετο κατ? π?λει? κα? κ?μα? διδ?σκων κα? πορε?αν ποιο?μενο? ε?? ?εροσ?λυμα. 23?Ε?πεν δ? τι? α?τ? “Κ?ριε, ε? ?λ?γοι ο? σ?ζ?μενοι;”? δ? ε?πεν πρ?? α?το?? 24?“?γων?ζεσθε ε?σελθε?ν δι? τ?? στεν?? θ?ρα?, ?τι πολλο?, λ?γω ?μ?ν, ζητ?σουσιν ε?σελθε?ν κα? ο?κ ?σχ?σουσιν. 25??φ’ ο? ?ν ?γερθ? ? ο?κοδεσπ?τη? κα? ?ποκλε?σ? τ?ν θ?ραν, κα? ?ρξησθε ?ξω ?στ?ναι κα? κρο?ειν τ?ν θ?ραν λ?γοντε? ‘Κ?ριε, ?νοιξον ?μ?ν?’Κα? ?ποκριθε?? ?ρε? ?μ?ν ‘Ο?κ ο?δα ?μ?? π?θεν ?στ?.’ 26?Τ?τε ?ρξεσθε λ?γειν ‘?φ?γομεν ?ν?πι?ν σου κα? ?π?ομεν, κα? ?ν τα?? πλατε?αι? ?μ?ν ?δ?δαξα??’ 27?Κα? ?ρε? ‘Λ?γων ?μ?ν Ο?κ ο?δα [?μ??] π?θεν ?στ?? ?π?στητε ?π’ ?μο? π?ντε? ?ργ?ται ?δικ?α?.’ 28??κε? ?σται ? κλαυθμ?? κα? ? βρυγμ?? τ?ν ?δ?ντων, ?ταν ?ψησθε ?βρα?μ κα? ?σα?κ κα? ?ακ?β κα? π?ντα? το?? προφ?τα? ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο?, ?μ?? δ? ?κβαλλομ?νου? ?ξω. 29?κα? ?ξουσιν ?π? ?νατολ?ν κα? δυσμ?ν κα? ?π? βορρ? κα? ν?του, κα? ?νακλιθ?σονται ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο?. 30?κα? ?δο? ε?σ?ν ?σχατοι ο? ?σονται πρ?τοι, κα? ε?σ?ν πρ?τοι ο? ?σονται ?σχατοι.” Lament over Jerusalem(Matthew 23:37-39)31??ν α?τ? τ? ?ρ? προσ?λθ?ν τινε? Φαρισα?οι λ?γοντε? α?τ? “?ξελθε κα? πορε?ου ?ντε?θεν, ?τι ?ρ?δη? θ?λει σε ?ποκτε?ναι.” 32?Κα? ε?πεν α?το?? “Πορευθ?ντε? ε?πατε τ? ?λ?πεκι τα?τ? ‘?δο? ?κβ?λλω δαιμ?νια κα? ??σει? ?ποτελ? σ?μερον κα? α?ριον, κα? τ? τρ?τ? τελειο?μαι.’ 33?πλ?ν δε? με σ?μερον κα? α?ριον κα? τ? ?χομ?ν? πορε?εσθαι, ?τι ο?κ ?νδ?χεται προφ?την ?πολ?σθαι ?ξω ?ερουσαλ?μ. 34??ερουσαλ?μ ?ερουσαλ?μ, ? ?ποκτε?νουσα το?? προφ?τα? κα? λιθοβολο?σα το?? ?πεσταλμ?νου? πρ?? α?τ?ν, ποσ?κι? ?θ?λησα ?πισυν?ξαι τ? τ?κνα σου ?ν τρ?πον ?ρνι? τ?ν ?αυτ?? νοσσι?ν ?π? τ?? πτ?ρυγα?, κα? ο?κ ?θελ?σατε. 35??δο? ?φ?εται ?μ?ν ? ο?κο? ?μ?ν. λ?γω δ? ?μ?ν, ο? μ? ?δητ? με ?ω? ?ξει ?τε ε?πητε ‘Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου.’a” a 35 Psalm 118:26Luke 14Jesus Heals a Man with Dropsy1?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?λθε?ν α?τ?ν ε?? ο?κ?ν τινο? τ?ν ?ρχ?ντων τ?ν Φαρισα?ων σαββ?τ? φαγε?ν ?ρτον, κα? α?το? ?σαν παρατηρο?μενοι α?τ?ν. 2?κα? ?δο? ?νθρωπ?? τι? ?ν ?δρωπικ?? ?μπροσθεν α?το?. 3?κα? ?ποκριθε?? ? ?ησο?? ε?πεν πρ?? το?? νομικο?? κα? Φαρισα?ου? λ?γων “?ξεστιν τ? σαββ?τ? θεραπε?σαι ? ο?;” 4?Ο? δ? ?σ?χασαν.Κα? ?πιλαβ?μενο? ??σατο α?τ?ν κα? ?π?λυσεν. 5?κα? πρ?? α?το?? ε?πεν “Τ?νο? ?μ?ν υ???a ? βο?? ε?? φρ?αρ πεσε?ται, κα? ο?κ ε?θ?ω? ?νασπ?σει α?τ?ν ?ν ?μ?ρ? το? σαββ?του;” 6?Κα? ο?κ ?σχυσαν ?νταποκριθ?ναι πρ?? τα?τα. The Parable of the Guests7??λεγεν δ? πρ?? το?? κεκλημ?νου? παραβολ?ν, ?π?χων π?? τ?? πρωτοκλισ?α? ?ξελ?γοντο, λ?γων πρ?? α?το?? 8?“?ταν κληθ?? ?π? τινο? ε?? γ?μου?, μ? κατακλιθ?? ε?? τ?ν πρωτοκλισ?αν, μ?? ποτε ?ντιμ?τερ?? σου ? κεκλημ?νο? ?π’ α?το?, 9?κα? ?λθ?ν ? σ? κα? α?τ?ν καλ?σα? ?ρε? σοι ‘Δ?? το?τ? τ?πον,’ κα? τ?τε ?ρξ? μετ? α?σχ?νη? τ?ν ?σχατον τ?πον κατ?χειν. 10??λλ’ ?ταν κληθ??, πορευθε?? ?ν?πεσε ε?? τ?ν ?σχατον τ?πον, ?να ?ταν ?λθ? ? κεκληκ?? σε ?ρε? σοι ‘Φ?λε, προσαν?βηθι ?ν?τερον?’ τ?τε ?σται σοι δ?ξα ?ν?πιον π?ντων τ?ν συνανακειμ?νων σοι. 11??τι π?? ? ?ψ?ν ?αυτ?ν ταπεινωθ?σεται, κα? ? ταπειν?ν ?αυτ?ν ?ψωθ?σεται.” 12??λεγεν δ? κα? τ? κεκληκ?τι α?τ?ν “?ταν ποι?? ?ριστον ? δε?πνον, μ? φ?νει το?? φ?λου? σου μηδ? το?? ?δελφο?? σου μηδ? το?? συγγενε?? σου μηδ? γε?τονα? πλουσ?ου?, μ?? ποτε κα? α?το? ?ντικαλ?σωσ?ν σε κα? γ?νηται ?νταπ?δομ? σοι. 13??λλ’ ?ταν δοχ?ν ποι??, κ?λει πτωχο??, ?ναπε?ρου?, χωλο??, τυφλο??? 14?κα? μακ?ριο? ?σ?, ?τι ο?κ ?χουσιν ?νταποδο?να? σοι? ?νταποδοθ?σεται γ?ρ σοι ?ν τ? ?ναστ?σει τ?ν δικα?ων.” The Parable of the Banquet(Matthew 22:1-14)15??κο?σα? δ? τι? τ?ν συνανακειμ?νων τα?τα ε?πεν α?τ? “Μακ?ριο? ?στι? φ?γεται ?ρτον ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο?.” 16?? δ? ε?πεν α?τ? “?νθρωπ?? τι? ?πο?ει δε?πνον μ?γα, κα? ?κ?λεσεν πολλο??, 17?κα? ?π?στειλεν τ?ν δο?λον α?το? τ? ?ρ? το? δε?πνου ε?πε?ν το?? κεκλημ?νοι? ‘?ρχεσθε, ?τι ?δη ?τοιμ? ?στιν.’ 18?Κα? ?ρξαντο ?π? μι?? π?ντε? παραιτε?σθαι. ? πρ?το? ε?πεν α?τ? ‘?γρ?ν ?γ?ρασα, κα? ?χω ?ν?γκην ?ξελθ?ν ?δε?ν α?τ?ν? ?ρωτ? σε, ?χε με παρ?τημ?νον.’ 19?Κα? ?τερο? ε?πεν ‘Ζε?γη βο?ν ?γ?ρασα π?ντε, κα? πορε?ομαι δοκιμ?σαι α?τ?? ?ρωτ? σε, ?χε με παρ?τημ?νον.’ 20?Κα? ?τερο? ε?πεν ‘Γυνα?κα ?γημα, κα? δι? το?το ο? δ?ναμαι ?λθε?ν.’ 21?Κα? παραγεν?μενο? ? δο?λο? ?π?γγειλεν τ? κυρ?? α?το? τα?τα. τ?τε ?ργισθε?? ? ο?κοδεσπ?τη? ε?πεν τ? δο?λ? α?το? ‘?ξελθε ταχ?ω? ε?? τ?? πλατε?α? κα? ??μα? τ?? π?λεω?, κα? το?? πτωχο?? κα? ?ναπε?ρου? κα? τυφλο?? κα? χωλο?? ε?σ?γαγε ?δε.’ 22?Κα? ε?πεν ? δο?λο? ‘Κ?ριε, γ?γονεν ? ?π?ταξα?, κα? ?τι τ?πο? ?στ?ν.’ 23?Κα? ε?πεν ? κ?ριο? πρ?? τ?ν δο?λον ‘?ξελθε ε?? τ?? ?δο?? κα? φραγμο?? κα? ?ν?γκασον ε?σελθε?ν, ?να γεμισθ? μου ? ο?κο?? 24?λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι ο?δε?? τ?ν ?νδρ?ν ?κε?νων τ?ν κεκλημ?νων γε?σετα? μου το? δε?πνου.’” The Cost of Discipleship(Matthew 8:18-22; Luke 9:57-62; John 6:60-65)25?Συνεπορε?οντο δ? α?τ? ?χλοι πολλο?, κα? στραφε?? ε?πεν πρ?? α?το?? 26?“Ε? τι? ?ρχεται πρ?? με κα? ο? μισε? τ?ν πατ?ρα ?αυτο?* κα? τ?ν μητ?ρα κα? τ?ν γυνα?κα κα? τ? τ?κνα κα? το?? ?δελφο?? κα? τ?? ?δελφ??, ?τι τε κα? τ?ν ψυχ?ν ?αυτο?, ο? δ?ναται ε?να? μου μαθητ??. 27??στι? ο? βαστ?ζει τ?ν σταυρ?ν ?αυτο? κα? ?ρχεται ?π?σω μου, ο? δ?ναται ε?να? μου μαθητ??. 28?Τ?? γ?ρ ?ξ ?μ?ν θ?λων π?ργον ο?κοδομ?σαι ο?χ? πρ?τον καθ?σα? ψηφ?ζει τ?ν δαπ?νην, ε? ?χει ε?? ?παρτισμ?ν; 29??να μ? ποτε θ?ντο? α?το? θεμ?λιον κα? μ? ?σχ?οντο? ?κτελ?σαι π?ντε? ο? θεωρο?ντε? ?ρξωνται α?τ? ?μπα?ζειν 30?λ?γοντε? ?τι ‘Ο?το? ? ?νθρωπο? ?ρξατο ο?κοδομε?ν κα? ο?κ ?σχυσεν ?κτελ?σαι.’ 31?? τ?? βασιλε?? πορευ?μενο? ?τ?ρ? βασιλε? συμβαλε?ν ε?? π?λεμον ο?χ? καθ?σα? πρ?τον βουλε?σεται ε? δυνατ?? ?στιν ?ν δ?κα χιλι?σιν ?παντ?σαι τ? μετ? ε?κοσι χιλι?δων ?ρχομ?ν? ?π’ α?τ?ν; 32?ε? δ? μ??γε, ?τι α?το? π?ρρω ?ντο? πρεσβε?αν ?ποστε?λα? ?ρωτ? τ? πρ?? ε?ρ?νην. 33?Ο?τω? ο?ν π?? ?ξ ?μ?ν ?? ο?κ ?ποτ?σσεται π?σιν το?? ?αυτο? ?π?ρχουσιν ο? δ?ναται ε?να? μου μαθητ??. Good Salt34?Καλ?ν ο?ν τ? ?λα?? ??ν δ? κα? τ? ?λα? μωρανθ?, ?ν τ?νι ?ρτυθ?σεται; 35?ο?τε ε?? γ?ν ο?τε ε?? κοπρ?αν ε?θετ?ν ?στιν? ?ξω β?λλουσιν α?τ?.? ?χων ?τα ?κο?ειν ?κου?τω.” a 5 TR ?νο? Luke 15The Parable of the Lost Sheep(Matthew 18:10-14)1??σαν δ? α?τ? ?γγ?ζοντε? π?ντε? ο? τελ?ναι κα? ο? ?μαρτωλο? ?κο?ειν α?το?. 2?κα? διεγ?γγυζον ο? τε Φαρισα?οι κα? ο? γραμματε?? λ?γοντε? ?τι “Ο?το? ?μαρτωλο?? προσδ?χεται κα? συνεσθ?ει α?το??.” 3?Ε?πεν δ? πρ?? α?το?? τ?ν παραβολ?ν τα?την λ?γων 4?“Τ?? ?νθρωπο? ?ξ ?μ?ν ?χων ?κατ?ν πρ?βατα κα? ?πολ?σα? ?ξ α?τ?ν ?ν ο? καταλε?πει τ? ?νεν?κοντα ?νν?α ?ν τ? ?ρ?μ? κα? πορε?εται ?π? τ? ?πολωλ?? ?ω? ε?ρ? α?τ?; 5?κα? ε?ρ?ν ?πιτ?θησιν ?π? το?? ?μου? α?το? χα?ρων, 6?κα? ?λθ?ν ε?? τ?ν ο?κον συνκαλε? το?? φ?λου? κα? το?? γε?τονα?, λ?γων α?το?? ‘Συνχ?ρητ? μοι, ?τι ε?ρον τ? πρ?βατ?ν μου τ? ?πολωλ??.’ 7?λ?γω ?μ?ν ?τι ο?τω? χαρ? ?ν τ? ο?ραν? ?σται ?π? ?ν? ?μαρτωλ? μετανοο?ντι ? ?π? ?νεν?κοντα ?νν?α δικα?οι? ο?τινε? ο? χρε?αν ?χουσιν μετανο?α?. The Parable of the Lost Coin8?? τ?? γυν? δραχμ?? ?χουσα δ?κα,a ??ν ?πολ?σ? δραχμ?ν μ?αν, ο?χ? ?πτει λ?χνον κα? σαρο? τ?ν ο?κ?αν κα? ζητε? ?πιμελ?? ?ω? ο? ε?ρ?; 9?κα? ε?ρο?σα συνκαλε? τ?? φ?λα? κα? γε?τονα? λ?γουσα ‘Συνχ?ρητ? μοι, ?τι ε?ρον τ?ν δραχμ?ν ?ν ?π?λεσα.’ 10?ο?τω?, λ?γω ?μ?ν, γ?νεται χαρ? ?ν?πιον τ?ν ?γγ?λων το? Θεο? ?π? ?ν? ?μαρτωλ? μετανοο?ντι.” The Parable of the Prodigal Son(Deuteronomy 21:18-21)11?Ε?πεν δ? “?νθρωπ?? τι? ε?χεν δ?ο υ?ο??. 12?κα? ε?πεν ? νε?τερο? α?τ?ν τ? πατρ? ‘Π?τερ, δ?? μοι τ? ?πιβ?λλον μ?ρο? τ?? ο?σ?α?.’ ? δ? διε?λεν α?το?? τ?ν β?ον. 13?Κα? μετ’ ο? πολλ?? ?μ?ρα? συναγαγ?ν π?ντα ? νε?τερο? υ??? ?πεδ?μησεν ε?? χ?ραν μακρ?ν, κα? ?κε? διεσκ?ρπισεν τ?ν ο?σ?αν α?το? ζ?ν ?σ?τω?. 14?Δαπαν?σαντο? δ? α?το? π?ντα ?γ?νετο λιμ?? ?σχυρ? κατ? τ?ν χ?ραν ?κε?νην, κα? α?τ?? ?ρξατο ?στερε?σθαι. 15?κα? πορευθε?? ?κολλ?θη ?ν? τ?ν πολιτ?ν τ?? χ?ρα? ?κε?νη?, κα? ?πεμψεν α?τ?ν ε?? το?? ?γρο?? α?το? β?σκειν χο?ρου?? 16?κα? ?πεθ?μει γεμ?σαι τ?ν κοιλ?αν α?το? ?κ τ?ν κερατ?ων ?ν ?σθιον ο? χο?ροι, κα? ο?δε?? ?δ?δου α?τ?. 17?Ε?? ?αυτ?ν δ? ?λθ?ν ?φη ‘Π?σοι μ?σθιοι το? πατρ?? μου περισσε?ονται ?ρτων, ?γ? δ? λιμ? ?δε ?π?λλυμαι. 18??ναστ?? πορε?σομαι πρ?? τ?ν πατ?ρα μου κα? ?ρ? α?τ? “Π?τερ, ?μαρτον ε?? τ?ν ο?ραν?ν κα? ?ν?πι?ν σου, 19?ο?κ?τι ε?μ? ?ξιο? κληθ?ναι υ??? σου? πο?ησ?ν με ?? ?να τ?ν μισθ?ων σου.”’ 20?Κα? ?ναστ?? ?λθεν πρ?? τ?ν πατ?ρα ?αυτο?. ?τι δ? α?το? μακρ?ν ?π?χοντο? ε?δεν α?τ?ν ? πατ?ρ α?το? κα? ?σπλαγχν?σθη, κα? δραμ?ν ?π?πεσεν ?π? τ?ν τρ?χηλον α?το? κα? κατεφ?λησεν α?τ?ν. 21?Ε?πεν δ? ? υ??? α?τ? ‘Π?τερ, ?μαρτον ε?? τ?ν ο?ραν?ν κα? ?ν?πι?ν σου, ο?κ?τι ε?μ? ?ξιο? κληθ?ναι υ??? σου.’ 22?Ε?πεν δ? ? πατ?ρ πρ?? το?? δο?λου? α?το? ‘Ταχ? ?ξεν?γκατε στολ?ν τ?ν πρ?την κα? ?νδ?σατε α?τ?ν, κα? δ?τε δακτ?λιον ε?? τ?ν χε?ρα α?το? κα? ?ποδ?ματα ε?? το?? π?δα?, 23?κα? φ?ρετε τ?ν μ?σχον τ?ν σιτευτ?ν, θ?σατε, κα? φαγ?ντε? ε?φρανθ?μεν, 24??τι ο?το? ? υ??? μου νεκρ?? ?ν κα? ?ν?ζησεν, ?ν ?πολωλ?? κα? ε?ρ?θη.’ κα? ?ρξαντο ε?φρα?νεσθαι. 25??ν δ? ? υ??? α?το? ? πρεσβ?τερο? ?ν ?γρ?? κα? ?? ?ρχ?μενο? ?γγισεν τ? ο?κ??, ?κουσεν συμφων?α? κα? χορ?ν, 26?κα? προσκαλεσ?μενο? ?να τ?ν πα?δων ?πυνθ?νετο τ? ?ν ε?η τα?τα. 27?? δ? ε?πεν α?τ? ?τι ‘? ?δελφ?? σου ?κει, κα? ?θυσεν ? πατ?ρ σου τ?ν μ?σχον τ?ν σιτευτ?ν, ?τι ?για?νοντα α?τ?ν ?π?λαβεν.’ 28??ργ?σθη δ? κα? ο?κ ?θελεν ε?σελθε?ν? ? δ? πατ?ρ α?το? ?ξελθ?ν παρεκ?λει α?τ?ν. 29?? δ? ?ποκριθε?? ε?πεν τ? πατρ? ?α?το?? ‘?δο? τοσα?τα ?τη δουλε?ω σοι κα? ο?δ?ποτε ?ντολ?ν σου παρ?λθον, κα? ?μο? ο?δ?ποτε ?δωκα? ?ριφον ?να μετ? τ?ν φ?λων μου ε?φρανθ?? 30??τε δ? ? υ??? σου ο?το? ? καταφαγ?ν σου τ?ν β?ον μετ? πορν?ν ?λθεν, ?θυσα? α?τ? τ?ν σιτευτ?ν μ?σχον.’ 31?? δ? ε?πεν α?τ? ‘Τ?κνον, σ? π?ντοτε μετ’ ?μο? ε?, κα? π?ντα τ? ?μ? σ? ?στιν? 32?ε?φρανθ?ναι δ? κα? χαρ?ναι ?δει, ?τι ? ?δελφ?? σου ο?το? νεκρ?? ?ν κα? ?ζησεν, κα? ?πολωλ?? κα? ε?ρ?θη.’” a 8 Greek ten drachmas, each worth about a day's wagesLuke 16The Parable of the Shrewd Manager1??λεγεν δ? κα? πρ?? το?? μαθητ?? “?νθρωπ?? τι? ?ν πλο?σιο? ?? ε?χεν ο?κον?μον, κα? ο?το? διεβλ?θη α?τ? ?? διασκορπ?ζων τ? ?π?ρχοντα α?το?. 2?κα? φων?σα? α?τ?ν ε?πεν α?τ? ‘Τ? το?το ?κο?ω περ? σο?; ?π?δο? τ?ν λ?γον τ?? ο?κονομ?α? σου? ο? γ?ρ δ?ν? ?τι ο?κονομε?ν.’ 3?Ε?πεν δ? ?ν ?αυτ? ? ο?κον?μο? ‘Τ? ποι?σω, ?τι ? κ?ρι?? μου ?φαιρε?ται τ?ν ο?κονομ?αν ?π’ ?μο?; σκ?πτειν ο?κ ?σχ?ω, ?παιτε?ν α?σχ?νομαι. 4??γνων τ? ποι?σω, ?να ?ταν μετασταθ? ?κ τ?? ο?κονομ?α? δ?ξωντα? με ε?? το?? ο?κου? ?αυτ?ν.’ 5?Κα? προσκαλεσ?μενο? ?να ?καστον τ?ν χρεοφειλετ?ν το? κυρ?ου ?αυτο? ?λεγεν τ? πρ?τ? ‘Π?σον ?φε?λει? τ? κυρ?? μου;’ 6?? δ? ε?πεν ‘?κατ?ν β?του?a ?λα?ου.’? δ? ε?πεν α?τ? ‘Δ?ξαι σου τ? γρ?μματα κα? καθ?σα? ταχ?ω? γρ?ψον πεντ?κοντα.’ 7??πειτα ?τ?ρ? ε?πεν ‘Σ? δ? π?σον ?φε?λει?;’? δ? ε?πεν ‘?κατ?ν κ?ρου?b σ?του.’Λ?γει α?τ? ‘Δ?ξαι σου τ? γρ?μματα κα? γρ?ψον ?γδο?κοντα.’ 8?Κα? ?π?νεσεν ? κ?ριο? τ?ν ο?κον?μον τ?? ?δικ?α? ?τι φρον?μω? ?πο?ησεν? ?τι ο? υ?ο? το? α??νο? το?του φρονιμ?τεροι ?π?ρ το?? υ?ο?? το? φωτ?? ε?? τ?ν γενε?ν τ?ν ?αυτ?ν ε?σιν. 9?Κα? ?γ? ?μ?ν λ?γω, ?αυτο?? ποι?σατε φ?λου? ?κ το? μαμων? τ?? ?δικ?α?, ?να ?ταν ?κλ?π? δ?ξωνται ?μ?? ε?? τ?? α?ων?ου? σκην??. 10?? πιστ?? ?ν ?λαχ?στ? κα? ?ν πολλ? πιστ?? ?στιν, κα? ? ?ν ?λαχ?στ? ?δικο? κα? ?ν πολλ? ?δικ?? ?στιν. 11?ε? ο?ν ?ν τ? ?δ?κ? μαμων? πιστο? ο?κ ?γ?νεσθε, τ? ?ληθιν?ν τ?? ?μ?ν πιστε?σει; 12?κα? ε? ?ν τ? ?λλοτρ?? πιστο? ο?κ ?γ?νεσθε, τ? ?μ?τερον* τ?? δ?σει ? ?μ?ν; 13?Ο?δε?? ο?κ?τη? δ?ναται δυσ? κυρ?οι? δουλε?ειν? ? γ?ρ τ?ν ?να μισ?σει κα? τ?ν ?τερον ?γαπ?σει, ? ?ν?? ?νθ?ξεται κα? το? ?τ?ρου καταφρον?σει. ο? δ?νασθε Θε? δουλε?ειν κα? μαμων?.” The Law and the Prophets(Matthew 11:7-19; Luke 1:5-25; Luke 7:24-35)14??κουον δ? τα?τα π?ντα ο? Φαρισα?οι φιλ?ργυροι ?π?ρχοντε?, κα? ?ξεμυκτ?ριζον α?τ?ν. 15?κα? ε?πεν α?το?? “?με?? ?στε ο? δικαιο?ντε? ?αυτο?? ?ν?πιον τ?ν ?νθρ?πων, ? δ? Θε?? γιν?σκει τ?? καρδ?α? ?μ?ν? ?τι τ? ?ν ?νθρ?ποι? ?ψηλ?ν βδ?λυγμα ?ν?πιον το? Θεο?. 16?? ν?μο? κα? ο? προφ?ται μ?χρι ?ω?ννου? ?π? τ?τε ? βασιλε?α το? Θεο? ε?αγγελ?ζεται κα? π?? ε?? α?τ?ν βι?ζεται. 17?ε?κοπ?τερον δ? ?στιν τ?ν ο?ραν?ν κα? τ?ν γ?ν παρελθε?ν ? το? ν?μου μ?αν κερα?αν πεσε?ν. 18?Π?? ? ?πολ?ων τ?ν γυνα?κα α?το? κα? γαμ?ν ?τ?ραν μοιχε?ει, κα? ? ?πολελυμ?νην ?π? ?νδρ?? γαμ?ν μοιχε?ει. The Rich Man and Lazarus(John 5:39-47)19??νθρωπο? δ? τι? ?ν πλο?σιο?, κα? ?νεδιδ?σκετο πορφ?ραν κα? β?σσον ε?φραιν?μενο? καθ’ ?μ?ραν λαμπρ??. 20?πτωχ?? δ? τι? ?ν?ματι Λ?ζαρο? ?β?βλητο πρ?? τ?ν πυλ?να α?το? ε?λκωμ?νο? 21?κα? ?πιθυμ?ν χορτασθ?ναι ?π? τ?ν πιπτ?ντων ?π? τ?? τραπ?ζη? το? πλουσ?ου? ?λλ? κα? ο? κ?νε? ?ρχ?μενοι ?π?λειχον τ? ?λκη α?το?. 22??γ?νετο δ? ?ποθανε?ν τ?ν πτωχ?ν κα? ?πενεχθ?ναι α?τ?ν ?π? τ?ν ?γγ?λων ε?? τ?ν κ?λπον ?βρα?μ? ?π?θανεν δ? κα? ? πλο?σιο? κα? ?τ?φη. 23?κα? ?ν τ? ?δ? ?π?ρα? το?? ?φθαλμο?? α?το?, ?π?ρχων ?ν βασ?νοι?, ?ρ? ?βρα?μ ?π? μακρ?θεν κα? Λ?ζαρον ?ν το?? κ?λποι? α?το?. 24?Κα? α?τ?? φων?σα? ε?πεν ‘Π?τερ ?βρα?μ, ?λ?ησ?ν με κα? π?μψον Λ?ζαρον ?να β?ψ? τ? ?κρον το? δακτ?λου α?το? ?δατο? κα? καταψ?ξ? τ?ν γλ?σσ?ν μου, ?τι ?δυν?μαι ?ν τ? φλογ? τα?τ?.’ 25?Ε?πεν δ? ?βρα?μ ‘Τ?κνον, μν?σθητι ?τι ?π?λαβε? τ? ?γαθ? σου ?ν τ? ζω? σου, κα? Λ?ζαρο? ?μο?ω? τ? κακ?? ν?ν δ? ?δε παρακαλε?ται σ? δ? ?δυν?σαι. 26?κα? ?ν π?σι το?τοι? μεταξ? ?μ?ν κα? ?μ?ν χ?σμα μ?γα ?στ?ρικται, ?πω? ο? θ?λοντε? διαβ?ναι ?νθεν πρ?? ?μ?? μ? δ?νωνται, μηδ? ?κε?θεν πρ?? ?μ?? διαπερ?σιν.’ 27?Ε?πεν δ? ‘?ρωτ? σε ο?ν, π?τερ, ?να π?μψ?? α?τ?ν ε?? τ?ν ο?κον το? πατρ?? μου? 28??χω γ?ρ π?ντε ?δελφο??? ?πω? διαμαρτ?ρηται α?το??, ?να μ? κα? α?το? ?λθωσιν ε?? τ?ν τ?πον το?τον τ?? βασ?νου.’ 29?Λ?γει δ? ?βρα?μ ‘?χουσι Μω?σ?α κα? το?? προφ?τα?? ?κουσ?τωσαν α?τ?ν.’ 30?? δ? ε?πεν ‘Ο?χ?, π?τερ ?βρα?μ, ?λλ’ ??ν τι? ?π? νεκρ?ν πορευθ? πρ?? α?το??, μετανο?σουσιν.’ 31?Ε?πεν δ? α?τ? ‘Ε? Μω?σ?ω? κα? τ?ν προφητ?ν ο?κ ?κο?ουσιν, ο?δ’* ??ν τι? ?κ νεκρ?ν ?ναστ? πεισθ?σονται.’” a 6 Greek, A hundred baths, about 875 gallons or 3,200 litersb 7 Greek, A hundred cors, approximately 1,100 bushels or 40,000 litersLuke 17Temptations and Trespasses(Matthew 18:7-9; Mark 9:42-50)1?Ε?πεν δ? πρ?? το?? μαθητ?? α?το? “?ν?νδεκτ?ν ?στιν το? τ? σκ?νδαλα μ? ?λθε?ν, πλ?ν* ο?α? δι’ ο? ?ρχεται? 2?λυσιτελε? α?τ? ε? λ?θο? μυλικ?? περ?κειται περ? τ?ν τρ?χηλον α?το? κα? ?ρριπται ε?? τ?ν θ?λασσαν, ? ?να σκανδαλ?σ? τ?ν μικρ?ν το?των ?να. 3?Προσ?χετε ?αυτο??. ??ν ?μ?ρτ? ? ?δελφ?? σου, ?πιτ?μησον α?τ?, κα? ??ν μετανο?σ?, ?φε? α?τ?. 4?κα? ??ν ?πτ?κι? τ?? ?μ?ρα? ?μαρτ?σ? ε?? σ? κα? ?πτ?κι? ?πιστρ?ψ? πρ?? σ? λ?γων ‘Μετανο?,’ ?φ?σει? α?τ?.” The Power of Faith(Matthew 17:14-21; Mark 9:14-29)5?Κα? ε?παν ο? ?π?στολοι τ? Κυρ?? “Πρ?σθε? ?μ?ν π?στιν.” 6?Ε?πεν δ? ? Κ?ριο? “Ε? ?χετε π?στιν ?? κ?κκον σιν?πεω?, ?λ?γετε ?ν τ? συκαμ?ν? τα?τ? ‘?κριζ?θητι κα? φυτε?θητι ?ν τ? θαλ?σσ??’ κα? ?π?κουσεν ?ν ?μ?ν. 7?Τ?? δ? ?ξ ?μ?ν δο?λον ?χων ?ροτρι?ντα ? ποιμα?νοντα, ?? ε?σελθ?ντι ?κ το? ?γρο? ?ρε? α?τ? ‘Ε?θ?ω? παρελθ?ν ?ν?πεσε,’ 8??λλ’ ο?χ? ?ρε? α?τ? ‘?το?μασον τ? δειπν?σω, κα? περιζωσ?μενο? διακ?νει μοι ?ω? φ?γω κα? π?ω, κα? μετ? τα?τα φ?γεσαι κα? π?εσαι σ?;’ 9?μ? ?χει χ?ριν τ? δο?λ? ?τι ?πο?ησεν τ? διαταχθ?ντα; 10?ο?τω? κα? ?με??, ?ταν ποι?σητε π?ντα τ? διαταχθ?ντα ?μ?ν, λ?γετε ?τι ‘Δο?λοι ?χρε?ο? ?σμεν, ? ?φε?λομεν ποι?σαι πεποι?καμεν.’” The Ten Lepers(2 Kings 5:1-14)11?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? πορε?εσθαι ε?? ?ερουσαλ?μ, κα? α?τ?? δι?ρχετο δι? μ?σον Σαμαρε?α? κα? Γαλιλα?α?. 12?κα? ε?σερχομ?νου α?το? ε?? τινα κ?μην ?π?ντησαν [α?τ?] δ?κα λεπρο?a ?νδρε?, ο? ?στησαν π?ρρωθεν, 13?κα? α?το? ?ραν φων?ν λ?γοντε? “?ησο? ?πιστ?τα, ?λ?ησον ?μ??.” 14?Κα? ?δ?ν ε?πεν α?το?? “Πορευθ?ντε? ?πιδε?ξατε ?αυτο?? το?? ?ερε?σιν.” κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?π?γειν α?το?? ?καθαρ?σθησαν. 15?Ε?? δ? ?ξ α?τ?ν, ?δ?ν ?τι ??θη, ?π?στρεψεν μετ? φων?? μεγ?λη? δοξ?ζων τ?ν Θε?ν, 16?κα? ?πεσεν ?π? πρ?σωπον παρ? το?? π?δα? α?το? ε?χαριστ?ν α?τ?? κα? α?τ?? ?ν Σαμαρ?τη?. 17??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “Ο?χ?* ο? δ?κα ?καθαρ?σθησαν; ο? δ? ?νν?α πο?; 18?ο?χ ε?ρ?θησαν ?ποστρ?ψαντε? δο?ναι δ?ξαν τ? Θε? ε? μ? ? ?λλογεν?? ο?το?;” 19?κα? ε?πεν α?τ? “?ναστ?? πορε?ου? ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε.”b The Coming of the Kingdom20??περωτηθε?? δ? ?π? τ?ν Φαρισα?ων π?τε ?ρχεται ? βασιλε?α το? Θεο?, ?πεκρ?θη α?το?? κα? ε?πεν “Ο?κ ?ρχεται ? βασιλε?α το? Θεο? μετ? παρατηρ?σεω?, 21?ο?δ? ?ρο?σιν ‘?δο? ?δε’ ? ‘?κε??’ ?δο? γ?ρ ? βασιλε?α το? Θεο? ?ντ?? ?μ?νc ?στιν.” 22?Ε?πεν δ? πρ?? το?? μαθητ?? “?λε?σονται ?μ?ραι ?τε ?πιθυμ?σετε μ?αν τ?ν ?μερ?ν το? Υ?ο? το? ?νθρ?που ?δε?ν κα? ο?κ ?ψεσθε. 23?κα? ?ρο?σιν ?μ?ν ‘?δο? ?κε?,’ [?] ‘?δο? ?δε?’ μ? ?π?λθητε μηδ? δι?ξητε. 24??σπερ γ?ρ ? ?στραπ? ?στρ?πτουσα ?κ τ?? ?π? τ?ν ο?ραν?ν ε?? τ?ν ?π’ ο?ραν?ν λ?μπει, ο?τω? ?σται ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ν τ? ?μ?ρ? α?το?. 25?πρ?τον δ? δε? α?τ?ν πολλ? παθε?ν κα? ?ποδοκιμασθ?ναι ?π? τ?? γενε?? τα?τη?. 26?Κα? καθ?? ?γ?νετο ?ν τα?? ?μ?ραι? Ν?ε, ο?τω? ?σται κα? ?ν τα?? ?μ?ραι? το? Υ?ο? το? ?νθρ?που? 27??σθιον, ?πινον, ?γ?μουν, ?γαμ?ζοντο, ?χρι ?? ?μ?ρα? ε?σ?λθεν Ν?ε ε?? τ?ν κιβωτ?ν, κα? ?λθεν ? κατακλυσμ?? κα? ?π?λεσεν π?ντα?. 28??μο?ω? καθ?? ?γ?νετο ?ν τα?? ?μ?ραι? Λ?τ? ?σθιον, ?πινον, ?γ?ραζον, ?π?λουν, ?φ?τευον, ?κοδ?μουν? 29?? δ? ?μ?ρ? ?ξ?λθεν Λ?τ ?π? Σοδ?μων, ?βρεξεν π?ρ κα? θε?ον ?π’ ο?ρανο? κα? ?π?λεσεν π?ντα?. 30?Κατ? τ? α?τ? ?σται ? ?μ?ρ? ? Υ??? το? ?νθρ?που ?ποκαλ?πτεται. 31??ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? ?? ?σται ?π? το? δ?ματο? κα? τ? σκε?η α?το? ?ν τ? ο?κ??, μ? καταβ?τω ?ραι α?τ?, κα? ? ?ν ?γρ? ?μο?ω? μ? ?πιστρεψ?τω ε?? τ? ?π?σω. 32?μνημονε?ετε τ?? γυναικ?? Λ?τ. 33??? ??ν ζητ?σ? τ?ν ψυχ?ν α?το? περιποι?σασθαι, ?πολ?σει α?τ?ν, ?? δ’* ?ν ?πολ?σ?*, ζωογον?σει α?τ?ν. 34?λ?γω ?μ?ν, τα?τ? τ? νυκτ? ?σονται δ?ο ?π? κλ?νη? μι??, ? ε?? παραλημφθ?σεται κα? ? ?τερο? ?φεθ?σεται? 35??σονται δ?ο ?λ?θουσαι ?π? τ? α?τ?, ? μ?α παραλημφθ?σεται ? δ? ?τ?ρα ?φεθ?σεται.”d 37?Κα? ?ποκριθ?ντε? λ?γουσιν α?τ? “Πο?, Κ?ριε;”? δ? ε?πεν α?το?? “?που τ? σ?μα, ?κε? κα? ο? ?ετο? ?πισυναχθ?σονται.” a 12 Leprosy was a term for several skin diseases. See Leviticus 13.b 19 Or has saved youc 21 Or within you, or within your graspd 35 See Matthew 24:40. TR includes 36 δ?ο ?σονται ?ν τ? ?γρ?· ? ε?? παραληφθ?σεται, κα? ? ?τερο? ?φεθ?σεται.Luke 18The Persistent Widow1??λεγεν δ? παραβολ?ν α?το?? πρ?? τ? δε?ν π?ντοτε προσε?χεσθαι α?το?? κα? μ? ?νκακε?ν, 2?λ?γων “Κριτ?? τι? ?ν ?ν τινι π?λει τ?ν Θε?ν μ? φοβο?μενο? κα? ?νθρωπον μ? ?ντρεπ?μενο?. 3?χ?ρα δ? ?ν ?ν τ? π?λει ?κε?ν?, κα? ?ρχετο πρ?? α?τ?ν λ?γουσα ‘?κδ?κησ?ν με ?π? το? ?ντιδ?κου μου.’ 4?Κα? ο?κ ?θελεν ?π? χρ?νον? μετ? τα?τα ? δ? ε?πεν ?ν ?αυτ? ‘Ε? κα? τ?ν Θε?ν ο? φοβο?μαι ο?δ? ?νθρωπον ?ντρ?πομαι, 5?δι? γε τ? παρ?χειν μοι κ?πον τ?ν χ?ραν τα?την ?κδικ?σω α?τ?ν, ?να μ? ε?? τ?λο? ?ρχομ?νη ?πωπι?ζ? με.’” 6?Ε?πεν δ? ? Κ?ριο? “?κο?σατε τ? ? κριτ?? τ?? ?δικ?α? λ?γει? 7?? δ? Θε?? ο? μ? ποι?σ? τ?ν ?κδ?κησιν τ?ν ?κλεκτ?ν α?το? τ?ν βο?ντων α?τ? ?μ?ρα? κα? νυκτ??, κα? μακροθυμε? ?π’ α?το??; 8?λ?γω ?μ?ν ?τι ποι?σει τ?ν ?κδ?κησιν α?τ?ν ?ν τ?χει. πλ?ν ? Υ??? το? ?νθρ?που ?λθ?ν ?ρα ε?ρ?σει τ?ν π?στιν ?π? τ?? γ??;” The Pharisee and Tax Collector9?Ε?πεν δ? κα? πρ?? τινα? το?? πεποιθ?τα? ?φ’ ?αυτο?? ?τι ε?σ?ν δ?καιοι κα? ?ξουθενο?ντα? το?? λοιπο?? τ?ν παραβολ?ν τα?την. 10?“?νθρωποι δ?ο ?ν?βησαν ε?? τ? ?ερ?ν προσε?ξασθαι, ? ε?? Φαρισα?ο? κα? ? ?τερο? τελ?νη?. 11?? Φαρισα?ο? σταθε?? τα?τα ? ?πρ?? ?αυτ?ν? προση?χετο ? ‘Θε??, ε?χαριστ? σοι ?τι ο?κ ε?μ? ?σπερ ο? λοιπο? τ?ν ?νθρ?πων, ?ρπαγε?, ?δικοι, μοιχο?, ? κα? ?? ο?το? ? τελ?νη?? 12?νηστε?ω δ?? το? σαββ?του, ?ποδεκατ? π?ντα ?σα κτ?μαι.’ 13?? δ? τελ?νη? μακρ?θεν ?στ?? ο?κ ?θελεν ο?δ? το?? ?φθαλμο?? ?π?ραι ε?? τ?ν ο?ραν?ν, ?λλ’ ?τυπτεν τ? στ?θο? α?το? λ?γων ? ‘Θε??, ?λ?σθητ? μοι τ? ?μαρτωλ?.’ 14?λ?γω ?μ?ν, κατ?βη ο?το? δεδικαιωμ?νο? ε?? τ?ν ο?κον α?το? παρ’ ?κε?νον? ?τι π?? ? ?ψ?ν ?αυτ?ν ταπεινωθ?σεται, ? δ? ταπειν?ν ?αυτ?ν ?ψωθ?σεται.” Jesus Blesses the Children(Matthew 19:13-15; Mark 10:13-16)15?Προσ?φερον δ? α?τ? κα? τ? βρ?φη ?να α?τ?ν ?πτηται? ?δ?ντε? δ? ο? μαθητα? ?πετ?μων α?το??. 16?? δ? ?ησο?? προσεκαλ?σατο α?τ? λ?γων “?φετε τ? παιδ?α ?ρχεσθαι πρ?? με κα? μ? κωλ?ετε α?τ?? τ?ν γ?ρ τοιο?των ?στ?ν ? βασιλε?α το? Θεο?. 17??μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?? ?ν μ? δ?ξηται τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ?? παιδ?ον, ο? μ? ε?σ?λθ? ε?? α?τ?ν.” The Rich Young Ruler(Matthew 19:16-30; Mark 10:17-31)18?Κα? ?πηρ?τησ?ν τι? α?τ?ν ?ρχων λ?γων “Διδ?σκαλε ?γαθ?, τ? ποι?σα? ζω?ν α??νιον κληρονομ?σω;” 19?Ε?πεν δ? α?τ? ? ?ησο?? “Τ? με λ?γει? ?γαθ?ν; ο?δε?? ?γαθ?? ε? μ? ε?? ? Θε??. 20?τ?? ?ντολ?? ο?δα? ‘Μ? μοιχε?σ??, Μ? φονε?σ??, Μ? κλ?ψ??, Μ? ψευδομαρτυρ?σ??, Τ?μα τ?ν πατ?ρα σου κα? τ?ν μητ?ρα.’a” 21?? δ? ε?πεν “Τα?τα π?ντα ?φ?λαξα ?κ νε?τητο? ?μου?.” 22??κο?σα? δ? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “?τι ?ν σοι λε?πει? π?ντα ?σα ?χει? π?λησον κα? δι?δο? πτωχο??, κα? ?ξει? θησαυρ?ν ?ν το?? ο?ρανο??, κα? δε?ρο ?κολο?θει μοι.” 23?? δ? ?κο?σα? τα?τα περ?λυπο? ?γεν?θη, ?ν γ?ρ πλο?σιο? σφ?δρα. 24??δ?ν δ? α?τ?ν ? ?ησο?? [περ?λυπον γεν?μενον] ε?πεν “Π?? δυσκ?λω? ο? τ? χρ?ματα ?χοντε? ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ε?σπορε?ονται? 25?ε?κοπ?τερον γ?ρ ?στιν κ?μηλον δι? τρ?ματο? βελ?νη? ε?σελθε?ν ? πλο?σιον ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? ε?σελθε?ν.” 26?Ε?παν δ? ο? ?κο?σαντε? “Κα? τ?? δ?ναται σωθ?ναι;” 27?? δ? ε?πεν “Τ? ?δ?νατα παρ? ?νθρ?ποι? δυνατ? παρ? τ? Θε? ?στιν.” 28?Ε?πεν δ? ? Π?τρο? “?δο? ?με?? ?φ?ντε? τ? ?δια ?κολουθ?σαμ?ν σοι.” 29?? δ? ε?πεν α?το?? “?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο?δε?? ?στιν ?? ?φ?κεν ο?κ?αν ? γυνα?κα ? ?δελφο?? ? γονε?? ? τ?κνα ?νεκεν τ?? βασιλε?α? το? Θεο?, 30??? ο?χ? μ? ?πολ?β?* πολλαπλασ?ονα ?ν τ? καιρ? το?τ? κα? ?ν τ? α??νι τ? ?ρχομ?ν? ζω?ν α??νιον.” The Third Prediction of the Passion(Matthew 20:17-19; Mark 10:32-34)31?Παραλαβ?ν δ? το?? δ?δεκα ε?πεν πρ?? α?το?? “?δο? ?ναβα?νομεν ε?? ?ερουσαλ?μ, κα? τελεσθ?σεται π?ντα τ? γεγραμμ?να δι? τ?ν προφητ?ν τ? Υ?? το? ?νθρ?που? 32?παραδοθ?σεται γ?ρ το?? ?θνεσιν κα? ?μπαιχθ?σεται κα? ?βρισθ?σεται κα? ?μπτυσθ?σεται, 33?κα? μαστιγ?σαντε? ?ποκτενο?σιν α?τ?ν, κα? τ? ?μ?ρ? τ? τρ?τ? ?ναστ?σεται.” 34?Κα? α?το? ο?δ?ν το?των συν?καν, κα? ?ν τ? ??μα το?το κεκρυμμ?νον ?π’ α?τ?ν, κα? ο?κ ?γ?νωσκον τ? λεγ?μενα. Jesus Heals a Blind Beggar(Matthew 20:29-34; Mark 10:46-52)35??γ?νετο δ? ?ν τ? ?γγ?ζειν α?τ?ν ε?? ?εριχ? τυφλ?? τι? ?κ?θητο παρ? τ?ν ?δ?ν ?παιτ?ν. 36??κο?σα? δ? ?χλου διαπορευομ?νου ?πυνθ?νετο τ? ε?η το?το. 37??π?γγειλαν δ? α?τ? ?τι “?ησο?? ? Ναζωρα?ο? παρ?ρχεται.” 38?Κα? ?β?ησεν λ?γων “?ησο? υ?? Δαυ?δ, ?λ?ησ?ν με.” 39?Κα? ο? προ?γοντε? ?πετ?μων α?τ? ?να σιγ?σ?? α?τ?? δ? πολλ? μ?λλον ?κραζεν “Υ?? Δαυ?δ, ?λ?ησ?ν με.” 40?Σταθε?? δ? ? ?ησο?? ?κ?λευσεν α?τ?ν ?χθ?ναι πρ?? α?τ?ν. ?γγ?σαντο? δ? α?το? ?πηρ?τησεν α?τ?ν 41?“Τ? σοι θ?λει? ποι?σω;”? δ? ε?πεν “Κ?ριε, ?να ?ναβλ?ψω.” 42?Κα? ? ?ησο?? ε?πεν α?τ? “?ν?βλεψον? ? π?στι? σου σ?σωκ?ν σε.” 43?κα? παραχρ?μα ?ν?βλεψεν, κα? ?κολο?θει α?τ? δοξ?ζων τ?ν Θε?ν. κα? π?? ? λα?? ?δ?ν ?δωκεν α?νον τ? Θε?. a 20 Exodus 20:12-16; Deuteronomy 5:16-20Luke 19Jesus and Zacchaeus(Numbers 5:5-10)1?Κα? ε?σελθ?ν δι?ρχετο τ?ν ?εριχ?. 2?Κα? ?δο? ?ν?ρ ?ν?ματι καλο?μενο? Ζακχα?ο?, κα? α?τ?? ?ν ?ρχιτελ?νη?, κα? α?τ?? πλο?σιο?? 3?κα? ?ζ?τει ?δε?ν τ?ν ?ησο?ν τ?? ?στιν, κα? ο?κ ?δ?νατο ?π? το? ?χλου, ?τι τ? ?λικ?? μικρ?? ?ν. 4?κα? προδραμ?ν ε?? τ? ?μπροσθεν ?ν?βη ?π? συκομορ?αν, ?να ?δ? α?τ?ν, ?τι ?κε?νη? ?μελλεν δι?ρχεσθαι. 5?Κα? ?? ?λθεν ?π? τ?ν τ?πον, ?ναβλ?ψα? ? ?ησο?? ε?πεν πρ?? α?τ?ν “Ζακχα?ε, σπε?σα? κατ?βηθι? σ?μερον γ?ρ ?ν τ? ο?κ? σου δε? με με?ναι.” 6?Κα? σπε?σα? κατ?βη, κα? ?πεδ?ξατο α?τ?ν χα?ρων. 7?κα? ?δ?ντε? π?ντε? διεγ?γγυζον λ?γοντε? ?τι “Παρ? ?μαρτωλ? ?νδρ? ε?σ?λθεν καταλ?σαι.” 8?Σταθε?? δ? Ζακχα?ο? ε?πεν πρ?? τ?ν Κ?ριον “?δο? τ? ?μ?σι?* μου τ?ν ?παρχ?ντων, Κ?ριε, το?? πτωχο?? δ?δωμι, κα? ε? τιν?? τι ?συκοφ?ντησα ?ποδ?δωμι τετραπλο?ν.” 9?Ε?πεν δ? πρ?? α?τ?ν ? ?ησο?? ?τι “Σ?μερον σωτηρ?α τ? ο?κ? το?τ? ?γ?νετο, καθ?τι κα? α?τ?? υ??? ?βρα?μ ?στιν? 10??λθεν γ?ρ ? Υ??? το? ?νθρ?που ζητ?σαι κα? σ?σαι τ? ?πολωλ??.” The Parable of the Ten Minas(Matthew 25:14-30)11??κου?ντων δ? α?τ?ν τα?τα προσθε?? ε?πεν παραβολ?ν, δι? τ? ?γγ?? ε?ναι ?ερουσαλ?μ α?τ?ν κα? δοκε?ν α?το?? ?τι παραχρ?μα μ?λλει ? βασιλε?α το? Θεο? ?ναφα?νεσθαι? 12?ε?πεν ο?ν “?νθρωπ?? τι? ε?γεν?? ?πορε?θη ε?? χ?ραν μακρ?ν λαβε?ν ?αυτ? βασιλε?αν κα? ?ποστρ?ψαι. 13?καλ?σα? δ? δ?κα δο?λου? ?αυτο? ?δωκεν α?το?? δ?κα μν??,a κα? ε?πεν πρ?? α?το?? ‘Πραγματε?σασθε ?ν ? ?ρχομαι.’ 14?Ο? δ? πολ?ται α?το? ?μ?σουν α?τ?ν, κα? ?π?στειλαν πρεσβε?αν ?π?σω α?το? λ?γοντε? ‘Ο? θ?λομεν το?τον βασιλε?σαι ?φ’ ?μ??.’ 15?Κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?πανελθε?ν α?τ?ν λαβ?ντα τ?ν βασιλε?αν κα? ε?πεν φωνηθ?ναι α?τ? το?? δο?λου? το?του? ο?? δεδ?κει τ? ?ργ?ριον, ?να γνο? ?τ??? τ? διεπραγματε?σαντο. 16?Παρεγ?νετο δ? ? πρ?το? λ?γων ‘Κ?ριε, ? μν? σου δ?κα προσηργ?σατο μν??.’ 17?Κα? ε?πεν α?τ? ‘Ε?γε, ?γαθ? δο?λε, ?τι ?ν ?λαχ?στ? πιστ?? ?γ?νου, ?σθι ?ξουσ?αν ?χων ?π?νω δ?κα π?λεων.’ 18?Κα? ?λθεν ? δε?τερο? λ?γων ‘? μν? σου, κ?ριε, ?πο?ησεν π?ντε μν??.’ 19?Ε?πεν δ? κα? το?τ? ‘Κα? σ? ?π?νω γ?νου π?ντε π?λεων.’ 20?Κα? ? ?τερο? ?λθεν λ?γων ‘Κ?ριε, ?δο? ? μν? σου, ?ν ε?χον ?ποκειμ?νην ?ν σουδαρ??? 21??φοβο?μην γ?ρ σε, ?τι ?νθρωπο? α?στηρ?? ε?, α?ρει? ? ο?κ ?θηκα?, κα? θερ?ζει? ? ο?κ ?σπειρα?.’ 22?Λ?γει α?τ? ‘?κ το? στ?ματ?? σου κρ?νω σε, πονηρ? δο?λε. ?δει? ?τι ?γ? ?νθρωπο? α?στηρ?? ε?μι, α?ρων ? ο?κ ?θηκα κα? θερ?ζων ? ο?κ ?σπειρα; 23?κα? δι? τ? ο?κ ?δωκ?? μου τ? ?ργ?ριον ?π? τρ?πεζαν; κ?γ? ?λθ?ν σ?ν τ?κ? ?ν α?τ? ?πραξα.’ 24?Κα? το?? παρεστ?σιν ε?πεν ‘?ρατε ?π’ α?το? τ?ν μν?ν κα? δ?τε τ? τ?? δ?κα μν?? ?χοντι.’ 25?Κα? ε?παν α?τ? ‘Κ?ριε, ?χει δ?κα μν??.’ 26?‘Λ?γω ?μ?ν ?τι παντ? τ? ?χοντι δοθ?σεται, ?π? δ? το? μ? ?χοντο? κα? ? ?χει ?ρθ?σεται. 27?πλ?ν το?? ?χθρο?? μου το?του? το?? μ? θελ?σαντ?? με βασιλε?σαι ?π’ α?το?? ?γ?γετε ?δε κα? κατασφ?ξατε α?το?? ?μπροσθ?ν μου.’” The Triumphal Entry(Zechariah 9:9-13; Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; John 12:12-19)28?Κα? ε?π?ν τα?τα ?πορε?ετο ?μπροσθεν ?ναβα?νων ε?? ?εροσ?λυμα. 29?Κα? ?γ?νετο ?? ?γγισεν ε?? Βηθφαγ? κα? Βηθαν?αν πρ?? τ? ?ρο? τ? καλο?μενον ?λαι?ν, ?π?στειλεν δ?ο τ?ν μαθητ?ν 30?λ?γων “?π?γετε ε?? τ?ν κατ?ναντι κ?μην, ?ν ? ε?σπορευ?μενοι ε?ρ?σετε π?λον δεδεμ?νον, ?φ’ ?ν ο?δε?? π?ποτε ?νθρ?πων ?κ?θισεν, κα? λ?σαντε? α?τ?ν ?γ?γετε. 31?κα? ??ν τι? ?μ?? ?ρωτ? ‘Δι? τ? λ?ετε;’ ο?τω? ?ρε?τε ‘?τι ? Κ?ριο? α?το? χρε?αν ?χει.’” 32??πελθ?ντε? δ? ο? ?πεσταλμ?νοι ε?ρον καθ?? ε?πεν α?το??. 33?λυ?ντων δ? α?τ?ν τ?ν π?λον ε?παν ο? κ?ριοι α?το? πρ?? α?το?? “Τ? λ?ετε τ?ν π?λον;” 34?Ο? δ? ε?παν ?τι “? Κ?ριο? α?το? χρε?αν ?χει.” 35?Κα? ?γαγον α?τ?ν πρ?? τ?ν ?ησο?ν, κα? ?πιρ?ψαντε? α?τ?ν τ? ?μ?τια ?π? τ?ν π?λον ?πεβ?βασαν τ?ν ?ησο?ν. 36?Πορευομ?νου δ? α?το? ?πεστρ?ννυον τ? ?μ?τια ?αυτ?ν ?ν τ? ?δ?. 37??γγ?ζοντο? δ? α?το? ?δη πρ?? τ? καταβ?σει το? ?ρου? τ?ν ?λαι?ν ?ρξαντο ?παν τ? πλ?θο? τ?ν μαθητ?ν χα?ροντε? α?νε?ν τ?ν Θε?ν φων? μεγ?λ? περ? πασ?ν ?ν ε?δον δυν?μεων, 38?λ?γοντε?“Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο?, ? Βασιλε?? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου?”b“?ν ο?ραν? ε?ρ?νη κα? δ?ξα ?ν ?ψ?στοι?.” 39?Κα? τινε? τ?ν Φαρισα?ων ?π? το? ?χλου ε?παν πρ?? α?τ?ν “Διδ?σκαλε, ?πιτ?μησον το?? μαθητα?? σου.” 40?Κα? ?ποκριθε?? ε?πεν “Λ?γω ?μ?ν ??τι? ??ν ο?τοι σιωπ?σουσιν, ο? λ?θοι κρ?ξουσιν.” Jesus Weeps over Jerusalem(Isaiah 29:1-16)41?Κα? ?? ?γγισεν, ?δ?ν τ?ν π?λιν ?κλαυσεν ?π’ α?τ?ν, 42?λ?γων ?τι “Ε? ?γνω? ?ν τ? ?μ?ρ? τα?τ? κα? σ? τ? πρ?? ε?ρ?νην? ν?ν δ? ?κρ?βη ?π? ?φθαλμ?ν σου. 43??τι ?ξουσιν ?μ?ραι ?π? σ? κα? παρεμβαλο?σιν ο? ?χθρο? σου χ?ρακ? σοι κα? περικυκλ?σουσ?ν σε κα? συν?ξουσ?ν σε π?ντοθεν, 44?κα? ?δαφιο?σ?ν σε κα? τ? τ?κνα σου ?ν σο?, κα? ο?κ ?φ?σουσιν λ?θον ?π? λ?θον ?ν σο?, ?νθ’ ?ν ο?κ ?γνω? τ?ν καιρ?ν τ?? ?πισκοπ?? σου.” Jesus Cleanses the Temple(Matthew 21:12-17; Mark 11:15-19; John 2:12-25)45?Κα? ε?σελθ?ν ε?? τ? ?ερ?ν ?ρξατο ?κβ?λλειν το?? πωλο?ντα?, 46?λ?γων α?το?? “Γ?γραπται ‘Κα? ?σται ? ο?κ?? μου ο?κο? προσευχ???’c ?με?? δ? α?τ?ν ?ποι?σατε ‘Σπ?λαιον λ?στ?ν.’d” 47?Κα? ?ν διδ?σκων τ? καθ’ ?μ?ραν ?ν τ? ?ερ?? ο? δ? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? ?ζ?τουν α?τ?ν ?πολ?σαι κα? ο? πρ?τοι το? λαο?, 48?κα? ο?χ ε?ρισκον τ? τ? ποι?σωσιν? ? λα?? γ?ρ ?πα? ?ξεκρ?ματο* α?το? ?κο?ων. a 13 A mina was worth about three months' wages for a laborerb 38 Psalm 118:26c 46 Isaiah 56:7d 46 Jeremiah 7:11Luke 20Jesus' Authority Challenged(Matthew 21:23-27; Mark 11:27-33)1?Κα? ?γ?νετο ?ν μι? τ?ν ?μερ?ν διδ?σκοντο? α?το? τ?ν λα?ν ?ν τ? ?ερ? κα? ε?αγγελιζομ?νου ?π?στησαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? σ?ν το?? πρεσβυτ?ροι?, 2?κα? ε?παν λ?γοντε? πρ?? α?τ?ν “Ε?π?ν ?μ?ν ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποιε??, ? τ?? ?στιν ? δο?? σοι τ?ν ?ξουσ?αν τα?την;” 3??ποκριθε?? δ? ε?πεν πρ?? α?το?? “?ρωτ?σω ?μ?? κ?γ? λ?γον, κα? ε?πατ? μοι 4?Τ? β?πτισμα ?ω?ννου ?ξ ο?ρανο? ?ν ? ?ξ ?νθρ?πων;” 5?Ο? δ? συνελογ?σαντο πρ?? ?αυτο?? λ?γοντε? ?τι “??ν ε?πωμεν ‘?ξ ο?ρανο?,’ ?ρε? ‘Δι? τ? ο?κ ?πιστε?σατε α?τ?;’ 6???ν δ? ε?πωμεν ‘?ξ ?νθρ?πων,’ ? λα?? ?πα? καταλιθ?σει ?μ??? πεπεισμ?νο? γ?ρ ?στιν ?ω?ννην προφ?την ε?ναι.” 7?Κα? ?πεκρ?θησαν μ? ε?δ?ναι π?θεν. 8?Κα? ? ?ησο?? ε?πεν α?το?? “Ο?δ? ?γ? λ?γω ?μ?ν ?ν πο?? ?ξουσ?? τα?τα ποι?.” The Parable of the Wicked Tenants(Matthew 21:33-46; Mark 12:1-12)9??ρξατο δ? πρ?? τ?ν λα?ν λ?γειν τ?ν παραβολ?ν τα?την. “?νθρωπο? [τι?] ?φ?τευσεν ?μπελ?να, κα? ?ξ?δετο α?τ?ν γεωργο??, κα? ?πεδ?μησεν χρ?νου? ?κανο??. 10?κα? καιρ? ?π?στειλεν πρ?? το?? γεωργο?? δο?λον, ?να ?π? το? καρπο? το? ?μπελ?νο? δ?σουσιν α?τ?? ο? δ? γεωργο? ?ξαπ?στειλαν α?τ?ν δε?ραντε? κεν?ν. 11?Κα? προσ?θετο ?τερον π?μψαι δο?λον? ο? δ? κ?κε?νον δε?ραντε? κα? ?τιμ?σαντε? ?ξαπ?στειλαν κεν?ν. 12?Κα? προσ?θετο τρ?τον π?μψαι? ο? δ? κα? το?τον τραυματ?σαντε? ?ξ?βαλον. 13?Ε?πεν δ? ? κ?ριο? το? ?μπελ?νο? ‘Τ? ποι?σω; π?μψω τ?ν υ??ν μου τ?ν ?γαπητ?ν? ?σω? το?τον ?ντραπ?σονται.’ 14??δ?ντε? δ? α?τ?ν ο? γεωργο? διελογ?ζοντο πρ?? ?λλ?λου? λ?γοντε? ‘Ο?τ?? ?στιν ? κληρον?μο?? ?ποκτε?νωμεν α?τ?ν, ?να ?μ?ν γ?νηται ? κληρονομ?α.’ 15?κα? ?κβαλ?ντε? α?τ?ν ?ξω το? ?μπελ?νο? ?π?κτειναν.Τ? ο?ν ποι?σει α?το?? ? κ?ριο? το? ?μπελ?νο?; 16??λε?σεται κα? ?πολ?σει το?? γεωργο?? το?του?, κα? δ?σει τ?ν ?μπελ?να ?λλοι?.”?κο?σαντε? δ? ε?παν “Μ? γ?νοιτο.” 17?? δ? ?μβλ?ψα? α?το?? ε?πεν “Τ? ο?ν ?στιν τ? γεγραμμ?νον το?το‘Λ?θον ?ν ?πεδοκ?μασαν ο? ο?κοδομο?ντε?,Ο?το? ?γεν?θη ε?? κεφαλ?ν γων?α?’a; 18?Π?? ? πεσ?ν ?π’ ?κε?νον τ?ν λ?θον συνθλασθ?σεται? ?φ’ ?ν δ’ ?ν π?σ?, λικμ?σει α?τ?ν.” Paying Taxes to Caesar(Matthew 22:15-22; Mark 12:13-17)19?Κα? ?ζ?τησαν ο? γραμματε?? κα? ο? ?ρχιερε?? ?πιβαλε?ν ?π’ α?τ?ν τ?? χε?ρα? ?ν α?τ? τ? ?ρ?, κα? ?φοβ?θησαν τ?ν λα?ν? ?γνωσαν γ?ρ ?τι πρ?? α?το?? ε?πεν τ?ν παραβολ?ν τα?την. 20?Κα? παρατηρ?σαντε? ?π?στειλαν ?νκαθ?του? ?ποκρινομ?νου? ?αυτο?? δικα?ου? ε?ναι, ?να ?πιλ?βωνται α?το? λ?γου, ?στε παραδο?ναι α?τ?ν τ? ?ρχ? κα? τ? ?ξουσ?? το? ?γεμ?νο?. 21?κα? ?πηρ?τησαν α?τ?ν λ?γοντε? “Διδ?σκαλε, ο?δαμεν ?τι ?ρθ?? λ?γει? κα? διδ?σκει? κα? ο? λαμβ?νει? πρ?σωπον, ?λλ’ ?π’ ?ληθε?α? τ?ν ?δ?ν το? Θεο? διδ?σκει?? 22??ξεστιν ?μ?? Κα?σαρι φ?ρον δο?ναι ? ο?;” 23?Κατανο?σα? δ? α?τ?ν τ?ν πανουργ?αν ε?πεν πρ?? α?το?? 24?“Δε?ξατ? μοι δην?ριον?b τ?νο? ?χει ε?κ?να κα? ?πιγραφ?ν;”Ο? δ? ε?παν “Κα?σαρο?.” 25?? δ? ε?πεν πρ?? α?το?? “Το?νυν ?π?δοτε τ? Κα?σαρο? Κα?σαρι κα? τ? το? Θεο? τ? Θε?.” 26?Κα? ο?κ ?σχυσαν ?πιλαβ?σθαι α?το? ??ματο? ?ναντ?ον το? λαο?, κα? θαυμ?σαντε? ?π? τ? ?ποκρ?σει α?το? ?σ?γησαν. The Sadducees and the Resurrection(Matthew 22:23-33; Mark 12:18-27)27?Προσελθ?ντε? δ? τινε? τ?ν Σαδδουκα?ων, ο? ?ντιλ?γοντε? ?ν?στασιν μ? ε?ναι, ?πηρ?τησαν α?τ?ν 28?λ?γοντε? “Διδ?σκαλε, Μω?σ?? ?γραψεν ?μ?ν, ??ν τινο? ?δελφ?? ?ποθ?ν? ?χων γυνα?κα, κα? ο?το? ?τεκνο? ?, ?να λ?β? ? ?δελφ?? α?το? τ?ν γυνα?κα κα? ?ξαναστ?σ? σπ?ρμα τ? ?δελφ? α?το?. 29??πτ? ο?ν ?δελφο? ?σαν? κα? ? πρ?το? λαβ?ν γυνα?κα ?π?θανεν ?τεκνο?? 30?κα? ? δε?τερο?c 31?κα? ? τρ?το? ?λαβεν α?τ?ν, ?σα?τω? δ? κα? ο? ?πτ? ο? κατ?λιπον τ?κνα κα? ?π?θανον. 32??στερον κα? ? γυν? ?π?θανεν. 33?? γυν? ο?ν ?ν τ? ?ναστ?σει τ?νο? α?τ?ν γ?νεται γυν?; ο? γ?ρ ?πτ? ?σχον α?τ?ν γυνα?κα.” 34?Κα? ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Ο? υ?ο? το? α??νο? το?του γαμο?σιν κα? γαμ?σκονται, 35?ο? δ? καταξιωθ?ντε? το? α??νο? ?κε?νου τυχε?ν κα? τ?? ?ναστ?σεω? τ?? ?κ νεκρ?ν ο?τε γαμο?σιν ο?τε γαμ?ζονται? 36?ο?δ? γ?ρ ?ποθανε?ν ?τι δ?νανται, ?σ?γγελοι γ?ρ ε?σιν, κα? υ?ο? ε?σιν Θεο? τ?? ?ναστ?σεω? υ?ο? ?ντε?. 37??τι δ? ?γε?ρονται ο? νεκρο?, κα? Μω?σ?? ?μ?νυσεν ?π? τ?? Β?του, ?? λ?γει Κ?ριον ‘Τ?ν Θε?ν ?βρα?μ κα? Θε?ν ?σα?κ κα? Θε?ν ?ακ?β?’d 38?Θε?? δ? ο?κ ?στιν νεκρ?ν ?λλ? ζ?ντων? π?ντε? γ?ρ α?τ? ζ?σιν.” 39??ποκριθ?ντε? δ? τινε? τ?ν γραμματ?ων ε?παν “Διδ?σκαλε, καλ?? ε?πα?.” 40?ο?κ?τι γ?ρ ?τ?λμων ?περωτ?ν α?τ?ν ο?δ?ν. Whose Son is the Christ?(Matthew 22:41-46; Mark 12:35-37)41?Ε?πεν δ? πρ?? α?το?? “Π?? λ?γουσιν τ?ν Χριστ?ν ε?ναι Δαυ?δ υ??ν; 42?α?τ?? γ?ρ Δαυ?δ λ?γει ?ν β?βλ? ψαλμ?ν‘Ε?πεν Κ?ριο? τ? Κυρ?? μου“Κ?θου ?κ δεξι?ν μου 43??ω? ?ν θ? το?? ?χθρο?? σου?ποπ?διον τ?ν ποδ?ν σου.”’e 44?Δαυ?δ ο?ν α?τ?ν ? Κ?ριον καλε?, κα? π?? α?το? υ??? ?στιν;” Beware of the Scribes(Mark 12:38-40)45??κο?οντο? δ? παντ?? το? λαο? ε?πεν το?? μαθητα?? [α?το?], 46?“Προσ?χετε ?π? τ?ν γραμματ?ων τ?ν θελ?ντων περιπατε?ν ?ν στολα?? κα? φιλο?ντων ?σπασμο?? ?ν τα?? ?γορα?? κα? πρωτοκαθεδρ?α? ?ν τα?? συναγωγα?? κα? πρωτοκλισ?α? ?ν το?? δε?πνοι?, 47?ο? κατεσθ?ουσιν τ?? ο?κ?α? τ?ν χηρ?ν κα? προφ?σει μακρ? προσε?χονται? ο?τοι λ?μψονται περισσ?τερον κρ?μα.” a 17 Psalm 118:22b 24 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)c 30 BYZ and TR include κα? ?λαβεν ? δε?τερο? τ?ν γυνα?κα, κα? ο?το? ?π?θανεν ?τεκνο?d 37 Exodus 3:6e 42-43 Psalm 110:1Luke 21The Poor Widow's Offering(Mark 12:41-44)1??ναβλ?ψα? δ? ε?δεν το?? β?λλοντα? ε?? τ? γαζοφυλ?κιον τ? δ?ρα α?τ?ν πλουσ?ου?. 2?ε?δεν δ? τινα χ?ραν πενιχρ?ν β?λλουσαν ?κε? λεπτ? δ?ο,a 3?Κα? ε?πεν “?ληθ?? λ?γω ?μ?ν ?τι ? χ?ρα α?τη ? ?? πτωχ?? πλε?ον π?ντων ?βαλεν? 4?π?ντε? γ?ρ ο?τοι ?κ το? περισσε?οντο? α?το?? ?βαλον ε?? τ? δ?ρα, α?τη δ? ?κ το? ?στερ?ματο? α?τ?? π?ντα τ?ν β?ον ?ν ε?χεν ?βαλεν.” Temple Destruction Foretold(Matthew 24:1-4; Mark 13:1-9)5?Κα? τινων λεγ?ντων περ? το? ?ερο?, ?τι λ?θοι? καλο?? κα? ?ναθ?μασιν κεκ?σμηται, ε?πεν 6?“Τα?τα ? θεωρε?τε, ?λε?σονται ?μ?ραι ?ν α?? ο?κ ?φεθ?σεται λ?θο? ?π? λ?θ? ?? ο? καταλυθ?σεται.” 7??πηρ?τησαν δ? α?τ?ν λ?γοντε? “Διδ?σκαλε, π?τε ο?ν τα?τα ?σται, κα? τ? τ? σημε?ον ?ταν μ?λλ? τα?τα γ?νεσθαι;” 8?? δ? ε?πεν “Βλ?πετε μ? πλανηθ?τε? πολλο? γ?ρ ?λε?σονται ?π? τ? ?ν?ματ? μου λ?γοντε? ‘?γ? ε?μι,’ κα? ‘? καιρ?? ?γγικεν?’ μ? πορευθ?τε ?π?σω α?τ?ν. 9??ταν δ? ?κο?σητε πολ?μου? κα? ?καταστασ?α?, μ? πτοηθ?τε? δε? γ?ρ τα?τα γεν?σθαι πρ?τον, ?λλ’ ο?κ ε?θ?ω? τ? τ?λο?.” Witnessing to All Nations(Matthew 24:9-14; Mark 13:10-13)10?Τ?τε ?λεγεν α?το?? “?γερθ?σεται ?θνο? ?π’ ?θνο? κα? βασιλε?α ?π? βασιλε?αν, 11?σεισμο? τε μεγ?λοι κα? κατ? τ?που? λιμο?* κα? λοιμο?* ?σονται, φ?βητρ? τε κα? ??π’ ο?ρανο?? ? σημε?α μεγ?λα ?σται. 12?Πρ? δ? το?των π?ντων ?πιβαλο?σιν ?φ’ ?μ?? τ?? χε?ρα? α?τ?ν κα? δι?ξουσιν, παραδιδ?ντε? ε?? τ?? συναγωγ?? κα? φυλακ??, ?παγομ?νου? ?π? βασιλε?? κα? ?γεμ?να? ?νεκεν το? ?ν?ματ?? μου? 13??ποβ?σεται ?μ?ν ε?? μαρτ?ριον. 14?θ?τε ο?ν ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν μ? προμελετ?ν ?πολογηθ?ναι? 15??γ? γ?ρ δ?σω ?μ?ν στ?μα κα? σοφ?αν, ? ο? δυν?σονται ?ντιστ?ναι ? ?ντειπε?ν ?παντε? ο? ?ντικε?μενοι ?μ?ν. 16?Παραδοθ?σεσθε δ? κα? ?π? γον?ων κα? ?δελφ?ν κα? συγγεν?ν κα? φ?λων, κα? θανατ?σουσιν ?ξ ?μ?ν, 17?κα? ?σεσθε μισο?μενοι ?π? π?ντων δι? τ? ?νομ? μου. 18?κα? θρ?ξ ?κ τ?? κεφαλ?? ?μ?ν ο? μ? ?π?ληται? 19??ν τ? ?πομον? ?μ?ν κτ?σασθε* τ?? ψυχ?? ?μ?ν. The Destruction of Jerusalem(Matthew 24:15-25; Mark 13:14-23)20??ταν δ? ?δητε κυκλουμ?νην ?π? στρατοπ?δων ?ερουσαλ?μ, τ?τε γν?τε ?τι ?γγικεν ? ?ρ?μωσι? α?τ??. 21?τ?τε ο? ?ν τ? ?ουδα?? φευγ?τωσαν ε?? τ? ?ρη, κα? ο? ?ν μ?σ? α?τ?? ?κχωρε?τωσαν, κα? ο? ?ν τα?? χ?ραι? μ? ε?σερχ?σθωσαν ε?? α?τ?ν, 22??τι ?μ?ραι ?κδικ?σεω? α?τα? ε?σιν το? πλησθ?ναι π?ντα τ? γεγραμμ?να. 23?Ο?α? τα?? ?ν γαστρ? ?χο?σαι? κα? τα?? θηλαζο?σαι? ?ν ?κε?ναι? τα?? ?μ?ραι?? ?σται γ?ρ ?ν?γκη μεγ?λη ?π? τ?? γ?? κα? ?ργ? τ? λα? το?τ?, 24?κα? πεσο?νται στ?ματι μαχα?ρη? κα? α?χμαλωτισθ?σονται ε?? τ? ?θνη π?ντα, κα? ?ερουσαλ?μ ?σται πατουμ?νη ?π? ?θν?ν, ?χρι ο? πληρωθ?σιν καιρο? ?θν?ν. The Return of the Son of Man(Matthew 24:26-31; Mark 13:24-27)25?Κα? ?σονται σημε?α ?ν ?λ?? κα? σελ?ν? κα? ?στροι?, κα? ?π? τ?? γ?? συνοχ? ?θν?ν ?ν ?πορ?? ?χου? θαλ?σση? κα? σ?λου, 26??ποψυχ?ντων ?νθρ?πων ?π? φ?βου κα? προσδοκ?α? τ?ν ?περχομ?νων τ? ο?κουμ?ν?? α? γ?ρ δυν?μει? τ?ν ο?ραν?ν σαλευθ?σονται. 27?κα? τ?τε ?ψονται τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?ρχ?μενον ?ν νεφ?λ? μετ? δυν?μεω? κα? δ?ξη? πολλ??. 28??ρχομ?νων δ? το?των γ?νεσθαι ?νακ?ψατε κα? ?π?ρατε τ?? κεφαλ?? ?μ?ν, δι?τι ?γγ?ζει ? ?πολ?τρωσι? ?μ?ν.” The Lesson of the Fig Tree(Matthew 24:32-35; Mark 13:28-31)29?Κα? ε?πεν παραβολ?ν α?το?? “?δετε τ?ν συκ?ν κα? π?ντα τ? δ?νδρα? 30??ταν προβ?λωσιν ?δη, βλ?ποντε? ?φ’ ?αυτ?ν γιν?σκετε ?τι ?δη ?γγ?? τ? θ?ρο? ?στ?ν? 31?ο?τω? κα? ?με??, ?ταν ?δητε τα?τα γιν?μενα, γιν?σκετε ?τι ?γγ?? ?στιν ? βασιλε?α το? Θεο?. 32??μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ο? μ? παρ?λθ? ? γενε? α?τη ?ω? ?ν π?ντα γ?νηται. 33?? ο?ραν?? κα? ? γ? παρελε?σονται, ο? δ? λ?γοι μου ο? μ? παρελε?σονται. Be Watchful for the Day34?Προσ?χετε δ? ?αυτο?? μ?? ποτε βαρηθ?σιν ?μ?ν α? καρδ?αι ?ν κραιπ?λ? κα? μ?θ? κα? μερ?μναι? βιωτικα??, κα? ?πιστ? ?φ’ ?μ?? α?φν?διο? ? ?μ?ρα ?κε?νη ?? παγ??? 35??πεισελε?σεται γ?ρ ?π? π?ντα? το?? καθημ?νου? ?π? πρ?σωπον π?ση? τ?? γ??. 36??γρυπνε?τε δ? ?ν παντ? καιρ? δε?μενοι ?να κατισχ?σητε ?κφυγε?ν τα?τα π?ντα τ? μ?λλοντα γ?νεσθαι, κα? σταθ?ναι ?μπροσθεν το? Υ?ο? το? ?νθρ?που.” 37??ν δ? τ?? ?μ?ρα? ?ν τ? ?ερ? διδ?σκων, τ?? δ? ν?κτα? ?ξερχ?μενο? η?λ?ζετο ε?? τ? ?ρο? τ? καλο?μενον ?λαι?ν. 38?κα? π?? ? λα?? ?ρθριζεν πρ?? α?τ?ν ?ν τ? ?ερ? ?κο?ειν α?το?. a 2 Greek two lepta; a lepton was a Jewish copper coin worth about 1/128 of a denariusLuke 22The Plot to Kill Jesus(Matthew 26:1-5; Mark 14:1-2; John 11:45-57)1??γγιζεν δ? ? ?ορτ? τ?ν ?ζ?μων ? λεγομ?νη Π?σχα. 2?κα? ?ζ?τουν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? τ? π?? ?ν?λωσιν α?τ?ν? ?φοβο?ντο γ?ρ τ?ν λα?ν. 3?Ε?σ?λθεν δ? Σαταν?? ε?? ?ο?δαν τ?ν καλο?μενον ?σκαρι?την, ?ντα ?κ το? ?ριθμο? τ?ν δ?δεκα? 4?κα? ?πελθ?ν συνελ?λησεν το?? ?ρχιερε?σιν κα? στρατηγο?? τ? π?? α?το?? παραδ? α?τ?ν. 5?κα? ?χ?ρησαν, κα? συν?θεντο α?τ? ?ργ?ριον δο?ναι. 6?κα? ?ξωμολ?γησεν, κα? ?ζ?τει ε?καιρ?αν το? παραδο?ναι α?τ?ν ?τερ ?χλου α?το??. Preparing the Passover(Psalm 41:1-13; Matthew 26:17-25; Mark 14:12-21; John 13:18-30)7??λθεν δ? ? ?μ?ρα τ?ν ?ζ?μων, [?ν] ? ?δει θ?εσθαι τ? π?σχα? 8?κα? ?π?στειλεν Π?τρον κα? ?ω?ννην ε?π?ν “Πορευθ?ντε? ?τοιμ?σατε ?μ?ν τ? π?σχα, ?να φ?γωμεν.” 9?Ο? δ? ε?παν α?τ? “Πο? θ?λει? ?τοιμ?σωμεν;” 10?? δ? ε?πεν α?το?? “?δο? ε?σελθ?ντων ?μ?ν ε?? τ?ν π?λιν συναντ?σει ?μ?ν ?νθρωπο? κερ?μιον ?δατο? βαστ?ζων? ?κολουθ?σατε α?τ? ε?? τ?ν ο?κ?αν ε?? ?ν ε?σπορε?εται? 11?κα? ?ρε?τε τ? ο?κοδεσπ?τ? τ?? ο?κ?α? ‘Λ?γει σοι ? Διδ?σκαλο? “Πο? ?στιν τ? κατ?λυμα ?που τ? π?σχα μετ? τ?ν μαθητ?ν μου φ?γω;”’ 12?κ?κε?νο? ?μ?ν δε?ξει ?ν?γαιον μ?γα ?στρωμ?νον? ?κε? ?τοιμ?σατε.” 13??πελθ?ντε? δ? ε?ρον καθ?? ε?ρ?κει α?το??, κα? ?το?μασαν τ? π?σχα. The Last Supper(Matthew 26:26-30; Mark 14:22-26; 1 Corinthians 11:17-34)14?Κα? ?τε ?γ?νετο ? ?ρα, ?ν?πεσεν, κα? ο? ?π?στολοι σ?ν α?τ?. 15?κα? ε?πεν πρ?? α?το?? “?πιθυμ?? ?πεθ?μησα το?το τ? π?σχα φαγε?ν μεθ’ ?μ?ν πρ? το? με παθε?ν? 16?λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι ?ο?κ?τι? ο? μ? φ?γω α?τ? ?ω? ?του πληρωθ? ?ν τ? βασιλε?? το? Θεο?.” 17?Κα? δεξ?μενο? ποτ?ριον ε?χαριστ?σα? ε?πεν “Λ?βετε το?το κα? διαμερ?σατε ε?? ?αυτο??? 18?λ?γω γ?ρ ?μ?ν, [?τι] ο? μ? π?ω ?π? το? ν?ν ?π? το? γεν?ματο? τ?? ?μπ?λου ?ω? ο? ? βασιλε?α το? Θεο? ?λθ?.” 19?Κα? λαβ?ν ?ρτον ε?χαριστ?σα? ?κλασεν κα? ?δωκεν α?το?? λ?γων “Το?τ? ?στιν τ? σ?μ? μου τ? ?π?ρ ?μ?ν διδ?μενον? το?το ποιε?τε ε?? τ?ν ?μ?ν ?ν?μνησιν.” 20?κα? τ? ποτ?ριον ?σα?τω? μετ? τ? δειπν?σαι, λ?γων “Το?το τ? ποτ?ριον ? καιν? διαθ?κη ?ν τ? α?ματ? μου, τ? ?π?ρ ?μ?ν ?κχυνν?μενον.a 21?Πλ?ν ?δο? ? χε?ρ το? παραδιδ?ντο? με μετ’ ?μο? ?π? τ?? τραπ?ζη?. 22??τι ? Υ??? μ?ν το? ?νθρ?που κατ? τ? ?ρισμ?νον πορε?εται, πλ?ν ο?α? τ? ?νθρ?π? ?κε?ν? δι’ ο? παραδ?δοται.” 23?Κα? α?το? ?ρξαντο συζητε?ν πρ?? ?αυτο?? τ? τ?? ?ρα ε?η ?ξ α?τ?ν ? το?το μ?λλων πρ?σσειν. Who is the Greatest?24??γ?νετο δ? κα? φιλονεικ?α ?ν α?το??, τ? τ?? α?τ?ν δοκε? ε?ναι με?ζων. 25?? δ? ε?πεν α?το?? “Ο? βασιλε?? τ?ν ?θν?ν κυριε?ουσιν α?τ?ν, κα? ο? ?ξουσι?ζοντε? α?τ?ν ε?εργ?ται καλο?νται. 26??με?? δ? ο?χ ο?τω?, ?λλ’ ? με?ζων ?ν ?μ?ν γιν?σθω ?? ? νε?τερο?, κα? ? ?γο?μενο? ?? ? διακον?ν. 27?τ?? γ?ρ με?ζων, ? ?νακε?μενο? ? ? διακον?ν; ο?χ? ? ?νακε?μενο?; ?γ? δ? ?ν μ?σ? ?μ?ν ε?μι ?? ? διακον?ν. 28??με?? δ? ?στε ο? διαμεμενηκ?τε? μετ’ ?μο? ?ν το?? πειρασμο?? μου? 29?κ?γ? διατ?θεμαι ?μ?ν, καθ?? δι?θετ? μοι ? Πατ?ρ μου βασιλε?αν, 30??να ?σθητε κα? π?νητε ?π? τ?? τραπ?ζη? μου ?ν τ? βασιλε?? μου, κα? καθ?σεσθε ?π? θρ?νων τ?? δ?δεκα φυλ?? κρ?νοντε? το? ?σρα?λ. Jesus Predicts Peter's Denial(Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; John 13:36-38)31?Σ?μων Σ?μων, ?δο? ? Σαταν?? ?ξ?τ?σατο ?μ?? το? σινι?σαι ?? τ?ν σ?τον? 32??γ? δ? ?δε?θην περ? σο? ?να μ? ?κλ?π? ? π?στι? σου? κα? σ? ποτε ?πιστρ?ψα? στ?ρισον το?? ?δελφο?? σου.” 33?? δ? ε?πεν α?τ? “Κ?ριε, μετ? σο? ?τοιμ?? ε?μι κα? ε?? φυλακ?ν κα? ε?? θ?νατον πορε?εσθαι.” 34?? δ? ε?πεν “Λ?γω σοι, Π?τρε, ο? φων?σει σ?μερον ?λ?κτωρ ?ω? τρ?? με ?παρν?σ? ?μ?? ε?δ?ναι.” 35?Κα? ε?πεν α?το?? “?τε ?π?στειλα ?μ?? ?τερ βαλλαντ?ου κα? π?ρα? κα? ?ποδημ?των, μ? τινο? ?στερ?σατε;”Ο? δ? ε?παν “Ο?θεν??.” 36?Ε?πεν δ? α?το?? “?λλ? ν?ν ? ?χων βαλλ?ντιον ?ρ?τω, ?μο?ω? κα? π?ραν, κα? ? μ? ?χων πωλησ?τω τ? ?μ?τιον α?το? κα? ?γορασ?τω μ?χαιραν. 37?λ?γω γ?ρ ?μ?ν ?τι το?το τ? γεγραμμ?νον δε? τελεσθ?ναι ?ν ?μο?, ‘Τ? Κα? μετ? ?ν?μων ?λογ?σθη?’b κα? γ?ρ τ? περ? ?μο? τ?λο? ?χει.” 38?Ο? δ? ε?παν “Κ?ριε, ?δο? μ?χαιραι ?δε δ?ο.”? δ? ε?πεν α?το?? “?καν?ν ?στιν.” Jesus Prays on the Mount of Olives(Matthew 26:36-46; Mark 14:32-42)39?Κα? ?ξελθ?ν ?πορε?θη κατ? τ? ?θο? ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν? ?κολο?θησαν δ? α?τ? κα? ο? μαθητα?. 40?γεν?μενο? δ? ?π? το? τ?που ε?πεν α?το?? “Προσε?χεσθε μ? ε?σελθε?ν ε?? πειρασμ?ν.” 41?Κα? α?τ?? ?πεσπ?σθη ?π’ α?τ?ν ?σε? λ?θου βολ?ν, κα? θε?? τ? γ?νατα προση?χετο 42?λ?γων “Π?τερ, ε? βο?λει παρ?νεγκε το?το τ? ποτ?ριον ?π’ ?μο?? πλ?ν μ? τ? θ?λημ? μου ?λλ? τ? σ?ν γιν?σθω.” 43??φθη δ? α?τ? ?γγελο? ?π’ ο?ρανο? ?νισχ?ων α?τ?ν. 44?κα? γεν?μενο? ?ν ?γων?? ?κτεν?στερον προση?χετο? κα? ?γ?νετο ? ?δρ?? α?το? ?σε? θρ?μβοι α?ματο? καταβα?νοντε? ?π? τ?ν γ?ν.c 45?Κα? ?ναστ?? ?π? τ?? προσευχ??, ?λθ?ν πρ?? το?? μαθητ?? ε?ρεν κοιμωμ?νου? α?το?? ?π? τ?? λ?πη?, 46?κα? ε?πεν α?το?? “Τ? καθε?δετε; ?ναστ?ντε? προσε?χεσθε, ?να μ? ε?σ?λθητε ε?? πειρασμ?ν.” The Betrayal of Jesus(Matthew 26:47-56; Mark 14:43-52; John 18:1-14)47??τι α?το? λαλο?ντο? ?δο? ?χλο?, κα? ? λεγ?μενο? ?ο?δα? ε?? τ?ν δ?δεκα προ?ρχετο α?το??, κα? ?γγισεν τ? ?ησο? φιλ?σαι α?τ?ν. 48??ησο?? δ? ε?πεν α?τ? “?ο?δα, φιλ?ματι τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που παραδ?δω?;” 49??δ?ντε? δ? ο? περ? α?τ?ν τ? ?σ?μενον ε?παν “Κ?ριε, ε? πατ?ξομεν ?ν μαχα?ρ?;” 50?κα? ?π?ταξεν ε?? τι? ?ξ α?τ?ν το? ?ρχιερ?ω? τ?ν δο?λον κα? ?φε?λεν τ? ο?? α?το? τ? δεξι?ν. 51??ποκριθε?? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “??τε ?ω? το?του?” κα? ?ψ?μενο? το? ?τ?ου ??σατο α?τ?ν. 52?Ε?πεν δ? ?ησο?? πρ?? το?? παραγενομ?νου? ?π’ α?τ?ν ?ρχιερε?? κα? στρατηγο?? το? ?ερο? κα? πρεσβυτ?ρου? “?? ?π? λ?στ?ν ?ξ?λθατε μετ? μαχαιρ?ν κα? ξ?λων; 53?καθ’ ?μ?ραν ?ντο? μου μεθ’ ?μ?ν ?ν τ? ?ερ? ο?κ ?ξετε?νατε τ?? χε?ρα? ?π’ ?μ?? ?λλ’ α?τη ?στ?ν ?μ?ν ? ?ρα κα? ? ?ξουσ?α το? σκ?του?.” Peter Denies Jesus(Matthew 26:69-75; Mark 14:66-72; John 18:15-18)54?Συλλαβ?ντε? δ? α?τ?ν ?γαγον κα? ε?σ?γαγον ε?? τ?ν ο?κ?αν το? ?ρχιερ?ω?? ? δ? Π?τρο? ?κολο?θει μακρ?θεν. 55?Περιαψ?ντων δ? π?ρ ?ν μ?σ? τ?? α?λ?? κα? συνκαθισ?ντων ?κ?θητο ? Π?τρο? μ?σο? α?τ?ν. 56??δο?σα δ? α?τ?ν παιδ?σκη τι? καθ?μενον πρ?? τ? φ?? κα? ?τεν?σασα α?τ? ε?πεν “Κα? ο?το? σ?ν α?τ? ?ν.” 57?? δ? ?ρν?σατο λ?γων “Ο?κ ο?δα α?τ?ν, γ?ναι.” 58?Κα? μετ? βραχ? ?τερο? ?δ?ν α?τ?ν ?φη “Κα? σ? ?ξ α?τ?ν ε?.”? δ? Π?τρο? ?φη “?νθρωπε, ο?κ ε?μ?.” 59?Κα? διαστ?ση? ?σε? ?ρα? μι?? ?λλο? τι? δι?σχυρ?ζετο λ?γων “?π’ ?ληθε?α? κα? ο?το? μετ’ α?το? ?ν, κα? γ?ρ Γαλιλα??? ?στιν.” 60?Ε?πεν δ? ? Π?τρο? “?νθρωπε, ο?κ ο?δα ? λ?γει?.” κα? παραχρ?μα ?τι λαλο?ντο? α?το? ?φ?νησεν ?λ?κτωρ. 61?κα? στραφε?? ? Κ?ριο? ?ν?βλεψεν τ? Π?τρ?, κα? ?πεμν?σθη ? Π?τρο? το? λ?γου το? Κυρ?ου, ?? ε?πεν α?τ? ?τι “Πρ?ν ?λ?κτορα φων?σαι σ?μερον ?παρν?σ? με τρ??.” 62?κα? ?ξελθ?ν ?ξω ?κλαυσεν πικρ??. The Soldiers Mock Jesus(Isaiah 50:4-11; Matthew 27:27-31; Mark 15:16-20; John 19:1-15)63?Κα? ο? ?νδρε? ο? συν?χοντε? α?τ?ν ?ν?παιζον α?τ? δ?ροντε?, 64?κα? περικαλ?ψαντε? α?τ?νd ?πηρ?των λ?γοντε? “Προφ?τευσον, τ?? ?στιν ? πα?σα? σε;” 65?κα? ?τερα πολλ? βλασφημο?ντε? ?λεγον ε?? α?τ?ν. Jesus Faces the Council66?Κα? ?? ?γ?νετο ?μ?ρα, συν?χθη τ? πρεσβυτ?ριον το? λαο?, ?ρχιερε?? τε κα? γραμματε??, κα? ?π?γαγον α?τ?ν ε?? τ? συν?δριον α?τ?ν, λ?γοντε? 67?“Ε? σ? ε? ? Χριστ??, ε?π?ν ?μ?ν.”Ε?πεν δ? α?το?? “??ν ?μ?ν ε?πω, ο? μ? πιστε?σητε? 68???ν δ? ?ρωτ?σω, ο? μ? ?ποκριθ?τε. 69??π? το? ν?ν δ? ?σται ? Υ??? το? ?νθρ?που καθ?μενο? ?κ δεξι?ν τ?? δυν?μεω? το? Θεο?.” 70?Ε?παν δ? π?ντε? “Σ? ο?ν ε? ? Υ??? το? Θεο?;”? δ? πρ?? α?το?? ?φη “?με?? λ?γετε ?τι ?γ? ε?μι.” 71?Ο? δ? ε?παν “Τ? ?τι ?χομεν μαρτυρ?α? χρε?αν; α?το? γ?ρ ?κο?σαμεν ?π? το? στ?ματο? α?το?.” a 19-20 Some manuscripts end verse 19 after Το?τ? ?στιν τ? σ?μ? μου and do not include verse 20b 37 Isaiah 53:12c 43-44 Some manuscripts do not include verses 43 and 44d 64 BYZ and TR include ?τυπτον α?το? τ? πρ?σωπον, κα?Luke 23Jesus Before Pilate(Matthew 27:11-14; John 18:28-40)1?Κα? ?ναστ?ν ?παν τ? πλ?θο? α?τ?ν ?γαγον α?τ?ν ?π? τ?ν Πιλ?τον. 2??ρξαντο δ? κατηγορε?ν α?το? λ?γοντε? “Το?τον ε?ραμεν διαστρ?φοντα τ? ?θνο? ?μ?ν κα? κωλ?οντα φ?ρου? Κα?σαρι διδ?ναι, κα? λ?γοντα ?αυτ?ν Χριστ?ν βασιλ?α ε?ναι.” 3?? δ? Πιλ?το? ?ρ?τησεν α?τ?ν λ?γων “Σ? ε? ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων;”? δ? ?ποκριθε?? α?τ? ?φη “Σ? λ?γει?.” 4?? δ? Πιλ?το? ε?πεν πρ?? το?? ?ρχιερε?? κα? το?? ?χλου? “Ο?δ?ν ε?ρ?σκω α?τιον ?ν τ? ?νθρ?π? το?τ?.” 5?Ο? δ? ?π?σχυον λ?γοντε? ?τι “?νασε?ει τ?ν λα?ν, διδ?σκων καθ’ ?λη? τ?? ?ουδα?α?, κα? ?ρξ?μενο? ?π? τ?? Γαλιλα?α? ?ω? ?δε.” Jesus Before Herod6?Πιλ?το? δ? ?κο?σα? ?πηρ?τησεν ε? ? ?νθρωπο? Γαλιλα??? ?στιν, 7?κα? ?πιγνο?? ?τι ?κ τ?? ?ξουσ?α? ?ρ?δου ?στ?ν, ?ν?πεμψεν α?τ?ν πρ?? ?ρ?δην, ?ντα κα? α?τ?ν ?ν ?εροσολ?μοι? ?ν τα?ται? τα?? ?μ?ραι?. 8?? δ? ?ρ?δη? ?δ?ν τ?ν ?ησο?ν ?χ?ρη λ?αν? ?ν γ?ρ ?ξ ?καν?ν χρ?νων θ?λων ?δε?ν α?τ?ν δι? τ? ?κο?ειν περ? α?το?, κα? ?λπιζ?ν τι σημε?ον ?δε?ν ?π’ α?το? γιν?μενον. 9??πηρ?τα δ? α?τ?ν ?ν λ?γοι? ?κανο??? α?τ?? δ? ο?δ?ν ?πεκρ?νατο α?τ?. 10?Ε?στ?κεισαν δ? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? γραμματε?? ε?τ?νω? κατηγορο?ντε? α?το?. 11??ξουθεν?σα? δ? α?τ?ν ?κα?? ? ?ρ?δη? σ?ν το?? στρατε?μασιν α?το? κα? ?μπα?ξα?, περιβαλ?ν ?σθ?τα λαμπρ?ν ?ν?πεμψεν α?τ?ν τ? Πιλ?τ?. 12??γ?νοντο δ? φ?λοι ? τε ?ρ?δη? κα? ? Πιλ?το? ?ν α?τ? τ? ?μ?ρ? μετ’ ?λλ?λων? προ?π?ρχον γ?ρ ?ν ?χθρ? ?ντε? πρ?? α?το??. The Crowd Chooses Barabbas(Matthew 27:15-23; Mark 15:6-11)13?Πιλ?το? δ? συνκαλεσ?μενο? το?? ?ρχιερε?? κα? το?? ?ρχοντα? κα? τ?ν λα?ν 14?ε?πεν πρ?? α?το?? “Προσην?γκατ? μοι τ?ν ?νθρωπον το?τον ?? ?ποστρ?φοντα τ?ν λα?ν, κα? ?δο? ?γ? ?ν?πιον ?μ?ν ?νακρ?να? ο?θ?ν ε?ρον ?ν τ? ?νθρ?π? το?τ? α?τιον ?ν κατηγορε?τε κατ’ α?το?. 15??λλ’ ο?δ? ?ρ?δη?? ?ν?πεμψεν γ?ρ α?τ?ν πρ?? ?μ??? κα? ?δο? ο?δ?ν ?ξιον θαν?του ?στ?ν πεπραγμ?νον α?τ?? 16?παιδε?σα? ο?ν α?τ?ν ?πολ?σω.”a 18??ν?κραγον δ? παμπληθε?* λ?γοντε? “Α?ρε το?τον, ?π?λυσον δ? ?μ?ν τ?ν Βαραββ?ν?” 19??στι? ?ν δι? στ?σιν τιν? γενομ?νην ?ν τ? π?λει κα? φ?νον βληθε?? ?ν τ? φυλακ?. 20?Π?λιν δ? ? Πιλ?το? προσεφ?νησεν α?το??, θ?λων ?πολ?σαι τ?ν ?ησο?ν. 21?ο? δ? ?πεφ?νουν λ?γοντε? “Στα?ρου στα?ρου α?τ?ν.” 22?? δ? τρ?τον ε?πεν πρ?? α?το?? “Τ? γ?ρ κακ?ν ?πο?ησεν ο?το?; ο?δ?ν α?τιον θαν?του ε?ρον ?ν α?τ?? παιδε?σα? ο?ν α?τ?ν ?πολ?σω.” 23?Ο? δ? ?π?κειντο φωνα?? μεγ?λαι? α?το?μενοι α?τ?ν σταυρωθ?ναι, κα? κατ?σχυον α? φωνα? α?τ?ν.b 24?κα? Πιλ?το? ?π?κρινεν γεν?σθαι τ? α?τημα α?τ?ν? 25??π?λυσεν δ? τ?ν δι? στ?σιν κα? φ?νον βεβλημ?νον ε?? φυλακ?ν, ?ν ?το?ντο, τ?ν δ? ?ησο?ν παρ?δωκεν τ? θελ?ματι α?τ?ν. The Crucifixion(Psalms 22:1-31; 69:1-36; Matthew 27:32-44; Mark 15:21-32; John 19:16-27)26?Κα? ?? ?π?γαγον α?τ?ν, ?πιλαβ?μενοι Σ?μων? τινα Κυρηνα?ον ?ρχ?μενον ?π’ ?γρο? ?π?θηκαν α?τ? τ?ν σταυρ?ν φ?ρειν ?πισθεν το? ?ησο?. 27??κολο?θει δ? α?τ? πολ? πλ?θο? το? λαο? κα? γυναικ?ν α? ?κ?πτοντο κα? ?θρ?νουν α?τ?ν. 28?στραφε?? δ? πρ?? α?τ?? ??? ?ησο?? ε?πεν “Θυγατ?ρε? ?ερουσαλ?μ, μ? κλα?ετε ?π’ ?μ?? πλ?ν ?φ’ ?αυτ?? κλα?ετε κα? ?π? τ? τ?κνα ?μ?ν, 29??τι ?δο? ?ρχονται ?μ?ραι ?ν α?? ?ρο?σιν ‘Μακ?ριαι α? στε?ραι, κα? α? κοιλ?αι α? ο?κ ?γ?ννησαν, κα? μαστο? ο? ο?κ ?θρεψαν.’ 30?τ?τε‘?ρξονται λ?γειν το?? ?ρεσιν “Π?σετε* ?φ’ ?μ??,”Κα? το?? βουνο?? “Καλ?ψατε ?μ???”’c 31??τι ε? ?ν ?τ?? ?γρ? ξ?λ? τα?τα ποιο?σιν, ?ν τ? ξηρ? τ? γ?νηται;” 32??γοντο δ? κα? ?τεροι κακο?ργοι δ?ο σ?ν α?τ? ?ναιρεθ?ναι. 33?Κα? ?τε ?λθον ?π? τ?ν τ?πον τ?ν καλο?μενον Κραν?ον, ?κε? ?στα?ρωσαν α?τ?ν κα? το?? κακο?ργου?, ?ν μ?ν ?κ δεξι?ν ?ν δ? ?ξ ?ριστερ?ν. 34?? δ? ?ησο?? ?λεγεν “Π?τερ, ?φε? α?το??? ο? γ?ρ ο?δασιν τ? ποιο?σιν.”d διαμεριζ?μενοι δ? τ? ?μ?τια α?το? ?βαλον κλ?ρου?. 35?Κα? ε?στ?κει ? λα?? θεωρ?ν. ?ξεμυκτ?ριζον δ? κα? ο? ?ρχοντε? λ?γοντε? “?λλου? ?σωσεν, σωσ?τω ?αυτ?ν, ε? ο?τ?? ?στιν ? Χριστ?? το? Θεο? ? ?κλεκτ??.” 36??ν?παιξαν δ? α?τ? κα? ο? στρατι?ται προσερχ?μενοι, ?ξο? προσφ?ροντε? α?τ? 37?κα? λ?γοντε? “Ε? σ? ε? ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων, σ?σον σεαυτ?ν.” 38??ν δ? κα? ?πιγραφ?e ?π’ α?τ?Ο* ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ ΟΥΤΟΣ*.39?Ε?? δ? τ?ν κρεμασθ?ντων κακο?ργων ?βλασφ?μει α?τ?ν ?λ?γων? “Ο?χ? σ? ε? ? Χριστ??; σ?σον σεαυτ?ν κα? ?μ??.” 40??ποκριθε?? δ? ? ?τερο? ?πιτιμ?ν α?τ? ?φη “Ο?δ? φοβ? σ? τ?ν Θε?ν, ?τι ?ν τ? α?τ? κρ?ματι ε?; 41?κα? ?με?? μ?ν δικα?ω?, ?ξια γ?ρ ?ν ?πρ?ξαμεν ?πολαμβ?νομεν? ο?το? δ? ο?δ?ν ?τοπον ?πραξεν.” 42?κα? ?λεγεν “?ησο?, μν?σθητ? μου ?ταν ?λθ?? ε?? τ?ν βασιλε?αν σου.” 43?Κα? ε?πεν α?τ? “?μ?ν σοι λ?γω, σ?μερον μετ’ ?μο? ?σ? ?ν τ? Παραδε?σ?.” The Death of Jesus(Psalm 22:1-31; Matthew 27:45-56; Mark 15:33-41; John 19:28-30)44?Κα? ?ν ?δη ?σε? ?ρα ?κτη κα? σκ?το? ?γ?νετο ?φ’ ?λην τ?ν γ?ν ?ω? ?ρα? ?ν?τη? 45?το? ?λ?ου ?κλιπ?ντο?, ?σχ?σθη δ? τ? καταπ?τασμα το? ναο? μ?σον. 46?Κα? φων?σα? φων? μεγ?λ? ? ?ησο?? ε?πεν “Π?τερ, ε?? χε?ρ?? σου παρατ?θεμαι τ? πνε?μ? μου.”f το?το δ? ε?π?ν ?ξ?πνευσεν. 47??δ?ν δ? ? ?κατοντ?ρχη? τ? γεν?μενον ?δ?ξαζεν τ?ν Θε?ν λ?γων “?ντω? ? ?νθρωπο? ο?το? δ?καιο? ?ν.” 48?κα? π?ντε? ο? συμπαραγεν?μενοι ?χλοι ?π? τ?ν θεωρ?αν τα?την, θεωρ?σαντε? τ? γεν?μενα, τ?πτοντε? τ? στ?θη ?π?στρεφον. 49?ε?στ?κεισαν δ? π?ντε? ο? γνωστο? α?τ? ?π? μακρ?θεν, κα? γυνα?κε? α? συνακολουθο?σαι α?τ? ?π? τ?? Γαλιλα?α?, ?ρ?σαι τα?τα. The Burial of Jesus(Isaiah 53:9-12; Matthew 27:57-61; Mark 15:42-47; John 19:38-42)50?Κα? ?δο? ?ν?ρ ?ν?ματι ?ωσ?φ βουλευτ?? ?π?ρχων, [κα?] ?ν?ρ ?γαθ?? κα? δ?καιο?,— 51?ο?το? ο?κ ?ν συνκατατεθειμ?νο? τ? βουλ? κα? τ? πρ?ξει α?τ?ν,—?π? ?ριμαθα?α? π?λεω? τ?ν ?ουδα?ων, ?? προσεδ?χετο τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, 52?ο?το? προσελθ?ν τ? Πιλ?τ? ?τ?σατο τ? σ?μα το? ?ησο?, 53?κα? καθελ?ν ?νετ?λιξεν α?τ? σινδ?νι, κα? ?θηκεν α?τ?ν ?ν μν?ματι λαξευτ?, ο? ο?κ ?ν ο?δε?? ο?πω κε?μενο?. 54?κα? ?μ?ρα ?ν Παρασκευ??, κα? σ?ββατον ?π?φωσκεν. 55?Κατακολουθ?σασαι δ? α? γυνα?κε?, α?τινε? ?σαν συνεληλυθυ?αι ?κ τ?? Γαλιλα?α? α?τ?, ?θε?σαντο τ? μνημε?ον κα? ?? ?τ?θη τ? σ?μα α?το?, 56??ποστρ?ψασαι δ? ?το?μασαν ?ρ?ματα κα? μ?ρα. Κα? τ? μ?ν σ?ββατον ?σ?χασαν κατ? τ?ν ?ντολ?ν, a 16 See Matthew 27:15 and Mark 15:6. BYZ and TR include 17 ?ν?γκην δ? ε?χεν ?πολ?ειν α?το?? κατ? ?ορτ?ν ?να.b 23 BYZ and TR include κα? τ?ν ?ρχιερ?ωνc 30 Hosea 10:8d 34 Some manuscripts do not include ? δ? ?ησο?? ?λεγεν Π?τερ, ?φε? α?το??· ο? γ?ρ ο?δασιν τ? ποιο?σιν.e 38 BYZ and TR include γρ?μμασιν ?λληνικο?? κα? ?ωμα?κο?? κα? ?βρα?κο??f 46 Psalm 31:5Luke 24The Resurrection(Psalm 16:1-11; Psalm 49:1-20; Matthew 28:1-10; Mark 16:1-8; John 20:1-9)1?Τ? δ? μι? τ?ν σαββ?των ?ρθρου βαθ?ω? ?π? τ? μν?μα ?λθον φ?ρουσαι ? ?το?μασαν ?ρ?ματα. 2?ε?ρον δ? τ?ν λ?θον ?ποκεκυλισμ?νον ?π? το? μνημε?ου, 3?ε?σελθο?σαι δ? ο?χ ε?ρον τ? σ?μα το? Κυρ?ου ?ησο?. 4?κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?πορε?σθαι α?τ?? περ? το?του κα? ?δο? ?νδρε? δ?ο ?π?στησαν α?τα?? ?ν ?σθ?τι ?στραπτο?σ?? 5??μφ?βων δ? γενομ?νων α?τ?ν κα? κλινουσ?ν τ? πρ?σωπα ε?? τ?ν γ?ν, ε?παν πρ?? α?τ?? “Τ? ζητε?τε τ?ν ζ?ντα μετ? τ?ν νεκρ?ν; 6?ο?κ ?στιν ?δε, ?λλ? ?γ?ρθη. μν?σθητε ?? ?λ?λησεν ?μ?ν ?τι ?ν ?ν τ? Γαλιλα??, 7?λ?γων ‘Τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?τι δε? παραδοθ?ναι ε?? χε?ρα? ?νθρ?πων ?μαρτωλ?ν κα? σταυρωθ?ναι κα? τ? τρ?τ? ?μ?ρ? ?ναστ?ναι.’” 8?Κα? ?μν?σθησαν τ?ν ?ημ?των α?το?, 9?κα? ?ποστρ?ψασαι ?π? το? μνημε?ου ?π?γγειλαν τα?τα π?ντα το?? ?νδεκα κα? π?σιν το?? λοιπο??. 10??σαν δ? ? Μαγδαλην? Μαρ?α κα? ?ω?ννα κα? Μαρ?α ? ?ακ?βου? κα? α? λοιπα? σ?ν α?τα?? ?λεγον πρ?? το?? ?ποστ?λου? τα?τα. 11?κα? ?φ?νησαν ?ν?πιον α?τ?ν ?σε? λ?ρο? τ? ??ματα τα?τα, κα? ?π?στουν α?τα??. 12?? δ? Π?τρο? ?ναστ?? ?δραμεν ?π? τ? μνημε?ον? κα? παρακ?ψα? βλ?πει τ? ?θ?νια μ?να? κα? ?π?λθεν πρ?? α?τ?ν θαυμ?ζων τ? γεγον??.]] The Road to Emmaus(Mark 16:12-13)13?Κα? ?δο? δ?ο ?ξ α?τ?ν ?ν α?τ? τ? ?μ?ρ? ?σαν πορευ?μενοι ε?? κ?μην ?π?χουσαν σταδ?ου? ?ξ?κονταa ?π? ?ερουσαλ?μ, ? ?νομα ?μμαο??, 14?κα? α?το? ?μ?λουν πρ?? ?λλ?λου? περ? π?ντων τ?ν συμβεβηκ?των το?των. 15?κα? ?γ?νετο ?ν τ? ?μιλε?ν α?το?? κα? συζητε?ν, κα? α?τ?? ?ησο?? ?γγ?σα? συνεπορε?ετο α?το??? 16?ο? δ? ?φθαλμο? α?τ?ν ?κρατο?ντο το? μ? ?πιγν?ναι α?τ?ν. 17?Ε?πεν δ? πρ?? α?το?? “Τ?νε? ο? λ?γοι ο?τοι ο?? ?ντιβ?λλετε πρ?? ?λλ?λου? περιπατο?ντε?;”Κα? ?στ?θησαν σκυθρωπο?. 18??ποκριθε?? δ? ε?? ?ν?ματι Κλεοπ?? ε?πεν πρ?? α?τ?ν “Σ? μ?νο? παροικε?? ?ερουσαλ?μ κα? ο?κ ?γνω? τ? γεν?μενα ?ν α?τ? ?ν τα?? ?μ?ραι? τα?ται?;” 19?Κα? ε?πεν α?το?? “Πο?α;” ο?Δ? ε?παν α?τ? “Τ? περ? ?ησο? το? Ναζαρηνο?, ?? ?γ?νετο ?ν?ρ προφ?τη? δυνατ?? ?ν ?ργ? κα? λ?γ? ?ναντ?ον το? Θεο? κα? παντ?? το? λαο?, 20??πω? τε παρ?δωκαν α?τ?ν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? ?ρχοντε? ?μ?ν ε?? κρ?μα θαν?του κα? ?στα?ρωσαν α?τ?ν. 21??με?? δ? ?λπ?ζομεν ?τι α?τ?? ?στιν ? μ?λλων λυτρο?σθαι τ?ν ?σρα?λ? ?λλ? γε κα? σ?ν π?σιν το?τοι? τρ?την τα?την ?μ?ραν ?γει ?φ’ ο? τα?τα ?γ?νετο. 22??λλ? κα? γυνα?κ?? τινε? ?ξ ?μ?ν ?ξ?στησαν ?μ??, γεν?μεναι ?ρθρινα? ?π? τ? μνημε?ον, 23?κα? μ? ε?ρο?σαι τ? σ?μα α?το? ?λθον λ?γουσαι κα? ?πτασ?αν ?γγ?λων ?ωρακ?ναι, ο? λ?γουσιν α?τ?ν ζ?ν. 24?κα? ?π?λθ?ν τινε? τ?ν σ?ν ?μ?ν ?π? τ? μνημε?ον, κα? ε?ρον ο?τω? καθ?? κα? α? γυνα?κε? ε?πον, α?τ?ν δ? ο?κ ε?δον.” Jesus Opens the Scriptures25?Κα? α?τ?? ε?πεν πρ?? α?το?? “? ?ν?ητοι κα? βραδε?? τ? καρδ?? το? πιστε?ειν ?π? π?σιν ο?? ?λ?λησαν ο? προφ?ται? 26?ο?χ? τα?τα ?δει παθε?ν τ?ν Χριστ?ν κα? ε?σελθε?ν ε?? τ?ν δ?ξαν α?το?;” 27?κα? ?ρξ?μενο? ?π? Μω?σ?ω? κα? ?π? π?ντων τ?ν προφητ?ν διερμ?νευσεν α?το?? ?ν π?σαι? τα?? γραφα?? τ? περ? ?αυτο?. 28?Κα? ?γγισαν ε?? τ?ν κ?μην ο? ?πορε?οντο, κα? α?τ?? προσεποι?σατο πορρ?τερον πορε?εσθαι. 29?κα? παρεβι?σαντο α?τ?ν λ?γοντε? “Με?νον μεθ’ ?μ?ν, ?τι πρ?? ?σπ?ραν ?στ?ν κα? κ?κλικεν ?δη ? ?μ?ρα.”Κα? ε?σ?λθεν το? με?ναι σ?ν α?το??. 30?κα? ?γ?νετο ?ν τ? κατακλιθ?ναι α?τ?ν μετ’ α?τ?ν λαβ?ν τ?ν ?ρτον ε?λ?γησεν κα? κλ?σα? ?πεδ?δου α?το??? 31?α?τ?ν δ? διηνο?χθησαν ο? ?φθαλμο?, κα? ?π?γνωσαν α?τ?ν? κα? α?τ?? ?φαντο? ?γ?νετο ?π’ α?τ?ν. 32?Κα? ε?παν πρ?? ?λλ?λου? “Ο?χ? ? καρδ?α ?μ?ν καιομ?νη ?ν ?ν ?μ?ν, ?? ?λ?λει ?μ?ν ?ν τ? ?δ?, ?? δι?νοιγεν ?μ?ν τ?? γραφ??;” 33?Κα? ?ναστ?ντε? α?τ? τ? ?ρ? ?π?στρεψαν ε?? ?ερουσαλ?μ, κα? ε?ρον ?θροισμ?νου? το?? ?νδεκα κα? το?? σ?ν α?το??, 34?λ?γοντα? ?τι “?ντω? ?γ?ρθη ? Κ?ριο? κα? ?φθη Σ?μωνι.” 35?Κα? α?το? ?ξηγο?ντο τ? ?ν τ? ?δ? κα? ?? ?γν?σθη α?το?? ?ν τ? κλ?σει το? ?ρτου. Jesus Appears to the Disciples(John 20:19-23; 1 John 1:1-4)36?Τα?τα δ? α?τ?ν λαλο?ντων α?τ?? ?στη ?ν μ?σ? α?τ?ν κα? λ?γει α?το?? “Ε?ρ?νη ?μ?ν.” 37?πτοηθ?ντε? δ? κα? ?μφοβοι γεν?μενοι ?δ?κουν πνε?μα θεωρε?ν. 38?Κα? ε?πεν α?το?? “Τ? τεταραγμ?νοι ?στ?, κα? δι? τ? διαλογισμο? ?ναβα?νουσιν ?ν τ? καρδ?? ?μ?ν; 39??δετε τ?? χε?ρ?? μου κα? το?? π?δα? μου, ?τι ?γ? ε?μι α?τ??? ψηλαφ?σατ? με κα? ?δετε, ?τι πνε?μα σ?ρκα κα? ?στ?α ο?κ ?χει καθ?? ?μ? θεωρε?τε ?χοντα.” 40?κα? το?το ε?π?ν ?δειξεν α?το?? τ?? χε?ρα? κα? το?? π?δα?.]] 41??τι δ? ?πιστο?ντων α?τ?ν ?π? τ?? χαρ?? κα? θαυμαζ?ντων, ε?πεν α?το?? “?χετ? τι βρ?σιμον ?νθ?δε;” 42?ο? δ? ?π?δωκαν α?τ? ?χθ?ο?b ?πτο? μ?ρο?? 43?κα? λαβ?ν ?ν?πιον α?τ?ν ?φαγεν. Jesus Unveils the Scriptures44?Ε?πεν δ? πρ?? α?το?? “Ο?τοι ο? λ?γοι μου ο?? ?λ?λησα πρ?? ?μ?? ?τι ?ν σ?ν ?μ?ν, ?τι δε? πληρωθ?ναι π?ντα τ? γεγραμμ?να ?ν τ? ν?μ? Μω?σ?ω? κα? το?? προφ?ται? κα? ψαλμο?? περ? ?μο?.” 45?τ?τε δι?νοιξεν α?τ?ν τ?ν νο?ν το? συνι?ναι τ?? γραφ??? 46?Κα? ε?πεν α?το?? ?τι “Ο?τω? γ?γραπται παθε?ν τ?ν Χριστ?ν κα? ?ναστ?ναι ?κ νεκρ?ν τ? τρ?τ? ?μ?ρ?, 47?κα? κηρυχθ?ναι ?π? τ? ?ν?ματι α?το? μετ?νοιαν ε?? ?φεσιν ?μαρτι?ν ε?? π?ντα τ? ?θνη,—?ρξ?μενοι ?π? ?ερουσαλ?μ. 48??με?? ??στε? μ?ρτυρε? το?των. 49?Κα? ?δο? ?γ? ?ξαποστ?λλω τ?ν ?παγγελ?αν το? Πατρ?? μου ?φ’ ?μ??? ?με?? δ? καθ?σατε ?ν τ? π?λει ?ω? ο? ?νδ?σησθε ?ξ ?ψου? δ?ναμιν.” The Ascension(Mark 16:19-20; Acts 1:6-11)50??ξ?γαγεν δ? α?το?? [?ξω] ?ω? πρ?? Βηθαν?αν, κα? ?π?ρα? τ?? χε?ρα? α?το? ε?λ?γησεν α?το??. 51?κα? ?γ?νετο ?ν τ? ε?λογε?ν α?τ?ν α?το?? δι?στη ?π’ α?τ?ν κα? ?νεφ?ρετο ε?? τ?ν ο?ραν?ν. 52?κα? α?το? προσκυν?σαντε?* α?τ?ν ?π?στρεψαν ε?? ?ερουσαλ?μ μετ? χαρ?? μεγ?λη?, 53?κα? ?σαν δι? παντ?? ?ν τ? ?ερ? ε?λογο?ντε? τ?ν Θε?ν. a 13 Greek sixty stadia, about 11 kilometersb 42 BYZ and TR include κα? ?π? μελισσ?ου κηρ?ουJohnJohn 1The Beginning(Genesis 1:1-2)1??ν ?ρχ? ?ν ? Λ?γο?, κα? ? Λ?γο? ?ν πρ?? τ?ν Θε?ν, κα? Θε?? ?ν ? Λ?γο?. 2?Ο?το? ?ν ?ν ?ρχ? πρ?? τ?ν Θε?ν. 3?π?ντα δι’ α?το? ?γ?νετο, κα? χωρ?? α?το? ?γ?νετο ο?δ? ?ν ? γ?γονεν. 4??ν α?τ? ζω? ?ν, κα? ? ζω? ?ν τ? φ?? τ?ν ?νθρ?πων. 5?κα? τ? φ?? ?ν τ? σκοτ?? φα?νει, κα? ? σκοτ?α α?τ? ο? κατ?λαβεν.a The Witness of John(Malachi 3:1-5)6??γ?νετο ?νθρωπο?, ?πεσταλμ?νο? παρ? Θεο?, ?νομα α?τ? ?ω?ννη?? 7?ο?το? ?λθεν ε?? μαρτυρ?αν, ?να μαρτυρ?σ? περ? το? φωτ??, ?να π?ντε? πιστε?σωσιν δι’ α?το?. 8?ο?κ ?ν ?κε?νο? τ? φ??, ?λλ’ ?να μαρτυρ?σ? περ? το? φωτ??. 9??ν τ? φ?? τ? ?ληθιν?ν, ? φωτ?ζει π?ντα ?νθρωπον, ?ρχ?μενον ε?? τ?ν κ?σμον. 10??ν τ? κ?σμ? ?ν, κα? ? κ?σμο? δι’ α?το? ?γ?νετο, κα? ? κ?σμο? α?τ?ν ο?κ ?γνω. 11?ε?? τ? ?δια ?λθεν, κα? ο? ?διοι α?τ?ν ο? παρ?λαβον. 12??σοι δ? ?λαβον α?τ?ν, ?δωκεν α?το?? ?ξουσ?αν τ?κνα Θεο? γεν?σθαι, το?? πιστε?ουσιν ε?? τ? ?νομα α?το?, 13?ο? ο?κ ?ξ α?μ?των ο?δ? ?κ θελ?ματο? σαρκ?? ο?δ? ?κ θελ?ματο? ?νδρ?? ?λλ’ ?κ Θεο? ?γενν?θησαν. The Word became flesh(Psalm 84:1-12)14?Κα? ? Λ?γο? σ?ρξ ?γ?νετο κα? ?σκ?νωσεν ?ν ?μ?ν, κα? ?θεασ?μεθα τ?ν δ?ξαν α?το?, δ?ξαν ?? μονογενο?? παρ? Πατρ??, πλ?ρη? χ?ριτο? κα? ?ληθε?α?. 15??ω?ννη? μαρτυρε? περ? α?το? κα? κ?κραγεν λ?γων “Ο?το? ?ν ?ν ε?πον ‘? ?π?σω μου ?ρχ?μενο? ?μπροσθ?ν μου γ?γονεν, ?τι πρ?τ?? μου ?ν.’” 16??τι ?κ το? πληρ?ματο? α?το? ?με?? π?ντε? ?λ?βομεν, κα? χ?ριν ?ντ? χ?ριτο?? 17??τι ? ν?μο? δι? Μω?σ?ω? ?δ?θη, ? χ?ρι? κα? ? ?λ?θεια δι? ?ησο? Χριστο? ?γ?νετο. 18?Θε?ν ο?δε?? ??ρακεν π?ποτε? μονογεν?? Θε?? ?b ?ν ε?? τ?ν κ?λπον το? Πατρ??, ?κε?νο? ?ξηγ?σατο. The Mission of John the Baptist(Isaiah 40:1-5; Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; Luke 3:1-20)19?Κα? α?τη ?στ?ν ? μαρτυρ?α το? ?ω?ννου ?τε ?π?στειλαν πρ?? α?τ?ν ο? ?ουδα?οι ?ξ ?εροσολ?μων ?ερε?? κα? Λευ?τα? ?να ?ρωτ?σωσιν α?τ?ν “Σ? τ?? ε?;” 20?κα? ?μολ?γησεν κα? ο?κ ?ρν?σατο, κα? ?μολ?γησεν ?τι “?γ? ο?κ ε?μ? ? Χριστ??.” 21?Κα? ?ρ?τησαν α?τ?ν “Τ? ο?ν; σ? ?λ?α? ε?;”Κα? λ?γει “Ο?κ ε?μ?.”“? προφ?τη? ε? σ?;”Κα? ?πεκρ?θη “Ο?.” 22?Ε?παν ο?ν α?τ? “Τ?? ε?; ?να ?π?κρισιν δ?μεν το?? π?μψασιν ?μ??? τ? λ?γει? περ? σεαυτο?;” 23??φη “?γ? φων? βο?ντο? ?ν τ? ?ρ?μ? ‘Ε?θ?νατε τ?ν ?δ?ν Κυρ?ου,’”c καθ?? ε?πεν ?σα?α? ? προφ?τη?. 24?Κα? ?πεσταλμ?νοι ?σαν ?κ τ?ν Φαρισα?ων. 25?κα? ?ρ?τησαν α?τ?ν κα? ε?παν α?τ? “Τ? ο?ν βαπτ?ζει? ε? σ? ο?κ ε? ? Χριστ?? ο?δ? ?λ?α? ο?δ? ? προφ?τη?;” 26??πεκρ?θη α?το?? ? ?ω?ννη? λ?γων “?γ? βαπτ?ζω ?νd ?δατι? μ?σο? ?μ?ν ?στηκεν* ?ν ?με?? ο?κ ο?δατε, 27?? ?π?σω μου ?ρχ?μενο?, ο? ο?κ ε?μ? ?γ? ?ξιο? ?να λ?σω α?το? τ?ν ?μ?ντα το? ?ποδ?ματο?.” 28?Τα?τα ?ν Βηθαν?? ?γ?νετο π?ραν το? ?ορδ?νου, ?που ?ν ? ?ω?ννη? βαπτ?ζων. Jesus the Lamb of God(Matthew 3:13-17; Mark 1:9-11; Luke 3:21-22)29?Τ? ?πα?ριον βλ?πει τ?ν ?ησο?ν ?ρχ?μενον πρ?? α?τ?ν, κα? λ?γει “?δε ? ?μν?? το? Θεο? ? α?ρων τ?ν ?μαρτ?αν το? κ?σμου. 30?ο?τ?? ?στιν ?π?ρ ο? ?γ? ε?πον ‘?π?σω μου ?ρχεται ?ν?ρ ?? ?μπροσθ?ν μου γ?γονεν, ?τι πρ?τ?? μου ?ν.’ 31?κ?γ? ο?κ ?δειν α?τ?ν, ?λλ’ ?να φανερωθ? τ? ?σρα?λ, δι? το?το ?λθον ?γ? ?ν ?δατι βαπτ?ζων.” 32?Κα? ?μαρτ?ρησεν ?ω?ννη? λ?γων ?τι “Τεθ?αμαι τ? Πνε?μα καταβα?νον ?? περιστερ?ν ?ξ ο?ρανο?, κα? ?μεινεν ?π’ α?τ?ν. 33?κ?γ? ο?κ ?δειν α?τ?ν, ?λλ’ ? π?μψα? με βαπτ?ζειν ?ν ?δατι ?κε?ν?? μοι ε?πεν ‘?φ’ ?ν ?ν ?δ?? τ? Πνε?μα καταβα?νον κα? μ?νον ?π’ α?τ?ν, ο?τ?? ?στιν ? βαπτ?ζων ?ν Πνε?ματι ?γ??.’ 34?κ?γ? ??ρακα, κα? μεμαρτ?ρηκα ?τι ο?τ?? ?στιν ? Υ???e το? Θεο?.” The First Disciples(Matthew 4:18-22; Matthew 13:47-52; Mark 1:16-20; Luke 5:1-11)35?Τ? ?πα?ριον π?λιν ε?στ?κει ? ?ω?ννη? κα? ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? δ?ο, 36?κα? ?μβλ?ψα? τ? ?ησο? περιπατο?ντι λ?γει “?δε ? ?μν?? το? Θεο?.” 37?κα? ?κουσαν ο? δ?ο μαθητα? α?το? λαλο?ντο? κα? ?κολο?θησαν τ? ?ησο?. 38?Στραφε?? δ? ? ?ησο?? κα? θεασ?μενο? α?το?? ?κολουθο?ντα? λ?γει α?το?? “Τ? ζητε?τε;”Ο? δ? ε?παν α?τ? “?αββ?,”—? λ?γεται μεθερμηνευ?μενον Διδ?σκαλε—“Πο? μ?νει?;” 39?Λ?γει α?το?? “?ρχεσθε κα? ?ψεσθε.” ?λθαν ο?ν κα? ε?δαν πο? μ?νει, κα? παρ’ α?τ? ?μειναν τ?ν ?μ?ραν ?κε?νην? ?ρα ?ν ?? δεκ?τη. 40??ν ?νδρ?α? ? ?δελφ?? Σ?μωνο? Π?τρου ε?? ?κ τ?ν δ?ο τ?ν ?κουσ?ντων παρ? ?ω?ννου κα? ?κολουθησ?ντων α?τ?? 41?ε?ρ?σκει ο?το? πρ?τον τ?ν ?δελφ?ν τ?ν ?διον Σ?μωνα κα? λ?γει α?τ? “Ε?ρ?καμεν τ?ν Μεσσ?αν” ? ?στιν μεθερμηνευ?μενον Χριστ??. 42??γαγεν α?τ?ν πρ?? τ?ν ?ησο?ν. ?μβλ?ψα? α?τ? ? ?ησο?? ε?πεν “Σ? ε? Σ?μων ? υ??? ?ω?ννου, σ? κληθ?σ? Κηφ??” ? ?ρμηνε?εται Π?τρο?. Jesus Calls Philip and Nathanael43?Τ? ?πα?ριον ?θ?λησεν ?ξελθε?ν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν. κα? ε?ρ?σκει Φ?λιππον. κα? λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?κολο?θει μοι.” 44??ν δ? ? Φ?λιππο? ?π? Βηθσα?δ?, ?κ τ?? π?λεω? ?νδρ?ου κα? Π?τρου. 45?Ε?ρ?σκει Φ?λιππο? τ?ν Ναθανα?λ κα? λ?γει α?τ? “?ν ?γραψεν Μω?σ?? ?ν τ? ν?μ? κα? ο? προφ?ται ε?ρ?καμεν, ?ησο?ν υ??ν το? ?ωσ?φ τ?ν ?π? Ναζαρ?τ.” 46?Κα? ε?πεν α?τ? Ναθανα?λ “?κ Ναζαρ?τ δ?νατα? τι ?γαθ?ν ε?ναι;”Λ?γει α?τ? ? Φ?λιππο? “?ρχου κα? ?δε.” 47?Ε?δεν ??? ?ησο?? τ?ν Ναθανα?λ ?ρχ?μενον πρ?? α?τ?ν κα? λ?γει περ? α?το? “?δε ?ληθ?? ?σραηλ?τη?, ?ν ? δ?λο? ο?κ ?στιν.” 48?Λ?γει α?τ? Ναθανα?λ “Π?θεν με γιν?σκει?;”?πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “Πρ? το? σε Φ?λιππον φων?σαι ?ντα ?π? τ?ν συκ?ν ε?δ?ν σε.” 49??πεκρ?θη α?τ? Ναθανα?λ “?αββ?, σ? ε? ? Υ??? το? Θεο?, σ? Βασιλε?? ε? το? ?σρα?λ.” 50??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “?τι ε?π?ν σοι ?τι ε?δ?ν σε ?ποκ?τω τ?? συκ??, πιστε?ει?; με?ζω το?των ?ψ?.” 51?κα? λ?γει α?τ? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?ψεσθε τ?ν ο?ραν?ν ?νε?γ?τα κα? το?? ?γγ?λου? το? Θεο? ?ναβα?νοντα? κα? καταβα?νοντα? ?π? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που.”f a 5 Or comprehendedb 18 BYZ and TR π?ποτε· ? μονογεν?? υ???c 23 Isaiah 40:3d 26 Or in; also in verses 31 and 33e 34 SBL ?κλεκτ??f 51 See Genesis 28:12John 2The Wedding at Cana1?Κα? τ? ?μ?ρ? τ? τρ?τ? γ?μο? ?γ?νετο ?ν Καν? τ?? Γαλιλα?α?, κα? ?ν ? μ?τηρ το? ?ησο? ?κε?? 2??κλ?θη δ? κα? ? ?ησο?? κα? ο? μαθητα? α?το? ε?? τ?ν γ?μον. 3?κα? ?στερ?σαντο? ο?νου λ?γει ? μ?τηρ το? ?ησο? πρ?? α?τ?ν “Ο?νον ο?κ ?χουσιν.” 4?Κα? λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Τ? ?μο? κα? σο?, γ?ναι; ο?πω ?κει ? ?ρα μου.” 5?Λ?γει ? μ?τηρ α?το? το?? διακ?νοι? “? τι ?ν λ?γ? ?μ?ν, ποι?σατε.” 6??σαν δ? ?κε? λ?θιναι ?δρ?αι ?ξ κατ? τ?ν καθαρισμ?ν τ?ν ?ουδα?ων κε?μεναι, χωρο?σαι ?ν? μετρητ??a δ?ο ? τρε??. 7?λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Γεμ?σατε τ?? ?δρ?α? ?δατο?.”Κα? ?γ?μισαν α?τ?? ?ω? ?νω. 8?Κα? λ?γει α?το?? “?ντλ?σατε ν?ν κα? φ?ρετε τ? ?ρχιτρικλ?ν?.”Ο? δ? ?νεγκαν. 9??? δ? ?γε?σατο ? ?ρχιτρ?κλινο? τ? ?δωρ ο?νον γεγενημ?νον, κα? ο?κ ?δει π?θεν ?στ?ν, ο? δ? δι?κονοι ?δεισαν ο? ?ντληκ?τε? τ? ?δωρ, φωνε? τ?ν νυμφ?ον ? ?ρχιτρ?κλινο? 10?κα? λ?γει α?τ? “Π?? ?νθρωπο? πρ?τον τ?ν καλ?ν ο?νον τ?θησιν, κα? ?ταν μεθυσθ?σιν τ?ν ?λ?σσω? σ? τετ?ρηκα? τ?ν καλ?ν ο?νον ?ω? ?ρτι.” 11?Τα?την ?πο?ησεν ?ρχ?ν τ?ν σημε?ων ? ?ησο?? ?ν Καν? τ?? Γαλιλα?α? κα? ?φαν?ρωσεν τ?ν δ?ξαν α?το?, κα? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν ο? μαθητα? α?το?. Jesus Cleanses the Temple(Matthew 21:12-17; Mark 11:15-19; Luke 19:45-48)12?Μετ? το?το κατ?βη ε?? Καφαρναο?μ α?τ?? κα? ? μ?τηρ α?το? κα? ο? ?δελφο? [α?το?] κα? ο? μαθητα? α?το?, κα? ?κε? ?μειναν ο? πολλ?? ?μ?ρα?. 13?Κα? ?γγ?? ?ν τ? π?σχα τ?ν ?ουδα?ων, κα? ?ν?βη ε?? ?εροσ?λυμα ? ?ησο??. 14?κα? ε?ρεν ?ν τ? ?ερ? το?? πωλο?ντα? β?α? κα? πρ?βατα κα? περιστερ?? κα? το?? κερματιστ?? καθημ?νου?, 15?κα? ποι?σα? φραγ?λλιον ?κ σχοιν?ων π?ντα? ?ξ?βαλεν ?κ το? ?ερο? τ? τε πρ?βατα κα? το?? β?α?, κα? τ?ν κολλυβιστ?ν ?ξ?χεεν τ? κ?ρματα κα? τ?? τραπ?ζα? ?ν?τρεψεν, 16?κα? το?? τ?? περιστερ?? πωλο?σιν ε?πεν “?ρατε τα?τα ?ντε?θεν, μ? ποιε?τε τ?ν ο?κον το? Πατρ?? μου ο?κον ?μπορ?ου.” 17??μν?σθησαν ο? μαθητα? α?το? ?τι γεγραμμ?νον ?στ?ν “? ζ?λο? το? ο?κου σου καταφ?γετα? με.”b 18??πεκρ?θησαν ο?ν ο? ?ουδα?οι κα? ε?παν α?τ? “Τ? σημε?ον δεικν?ει? ?μ?ν, ?τι τα?τα ποιε??;” 19??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?το?? “Λ?σατε τ?ν να?ν το?τον, κα? ?ν τρισ?ν ?μ?ραι? ?γερ? α?τ?ν.” 20?Ε?παν ο?ν ο? ?ουδα?οι “Τεσσερ?κοντα κα? ?ξ ?τεσιν ο?κοδομ?θη ? να?? ο?το?, κα? σ? ?ν τρισ?ν ?μ?ραι? ?γερε?? α?τ?ν;” 21??κε?νο? δ? ?λεγεν περ? το? ναο? το? σ?ματο? α?το?. 22??τε ο?ν ?γ?ρθη ?κ νεκρ?ν, ?μν?σθησαν ο? μαθητα? α?το? ?τι το?το ?λεγεν, κα? ?π?στευσαν τ? γραφ? κα? τ? λ?γ? ?ν ε?πεν ? ?ησο??. 23??? δ? ?ν ?ν το?? ?εροσολ?μοι? ?ν τ? π?σχα ?ν τ? ?ορτ?, πολλο? ?π?στευσαν ε?? τ? ?νομα α?το?, θεωρο?ντε? α?το? τ? σημε?α ? ?πο?ει? 24?α?τ?? δ? ?ησο?? ο?κ ?π?στευεν α?τ?ν α?το?? δι? τ? α?τ?ν γιν?σκειν π?ντα?, 25?κα? ?τι ο? χρε?αν ε?χεν ?να τι? μαρτυρ?σ? περ? το? ?νθρ?που? α?τ?? γ?ρ ?γ?νωσκεν τ? ?ν ?ν τ? ?νθρ?π?. a 6 Greek two or three metretae, or from 75 to 115 litersb 17 Psalm 69:9John 3Jesus and Nicodemus1??ν δ? ?νθρωπο? ?κ τ?ν Φαρισα?ων, Νικ?δημο? ?νομα α?τ?, ?ρχων τ?ν ?ουδα?ων? 2?ο?το? ?λθεν πρ?? α?τ?ν νυκτ?? κα? ε?πεν α?τ? “?αββ?, ο?δαμεν ?τι ?π? Θεο? ?λ?λυθα? διδ?σκαλο?? ο?δε?? γ?ρ δ?ναται τα?τα τ? σημε?α ποιε?ν ? σ? ποιε??, ??ν μ? ? ? Θε?? μετ’ α?το?.” 3??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω σοι, ??ν μ? τι? γεννηθ? ?νωθεν,a ο? δ?ναται ?δε?ν τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?.” 4?Λ?γει πρ?? α?τ?ν ? Νικ?δημο? “Π?? δ?ναται ?νθρωπο? γεννηθ?ναι γ?ρων ?ν; μ? δ?ναται ε?? τ?ν κοιλ?αν τ?? μητρ?? α?το? δε?τερον ε?σελθε?ν κα? γεννηθ?ναι;” 5??πεκρ?θη ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω σοι, ??ν μ? τι? γεννηθ? ?ξ ?δατο? κα? Πνε?ματο?, ο? δ?ναται ε?σελθε?ν ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?. 6?τ? γεγεννημ?νον ?κ τ?? σαρκ?? σ?ρξ ?στιν, κα? τ? γεγεννημ?νον ?κ το? Πνε?ματο? πνε?μ? ?στιν. 7?μ? θαυμ?σ?? ?τι ε?π?ν σοι ‘Δε? ?μ?? γεννηθ?ναι ?νωθεν.’ 8?τ? πνε?μα ?που θ?λει πνε?, κα? τ?ν φων?ν α?το? ?κο?ει?, ?λλ’ ο?κ ο?δα? π?θεν ?ρχεται κα? πο? ?π?γει? ο?τω? ?στ?ν π?? ? γεγεννημ?νο? ?κ το? Πνε?ματο?.” 9??πεκρ?θη Νικ?δημο? κα? ε?πεν α?τ? “Π?? δ?ναται τα?τα γεν?σθαι;” 10??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “Σ? ε? ? διδ?σκαλο? το? ?σρα?λ κα? τα?τα ο? γιν?σκει?; 11??μ?ν ?μ?ν λ?γω σοι ?τι ? ο?δαμεν λαλο?μεν κα? ? ?ωρ?καμεν μαρτυρο?μεν, κα? τ?ν μαρτυρ?αν ?μ?ν ο? λαμβ?νετε. 12?Ε? τ? ?π?γεια ε?πον ?μ?ν κα? ο? πιστε?ετε, π?? ??ν ε?πω ?μ?ν τ? ?πουρ?νια πιστε?σετε; 13?κα? ο?δε?? ?ναβ?βηκεν ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε? μ? ? ?κ το? ο?ρανο? καταβ??, ? Υ??? το? ?νθρ?που.b 14?κα? καθ?? Μω?σ?? ?ψωσεν τ?ν ?φιν ?ν τ? ?ρ?μ?, ο?τω? ?ψωθ?ναι δε? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που, 15??να π?? ? πιστε?ων ?ν α?τ? ?χ? ζω?ν α??νιον. For God So Loved(Genesis 22:1-10; Romans 5:6-11)16?Ο?τω? γ?ρ ?γ?πησεν ? Θε?? τ?ν κ?σμον, ?στε τ?ν Υ??ν τ?ν μονογεν? ?δωκεν, ?να π?? ? πιστε?ων ε?? α?τ?ν μ? ?π?ληται ?λλ’ ?χ? ζω?ν α??νιον. 17?ο? γ?ρ ?π?στειλεν ? Θε?? τ?ν Υ??ν ε?? τ?ν κ?σμον ?να κρ?ν? τ?ν κ?σμον, ?λλ’ ?να σωθ? ? κ?σμο? δι’ α?το?. 18?? πιστε?ων ε?? α?τ?ν ο? κρ?νεται? ? ?δ?? μ? πιστε?ων ?δη κ?κριται, ?τι μ? πεπ?στευκεν ε?? τ? ?νομα το? μονογενο?? Υ?ο? το? Θεο?. 19?Α?τη δ? ?στιν ? κρ?σι?, ?τι τ? φ?? ?λ?λυθεν ε?? τ?ν κ?σμον κα? ?γ?πησαν ο? ?νθρωποι μ?λλον τ? σκ?το? ? τ? φ??? ?ν γ?ρ α?τ?ν πονηρ? τ? ?ργα. 20?π?? γ?ρ ? φα?λα πρ?σσων μισε? τ? φ?? κα? ο?κ ?ρχεται πρ?? τ? φ??, ?να μ? ?λεγχθ? τ? ?ργα α?το?? 21?? δ? ποι?ν τ?ν ?λ?θειαν ?ρχεται πρ?? τ? φ??, ?να φανερωθ? α?το? τ? ?ργα ?τι ?ν Θε? ?στιν ε?ργασμ?να.”c John's Testimony about Jesus22?Μετ? τα?τα ?λθεν ? ?ησο?? κα? ο? μαθητα? α?το? ε?? τ?ν ?ουδα?αν γ?ν, κα? ?κε? δι?τριβεν μετ’ α?τ?ν κα? ?β?πτιζεν. 23??ν δ? κα? ??? ?ω?ννη? βαπτ?ζων ?ν Α?ν?ν ?γγ?? το? Σαλε?μ, ?τι ?δατα πολλ? ?ν ?κε?, κα? παρεγ?νοντο κα? ?βαπτ?ζοντο? 24?ο?πω γ?ρ ?ν βεβλημ?νο? ε?? τ?ν φυλακ?ν ??? ?ω?ννη?. 25??γ?νετο ο?ν ζ?τησι? ?κ τ?ν μαθητ?ν ?ω?ννου μετ? ?ουδα?ου περ? καθαρισμο?. 26?κα? ?λθον πρ?? τ?ν ?ω?ννην κα? ε?παν α?τ? “?αββ?, ?? ?ν μετ? σο? π?ραν το? ?ορδ?νου, ? σ? μεμαρτ?ρηκα?, ?δε ο?το? βαπτ?ζει κα? π?ντε? ?ρχονται πρ?? α?τ?ν.” 27??πεκρ?θη ?ω?ννη? κα? ε?πεν “Ο? δ?ναται ?νθρωπο? λαμβ?νειν ?ο?δ? ?ν? ??ν μ? ? δεδομ?νον α?τ? ?κ το? ο?ρανο?. 28?α?το? ?με?? μοι μαρτυρε?τε ?τι ε?πον [?τι] ‘Ο?κ ε?μ? ?γ? ? Χριστ??, ?λλ’ ?τι ?πεσταλμ?νο? ε?μ? ?μπροσθεν ?κε?νου.’ 29?? ?χων τ?ν ν?μφην νυμφ?ο? ?στ?ν? ? δ? φ?λο? το? νυμφ?ου ? ?στηκ?? κα? ?κο?ων α?το?, χαρ? χα?ρει δι? τ?ν φων?ν το? νυμφ?ου. α?τη ο?ν ? χαρ? ? ?μ? πεπλ?ρωται. 30??κε?νον δε? α?ξ?νειν, ?μ? δ? ?λαττο?σθαι. 31?? ?νωθεν ?ρχ?μενο? ?π?νω π?ντων ?στ?ν? ? ?ν ?κ τ?? γ?? ?κ τ?? γ?? ?στιν κα? ?κ τ?? γ?? λαλε?. ? ?κ το? ο?ρανο? ?ρχ?μενο? ?π?νω π?ντων ?στ?ν? 32?? ??ρακεν κα? ?κουσεν, το?το μαρτυρε?, κα? τ?ν μαρτυρ?αν α?το? ο?δε?? λαμβ?νει. 33?? λαβ?ν α?το? τ?ν μαρτυρ?αν ?σφρ?γισεν ?τι ? Θε?? ?ληθ?? ?στιν. 34??ν γ?ρ ?π?στειλεν ? Θε?? τ? ??ματα το? Θεο? λαλε?? ο? γ?ρ ?κ μ?τρου δ?δωσιν τ? Πνε?μα. 35?? Πατ?ρ ?γαπ? τ?ν Υ??ν, κα? π?ντα δ?δωκεν ?ν τ? χειρ? α?το?. 36?? πιστε?ων ε?? τ?ν Υ??ν ?χει ζω?ν α??νιον? ? δ? ?πειθ?ν τ? Υ?? ο?κ ?ψεται ζω?ν, ?λλ’ ? ?ργ? το? Θεο? μ?νει ?π’ α?τ?ν.”d a 3 Or born from above; also in verse 7.b 13 BYZ and TR include ? ?ν ?ν τ? ο?ραν?c 21 Some interpreters close the quotation after verse 15.d 36 Some interpreters close the quotation after verse 30.John 4Jesus and the Samaritan Woman1??? ο?ν ?γνω ? ?ησο??* ?τι ?κουσαν ο? Φαρισα?οι ?τι ?ησο?? πλε?ονα? μαθητ?? ποιε? κα? βαπτ?ζει ? ?ω?ννη?,— 2?κα?τοιγε ?ησο?? α?τ?? ο?κ ?β?πτιζεν ?λλ’ ο? μαθητα? α?το?,— 3??φ?κεν τ?ν ?ουδα?αν κα? ?π?λθεν π?λιν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν. 4??δει δ? α?τ?ν δι?ρχεσθαι δι? τ?? Σαμαρε?α?. 5??ρχεται ο?ν ε?? π?λιν τ?? Σαμαρε?α? λεγομ?νην Συχ?ρ, πλησ?ον το? χωρ?ου ? ?δωκεν ?ακ?β ?τ?? ?ωσ?φ τ? υ?? α?το?? 6??ν δ? ?κε? πηγ? το? ?ακ?β. ? ο?ν ?ησο?? κεκοπιακ?? ?κ τ?? ?δοιπορ?α? ?καθ?ζετο ο?τω? ?π? τ? πηγ?? ?ρα ?ν ?? ?κτη. 7??ρχεται γυν? ?κ τ?? Σαμαρε?α? ?ντλ?σαι ?δωρ. λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Δ?? μοι πε?ν.” 8?ο? γ?ρ μαθητα? α?το? ?πεληλ?θεισαν ε?? τ?ν π?λιν, ?να τροφ?? ?γορ?σωσιν. 9?Λ?γει ο?ν α?τ? ? γυν? ? Σαμαρ?τι? “Π?? σ? ?ουδα?ο? ?ν παρ’ ?μο? πε?ν α?τε?? γυναικ?? Σαμαρ?τιδο? ο?ση?;” ο? γ?ρ συνχρ?νται ?ουδα?οι Σαμαρ?ται?. 10??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “Ε? ?δει? τ?ν δωρε?ν το? Θεο?, κα? τ?? ?στιν ? λ?γων σοι ‘Δ?? μοι πε?ν,’ σ? ?ν ?τησα? α?τ?ν κα? ?δωκεν ?ν σοι ?δωρ ζ?ν.” 11?Λ?γει α?τ? ?? γυν?? “Κ?ριε, ο?τε ?ντλημα ?χει? κα? τ? φρ?αρ ?στ?ν βαθ?? π?θεν ο?ν ?χει? τ? ?δωρ τ? ζ?ν; 12?μ? σ? με?ζων ε? το? πατρ?? ?μ?ν ?ακ?β, ?? ?δωκεν ?μ?ν τ? φρ?αρ, κα? α?τ?? ?ξ α?το? ?πιεν κα? ο? υ?ο? α?το? κα? τ? θρ?μματα α?το?;” 13??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “Π?? ? π?νων ?κ το? ?δατο? το?του διψ?σει π?λιν? 14??? δ’ ?ν π?? ?κ το? ?δατο? ο? ?γ? δ?σω α?τ?, ο? μ? διψ?σει ε?? τ?ν α??να, ?λλ? τ? ?δωρ ? δ?σω α?τ? γεν?σεται ?ν α?τ? πηγ? ?δατο? ?λλομ?νου ε?? ζω?ν α??νιον.” 15?Λ?γει πρ?? α?τ?ν ? γυν? “Κ?ριε, δ?? μοι το?το τ? ?δωρ, ?να μ? διψ? μηδ? δι?ρχωμαι ?νθ?δε ?ντλε?ν.” 16?Λ?γει α?τ? “?παγε φ?νησον τ?ν ?νδρα σου κα? ?λθ? ?νθ?δε.” 17??πεκρ?θη ? γυν? κα? ε?πεν ?α?τ?? “Ο?κ ?χω ?νδρα.”Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Καλ?? ε?πα?* ?τι ‘?νδρα ο?κ ?χω?’ 18?π?ντε γ?ρ ?νδρα? ?σχε?, κα? ν?ν ?ν ?χει? ο?κ ?στιν σου ?ν?ρ? το?το ?ληθ?? ε?ρηκα?.” 19?Λ?γει α?τ? ? γυν? “Κ?ριε, θεωρ? ?τι προφ?τη? ε? σ?. 20?ο? πατ?ρε? ?μ?ν ?ν τ? ?ρει το?τ? προσεκ?νησαν? κα? ?με?? λ?γετε ?τι ?ν ?εροσολ?μοι? ?στ?ν ? τ?πο? ?που προσκυνε?ν δε?.” 21?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Π?στευ? μοι, γ?ναι, ?τι ?ρχεται ?ρα ?τε ο?τε ?ν τ? ?ρει το?τ? ο?τε ?ν ?εροσολ?μοι? προσκυν?σετε τ? Πατρ?. 22??με?? προσκυνε?τε ? ο?κ ο?δατε, ?με?? προσκυνο?μεν ? ο?δαμεν, ?τι ? σωτηρ?α ?κ τ?ν ?ουδα?ων ?στ?ν? 23??λλ? ?ρχεται ?ρα κα? ν?ν ?στιν, ?τε ο? ?ληθινο? προσκυνητα? προσκυν?σουσιν τ? Πατρ? ?ν πνε?ματι κα? ?ληθε??? κα? γ?ρ ? Πατ?ρ τοιο?του? ζητε? το?? προσκυνο?ντα? α?τ?ν? 24?Πνε?μα ? Θε??, κα? το?? προσκυνο?ντα? ?α?τ?ν? ?ν πνε?ματι κα? ?ληθε?? δε? προσκυνε?ν.” 25?Λ?γει α?τ? ? γυν? “Ο?δα ?τι Μεσσ?α? ?ρχεται, ? λεγ?μενο? Χριστ??? ?ταν ?λθ? ?κε?νο?, ?ναγγελε? ?μ?ν ?παντα.” 26?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?γ? ε?μι, ? λαλ?ν σοι.” The Disciples Return and Marvel27?Κα? ?π? το?τ? ?λθαν ο? μαθητα? α?το?, κα? ?θα?μαζον ?τι μετ? γυναικ?? ?λ?λει? ο?δε?? μ?ντοι ε?πεν “Τ? ζητε??” ? “Τ? λαλε?? μετ’ α?τ??;” 28??φ?κεν ο?ν τ?ν ?δρ?αν α?τ?? ? γυν? κα? ?π?λθεν ε?? τ?ν π?λιν, κα? λ?γει το?? ?νθρ?ποι? 29?“Δε?τε ?δετε ?νθρωπον ?? ε?π?ν μοι π?ντα ?σα* ?πο?ησα? μ?τι ο?τ?? ?στιν ? Χριστ??;” 30??ξ?λθον ?κ τ?? π?λεω? κα? ?ρχοντο πρ?? α?τ?ν. 31??ν τ? μεταξ? ?ρ?των α?τ?ν ο? μαθητα? λ?γοντε? “?αββ?, φ?γε.” 32?? δ? ε?πεν α?το?? “?γ? βρ?σιν ?χω φαγε?ν ?ν ?με?? ο?κ ο?δατε.” 33??λεγον ο?ν ο? μαθητα? πρ?? ?λλ?λου? “Μ? τι? ?νεγκεν α?τ? φαγε?ν;” 34?Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “?μ?ν βρ?μ? ?στιν ?να ποι?σω* τ? θ?λημα το? π?μψαντ?? με κα? τελει?σω α?το? τ? ?ργον. 35?ο?χ ?με?? λ?γετε ?τι ?τι τετρ?μην?? ?στιν κα? ? θερισμ?? ?ρχεται; ?δο? λ?γω ?μ?ν, ?π?ρατε το?? ?φθαλμο?? ?μ?ν κα? θε?σασθε τ?? χ?ρα?, ?τι λευκα? ε?σιν πρ?? θερισμ?ν ?δη. 36?? θερ?ζων μισθ?ν λαμβ?νει κα? συν?γει καρπ?ν ε?? ζω?ν α??νιον, ?να ? σπε?ρων ?μο? χα?ρ? κα? ? θερ?ζων. 37??ν γ?ρ το?τ? ? λ?γο? ?στ?ν ?ληθιν?? ?τι ‘?λλο? ?στ?ν ? σπε?ρων κα? ?λλο? ? θερ?ζων.’ 38??γ? ?π?στειλα ?μ?? θερ?ζειν ? ο?χ ?με?? κεκοπι?κατε? ?λλοι κεκοπι?κασιν, κα? ?με?? ε?? τ?ν κ?πον α?τ?ν ε?σεληλ?θατε.” Many Samaritans Believe39??κ δ? τ?? π?λεω? ?κε?νη? πολλο? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν τ?ν Σαμαριτ?ν δι? τ?ν λ?γον τ?? γυναικ?? μαρτυρο?ση? ?τι “Ε?π?ν μοι π?ντα ? ?πο?ησα.” 40??? ο?ν ?λθον πρ?? α?τ?ν ο? Σαμαρ?ται, ?ρ?των α?τ?ν με?ναι παρ’ α?το??? κα? ?μεινεν ?κε? δ?ο ?μ?ρα?. 41?Κα? πολλ? πλε?ου? ?π?στευσαν δι? τ?ν λ?γον α?το?, 42?τ? τε γυναικ? ?λεγον ?τι “Ο?κ?τι δι? τ?ν σ?ν λαλι?ν πιστε?ομεν? α?το? γ?ρ ?κηκ?αμεν, κα? ο?δαμεν ?τι ο?τ?? ?στιν ?ληθ?? ? Σωτ?ρ το? κ?σμου.” Jesus Heals the Official's Son(Matthew 8:5-13; Luke 7:1-10)43?Μετ? δ? τ?? δ?ο ?μ?ρα? ?ξ?λθεν ?κε?θεν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν. 44?α?τ?? γ?ρ ?ησο?? ?μαρτ?ρησεν ?τι προφ?τη? ?ν τ? ?δ?? πατρ?δι τιμ?ν ο?κ ?χει. 45??τε ο?ν ?λθεν ε?? τ?ν Γαλιλα?αν, ?δ?ξαντο α?τ?ν ο? Γαλιλα?οι, π?ντα ?ωρακ?τε? ?σα ?πο?ησεν ?ν ?εροσολ?μοι? ?ν τ? ?ορτ?? κα? α?το? γ?ρ ?λθον ε?? τ?ν ?ορτ?ν. 46??λθεν ο?ν π?λιν ε?? τ?ν Καν? τ?? Γαλιλα?α?, ?που ?πο?ησεν τ? ?δωρ ο?νον. Κα? ?ν τι? βασιλικ?? ο? ? υ??? ?σθ?νει ?ν Καφαρναο?μ? 47?ο?το? ?κο?σα? ?τι ?ησο?? ?κει ?κ τ?? ?ουδα?α? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν, ?π?λθεν πρ?? α?τ?ν κα? ?ρ?τα ?να καταβ? κα? ??σηται α?το? τ?ν υ??ν? ?μελλεν γ?ρ ?ποθν?σκειν. 48?Ε?πεν ο?ν ? ?ησο?? πρ?? α?τ?ν “??ν μ? σημε?α κα? τ?ρατα ?δητε, ο? μ? πιστε?σητε.” 49?Λ?γει πρ?? α?τ?ν ? βασιλικ?? “Κ?ριε, κατ?βηθι πρ?ν ?ποθανε?ν τ? παιδ?ον μου.” 50?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Πορε?ου? ? υ??? σου ζ?.”?π?στευσεν ? ?νθρωπο? τ? λ?γ? ?ν ε?πεν α?τ? ? ?ησο??, κα? ?πορε?ετο. 51??δη δ? α?το? καταβα?νοντο? ο? δο?λοι ?α?το?? ?π?ντησαν α?τ? λ?γοντε? ?τι ? πα?? α?το? ζ?. 52??π?θετο ο?ν τ?ν ?ραν παρ’ α?τ?ν ?ν ? κομψ?τερον ?σχεν? ε?παν ο?ν α?τ? ?τι “?χθ?? ?ραν ?βδ?μην ?φ?κεν α?τ?ν ? πυρετ??.” 53??γνω ο?ν ? πατ?ρ ?τι [?ν] ?κε?ν? τ? ?ρ? ?ν ? ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? “? υ??? σου ζ??” κα? ?π?στευσεν α?τ?? κα? ? ο?κ?α α?το? ?λη. 54?Το?το δ? π?λιν δε?τερον σημε?ον ?πο?ησεν ? ?ησο?? ?λθ?ν ?κ τ?? ?ουδα?α? ε?? τ?ν Γαλιλα?αν. John 5The Pool of Bethesda1?Μετ? τα?τα ?ν ?ορτ? τ?ν ?ουδα?ων, κα? ?ν?βη ?ησο?? ε?? ?εροσ?λυμα. 2??στιν δ? ?ν το?? ?εροσολ?μοι? ?π? τ? προβατικ? κολυμβ?θρα, ? ?πιλεγομ?νη ?βρα?στ? Βηθζαθ?, π?ντε στο?? ?χουσα. 3??ν τα?ται? κατ?κειτο πλ?θο? τ?ν ?σθενο?ντων, τυφλ?ν, χωλ?ν, ξηρ?ν,a 5??ν δ? τι? ?νθρωπο? ?κε? τρι?κοντα κα? ?κτ? ?τη ?χων ?ν τ? ?σθενε?? α?το?? 6?το?τον ?δ?ν ? ?ησο?? κατακε?μενον, κα? γνο?? ?τι πολ?ν ?δη χρ?νον ?χει, λ?γει α?τ? “Θ?λει? ?γι?? γεν?σθαι;” 7??πεκρ?θη α?τ? ? ?σθεν?ν “Κ?ριε, ?νθρωπον ο?κ ?χω, ?να ?ταν ταραχθ? τ? ?δωρ β?λ? με ε?? τ?ν κολυμβ?θραν? ?ν ? δ? ?ρχομαι ?γ?, ?λλο? πρ? ?μο? καταβα?νει.” 8?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?γειρε ?ρον τ?ν κρ?βαττ?ν σου κα? περιπ?τει.” 9?Κα? ε?θ?ω? ?γ?νετο ?γι?? ? ?νθρωπο?, κα? ?ρεν τ?ν κρ?βαττον α?το? κα? περιεπ?τει.?ν δ? σ?ββατον ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ?. 10??λεγον ο?ν ο? ?ουδα?οι τ? τεθεραπευμ?ν? “Σ?ββατ?ν ?στιν, κα? ο?κ ?ξεστ?ν σοι ?ραι τ?ν κρ?βαττον [σου].” 11??? δ? ?πεκρ?θη α?το?? “? ποι?σα? με ?γι?, ?κε?ν?? μοι ε?πεν ‘?ρον τ?ν κρ?βαττ?ν σου κα? περιπ?τει.’” 12??ρ?τησαν ?ο?ν? α?τ?ν “Τ?? ?στιν ? ?νθρωπο? ? ε?π?ν σοι ‘?ρον κα? περιπ?τει;’” 13?? δ? ?αθε?? ο?κ ?δει τ?? ?στιν? ? γ?ρ ?ησο?? ?ξ?νευσεν ?χλου ?ντο? ?ν τ? τ?π?. 14?Μετ? τα?τα ε?ρ?σκει α?τ?ν ? ?ησο?? ?ν τ? ?ερ? κα? ε?πεν α?τ? “?δε ?γι?? γ?γονα?? μηκ?τι ?μ?ρτανε, ?να μ? χε?ρ?ν σο? τι γ?νηται.” 15??π?λθεν ? ?νθρωπο? κα? ?ν?γγειλεν* το?? ?ουδα?οι? ?τι ?ησο?? ?στιν ? ποι?σα? α?τ?ν ?γι?. The Father and the Son16?Κα? δι? το?το ?δ?ωκον ο? ?ουδα?οι τ?ν ?ησο?ν, ?τι τα?τα ?πο?ει ?ν σαββ?τ?. 17?? δ? [?ησο??] ?πεκρ?νατο α?το?? “? Πατ?ρ μου ?ω? ?ρτι ?ργ?ζεται, κ?γ? ?ργ?ζομαι?” 18?Δι? το?το ο?ν μ?λλον ?ζ?τουν α?τ?ν ο? ?ουδα?οι ?ποκτε?ναι, ?τι ο? μ?νον ?λυεν τ? σ?ββατον, ?λλ? κα? Πατ?ρα ?διον ?λεγεν τ?ν Θε?ν, ?σον ?αυτ?ν ποι?ν τ? Θε?. 19??πεκρ?νατο ο?ν ? ?ησο?? κα? ?λεγεν α?το?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο? δ?ναται ? Υ??? ποιε?ν ?φ’ ?αυτο? ο?δ?ν, ??ν* μ? τι βλ?π? τ?ν Πατ?ρα ποιο?ντα? ? γ?ρ ?ν ?κε?νο? ποι?, τα?τα κα? ? Υ??? ?μο?ω? ποιε?. 20?? γ?ρ Πατ?ρ φιλε? τ?ν Υ??ν κα? π?ντα δε?κνυσιν α?τ? ? α?τ?? ποιε?, κα? με?ζονα το?των δε?ξει α?τ? ?ργα, ?να ?με?? θαυμ?ζητε. 21??σπερ γ?ρ ? Πατ?ρ ?γε?ρει το?? νεκρο?? κα? ζωοποιε?, ο?τω? κα? ? Υ??? ο?? θ?λει ζωοποιε?. 22?ο?δ? γ?ρ ? Πατ?ρ κρ?νει ο?δ?να, ?λλ? τ?ν κρ?σιν π?σαν δ?δωκεν τ? Υ??, 23??να π?ντε? τιμ?σι τ?ν Υ??ν καθ?? τιμ?σι τ?ν Πατ?ρα. ? μ? τιμ?ν τ?ν Υ??ν ο? τιμ? τ?ν Πατ?ρα τ?ν π?μψαντα α?τ?ν. 24??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ? τ?ν λ?γον μου ?κο?ων κα? πιστε?ων τ? π?μψαντ? με ?χει ζω?ν α??νιον, κα? ε?? κρ?σιν ο?κ ?ρχεται ?λλ? μεταβ?βηκεν ?κ το? θαν?του ε?? τ?ν ζω?ν. 25??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ?ρχεται ?ρα κα? ν?ν ?στιν ?τε ο? νεκρο? ?κο?σουσιν τ?? φων?? το? Υ?ο? το? Θεο? κα? ο? ?κο?σαντε? ζ?σουσιν. 26??σπερ γ?ρ ? Πατ?ρ ?χει ζω?ν ?ν ?αυτ?, ο?τω? κα? τ? Υ?? ?δωκεν ζω?ν ?χειν ?ν ?αυτ?. 27?κα? ?ξουσ?αν ?δωκεν α?τ? κρ?σιν ποιε?ν, ?τι Υ??? ?νθρ?που ?στ?ν. 28?μ? θαυμ?ζετε το?το, ?τι ?ρχεται ?ρα ?ν ? π?ντε? ο? ?ν το?? μνημε?οι? ?κο?σουσιν τ?? φων?? α?το? 29?κα? ?κπορε?σονται ο? τ? ?γαθ? ποι?σαντε? ε?? ?ν?στασιν ζω??, ο? ?δ?? τ? φα?λα πρ?ξαντε? ε?? ?ν?στασιν κρ?σεω?. 30?Ο? δ?ναμαι ?γ? ποιε?ν ?π’ ?μαυτο? ο?δ?ν? καθ?? ?κο?ω κρ?νω, κα? ? κρ?σι? ? ?μ? δικα?α ?στ?ν, ?τι ο? ζητ? τ? θ?λημα τ? ?μ?ν ?λλ? τ? θ?λημα το? π?μψαντ?? με. Testimonies about Jesus31???ν ?γ? μαρτυρ? περ? ?μαυτο?, ? μαρτυρ?α μου ο?κ ?στιν ?ληθ??? 32??λλο? ?στ?ν ? μαρτυρ?ν περ? ?μο?, κα? ο?δα ?τι ?ληθ?? ?στιν ? μαρτυρ?α ?ν μαρτυρε? περ? ?μο?. 33??με?? ?πεστ?λκατε πρ?? ?ω?ννην, κα? μεμαρτ?ρηκεν τ? ?ληθε??? 34??γ? δ? ο? παρ? ?νθρ?που τ?ν μαρτυρ?αν λαμβ?νω, ?λλ? τα?τα λ?γω ?να ?με?? σωθ?τε. 35??κε?νο? ?ν ? λ?χνο? ? και?μενο? κα? φα?νων, ?με?? δ? ?θελ?σατε ?γαλλιαθ?ναι πρ?? ?ραν ?ν τ? φωτ? α?το?. 36??γ? δ? ?χω τ?ν μαρτυρ?αν με?ζω το? ?ω?ννου? τ? γ?ρ ?ργα ? δ?δωκ?ν μοι ? Πατ?ρ ?να τελει?σω α?τ?, α?τ? τ? ?ργα ? ποι?, μαρτυρε? περ? ?μο? ?τι ? Πατ?ρ με ?π?σταλκεν. 37?κα? ? π?μψα? με Πατ?ρ, ?κε?νο? μεμαρτ?ρηκεν περ? ?μο?. ο?τε φων?ν α?το? π?ποτε ?κηκ?ατε ο?τε ε?δο? α?το? ?ωρ?κατε, 38?κα? τ?ν λ?γον α?το? ο?κ ?χετε ?ν ?μ?ν μ?νοντα, ?τι ?ν ?π?στειλεν ?κε?νο?, το?τ? ?με?? ο? πιστε?ετε. The Witness of Scripture(Luke 16:19-31)39??ραυν?τε τ?? γραφ??, ?τι ?με?? δοκε?τε ?ν α?τα?? ζω?ν α??νιον ?χειν? κα? ?κε?να? ε?σιν α? μαρτυρο?σαι περ? ?μο?? 40?κα? ο? θ?λετε ?λθε?ν πρ?? με ?να ζω?ν ?χητε. 41?Δ?ξαν παρ? ?νθρ?πων ο? λαμβ?νω, 42??λλ? ?γνωκα ?μ?? ?τι τ?ν ?γ?πην το? Θεο? ο?κ ?χετε ?ν ?αυτο??. 43??γ? ?λ?λυθα ?ν τ? ?ν?ματι το? Πατρ?? μου, κα? ο? λαμβ?νετ? με? ??ν ?λλο? ?λθ? ?ν τ? ?ν?ματι τ? ?δ??, ?κε?νον λ?μψεσθε. 44?π?? δ?νασθε ?με?? πιστε?σαι, δ?ξαν παρ? ?λλ?λων λαμβ?νοντε?, κα? τ?ν δ?ξαν τ?ν παρ? το? μ?νου Θεο? ο? ζητε?τε; 45?Μ? δοκε?τε ?τι ?γ? κατηγορ?σω ?μ?ν πρ?? τ?ν Πατ?ρα? ?στιν ? κατηγορ?ν ?μ?ν Μω?σ??, ε?? ?ν ?με?? ?λπ?κατε. 46?ε? γ?ρ ?πιστε?ετε Μω?σε?, ?πιστε?ετε ?ν ?μο?? περ? γ?ρ ?μο? ?κε?νο? ?γραψεν. 47?ε? δ? το?? ?κε?νου γρ?μμασιν ο? πιστε?ετε, π?? το?? ?μο?? ??μασιν πιστε?σετε;” a 3 NE, BYZ, and TR include ?κδεχομ?νων τ?ν το? ?δατο? κ?νησιν. 4 ?γγελο? γ?ρ κατ? καιρ?ν κατ?βαινεν ?ν τ? κολυμβ?θρ? κα? ?τ?ρασσε τ? ?δωρ· ? ο?ν πρ?το? ?μβ?? μετ? τ?ν ταραχ?ν το? ?δατο? ?γι?? ?γ?νετο, ? δ?ποτε κατε?χετο νοσ?ματι.John 6The Feeding of the Five Thousand(Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; Luke 9:10-17)1?Μετ? τα?τα ?π?λθεν ? ?ησο?? π?ραν τ?? θαλ?σση? τ?? Γαλιλα?α? τ?? Τιβερι?δο?. 2??κολο?θει δ? α?τ? ?χλο? πολ??, ?τι ?θε?ρουν* τ? σημε?α ? ?πο?ει ?π? τ?ν ?σθενο?ντων. 3??ν?λθεν δ? ε?? τ? ?ρο? ?ησο??, κα? ?κε? ?κ?θητο μετ? τ?ν μαθητ?ν α?το?. 4??ν δ? ?γγ?? τ? π?σχα, ? ?ορτ? τ?ν ?ουδα?ων. 5??π?ρα? ο?ν το?? ?φθαλμο?? ? ?ησο?? κα? θεασ?μενο? ?τι πολ?? ?χλο? ?ρχεται πρ?? α?τ?ν, λ?γει πρ?? Φ?λιππον “Π?θεν ?γορ?σωμεν ?ρτου? ?να φ?γωσιν ο?τοι;” 6?το?το δ? ?λεγεν πειρ?ζων α?τ?ν? α?τ?? γ?ρ ?δει τ? ?μελλεν ποιε?ν. 7??πεκρ?θη α?τ? ? Φ?λιππο? “Διακοσ?ων δηναρ?ωνa ?ρτοι ο?κ ?ρκο?σιν α?το??, ?να ?καστο? βραχ? τι λ?β?.” 8?Λ?γει α?τ? ε?? ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το?, ?νδρ?α? ? ?δελφ?? Σ?μωνο? Π?τρου 9?“?στιν παιδ?ριον ?δε ?? ?χει π?ντε ?ρτου? κριθ?νου? κα? δ?ο ?ψ?ρια? ?λλ? τα?τα τ? ?στιν ε?? τοσο?του?;” 10?Ε?πεν ? ?ησο?? “Ποι?σατε το?? ?νθρ?που? ?ναπεσε?ν.” ?ν δ? χ?ρτο? πολ?? ?ν τ? τ?π?. ?ν?πεσαν ο?ν ο? ?νδρε? τ?ν ?ριθμ?ν ?? πεντακισχ?λιοι. 11??λαβεν ο?ν το?? ?ρτου? ? ?ησο?? κα? ε?χαριστ?σα? δι?δωκεν το?? ?νακειμ?νοι?, ?μο?ω? κα? ?κ τ?ν ?ψαρ?ων ?σον ?θελον. 12??? δ? ?νεπλ?σθησαν, λ?γει το?? μαθητα?? α?το? “Συναγ?γετε τ? περισσε?σαντα κλ?σματα, ?να μ? τι ?π?ληται.” 13?συν?γαγον ο?ν, κα? ?γ?μισαν δ?δεκα κοφ?νου? κλασμ?των ?κ τ?ν π?ντε ?ρτων τ?ν κριθ?νων ? ?περ?σσευσαν το?? βεβρωκ?σιν. 14?Ο? ο?ν ?νθρωποι ?δ?ντε? ? ?πο?ησεν σημε?ον ?λεγον ?τι “Ο?τ?? ?στιν ?ληθ?? ? προφ?τη? ? ?ρχ?μενο? ε?? τ?ν κ?σμον.” 15??ησο?? ο?ν γνο?? ?τι μ?λλουσιν ?ρχεσθαι κα? ?ρπ?ζειν α?τ?ν ?να ποι?σωσιν βασιλ?α, ?νεχ?ρησεν π?λιν ε?? τ? ?ρο? α?τ?? μ?νο?. Jesus Walks on Water(Matthew 14:22-33; Mark 6:45-52)16??? δ? ?ψ?α ?γ?νετο, κατ?βησαν ο? μαθητα? α?το? ?π? τ?ν θ?λασσαν, 17?κα? ?μβ?ντε? ε?? πλο?ον ?ρχοντο π?ραν τ?? θαλ?σση? ε?? Καφαρναο?μ. κα? σκοτ?α ?δη ?γεγ?νει κα? ο?πω ?ληλ?θει πρ?? α?το?? ? ?ησο??, 18?? τε θ?λασσα ?ν?μου μεγ?λου πν?οντο? διεγε?ρετο. 19??ληλακ?τε? ο?ν ?? σταδ?ου? ε?κοσιb π?ντε ? τρι?κοντα θεωρο?σιν τ?ν ?ησο?ν περιπατο?ντα ?π? τ?? θαλ?σση? κα? ?γγ?? το? πλο?ου γιν?μενον, κα? ?φοβ?θησαν. 20?? δ? λ?γει α?το?? “?γ? ε?μι, μ? φοβε?σθε.” 21??θελον ο?ν λαβε?ν α?τ?ν ε?? τ? πλο?ον, κα? ε?θ?ω? ?γ?νετο τ? πλο?ον ?π? τ?? γ?? ε?? ?ν ?π?γον. Jesus the Bread of Life22?Τ? ?πα?ριον ? ?χλο? ? ?στηκ?? π?ραν τ?? θαλ?σση? ε?δον ?τι πλοι?ριον ?λλο ο?κ ?ν ?κε? ε? μ? ?ν, κα? ?τι ο? συνεισ?λθεν το?? μαθητα?? α?το? ? ?ησο?? ε?? τ? πλο?ον ?λλ? μ?νοι ο? μαθητα? α?το? ?π?λθον? 23??λλ? ?λθεν πλοι?ρια ?κ Τιβερι?δο? ?γγ?? το? τ?που ?που ?φαγον τ?ν ?ρτον ε?χαριστ?σαντο? το? Κυρ?ου. 24??τε ο?ν ε?δεν ? ?χλο? ?τι ?ησο?? ο?κ ?στιν ?κε? ο?δ? ο? μαθητα? α?το?, ?ν?βησαν α?το? ε?? τ? πλοι?ρια κα? ?λθον ε?? Καφαρναο?μ ζητο?ντε? τ?ν ?ησο?ν. 25?κα? ε?ρ?ντε? α?τ?ν π?ραν τ?? θαλ?σση? ε?πον α?τ? “?αββ?, π?τε ?δε γ?γονα?;” 26??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? κα? ε?πεν “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ζητε?τ? με ο?χ ?τι ε?δετε σημε?α, ?λλ’ ?τι ?φ?γετε ?κ τ?ν ?ρτων κα? ?χορτ?σθητε. 27??ργ?ζεσθε μ? τ?ν βρ?σιν τ?ν ?πολλυμ?νην, ?λλ? τ?ν βρ?σιν τ?ν μ?νουσαν ε?? ζω?ν α??νιον, ?ν ? Υ??? το? ?νθρ?που ?μ?ν δ?σει? το?τον γ?ρ ? Πατ?ρ ?σφρ?γισεν ? Θε??.” 28?Ε?πον ο?ν πρ?? α?τ?ν “Τ? ποι?μεν ?να ?ργαζ?μεθα τ? ?ργα το? Θεο?;” 29??πεκρ?θη ??? ?ησο?? κα? ε?πεν α?το?? “Το?τ? ?στιν τ? ?ργον το? Θεο?, ?να πιστε?ητε ε?? ?ν ?π?στειλεν ?κε?νο?.” 30?Ε?πον ο?ν α?τ? “Τ? ο?ν ποιε?? σ? σημε?ον, ?να ?δωμεν κα? πιστε?σωμ?ν σοι; τ? ?ργ?ζ?; 31?ο? πατ?ρε? ?μ?ν τ? μ?ννα ?φαγον ?ν τ? ?ρ?μ?, καθ?? ?στιν γεγραμμ?νον ‘?ρτον ?κ το? ο?ρανο? ?δωκεν α?το?? φαγε?ν.’c” 32?Ε?πεν ο?ν α?το?? ? ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο? Μω?σ?? δ?δωκεν ?μ?ν τ?ν ?ρτον ?κ το? ο?ρανο?, ?λλ’ ? Πατ?ρ μου δ?δωσιν ?μ?ν τ?ν ?ρτον ?κ το? ο?ρανο? τ?ν ?ληθιν?ν? 33?? γ?ρ ?ρτο? το? Θεο? ?στιν ? καταβα?νων ?κ το? ο?ρανο? κα? ζω?ν διδο?? τ? κ?σμ?.” 34?Ε?πον ο?ν πρ?? α?τ?ν “Κ?ριε, π?ντοτε δ?? ?μ?ν τ?ν ?ρτον το?τον.” 35?Ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “?γ? ε?μι ? ?ρτο? τ?? ζω??? ? ?ρχ?μενο? πρ?? ?μ? ο? μ? πειν?σ?, κα? ? πιστε?ων ε?? ?μ? ο? μ? διψ?σει π?ποτε. 36??λλ’ ε?πον ?μ?ν ?τι κα? ?ωρ?κατ? με κα? ο? πιστε?ετε. 37?Π?ν ? δ?δωσ?ν μοι ? Πατ?ρ πρ?? ?μ? ?ξει, κα? τ?ν ?ρχ?μενον πρ?? με ο? μ? ?κβ?λω ?ξω, 38??τι καταβ?βηκα ?π? το? ο?ρανο? ο?χ ?να ποι? τ? θ?λημα τ? ?μ?ν ?λλ? τ? θ?λημα το? π?μψαντ?? με. 39?Το?το δ? ?στιν τ? θ?λημα το? π?μψαντ?? με, ?να π?ν ? δ?δωκ?ν μοι μ? ?πολ?σω ?ξ α?το?, ?λλ? ?ναστ?σω α?τ? ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?. 40?το?το γ?ρ ?στιν τ? θ?λημα το? Πατρ?? μου, ?να π?? ? θεωρ?ν τ?ν Υ??ν κα? πιστε?ων ε?? α?τ?ν ?χ? ζω?ν α??νιον, κα? ?ναστ?σω α?τ?ν ?γ? ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?.” 41??γ?γγυζον ο?ν ο? ?ουδα?οι περ? α?το? ?τι ε?πεν “?γ? ε?μι ? ?ρτο? ? καταβ?? ?κ το? ο?ρανο?,” 42?κα? ?λεγον “Ο?χ ο?τ?? ?στιν ?ησο?? ? υ??? ?ωσ?φ, ο? ?με?? ο?δαμεν τ?ν πατ?ρα κα? τ?ν μητ?ρα; π?? ν?ν λ?γει ?τι ‘?κ το? ο?ρανο? καταβ?βηκα;’” 43??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?το?? “Μ? γογγ?ζετε μετ’ ?λλ?λων. 44?ο?δε?? δ?ναται ?λθε?ν πρ?? με ??ν μ? ? Πατ?ρ ? π?μψα? με ?λκ?σ? α?τ?ν, κ?γ? ?ναστ?σω α?τ?ν ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?. 45??στιν γεγραμμ?νον ?ν το?? προφ?ται? ‘Κα? ?σονται π?ντε? διδακτο? Θεο??’d π?? ? ?κο?σα? παρ? το? Πατρ?? κα? μαθ?ν ?ρχεται πρ?? ?μ?. 46?ο?χ ?τι τ?ν Πατ?ρα ??ρακ?ν τι?, ε? μ? ? ?ν παρ? το? Θεο?, ο?το? ??ρακεν τ?ν Πατ?ρα. 47??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ? πιστε?ων ?χει ζω?ν α??νιον. 48??γ? ε?μι ? ?ρτο? τ?? ζω??. 49?ο? πατ?ρε? ?μ?ν ?φαγον ?ν τ? ?ρ?μ? τ? μ?ννα κα? ?π?θανον? 50?ο?τ?? ?στιν ? ?ρτο? ? ?κ το? ο?ρανο? καταβα?νων, ?να τι? ?ξ α?το? φ?γ? κα? μ? ?ποθ?ν?. 51??γ? ε?μι ? ?ρτο? ? ζ?ν ? ?κ το? ο?ρανο? καταβ??? ??ν τι? φ?γ? ?κ το?του το? ?ρτου, ζ?σει ε?? τ?ν α??να? κα? ? ?ρτο? δ? ?ν ?γ? δ?σω ? σ?ρξ μο? ?στιν ?π?ρ τ?? το? κ?σμου ζω??.” 52??μ?χοντο ο?ν πρ?? ?λλ?λου? ο? ?ουδα?οι λ?γοντε? “Π?? δ?ναται ο?το? ?μ?ν δο?ναι τ?ν σ?ρκα ?α?το?? φαγε?ν;” 53?Ε?πεν ο?ν α?το?? ? ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ??ν μ? φ?γητε τ?ν σ?ρκα το? Υ?ο? το? ?νθρ?που κα? π?ητε α?το? τ? α?μα, ο?κ ?χετε ζω?ν ?ν ?αυτο??. 54?? τρ?γων μου τ?ν σ?ρκα κα? π?νων μου τ? α?μα ?χει ζω?ν α??νιον, κ?γ? ?ναστ?σω α?τ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?. 55?? γ?ρ σ?ρξ μου ?ληθ?? ?στιν βρ?σι?, κα? τ? α?μ? μου ?ληθ?? ?στιν π?σι?. 56?? τρ?γων μου τ?ν σ?ρκα κα? π?νων μου τ? α?μα ?ν ?μο? μ?νει κ?γ? ?ν α?τ?. 57?καθ?? ?π?στειλ?ν με ? ζ?ν Πατ?ρ κ?γ? ζ? δι? τ?ν Πατ?ρα, κα? ? τρ?γων με κ?κε?νο? ζ?σει δι’ ?μ?. 58?ο?τ?? ?στιν ? ?ρτο? ? ?ξ ο?ρανο? καταβ??, ο? καθ?? ?φαγον ο? πατ?ρε? κα? ?π?θανον? ? τρ?γων το?τον τ?ν ?ρτον ζ?σει ε?? τ?ν α??να.” Many Disciples Turn Back(Matthew 8:18-22; Luke 9:57-62; Luke 14:25-33)59?Τα?τα ε?πεν ?ν συναγωγ? διδ?σκων ?ν Καφαρναο?μ. 60?Πολλο? ο?ν ?κο?σαντε? ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? ε?παν “Σκληρ?? ?στιν ? λ?γο? ο?το?? τ?? δ?ναται α?το? ?κο?ειν;” 61?Ε?δ?? δ? ? ?ησο?? ?ν ?αυτ? ?τι γογγ?ζουσιν περ? το?του ο? μαθητα? α?το?, ε?πεν α?το?? “Το?το ?μ?? σκανδαλ?ζει; 62???ν ο?ν θεωρ?τε τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?ναβα?νοντα ?που ?ν τ? πρ?τερον; 63?Τ? πνε?μ? ?στιν τ? ζωοποιο?ν, ? σ?ρξ ο?κ ?φελε? ο?δ?ν? τ? ??ματα ? ?γ? λελ?ληκα ?μ?ν πνε?μ? ?στιν κα? ζω? ?στιν. 64??λλ’ ε?σ?ν ?ξ ?μ?ν τινε? ο? ο? πιστε?ουσιν.” ?δει γ?ρ ?ξ ?ρχ?? ? ?ησο?? τ?νε? ε?σ?ν ο? μ? πιστε?οντε? κα? τ?? ?στιν ? παραδ?σων α?τ?ν. 65?Κα? ?λεγεν “Δι? το?το ε?ρηκα ?μ?ν ?τι ο?δε?? δ?ναται ?λθε?ν πρ?? με ??ν μ? ? δεδομ?νον α?τ? ?κ το? Πατρ??.” Peter's Confession of Faith(Matthew 16:13-20; Mark 8:27-30; Luke 9:18-20)66??κ το?του πολλο? ??κ? τ?ν μαθητ?ν α?το? ?π?λθον ε?? τ? ?π?σω κα? ο?κ?τι μετ’ α?το? περιεπ?τουν. 67?ε?πεν ο?ν ? ?ησο?? το?? δ?δεκα “Μ? κα? ?με?? θ?λετε ?π?γειν;” 68??πεκρ?θη α?τ? Σ?μων Π?τρο? “Κ?ριε, πρ?? τ?να ?πελευσ?μεθα; ??ματα ζω?? α?ων?ου ?χει?? 69?κα? ?με?? πεπιστε?καμεν κα? ?γν?καμεν ?τι σ? ε? ? ?γιο? το? Θεο?.” 70??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? “Ο?κ ?γ? ?μ?? το?? δ?δεκα ?ξελεξ?μην; κα? ?ξ ?μ?ν ε?? δι?βολ?? ?στιν.” 71??λεγεν δ? τ?ν ?ο?δαν Σ?μωνο? ?σκαρι?του? ο?το? γ?ρ ?μελλεν παραδιδ?ναι α?τ?ν, ε?? ?κ τ?ν δ?δεκα. a 7 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)b 19 Greek twenty-five or thirty stadia, approximately 4.5 to 5.5 kilometersc 31 Exodus 16:4d 45 Isaiah 54:13John 7Jesus Teaches at the Feast1?Κα? μετ? τα?τα περιεπ?τει ? ?ησο?? ?ν τ? Γαλιλα??? ο? γ?ρ ?θελεν ?ν τ? ?ουδα?? περιπατε?ν, ?τι ?ζ?τουν α?τ?ν ο? ?ουδα?οι ?ποκτε?ναι. 2??ν δ? ?γγ?? ? ?ορτ? τ?ν ?ουδα?ων ? σκηνοπηγ?α. 3?ε?πον ο?ν πρ?? α?τ?ν ο? ?δελφο? α?το? “Μετ?βηθι ?ντε?θεν κα? ?παγε ε?? τ?ν ?ουδα?αν, ?να κα? ο? μαθητα? σου θεωρ?σουσιν ?τ? ?ργα? ? σο? ? ποιε??? 4?ο?δε?? γ?ρ τι ?ν κρυπτ? ποιε? κα? ζητε? α?τ?? ?ν παρρησ?? ε?ναι. ε? τα?τα ποιε??, φαν?ρωσον σεαυτ?ν τ? κ?σμ?.” 5?ο?δ? γ?ρ ο? ?δελφο? α?το? ?π?στευον ε?? α?τ?ν. 6?Λ?γει ο?ν α?το?? ? ?ησο?? “? καιρ?? ? ?μ?? ο?πω π?ρεστιν, ? δ? καιρ?? ? ?μ?τερο? π?ντοτ? ?στιν ?τοιμο?. 7?ο? δ?ναται ? κ?σμο? μισε?ν ?μ??, ?μ? δ? μισε?, ?τι ?γ? μαρτυρ? περ? α?το? ?τι τ? ?ργα α?το? πονηρ? ?στιν. 8??με?? ?ν?βητε ε?? τ?ν ?ορτ?ν? ?γ? ο?κa ?ναβα?νω ε?? τ?ν ?ορτ?ν τα?την, ?τι ? ?μ?? καιρ?? ο?πω πεπλ?ρωται.” 9?Τα?τα δ? ε?π?ν α?τ??* ?μεινεν ?ν τ? Γαλιλα??. 10??? δ? ?ν?βησαν ο? ?δελφο? α?το? ε?? τ?ν ?ορτ?ν, τ?τε κα? α?τ?? ?ν?βη, ο? φανερ?? ?λλ? ?? ?ν κρυπτ?. 11?Ο? ο?ν ?ουδα?οι ?ζ?τουν α?τ?ν ?ν τ? ?ορτ? κα? ?λεγον “Πο? ?στιν ?κε?νο?;” 12?κα? γογγυσμ?? περ? α?το? ?ν πολ?? ?ν το?? ?χλοι?? ο? μ?ν ?λεγον ?τι “?γαθ?? ?στιν,”?λλοι δ? ?λεγον “Ο?, ?λλ? πλαν? τ?ν ?χλον.” 13?Ο?δε?? μ?ντοι παρρησ?? ?λ?λει περ? α?το? δι? τ?ν φ?βον τ?ν ?ουδα?ων. 14??δη δ? τ?? ?ορτ?? μεσο?ση? ?ν?βη ?ησο?? ε?? τ? ?ερ?ν κα? ?δ?δασκεν. 15??θα?μαζον ο?ν ο? ?ουδα?οι λ?γοντε? “Π?? ο?το? γρ?μματα ο?δεν μ? μεμαθηκ??;” 16??πεκρ?θη ο?ν α?το?? ??? ?ησο?? κα? ε?πεν ? “?μ? διδαχ? ο?κ ?στιν ?μ? ?λλ? το? π?μψαντ?? με? 17???ν τι? θ?λ? τ? θ?λημα α?το? ποιε?ν, γν?σεται περ? τ?? διδαχ??, π?τερον ?κ το? Θεο? ?στιν ? ?γ? ?π’ ?μαυτο? λαλ?. 18?? ?φ’ ?αυτο? λαλ?ν τ?ν δ?ξαν τ?ν ?δ?αν ζητε?? ? δ? ζητ?ν τ?ν δ?ξαν το? π?μψαντο? α?τ?ν, ο?το? ?ληθ?? ?στιν κα? ?δικ?α ?ν α?τ? ο?κ ?στιν. 19?Ο? Μω?σ?? δ?δωκεν* ?μ?ν τ?ν ν?μον; κα? ο?δε?? ?ξ ?μ?ν ποιε? τ?ν ν?μον. τ? με ζητε?τε ?ποκτε?ναι;” 20??πεκρ?θη ? ?χλο? “Δαιμ?νιον ?χει?? τ?? σε ζητε? ?ποκτε?ναι;” 21??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?το?? “?ν ?ργον ?πο?ησα κα? π?ντε? θαυμ?ζετε. 22?δι? το?το Μω?σ?? δ?δωκεν ?μ?ν τ?ν περιτομ?ν,—ο?χ ?τι ?κ το? Μω?σ?ω? ?στ?ν ?λλ’ ?κ τ?ν πατ?ρων,—κα? ?ν σαββ?τ? περιτ?μνετε ?νθρωπον. 23?ε? περιτομ?ν λαμβ?νει ?νθρωπο? ?ν σαββ?τ? ?να μ? λυθ? ? ν?μο? Μω?σ?ω?, ?μο? χολ?τε ?τι ?λον ?νθρωπον ?γι? ?πο?ησα ?ν σαββ?τ?; 24?μ? κρ?νετε κατ’ ?ψιν, ?λλ? τ?ν δικα?αν κρ?σιν κρ?νετε*.” Is Jesus the Christ?25??λεγον ο?ν τινε? ?κ τ?ν ?εροσολυμιτ?ν “Ο?χ ο?τ?? ?στιν ?ν ζητο?σιν ?ποκτε?ναι; 26?κα? ?δε παρρησ?? λαλε? κα? ο?δ?ν α?τ? λ?γουσιν Μ?? ποτε. ?ληθ?? ?γνωσαν ο? ?ρχοντε? ?τι ο?τ?? ?στιν ? Χριστ??; 27??λλ? το?τον ο?δαμεν π?θεν ?στ?ν? ? δ? Χριστ?? ?ταν ?ρχηται, ο?δε?? γιν?σκει π?θεν ?στ?ν.” 28??κραξεν ο?ν ?ν τ? ?ερ? διδ?σκων ? ?ησο?? κα? λ?γων “Κ?μ? ο?δατε κα? ο?δατε π?θεν ε?μ?? κα? ?π’ ?μαυτο? ο?κ ?λ?λυθα, ?λλ’ ?στιν ?ληθιν?? ? π?μψα? με, ?ν ?με?? ο?κ ο?δατε? 29??γ? ο?δα α?τ?ν, ?τι παρ’ α?το? ε?μι κ?κε?ν?? με ?π?στειλεν.” 30??ζ?τουν ο?ν α?τ?ν πι?σαι, κα? ο?δε?? ?π?βαλεν ?π’ α?τ?ν τ?ν χε?ρα, ?τι ο?πω ?ληλ?θει ? ?ρα α?το?. 31??κ το? ?χλου δ? πολλο? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν, κα? ?λεγον “? Χριστ?? ?ταν ?λθ?, μ? πλε?ονα σημε?α ποι?σει ?ν ο?το? ?πο?ησεν;” 32??κουσαν ο? Φαρισα?οι το? ?χλου γογγ?ζοντο? περ? α?το? τα?τα, κα? ?π?στειλαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? Φαρισα?οι ?πηρ?τα? ?να πι?σωσιν α?τ?ν. 33?ε?πεν ο?ν ? ?ησο?? “?τι χρ?νον μικρ?ν μεθ’ ?μ?ν ε?μι κα? ?π?γω πρ?? τ?ν π?μψαντ? με. 34?ζητ?σετ? με κα? ο?χ ε?ρ?σετ? [με], κα? ?που ε?μ? ?γ? ?με?? ο? δ?νασθε ?λθε?ν.” 35?Ε?πον ο?ν ο? ?ουδα?οι πρ?? ?αυτο?? “Πο? ο?το? μ?λλει πορε?εσθαι, ?τι ?με?? ο?χ ε?ρ?σομεν α?τ?ν; μ? ε?? τ?ν Διασπορ?ν τ?ν ?λλ?νων μ?λλει πορε?εσθαι κα? διδ?σκειν το?? ?λληνα?; 36?τ?? ?στιν ? λ?γο? ο?το? ?ν ε?πεν ‘Ζητ?σετ? με κα? ο?χ ε?ρ?σετ? [με],’ κα? ‘?που ε?μ? ?γ? ?με?? ο? δ?νασθε ?λθε?ν’;” Living Water37??ν δ? τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ? τ? μεγ?λ? τ?? ?ορτ?? ε?στ?κει ? ?ησο??, κα? ?κραξεν λ?γων “??ν τι? διψ?, ?ρχ?σθω πρ?? με κα? πιν?τω. 38?? πιστε?ων ε?? ?μ?, καθ?? ε?πεν ? γραφ?, ‘Ποταμο? ?κ τ?? κοιλ?α? α?το? ?ε?σουσιν ?δατο? ζ?ντο?.’” 39?το?το δ? ε?πεν περ? το? Πνε?ματο? ο? ?μελλον λαμβ?νειν ο? πιστε?σαντε? ε?? α?τ?ν? ο?πω γ?ρ ?ν Πνε?μα, ?τι ?ησο?? ο?δ?πω ?δοξ?σθη. Division Regarding Jesus40??κ το? ?χλου ο?ν ?κο?σαντε? τ?ν λ?γων το?των ?λεγον “Ο?τ?? ?στιν ?ληθ?? ? προφ?τη??” 41??λλοι ?λεγον “Ο?τ?? ?στιν ? Χριστ???”Ο? δ? ?λεγον “Μ? γ?ρ ?κ τ?? Γαλιλα?α? ? Χριστ?? ?ρχεται; 42?ο?χ ? γραφ? ε?πεν ?τι ?κ το? σπ?ρματο? Δαυ?δ, κα? ?π? Βηθλε?μ τ?? κ?μη? ?που ?ν Δαυ?δ, ?ρχεται ? Χριστ??;” 43?Σχ?σμα ο?ν ?γ?νετο ?ν τ? ?χλ? δι’ α?τ?ν? 44?τιν?? δ? ?θελον ?ξ α?τ?ν πι?σαι α?τ?ν, ?λλ’ ο?δε?? ?π?βαλεν ?π’ α?τ?ν τ?? χε?ρα?. Unbelief of the Jewish Leaders45??λθον ο?ν ο? ?πηρ?ται πρ?? το?? ?ρχιερε?? κα? Φαρισα?ου?, κα? ε?πον α?το?? ?κε?νοι “Δι? τ? ο?κ ?γ?γετε α?τ?ν;” 46??πεκρ?θησαν ο? ?πηρ?ται “Ο?δ?ποτε ?λ?λησεν ο?τω? ?νθρωπο?, ??? ο?το? λαλε? ? ?νθρωπο??.” 47??πεκρ?θησαν ο?ν α?το?? ο? Φαρισα?οι “Μ? κα? ?με?? πεπλ?νησθε; 48?μ? τι? ?κ τ?ν ?ρχ?ντων ?π?στευσεν ε?? α?τ?ν ? ?κ τ?ν Φαρισα?ων; 49??λλ? ? ?χλο? ο?το? ? μ? γιν?σκων τ?ν ν?μον ?π?ρατο? ε?σιν.” 50?Λ?γει Νικ?δημο? πρ?? α?το??, ? ?λθ?ν πρ?? α?τ?ν [τ?] πρ?τερον, ε?? ?ν ?ξ α?τ?ν 51?“Μ? ? ν?μο? ?μ?ν κρ?νει τ?ν ?νθρωπον ??ν μ? ?κο?σ? πρ?τον παρ’ α?το? κα? γν? τ? ποιε?;” 52??πεκρ?θησαν κα? ε?παν α?τ? “Μ? κα? σ? ?κ τ?? Γαλιλα?α? ε?; ?ρα?νησον κα? ?δε ?τι ?κ τ?? Γαλιλα?α? προφ?τη? ο?κ ?γε?ρεται.”b 53?Κα? ?πορε?θησαν* ?καστο? ε?? τ?ν ο?κον α?το?. a 8 NE, WH, BYZ, and TR ο?πωb 52 Some early manuscripts do not include John 7:53 - 8:11John 8The Woman Caught in Adultery1??ησο?? δ? ?πορε?θη ε?? τ? ?ρο? τ?ν ?λαι?ν. 2??ρθρου δ? π?λιν παρεγ?νετο ε?? τ? ?ερ?ν, κα? π?? ? λα?? ?ρχετο πρ?? α?τ?ν. κα? καθ?σα? ?δ?δασκεν α?το??. 3??γουσιν* δ? ο? γραμματε?? κα? ο? Φαρισα?οι ?πρ?? α?τ?ν? γυνα?κα ?π?* μοιχε?? κατειλημμ?νην, κα? στ?σαντε? α?τ?ν ?ν μ?σ?, 4?λ?γουσιν α?τ?, “Διδ?σκαλε, α?τη ? γυν? κατε?ληπται* ?π’* αυτοφ?ρ?* μοιχευομ?νη. 5??ν δ? τ? ν?μ? Μω?σ??* ? ?μ?ν ?νετε?λατο τ?? τοια?τα? λιθ?ζειν*? σ? ο?ν τ? λ?γει?;” 6?Το?το δ? ?λεγον πειρ?ζοντε? α?τ?ν, ?να ?χωσιν* κατηγορε?ν α?το?. ? δ? ?ησο?? κ?τω κ?ψα?, τ? δακτ?λ? κατ?γραφεν* ε?? τ?ν γ?ν? 7??? δ? ?π?μενον ?ρωτ?ντε? α?τ?ν, [?ν?κυψεν κα? ε?πεν α?το??], “? ?ναμ?ρτητο? ?μ?ν πρ?το? ?τ?ν? λ?θον ? ??π’ α?τ? βαλ?τω?.” 8?κα? π?λιν κ?τω?κ?ψα? ?γραφεν ε?? τ?ν γ?ν. 9?Ο? δ?, ?κο?σαντε?a ?ξ?ρχοντο ε?? καθ? ε??, ?ρξ?μενοι ?π? τ?ν πρεσβυτ?ρων ??ω? τ?ν ?σχ?των?? κα? κατελε?φθη μ?νο? ?? ?ησο???, κα? ? γυν? ?ν μ?σ? ο?σα*. 10??νακ?ψα? δ? ? ?ησο??,b ε?πεν α?τ?, ??? “Γ?ναι*, πο? ε?σιν ??κε?νοι ο? κατ?γορο? σου?;c ο?δε?? σε κατ?κρινεν;” 11?? δ? ε?πεν, “Ο?δε??, κ?ριε.”Ε?πεν* δ? ?α?τ?? ? ?ησο??, “Ο?δ? ?γ? σε κατακρ?νω? πορε?ου κα? [?π? το? ν?ν] μηκ?τι ?μ?ρτανε.” Jesus the Light of the World(1 John 1:5-10)12?Π?λιν ο?ν α?το?? ?λ?λησεν ? ?ησο?? λ?γων “?γ? ε?μι τ? φ?? το? κ?σμου? ? ?κολουθ?ν ?μο?* ο? μ? περιπατ?σ? ?ν τ? σκοτ??, ?λλ’ ?ξει τ? φ?? τ?? ζω??.” 13?Ε?πον ο?ν α?τ? ο? Φαρισα?οι “Σ? περ? σεαυτο? μαρτυρε??? ? μαρτυρ?α σου ο?κ ?στιν ?ληθ??.” 14??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?το?? “Κ?ν ?γ? μαρτυρ? περ? ?μαυτο?, ?ληθ?? ?στιν ? μαρτυρ?α μου, ?τι ο?δα π?θεν ?λθον κα? πο? ?π?γω? ?με?? δ? ο?κ ο?δατε π?θεν ?ρχομαι ? πο? ?π?γω. 15??με?? κατ? τ?ν σ?ρκα κρ?νετε, ?γ? ο? κρ?νω ο?δ?να. 16?κα? ??ν κρ?νω δ? ?γ?, ? κρ?σι? ? ?μ? ?ληθιν? ?στιν, ?τι μ?νο? ο?κ ε?μ?, ?λλ’ ?γ? κα? ? π?μψα? με ?πατ?ρ?. 17?Κα? ?ν τ? ν?μ? δ? τ? ?μετ?ρ? γ?γραπται ?τι δ?ο ?νθρ?πων ? μαρτυρ?α ?ληθ?? ?στιν. 18??γ? ε?μι ? μαρτυρ?ν περ? ?μαυτο?, κα? μαρτυρε? περ? ?μο? ? π?μψα? με Πατ?ρ.” 19??λεγον ο?ν α?τ? “Πο? ?στιν ? Πατ?ρ σου;”?πεκρ?θη ?ησο?? “Ο?τε ?μ? ο?δατε ο?τε τ?ν Πατ?ρα μου? ε? ?μ? ?δειτε, κα? τ?ν Πατ?ρα μου ?ν ?δειτε.” 20?Τα?τα τ? ??ματα ?λ?λησεν ?ν τ? γαζοφυλακ?? διδ?σκων ?ν τ? ?ερ?? κα? ο?δε?? ?π?ασεν α?τ?ν, ?τι ο?πω ?ληλ?θει ? ?ρα α?το?. 21?Ε?πεν ο?ν π?λιν α?το?? “?γ? ?π?γω κα? ζητ?σετ? με, κα? ?ν τ? ?μαρτ?? ?μ?ν ?ποθανε?σθε? ?που ?γ? ?π?γω ?με?? ο? δ?νασθε ?λθε?ν.” 22??λεγον ο?ν ο? ?ουδα?οι “Μ?τι ?ποκτενε? ?αυτ?ν, ?τι λ?γει ‘?που ?γ? ?π?γω ?με?? ο? δ?νασθε ?λθε?ν;’” 23?Κα? ?λεγεν α?το?? “?με?? ?κ τ?ν κ?τω ?στ?, ?γ? ?κ τ?ν ?νω ε?μ?? ?με?? ?κ το?του το? κ?σμου ?στ?, ?γ? ο?κ ε?μ? ?κ το? κ?σμου το?του. 24?ε?πον ο?ν ?μ?ν ?τι ?ποθανε?σθε ?ν τα?? ?μαρτ?αι? ?μ?ν? ??ν γ?ρ μ? πιστε?σητε ?τι ?γ? ε?μι, ?ποθανε?σθε ?ν τα?? ?μαρτ?αι? ?μ?ν.” 25??λεγον ο?ν α?τ? “Σ? τ?? ε?;”Ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Τ?ν ?ρχ?ν ??τι κα? λαλ? ?μ?ν; 26?πολλ? ?χω περ? ?μ?ν λαλε?ν κα? κρ?νειν? ?λλ’ ? π?μψα? με ?ληθ?? ?στιν, κ?γ? ? ?κουσα παρ’ α?το?, τα?τα λαλ? ε?? τ?ν κ?σμον.” 27?Ο?κ ?γνωσαν ?τι τ?ν Πατ?ρα α?το?? ?λεγεν. 28?ε?πεν ο?ν [α?το??] ? ?ησο?? “?ταν ?ψ?σητε τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που, τ?τε γν?σεσθε ?τι ?γ? ε?μι, κα? ?π’ ?μαυτο? ποι? ο?δ?ν, ?λλ? καθ?? ?δ?δαξ?ν με ? Πατ?ρ, τα?τα λαλ?. 29?κα? ? π?μψα? με μετ’ ?μο? ?στιν? ο?κ ?φ?κ?ν με μ?νον, ?τι ?γ? τ? ?ρεστ? α?τ? ποι? π?ντοτε.” The Truth will Set You Free(2 John 1:4-6)30?Τα?τα α?το? λαλο?ντο? πολλο? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν. 31??λεγεν ο?ν ? ?ησο?? πρ?? το?? πεπιστευκ?τα? α?τ? ?ουδα?ου? “??ν ?με?? με?νητε ?ν τ? λ?γ? τ? ?μ?, ?ληθ?? μαθητα? μο? ?στε, 32?κα? γν?σεσθε τ?ν ?λ?θειαν, κα? ? ?λ?θεια ?λευθερ?σει ?μ??.” 33??πεκρ?θησαν πρ?? α?τ?ν “Σπ?ρμα ?βρα?μ ?σμεν, κα? ο?δεν? δεδουλε?καμεν π?ποτε? π?? σ? λ?γει? ?τι ‘?λε?θεροι γεν?σεσθε;’” 34??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι π?? ? ποι?ν τ?ν ?μαρτ?αν δο?λ?? ?στιν τ?? ?μαρτ?α?. 35?? δ? δο?λο? ο? μ?νει ?ν τ? ο?κ?? ε?? τ?ν α??να? ? υ??? μ?νει ε?? τ?ν α??να. 36???ν ο?ν ? Υ??? ?μ?? ?λευθερ?σ?, ?ντω? ?λε?θεροι ?σεσθε. The Children of the Devil37?Ο?δα ?τι σπ?ρμα ?βρα?μ ?στε? ?λλ? ζητε?τ? με ?ποκτε?ναι, ?τι ? λ?γο? ? ?μ?? ο? χωρε? ?ν ?μ?ν. 38?? ?γ? ??ρακα παρ? τ? Πατρ? λαλ?? κα? ?με?? ο?ν ? ?κο?σατε παρ? το? πατρ?? ποιε?τε.” 39??πεκρ?θησαν κα? ε?παν α?τ? “? πατ?ρ ?μ?ν ?βρα?μ ?στιν.”Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Ε? τ?κνα το? ?βρα?μ ?στε, τ? ?ργα το? ?βρα?μ ?ποιε?τε*? 40?ν?ν δ? ζητε?τ? με ?ποκτε?ναι, ?νθρωπον ?? τ?ν ?λ?θειαν ?μ?ν λελ?ληκα, ?ν ?κουσα παρ? το? Θεο?? το?το ?βρα?μ ο?κ ?πο?ησεν. 41??με?? ποιε?τε τ? ?ργα το? πατρ?? ?μ?ν.”Ε?παν [ο?ν] α?τ? “?με?? ?κ πορνε?α? ?ο? γεγενν?μεθα?, ?να Πατ?ρα ?χομεν τ?ν Θε?ν.” 42?Ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Ε? ? Θε?? Πατ?ρ ?μ?ν ?ν, ?γαπ?τε ?ν ?μ?? ?γ? γ?ρ ?κ το? Θεο? ?ξ?λθον κα? ?κω? ο?δ? γ?ρ ?π’ ?μαυτο? ?λ?λυθα, ?λλ’ ?κε?ν?? με ?π?στειλεν. 43?Δι? τ? τ?ν λαλι?ν τ?ν ?μ?ν ο? γιν?σκετε; ?τι ο? δ?νασθε ?κο?ειν τ?ν λ?γον τ?ν ?μ?ν. 44??με?? ?κ το? πατρ?? το? διαβ?λου ?στ? κα? τ?? ?πιθυμ?α? το? πατρ?? ?μ?ν θ?λετε ποιε?ν. ?κε?νο? ?νθρωποκτ?νο? ?ν ?π’ ?ρχ??, κα? ?ν τ? ?ληθε?? ο?κ ?στηκεν, ?τι ο?κ ?στιν ?λ?θεια ?ν α?τ?. ?ταν λαλ? τ? ψε?δο?, ?κ τ?ν ?δ?ων λαλε?, ?τι ψε?στη? ?στ?ν κα? ? πατ?ρ α?το?. 45??γ? δ? ?τι τ?ν ?λ?θειαν λ?γω, ο? πιστε?ετ? μοι. 46?Τ?? ?ξ ?μ?ν ?λ?γχει με περ? ?μαρτ?α?; ε? ?λ?θειαν λ?γω, δι? τ? ?με?? ο? πιστε?ετ? μοι; 47?? ?ν ?κ το? Θεο? τ? ??ματα το? Θεο? ?κο?ει? δι? το?το ?με?? ο?κ ?κο?ετε, ?τι ?κ το? Θεο? ο?κ ?στ?.” Before Abraham was Born, I Am48??πεκρ?θησαν ο? ?ουδα?οι κα? ε?παν α?τ? “Ο? καλ?? λ?γομεν ?με?? ?τι Σαμαρ?τη? ε? σ? κα? δαιμ?νιον ?χει?;” 49??πεκρ?θη ?ησο?? “?γ? δαιμ?νιον ο?κ ?χω, ?λλ? τιμ? τ?ν Πατ?ρα μου, κα? ?με?? ?τιμ?ζετ? με. 50??γ? δ? ο? ζητ? τ?ν δ?ξαν μου? ?στιν ? ζητ?ν κα? κρ?νων. 51??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ??ν τι? τ?ν ?μ?ν λ?γον τηρ?σ?, θ?νατον ο? μ? θεωρ?σ? ε?? τ?ν α??να.” 52?[Ε?πον ο?ν] α?τ? ο? ?ουδα?οι “Ν?ν ?γν?καμεν ?τι δαιμ?νιον ?χει?. ?βρα?μ ?π?θανεν κα? ο? προφ?ται, κα? σ? λ?γει? ‘??ν τι? τ?ν λ?γον μου τηρ?σ?, ο? μ? γε?σηται θαν?του ε?? τ?ν α??να.’ 53?μ? σ? με?ζων ε? το? πατρ?? ?μ?ν ?βρα?μ, ?στι? ?π?θανεν; κα? ο? προφ?ται ?π?θανον? τ?να σεαυτ?ν ποιε??;” 54??πεκρ?θη ?ησο?? “??ν ?γ? δοξ?σω ?μαυτ?ν, ? δ?ξα μου ο?δ?ν ?στιν? ?στιν ? Πατ?ρ μου ? δοξ?ζων με, ?ν ?με?? λ?γετε ?τι ‘Θε?? ?μ?νd ?στιν,’ 55?κα? ο?κ ?γν?κατε α?τ?ν, ?γ? δ? ο?δα α?τ?ν. κ?ν ε?πω ?τι ο?κ ο?δα α?τ?ν, ?σομαι ?μοιο? ?μ?ν ψε?στη?? ?λλ? ο?δα α?τ?ν κα? τ?ν λ?γον α?το? τηρ?. 56??βρα?μ ? πατ?ρ ?μ?ν ?γαλλι?σατο ?να ?δ? τ?ν ?μ?ραν τ?ν ?μ?ν, κα? ε?δεν κα? ?χ?ρη.” 57?Ε?πον* ο?ν ο? ?ουδα?οι πρ?? α?τ?ν “Πεντ?κοντα ?τη ο?πω ?χει? κα? ?βρα?μ ??ρακα?;” 58?Ε?πεν α?το?? ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, πρ?ν ?βρα?μ γεν?σθαι ?γ? ε?μ?.” 59??ραν ο?ν λ?θου? ?να β?λωσιν ?π’ α?τ?ν? ?ησο?? δ? ?κρ?βη κα? ?ξ?λθεν ?κ το? ?ερο?.e a 9 NE, BYZ, and TR include κα? ?π? τ?? συνειδ?σεω? ?λεγχ?μενοιb 10 NE, BYZ, and TR include κα? μηδ?να θεασ?μενο? πλ?ν τ?? γυναικ??c 10 WH and NA do not include?κε?νοι ο? κατ?γορο? σουd 54 WH and TR ?μ?νe 59 BYZ and TR include διελθ?ν δι? μ?σου α?τ?ν· κα? παρ?γεν ο?τω?.John 9Jesus Heals the Man Born Blind1?Κα? παρ?γων ε?δεν ?νθρωπον τυφλ?ν ?κ γενετ??. 2?κα? ?ρ?τησαν α?τ?ν ο? μαθητα? α?το? λ?γοντε? “?αββ?, τ?? ?μαρτεν, ο?το? ? ο? γονε?? α?το?, ?να τυφλ?? γεννηθ?;” 3??πεκρ?θη ?ησο?? “Ο?τε ο?το? ?μαρτεν ο?τε ο? γονε?? α?το?, ?λλ’ ?να φανερωθ? τ? ?ργα το? Θεο? ?ν α?τ?. 4??μ?? δε? ?ργ?ζεσθαι τ? ?ργα το? π?μψαντ?? με ?ω? ?μ?ρα ?στ?ν? ?ρχεται ν?ξ ?τε ο?δε?? δ?ναται ?ργ?ζεσθαι. 5??ταν ?ν τ? κ?σμ? ?, φ?? ε?μι το? κ?σμου.” 6?Τα?τα ε?π?ν ?πτυσεν χαμα? κα? ?πο?ησεν πηλ?ν ?κ το? πτ?σματο?, κα? ?π?χρισεν* α?το? τ?ν πηλ?ν ?π? το?? ?φθαλμο??, 7?κα? ε?πεν α?τ? “?παγε ν?ψαι ε?? τ?ν κολυμβ?θραν το? Σιλω?μ” ? ?ρμηνε?εται ?πεσταλμ?νο?. ?π?λθεν ο?ν κα? ?ν?ψατο, κα? ?λθεν βλ?πων. 8?Ο? ο?ν γε?τονε? κα? ο? θεωρο?ντε? α?τ?ν τ? πρ?τερον, ?τι προσα?τη? ?ν, ?λεγον “Ο?χ ο?τ?? ?στιν ? καθ?μενο? κα? προσαιτ?ν;” 9??λλοι ?λεγον ?τι “Ο?τ?? ?στιν?” ?λλοι ?λεγον “Ο?χ?, ?λλ? ?μοιο? α?τ? ?στιν.”?κε?νο? ?λεγεν ?τι “?γ? ε?μι.” 10??λεγον ο?ν α?τ? “Π?? ο?ν ?νε?χθησ?ν σου ο? ?φθαλμο?;” 11??πεκρ?θη ?κε?νο? “? ?νθρωπο? ? λεγ?μενο? ?ησο?? πηλ?ν ?πο?ησεν κα? ?π?χρισ?ν μου το?? ?φθαλμο?? κα? ε?π?ν μοι ?τι ‘?παγε ε?? τ?ν Σιλω?μ κα? ν?ψαι?’ ?πελθ?ν ο?ν κα? νιψ?μενο? ?ν?βλεψα.” 12?Κα? ε?παν α?τ? “Πο? ?στιν ?κε?νο?;”Λ?γει “Ο?κ ο?δα.” The Pharisees Investigate the Healing13??γουσιν α?τ?ν πρ?? το?? Φαρισα?ου?, τ?ν ποτε τυφλ?ν. 14??ν δ? σ?ββατον ?ν ? ?μ?ρ? τ?ν πηλ?ν ?πο?ησεν ? ?ησο?? κα? ?ν??ξεν α?το? το?? ?φθαλμο??. 15?π?λιν ο?ν ?ρ?των α?τ?ν κα? ο? Φαρισα?οι π?? ?ν?βλεψεν.? δ? ε?πεν α?το?? “Πηλ?ν ?π?θηκ?ν μου ?π? το?? ?φθαλμο??, κα? ?νιψ?μην, κα? βλ?πω.” 16??λεγον ο?ν ?κ τ?ν Φαρισα?ων τιν?? “Ο?κ ?στιν ο?το? παρ? Θεο? ? ?νθρωπο?, ?τι τ? σ?ββατον ο? τηρε?.”?λλοι [δ?] ?λεγον “Π?? δ?ναται ?νθρωπο? ?μαρτωλ?? τοια?τα σημε?α ποιε?ν;”Κα? σχ?σμα ?ν ?ν α?το??. 17?λ?γουσιν ο?ν τ? τυφλ? π?λιν “Τ? σ? λ?γει? περ? α?το?, ?τι ?ν??ξ?ν σου το?? ?φθαλμο??;”? δ? ε?πεν ?τι “Προφ?τη? ?στ?ν.” 18?Ο?κ ?π?στευσαν ο?ν ο? ?ουδα?οι περ? α?το? ?τι ?ν τυφλ?? κα? ?ν?βλεψεν, ?ω? ?του ?φ?νησαν το?? γονε?? α?το? το? ?ναβλ?ψαντο? 19?κα? ?ρ?τησαν α?το?? λ?γοντε? “Ο?τ?? ?στιν ? υ??? ?μ?ν, ?ν ?με?? λ?γετε ?τι τυφλ?? ?γενν?θη; π?? ο?ν βλ?πει ?ρτι;” 20??πεκρ?θησαν ο?ν ο? γονε?? α?το? κα? ε?παν “Ο?δαμεν ?τι ο?τ?? ?στιν ? υ??? ?μ?ν κα? ?τι τυφλ?? ?γενν?θη? 21?π?? δ? ν?ν βλ?πει ο?κ ο?δαμεν, ? τ?? ?νοιξεν α?το? το?? ?φθαλμο?? ?με?? ο?κ ο?δαμεν? α?τ?ν ?ρωτ?σατε, ?λικ?αν ?χει, α?τ?? περ? ?αυτο? λαλ?σει.” 22?Τα?τα ε?παν ο? γονε?? α?το? ?τι ?φοβο?ντο το?? ?ουδα?ου?? ?δη γ?ρ συνετ?θειντο ο? ?ουδα?οι ?να ??ν τι? α?τ?ν ?μολογ?σ? Χριστ?ν, ?ποσυν?γωγο? γ?νηται. 23?δι? το?το ο? γονε?? α?το? ε?παν ?τι “?λικ?αν ?χει, α?τ?ν ?περωτ?σατε.” 24??φ?νησαν ο?ν τ?ν ?νθρωπον ?κ δευτ?ρου ?? ?ν τυφλ??, κα? ε?παν α?τ? “Δ?? δ?ξαν τ? Θε?? ?με?? ο?δαμεν ?τι ο?το? ? ?νθρωπο? ?μαρτωλ?? ?στιν.” 25??πεκρ?θη ο?ν ?κε?νο? “Ε? ?μαρτωλ?? ?στιν ο?κ ο?δα? ?ν ο?δα, ?τι τυφλ?? ?ν ?ρτι βλ?πω.” 26?Ε?πον* ο?ν α?τ? “Τ? ?πο?ησ?ν σοι; π?? ?νοιξ?ν σου το?? ?φθαλμο??;” 27??πεκρ?θη α?το?? “Ε?πον ?μ?ν ?δη κα? ο?κ ?κο?σατε? τ? π?λιν θ?λετε ?κο?ειν; μ? κα? ?με?? θ?λετε α?το? μαθητα? γεν?σθαι;” 28?Κα? ?λοιδ?ρησαν α?τ?ν κα? ε?πον* “Σ? μαθητ?? ε? ?κε?νου, ?με?? δ? το? Μω?σ?ω? ?σμ?ν μαθητα?? 29??με?? ο?δαμεν ?τι Μω?σε? λελ?ληκεν ? Θε??, το?τον δ? ο?κ ο?δαμεν π?θεν ?στ?ν.” 30??πεκρ?θη ? ?νθρωπο? κα? ε?πεν α?το?? “?ν το?τ? γ?ρ τ? θαυμαστ?ν ?στιν, ?τι ?με?? ο?κ ο?δατε π?θεν ?στ?ν, κα? ?νοιξ?ν μου το?? ?φθαλμο??. 31?ο?δαμεν ?τι ?? Θε??? ? ?μαρτωλ?ν ο?κ ?κο?ει, ?λλ’ ??ν τι? θεοσεβ?? ? κα? τ? θ?λημα α?το? ποι?, το?του ?κο?ει. 32??κ το? α??νο? ο?κ ?κο?σθη ?τι ?ν??ξ?ν τι? ?φθαλμο?? τυφλο? γεγεννημ?νου? 33?ε? μ? ?ν ο?το? παρ? Θεο?, ο?κ ?δ?νατο ποιε?ν ο?δ?ν.” 34??πεκρ?θησαν κα? ε?παν α?τ? “?ν ?μαρτ?αι? σ? ?γενν?θη? ?λο?, κα? σ? διδ?σκει? ?μ??;” κα? ?ξ?βαλον α?τ?ν ?ξω. Spiritual Blindness35??κουσεν ?ησο?? ?τι ?ξ?βαλον α?τ?ν ?ξω, κα? ε?ρ?ν α?τ?ν ε?πεν “Σ? πιστε?ει? ε?? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που;”a 36??πεκρ?θη ?κε?νο? κα? ε?πεν “Κα? τ?? ?στιν, Κ?ριε, ?να πιστε?σω ε?? α?τ?ν;” 37?Ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? “Κα? ??ρακα? α?τ?ν κα? ? λαλ?ν μετ? σο? ?κε?ν?? ?στιν.” 38?? δ? ?φη “Πιστε?ω, Κ?ριε?” κα? προσεκ?νησεν α?τ?. 39?Κα? ε?πεν ? ?ησο?? “Ε?? κρ?μα ?γ? ε?? τ?ν κ?σμον το?τον ?λθον, ?να ο? μ? βλ?ποντε? βλ?πωσιν κα? ο? βλ?ποντε? τυφλο? γ?νωνται.”b 40??κουσαν ?κ τ?ν Φαρισα?ων τα?τα ο? μετ’ α?το? ?ντε?, κα? ε?πον* α?τ? “Μ? κα? ?με?? τυφλο? ?σμεν;” 41?Ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? “Ε? τυφλο? ?τε, ο?κ ?ν ε?χετε ?μαρτ?αν? ν?ν δ? λ?γετε ?τι ‘Βλ?πομεν?’ ? ?μαρτ?α ?μ?ν μ?νει.” a 35 BYZ and TR τ?ν υ??ν το? Θεο?b 38-39 Some manuscripts do not include 38 ? δ? ?φη Πιστε?ω, Κ?ριε . . . 39 κα? ε?πεν ? ?ησο??John 10Jesus the Good Shepherd(Psalm 23:1-6; Ezekiel 34:11-24)1?“?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ? μ? ε?σερχ?μενο? δι? τ?? θ?ρα? ε?? τ?ν α?λ?ν τ?ν προβ?των ?λλ? ?ναβα?νων ?λλαχ?θεν, ?κε?νο? κλ?πτη? ?στ?ν κα? λ?στ??? 2?? δ? ε?σερχ?μενο? δι? τ?? θ?ρα? ποιμ?ν ?στιν τ?ν προβ?των. 3?το?τ? ? θυρωρ?? ?νο?γει, κα? τ? πρ?βατα τ?? φων?? α?το? ?κο?ει, κα? τ? ?δια πρ?βατα φωνε? κατ’ ?νομα κα? ?ξ?γει α?τ?. 4??ταν τ? ?δια π?ντα ?κβ?λ?, ?μπροσθεν α?τ?ν πορε?εται, κα? τ? πρ?βατα α?τ? ?κολουθε?, ?τι ο?δασιν τ?ν φων?ν α?το?? 5??λλοτρ?? δ? ο? μ? ?κολουθ?σουσιν, ?λλ? φε?ξονται ?π’ α?το?, ?τι ο?κ ο?δασιν τ?ν ?λλοτρ?ων τ?ν φων?ν.” 6?Τα?την τ?ν παροιμ?αν ε?πεν α?το?? ? ?ησο??? ?κε?νοι δ? ο?κ ?γνωσαν τ?να ?ν ? ?λ?λει α?το??. 7?Ε?πεν ο?ν π?λιν ?α?το??? ? ?ησο?? “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ?γ? ε?μι ? θ?ρα τ?ν προβ?των. 8?π?ντε? ?σοι ?λθον πρ? ?μο? κλ?πται ε?σ?ν κα? λ?στα?? ?λλ’ ο?κ ?κουσαν α?τ?ν τ? πρ?βατα. 9??γ? ε?μι ? θ?ρα? δι’ ?μο? ??ν τι? ε?σ?λθ?, σωθ?σεται, κα? ε?σελε?σεται κα? ?ξελε?σεται κα? νομ?ν ε?ρ?σει. 10?? κλ?πτη? ο?κ ?ρχεται ε? μ? ?να κλ?ψ? κα? θ?σ? κα? ?πολ?σ?? ?γ? ?λθον ?να ζω?ν ?χωσιν κα? περισσ?ν ?χωσιν. 11??γ? ε?μι ? ποιμ?ν ? καλ??. ? ποιμ?ν ? καλ?? τ?ν ψυχ?ν α?το? τ?θησιν ?π?ρ τ?ν προβ?των? 12?? μισθωτ?? κα? ο?κ ?ν ποιμ?ν, ο? ο?κ ?στιν τ? πρ?βατα ?δια, θεωρε? τ?ν λ?κον ?ρχ?μενον κα? ?φ?ησιν τ? πρ?βατα κα? φε?γει,—κα? ? λ?κο? ?ρπ?ζει α?τ? κα? σκορπ?ζει?— 13??τι μισθωτ?? ?στιν κα? ο? μ?λει α?τ? περ? τ?ν προβ?των. 14??γ? ε?μι ? ποιμ?ν ? καλ??, κα? γιν?σκω τ? ?μ? κα? γιν?σκουσ? με τ? ?μ?, 15?καθ?? γιν?σκει με ? Πατ?ρ κ?γ? γιν?σκω τ?ν Πατ?ρα, κα? τ?ν ψυχ?ν μου τ?θημι ?π?ρ τ?ν προβ?των. 16?κα? ?λλα πρ?βατα ?χω ? ο?κ ?στιν ?κ τ?? α?λ?? τα?τη?? κ?κε?να δε? με ?γαγε?ν, κα? τ?? φων?? μου ?κο?σουσιν, κα? γεν?σονται* μ?α πο?μνη, ε?? ποιμ?ν. 17?Δι? το?τ? με ? Πατ?ρ ?γαπ? ?τι ?γ? τ?θημι τ?ν ψυχ?ν μου, ?να π?λιν λ?βω α?τ?ν. 18?ο?δε?? α?ρει* α?τ?ν ?π’ ?μο?, ?λλ’ ?γ? τ?θημι α?τ?ν ?π’ ?μαυτο?. ?ξουσ?αν ?χω θε?ναι α?τ?ν, κα? ?ξουσ?αν ?χω π?λιν λαβε?ν α?τ?ν? τα?την τ?ν ?ντολ?ν ?λαβον παρ? το? Πατρ?? μου.” 19?Σχ?σμα π?λιν ?γ?νετο ?ν το?? ?ουδα?οι? δι? το?? λ?γου? το?του?. 20??λεγον δ? πολλο? ?ξ α?τ?ν “Δαιμ?νιον ?χει κα? μα?νεται? τ? α?το? ?κο?ετε;” 21??λλοι ?λεγον “Τα?τα τ? ??ματα ο?κ ?στιν δαιμονιζομ?νου? μ? δαιμ?νιον δ?ναται τυφλ?ν ?φθαλμο?? ?νο?ξαι;” The Unbelief of the Jews22??γ?νετο τ?τε τ? ?νκα?νιαa ?ν το?? ?εροσολ?μοι?? χειμ?ν ?ν? 23?κα? περιεπ?τει ? ?ησο?? ?ν τ? ?ερ? ?ν τ? στο? το? Σολομ?νο?. 24??κ?κλωσαν ο?ν α?τ?ν ο? ?ουδα?οι κα? ?λεγον α?τ? “?ω? π?τε τ?ν ψυχ?ν ?μ?ν α?ρει?; ε? σ? ε? ? Χριστ??, ε?π?* ?μ?ν παρρησ??.” 25??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? “Ε?πον ?μ?ν, κα? ο? πιστε?ετε? τ? ?ργα ? ?γ? ποι? ?ν τ? ?ν?ματι το? Πατρ?? μου, τα?τα μαρτυρε? περ? ?μο?? 26??λλ? ?με?? ο? πιστε?ετε, ?τι ο?κ ?στ? ?κ τ?ν προβ?των τ?ν ?μ?ν. 27?τ? πρ?βατα τ? ?μ? τ?? φων?? μου ?κο?ουσιν, κ?γ? γιν?σκω α?τ?, κα? ?κολουθο?σ?ν μοι, 28?κ?γ? δ?δωμι α?το?? ζω?ν α??νιον, κα? ο? μ? ?π?λωνται ε?? τ?ν α??να, κα? ο?χ ?ρπ?σει τι? α?τ? ?κ τ?? χειρ?? μου. 29?? Πατ?ρ μου ? δ?δωκ?ν μοι π?ντων με?ζ?ν ?στιν, κα? ο?δε?? δ?ναται ?ρπ?ζειν ?κ τ?? χειρ?? το? Πατρ??. 30??γ? κα? ? Πατ?ρ ?ν ?σμεν.” 31??β?στασαν ?ο?ν? π?λιν λ?θου? ο? ?ουδα?οι ?να λιθ?σωσιν α?τ?ν. 32??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? “Πολλ? ?ργα ??δειξα ?μ?ν? ? καλ? ?κ το? Πατρ??? δι? πο?ον α?τ?ν ?ργον ?μ? λιθ?ζετε;” 33??πεκρ?θησαν α?τ? ο? ?ουδα?οι “Περ? καλο? ?ργου ο? λιθ?ζομ?ν σε ?λλ? περ? βλασφημ?α?, κα? ?τι σ? ?νθρωπο? ?ν ποιε?? σεαυτ?ν Θε?ν.” 34??πεκρ?θη α?το?? ? ?ησο?? “Ο?κ ?στιν γεγραμμ?νον ?ν τ? ν?μ? ?μ?ν ?τι ‘?γ? ε?πα Θεο? ?στε’b; 35?ε? ?κε?νου? ε?πεν θεο?? πρ?? ο?? ? λ?γο? το? Θεο? ?γ?νετο, κα? ο? δ?ναται λυθ?ναι ? γραφ?, 36??ν ? Πατ?ρ ?γ?ασεν κα? ?π?στειλεν ε?? τ?ν κ?σμον ?με?? λ?γετε ?τι ‘Βλασφημε??,’ ?τι ε?πον ‘Υ??? το? Θεο? ε?μι;’ 37?Ε? ο? ποι? τ? ?ργα το? Πατρ?? μου, μ? πιστε?ετ? μοι? 38?ε? δ? ποι?, κ?ν ?μο? μ? πιστε?ητε, το?? ?ργοι? πιστε?ετε, ?να γν?τε κα? γιν?σκητε ?τι ?ν ?μο? ? Πατ?ρ κ?γ? ?ν τ? Πατρ?.” 39??ζ?τουν ο?ν α?τ?ν ? π?λιν πι?σαι? κα? ?ξ?λθεν ?κ τ?? χειρ?? α?τ?ν. John's Testimony Confirmed40?Κα? ?π?λθεν π?λιν π?ραν το? ?ορδ?νου ε?? τ?ν τ?πον ?που ?ν ?ω?ννη? τ? πρ?τον βαπτ?ζων, κα? ?μεινεν* ?κε?. 41?κα? πολλο? ?λθον πρ?? α?τ?ν κα? ?λεγον ?τι “?ω?ννη? μ?ν σημε?ον ?πο?ησεν ο?δ?ν, π?ντα δ? ?σα ε?πεν ?ω?ννη? περ? το?του ?ληθ? ?ν.” 42?κα? πολλο? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν ?κε?. a 22 That is, Hanukkah, also called the Feast of Lightsb 34 Psalm 82:6John 11The Death of Lazarus1??ν δ? τι? ?σθεν?ν, Λ?ζαρο? ?π? Βηθαν?α?, ?κ τ?? κ?μη? Μαρ?α? κα? Μ?ρθα? τ?? ?δελφ?? α?τ??. 2??ν δ? Μαρι?μ ? ?λε?ψασα τ?ν Κ?ριον μ?ρ? κα? ?κμ?ξασα το?? π?δα? α?το? τα?? θριξ?ν α?τ??, ?? ? ?δελφ?? Λ?ζαρο? ?σθ?νει. 3??π?στειλαν ο?ν α? ?δελφα? πρ?? α?τ?ν λ?γουσαι “Κ?ριε, ?δε ?ν φιλε?? ?σθενε?.” 4??κο?σα? δ? ? ?ησο?? ε?πεν “Α?τη ? ?σθ?νεια ο?κ ?στιν πρ?? θ?νατον ?λλ’ ?π?ρ τ?? δ?ξη? το? Θεο?, ?να δοξασθ? ? Υ??? το? Θεο? δι’ α?τ??.” 5??γ?πα δ? ? ?ησο?? τ?ν Μ?ρθαν κα? τ?ν ?δελφ?ν α?τ?? κα? τ?ν Λ?ζαρον. 6??? ο?ν ?κουσεν ?τι ?σθενε?, τ?τε μ?ν ?μεινεν ?ν ? ?ν τ?π? δ?ο ?μ?ρα?? 7??πειτα μετ? το?το λ?γει το?? μαθητα?? “?γωμεν ε?? τ?ν ?ουδα?αν π?λιν.” 8?Λ?γουσιν α?τ? ο? μαθητα? “?αββ?, ν?ν ?ζ?τουν σε λιθ?σαι ο? ?ουδα?οι, κα? π?λιν ?π?γει? ?κε?;” 9??πεκρ?θη ?ησο?? “Ο?χ? δ?δεκα ?ρα? ε?σιν τ?? ?μ?ρα?; ??ν τι? περιπατ? ?ν τ? ?μ?ρ?, ο? προσκ?πτει, ?τι τ? φ?? το? κ?σμου το?του βλ?πει? 10???ν δ? τι? περιπατ? ?ν τ? νυκτ?, προσκ?πτει, ?τι τ? φ?? ο?κ ?στιν ?ν α?τ?.” 11?Τα?τα ε?πεν, κα? μετ? το?το λ?γει α?το?? “Λ?ζαρο? ? φ?λο? ?μ?ν κεκο?μηται? ?λλ? πορε?ομαι ?να ?ξυπν?σω α?τ?ν.” 12?Ε?παν ο?ν ο? μαθητα? α?τ? “Κ?ριε, ε? κεκο?μηται, σωθ?σεται.” 13?ε?ρ?κει δ? ? ?ησο?? περ? το? θαν?του α?το?? ?κε?νοι δ? ?δοξαν ?τι περ? τ?? κοιμ?σεω? το? ?πνου λ?γει. 14?Τ?τε ο?ν ε?πεν α?το?? ? ?ησο?? παρρησ?? “Λ?ζαρο? ?π?θανεν, 15?κα? χα?ρω δι’ ?μ??, ?να πιστε?σητε, ?τι ο?κ ?μην ?κε?? ?λλ? ?γωμεν πρ?? α?τ?ν.” 16?Ε?πεν ο?ν Θωμ?? ? λεγ?μενο? Δ?δυμο? το?? συμμαθητα?? “?γωμεν κα? ?με?? ?να ?ποθ?νωμεν μετ’ α?το?.” Jesus Comforts Martha and Mary17??λθ?ν ο?ν ? ?ησο?? ε?ρεν α?τ?ν τ?σσαρα? ?δη ?μ?ρα? ?χοντα ?ν τ? μνημε??. 18??ν δ? ??? Βηθαν?α ?γγ?? τ?ν ?εροσολ?μων ?? ?π? σταδ?ων δεκαπ?ντε.a 19?πολλο? δ? ?κ τ?ν ?ουδα?ων ?ληλ?θεισαν πρ?? τ?ν Μ?ρθαν κα? Μαρι?μ, ?να παραμυθ?σωνται α?τ?? περ? το? ?δελφο?. 20?? ο?ν Μ?ρθα ?? ?κουσεν ?τι ?ησο?? ?ρχεται, ?π?ντησεν α?τ?? Μαρι?μ δ? ?ν τ? ο?κ? ?καθ?ζετο. 21?Ε?πεν ο?ν ? Μ?ρθα πρ?? ?τ?ν? ?ησο?ν “Κ?ριε, ε? ?? ?δε, ο?κ ?ν ?π?θανεν ? ?δελφ?? μου. 22?[?λλ?] κα? ν?ν ο?δα ?τι ?σα ?ν α?τ?σ? τ?ν Θε?ν δ?σει σοι ? Θε??.” 23?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?ναστ?σεται ? ?δελφ?? σου.” 24?Λ?γει α?τ? ? Μ?ρθα “Ο?δα ?τι ?ναστ?σεται ?ν τ? ?ναστ?σει ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?.” 25?Ε?πεν α?τ? ? ?ησο?? “?γ? ε?μι ? ?ν?στασι? κα? ? ζω?? ? πιστε?ων ε?? ?μ? κ?ν ?ποθ?ν? ζ?σεται, 26?κα? π?? ? ζ?ν κα? πιστε?ων ε?? ?μ? ο? μ? ?ποθ?ν? ε?? τ?ν α??να? πιστε?ει? το?το;” 27?Λ?γει α?τ? “Να?, Κ?ριε? ?γ? πεπ?στευκα ?τι σ? ε? ? Χριστ?? ? Υ??? το? Θεο? ? ε?? τ?ν κ?σμον ?ρχ?μενο?.” 28?Κα? το?το ε?πο?σα ?π?λθεν κα? ?φ?νησεν Μαρι?μ τ?ν ?δελφ?ν α?τ?? λ?θρ? ε?πο?σα “? Διδ?σκαλο? π?ρεστιν κα? φωνε? σε.” 29??κε?νη δ? ?? ?κουσεν, ?γ?ρθη* ταχ? κα? ?ρχετο πρ?? α?τ?ν? 30?Ο?πω δ? ?ληλ?θει ? ?ησο?? ε?? τ?ν κ?μην, ?λλ’ ?ν ?τι ?ν τ? τ?π? ?που ?π?ντησεν α?τ? ? Μ?ρθα. 31?ο? ο?ν ?ουδα?οι ο? ?ντε? μετ’ α?τ?? ?ν τ? ο?κ?? κα? παραμυθο?μενοι α?τ?ν, ?δ?ντε? τ?ν Μαρι?μ ?τι ταχ?ω? ?ν?στη κα? ?ξ?λθεν, ?κολο?θησαν α?τ?, δ?ξαντε? ?τι ?π?γει ε?? τ? μνημε?ον ?να κλα?σ? ?κε?. 32?? ο?ν Μαρι?μ ?? ?λθεν ?που ?ν ?ησο??, ?δο?σα α?τ?ν ?πεσεν α?το? πρ?? το?? π?δα?, λ?γουσα α?τ? “Κ?ριε, ε? ?? ?δε, ο?κ ?ν μου ?π?θανεν ? ?δελφ??.” 33??ησο?? ο?ν ?? ε?δεν α?τ?ν κλα?ουσαν κα? το?? συνελθ?ντα? α?τ? ?ουδα?ου? κλα?οντα?, ?νεβριμ?σατο τ? πνε?ματιb κα? ?τ?ραξεν ?αυτ?ν, 34?κα? ε?πεν “Πο? τεθε?κατε α?τ?ν;”Λ?γουσιν α?τ? “Κ?ριε, ?ρχου κα? ?δε.” 35??δ?κρυσεν ? ?ησο??. 36??λεγον ο?ν ο? ?ουδα?οι “?δε π?? ?φ?λει α?τ?ν.” 37?Τιν?? δ? ?ξ α?τ?ν ε?παν “Ο?κ ?δ?νατο ο?το? ? ?νο?ξα? το?? ?φθαλμο?? το? τυφλο? ποι?σαι ?να κα? ο?το? μ? ?ποθ?ν?;” Jesus Raises Lazarus(Acts 20:7-12)38??ησο?? ο?ν π?λιν ?μβριμ?μενο? ?ν ?αυτ? ?ρχεται ε?? τ? μνημε?ον? ?ν δ? σπ?λαιον, κα? λ?θο? ?π?κειτο ?π’ α?τ?. 39?λ?γει ? ?ησο?? “?ρατε τ?ν λ?θον.”Λ?γει α?τ? ? ?δελφ? το? τετελευτηκ?το? Μ?ρθα “Κ?ριε, ?δη ?ζει? τεταρτα?ο? γ?ρ ?στιν.” 40?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Ο?κ ε?π?ν σοι ?τι ??ν πιστε?σ?? ?ψ? τ?ν δ?ξαν το? Θεο?;” 41??ραν ο?ν τ?ν λ?θον. ? δ? ?ησο?? ?ρεν το?? ?φθαλμο?? ?νω κα? ε?πεν “Π?τερ, ε?χαριστ? σοι ?τι ?κουσ?? μου. 42??γ? δ? ?δειν ?τι π?ντοτ? μου ?κο?ει?? ?λλ? δι? τ?ν ?χλον τ?ν περιεστ?τα ε?πον, ?να πιστε?σωσιν ?τι σ? με ?π?στειλα?.” 43?Κα? τα?τα ε?π?ν φων? μεγ?λ? ?κρα?γασεν “Λ?ζαρε, δε?ρο ?ξω.” 44??ξ?λθεν ? τεθνηκ?? δεδεμ?νο? το?? π?δα? κα? τ?? χε?ρα? κειρ?αι?, κα? ? ?ψι? α?το? σουδαρ?? περιεδ?δετο.Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Λ?σατε α?τ?ν κα? ?φετε α?τ?ν ?π?γειν.” The Plot to Kill Jesus(Matthew 26:1-5; Mark 14:1-2; Luke 22:1-6)45?Πολλο? ο?ν ?κ τ?ν ?ουδα?ων, ο? ?λθ?ντε? πρ?? τ?ν Μαρι?μ κα? θεασ?μενοι ?* ?πο?ησεν, ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν? 46?τιν?? δ? ?ξ α?τ?ν ?π?λθον πρ?? το?? Φαρισα?ου? κα? ε?παν α?το?? ? ?πο?ησεν ?ησο??. 47?Συν?γαγον ο?ν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? Φαρισα?οι συν?δριον, κα? ?λεγον “Τ? ποιο?μεν, ?τι ο?το? ? ?νθρωπο? πολλ? ποιε? σημε?α; 48???ν ?φ?μεν α?τ?ν ο?τω?, π?ντε? πιστε?σουσιν ε?? α?τ?ν, κα? ?λε?σονται ο? ?ωμα?οι κα? ?ρο?σιν ?μ?ν κα? τ?ν τ?πον κα? τ? ?θνο?.” 49?Ε?? δ? τι? ?ξ α?τ?ν Κα??φα?, ?ρχιερε?? ?ν το? ?νιαυτο? ?κε?νου, ε?πεν α?το?? “?με?? ο?κ ο?δατε ο?δ?ν, 50?ο?δ? λογ?ζεσθε ?τι συμφ?ρει ?μ?ν ?να ε?? ?νθρωπο? ?ποθ?ν? ?π?ρ το? λαο? κα? μ? ?λον τ? ?θνο? ?π?ληται.” 51?Το?το δ? ?φ’ ?αυτο? ο?κ ε?πεν, ?λλ? ?ρχιερε?? ?ν το? ?νιαυτο? ?κε?νου ?προφ?τευσεν ?τι ?μελλεν ?ησο?? ?ποθν?σκειν ?π?ρ το? ?θνου?, 52?κα? ο?χ ?π?ρ το? ?θνου? μ?νον, ?λλ’ ?να κα? τ? τ?κνα το? Θεο? τ? διεσκορπισμ?να συναγ?γ? ε?? ?ν. 53??π’ ?κε?νη? ο?ν τ?? ?μ?ρα? ?βουλε?σαντο ?να ?ποκτε?νωσιν α?τ?ν. 54?? ο?ν ?ησο?? ο?κ?τι παρρησ?? περιεπ?τει ?ν το?? ?ουδα?οι?, ?λλ? ?π?λθεν ?κε?θεν ε?? τ?ν χ?ραν ?γγ?? τ?? ?ρ?μου, ε?? ?φρα?μ λεγομ?νην π?λιν, κ?κε? ?μεινεν μετ? τ?ν μαθητ?ν. 55??ν δ? ?γγ?? τ? π?σχα τ?ν ?ουδα?ων, κα? ?ν?βησαν πολλο? ε?? ?εροσ?λυμα ?κ τ?? χ?ρα? πρ? το? π?σχα, ?να ?γν?σωσιν ?αυτο??. 56??ζ?τουν ο?ν τ?ν ?ησο?ν κα? ?λεγον μετ’ ?λλ?λων ?ν τ? ?ερ? ?στηκ?τε? “Τ? δοκε? ?μ?ν; ?τι ο? μ? ?λθ? ε?? τ?ν ?ορτ?ν;” 57?δεδ?κεισαν δ? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? Φαρισα?οι ?ντολ?? ?να ??ν τι? γν? πο? ?στιν μην?σ?, ?πω? πι?σωσιν α?τ?ν. a 18 Greek fifteen stadia; about 1.7 miles or 2.75 kilometers.b 33 Or He was angry in His spirit; also in verse 38John 12Mary Anoints Jesus(Matthew 26:6-13; Mark 14:3-9)1?? ο?ν ?ησο?? πρ? ?ξ ?μερ?ν το? π?σχα ?λθεν ε?? Βηθαν?αν, ?που ?ν Λ?ζαρο?, ?ν ?γειρεν ?κ νεκρ?ν ?ησο??. 2??πο?ησαν ο?ν α?τ? δε?πνον ?κε?, κα? ? Μ?ρθα διηκ?νει, ? δ? Λ?ζαρο? ε?? ?ν ?κ τ?ν ?νακειμ?νων σ?ν α?τ?? 3?? ο?ν Μαρι?μ λαβο?σα λ?τρανa μ?ρου ν?ρδου πιστικ?? πολυτ?μου ?λειψεν το?? π?δα? το? ?ησο? κα? ?ξ?μαξεν τα?? θριξ?ν α?τ?? το?? π?δα? α?το?? ? δ? ο?κ?α ?πληρ?θη ?κ τ?? ?σμ?? το? μ?ρου. 4?Λ?γει δ? ?ο?δα? ? ?σκαρι?τη? ε?? [?κ] τ?ν μαθητ?ν α?το?, ? μ?λλων α?τ?ν παραδιδ?ναι 5?“Δι? τ? το?το τ? μ?ρον ο?κ ?πρ?θη τριακοσ?ων δηναρ?ωνb κα? ?δ?θη πτωχο??;” 6?ε?πεν δ? το?το ο?χ ?τι περ? τ?ν πτωχ?ν ?μελεν α?τ?, ?λλ’ ?τι κλ?πτη? ?ν κα? τ? γλωσσ?κομον ?χων τ? βαλλ?μενα ?β?σταζεν. 7?Ε?πεν ο?ν ? ?ησο?? “?φε? α?τ?ν, ?να ε?? τ?ν ?μ?ραν το? ?νταφιασμο? μου τηρ?σ? α?τ?? 8?το?? πτωχο?? γ?ρ π?ντοτε ?χετε μεθ’ ?αυτ?ν,c ?μ? δ? ο? π?ντοτε ?χετε.” The Plot to Kill Lazarus9??γνω ο?ν ? ?χλο? πολ?? ?κ τ?ν ?ουδα?ων ?τι ?κε? ?στιν, κα? ?λθον ο? δι? τ?ν ?ησο?ν μ?νον, ?λλ’ ?να κα? τ?ν Λ?ζαρον ?δωσιν ?ν ?γειρεν ?κ νεκρ?ν. 10??βουλε?σαντο δ? ο? ?ρχιερε?? ?να κα? τ?ν Λ?ζαρον ?ποκτε?νωσιν, 11??τι πολλο? δι’ α?τ?ν ?π?γον τ?ν ?ουδα?ων κα? ?π?στευον ε?? τ?ν ?ησο?ν. The Triumphal Entry(Zechariah 9:9-13; Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; Luke 19:28-40)12?Τ? ?πα?ριον ? ?χλο? πολ?? ? ?λθ?ν ε?? τ?ν ?ορτ?ν, ?κο?σαντε? ?τι ?ρχεται ??? ?ησο?? ε?? ?εροσ?λυμα, 13??λαβον τ? βα?α τ?ν φοιν?κων κα? ?ξ?λθον ε?? ?π?ντησιν α?τ?, κα? ?κρα?γαζον“?σανν?,”d“Ε?λογημ?νο? ? ?ρχ?μενο? ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου,”e“Κα? ? Βασιλε?? το? ?σρα?λ.”f 14?Ε?ρ?ν δ? ? ?ησο?? ?ν?ριον ?κ?θισεν ?π’ α?τ?, καθ?? ?στιν γεγραμμ?νον 15?“Μ? φοβο?, θυγ?τηρ Σι?ν??δο? ? Βασιλε?? σου ?ρχεται,καθ?μενο? ?π? π?λον ?νου.”g 16?Τα?τα ο?κ ?γνωσαν α?το? ο? μαθητα? τ? πρ?τον, ?λλ’ ?τε ?δοξ?σθη ?ησο?? τ?τε ?μν?σθησαν ?τι τα?τα ?ν ?π’ α?τ? γεγραμμ?να κα? τα?τα ?πο?ησαν α?τ?. 17??μαρτ?ρει ο?ν ? ?χλο? ? ?ν μετ’ α?το? ?τε τ?ν Λ?ζαρον ?φ?νησεν ?κ το? μνημε?ου κα? ?γειρεν α?τ?ν ?κ νεκρ?ν. 18?δι? το?το κα? ?π?ντησεν α?τ? ? ?χλο?, ?τι ?κουσαν το?το α?τ?ν πεποιηκ?ναι τ? σημε?ον. 19?Ο? ο?ν Φαρισα?οι ε?παν πρ?? ?αυτο?? “Θεωρε?τε ?τι ο?κ ?φελε?τε ο?δ?ν? ?δε ? κ?σμο? ?π?σω α?το? ?π?λθεν.” Jesus Predicts His Death20??σαν δ? ?λλην?? τινε? ?κ τ?ν ?ναβαιν?ντων ?να προσκυν?σωσιν ?ν τ? ?ορτ?? 21?ο?τοι ο?ν προσ?λθον Φιλ?ππ? τ? ?π? Βηθσα?δ? τ?? Γαλιλα?α?, κα? ?ρ?των α?τ?ν λ?γοντε? “Κ?ριε, θ?λομεν τ?ν ?ησο?ν ?δε?ν.” 22??ρχεται ? Φ?λιππο? κα? λ?γει τ? ?νδρ??? ?ρχεται ?νδρ?α? κα? Φ?λιππο? κα? λ?γουσιν τ? ?ησο?. 23?? δ? ?ησο?? ?ποκρ?νεται α?το?? λ?γων “?λ?λυθεν ? ?ρα ?να δοξασθ? ? Υ??? το? ?νθρ?που. 24??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ??ν μ? ? κ?κκο? το? σ?του πεσ?ν ε?? τ?ν γ?ν ?ποθ?ν?, α?τ?? μ?νο? μ?νει? ??ν δ? ?ποθ?ν?, πολ?ν καρπ?ν φ?ρει. 25?? φιλ?ν τ?ν ψυχ?ν α?το? ?πολλ?ει α?τ?ν, κα? ? μισ?ν τ?ν ψυχ?ν α?το? ?ν τ? κ?σμ? το?τ? ε?? ζω?ν α??νιον φυλ?ξει α?τ?ν. 26???ν ?μο? τι? διακον?, ?μο? ?κολουθε?τω, κα? ?που ε?μ? ?γ?, ?κε? κα? ? δι?κονο? ? ?μ?? ?σται? ??ν τι? ?μο? διακον?, τιμ?σει α?τ?ν ? Πατ?ρ. 27?Ν?ν ? ψυχ? μου τετ?ρακται, κα? τ? ε?πω; ‘Π?τερ, σ?σ?ν με ?κ τ?? ?ρα? τα?τη?.’ ?λλ? δι? το?το ?λθον ε?? τ?ν ?ραν τα?την. 28?Π?τερ, δ?ξασ?ν σου τ? ?νομα.”?λθεν ο?ν φων? ?κ το? ο?ρανο? “Κα? ?δ?ξασα κα? π?λιν δοξ?σω.” 29?? ο?ν ?χλο? ? ?στ?? κα? ?κο?σα? ?λεγεν “Βροντ?ν γεγον?ναι?” ?λλοι ?λεγον “?γγελο? α?τ? λελ?ληκεν.” 30??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν “Ο? δι’ ?μ? ? φων? α?τη γ?γονεν ?λλ? δι’ ?μ??. 31?ν?ν κρ?σι? ?στ?ν το? κ?σμου το?του? ν?ν ? ?ρχων το? κ?σμου το?του ?κβληθ?σεται ?ξω? 32?κ?γ? ??ν ?ψωθ? ?κ τ?? γ??, π?ντα? ?λκ?σω πρ?? ?μαυτ?ν.” 33?το?το δ? ?λεγεν σημα?νων πο?? θαν?τ? ?μελλεν ?ποθν?σκειν. 34??πεκρ?θη ο?ν α?τ? ? ?χλο? “?με?? ?κο?σαμεν ?κ το? ν?μου ?τι ? Χριστ?? μ?νει ε?? τ?ν α??να, κα? π?? λ?γει? σ? ?τι δε? ?ψωθ?ναι τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που; τ?? ?στιν ο?το? ? Υ??? το? ?νθρ?που;” 35?Ε?πεν ο?ν α?το?? ? ?ησο?? “?τι μικρ?ν χρ?νον τ? φ?? ?ν ?μ?ν ?στιν. περιπατε?τε ?? τ? φ?? ?χετε, ?να μ? σκοτ?α ?μ?? καταλ?β?? κα? ? περιπατ?ν ?ν τ? σκοτ?? ο?κ ο?δεν πο? ?π?γει. 36??? τ? φ?? ?χετε, πιστε?ετε ε?? τ? φ??, ?να υ?ο? φωτ?? γ?νησθε.”Τα?τα ?λ?λησεν ?ησο??, κα? ?πελθ?ν ?κρ?βη ?π’ α?τ?ν. Belief and Unbelief37?Τοσα?τα δ? α?το? σημε?α πεποιηκ?το? ?μπροσθεν α?τ?ν ο?κ ?π?στευον ε?? α?τ?ν, 38??να ? λ?γο? ?σα?ου το? προφ?του πληρωθ? ?ν ε?πεν“Κ?ριε, τ?? ?π?στευσεν τ? ?κο? ?μ?ν;κα? ? βραχ?ων Κυρ?ου τ?νι ?πεκαλ?φθη;”h 39?Δι? το?το ο?κ ?δ?ναντο πιστε?ειν, ?τι π?λιν ε?πεν ?σα?α? 40?“Τετ?φλωκεν α?τ?ν το?? ?φθαλμο??κα? ?π?ρωσεν α?τ?ν τ?ν καρδ?αν,?να μ? ?δωσιν το?? ?φθαλμο??κα? νο?σωσιν τ? καρδ??κα? στραφ?σιν,κα? ??σομαι α?το??.”i 41?Τα?τα ε?πεν ?σα?α? ?τι ε?δεν τ?ν δ?ξαν α?το?, κα? ?λ?λησεν περ? α?το?. 42??μω? μ?ντοι κα? ?κ τ?ν ?ρχ?ντων πολλο? ?π?στευσαν ε?? α?τ?ν, ?λλ? δι? το?? Φαρισα?ου? ο?χ ?μολ?γουν, ?να μ? ?ποσυν?γωγοι γ?νωνται? 43??γ?πησαν γ?ρ τ?ν δ?ξαν τ?ν ?νθρ?πων μ?λλον ?περ τ?ν δ?ξαν το? Θεο?. 44??ησο?? δ? ?κραξεν κα? ε?πεν “? πιστε?ων ε?? ?μ? ο? πιστε?ει ε?? ?μ? ?λλ? ε?? τ?ν π?μψαντ? με, 45?κα? ? θεωρ?ν ?μ? θεωρε? τ?ν π?μψαντ? με. 46??γ? φ?? ε?? τ?ν κ?σμον ?λ?λυθα, ?να π?? ? πιστε?ων ε?? ?μ? ?ν τ? σκοτ?? μ? με?ν?. 47?Κα? ??ν τ?? μου ?κο?σ? τ?ν ?ημ?των κα? μ? φυλ?ξ?, ?γ? ο? κρ?νω α?τ?ν? ο? γ?ρ ?λθον ?να κρ?νω τ?ν κ?σμον, ?λλ’ ?να σ?σω τ?ν κ?σμον. 48?? ?θετ?ν ?μ? κα? μ? λαμβ?νων τ? ??ματ? μου ?χει τ?ν κρ?νοντα α?τ?ν? ? λ?γο? ?ν ?λ?λησα, ?κε?νο? κρινε? α?τ?ν ?ν τ? ?σχ?τ? ?μ?ρ?? 49??τι ?γ? ?ξ ?μαυτο? ο?κ ?λ?λησα, ?λλ’ ? π?μψα? με Πατ?ρ α?τ?? μοι ?ντολ?ν δ?δωκεν τ? ε?πω κα? τ? λαλ?σω. 50?κα? ο?δα ?τι ? ?ντολ? α?το? ζω? α??νι?? ?στιν. ? ο?ν ?γ? λαλ?, καθ?? ε?ρηκ?ν μοι ? Πατ?ρ, ο?τω? λαλ?.” a 3 Greek litra, or about a half literb 5 A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)c 8 See Deuteronomy 15:11d 13 Psalm 118:25e 13 Psalm 118:26f 13 Zephaniah 3:15g 15 Zechariah 9:9h 38 Isaiah 53:1i 40 Isaiah 6:10John 13Jesus Washes His Disciples' Feet1?Πρ? δ? τ?? ?ορτ?? το? π?σχα ε?δ?? ? ?ησο?? ?τι ?λθεν α?το? ? ?ρα ?να μεταβ? ?κ το? κ?σμου το?του πρ?? τ?ν Πατ?ρα, ?γαπ?σα? το?? ?δ?ου? το?? ?ν τ? κ?σμ?, ε?? τ?λο? ?γ?πησεν α?το??. 2?κα? δε?πνου γινομ?νου, το? διαβ?λου ?δη βεβληκ?το? ε?? τ?ν καρδ?αν ?να παραδο? α?τ?ν ?ο?δα? Σ?μωνο? ?σκαρι?του, 3?ε?δ?? ?τι π?ντα ?δωκεν α?τ? ? Πατ?ρ ε?? τ?? χε?ρα?, κα? ?τι ?π? Θεο? ?ξ?λθεν κα? πρ?? τ?ν Θε?ν ?π?γει, 4??γε?ρεται ?κ το? δε?πνου κα? τ?θησιν τ? ?μ?τια, κα? λαβ?ν λ?ντιον δι?ζωσεν ?αυτ?ν? 5?ε?τα β?λλει ?δωρ ε?? τ?ν νιπτ?ρα, κα? ?ρξατο ν?πτειν το?? π?δα? τ?ν μαθητ?ν κα? ?κμ?σσειν τ? λεντ?? ? ?ν διεζωσμ?νο?. 6??ρχεται ο?ν πρ?? Σ?μωνα Π?τρον? λ?γει α?τ? “Κ?ριε, σ? μου ν?πτει? το?? π?δα?;” 7??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “? ?γ? ποι? σ? ο?κ ο?δα? ?ρτι, γν?σ? δ? μετ? τα?τα.” 8?Λ?γει α?τ? Π?τρο? “Ο? μ? ν?ψ?? μου το?? π?δα? ε?? τ?ν α??να.”?πεκρ?θη ?ησο?? α?τ? “??ν μ? ν?ψω σε, ο?κ ?χει? μ?ρο? μετ’ ?μο?.” 9?Λ?γει α?τ? Σ?μων Π?τρο? “Κ?ριε, μ? το?? π?δα? μου μ?νον ?λλ? κα? τ?? χε?ρα? κα? τ?ν κεφαλ?ν.” 10?Λ?γει α?τ? ??? ?ησο?? “? λελουμ?νο? ο?κ ?χει χρε?αν ε? μ? το?? π?δα? ν?ψασθαι, ?λλ’ ?στιν καθαρ?? ?λο?? κα? ?με?? καθαρο? ?στε, ?λλ’ ο?χ? π?ντε?.” 11??δει γ?ρ τ?ν παραδιδ?ντα α?τ?ν? δι? το?το ε?πεν ?τι “Ο?χ? π?ντε? καθαρο? ?στε.” 12??τε ο?ν ?νιψεν το?? π?δα? α?τ?ν κα? ?λαβεν τ? ?μ?τια α?το? κα? ?ν?πεσεν π?λιν, ε?πεν α?το?? “Γιν?σκετε τ? πεπο?ηκα ?μ?ν; 13??με?? φωνε?τ? με ? Διδ?σκαλο? κα? ? Κ?ριο?, κα? καλ?? λ?γετε? ε?μ? γ?ρ. 14?ε? ο?ν ?γ? ?νιψα ?μ?ν το?? π?δα? ? Κ?ριο? κα? ? Διδ?σκαλο?, κα? ?με?? ?φε?λετε ?λλ?λων ν?πτειν το?? π?δα?? 15??π?δειγμα γ?ρ ?δωκα ?μ?ν ?να καθ?? ?γ? ?πο?ησα ?μ?ν κα? ?με?? ποι?τε. 16??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ο?κ ?στιν δο?λο? με?ζων το? κυρ?ου α?το?, ο?δ? ?π?στολο? με?ζων το? π?μψαντο? α?τ?ν. 17?ε? τα?τα ο?δατε, μακ?ριο? ?στε ??ν ποι?τε α?τ?. Jesus Predicts His Betrayal(Psalm 41:1-13; Matthew 26:17-25; Mark 14:12-21; Luke 22:7-13)18?Ο? περ? π?ντων ?μ?ν λ?γω? ?γ? ο?δα τ?να? ?ξελεξ?μην? ?λλ’ ?να ? γραφ? πληρωθ? ‘? τρ?γων μου τ?ν ?ρτον ?π?ρεν ?π’ ?μ? τ?ν πτ?ρναν α?το?.’a 19??π’ ?ρτι λ?γω ?μ?ν πρ? το? γεν?σθαι, ?να πιστε?σητε* ?ταν γ?νηται ?τι ?γ? ε?μι. 20??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ? λαμβ?νων ?ν τινα π?μψω ?μ? λαμβ?νει, ? δ? ?μ? λαμβ?νων λαμβ?νει τ?ν π?μψαντ? με.” 21?Τα?τα ε?π?ν ??? ?ησο?? ?ταρ?χθη τ? πνε?ματι κα? ?μαρτ?ρησεν κα? ε?πεν “?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι ε?? ?ξ ?μ?ν παραδ?σει με.” 22??βλεπον ε?? ?λλ?λου? ο? μαθητα? ?πορο?μενοι περ? τ?νο? λ?γει. 23??ν ?νακε?μενο? ε?? ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? ?ν τ? κ?λπ? το? ?ησο?, ?ν ?γ?πα ? ?ησο??? 24?νε?ει ο?ν το?τ? Σ?μων Π?τρο? ?πυθ?σθαι τ?? ?ν ε?η? περ? ο? λ?γει. 25??ναπεσ?ν [ο?ν] ?κε?νο? ο?τω? ?π? τ? στ?θο? το? ?ησο? λ?γει α?τ? “Κ?ριε, τ?? ?στιν;” 26??ποκρ?νεται ?ο?ν? ? ?ησο?? “?κε?ν?? ?στιν ? ?γ? β?ψω τ? ψωμ?ον κα? δ?σω α?τ?.” β?ψα? ο?ν τ? ψωμ?ον λαμβ?νει κα? δ?δωσιν ?ο?δ? Σ?μωνο? ?σκαρι?του. 27?κα? μετ? τ? ψωμ?ον τ?τε ε?σ?λθεν ε?? ?κε?νον ? Σαταν??.Λ?γει ο?ν α?τ? ??? ?ησο?? “? ποιε?? πο?ησον τ?χιον.” 28?το?το δ? ο?δε?? ?γνω τ?ν ?νακειμ?νων πρ?? τ? ε?πεν α?τ?? 29?τιν?? γ?ρ ?δ?κουν, ?πε? τ? γλωσσ?κομον ε?χεν ?ο?δα?, ?τι λ?γει α?τ? ??? ?ησο?? “?γ?ρασον ?ν χρε?αν ?χομεν ε?? τ?ν ?ορτ?ν,” ? το?? πτωχο?? ?να τι δ?. 30?λαβ?ν ο?ν τ? ψωμ?ον ?κε?νο? ?ξ?λθεν ε?θ??? ?ν δ? ν?ξ. Love one another(Romans 12:9-13; 1 John 3:11-24)31??τε ο?ν ?ξ?λθεν, λ?γει ?ησο?? “Ν?ν ?δοξ?σθη ? Υ??? το? ?νθρ?που, κα? ? Θε?? ?δοξ?σθη ?ν α?τ?? 32?ε? ? Θε?? ?δοξ?σθη ?ν α?τ?, κα? ? Θε?? δοξ?σει α?τ?ν ?ν α?τ?, κα? ε?θ?? δοξ?σει α?τ?ν. 33?Τεκν?α, ?τι μικρ?ν μεθ’ ?μ?ν ε?μι? ζητ?σετ? με, κα? καθ?? ε?πον το?? ?ουδα?οι? ?τι ‘?που ?γ? ?π?γω ?με?? ο? δ?νασθε ?λθε?ν,’ κα? ?μ?ν λ?γω ?ρτι. 34??ντολ?ν καιν?ν δ?δωμι ?μ?ν, ?να ?γαπ?τε ?λλ?λου?, καθ?? ?γ?πησα ?μ?? ?να κα? ?με?? ?γαπ?τε ?λλ?λου?. 35??ν το?τ? γν?σονται π?ντε? ?τι ?μο? μαθητα? ?στε, ??ν ?γ?πην ?χητε ?ν ?λλ?λοι?.” Jesus Predicts Peter's Denial(Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; Luke 22:31-38)36?Λ?γει α?τ? Σ?μων Π?τρο? “Κ?ριε, πο? ?π?γει?;”?πεκρ?θη [α?τ?] ?ησο?? “?που ?π?γω ο? δ?νασα? μοι ν?ν ?κολουθ?σαι, ?κολουθ?σει? δ? ?στερον.” 37?Λ?γει α?τ? ??? Π?τρο? “Κ?ριε, δι? τ? ο? δ?ναμα? σοι ?κολουθ?σαι ?ρτι; τ?ν ψυχ?ν μου ?π?ρ σο? θ?σω.” 38??ποκρ?νεται ?ησο?? “Τ?ν ψυχ?ν σου ?π?ρ ?μο? θ?σει?; ?μ?ν ?μ?ν λ?γω σοι, ο? μ? ?λ?κτωρ φων?σ? ?ω? ο? ?ρν?σ? με τρ??. a 18 Psalm 41:9John 14Jesus Comforts the Disciples1?Μ? ταρασσ?σθω ?μ?ν ? καρδ?α? πιστε?ετε ε?? τ?ν Θε?ν,a κα? ε?? ?μ? πιστε?ετε. 2??ν τ? ο?κ?? το? Πατρ?? μου μονα? πολλα? ε?σιν? ε? δ? μ?, ε?πον ?ν ?μ?ν? ?τι πορε?ομαι ?τοιμ?σαι τ?πον ?μ?ν? 3?κα? ??ν πορευθ? κα? ?τοιμ?σω τ?πον ?μ?ν, π?λιν ?ρχομαι κα? παραλ?μψομαι ?μ?? πρ?? ?μαυτ?ν, ?να ?που ε?μ? ?γ? κα? ?με?? ?τε. 4?κα? ?που ?γ? ?π?γω ο?δατε τ?ν ?δ?ν.”b The Way, the Truth, and the Life5?Λ?γει α?τ? Θωμ?? “Κ?ριε, ο?κ ο?δαμεν πο? ?π?γει?? π?? δυν?μεθα* τ?ν ?δ?ν ?ε?δ?ναι?;” 6?Λ?γει α?τ? ??? ?ησο?? “?γ? ε?μι ? ?δ?? κα? ? ?λ?θεια κα? ? ζω?? ο?δε?? ?ρχεται πρ?? τ?ν Πατ?ρα ε? μ? δι’ ?μο?. 7?ε? ?γν?κειτ? με, κα? τ?ν Πατ?ρα μου ??ν ?δειτε?? ?π’ ?ρτι γιν?σκετε α?τ?ν κα? ?ωρ?κατε ?α?τ?ν?.” 8?Λ?γει α?τ? Φ?λιππο? “Κ?ριε, δε?ξον ?μ?ν τ?ν Πατ?ρα, κα? ?ρκε? ?μ?ν.” 9?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “Τοσο?τ?* χρ?ν?* μεθ’ ?μ?ν ε?μι κα? ο?κ ?γνωκ?? με, Φ?λιππε; ? ?ωρακ?? ?μ? ??ρακεν τ?ν Πατ?ρα? π?? σ? λ?γει? ‘Δε?ξον ?μ?ν τ?ν Πατ?ρα;’ 10?ο? πιστε?ει? ?τι ?γ? ?ν τ? Πατρ? κα? ? Πατ?ρ ?ν ?μο? ?στιν; τ? ??ματα ? ?γ? λ?γω ?μ?ν ?π’ ?μαυτο? ο? λαλ?? ? δ? Πατ?ρ ?ν ?μο? μ?νων ποιε? τ? ?ργα α?το?. 11?πιστε?ετ? μοι ?τι ?γ? ?ν τ? Πατρ? κα? ? Πατ?ρ ?ν ?μο?? ε? δ? μ?, δι? τ? ?ργα α?τ? πιστε?ετε. 12??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ? πιστε?ων ε?? ?μ? τ? ?ργα ? ?γ? ποι? κ?κε?νο? ποι?σει, κα? με?ζονα το?των ποι?σει, ?τι ?γ? πρ?? τ?ν Πατ?ρα πορε?ομαι? 13?κα? ??τι ?ν α?τ?σητε ?ν τ? ?ν?ματ? μου, το?το ποι?σω, ?να δοξασθ? ? Πατ?ρ ?ν τ? Υ??. 14???ν τι α?τ?σητ? μεc ?ν τ? ?ν?ματ? μου, ?γ? ποι?σω. Jesus Promises the Holy Spirit(Joel 2:28-32; John 16:5-16; Acts 2:1-13; Acts 10:44-48; Acts 19:1-7)15???ν ?γαπ?τ? με, τ?? ?ντολ?? τ?? ?μ?? τηρ?σετε. 16?Κ?γ? ?ρωτ?σω τ?ν Πατ?ρα κα? ?λλον Παρ?κλητον δ?σει ?μ?ν ?να ? ? ?μεθ’ ?μ?ν ε?? τ?ν α??να?, 17?τ? Πνε?μα τ?? ?ληθε?α?, ? ? κ?σμο? ο? δ?ναται λαβε?ν, ?τι ο? θεωρε? α?τ? ο?δ? γιν?σκει? ?με?? γιν?σκετε α?τ?, ?τι παρ’ ?μ?ν μ?νει κα? ?ν ?μ?ν ?σται.d 18?Ο?κ ?φ?σω ?μ?? ?ρφανο??, ?ρχομαι πρ?? ?μ??. 19??τι μικρ?ν κα? ? κ?σμο? με ο?κ?τι θεωρε?, ?με?? δ? θεωρε?τ? με, ?τι ?γ? ζ? κα? ?με?? ζ?σετε. 20??ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? γν?σεσθε ?με?? ?τι ?γ? ?ν τ? Πατρ? μου κα? ?με?? ?ν ?μο? κ?γ? ?ν ?μ?ν. 21?? ?χων τ?? ?ντολ?? μου κα? τηρ?ν α?τ??, ?κε?ν?? ?στιν ? ?γαπ?ν με? ? δ? ?γαπ?ν με ?γαπηθ?σεται ?π? το? Πατρ?? μου, κ?γ? ?γαπ?σω α?τ?ν κα? ?μφαν?σω α?τ? ?μαυτ?ν.” 22?Λ?γει α?τ? ?ο?δα?, ο?χ ? ?σκαρι?τη? “Κ?ριε, κα? τ? γ?γονεν ?τι ?μ?ν μ?λλει? ?μφαν?ζειν σεαυτ?ν κα? ο?χ? τ? κ?σμ?;” 23??πεκρ?θη ?ησο?? κα? ε?πεν α?τ? “??ν τι? ?γαπ?, με τ?ν λ?γον μου τηρ?σει, κα? ? Πατ?ρ μου ?γαπ?σει α?τ?ν, κα? πρ?? α?τ?ν ?λευσ?μεθα κα? μον?ν παρ’ α?τ? ποιησ?μεθα. 24?? μ? ?γαπ?ν με το?? λ?γου? μου ο? τηρε?? κα? ? λ?γο? ?ν ?κο?ετε ο?κ ?στιν ?μ?? ?λλ? το? π?μψαντ?? με Πατρ??. 25?Τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν παρ’ ?μ?ν μ?νων? 26?? δ? Παρ?κλητο?, τ? Πνε?μα τ? ?γιον ? π?μψει ? Πατ?ρ ?ν τ? ?ν?ματ? μου, ?κε?νο? ?μ?? διδ?ξει π?ντα κα? ?πομν?σει ?μ?? π?ντα ? ε?πον ?μ?ν ?γ?. Peace I Leave with You(Romans 5:1-5)27?Ε?ρ?νην ?φ?ημι ?μ?ν, ε?ρ?νην τ?ν ?μ?ν δ?δωμι ?μ?ν? ο? καθ?? ? κ?σμο? δ?δωσιν ?γ? δ?δωμι ?μ?ν. μ? ταρασσ?σθω ?μ?ν ? καρδ?α μηδ? δειλι?τω. 28??κο?σατε ?τι ?γ? ε?πον ?μ?ν ‘?π?γω κα? ?ρχομαι πρ?? ?μ??.’ ε? ?γαπ?τ? με, ?χ?ρητε ?ν ?τι πορε?ομαι πρ?? τ?ν Πατ?ρα, ?τι ? Πατ?ρ με?ζων μο? ?στιν. 29?κα? ν?ν ε?ρηκα ?μ?ν πρ?ν γεν?σθαι, ?να ?ταν γ?νηται πιστε?σητε. 30?Ο?κ?τι πολλ? λαλ?σω μεθ’ ?μ?ν, ?ρχεται γ?ρ ? το? κ?σμου ?ρχων? κα? ?ν ?μο? ο?κ ?χει ο?δ?ν, 31??λλ’ ?να γν? ? κ?σμο? ?τι ?γαπ? τ?ν Πατ?ρα, κα? καθ?? ?νετε?λατο μοι ? Πατ?ρ, ο?τω? ποι?.?γε?ρεσθε, ?γωμεν ?ντε?θεν. a 1 Or Believe in Godb 4 BYZ and TR Κα? ?που ?γ? ?π?γω ο?δατε, κα? τ?ν ?δ?ν ο?δατε.c 14 TR does not include μεd 17 WH ?στ?νJohn 15Jesus the True Vine1??γ? ε?μι ? ?μπελο? ? ?ληθιν?, κα? ? Πατ?ρ μου ? γεωργ?? ?στιν. 2?π?ν κλ?μα ?ν ?μο? μ? φ?ρον καρπ?ν, α?ρει α?τ?, κα? π?ν τ? καρπ?ν φ?ρον, καθα?ρει α?τ? ?να καρπ?ν πλε?ονα φ?ρ?. 3??δη ?με?? καθαρο? ?στε δι? τ?ν λ?γον ?ν λελ?ληκα ?μ?ν? 4?με?νατε ?ν ?μο?, κ?γ? ?ν ?μ?ν. καθ?? τ? κλ?μα ο? δ?ναται καρπ?ν φ?ρειν ?φ’ ?αυτο? ??ν μ? μ?ν? ?ν τ? ?μπ?λ?, ο?τω? ο?δ? ?με?? ??ν μ? ?ν ?μο? μ?νητε. 5??γ? ε?μι ? ?μπελο?, ?με?? τ? κλ?ματα. ? μ?νων ?ν ?μο? κ?γ? ?ν α?τ?, ο?το? φ?ρει καρπ?ν πολ?ν, ?τι χωρ?? ?μο? ο? δ?νασθε ποιε?ν ο?δ?ν. 6???ν μ? τι? μ?ν? ?ν ?μο?, ?βλ?θη ?ξω ?? τ? κλ?μα κα? ?ξηρ?νθη, κα? συν?γουσιν α?τ? κα? ε?? τ? π?ρ β?λλουσιν, κα? κα?εται. 7???ν με?νητε ?ν ?μο? κα? τ? ??ματ? μου ?ν ?μ?ν με?ν?, ? ??ν θ?λητε α?τ?σασθε κα? γεν?σεται ?μ?ν. 8??ν το?τ? ?δοξ?σθη ? Πατ?ρ μου, ?να καρπ?ν πολ?ν φ?ρητε κα? γ?νησθε* ?μο? μαθητα?. No Greater Love9?Καθ?? ?γ?πησ?ν με ? Πατ?ρ, κ?γ? ?μ?? ?γ?πησα? με?νατε ?ν τ? ?γ?π? τ? ?μ?. 10???ν τ?? ?ντολ?? μου τηρ?σητε, μενε?τε ?ν τ? ?γ?π? μου, καθ?? ?γ? ?το? Πατρ?? μου? ? ?τ?? ?ντολ??? τετ?ρηκα κα? μ?νω α?το? ?ν τ? ?γ?π?. 11?Τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν ?να ? χαρ? ? ?μ? ?ν ?μ?ν ? κα? ? χαρ? ?μ?ν πληρωθ?. 12?Α?τη ?στ?ν ? ?ντολ? ? ?μ?, ?να ?γαπ?τε ?λλ?λου? καθ?? ?γ?πησα ?μ??. 13?με?ζονα τα?τη? ?γ?πην ο?δε?? ?χει, ?να τι? τ?ν ψυχ?ν α?το? θ? ?π?ρ τ?ν φ?λων α?το?. 14??με?? φ?λοι μο? ?στε, ??ν ποι?τε ?* ?γ? ?ντ?λλομαι ?μ?ν. 15?ο?κ?τι λ?γω ?μ?? δο?λου?, ?τι ? δο?λο? ο?κ ο?δεν τ? ποιε? α?το? ? κ?ριο?? ?μ?? δ? ε?ρηκα φ?λου?, ?τι π?ντα ? ?κουσα παρ? το? Πατρ?? μου ?γν?ρισα ?μ?ν. 16?ο?χ ?με?? με ?ξελ?ξασθε, ?λλ’ ?γ? ?ξελεξ?μην ?μ??, κα? ?θηκα ?μ?? ?να ?με?? ?π?γητε κα? καρπ?ν φ?ρητε κα? ? καρπ?? ?μ?ν μ?ν?, ?να ??τι ?ν α?τ?σητε τ?ν Πατ?ρα ?ν τ? ?ν?ματ? μου δ? ?μ?ν. 17?τα?τα ?ντ?λλομαι ?μ?ν, ?να ?γαπ?τε ?λλ?λου?. The Hatred of the World18?Ε? ? κ?σμο? ?μ?? μισε?, γιν?σκετε ?τι ?μ? πρ?τον ?μ?ν μεμ?σηκεν. 19?ε? ?κ το? κ?σμου ?τε, ? κ?σμο? ?ν τ? ?διον ?φ?λει? ?τι δ? ?κ το? κ?σμου ο?κ ?στ?, ?λλ’ ?γ? ?ξελεξ?μην ?μ?? ?κ το? κ?σμου, δι? το?το μισε? ?μ?? ? κ?σμο?. 20?Μνημονε?ετε το? λ?γου ο? ?γ? ε?πον ?μ?ν ‘Ο?κ ?στιν δο?λο? με?ζων το? κυρ?ου α?το??’ ε? ?μ? ?δ?ωξαν, κα? ?μ?? δι?ξουσιν? ε? τ?ν λ?γον μου ?τ?ρησαν, κα? τ?ν ?μ?τερον τηρ?σουσιν. 21??λλ? τα?τα π?ντα ποι?σουσιν ε?? ?μ?? δι? τ? ?νομ? μου, ?τι ο?κ ο?δασιν τ?ν π?μψαντ? με. 22?ε? μ? ?λθον κα? ?λ?λησα α?το??, ?μαρτ?αν ο?κ ε?χοσαν? ν?ν δ? πρ?φασιν ο?κ ?χουσιν περ? τ?? ?μαρτ?α? α?τ?ν. 23?? ?μ? μισ?ν κα? τ?ν Πατ?ρα μου μισε?. 24?ε? τ? ?ργα μ? ?πο?ησα ?ν α?το?? ? ο?δε?? ?λλο? ?πο?ησεν, ?μαρτ?αν ο?κ ε?χοσαν? ν?ν δ? κα? ?ωρ?κασιν κα? μεμισ?κασιν κα? ?μ? κα? τ?ν Πατ?ρα μου. 25??λλ’ ?να πληρωθ? ? λ?γο? ? ?ν τ? ν?μ? α?τ?ν γεγραμμ?νο? ?τι ‘?μ?σησ?ν με δωρε?ν.’a 26??ταν ?λθ? ? Παρ?κλητο? ?ν ?γ? π?μψω ?μ?ν παρ? το? Πατρ??, τ? Πνε?μα τ?? ?ληθε?α? ? παρ? το? Πατρ?? ?κπορε?εται, ?κε?νο? μαρτυρ?σει περ? ?μο?? 27?κα? ?με?? δ? μαρτυρε?τε, ?τι ?π’ ?ρχ?? μετ’ ?μο? ?στε. a 25 Psalms 35:19; 69:4John 16Persecution Foretold(Acts 23:12-22)1?Τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν ?να μ? σκανδαλισθ?τε. 2??ποσυναγ?γου? ποι?σουσιν ?μ??? ?λλ’ ?ρχεται ?ρα ?να π?? ? ?ποκτε?να? ?μ?? δ?ξ? λατρε?αν προσφ?ρειν τ? Θε?. 3?κα? τα?τα ποι?σουσιν ?τι ο?κ ?γνωσαν τ?ν Πατ?ρα ο?δ? ?μ?. 4??λλ? τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν ?να ?ταν ?λθ? ? ?ρα α?τ?ν μνημονε?ητε α?τ?ν, ?τι ?γ? ε?πον ?μ?ν. τα?τα δ? ?μ?ν ?ξ ?ρχ?? ο?κ ε?πον, ?τι μεθ’ ?μ?ν ?μην. The Promise of the Holy Spirit (Joel 2:28-32; John 14:15-26; Acts 2:1-13; Acts 10:44-48; Acts 19:1-7)5?Ν?ν δ? ?π?γω πρ?? τ?ν π?μψαντ? με, κα? ο?δε?? ?ξ ?μ?ν ?ρωτ? με ‘Πο? ?π?γει?;’ 6??λλ’ ?τι τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν, ? λ?πη πεπλ?ρωκεν ?μ?ν τ?ν καρδ?αν. 7??λλ’ ?γ? τ?ν ?λ?θειαν λ?γω ?μ?ν, συμφ?ρει ?μ?ν ?να ?γ? ?π?λθω. ??ν γ?ρ μ? ?π?λθω, ? Παρ?κλητο? ο? μ? ?λθ? πρ?? ?μ??? ??ν δ? πορευθ?, π?μψω α?τ?ν πρ?? ?μ??. 8?Κα? ?λθ?ν ?κε?νο? ?λ?γξει τ?ν κ?σμον περ? ?μαρτ?α? κα? περ? δικαιοσ?νη? κα? περ? κρ?σεω?? 9?περ? ?μαρτ?α? μ?ν, ?τι ο? πιστε?ουσιν ε?? ?μ?? 10?περ? δικαιοσ?νη? δ?, ?τι πρ?? τ?ν Πατ?ρα ?π?γω κα? ο?κ?τι θεωρε?τ? με? 11?περ? δ? κρ?σεω?, ?τι ? ?ρχων το? κ?σμου το?του κ?κριται. 12??τι πολλ? ?χω ?μ?ν λ?γειν, ?λλ’ ο? δ?νασθε βαστ?ζειν ?ρτι? 13??ταν δ? ?λθ? ?κε?νο?, τ? Πνε?μα τ?? ?ληθε?α?, ?δηγ?σει ?μ?? ?ν* τ?* ?ληθε??* π?σ?*? ο? γ?ρ λαλ?σει ?φ’ ?αυτο?, ?λλ’ ?σα ?κο?σει* λαλ?σει, κα? τ? ?ρχ?μενα ?ναγγελε? ?μ?ν. 14??κε?νο? ?μ? δοξ?σει, ?τι ?κ το? ?μο? λ?μψεται κα? ?ναγγελε? ?μ?ν. 15?π?ντα ?σα ?χει ? Πατ?ρ ?μ? ?στιν? δι? το?το ε?πον ?τι ?κ το? ?μο? λαμβ?νει κα? ?ναγγελε? ?μ?ν. 16?Μικρ?ν κα? ο?κ?τι θεωρε?τ? με, κα? π?λιν μικρ?ν κα? ?ψεσθ? με.”a Grief into Joy17?Ε?παν ο?ν ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? πρ?? ?λλ?λου? “Τ? ?στιν το?το ? λ?γει ?μ?ν ‘Μικρ?ν κα? ο? θεωρε?τ? με, κα? π?λιν μικρ?ν κα? ?ψεσθ? με;’ κα? ‘?τι ?π?γω πρ?? τ?ν Πατ?ρα;’” 18??λεγον ο?ν “Το?το ? ?τ? ?στιν? ? λ?γει ‘Τ? μικρ?ν;’ ο?κ ο?δαμεν τ? λαλε?.” 19??γνω [?] ?ησο?? ?τι ?θελον α?τ?ν ?ρωτ?ν, κα? ε?πεν α?το?? “Περ? το?του ζητε?τε μετ’ ?λλ?λων ?τι ε?πον ‘Μικρ?ν κα? ο? θεωρε?τ? με, κα? π?λιν μικρ?ν κα? ?ψεσθ? με;’ 20??μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν ?τι κλα?σετε κα? θρην?σετε ?με??, ? δ? κ?σμο? χαρ?σεται? ?με?? λυπηθ?σεσθε, ?λλ’ ? λ?πη ?μ?ν ε?? χαρ?ν γεν?σεται. 21?? γυν? ?ταν τ?κτ? λ?πην ?χει, ?τι ?λθεν ? ?ρα α?τ??? ?ταν δ? γενν?σ? τ? παιδ?ον, ο?κ?τι μνημονε?ει τ?? θλ?ψεω? δι? τ?ν χαρ?ν ?τι ?γενν?θη ?νθρωπο? ε?? τ?ν κ?σμον. 22?κα? ?με?? ο?ν ν?ν μ?ν λ?πην ?χετε? π?λιν δ? ?ψομαι ?μ??, κα? χαρ?σεται ?μ?ν ? καρδ?α, κα? τ?ν χαρ?ν ?μ?ν ο?δε?? α?ρει ?φ’ ?μ?ν. Ask and You will Receive23?Κα? ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? ?μ? ο?κ ?ρωτ?σετε ο?δ?ν. ?μ?ν ?μ?ν λ?γω ?μ?ν, ?ν τι α?τ?σητε τ?ν Πατ?ρα ?δ?σει ?μ?ν? ? ??ν τ? ?ν?ματ? μου?. 24??ω? ?ρτι ο?κ ?τ?σατε ο?δ?ν ?ν τ? ?ν?ματ? μου? α?τε?τε, κα? λ?μψεσθε, ?να ? χαρ? ?μ?ν ? πεπληρωμ?νη. 25?Τα?τα ?ν παροιμ?αι? λελ?ληκα ?μ?ν? ?ρχεται ?ρα ?τε ο?κ?τι ?ν παροιμ?αι? λαλ?σω ?μ?ν, ?λλ? παρρησ?? περ? το? Πατρ?? ?παγγελ? ?μ?ν. 26??ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? ?ν τ? ?ν?ματ? μου α?τ?σεσθε, κα? ο? λ?γω ?μ?ν ?τι ?γ? ?ρωτ?σω τ?ν Πατ?ρα περ? ?μ?ν? 27?α?τ?? γ?ρ ? Πατ?ρ φιλε? ?μ??, ?τι ?με?? ?μ? πεφιλ?κατε κα? πεπιστε?κατε ?τι ?γ? παρ? το? Θεο?b ?ξ?λθον. 28??ξ?λθον ?κ το? Πατρ?? κα? ?λ?λυθα ε?? τ?ν κ?σμον? π?λιν ?φ?ημι τ?ν κ?σμον κα? πορε?ομαι πρ?? τ?ν Πατ?ρα.” 29?Λ?γουσιν ο? μαθητα? α?το? “?δε ν?ν ?ν παρρησ?? λαλε??, κα? παροιμ?αν ο?δεμ?αν λ?γει?. 30?ν?ν ο?δαμεν ?τι ο?δα? π?ντα κα? ο? χρε?αν ?χει? ?να τ?? σε ?ρωτ?? ?ν το?τ? πιστε?ομεν ?τι ?π? Θεο? ?ξ?λθε?.” 31??πεκρ?θη α?το?? ?ησο?? “?ρτι πιστε?ετε; 32??δο? ?ρχεται ?ρα κα? ?λ?λυθεν ?να σκορπισθ?τε ?καστο? ε?? τ? ?δια κ?μ? μ?νον ?φ?τε? κα? ο?κ ε?μ? μ?νο?, ?τι ? Πατ?ρ μετ’ ?μο? ?στιν. 33?τα?τα λελ?ληκα ?μ?ν ?να ?ν ?μο? ε?ρ?νην ?χητε. ?ν τ? κ?σμ? θλ?ψιν ?χετε? ?λλ? θαρσε?τε, ?γ? νεν?κηκα τ?ν κ?σμον.” a 16 BYZ includes ?τι ?π?γω πρ?? τ?ν πατ?ρα; TR is similarb 27 WH το? πατρ??John 17Prayer for the Son1?Τα?τα ?λ?λησεν ?ησο??, κα? ?π?ρα? το?? ?φθαλμο?? α?το? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε?πεν “Π?τερ, ?λ?λυθεν ? ?ρα? δ?ξασ?ν σου τ?ν Υ??ν, ?να ? Υ??? δοξ?σ? σ?, 2?καθ?? ?δωκα? α?τ? ?ξουσ?αν π?ση? σαρκ??, ?να π?ν ? δ?δωκα? α?τ? δ?σ? α?το?? ζω?ν α??νιον. 3?α?τη δ? ?στιν ? α??νιο? ζω?, ?να γιν?σκωσιν σ? τ?ν μ?νον ?ληθιν?ν Θε?ν κα? ?ν ?π?στειλα? ?ησο?ν Χριστ?ν. 4??γ? σε ?δ?ξασα ?π? τ?? γ??, τ? ?ργον τελει?σα? ? δ?δωκ?? μοι ?να ποι?σω? 5?κα? ν?ν δ?ξασ?ν με σ?, Π?τερ, παρ? σεαυτ? τ? δ?ξ? ? ε?χον πρ? το? τ?ν κ?σμον ε?ναι παρ? σο?. Prayer for the Disciples6??φαν?ρωσ? σου τ? ?νομα το?? ?νθρ?ποι? ο?? ?δωκ?? μοι ?κ το? κ?σμου. σο? ?σαν κ?μο? α?το?? ?δωκα?, κα? τ?ν λ?γον σου τετ?ρηκαν. 7?ν?ν ?γνωκαν ?τι π?ντα ?σα δ?δωκ?? μοι παρ? σο? ε?σιν? 8??τι τ? ??ματα ? ?δωκ?? μοι δ?δωκα α?το??, κα? α?το? ?λαβον, κα? ?γνωσαν ?ληθ?? ?τι παρ? σο? ?ξ?λθον, κα? ?π?στευσαν ?τι σ? με ?π?στειλα?. 9??γ? περ? α?τ?ν ?ρωτ?? ο? περ? το? κ?σμου ?ρωτ?, ?λλ? περ? ?ν δ?δωκ?? μοι, ?τι σο? ε?σιν, 10?κα? τ? ?μ? π?ντα σ? ?στιν κα? τ? σ? ?μ?, κα? δεδ?ξασμαι ?ν α?το??. 11?κα? ο?κ?τι ε?μ? ?ν τ? κ?σμ?, κα? α?το? ?ν τ? κ?σμ? ε?σ?ν, κ?γ? πρ?? σ? ?ρχομαι.Π?τερ ?γιε, τ?ρησον α?το?? ?ν τ? ?ν?ματ? σου ? δ?δωκ?? μοι, ?να ?σιν ?ν καθ?? ?με??. 12??τε ?μην μετ’ α?τ?ν, ?γ? ?τ?ρουν α?το?? ?ν τ? ?ν?ματ? σου ? δ?δωκ?? μοι, κα? ?φ?λαξα, κα? ο?δε?? ?ξ α?τ?ν ?π?λετο ε? μ? ? υ??? τ?? ?πωλε?α?, ?να ? γραφ? πληρωθ?. 13?Ν?ν δ? πρ?? σ? ?ρχομαι, κα? τα?τα λαλ? ?ν τ? κ?σμ? ?να ?χωσιν τ?ν χαρ?ν τ?ν ?μ?ν πεπληρωμ?νην ?ν ?αυτο??. 14??γ? δ?δωκα α?το?? τ?ν λ?γον σου, κα? ? κ?σμο? ?μ?σησεν α?το??, ?τι ο?κ ε?σ?ν ?κ το? κ?σμου καθ?? ?γ? ο?κ ε?μ? ?κ το? κ?σμου. 15?Ο?κ ?ρωτ? ?να ?ρ?? α?το?? ?κ το? κ?σμου, ?λλ’ ?να τηρ?σ?? α?το?? ?κ το? πονηρο?.a 16??κ το? κ?σμου ο?κ ε?σ?ν καθ?? ?γ? ο?κ ε?μ? ?κ το? κ?σμου. 17??γ?ασον α?το?? ?ν τ? ?ληθε??? ? λ?γο? ? σ?? ?λ?θει? ?στιν. 18?καθ?? ?μ? ?π?στειλα? ε?? τ?ν κ?σμον, κ?γ? ?π?στειλα α?το?? ε?? τ?ν κ?σμον? 19?κα? ?π?ρ α?τ?ν ?γ? ?γι?ζω ?μαυτ?ν, ?να ?σιν κα? α?το? ?γιασμ?νοι ?ν ?ληθε??. Prayer for all Believers20?Ο? περ? το?των δ? ?ρωτ? μ?νον, ?λλ? κα? περ? τ?ν πιστευ?ντων δι? το? λ?γου α?τ?ν ε?? ?μ?, 21??να π?ντε? ?ν ?σιν, καθ?? σ?, π?τερ*, ?ν ?μο? κ?γ? ?ν σο?, ?να κα? α?το? ?ν ?μ?ν ?σιν, ?να ? κ?σμο? πιστε?? ?τι σ? με ?π?στειλα?. 22?Κ?γ? τ?ν δ?ξαν ?ν δ?δωκ?? μοι δ?δωκα α?το??, ?να ?σιν ?ν καθ?? ?με?? ?ν? 23??γ? ?ν α?το?? κα? σ? ?ν ?μο?, ?να ?σιν τετελειωμ?νοι ε?? ?ν, ?να γιν?σκ? ? κ?σμο? ?τι σ? με ?π?στειλα? κα? ?γ?πησα? α?το?? καθ?? ?μ? ?γ?πησα?. 24?Π?τερ*, ? δ?δωκ?? μοι, θ?λω ?να ?που ε?μ? ?γ? κ?κε?νοι ?σιν μετ’ ?μο?, ?να θεωρ?σιν τ?ν δ?ξαν τ?ν ?μ?ν, ?ν δ?δωκ?? μοι ?τι ?γ?πησ?? με πρ? καταβολ?? κ?σμου. 25?Π?τερ* δ?καιε, κα? ? κ?σμο? σε ο?κ ?γνω, ?γ? δ? σε ?γνων, κα? ο?τοι ?γνωσαν ?τι σ? με ?π?στειλα?? 26?κα? ?γν?ρισα α?το?? τ? ?νομ? σου κα? γνωρ?σω, ?να ? ?γ?πη ?ν ?γ?πησ?? με ?ν α?το?? ? κ?γ? ?ν α?το??.” a 15 Or from evilJohn 18The Betrayal of Jesus(Matthew 26:47-56; Mark 14:43-52; Luke 22:47-53)1?Τα?τα ε?π?ν ?ησο?? ?ξ?λθεν σ?ν το?? μαθητα?? α?το? π?ραν το? χειμ?ρρου το?* Κ?δρων, ?που ?ν κ?πο?, ε?? ?ν ε?σ?λθεν α?τ?? κα? ο? μαθητα? α?το?. 2??δει δ? κα? ?ο?δα? ? παραδιδο?? α?τ?ν τ?ν τ?πον, ?τι πολλ?κι? συν?χθη ?ησο?? ?κε? μετ? τ?ν μαθητ?ν α?το?. 3?? ο?ν ?ο?δα? λαβ?ν τ?ν σπε?ραν κα? ?κ τ?ν ?ρχιερ?ων κα? ?κ τ?ν Φαρισα?ων ?πηρ?τα? ?ρχεται ?κε? μετ? φαν?ν κα? λαμπ?δων κα? ?πλων. 4??ησο?? ο?ν ε?δ?? π?ντα τ? ?ρχ?μενα ?π’ α?τ?ν ?ξ?λθεν κα? λ?γει α?το?? “Τ?να ζητε?τε;” 5??πεκρ?θησαν α?τ? “?ησο?ν τ?ν Ναζωρα?ον.”Λ?γει α?το?? “?γ? ε?μι.”Ε?στ?κει δ? κα? ?ο?δα? ? παραδιδο?? α?τ?ν μετ’ α?τ?ν. 6??? ο?ν ε?πεν α?το?? “?γ? ε?μι,” ?π?λθον* ε?? τ? ?π?σω κα? ?πεσαν χαμα?. 7?Π?λιν ο?ν ?πηρ?τησεν α?το?? “Τ?να ζητε?τε;”Ο? δ? ε?παν “?ησο?ν τ?ν Ναζωρα?ον.” 8??πεκρ?θη ?ησο?? “Ε?πον ?μ?ν ?τι ?γ? ε?μι? ε? ο?ν ?μ? ζητε?τε, ?φετε το?του? ?π?γειν?” 9??να πληρωθ? ? λ?γο? ?ν ε?πεν, ?τι “Ο?? δ?δωκ?? μοι, ο?κ ?π?λεσα ?ξ α?τ?ν ο?δ?να.” 10?Σ?μων ο?ν Π?τρο? ?χων μ?χαιραν ε?λκυσεν α?τ?ν κα? ?παισεν τ?ν το? ?ρχιερ?ω? δο?λον κα? ?π?κοψεν α?το? τ? ?τ?ριον τ? δεξι?ν. ?ν δ? ?νομα τ? δο?λ? Μ?λχο?. 11?ε?πεν ο?ν ? ?ησο?? τ? Π?τρ? “Β?λε τ?ν μ?χαιραν ε?? τ?ν θ?κην? τ? ποτ?ριον ? δ?δωκ?ν μοι ? Πατ?ρ, ο? μ? π?ω α?τ?;” 12?? ο?ν σπε?ρα κα? ? χιλ?αρχο? κα? ο? ?πηρ?ται τ?ν ?ουδα?ων συν?λαβον τ?ν ?ησο?ν κα? ?δησαν α?τ?ν, 13?κα? ?γαγον πρ?? ?νναν πρ?τον? ?ν γ?ρ πενθερ?? το? Κα??φα, ?? ?ν ?ρχιερε?? το? ?νιαυτο? ?κε?νου? 14??ν δ? Κα??φα? ? συμβουλε?σα? το?? ?ουδα?οι? ?τι συμφ?ρει ?να ?νθρωπον ?ποθανε?ν ?π?ρ το? λαο?. Peter's First Denial(Matthew 26:69-71; Mark 14:66-67; Luke 22:54-57)15??κολο?θει δ? τ? ?ησο? Σ?μων Π?τρο? κα? ?λλο? μαθητ??. ? δ? μαθητ?? ?κε?νο? ?ν γνωστ?? τ? ?ρχιερε?, κα? συνεισ?λθεν τ? ?ησο? ε?? τ?ν α?λ?ν το? ?ρχιερ?ω?, 16?? δ? Π?τρο? ε?στ?κει πρ?? τ? θ?ρ? ?ξω. ?ξ?λθεν ο?ν ? μαθητ?? ? ?λλο? ? γνωστ?? το? ?ρχιερ?ω? κα? ε?πεν τ? θυρωρ?, κα? ε?σ?γαγεν τ?ν Π?τρον. 17?Λ?γει ο?ν τ? Π?τρ? ? παιδ?σκη ? θυρωρ?? “Μ? κα? σ? ?κ τ?ν μαθητ?ν ε? το? ?νθρ?που το?του;”Λ?γει ?κε?νο? “Ο?κ ε?μ?.” 18?Ε?στ?κεισαν δ? ο? δο?λοι κα? ο? ?πηρ?ται ?νθρακι?ν πεποιηκ?τε?, ?τι ψ?χο? ?ν, κα? ?θερμα?νοντο? ?ν δ? κα? ? Π?τρο? μετ’ α?τ?ν ?στ?? κα? θερμαιν?μενο?. Jesus Before the High Priest(Isaiah 53:1-8; Matthew 26:57-68; Mark 14:53-65; 1 Peter 2:21-25)19?? ο?ν ?ρχιερε?? ?ρ?τησεν τ?ν ?ησο?ν περ? τ?ν μαθητ?ν α?το? κα? περ? τ?? διδαχ?? α?το?. 20??πεκρ?θη α?τ? ?ησο?? “?γ? παρρησ?? λελ?ληκα τ? κ?σμ?? ?γ? π?ντοτε ?δ?δαξα ?ν συναγωγ? κα? ?ν τ? ?ερ?, ?που π?ντε? ο? ?ουδα?οι συν?ρχονται, κα? ?ν κρυπτ? ?λ?λησα ο?δ?ν. 21?τ? με ?ρωτ??; ?ρ?τησον το?? ?κηκο?τα? τ? ?λ?λησα α?το??? ?δε ο?τοι ο?δασιν ? ε?πον ?γ?.” 22?Τα?τα δ? α?το? ε?π?ντο? ε?? παρεστηκ?? τ?ν ?πηρετ?ν ?δωκεν ??πισμα τ? ?ησο? ε?π?ν “Ο?τω? ?ποκρ?ν? τ? ?ρχιερε?;” 23??πεκρ?θη α?τ? ?ησο?? “Ε? κακ?? ?λ?λησα, μαρτ?ρησον περ? το? κακο?? ε? δ? καλ??, τ? με δ?ρει?;” 24??π?στειλεν ο?ν α?τ?ν ? ?ννα? δεδεμ?νον πρ?? Κα??φαν τ?ν ?ρχιερ?α. Peter's Second and Third Denials(Matthew 26:71-75; Mark 14:68-72; Luke 22:58-62)25??ν δ? Σ?μων Π?τρο? ?στ?? κα? θερμαιν?μενο?. ε?πον ο?ν α?τ? “Μ? κα? σ? ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? ε?;”?ρν?σατο ?κε?νο? κα? ε?πεν “Ο?κ ε?μ?.” 26?Λ?γει ε?? ?κ τ?ν δο?λων το? ?ρχιερ?ω?, συγγεν?? ?ν ο? ?π?κοψεν Π?τρο? τ? ?τ?ον “Ο?κ ?γ? σε ε?δον ?ν τ? κ?π? μετ’ α?το?;” 27?Π?λιν ο?ν ?ρν?σατο Π?τρο?, κα? ε?θ?ω? ?λ?κτωρ ?φ?νησεν. Jesus Before Pilate(Matthew 27:11-14; Luke 23:1-6)28??γουσιν ο?ν τ?ν ?ησο?ν ?π? το? Κα??φα ε?? τ? πραιτ?ριον? ?ν δ? πρω?? κα? α?το? ο?κ ε?σ?λθον ε?? τ? πραιτ?ριον, ?να μ? μιανθ?σιν ?λλ? φ?γωσιν τ? π?σχα. 29??ξ?λθεν ο?ν ? Πιλ?το? ?ξω πρ?? α?το?? κα? φησ?ν “Τ?να κατηγορ?αν φ?ρετε ?κατ?? το? ?νθρ?που το?του;” 30??πεκρ?θησαν κα? ε?παν α?τ? “Ε? μ? ?ν ο?το? κακ?ν ποι?ν, ο?κ ?ν σοι παρεδ?καμεν α?τ?ν.” 31?Ε?πεν ο?ν α?το?? ? Πιλ?το? “Λ?βετε α?τ?ν ?με??, κα? κατ? τ?ν ν?μον ?μ?ν κρ?νατε α?τ?ν.”Ε?πον α?τ? ο? ?ουδα?οι “?μ?ν ο?κ ?ξεστιν ?ποκτε?ναι ο?δ?να?” 32??να ? λ?γο? το? ?ησο? πληρωθ? ?ν ε?πεν σημα?νων πο?? θαν?τ? ?μελλεν ?ποθν?σκειν. 33?Ε?σ?λθεν ο?ν π?λιν ε?? τ? πραιτ?ριον ? Πιλ?το? κα? ?φ?νησεν τ?ν ?ησο?ν κα? ε?πεν α?τ? “Σ? ε? ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων;” 34??πεκρ?θη ?ησο?? “?π?* σεαυτο?* σ? το?το λ?γει?, ? ?λλοι ε?π?ν σοι περ? ?μο?;” 35??πεκρ?θη ? Πιλ?το? “Μ?τι ?γ? ?ουδα??? ε?μι; τ? ?θνο? τ? σ?ν κα? ο? ?ρχιερε?? παρ?δωκ?ν σε ?μο?? τ? ?πο?ησα?;” 36??πεκρ?θη ?ησο??? “? βασιλε?α ? ?μ? ο?κ ?στιν ?κ το? κ?σμου το?του? ε? ?κ το? κ?σμου το?του ?ν ? βασιλε?α ? ?μ?, ο? ?πηρ?ται ?ν ? ?ο? ?μο? ?γων?ζοντο?, ?να μ? παραδοθ? το?? ?ουδα?οι?? ν?ν δ? ? βασιλε?α ? ?μ? ο?κ ?στιν ?ντε?θεν.” 37?Ε?πεν ο?ν α?τ? ? Πιλ?το? “Ο?κο?ν βασιλε?? ε? σ?;”?πεκρ?θη ? ?ησο?? “Σ? λ?γει? ?τι βασιλε?? ε?μι. ?γ? ε?? το?το γεγ?ννημαι κα? ε?? το?το ?λ?λυθα ε?? τ?ν κ?σμον, ?να μαρτυρ?σω τ? ?ληθε??? π?? ? ?ν ?κ τ?? ?ληθε?α? ?κο?ει μου τ?? φων??.” 38?Λ?γει α?τ? ? Πιλ?το? “Τ? ?στιν ?λ?θεια;”Κα? το?το ε?π?ν π?λιν ?ξ?λθεν πρ?? το?? ?ουδα?ου?, κα? λ?γει α?το?? “?γ? ο?δεμ?αν ε?ρ?σκω ?ν α?τ? α?τ?αν. 39??στιν δ? συν?θεια ?μ?ν ?να ?να ?πολ?σω ?μ?ν ?ν τ? π?σχα? βο?λεσθε ο?ν ?πολ?σω ?μ?ν τ?ν Βασιλ?α τ?ν ?ουδα?ων;” 40??κρα?γασαν ο?ν π?λιν λ?γοντε? “Μ? το?τον, ?λλ? τ?ν Βαραββ?ν.” ?ν δ? ? Βαραββ?? λ?στ??. John 19The Soldiers Mock Jesus(Isaiah 50:4-11; Matthew 27:27-31; Mark 15:16-20; Luke 22:63-65)1?Τ?τε ο?ν ?λαβεν ? Πιλ?το? τ?ν ?ησο?ν κα? ?μαστ?γωσεν. 2?κα? ο? στρατι?ται πλ?ξαντε? στ?φανον ?ξ ?κανθ?ν ?π?θηκαν α?το? τ? κεφαλ?, κα? ?μ?τιον πορφυρο?ν περι?βαλον α?τ?ν, 3?κα? ?ρχοντο πρ?? α?τ?ν κα? ?λεγον “Χα?ρε ? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων?” κα? ?δ?δοσαν α?τ? ?απ?σματα. 4?Κα? ?ξ?λθεν π?λιν ?ξω ? Πιλ?το? κα? λ?γει α?το?? “?δε ?γω ?μ?ν α?τ?ν ?ξω, ?να γν?τε ?τι ο?δεμ?αν α?τ?αν ε?ρ?σκω ?ν α?τ?.” 5??ξ?λθεν ο?ν ? ?ησο?? ?ξω, φορ?ν τ?ν ?κ?νθινον στ?φανον κα? τ? πορφυρο?ν ?μ?τιον. κα? λ?γει α?το?? “?δο? ? ?νθρωπο?.” 6??τε ο?ν ε?δον α?τ?ν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? ?πηρ?ται, ?κρα?γασαν λ?γοντε? “Στα?ρωσον στα?ρωσον.”Λ?γει α?το?? ? Πιλ?το? “Λ?βετε α?τ?ν ?με?? κα? σταυρ?σατε? ?γ? γ?ρ ο?χ ε?ρ?σκω ?ν α?τ? α?τ?αν.” 7??πεκρ?θησαν α?τ? ο? ?ουδα?οι “?με?? ν?μον ?χομεν, κα? κατ? τ?ν ν?μον ?φε?λει ?ποθανε?ν, ?τι Υ??ν Θεο? ?αυτ?ν ?πο?ησεν.” 8??τε ο?ν ?κουσεν ? Πιλ?το? το?τον τ?ν λ?γον, μ?λλον ?φοβ?θη, 9?κα? ε?σ?λθεν ε?? τ? πραιτ?ριον π?λιν κα? λ?γει τ? ?ησο? “Π?θεν ε? σ?;”? δ? ?ησο?? ?π?κρισιν ο?κ ?δωκεν α?τ?. 10?Λ?γει ο?ν α?τ? ? Πιλ?το? “?μο? ο? λαλε??; ο?κ ο?δα? ?τι ?ξουσ?αν ?χω ?πολ?σα? σε κα? ?ξουσ?αν ?χω σταυρ?σα? σε;” 11??πεκρ?θη ?α?τ?? ?ησο?? “Ο?κ ε?χε? ?ξουσ?αν κατ’ ?μο? ο?δεμ?αν ε? μ? ?ν δεδομ?νον σοι ?νωθεν? δι? το?το ? παραδο?? μ? σοι με?ζονα ?μαρτ?αν ?χει.” 12??κ το?του ? Πιλ?το? ?ζ?τει ?πολ?σαι α?τ?ν? ο? δ? ?ουδα?οι ?κρα?γασαν λ?γοντε? “??ν το?τον ?πολ?σ??, ο?κ ε? φ?λο? το? Κα?σαρο?? π?? ? βασιλ?α ?αυτ?ν ποι?ν ?ντιλ?γει τ? Κα?σαρι.” 13?? ο?ν Πιλ?το? ?κο?σα? τ?ν λ?γων το?των ?γαγεν ?ξω τ?ν ?ησο?ν, κα? ?κ?θισεν ?π? β?ματο? ε?? τ?πον λεγ?μενον Λιθ?στρωτον, ?βρα?στ? δ? Γαββαθα. 14??ν δ? Παρασκευ? το? π?σχα, ?ρα ?ν ?? ?κτη? κα? λ?γει το?? ?ουδα?οι? “?δε ? Βασιλε?? ?μ?ν.” 15??κρα?γασαν ο?ν “?κε?νοι ?ρον ?ρον, στα?ρωσον α?τ?ν.”Λ?γει α?το?? ? Πιλ?το? “Τ?ν Βασιλ?α ?μ?ν σταυρ?σω;”?πεκρ?θησαν ο? ?ρχιερε?? “Ο?κ ?χομεν βασιλ?α ε? μ? Κα?σαρα.” The Crucifixion(Psalms 22:1-31; 69:1-36; Matthew 27:32-44; Mark 15:21-32; Luke 23:26-43)16?Τ?τε ο?ν παρ?δωκεν α?τ?ν α?το?? ?να σταυρωθ?. Παρ?λαβον ο?ν τ?ν ?ησο?ν? 17?Κα? βαστ?ζων ?αυτ? τ?ν σταυρ?ν ?ξ?λθεν ε?? τ?ν λεγ?μενον Κραν?ου τ?πον, ? λ?γεται ?βρα?στ? Γολγοθ?, 18??που α?τ?ν ?στα?ρωσαν, κα? μετ’ α?το? ?λλου? δ?ο ?ντε?θεν κα? ?ντε?θεν, μ?σον δ? τ?ν ?ησο?ν. 19??γραψεν δ? κα? τ?τλον ? Πιλ?το? κα? ?θηκεν ?π? το? σταυρο?? ?ν δ? γεγραμμ?νονΙΗΣΟΥΣ Ο* ΝΑΖΩΡΑΙΟΣ Ο* ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ.20?Το?τον ο?ν τ?ν τ?τλον πολλο? ?ν?γνωσαν τ?ν ?ουδα?ων, ?τι ?γγ?? ?ν ? τ?πο? τ?? π?λεω? ?που ?σταυρ?θη ? ?ησο??? κα? ?ν γεγραμμ?νον ?βρα?στ?, ?ωμα?στ?, ?λληνιστ?. 21??λεγον ο?ν τ? Πιλ?τ? ο? ?ρχιερε?? τ?ν ?ουδα?ων “Μ? γρ?φε ‘? Βασιλε?? τ?ν ?ουδα?ων,’ ?λλ’ ?τι ?κε?νο? ε?πεν ‘Βασιλε?? ε?μι ? ?τ?ν ?ουδα?ων?.’” 22??πεκρ?θη ? Πιλ?το? “? γ?γραφα, γ?γραφα.” 23?Ο? ο?ν στρατι?ται, ?τε ?στα?ρωσαν τ?ν ?ησο?ν, ?λαβον τ? ?μ?τια α?το? κα? ?πο?ησαν τ?σσαρα μ?ρη, ?κ?στ? στρατι?τ? μ?ρο?, κα? τ?ν χιτ?να. ?ν δ? ? χιτ?ν ?ραφο?, ?κ τ?ν ?νωθεν ?φαντ?? δι’ ?λου. 24?ε?παν ο?ν πρ?? ?λλ?λου? “Μ? σχ?σωμεν α?τ?ν, ?λλ? λ?χωμεν περ? α?το? τ?νο? ?σται?” ?να ? γραφ? πληρωθ? ?? λ?γουσα?“Διεμερ?σαντο τ? ?μ?τι? μου ?αυτο??κα? ?π? τ?ν ?ματισμ?ν μου ?βαλον κλ?ρον.”aΟ? μ?ν ο?ν στρατι?ται τα?τα ?πο?ησαν. 25?Ε?στ?κεισαν δ? παρ? τ? σταυρ? το? ?ησο? ? μ?τηρ α?το? κα? ? ?δελφ? τ?? μητρ?? α?το?, Μαρ?α ? το? Κλωπ? κα? Μαρ?α ? Μαγδαλην?. 26??ησο?? ο?ν ?δ?ν τ?ν μητ?ρα κα? τ?ν μαθητ?ν παρεστ?τα ?ν ?γ?πα, λ?γει τ? μητρ? “Γ?ναι, ?δε ? υ??? σου.” 27?ε?τα λ?γει τ? μαθητ? “?δε ? μ?τηρ σου.” κα? ?π’ ?κε?νη? τ?? ?ρα? ?λαβεν ? μαθητ?? α?τ?ν ε?? τ? ?δια. The Death of Jesus(Psalm 22:1-31; Matthew 27:45-56; Mark 15:33-41; Luke 23:44-49)28?Μετ? το?το ε?δ?? ? ?ησο?? ?τι ?δη π?ντα τετ?λεσται, ?να τελειωθ? ? γραφ?, λ?γει “Διψ?.” 29?σκε?ο? ?κειτο ?ξου? μεστ?ν? σπ?γγον ο?ν μεστ?ν το? ?ξου? ?σσ?π? περιθ?ντε? προσ?νεγκαν α?το? τ? στ?ματι. 30??τε ο?ν ?λαβεν τ? ?ξο? ? ?ησο?? ε?πεν “Τετ?λεσται,” κα? κλ?να? τ?ν κεφαλ?ν παρ?δωκεν τ? πνε?μα. Jesus' Side is Pierced(Zechariah 12:10-14)31?Ο? ο?ν ?ουδα?οι, ?πε? Παρασκευ? ?ν, ?να μ? με?ν? ?π? το? σταυρο? τ? σ?ματα ?ν τ? σαββ?τ?, ?ν γ?ρ μεγ?λη ? ?μ?ρα ?κε?νου το? σαββ?του, ?ρ?τησαν τ?ν Πιλ?τον ?να κατεαγ?σιν α?τ?ν τ? σκ?λη κα? ?ρθ?σιν. 32??λθον ο?ν ο? στρατι?ται, κα? το? μ?ν πρ?του κατ?αξαν τ? σκ?λη κα? το? ?λλου το? συσταυρωθ?ντο? α?τ?? 33??π? δ? τ?ν ?ησο?ν ?λθ?ντε?, ?? ε?δον ?δη α?τ?ν τεθνηκ?τα, ο? κατ?αξαν α?το? τ? σκ?λη, 34??λλ’ ε?? τ?ν στρατιωτ?ν λ?γχ? α?το? τ?ν πλευρ?ν ?νυξεν, κα? ?ξ?λθεν ε?θ?? α?μα κα? ?δωρ. 35?κα? ? ?ωρακ?? μεμαρτ?ρηκεν, κα? ?ληθιν? α?το? ?στιν ? μαρτυρ?α, κα? ?κε?νο? ο?δεν ?τι ?ληθ? λ?γει, ?να κα? ?με?? πιστε?ητε. 36??γ?νετο γ?ρ τα?τα ?να ? γραφ? πληρωθ? “?στο?ν ο? συντριβ?σεται α?το?.”b 37?κα? π?λιν ?τ?ρα γραφ? λ?γει “?ψονται ε?? ?ν ?ξεκ?ντησαν.”c The Burial of Jesus(Isaiah 53:9-12; Matthew 27:57-61; Mark 15:42-47; Luke 23:50-56)38?Μετ? δ? τα?τα ?ρ?τησεν τ?ν Πιλ?τον ?ωσ?φ [?] ?π? ?ριμαθα?α?, ?ν μαθητ?? το? ?ησο? κεκρυμμ?νο? δ? δι? τ?ν φ?βον τ?ν ?ουδα?ων, ?να ?ρ? τ? σ?μα το? ?ησο?? κα? ?π?τρεψεν ? Πιλ?το?. ?λθεν ο?ν κα? ?ρεν τ? σ?μα α?το?. 39??λθεν δ? κα? Νικ?δημο?, ? ?λθ?ν πρ?? α?τ?ν νυκτ?? τ? πρ?τον, φ?ρων μ?γμα σμ?ρνη? κα? ?λ?η? ?? λ?τρα? ?κατ?ν.d 40??λαβον ο?ν τ? σ?μα το? ?ησο? κα? ?δησαν α?τ? ?θον?οι? μετ? τ?ν ?ρωμ?των, καθ?? ?θο? ?στ?ν το?? ?ουδα?οι? ?νταφι?ζειν. 41??ν δ? ?ν τ? τ?π? ?που ?σταυρ?θη κ?πο?, κα? ?ν τ? κ?π? μνημε?ον καιν?ν, ?ν ? ο?δ?πω ο?δε?? ?ν τεθειμ?νο?? 42??κε? ο?ν δι? τ?ν Παρασκευ?ν τ?ν ?ουδα?ων, ?τι ?γγ?? ?ν τ? μνημε?ον, ?θηκαν τ?ν ?ησο?ν. a 24 Psalm 22:18b 36 Exodus 12:46; Numbers 9:12; Psalm 34:20c 37 Zechariah 12:10d 39 Greek one hundred litras (Roman pounds), approximately 34 kilogramsJohn 20The Resurrection(Psalm 16:1-11; Psalm 49:1-20; Matthew 28:1-10; Mark 16:1-8; Luke 24:1-12)1?Τ? δ? μι? τ?ν σαββ?των Μαρ?α ? Μαγδαλην? ?ρχεται πρω? σκοτ?α? ?τι ο?ση? ε?? τ? μνημε?ον, κα? βλ?πει τ?ν λ?θον ?ρμ?νον ?κ το? μνημε?ου. 2?τρ?χει ο?ν κα? ?ρχεται πρ?? Σ?μωνα Π?τρον κα? πρ?? τ?ν ?λλον μαθητ?ν ?ν ?φ?λει ? ?ησο??, κα? λ?γει α?το?? “?ραν τ?ν Κ?ριον ?κ το? μνημε?ου, κα? ο?κ ο?δαμεν πο? ?θηκαν α?τ?ν.” 3??ξ?λθεν ο?ν ? Π?τρο? κα? ? ?λλο? μαθητ??, κα? ?ρχοντο ε?? τ? μνημε?ον. 4??τρεχον δ? ο? δ?ο ?μο?? κα? ? ?λλο? μαθητ?? προ?δραμεν τ?χιον το? Π?τρου κα? ?λθεν πρ?το? ε?? τ? μνημε?ον, 5?κα? παρακ?ψα? βλ?πει κε?μενα τ? ?θ?νια, ο? μ?ντοι ε?σ?λθεν. 6??ρχεται ο?ν κα? Σ?μων Π?τρο? ?κολουθ?ν α?τ?, κα? ε?σ?λθεν ε?? τ? μνημε?ον? κα? θεωρε? τ? ?θ?νια κε?μενα, 7?κα? τ? σουδ?ριον, ? ?ν ?π? τ?? κεφαλ?? α?το?, ο? μετ? τ?ν ?θον?ων κε?μενον ?λλ? χωρ?? ?ντετυλιγμ?νον ε?? ?να τ?πον. 8?τ?τε ο?ν ε?σ?λθεν κα? ? ?λλο? μαθητ?? ? ?λθ?ν πρ?το? ε?? τ? μνημε?ον, κα? ε?δεν κα? ?π?στευσεν? 9?ο?δ?πω γ?ρ ?δεισαν τ?ν γραφ?ν, ?τι δε? α?τ?ν ?κ νεκρ?ν ?ναστ?ναι. Jesus Appears to Mary Magdalene(Mark 16:9-11)10??π?λθον ο?ν π?λιν πρ?? α?το?? ο? μαθητα?. 11?Μαρ?α δ? ε?στ?κει πρ?? τ? μνημε?? ?ξω κλα?ουσα. ?? ο?ν ?κλαιεν, παρ?κυψεν ε?? τ? μνημε?ον, 12?κα? θεωρε? δ?ο ?γγ?λου? ?ν λευκο?? καθεζομ?νου?, ?να πρ?? τ? κεφαλ? κα? ?να πρ?? το?? ποσ?ν, ?που ?κειτο τ? σ?μα το? ?ησο?. 13?Κα? λ?γουσιν α?τ? ?κε?νοι “Γ?ναι, τ? κλα?ει?;”Λ?γει α?το?? “?τι ?ραν τ?ν Κ?ρι?ν μου, κα? ο?κ ο?δα πο? ?θηκαν α?τ?ν.” 14?Τα?τα ε?πο?σα ?στρ?φη ε?? τ? ?π?σω, κα? θεωρε? τ?ν ?ησο?ν ?στ?τα, κα? ο?κ ?δει ?τι ?ησο?? ?στιν. 15?λ?γει α?τ? ?ησο?? “Γ?ναι, τ? κλα?ει?; τ?να ζητε??;”?κε?νη δοκο?σα ?τι ? κηπουρ?? ?στιν, λ?γει α?τ? “Κ?ριε, ε? σ? ?β?στασα? α?τ?ν, ε?π? μοι πο? ?θηκα? α?τ?ν, κ?γ? α?τ?ν ?ρ?.” 16?Λ?γει α?τ? ?ησο?? “Μαρι?μ.”Στραφε?σα ?κε?νη λ?γει α?τ? ?βρα?στ?? “Ραββουνι” ? λ?γεται “Διδ?σκαλε.” 17?Λ?γει α?τ? ?ησο?? “Μ? μου ?πτου, ο?πω γ?ρ ?ναβ?βηκα πρ?? τ?ν Πατ?ρα? πορε?ου δ? πρ?? το?? ?δελφο?? μου κα? ε?π? α?το?? ‘?ναβα?νω πρ?? τ?ν Πατ?ρα μου κα? Πατ?ρα ?μ?ν κα? Θε?ν μου κα? Θε?ν ?μ?ν.’” 18??ρχεται Μαρι?μ ? Μαγδαλην? ?γγ?λλουσα το?? μαθητα?? ?τι “??ρακα τ?ν Κ?ριον,” κα? τα?τα ε?πεν α?τ?. Jesus Appears to the Disciples(Luke 24:36-43; 1 John 1:1-4)19?Ο?ση? ο?ν ?ψ?α? τ? ?μ?ρ? ?κε?ν? τ? μι? σαββ?των, κα? τ?ν θυρ?ν κεκλεισμ?νων ?που ?σαν ο? μαθητα? δι? τ?ν φ?βον τ?ν ?ουδα?ων, ?λθεν ? ?ησο?? κα? ?στη ε?? τ? μ?σον, κα? λ?γει α?το?? “Ε?ρ?νη ?μ?ν.” 20?κα? το?το ε?π?ν ?δειξεν ?κα?? τ?? χε?ρα? κα? τ?ν πλευρ?ν α?το??.?χ?ρησαν ο?ν ο? μαθητα? ?δ?ντε? τ?ν Κ?ριον. 21?Ε?πεν ο?ν α?το?? ? ?ησο?? π?λιν “Ε?ρ?νη ?μ?ν? καθ?? ?π?σταλκ?ν με ? Πατ?ρ, κ?γ? π?μπω ?μ??.” 22?κα? το?το ε?π?ν ?νεφ?σησεν κα? λ?γει α?το?? “Λ?βετε Πνε?μα ?γιον. 23??ν τινων ?φ?τε τ?? ?μαρτ?α?, ?φ?ωνται α?το??? ?ν τινων κρατ?τε, κεκρ?τηνται.” Jesus Appears to Thomas24?Θωμ?? δ? ε?? ?κ τ?ν δ?δεκα, ? λεγ?μενο? Δ?δυμο?, ο?κ ?ν μετ’ α?τ?ν ?τε ?λθεν ?ησο??. 25??λεγον ο?ν α?τ? ο? ?λλοι μαθητα? “?ωρ?καμεν τ?ν Κ?ριον.”? δ? ε?πεν α?το?? “??ν μ? ?δω ?ν τα?? χερσ?ν α?το? τ?ν τ?πον τ?ν ?λων κα? β?λω τ?ν δ?κτυλ?ν μου ε?? τ?ν τ?πον* τ?ν ?λων κα? β?λω μου τ?ν χε?ρα ε?? τ?ν πλευρ?ν α?το?, ο? μ? πιστε?σω.” 26?Κα? μεθ’ ?μ?ρα? ?κτ? π?λιν ?σαν ?σω ο? μαθητα? α?το?, κα? Θωμ?? μετ’ α?τ?ν. ?ρχεται ? ?ησο?? τ?ν θυρ?ν κεκλεισμ?νων, κα? ?στη ε?? τ? μ?σον κα? ε?πεν “Ε?ρ?νη ?μ?ν.” 27?ε?τα λ?γει τ? Θωμ? “Φ?ρε τ?ν δ?κτυλ?ν σου ?δε κα? ?δε τ?? χε?ρ?? μου, κα? φ?ρε τ?ν χε?ρ? σου κα? β?λε ε?? τ?ν πλευρ?ν μου, κα? μ? γ?νου ?πιστο? ?λλ? πιστ??.” 28??πεκρ?θη Θωμ?? κα? ε?πεν α?τ? “? Κ?ρι?? μου κα? ? Θε?? μου.” 29?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “?τι ??ρακ?? με, πεπ?στευκα?; μακ?ριοι ο? μ? ?δ?ντε? κα? πιστε?σαντε?.” The Purpose of John's Book30?Πολλ? μ?ν ο?ν κα? ?λλα σημε?α ?πο?ησεν ? ?ησο?? ?ν?πιον τ?ν μαθητ?ν [α?το?], ? ο?κ ?στιν γεγραμμ?να ?ν τ? βιβλ?? το?τ?? 31?τα?τα δ? γ?γραπται ?να πιστε?ητε ?τι ?ησο?? ?στιν ? Χριστ?? ? Υ??? το? Θεο?, κα? ?να πιστε?οντε? ζω?ν ?χητε ?ν τ? ?ν?ματι α?το?. John 21Jesus Appears at the Sea of Galilee1?Μετ? τα?τα ?φαν?ρωσεν ?αυτ?ν π?λιν ??? ?ησο?? το?? μαθητα?? ?π? τ?? θαλ?σση? τ?? Τιβερι?δο?? ?φαν?ρωσεν δ? ο?τω?. 2??σαν ?μο? Σ?μων Π?τρο? κα? Θωμ?? ? λεγ?μενο? Δ?δυμο? κα? Ναθανα?λ ? ?π? Καν? τ?? Γαλιλα?α? κα? ο? το? Ζεβεδα?ου κα? ?λλοι ?κ τ?ν μαθητ?ν α?το? δ?ο. 3?λ?γει α?το?? Σ?μων Π?τρο? “?π?γω ?λιε?ειν.”Λ?γουσιν α?τ? “?ρχ?μεθα κα? ?με?? σ?ν σο?.” ?ξ?λθον κα? ?ν?βησαν ε?? τ? πλο?ον, κα? ?ν ?κε?ν? τ? νυκτ? ?π?ασαν ο?δ?ν. 4?Πρω?α? δ? ?δη γενομ?νη?* ?στη ?ησο?? ε?? τ?ν α?γιαλ?ν? ο? μ?ντοι ?δεισαν ο? μαθητα? ?τι ?ησο?? ?στιν. 5?λ?γει ο?ν α?το?? ??? ?ησο?? “Παιδ?α, μ? τι προσφ?γιον ?χετε;”?πεκρ?θησαν α?τ? “Ο?.” 6?? δ? ε?πεν α?το?? “Β?λετε ε?? τ? δεξι? μ?ρη το? πλο?ου τ? δ?κτυον, κα? ε?ρ?σετε.” ?βαλον ο?ν, κα? ο?κ?τι α?τ? ?λκ?σαι ?σχυον ?π? το? πλ?θου? τ?ν ?χθ?ων. 7?Λ?γει ο?ν ? μαθητ?? ?κε?νο? ?ν ?γ?πα ? ?ησο?? τ? Π?τρ? “? Κ?ρι?? ?στιν.” Σ?μων ο?ν Π?τρο?, ?κο?σα? ?τι ? Κ?ρι?? ?στιν, τ?ν ?πενδ?την διεζ?σατο, ?ν γ?ρ γυμν??, κα? ?βαλεν ?αυτ?ν ε?? τ?ν θ?λασσαν? 8?ο? δ? ?λλοι μαθητα? τ? πλοιαρ?? ?λθον, ο? γ?ρ ?σαν μακρ?ν ?π? τ?? γ?? ?λλ? ?? ?π? πηχ?ν διακοσ?ων,a σ?ροντε? τ? δ?κτυον τ?ν ?χθ?ων. 9??? ο?ν ?π?βησαν ε?? τ?ν γ?ν, βλ?πουσιν ?νθρακι?ν κειμ?νην κα? ?ψ?ριον ?πικε?μενον κα? ?ρτον. 10?Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “?ν?γκατε ?π? τ?ν ?ψαρ?ων ?ν ?πι?σατε ν?ν.” 11??ν?βη ?ο?ν? Σ?μων Π?τρο? κα? ε?λκυσεν τ? δ?κτυον ε?? τ?ν γ?ν μεστ?ν ?χθ?ων μεγ?λων ?κατ?ν πεντ?κοντα τρι?ν? κα? τοσο?των ?ντων ο?κ ?σχ?σθη τ? δ?κτυον. 12?Λ?γει α?το?? ? ?ησο?? “Δε?τε ?ριστ?σατε.” ο?δε?? ?δ?? ?τ?λμα τ?ν μαθητ?ν ?ξετ?σαι α?τ?ν “Σ? τ?? ε?;” ε?δ?τε? ?τι ? Κ?ρι?? ?στιν. 13??ρχεται ??? ?ησο?? κα? λαμβ?νει τ?ν ?ρτον κα? δ?δωσιν α?το??, κα? τ? ?ψ?ριον ?μο?ω?. 14?Το?το ?δη τρ?τον ?φανερ?θη ??? ?ησο?? το?? μαθητα?? ?γερθε?? ?κ νεκρ?ν. Jesus Reinstates Peter15??τε ο?ν ?ρ?στησαν, λ?γει τ? Σ?μωνι Π?τρ? ? ?ησο?? “Σ?μων ?ω?ννου, ?γαπ?? με πλ?ον το?των;”Λ?γει α?τ? “Να?, Κ?ριε, σ? ο?δα? ?τι φιλ? σε.”Λ?γει α?τ? “Β?σκε τ? ?ρν?α μου.” 16?Λ?γει α?τ? π?λιν δε?τερον “Σ?μων ?ω?ννου, ?γαπ?? με;”Λ?γει α?τ? “Να?, Κ?ριε, σ? ο?δα? ?τι φιλ? σε.”Λ?γει α?τ? “Πο?μαινε τ? πρ?βατ? μου.” 17?Λ?γει α?τ? τ? τρ?τον “Σ?μων ?ω?ννου, φιλε?? με;”?λυπ?θη ? Π?τρο? ?τι ε?πεν α?τ? τ? τρ?τον “Φιλε?? με;”Κα? ε?πεν α?τ? “Κ?ριε, π?ντα σ? ο?δα?, σ? γιν?σκει? ?τι φιλ? σε.”Λ?γει α?τ? ??? ?ησο?? “Β?σκε τ? πρ?βατ? μου. 18??μ?ν ?μ?ν λ?γω σοι, ?τε ?? νε?τερο?, ?ζ?ννυε? σεαυτ?ν κα? περιεπ?τει? ?που ?θελε?? ?ταν δ? γηρ?σ??, ?κτενε?? τ?? χε?ρ?? σου, κα? ?λλο? ζ?σει ? σε κα? ο?σει ?που ο? θ?λει?.” 19?το?το δ? ε?πεν σημα?νων πο?? θαν?τ? δοξ?σει τ?ν Θε?ν.Κα? το?το ε?π?ν λ?γει α?τ? “?κολο?θει μοι.” Jesus and the Beloved Apostle20??πιστραφε?? ? Π?τρο? βλ?πει τ?ν μαθητ?ν ?ν ?γ?πα ? ?ησο?? ?κολουθο?ντα, ?? κα? ?ν?πεσεν ?ν τ? δε?πν? ?π? τ? στ?θο? α?το? κα? ε?πεν “Κ?ριε, τ?? ?στιν ? παραδιδο?? σε;” 21?το?τον ο?ν ?δ?ν ? Π?τρο? λ?γει τ? ?ησο? “Κ?ριε, ο?το? δ? τ?;” 22?Λ?γει α?τ? ? ?ησο?? “??ν α?τ?ν θ?λω μ?νειν ?ω? ?ρχομαι, τ? πρ?? σ?; σ? μοι ?κολο?θει.” 23??ξ?λθεν ο?ν ο?το? ? λ?γο? ε?? το?? ?δελφο?? ?τι ? μαθητ?? ?κε?νο? ο?κ ?ποθν?σκει? ο?κ ε?πεν δ? α?τ? ? ?ησο?? ?τι ο?κ ?ποθν?σκει, ?λλ’ “??ν α?τ?ν θ?λω μ?νειν ?ω? ?ρχομαι, τ? πρ?? σ?;” 24?Ο?τ?? ?στιν ? μαθητ?? ? μαρτυρ?ν περ? το?των κα? ? γρ?ψα? τα?τα, κα? ο?δαμεν ?τι ?ληθ?? α?το? ? μαρτυρ?α ?στ?ν. 25??στιν δ? κα? ?λλα πολλ? ? ?πο?ησεν ? ?ησο??, ?τινα ??ν γρ?φηται καθ’ ?ν, ο?δ’ α?τ?ν ο?μαι τ?ν κ?σμον χωρ?σειν τ? γραφ?μενα βιβλ?α. a 8 Greek two hundred cubits, or about 90 metersActsActs 1Prologue(Luke 1:1-4)1?Τ?ν μ?ν πρ?τον λ?γον ?ποιησ?μην περ? π?ντων, ? Θε?φιλε, ?ν ?ρξατο ? ?ησο?? ποιε?ν τε κα? διδ?σκειν, 2??χρι ?? ?μ?ρα? ?ντειλ?μενο? το?? ?ποστ?λοι? δι? Πνε?ματο? ?γ?ου ο?? ?ξελ?ξατο ?νελ?μφθη? 3?ο?? κα? παρ?στησεν ?αυτ?ν ζ?ντα μετ? τ? παθε?ν α?τ?ν ?ν πολλο?? τεκμηρ?οι?, δι’ ?μερ?ν τεσσερ?κοντα ?πταν?μενο? α?το?? κα? λ?γων τ? περ? τ?? βασιλε?α? το? Θεο?? 4?Κα? συναλιζ?μενο?a παρ?γγειλεν α?το?? ?π? ?εροσολ?μων μ? χωρ?ζεσθαι, ?λλ? περιμ?νειν τ?ν ?παγγελ?αν το? Πατρ?? “?ν ?κο?σατ? μου? 5??τι ?ω?ννη? μ?ν ?β?πτισεν ?δατι, ?με?? δ? ?νb Πνε?ματι βαπτισθ?σεσθε ?γ?? ο? μετ? πολλ?? τα?τα? ?μ?ρα?.” The Ascension(Mark 16:19-20; Luke 24:50-53)6?Ο? μ?ν ο?ν συνελθ?ντε? ?ρ?των α?τ?ν λ?γοντε? “Κ?ριε, ε? ?ν τ? χρ?ν? το?τ? ?ποκαθιστ?νει? τ?ν βασιλε?αν τ? ?σρα?λ;” 7?Ε?πεν ?δ?? πρ?? α?το?? “Ο?χ ?μ?ν ?στιν γν?ναι χρ?νου? ? καιρο?? ο?? ? Πατ?ρ ?θετο ?ν τ? ?δ?? ?ξουσ??, 8??λλ? λ?μψεσθε δ?ναμιν ?πελθ?ντο? το? ?γ?ου Πνε?ματο? ?φ’ ?μ??, κα? ?σεσθ? μου μ?ρτυρε? ?ν τε ?ερουσαλ?μ κα? ?ν π?σ? τ? ?ουδα?? κα? Σαμαρε?? κα? ?ω? ?σχ?του τ?? γ??.” 9?Κα? τα?τα ε?π?ν βλεπ?ντων α?τ?ν ?π?ρθη, κα? νεφ?λη ?π?λαβεν α?τ?ν ?π? τ?ν ?φθαλμ?ν α?τ?ν. 10?κα? ?? ?τεν?ζοντε? ?σαν ε?? τ?ν ο?ραν?ν πορευομ?νου α?το?, κα? ?δο? ?νδρε? δ?ο παρειστ?κεισαν α?το?? ?ν ?σθ?σεσι λευκα??, 11?ο? κα? ε?παν “?νδρε? Γαλιλα?οι, τ? ?στ?κατε βλ?ποντε? ε?? τ?ν ο?ραν?ν; ο?το? ? ?ησο?? ? ?ναλημφθε?? ?φ’ ?μ?ν ε?? τ?ν ο?ραν?ν ο?τω? ?λε?σεται ?ν τρ?πον ?θε?σασθε α?τ?ν πορευ?μενον ε?? τ?ν ο?ραν?ν.” Matthias Replaces Judas12?Τ?τε ?π?στρεψαν ε?? ?ερουσαλ?μ ?π? ?ρου? το? καλουμ?νου ?λαι?νο?, ? ?στιν ?γγ?? ?ερουσαλ?μ σαββ?του ?χον ?δ?ν.c 13?κα? ?τε ε?σ?λθον, ε?? τ? ?περ?ον ?ν?βησαν ο? ?σαν καταμ?νοντε?, ? τε Π?τρο? κα? ?ω?ννη? κα? ??κωβο? κα? ?νδρ?α?, Φ?λιππο? κα? Θωμ??, Βαρθολομα?ο? κα? Μαθθα?ο?, ??κωβο? ?λφα?ου κα? Σ?μων ? Ζηλωτ?? κα? ?ο?δα? ?ακ?βου. 14?ο?τοι π?ντε? ?σαν προσκαρτερο?ντε? ?μοθυμαδ?ν τ? προσευχ? σ?ν γυναιξ?ν κα? Μαρι?μ τ? μητρ? το? ?ησο? κα? σ?ν το?? ?δελφο?? α?το?. 15?Κα? ?ν τα?? ?μ?ραι? τα?ται? ?ναστ?? Π?τρο? ?ν μ?σ? τ?ν ?δελφ?ν ε?πεν? ?ν τε ?χλο? ?νομ?των ?π? τ? α?τ? ?σε? ?κατ?ν ε?κοσι 16?“?νδρε? ?δελφο?, ?δει πληρωθ?ναι τ?ν γραφ?ν ?ν προε?πεν τ? Πνε?μα τ? ?γιον δι? στ?ματο? Δαυ?δ περ? ?ο?δα το? γενομ?νου ?δηγο? το?? συλλαβο?σιν ?ησο?ν, 17??τι κατηριθμημ?νο? ?ν ?ν ?μ?ν κα? ?λαχεν τ?ν κλ?ρον τ?? διακον?α? τα?τη?.” 18?Ο?το? μ?ν ο?ν ?κτ?σατο χωρ?ον ?κ μισθο? τ?? ?δικ?α?, κα? πρην?? γεν?μενο? ?λ?κησεν μ?σο?, κα? ?ξεχ?θη π?ντα τ? σπλ?γχνα α?το?? 19?κα? γνωστ?ν ?γ?νετο π?σι το?? κατοικο?σιν ?ερουσαλ?μ, ?στε κληθ?ναι τ? χωρ?ον ?κε?νο τ? ?δ?? διαλ?κτ? α?τ?ν ?κελδαμ?χ*, το?τ’ ?στιν Χωρ?ον α?ματο?. 20?“Γ?γραπται γ?ρ ?ν β?βλ? Ψαλμ?ν‘Γενηθ?τω ? ?παυλι? α?το? ?ρημο?κα? μ? ?στω ? κατοικ?ν ?ν α?τ?,’dΚα?‘Τ?ν ?πισκοπ?ν α?το? λαβ?τω ?τερο?.’e 21?Δε? ο?ν τ?ν συνελθ?ντων ?μ?ν ?νδρ?ν ?ν παντ? χρ?ν? ? ε?σ?λθεν κα? ?ξ?λθεν ?φ’ ?μ?? ? Κ?ριο? ?ησο??, 22??ρξ?μενο? ?π? το? βαπτ?σματο? ?ω?ννου ?ω? τ?? ?μ?ρα? ?? ?νελ?μφθη ?φ’ ?μ?ν, μ?ρτυρα τ?? ?ναστ?σεω? α?το? σ?ν ?μ?ν γεν?σθαι ?να το?των.” 23?Κα? ?στησαν δ?ο, ?ωσ?φ τ?ν καλο?μενον Βαρσαββ?ν, ?? ?πεκλ?θη ?ο?στο?, κα? Μαθθ?αν. 24?κα? προσευξ?μενοι ε?παν “Σ? Κ?ριε καρδιογν?στα π?ντων, ?ν?δειξον ?ν ?ξελ?ξω ?κ το?των τ?ν δ?ο ?να 25?λαβε?ν τ?ν τ?πον τ?? διακον?α? τα?τη? κα? ?ποστολ??, ?φ’ ?? παρ?βη ?ο?δα? πορευθ?ναι ε?? τ?ν τ?πον τ?ν ?διον.” 26?κα? ?δωκαν κλ?ρου? α?το??, κα? ?πεσεν ? κλ?ρο? ?π? Μαθθ?αν, κα? συνκατεψηφ?σθη μετ? τ?ν ?νδεκα ?ποστ?λων. a 4 Or eating togetherb 5 Or inc 12 That is, approximately 5/8 mile or about 1 kilometerd 20 Psalm 69:25e 20 Psalm 109:8Acts 2The Holy Spirit at Pentecost(Joel 2:28-32; John 14:15-26; John 16:5-16; Acts 10:44-48; Acts 19:1-7)1?Κα? ?ν τ? συμπληρο?σθαι τ?ν ?μ?ραν τ?? Πεντηκοστ?? ?σαν π?ντε? ?μο? ?π? τ? α?τ?? 2?κα? ?γ?νετο ?φνω ?κ το? ο?ρανο? ?χο? ?σπερ φερομ?νη? πνο?? βια?α? κα? ?πλ?ρωσεν ?λον τ?ν ο?κον ο? ?σαν καθ?μενοι, 3?κα? ?φθησαν α?το?? διαμεριζ?μεναι γλ?σσαι ?σε? πυρ??, κα? ?κ?θισεν ?φ’ ?να ?καστον α?τ?ν, 4?κα? ?πλ?σθησαν π?ντε? Πνε?ματο? ?γ?ου, κα? ?ρξαντο λαλε?ν ?τ?ραι? γλ?σσαι? καθ?? τ? Πνε?μα ?δ?δου ?ποφθ?γγεσθαι α?το??. 5??σαν δ? ε?? ?ερουσαλ?μ κατοικο?ντε? ?ουδα?οι, ?νδρε? ε?λαβε?? ?π? παντ?? ?θνου? τ?ν ?π? τ?ν ο?ραν?ν? 6?γενομ?νη? δ? τ?? φων?? τα?τη? συν?λθεν τ? πλ?θο? κα? συνεχ?θη, ?τι ?κουον ε?? ?καστο? τ? ?δ?? διαλ?κτ? λαλο?ντων α?τ?ν. 7??ξ?σταντο δ? κα? ?θα?μαζον λ?γοντε? “Ο?χ* ?δο? π?ντε? ο?το? ε?σιν ο? λαλο?ντε? Γαλιλα?οι; 8?κα? π?? ?με?? ?κο?ομεν ?καστο? τ? ?δ?? διαλ?κτ? ?μ?ν ?ν ? ?γενν?θημεν, 9?Π?ρθοι κα? Μ?δοι κα? ?λαμ?ται*, κα? ο? κατοικο?ντε? τ?ν Μεσοποταμ?αν, ?ουδα?αν τε κα? Καππαδοκ?αν, Π?ντον κα? τ?ν ?σ?αν,a 10?Φρυγ?αν τε κα? Παμφυλ?αν, Α?γυπτον κα? τ? μ?ρη τ?? Λιβ?η? τ?? κατ? Κυρ?νην, κα? ο? ?πιδημο?ντε? ?ωμα?οι, 11??ουδα?ο? τε κα? προσ?λυτοι, Κρ?τε? κα? ?ραβε?, ?κο?ομεν λαλο?ντων α?τ?ν τα?? ?μετ?ραι? γλ?σσαι? τ? μεγαλε?α το? Θεο?;” 12??ξ?σταντο δ? π?ντε? κα? διηπ?ρουν*, ?λλο? πρ?? ?λλον λ?γοντε? “Τ? θ?λει το?το ε?ναι;” 13??τεροι δ? διαχλευ?ζοντε? ?λεγον ?τι “Γλε?κου? μεμεστωμ?νοι ε?σ?ν.” Peter Preaches to the Crowd14?Σταθε?? δ? ? Π?τρο? σ?ν το?? ?νδεκα ?π?ρεν τ?ν φων?ν α?το? κα? ?πεφθ?γξατο α?το?? “?νδρε? ?ουδα?οι κα? ο? κατοικο?ντε? ?ερουσαλ?μ π?ντε?, το?το ?μ?ν γνωστ?ν ?στω, κα? ?νωτ?σασθε τ? ??ματ? μου. 15?ο? γ?ρ ?? ?με?? ?πολαμβ?νετε ο?τοι μεθ?ουσιν, ?στιν γ?ρ ?ρα τρ?τη τ?? ?μ?ρα?, 16??λλ? το?τ? ?στιν τ? ε?ρημ?νον δι? το? προφ?του ?ω?λ 17?‘Κα? ?σται ?ν τα?? ?σχ?ται? ?μ?ραι?, λ?γει ? Θε??,?κχε? ?π? το? Πνε?ματ?? μου ?π? π?σαν σ?ρκα,κα? προφητε?σουσιν ο? υ?ο? ?μ?ν κα? α? θυγατ?ρε? ?μ?ν,κα? ο? νεαν?σκοι ?μ?ν ?ρ?σει? ?ψονται,κα? ο? πρεσβ?τεροι ?μ?ν ?νυπν?οι? ?νυπνιασθ?σονται? 18?κα?? γε ?π? το?? δο?λου? μου κα? ?π? τ?? δο?λα? μου?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? ?κχε? ?π? το? Πνε?ματ?? μου,κα? προφητε?σουσιν. 19?κα? δ?σω τ?ρατα ?ν τ? ο?ραν? ?νωκα? σημε?α ?π? τ?? γ?? κ?τω,α?μα κα? π?ρ κα? ?τμ?δα καπνο?. 20?? ?λιο? μεταστραφ?σεται ε?? σκ?το?κα? ? σελ?νη ε?? α?μα,πρ?ν ?λθε?ν ?μ?ραν Κυρ?ου τ?ν μεγ?λην κα? ?πιφαν?. 21?κα? ?σται π?? ?? ??ν ?πικαλ?σηται τ? ?νομα Κυρ?ου σωθ?σεται.’b 22??νδρε? ?σραηλ?ται, ?κο?σατε το?? λ?γου? το?του?? ?ησο?ν τ?ν Ναζωρα?ον, ?νδρα ?ποδεδειγμ?νον ?π? το? Θεο? ε?? ?μ?? δυν?μεσι κα? τ?ρασι κα? σημε?οι?, ο?? ?πο?ησεν δι’ α?το? ? Θε?? ?ν μ?σ? ?μ?ν, καθ?? α?το? ο?δατε, 23?το?τον τ? ?ρισμ?ν? βουλ? κα? προγν?σει το? Θεο? ?κδοτον δι? χειρ?? ?ν?μων προσπ?ξαντε? ?νε?λατε, 24??ν ? Θε?? ?ν?στησεν λ?σα? τ?? ?δ?να? το? θαν?του, καθ?τι ο?κ ?ν δυνατ?ν κρατε?σθαι α?τ?ν ?π’ α?το?. 25?Δαυ?δ γ?ρ λ?γει ε?? α?τ?ν‘Προορ?μην τ?ν Κ?ριον ?ν?πι?ν μου δι? παντ??,?τι ?κ δεξι?ν μο? ?στιν,?να μ? σαλευθ?. 26?δι? το?το η?φρ?νθη μου ? ?? καρδ?α?κα? ?γαλλι?σατο ? γλ?σσ? μου,?τι δ? κα? ? σ?ρξ μου κατασκην?σει ?π’ ?λπ?δι, 27??τι ο?κ ?νκαταλε?ψει? τ?ν ψυχ?ν μου ε?? ?δηνο?δ? δ?σει? τ?ν ?σι?ν σου ?δε?ν διαφθορ?ν. 28??γν?ρισ?? μοι ?δο?? ζω??,πληρ?σει? με ε?φροσ?νη? μετ? το? προσ?που σου.’c 29??νδρε? ?δελφο?, ?ξ?ν ε?πε?ν μετ? παρρησ?α? πρ?? ?μ?? περ? το? πατρι?ρχου Δαυ?δ, ?τι κα? ?τελε?τησεν κα? ?τ?φη, κα? τ? μν?μα α?το? ?στιν ?ν ?μ?ν ?χρι τ?? ?μ?ρα? τα?τη?. 30?προφ?τη? ο?ν ?π?ρχων κα? ε?δ?? ?τι ?ρκ? ?μοσεν α?τ? ? Θε?? ?κ καρπο? τ?? ?σφ?ο? α?το? καθ?σαι ?π? τ?ν θρ?νον α?το?, 31?προ?δ?ν ?λ?λησεν περ? τ?? ?ναστ?σεω? το? Χριστο?, ?τι ο?τε ?νκατελε?φθη ε?? ?δην ο?τε ? σ?ρξ α?το? ε?δεν διαφθορ?ν. 32?Το?τον τ?ν ?ησο?ν ?ν?στησεν ? Θε??, ο? π?ντε? ?με?? ?σμεν μ?ρτυρε?? 33?τ? δεξι? ο?ν το? Θεο? ?ψωθε?? τ?ν τε ?παγγελ?αν το? Πνε?ματο? το? ?γ?ου λαβ?ν παρ? το? Πατρ?? ?ξ?χεεν το?το ? ?με?? κα? βλ?πετε κα? ?κο?ετε. 34?Ο? γ?ρ Δαυ?δ ?ν?βη ε?? το?? ο?ρανο??, λ?γει δ? α?τ??‘Ε?πεν ??? Κ?ριο? τ? Κυρ?? μουΚ?θου ?κ δεξι?ν μου, 35??ω? ?ν θ? το?? ?χθρο?? σου?ποπ?διον τ?ν ποδ?ν σου.’d 36??σφαλ?? ο?ν γινωσκ?τω π?? ο?κο? ?σρα?λ ?τι κα? Κ?ριον α?τ?ν κα? Χριστ?ν ?πο?ησεν ? Θε??, το?τον τ?ν ?ησο?ν ?ν ?με?? ?σταυρ?σατε.” Three Thousand Believe37??κο?σαντε? δ? κατεν?γησαν τ?ν καρδ?αν, ε?π?ν τε πρ?? τ?ν Π?τρον κα? το?? λοιπο?? ?ποστ?λου? “Τ? ποι?σωμεν, ?νδρε? ?δελφο?;” 38?Π?τρο? δ? πρ?? α?το?? “Μετανο?σατε,” [φησ?ν], “Κα? βαπτισθ?τω ?καστο? ?μ?ν ?π? τ? ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? ε?? ?φεσιν τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν, κα? λ?μψεσθε τ?ν δωρε?ν το? ?γ?ου Πνε?ματο?. 39??μ?ν γ?ρ ?στιν ? ?παγγελ?α κα? το?? τ?κνοι? ?μ?ν κα? π?σιν το?? ε?? μακρ?ν, ?σου? ?ν προσκαλ?σηται Κ?ριο? ? Θε?? ?μ?ν.” 40??τ?ροι? τε λ?γοι? πλε?οσιν διεμαρτ?ρατο, κα? παρεκ?λει α?το?? λ?γων “Σ?θητε ?π? τ?? γενε?? τ?? σκολι?? τα?τη?.” 41?ο? μ?ν ο?ν ?ποδεξ?μενοι τ?ν λ?γον α?το? ?βαπτ?σθησαν, κα? προσετ?θησαν ?ν τ? ?μ?ρ? ?κε?ν? ψυχα? ?σε? τρισχ?λιαι? The Fellowship of Believers(Acts 4:32-37)42??σαν δ? προσκαρτερο?ντε? τ? διδαχ? τ?ν ?ποστ?λων κα? τ? κοινων??, τ? κλ?σει το? ?ρτου κα? τα?? προσευχα??. 43??γ?νετο δ? π?σ? ψυχ? φ?βο??e πολλ? τε* τ?ρατα κα? σημε?α δι? τ?ν ?ποστ?λων ?γ?νετο. 44?Π?ντε? δ? ο? ?πιστε?οντε? ?σαν? ?π? τ? α?τ? ?κα?? ε?χον ?παντα κοιν?, 45?κα? τ? κτ?ματα κα? τ?? ?π?ρξει? ?π?πρασκον κα? διεμ?ριζον α?τ? π?σιν, καθ?τι ?ν τι? χρε?αν ε?χεν. 46?Καθ’ ?μ?ραν τε προσκαρτερο?ντε? ?μοθυμαδ?ν ?ν τ? ?ερ?, κλ?ντ?? τε κατ’ ο?κον ?ρτον, μετελ?μβανον τροφ?? ?ν ?γαλλι?σει κα? ?φελ?τητι καρδ?α?, 47?α?νο?ντε? τ?ν Θε?ν κα? ?χοντε? χ?ριν πρ?? ?λον τ?ν λα?ν. ? δ? Κ?ριο? προσετ?θει το?? σ?ζομ?νου? καθ’ ?μ?ραν ?π? τ? α?τ?. a 9 That is, the Roman Province of Asiab 17-21 Joel 2:28-32c 25-28 Psalm 16:8-11d 34-35 Psalm 110:1e 43 Or fearActs 3A Lame Man Walks1?Π?τρο? δ? κα? ?ω?ννη? ?ν?βαινον ε?? τ? ?ερ?ν ?π? τ?ν ?ραν τ?? προσευχ?? τ?ν ?ν?την. 2?κα? τι? ?ν?ρ χωλ?? ?κ κοιλ?α? μητρ?? α?το? ?π?ρχων ?βαστ?ζετο, ?ν ?τ?θουν καθ’ ?μ?ραν πρ?? τ?ν θ?ραν το? ?ερο? τ?ν λεγομ?νην ?ρα?αν το? α?τε?ν ?λεημοσ?νην παρ? τ?ν ε?σπορευομ?νων ε?? τ? ?ερ?ν? 3??? ?δ?ν Π?τρον κα? ?ω?ννην μ?λλοντα? ε?σι?ναι ε?? τ? ?ερ?ν ?ρ?τα ?λεημοσ?νην λαβε?ν. 4??τεν?σα? δ? Π?τρο? ε?? α?τ?ν σ?ν τ? ?ω?νν? ε?πεν “Βλ?ψον ε?? ?μ??.” 5?? δ? ?πε?χεν α?το?? προσδοκ?ν τι παρ’ α?τ?ν λαβε?ν. 6?ε?πεν δ? Π?τρο? “?ργ?ριον κα? χρυσ?ον ο?χ ?π?ρχει μοι? ? δ? ?χω, το?τ? σοι δ?δωμι? ?ν τ? ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? το? Ναζωρα?ου [?γειρε κα?] περιπ?τει.”a 7?Κα? πι?σα? α?τ?ν τ?? δεξι?? χειρ?? ?γειρεν α?τ?ν? παραχρ?μα δ? ?στερε?θησαν α? β?σει? α?το? κα? τ? σφυδρ?, 8?κα? ?ξαλλ?μενο? ?στη κα? περιεπ?τει, κα? ε?σ?λθεν σ?ν α?το?? ε?? τ? ?ερ?ν περιπατ?ν κα? ?λλ?μενο? κα? α?ν?ν τ?ν Θε?ν. 9?Κα? ε?δεν π?? ? λα?? α?τ?ν περιπατο?ντα κα? α?νο?ντα τ?ν Θε?ν? 10??πεγ?νωσκον δ? α?τ?ν, ?τι ο?το? ?ν ? πρ?? τ?ν ?λεημοσ?νην καθ?μενο? ?π? τ? ?ρα?? Π?λ? το? ?ερο?, κα? ?πλ?σθησαν θ?μβου? κα? ?κστ?σεω? ?π? τ? συμβεβηκ?τι α?τ?. Peter Speaks in Solomon's Colonnade11?Κρατο?ντο? δ? α?το? τ?ν Π?τρον κα? τ?ν ?ω?ννην συν?δραμεν π?? ? λα?? πρ?? α?το?? ?π? τ? στο? τ? καλουμ?ν? Σολομ?ντο? ?κθαμβοι. 12??δ?ν δ? ? Π?τρο? ?πεκρ?νατο πρ?? τ?ν λα?ν “?νδρε? ?σραηλ?ται, τ? θαυμ?ζετε ?π? το?τ?, ? ?μ?ν τ? ?τεν?ζετε ?? ?δ?? δυν?μει ? ε?σεβε?? πεποιηκ?σιν το? περιπατε?ν α?τ?ν; 13?? Θε?? ?βρα?μ κα? [? θε??] ?σα?κ κα? [? θε??] ?ακ?β, ? Θε?? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν, ?δ?ξασεν τ?ν Πα?δαb α?το? ?ησο?ν, ?ν ?με?? μ?ν παρεδ?κατε κα? ?ρν?σασθε κατ? πρ?σωπον Πιλ?του, κρ?ναντο? ?κε?νου ?πολ?ειν? 14??με?? δ? τ?ν ?γιον κα? Δ?καιον ?ρν?σασθε, κα? ?τ?σασθε ?νδρα φον?α χαρισθ?ναι ?μ?ν, 15?τ?ν δ? ?ρχηγ?ν τ?? ζω?? ?πεκτε?νατε, ?ν ? Θε?? ?γειρεν ?κ νεκρ?ν, ο? ?με?? μ?ρτυρ?? ?σμεν. 16?Κα? ?π? τ? π?στει το? ?ν?ματο? α?το? το?τον, ?ν θεωρε?τε κα? ο?δατε, ?στερ?ωσεν τ? ?νομα α?το?, κα? ? π?στι? ? δι’ α?το? ?δωκεν α?τ? τ?ν ?λοκληρ?αν τα?την ?π?ναντι π?ντων ?μ?ν. 17?Κα? ν?ν, ?δελφο?, ο?δα ?τι κατ? ?γνοιαν ?πρ?ξατε, ?σπερ κα? ο? ?ρχοντε? ?μ?ν? 18?? δ? Θε?? ? προκατ?γγειλεν δι? στ?ματο? π?ντων τ?ν προφητ?ν, παθε?ν τ?ν Χριστ?ν α?το? ?πλ?ρωσεν ο?τω?. 19?μετανο?σατε ο?ν κα? ?πιστρ?ψατε πρ?? τ? ?ξαλειφθ?ναι ?μ?ν τ?? ?μαρτ?α?, 20??πω? ?ν ?λθωσιν καιρο? ?ναψ?ξεω? ?π? προσ?που το? Κυρ?ου κα? ?ποστε?λ? τ?ν προκεχειρισμ?νον ?μ?ν Χριστ?ν ?ησο?ν, 21??ν δε? ο?ραν?ν μ?ν δ?ξασθαι ?χρι χρ?νων ?ποκαταστ?σεω? π?ντων ?ν ?λ?λησεν ? Θε?? δι? στ?ματο? τ?ν ?γ?ων ?π’ α??νο? α?το? προφητ?ν. 22?Μω?σ?? μ?ν ε?πεν ?τι ‘Προφ?την ?μ?ν ?ναστ?σει Κ?ριο? ? Θε?? [?μ?ν] ?κ τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν ?? ?μ?? α?το? ?κο?σεσθε κατ? π?ντα ?σα ?ν λαλ?σ? πρ?? ?μ??. 23??σται δ? π?σα ψυχ? ?τι? ??ν μ? ?κο?σ? το? προφ?του ?κε?νου ?ξολεθρευθ?σεται ?κ το? λαο?.’c 24?Κα? π?ντε? δ? ο? προφ?ται ?π? Σαμου?λ κα? τ?ν καθεξ?? ?σοι ?λ?λησαν κα? κατ?γγειλαν τ?? ?μ?ρα? τα?τα?. 25??με?? ?στε ο? υ?ο? τ?ν προφητ?ν κα? τ?? διαθ?κη? ?? ?? Θε??? ? δι?θετο πρ?? το?? πατ?ρα? ?μ?ν, λ?γων πρ?? ?βρα?μ ‘Κα? ?ν τ? σπ?ρματ? σου ?νευλογηθ?σονται π?σαι α? πατρια? τ?? γ??.’d 26??μ?ν πρ?τον ?ναστ?σα? ? Θε?? τ?ν Πα?δα α?το? ?π?στειλεν α?τ?ν ε?λογο?ντα ?μ?? ?ν τ? ?ποστρ?φειν ?καστον ?π? τ?ν πονηρι?ν ?μ?ν.” a 6 SBL, NE, and WH ?ν τ? ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? το? Ναζωρα?ου περιπ?τειb 13 Or child; also in verse 26c 23 Deuteronomy 18:15,18,19d 25 Genesis 22:18Acts 4Peter and John Before the Council1?Λαλο?ντων δ? α?τ?ν πρ?? τ?ν λα?ν, ?π?στησαν α?το?? ο? ?ερε?? κα? ? στρατηγ?? το? ?ερο? κα? ο? Σαδδουκα?οι, 2?διαπονο?μενοι δι? τ? διδ?σκειν α?το?? τ?ν λα?ν κα? καταγγ?λλειν ?ν τ? ?ησο? τ?ν ?ν?στασιν τ?ν ?κ νεκρ?ν, 3?κα? ?π?βαλον α?το?? τ?? χε?ρα? κα? ?θεντο ε?? τ?ρησιν ε?? τ?ν α?ριον? ?ν γ?ρ ?σπ?ρα ?δη. 4?πολλο? δ? τ?ν ?κουσ?ντων τ?ν λ?γον ?π?στευσαν, κα? ?γεν?θη ??? ?ριθμ?? τ?ν ?νδρ?ν ?? χιλι?δε? π?ντε. 5??γ?νετο δ? ?π? τ?ν α?ριον συναχθ?ναι α?τ?ν το?? ?ρχοντα? κα? το?? πρεσβυτ?ρου? κα? το?? γραμματε?? ?ν ?ερουσαλ?μ, 6?κα? ?ννα? ? ?ρχιερε?? κα? Κα??φα? κα? ?ω?ννη? κα? ?λ?ξανδρο? κα? ?σοι ?σαν ?κ γ?νου? ?ρχιερατικο?, 7?κα? στ?σαντε? α?το?? ?ν τ? μ?σ? ?πυνθ?νοντο “?ν πο?? δυν?μει ? ?ν πο?? ?ν?ματι ?ποι?σατε το?το ?με??;” 8?Τ?τε Π?τρο? πλησθε?? Πνε?ματο? ?γ?ου ε?πεν πρ?? α?το?? “?ρχοντε? το? λαο? κα? πρεσβ?τεροι, 9?ε? ?με?? σ?μερον ?νακριν?μεθα ?π? ε?εργεσ?? ?νθρ?που ?σθενο??, ?ν τ?νι ο?το? σ?σωσται, 10?γνωστ?ν ?στω π?σιν ?μ?ν κα? παντ? τ? λα? ?σρα?λ, ?τι ?ν τ? ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? το? Ναζωρα?ου, ?ν ?με?? ?σταυρ?σατε, ?ν ? Θε?? ?γειρεν ?κ νεκρ?ν, ?ν το?τ? ο?το? παρ?στηκεν ?ν?πιον ?μ?ν ?γι??. 11?ο?τ?? ?στιν‘? λ?θο? ? ?ξουθενηθε?? ?φ’ ?μ?ν τ?ν ο?κοδ?μων,? γεν?μενο? ε?? κεφαλ?ν γων?α?.’a 12?Κα? ο?κ ?στιν ?ν ?λλ? ο?δεν? ? σωτηρ?α? ο?δ? γ?ρ ?νομ? ?στιν ?τερον ?π? τ?ν ο?ραν?ν τ? δεδομ?νον ?ν ?νθρ?ποι? ?ν ? δε? σωθ?ναι ?μ??.” The Name Forbidden13?Θεωρο?ντε? δ? τ?ν το? Π?τρου παρρησ?αν κα? ?ω?ννου, κα? καταλαβ?μενοι ?τι ?νθρωποι ?γρ?μματο? ε?σιν κα? ?δι?ται, ?θα?μαζον, ?πεγ?νωσκ?ν τε α?το?? ?τι σ?ν τ? ?ησο? ?σαν, 14?τ?ν τε ?νθρωπον βλ?ποντε? σ?ν α?το?? ?στ?τα τ?ν τεθεραπευμ?νον, ο?δ?ν ε?χον ?ντειπε?ν. 15?κελε?σαντε? δ? α?το?? ?ξω το? συνεδρ?ου ?πελθε?ν, συν?βαλλον πρ?? ?λλ?λου? 16?λ?γοντε? “Τ? ποι?σωμεν το?? ?νθρ?ποι? το?τοι?; ?τι μ?ν γ?ρ γνωστ?ν σημε?ον γ?γονεν δι’ α?τ?ν, π?σιν το?? κατοικο?σιν ?ερουσαλ?μ φανερ?ν, κα? ο? δυν?μεθα ?ρνε?σθαι? 17??λλ’ ?να μ? ?π? πλε?ον διανεμηθ? ε?? τ?ν λα?ν, ?πειλησ?μεθα α?το?? μηκ?τι λαλε?ν ?π? τ? ?ν?ματι το?τ? μηδεν? ?νθρ?πων.” 18?Κα? καλ?σαντε? α?το?? παρ?γγειλαν ?τ?? καθ?λου μ? φθ?γγεσθαι μηδ? διδ?σκειν ?π? τ? ?ν?ματι το? ?ησο?. 19?? δ? Π?τρο? κα? ?ω?ννη? ?ποκριθ?ντε? ε?πον πρ?? α?το?? “Ε? δ?και?ν ?στιν ?ν?πιον το? Θεο?, ?μ?ν ?κο?ειν μ?λλον ? το? Θεο?, κρ?νατε? 20?ο? δυν?μεθα γ?ρ ?με?? ? ε?δαμεν κα? ?κο?σαμεν μ? λαλε?ν.” 21?Ο? δ? προσαπειλησ?μενοι ?π?λυσαν α?το??, μηδ?ν ε?ρ?σκοντε? τ? π?? κολ?σωνται α?το??, δι? τ?ν λα?ν, ?τι π?ντε? ?δ?ξαζον τ?ν Θε?ν ?π? τ? γεγον?τι? 22??τ?ν γ?ρ ?ν πλει?νων τεσσερ?κοντα ? ?νθρωπο? ?φ’ ?ν γεγ?νει τ? σημε?ον το?το τ?? ??σεω?. The Believers' Prayer(Psalm 2:1-12)23??πολυθ?ντε? δ? ?λθον πρ?? το?? ?δ?ου? κα? ?π?γγειλαν ?σα πρ?? α?το?? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι ε?παν. 24?ο? δ? ?κο?σαντε? ?μοθυμαδ?ν ?ραν φων?ν πρ?? τ?ν Θε?ν κα? ε?παν “Δ?σποτα, σ? ? ποι?σα? τ?ν ο?ραν?ν κα? τ?ν γ?ν κα? τ?ν θ?λασσαν κα? π?ντα τ? ?ν α?το??, 25?? το? πατρ?? ?μ?ν δι? Πνε?ματο? ?γ?ου στ?ματο? Δαυ?δ παιδ??b σου ε?π?ν ?να?‘Τ? ?φρ?αξαν ?θνηκα? λαο? ?μελ?τησαν κεν?; 26?παρ?στησαν ο? βασιλε?? τ?? γ??κα? ο? ?ρχοντε? συν?χθησαν ?π? τ? α?τ?κατ? το? Κυρ?ουκα? κατ? το? Χριστο? α?το?.’c 27?Συν?χθησαν γ?ρ ?π’ ?ληθε?α? ?ν τ? π?λει τα?τ? ?π? τ?ν ?γιον Πα?δ? σου ?ησο?ν, ?ν ?χρισα?, ?ρ?δη? τε κα? Π?ντιο? Πιλ?το? σ?ν ?θνεσιν κα? λαο?? ?σρα?λ, 28?ποι?σαι ?σα ? χε?ρ σου κα? ? βουλ? [σου] προ?ρισεν γεν?σθαι. 29?κα? τ? ν?ν, Κ?ριε, ?πιδε ?π? τ?? ?πειλ?? α?τ?ν, κα? δ?? το?? δο?λοι? σου μετ? παρρησ?α? π?ση? λαλε?ν τ?ν λ?γον σου, 30??ν τ? τ?ν χε?ρ? ?σου? ?κτε?νειν σε ε?? ?ασιν κα? σημε?α κα? τ?ρατα γ?νεσθαι δι? το? ?ν?ματο? το? ?γ?ου Παιδ?? σου ?ησο?.” 31?Κα? δεηθ?ντων α?τ?ν ?σαλε?θη ? τ?πο? ?ν ? ?σαν συνηγμ?νοι, κα? ?πλ?σθησαν ?παντε? το? ?γ?ου Πνε?ματο?, κα? ?λ?λουν τ?ν λ?γον το? Θεο? μετ? παρρησ?α?. Sharing among Believers(Acts 2:42-47)32?Το? δ? πλ?θου? τ?ν πιστευσ?ντων ?ν καρδ?α κα? ψυχ? μ?α, κα? ο?δ? ε?? τι τ?ν ?παρχ?ντων α?τ? ?λεγεν ?διον ε?ναι, ?λλ’ ?ν α?το?? π?ντα κοιν?. 33?κα? δυν?μει μεγ?λ? ?πεδ?δουν τ? μαρτ?ριον ο? ?π?στολοι ?το? Κυρ?ου ?ησο?? ? ?τ?? ?ναστ?σεω??, χ?ρι? τε μεγ?λη ?ν ?π? π?ντα? α?το??. 34?Ο?δ? γ?ρ ?νδε?? τι? ?ν ?ν α?το??? ?σοι γ?ρ κτ?τορε? χωρ?ων ? ο?κι?ν ?π?ρχον, πωλο?ντε? ?φερον τ?? τιμ?? τ?ν πιπρασκομ?νων 35?κα? ?τ?θουν παρ? το?? π?δα? τ?ν ?ποστ?λων? διεδ?δετο δ? ?κ?στ? καθ?τι ?ν τι? χρε?αν ε?χεν. 36??ωσ?φ δ? ? ?πικληθε?? Βαρν?βα? ?π? τ?ν ?ποστ?λων, ? ?στιν μεθερμηνευ?μενον Υ??? παρακλ?σεω?, Λευ?τη?, Κ?πριο? τ? γ?νει, 37??π?ρχοντο? α?τ? ?γρο?, πωλ?σα? ?νεγκεν τ? χρ?μα κα? ?θηκεν πρ?? το?? π?δα? τ?ν ?ποστ?λων. a 11 Psalm 118:22b 25 Or child; also verses 27 and 30c 25-26 Psalm 2:1,2Acts 5Ananias and Sapphira1??ν?ρ δ? τι? ?ναν?α? ?ν?ματι σ?ν Σαπφ?ρ? τ? γυναικ? α?το? ?π?λησεν κτ?μα, 2?κα? ?νοσφ?σατο ?π? τ?? τιμ??, συνειδυ?η? κα? τ?? γυναικ??, κα? ?ν?γκα? μ?ρο? τι παρ? το?? π?δα? τ?ν ?ποστ?λων ?θηκεν. 3?Ε?πεν δ? ? Π?τρο? “?ναν?α, δι? τ? ?πλ?ρωσεν ? Σαταν?? τ?ν καρδ?αν σου, ψε?σασθα? σε τ? Πνε?μα τ? ?γιον κα? νοσφ?σασθαι ?π? τ?? τιμ?? το? χωρ?ου; 4?ο?χ? μ?νον σο? ?μενεν κα? πραθ?ν ?ν τ? σ? ?ξουσ?? ?π?ρχεν; τ? ?τι ?θου ?ν τ? καρδ?? σου τ? πρ?γμα το?το; ο?κ ?ψε?σω ?νθρ?ποι? ?λλ? τ? Θε?.” 5??κο?ων δ? ? ?ναν?α? το?? λ?γου? το?του? πεσ?ν ?ξ?ψυξεν? κα? ?γ?νετο φ?βο? μ?γα? ?π? π?ντα? το?? ?κο?οντα?. 6??ναστ?ντε? δ? ο? νε?τεροι συν?στειλαν α?τ?ν κα? ?ξεν?γκαντε? ?θαψαν. 7??γ?νετο δ? ?? ?ρ?ν τρι?ν δι?στημα κα? ? γυν? α?το? μ? ε?δυ?α τ? γεγον?? ε?σ?λθεν. 8??πεκρ?θη δ? πρ?? α?τ?ν Π?τρο? “Ε?π? μοι, ε? τοσο?του τ? χωρ?ον ?π?δοσθε;”? δ? ε?πεν “Να?, τοσο?του.” 9?? δ? Π?τρο? πρ?? α?τ?ν “Τ? ?τι συνεφων?θη ?μ?ν πειρ?σαι τ? Πνε?μα Κυρ?ου; ?δο? ο? π?δε? τ?ν θαψ?ντων τ?ν ?νδρα σου ?π? τ? θ?ρ? κα? ?ξο?σουσ?ν σε.” 10??πεσεν δ? παραχρ?μα πρ?? το?? π?δα? α?το? κα? ?ξ?ψυξεν? ε?σελθ?ντε? δ? ο? νεαν?σκοι ε?ρον α?τ?ν νεκρ?ν, κα? ?ξεν?γκαντε? ?θαψαν πρ?? τ?ν ?νδρα α?τ??. 11?Κα? ?γ?νετο φ?βο? μ?γα? ?φ’ ?λην τ?ν ?κκλησ?αν κα? ?π? π?ντα? το?? ?κο?οντα? τα?τα. The Apostles Heal Many12?Δι? δ? τ?ν χειρ?ν τ?ν ?ποστ?λων ?γ?νετο σημε?α κα? τ?ρατα πολλ? ?ν τ? λα?? κα? ?σαν ?μοθυμαδ?ν ?παντε?* ?ν τ? στο? Σολομ?ντο?? 13?τ?ν δ? λοιπ?ν ο?δε?? ?τ?λμα κολλ?σθαι α?το??, ?λλ’ ?μεγ?λυνεν α?το?? ? λα??? 14?μ?λλον δ? προσετ?θεντο πιστε?οντε? τ? Κυρ??, πλ?θη ?νδρ?ν τε κα? γυναικ?ν? 15??στε κα? ε?? τ?? πλατε?α? ?κφ?ρειν το?? ?σθενε?? κα? τιθ?ναι ?π? κλιναρ?ων κα? κραβ?ττων, ?να ?ρχομ?νου Π?τρου κ?ν ? σκι? ?πισκι?σ? τιν? α?τ?ν. 16?συν?ρχετο δ? κα? τ? πλ?θο? τ?ν π?ριξ π?λεων ?ερουσαλ?μ, φ?ροντε? ?σθενε?? κα? ?χλουμ?νου? ?π? πνευμ?των ?καθ?ρτων, ο?τινε? ?θεραπε?οντο ?παντε?. The Apostles Arrested and Freed17??ναστ?? δ? ? ?ρχιερε?? κα? π?ντε? ο? σ?ν α?τ?, ? ο?σα α?ρεσι? τ?ν Σαδδουκα?ων, ?πλ?σθησαν ζ?λου 18?κα? ?π?βαλον τ?? χε?ρα? ?π? το?? ?ποστ?λου? κα? ?θεντο α?το?? ?ν τηρ?σει δημοσ??. 19??γγελο? δ? Κυρ?ου δι? νυκτ?? ?νοιξε τ?? θ?ρα? τ?? φυλακ?? ?ξαγαγ?ν τε α?το?? ε?πεν 20?“Πορε?εσθε κα? σταθ?ντε? λαλε?τε ?ν τ? ?ερ? τ? λα? π?ντα τ? ??ματα τ?? Ζω?? τα?τη?.” 21??κο?σαντε? δ? ε?σ?λθον ?π? τ?ν ?ρθρον ε?? τ? ?ερ?ν κα? ?δ?δασκον.Παραγεν?μενο? δ? ? ?ρχιερε?? κα? ο? σ?ν α?τ? συνεκ?λεσαν τ? συν?δριον κα? π?σαν τ?ν γερουσ?αν τ?ν υ??ν ?σρα?λ, κα? ?π?στειλαν ε?? τ? δεσμωτ?ριον ?χθ?ναι α?το??. 22?ο? δ? παραγεν?μενοι ?πηρ?ται ο?χ ε?ρον α?το?? ?ν τ? φυλακ?? ?ναστρ?ψαντε? δ? ?π?γγειλαν 23?λ?γοντε? ?τι “Τ? δεσμωτ?ριον ε?ρομεν κεκλεισμ?νον ?ν π?σ? ?σφαλε?? κα? το?? φ?λακα? ?στ?τα? ?π? τ?ν θυρ?ν, ?νο?ξαντε? δ? ?σω ο?δ?να ε?ρομεν.” The Apostles Before the Council24??? δ? ?κουσαν το?? λ?γου? το?του? ? τε στρατηγ?? το? ?ερο? κα? ο? ?ρχιερε??, διηπ?ρουν περ? α?τ?ν τ? ?ν γ?νοιτο το?το. 25?παραγεν?μενο? δ? τι? ?π?γγειλεν α?το?? ?τι “?δο? ο? ?νδρε?, ο?? ?θεσθε ?ν τ? φυλακ?, ε?σ?ν ?ν τ? ?ερ? ?στ?τε? κα? διδ?σκοντε? τ?ν λα?ν.” 26?Τ?τε ?πελθ?ν ? στρατηγ?? σ?ν το?? ?πηρ?ται? ?γεν α?το??, ο? μετ? β?α?, ?φοβο?ντο γ?ρ τ?ν λα?ν, μ? λιθασθ?σιν? 27??γαγ?ντε? δ? α?το?? ?στησαν ?ν τ? συνεδρ??. κα? ?πηρ?τησεν α?το?? ? ?ρχιερε?? 28?λ?γων “[Ο?] Παραγγελ?? παρηγγε?λαμεν ?μ?ν μ? διδ?σκειν ?π? τ? ?ν?ματι το?τ?, κα? ?δο? πεπληρ?κατε τ?ν ?ερουσαλ?μ τ?? διδαχ?? ?μ?ν, κα? βο?λεσθε ?παγαγε?ν ?φ’ ?μ?? τ? α?μα το? ?νθρ?που το?του.” 29??ποκριθε?? δ? Π?τρο? κα? ο? ?π?στολοι ε?παν “Πειθαρχε?ν δε? Θε? μ?λλον ? ?νθρ?ποι?. 30?? Θε?? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν ?γειρεν ?ησο?ν, ?ν ?με?? διεχειρ?σασθε κρεμ?σαντε? ?π? ξ?λου? 31?το?τον ? Θε?? ?ρχηγ?ν κα? Σωτ?ρα ?ψωσεν τ? δεξι? α?το? το? δο?ναι μετ?νοιαν τ? ?σρα?λ κα? ?φεσιν ?μαρτι?ν. 32?κα? ?με?? ?σμεν μ?ρτυρε? τ?ν ?ημ?των το?των, κα? τ? Πνε?μα τ? ?γιον ? ?δωκεν ? Θε?? το?? πειθαρχο?σιν α?τ?.” Gamaliel's Advice33?Ο? δ? ?κο?σαντε? διεπρ?οντο κα? ?βο?λοντο ?νελε?ν α?το??. 34??ναστ?? δ? τι? ?ν τ? συνεδρ?? Φαρισα?ο? ?ν?ματι Γαμαλι?λ, νομοδιδ?σκαλο? τ?μιο? παντ? τ? λα?, ?κ?λευσεν ?ξω βραχ? το?? ?νθρ?που? ποι?σαι, 35?Ε?π?ν τε πρ?? α?το?? “?νδρε? ?σραηλ?ται, προσ?χετε ?αυτο?? ?π? το?? ?νθρ?ποι? το?τοι? τ? μ?λλετε πρ?σσειν. 36?πρ? γ?ρ το?των τ?ν ?μερ?ν ?ν?στη Θευδ??, λ?γων ε?να? τινα ?αυτ?ν, ? προσεκλ?θη ?νδρ?ν ?ριθμ?? ?? τετρακοσ?ων? ?? ?ν?ρ?θη, κα? π?ντε? ?σοι ?πε?θοντο α?τ? διελ?θησαν κα? ?γ?νοντο ε?? ο?δ?ν. 37?μετ? το?τον ?ν?στη ?ο?δα? ? Γαλιλα?ο? ?ν τα?? ?μ?ραι? τ?? ?πογραφ?? κα? ?π?στησεν λα?ν ?π?σω α?το?? κ?κε?νο? ?π?λετο, κα? π?ντε? ?σοι ?πε?θοντο α?τ? διεσκορπ?σθησαν. 38?Κα? τ? ν?ν λ?γω ?μ?ν, ?π?στητε ?π? τ?ν ?νθρ?πων το?των κα? ?φετε α?το??? ?τι ??ν ? ?ξ ?νθρ?πων ? βουλ? α?τη ? τ? ?ργον το?το, καταλυθ?σεται? 39?ε? δ? ?κ Θεο? ?στιν, ο? δυν?σεσθε καταλ?σαι α?το??, μ?? ποτε κα? θεομ?χοι ε?ρεθ?τε.” 40??πε?σθησαν δ? α?τ?, κα? προσκαλεσ?μενοι το?? ?ποστ?λου? δε?ραντε? παρ?γγειλαν μ? λαλε?ν ?π? τ? ?ν?ματι το? ?ησο? κα? ?π?λυσαν. 41?Ο? μ?ν ο?ν ?πορε?οντο χα?ροντε? ?π? προσ?που το? συνεδρ?ου, ?τι κατηξι?θησαν ?π?ρ το? ?ν?ματο? ?τιμασθ?ναι? 42?π?σ?ν τε ?μ?ραν ?ν τ? ?ερ? κα? κατ’ ο?κον ο?κ ?πα?οντο διδ?σκοντε? κα? ε?αγγελιζ?μενοι τ?ν Χριστ?ν ?ησο?ν. Acts 6The Choosing of the Seven(1 Timothy 3:8-13)1??ν δ? τα?? ?μ?ραι? τα?ται? πληθυν?ντων τ?ν μαθητ?ν ?γ?νετο γογγυσμ?? τ?ν ?λληνιστ?ν πρ?? το?? ?βρα?ου?, ?τι παρεθεωρο?ντο ?ν τ? διακον?? τ? καθημεριν? α? χ?ραι α?τ?ν. 2?Προσκαλεσ?μενοι δ? ο? δ?δεκα τ? πλ?θο? τ?ν μαθητ?ν ε?παν “Ο?κ ?ρεστ?ν ?στιν ?μ?? καταλε?ψαντα? τ?ν λ?γον το? Θεο? διακονε?ν τραπ?ζαι?. 3??πισκ?ψασθε δ?, ?δελφο?, ?νδρα? ?ξ ?μ?ν μαρτυρουμ?νου? ?πτ? πλ?ρει? Πνε?ματο? κα? σοφ?α?, ο?? καταστ?σομεν ?π? τ?? χρε?α? τα?τη?? 4??με?? δ? τ? προσευχ? κα? τ? διακον?? το? λ?γου προσκαρτερ?σομεν.” 5?Κα? ?ρεσεν ? λ?γο? ?ν?πιον παντ?? το? πλ?θου?, κα? ?ξελ?ξαντο Στ?φανον, ?νδρα πλ?ρη?* π?στεω? κα? Πνε?ματο? ?γ?ου, κα? Φ?λιππον κα? Πρ?χορον κα? Νικ?νορα κα? Τ?μωνα κα? Παρμεν?ν κα? Νικ?λαον προσ?λυτον ?ντιοχ?α, 6?ο?? ?στησαν ?ν?πιον τ?ν ?ποστ?λων, κα? προσευξ?μενοι ?π?θηκαν α?το?? τ?? χε?ρα?. 7?Κα? ? λ?γο? το? Θεο? η?ξανεν, κα? ?πληθ?νετο ? ?ριθμ?? τ?ν μαθητ?ν ?ν ?ερουσαλ?μ σφ?δρα, πολ?? τε ?χλο? τ?ν ?ερ?ων ?π?κουον τ? π?στει. The Arrest of Stephen8?Στ?φανο? δ? πλ?ρη? χ?ριτο? κα? δυν?μεω? ?πο?ει τ?ρατα κα? σημε?α μεγ?λα ?ν τ? λα?. 9??ν?στησαν δ? τινε? τ?ν ?κ τ?? συναγωγ?? τ?? λεγομ?νη? Λιβερτ?νων κα? Κυρηνα?ων κα? ?λεξανδρ?ων κα? τ?ν ?π? Κιλικ?α? κα? ?σ?α? συζητο?ντε? τ? Στεφ?ν?, 10?κα? ο?κ ?σχυον ?ντιστ?ναι τ? σοφ?? κα? τ? Πνε?ματι ? ?λ?λει. 11?Τ?τε ?π?βαλον ?νδρα? λ?γοντα? ?τι “?κηκ?αμεν α?το? λαλο?ντο? ??ματα βλ?σφημα ε?? Μω?σ?ν κα? τ?ν Θε?ν?” 12?συνεκ?νησ?ν τε τ?ν λα?ν κα? το?? πρεσβυτ?ρου? κα? το?? γραμματε??, κα? ?πιστ?ντε? συν?ρπασαν α?τ?ν κα? ?γαγον ε?? τ? συν?δριον, 13??στησ?ν τε μ?ρτυρα? ψευδε?? λ?γοντα? “? ?νθρωπο? ο?το? ο? πα?εται λαλ?ν ??ματα κατ? το? τ?που το? ?γ?ου [το?του] κα? το? ν?μου? 14??κηκ?αμεν γ?ρ α?το? λ?γοντο? ?τι ?ησο?? ? Ναζωρα?ο? ο?το? καταλ?σει τ?ν τ?πον το?τον κα? ?λλ?ξει τ? ?θη ? παρ?δωκεν ?μ?ν Μω?σ??.” 15?Κα? ?τεν?σαντε? ε?? α?τ?ν π?ντε? ο? καθεζ?μενοι ?ν τ? συνεδρ?? ε?δον τ? πρ?σωπον α?το? ?σε? πρ?σωπον ?γγ?λου. Acts 7Stephen's Address to the Sanhedrin1?Ε?πεν δ? ? ?ρχιερε?? “Ε? τα?τα ο?τω? ?χει;” 2?? δ? ?φη “?νδρε? ?δελφο? κα? πατ?ρε?, ?κο?σατε. ? Θε?? τ?? δ?ξη? ?φθη τ? πατρ? ?μ?ν ?βρα?μ ?ντι ?ν τ? Μεσοποταμ?? πρ?ν ? κατοικ?σαι α?τ?ν ?ν Χαρρ?ν, 3?κα? ε?πεν πρ?? α?τ?ν ‘?ξελθε ?κ τ?? γ?? σου κα? ??κ? τ?? συγγενε?α? σου, κα? δε?ρο ε?? τ?ν γ?ν ?ν ?ν σοι δε?ξω.’a 4?τ?τε ?ξελθ?ν ?κ γ?? Χαλδα?ων κατ?κησεν ?ν Χαρρ?ν. κ?κε?θεν μετ? τ? ?ποθανε?ν τ?ν πατ?ρα α?το? μετ?κισεν α?τ?ν ε?? τ?ν γ?ν τα?την ε?? ?ν ?με?? ν?ν κατοικε?τε, 5?Κα? ο?κ ?δωκεν α?τ? κληρονομ?αν ?ν α?τ? ο?δ? β?μα ποδ??, κα? ?πηγγε?λατο δο?ναι α?τ? ε?? κατ?σχεσιν α?τ?ν κα? τ? σπ?ρματι α?το? μετ’ α?τ?ν, ο?κ ?ντο? α?τ? τ?κνου. 6??λ?λησεν δ? ο?τω? ? Θε??, ?τι ?σται τ? σπ?ρμα α?το? π?ροικον ?ν γ? ?λλοτρ??, κα? δουλ?σουσιν α?τ? κα? κακ?σουσιν ?τη τετρακ?σια? 7?‘Κα? τ? ?θνο? ? ??ν δουλε?σουσιν κριν? ?γ?,’ ? Θε?? ε?πεν, ‘Κα? μετ? τα?τα ?ξελε?σονται κα? λατρε?σουσ?ν μοι ?ν τ? τ?π? το?τ?.’b 8?Κα? ?δωκεν α?τ? διαθ?κην περιτομ??? κα? ο?τω? ?γ?ννησεν τ?ν ?σα?κ κα? περι?τεμεν α?τ?ν τ? ?μ?ρ? τ? ?γδ??, κα? ?σα?κ τ?ν ?ακ?β, κα? ?ακ?β το?? δ?δεκα πατρι?ρχα?. 9?Κα? ο? πατρι?ρχαι ζηλ?σαντε? τ?ν ?ωσ?φ ?π?δοντο ε?? Α?γυπτον? κα? ?ν ? Θε?? μετ’ α?το?, 10?κα? ?ξε?λατο α?τ?ν ?κ πασ?ν τ?ν θλ?ψεων α?το?, κα? ?δωκεν α?τ? χ?ριν κα? σοφ?αν ?ναντ?ον Φαρα? βασιλ?ω? Α?γ?πτου, κα? κατ?στησεν α?τ?ν ?γο?μενον ?π’ Α?γυπτον κα? [?φ’] ?λον τ?ν ο?κον α?το?. 11??λθεν δ? λιμ?? ?φ’ ?λην τ?ν Α?γυπτον κα? Χαν?αν κα? θλ?ψι? μεγ?λη, κα? ο?χ η?ρισκον χορτ?σματα ο? πατ?ρε? ?μ?ν. 12??κο?σα? δ? ?ακ?β ?ντα σιτ?α ε?? Α?γυπτον ?ξαπ?στειλεν το?? πατ?ρα? ?μ?ν πρ?τον? 13?κα? ?ν τ? δευτ?ρ? ?νεγνωρ?σθη* ?ωσ?φ το?? ?δελφο?? α?το?, κα? φανερ?ν ?γ?νετο τ? Φαρα? τ? γ?νο? [το?] ?ωσ?φ. 14??ποστε?λα? δ? ?ωσ?φ μετεκαλ?σατο ?ακ?β τ?ν πατ?ρα α?το? κα? π?σαν τ?ν συγγ?νειαν ?ν ψυχα?? ?βδομ?κοντα π?ντε. 15?Κα? κατ?βη ?ακ?β ε?? Α?γυπτον, κα? ?τελε?τησεν α?τ?? κα? ο? πατ?ρε? ?μ?ν, 16?κα? μετετ?θησαν ε?? Συχ?μ κα? ?τ?θησαν ?ν τ? μν?ματι ? ?ν?σατο ?βρα?μ τιμ?? ?ργυρ?ου παρ? τ?ν υ??ν ?μμ?ρ* ?ν Συχ?μ. 17?Καθ?? δ? ?γγιζεν ? χρ?νο? τ?? ?παγγελ?α? ?? ?μολ?γησεν ? Θε?? τ? ?βρα?μ, η?ξησεν ? λα?? κα? ?πληθ?νθη ?ν Α?γ?πτ?, 18??χρι ο? ?ν?στη βασιλε?? ?τερο? ?π’ Α?γυπτον, ?? ο?κ ?δει τ?ν ?ωσ?φ. 19?ο?το? κατασοφισ?μενο? τ? γ?νο? ?μ?ν ?κ?κωσεν το?? πατ?ρα? [?μ?ν] το? ποιε?ν τ? βρ?φη ?κθετα α?τ?ν ε?? τ? μ? ζωογονε?σθαι. 20??ν ? καιρ? ?γενν?θη Μω?σ??, κα? ?ν ?στε?ο? τ? Θε??c ?? ?νετρ?φη μ?να? τρε?? ?ν τ? ο?κ? το? πατρ??? 21??κτεθ?ντο? δ? α?το? ?νε?λατο α?τ?ν ? θυγ?τηρ Φαρα? κα? ?νεθρ?ψατο α?τ?ν ?αυτ? ε?? υ??ν. 22?κα? ?παιδε?θη Μω?σ?? [?ν] π?σ? σοφ?? Α?γυπτ?ων, ?ν δ? δυνατ?? ?ν λ?γοι? κα? ?ργοι? α?το?. 23??? δ? ?πληρο?το α?τ? τεσσερακοντα?τη? χρ?νο?, ?ν?βη ?π? τ?ν καρδ?αν α?το? ?πισκ?ψασθαι το?? ?δελφο?? α?το? το?? υ?ο?? ?σρα?λ. 24?κα? ?δ?ν τινα ?δικο?μενον ?μ?νατο, κα? ?πο?ησεν ?κδ?κησιν τ? καταπονουμ?ν? πατ?ξα? τ?ν Α?γ?πτιον. 25??ν?μιζεν δ? συνι?ναι το?? ?δελφο?? [α?το?] ?τι ? Θε?? δι? χειρ?? α?το? δ?δωσιν σωτηρ?αν α?το??? ο? δ? ο? συν?καν. 26?Τ? τε ?πιο?σ? ?μ?ρ? ?φθη α?το?? μαχομ?νοι?, κα? συν?λλασσεν α?το?? ε?? ε?ρ?νην ε?π?ν ‘?νδρε?, ?δελφο? ?στε? ?να? τ? ?δικε?τε ?λλ?λου?;’ 27?? δ? ?δικ?ν τ?ν πλησ?ον ?π?σατο α?τ?ν ε?π?ν ‘Τ?? σε κατ?στησεν ?ρχοντα κα? δικαστ?ν ?φ’ ?μ?ν; 28?μ? ?νελε?ν με σ? θ?λει? ?ν τρ?πον ?νε?λε? ?χθ?? τ?ν Α?γ?πτιον;’d 29??φυγεν δ? Μω?σ?? ?ν τ? λ?γ? το?τ?, κα? ?γ?νετο π?ροικο? ?ν γ? Μαδι?μ, ο? ?γ?ννησεν υ?ο?? δ?ο. 30?Κα? πληρωθ?ντων ?τ?ν τεσσερ?κοντα ?φθη α?τ? ?ν τ? ?ρ?μ? το? ?ρου? Σιν? ?γγελο? ?ν φλογ? πυρ?? β?του. 31?? δ? Μω?σ?? ?δ?ν ?θα?μαζεν τ? ?ραμα? προσερχομ?νου δ? α?το? κατανο?σαι ?γ?νετο φων? Κυρ?ου 32?‘?γ? ? Θε?? τ?ν πατ?ρων σου, ? Θε?? ?βρα?μ κα? ?σα?κ κα? ?ακ?β.’e ?ντρομο? δ? γεν?μενο? Μω?σ?? ο?κ ?τ?λμα κατανο?σαι. 33?Ε?πεν δ? α?τ? ? Κ?ριο? ‘Λ?σον τ? ?π?δημα τ?ν ποδ?ν σου? ? γ?ρ τ?πο? ?φ’ ? ?στηκα? γ? ?γ?α ?στ?ν. 34??δ?ν ε?δον τ?ν κ?κωσιν το? λαο? μου το? ?ν Α?γ?πτ?, κα? το? στεναγμο? α?το? ?κουσα, κα? κατ?βην ?ξελ?σθαι α?το??? κα? ν?ν δε?ρο ?ποστε?λω σε ε?? Α?γυπτον.’f 35?Το?τον τ?ν Μω?σ?ν, ?ν ?ρν?σαντο ε?π?ντε? ‘Τ?? σε κατ?στησεν ?ρχοντα κα? δικαστ?ν;’ το?τον ? Θε?? κα? ?ρχοντα κα? λυτρωτ?ν ?π?σταλκεν σ?ν χειρ? ?γγ?λου το? ?φθ?ντο? α?τ? ?ν τ? β?τ?. 36?ο?το? ?ξ?γαγεν α?το?? ποι?σα? τ?ρατα κα? σημε?α ?ν γ? Α?γ?πτ? κα? ?ν ?ρυθρ? Θαλ?σσ? κα? ?ν τ? ?ρ?μ? ?τη τεσσερ?κοντα. 37?Ο?τ?? ?στιν ? Μω?σ?? ? ε?πα? το?? υ?ο?? ?σρα?λ ‘Προφ?την ?μ?ν ?ναστ?σει ? Θε?? ?κ τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν ?? ?μ?.’g 38?ο?τ?? ?στιν ? γεν?μενο? ?ν τ? ?κκλησ?? ?ν τ? ?ρ?μ? μετ? το? ?γγ?λου το? λαλο?ντο? α?τ? ?ν τ? ?ρει Σιν? κα? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν, ?? ?δ?ξατο λ?για ζ?ντα δο?ναι ?μ?ν*, 39?? ο?κ ?θ?λησαν ?π?κοοι γεν?σθαι ο? πατ?ρε? ?μ?ν, ?λλ? ?π?σαντο κα? ?στρ?φησαν ?ν τα?? καρδ?αι? α?τ?ν ε?? Α?γυπτον, 40?ε?π?ντε? τ? ?αρ?ν ‘Πο?ησον ?μ?ν θεο?? ο? προπορε?σονται ?μ?ν? ? γ?ρ Μω?σ?? ο?το?, ?? ?ξ?γαγεν ?μ?? ?κ γ?? Α?γ?πτου, ο?κ ο?δαμεν τ? ?γ?νετο α?τ?.’h 41?Κα? ?μοσχοπο?ησαν ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? κα? ?ν?γαγον θυσ?αν τ? ε?δ?λ?, κα? ε?φρα?νοντο ?ν το?? ?ργοι? τ?ν χειρ?ν α?τ?ν. 42??στρεψεν δ? ? Θε?? κα? παρ?δωκεν α?το?? λατρε?ειν τ? στρατι? το? ο?ρανο?, καθ?? γ?γραπται ?ν β?βλ? τ?ν προφητ?ν‘Μ? σφ?για κα? θυσ?α? προσην?γκατ? μοι?τη τεσσερ?κοντα ?ν τ? ?ρ?μ?,ο?κο? ?σρα?λ, 43?κα? ?νελ?βετε τ?ν σκην?ν το? Μολ?χκα? τ? ?στρον το? θεο? [?μ?ν] ?αιφ?ν,το?? τ?που? ο?? ?ποι?σατε προσκυνε?ν α?το??;κα? μετοικι? ?μ???π?κεινα Βαβυλ?νο?.’i 44?? σκην? το? μαρτυρ?ου ?ν το?? πατρ?σιν ?μ?ν ?ν τ? ?ρ?μ?, καθ?? διετ?ξατο ? λαλ?ν τ? Μω?σ? ποι?σαι α?τ?ν κατ? τ?ν τ?πον ?ν ?ωρ?κει? 45??ν κα? ε?σ?γαγον διαδεξ?μενοι ο? πατ?ρε? ?μ?ν μετ? ?ησο? ?ν τ? κατασχ?σει τ?ν ?θν?ν, ?ν ?ξ?σεν ? Θε?? ?π? προσ?που τ?ν πατ?ρων ?μ?ν ?ω? τ?ν ?μερ?ν Δαυ?δ? 46??? ε?ρεν χ?ριν ?ν?πιον το? Θεο? κα? ?τ?σατο ε?ρε?ν σκ?νωμα τ? Θε? ?ακ?β.j 47?Σολομ?ν δ? ο?κοδ?μησεν α?τ? ο?κον. 48??λλ’ ο?χ ? ?ψιστο? ?ν χειροποι?τοι? κατοικε?? καθ?? ? προφ?τη? λ?γει 49?‘? ο?ραν?? μοι θρ?νο?,? δ? γ? ?ποπ?διον τ?ν ποδ?ν μου?πο?ον ο?κον ο?κοδομ?σετ? μοι, λ?γει Κ?ριο?,? τ?? τ?πο? τ?? καταπα?σε?? μου; 50?ο?χ? ? χε?ρ μου ?πο?ησεν τα?τα π?ντα;’k 51?Σκληροτρ?χηλοι κα? ?περ?τμητοι καρδ?αι? κα? το?? ?σ?ν, ?με?? ?ε? τ? Πνε?ματι τ? ?γ?? ?ντιπ?πτετε, ?? ο? πατ?ρε? ?μ?ν κα? ?με??. 52?τ?να τ?ν προφητ?ν ο?κ ?δ?ωξαν ο? πατ?ρε? ?μ?ν; κα? ?π?κτειναν το?? προκαταγγε?λαντα? περ? τ?? ?λε?σεω? το? Δικα?ου ο? ν?ν ?με?? προδ?ται κα? φονε?? ?γ?νεσθε, 53?ο?τινε? ?λ?βετε τ?ν ν?μον ε?? διαταγ?? ?γγ?λων, κα? ο?κ ?φυλ?ξατε.” The Stoning of Stephen54??κο?οντε? δ? τα?τα διεπρ?οντο τα?? καρδ?αι? α?τ?ν κα? ?βρυχον το?? ?δ?ντα? ?π’ α?τ?ν. 55??π?ρχων δ? πλ?ρη? Πνε?ματο? ?γ?ου ?τεν?σα? ε?? τ?ν ο?ραν?ν ε?δεν δ?ξαν Θεο? κα? ?ησο?ν ?στ?τα ?κ δεξι?ν το? Θεο?, 56?κα? ε?πεν “?δο? θεωρ? το?? ο?ρανο?? διηνοιγμ?νου? κα? τ?ν Υ??ν το? ?νθρ?που ?κ δεξι?ν ?στ?τα το? Θεο?.” 57?Κρ?ξαντε? δ? φων? μεγ?λ? συν?σχον τ? ?τα α?τ?ν, κα? ?ρμησαν ?μοθυμαδ?ν ?π’ α?τ?ν, 58?κα? ?κβαλ?ντε? ?ξω τ?? π?λεω? ?λιθοβ?λουν. κα? ο? μ?ρτυρε? ?π?θεντο τ? ?μ?τια α?τ?ν παρ? το?? π?δα? νεαν?ου καλουμ?νου Σα?λου. 59?Κα? ?λιθοβ?λουν τ?ν Στ?φανον, ?πικαλο?μενον κα? λ?γοντα “Κ?ριε ?ησο?, δ?ξαι τ? πνε?μ? μου.” 60?θε?? δ? τ? γ?νατα ?κραξεν φων? μεγ?λ? “Κ?ριε, μ? στ?σ?? α?το?? τα?την τ?ν ?μαρτ?αν.” κα? το?το ε?π?ν ?κοιμ?θη. a 3 Genesis 12:1b 5-7 Genesis 15:13,14c 20 Or he was of great status in God's eyesd 28 Exodus 2:14e 32 Exodus 3:6f 31-34 Exodus 3:5-10g 37 Deuteronomy 18:15h 40 Exodus 32:1i 42-43 Amos 5:25-27j 46 NE, NA, and Tischendorf τ? ο?κ? ?ακ?βk 49-50 Isaiah 66:1,2Acts 8Saul Persecutes the Church1?Σα?λο? δ? ?ν συνευδοκ?ν τ? ?ναιρ?σει α?το?.?γ?νετο δ? ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ? διωγμ?? μ?γα? ?π? τ?ν ?κκλησ?αν τ?ν ?ν ?εροσολ?μοι?? π?ντε? δ? διεσπ?ρησαν κατ? τ?? χ?ρα? τ?? ?ουδα?α? κα? Σαμαρε?α? πλ?ν τ?ν ?ποστ?λων. 2?συνεκ?μισαν δ? τ?ν Στ?φανον ?νδρε? ε?λαβε?? κα? ?πο?ησαν κοπετ?ν μ?γαν ?π’ α?τ?. 3?Σα?λο? δ? ?λυμα?νετο τ?ν ?κκλησ?αν κατ? το?? ο?κου? ε?σπορευ?μενο?, σ?ρων τε ?νδρα? κα? γυνα?κα? παρεδ?δου ε?? φυλακ?ν. Philip in Samaria4?Ο? μ?ν ο?ν διασπαρ?ντε? δι?λθον ε?αγγελιζ?μενοι τ?ν λ?γον. 5?Φ?λιππο? δ? κατελθ?ν ε?? τ?ν π?λιν τ?? Σαμαρε?α? ?κ?ρυσσεν α?το?? τ?ν Χριστ?ν. 6?προσε?χον δ? ο? ?χλοι το?? λεγομ?νοι? ?π? το? Φιλ?ππου ?μοθυμαδ?ν ?ν τ? ?κο?ειν α?το?? κα? βλ?πειν τ? σημε?α ? ?πο?ει. 7?πολλο? γ?ρ τ?ν ?χ?ντων πνε?ματα ?κ?θαρτα βο?ντα φων? μεγ?λ? ?ξ?ρχοντο? πολλο? δ? παραλελυμ?νοι κα? χωλο? ?θεραπε?θησαν? 8??γ?νετο δ? πολλ? χαρ? ?ν τ? π?λει ?κε?ν?. Simon the Sorcerer(Deuteronomy 18:9-14)9??ν?ρ δ? τι? ?ν?ματι Σ?μων προ?π?ρχεν ?ν τ? π?λει μαγε?ων κα? ?ξιστ?νων τ? ?θνο? τ?? Σαμαρε?α?, λ?γων ε?να? τινα ?αυτ?ν μ?γαν, 10?? προσε?χον π?ντε? ?π? μικρο? ?ω? μεγ?λου λ?γοντε? “Ο?τ?? ?στιν ? δ?ναμι? το? Θεο? ? καλουμ?νη Μεγ?λη.” 11?προσε?χον δ? α?τ? δι? τ? ?καν? χρ?ν? τα?? μαγε?αι?* ?ξεστακ?ναι α?το??. 12??τε δ? ?π?στευσαν τ? Φιλ?ππ? ε?αγγελιζομ?ν? περ? τ?? βασιλε?α? το? Θεο? κα? το? ?ν?ματο? ?ησο? Χριστο?, ?βαπτ?ζοντο ?νδρε? τε κα? γυνα?κε?. 13?? δ? Σ?μων κα? α?τ?? ?π?στευσεν, κα? βαπτισθε?? ?ν προσκαρτερ?ν τ? Φιλ?ππ?, θεωρ?ν τε σημε?α κα? δυν?μει? μεγ?λα? γινομ?να? ?ξ?στατο. 14??κο?σαντε? δ? ο? ?ν ?εροσολ?μοι? ?π?στολοι ?τι δ?δεκται ? Σαμ?ρεια τ?ν λ?γον το? Θεο?, ?π?στειλαν πρ?? α?το?? Π?τρον κα? ?ω?ννην, 15?ο?τινε? καταβ?ντε? προση?ξαντο περ? α?τ?ν ?πω? λ?βωσιν Πνε?μα ?γιον? 16?ο?δ?πω γ?ρ ?ν ?π’ ο?δεν? α?τ?ν ?πιπεπτωκ??, μ?νον δ? βεβαπτισμ?νοι ?π?ρχον ε?? τ? ?νομα το? κυρ?ου ?ησο?. 17?τ?τε ?πετ?θεσαν τ?? χε?ρα? ?π’ α?το??, κα? ?λ?μβανον Πνε?μα ?γιον. 18??δ?ν δ? ? Σ?μων ?τι δι? τ?? ?πιθ?σεω? τ?ν χειρ?ν τ?ν ?ποστ?λων δ?δοται τ? Πνε?μα, προσ?νεγκεν α?το?? χρ?ματα 19?λ?γων “Δ?τε κ?μο? τ?ν ?ξουσ?αν τα?την ?να ? ??ν ?πιθ? τ?? χε?ρα? λαμβ?ν? Πνε?μα ?γιον.” 20?Π?τρο? δ? ε?πεν πρ?? α?τ?ν “Τ? ?ργ?ρι?ν σου σ?ν σο? ε?η ε?? ?π?λειαν, ?τι τ?ν δωρε?ν το? Θεο? ?ν?μισα? δι? χρημ?των κτ?σθαι. 21?ο?κ ?στιν σοι μερ?? ο?δ? κλ?ρο? ?ν τ? λ?γ? το?τ?? ? γ?ρ καρδ?α σου ο?κ ?στιν ε?θε?α ?ναντι το? Θεο?. 22?μεταν?ησον ο?ν ?π? τ?? κακ?α? σου τα?τη?, κα? δε?θητι το? Κυρ?ου ε? ?ρα ?φεθ?σετα? σοι ? ?π?νοια τ?? καρδ?α? σου? 23?ε?? γ?ρ χολ?ν πικρ?α? κα? σ?νδεσμον ?δικ?α? ?ρ? σε ?ντα.” 24??ποκριθε?? δ? ? Σ?μων ε?πεν “Δε?θητε ?με?? ?π?ρ ?μο? πρ?? τ?ν Κ?ριον, ?πω? μηδ?ν ?π?λθ? ?π’ ?μ? ?ν ε?ρ?κατε.” 25?Ο? μ?ν ο?ν διαμαρτυρ?μενοι κα? λαλ?σαντε? τ?ν λ?γον το? Κυρ?ου ?π?στρεφον ε?? ?εροσ?λυμα, πολλ?? τε κ?μα? τ?ν Σαμαριτ?ν ε?ηγγελ?ζοντο. Philip and the Ethiopian26??γγελο? δ? Κυρ?ου ?λ?λησεν πρ?? Φ?λιππον λ?γων “?ν?στηθι κα? πορε?ου κατ? μεσημβρ?αν ?π? τ?ν ?δ?ν τ?ν καταβα?νουσαν ?π? ?ερουσαλ?μ ε?? Γ?ζαν?” α?τη ?στ?ν ?ρημο?. 27?κα? ?ναστ?? ?πορε?θη. κα? ?δο? ?ν?ρ Α?θ?οψ ε?νο?χο? δυν?στη? Κανδ?κη? βασιλ?σση? Α?θι?πων, ?? ?ν ?π? π?ση? τ?? γ?ζη? α?τ??, ?? ?ληλ?θει προσκυν?σων ε?? ?ερουσαλ?μ, 28??ν τε* ?ποστρ?φων κα? καθ?μενο? ?π? το? ?ρματο? α?το? κα? ?νεγ?νωσκεν τ?ν προφ?την ?σα?αν. 29?Ε?πεν δ? τ? Πνε?μα τ? Φιλ?ππ? “Πρ?σελθε κα? κολλ?θητι τ? ?ρματι το?τ?.” 30?Προσδραμ?ν δ? ? Φ?λιππο? ?κουσεν α?το? ?ναγιν?σκοντο? ?σα?αν τ?ν προφ?την, κα? ε?πεν “?ρ? γε γιν?σκει? ? ?ναγιν?σκει?;” 31?? δ? ε?πεν “Π?? γ?ρ ?ν δυνα?μην ??ν μ? τι? ?δηγ?σει με;” παρεκ?λεσ?ν τε τ?ν Φ?λιππον ?ναβ?ντα καθ?σαι σ?ν α?τ?. 32?? δ? περιοχ? τ?? γραφ?? ?ν ?νεγ?νωσκεν ?ν α?τη“?? πρ?βατον ?π? σφαγ?ν ?χθη,κα? ?? ?μν?? ?ναντ?ον το? κε?ραντο?* α?τ?ν ?φωνο?,ο?τω? ο?κ ?νο?γει τ? στ?μα α?το?. 33??ν τ? ταπειν?σει [α?το?] ? κρ?σι? α?το? ?ρθη?τ?ν γενε?ν α?το? τ?? διηγ?σεται;?τι α?ρεται ?π? τ?? γ?? ? ζω? α?το?.”a 34??ποκριθε?? δ? ? ε?νο?χο? τ? Φιλ?ππ? ε?πεν “Δ?ομα? σου, περ? τ?νο? ? προφ?τη? λ?γει το?το; περ? ?αυτο? ? περ? ?τ?ρου τιν??;” 35??νο?ξα? δ? ? Φ?λιππο? τ? στ?μα α?το? κα? ?ρξ?μενο? ?π? τ?? γραφ?? τα?τη? ε?ηγγελ?σατο α?τ? τ?ν ?ησο?ν. 36??? δ? ?πορε?οντο κατ? τ?ν ?δ?ν, ?λθον ?π? τι ?δωρ, κα? φησιν ? ε?νο?χο? “?δο? ?δωρ? τ? κωλ?ει με βαπτισθ?ναι;”b 38?κα? ?κ?λευσεν στ?ναι τ? ?ρμα, κα? κατ?βησαν ?μφ?τεροι ε?? τ? ?δωρ, ? τε Φ?λιππο? κα? ? ε?νο?χο?, κα? ?β?πτισεν α?τ?ν. 39??τε δ? ?ν?βησαν ?κ το? ?δατο?, Πνε?μα Κυρ?ου ?ρπασεν τ?ν Φ?λιππον, κα? ο?κ ε?δεν α?τ?ν ο?κ?τι ? ε?νο?χο?, ?πορε?ετο γ?ρ τ?ν ?δ?ν α?το? χα?ρων. 40?Φ?λιππο? δ? ε?ρ?θη ε?? ?ζωτον, κα? διερχ?μενο? ε?ηγγελ?ζετο τ?? π?λει? π?σα? ?ω? το? ?λθε?ν α?τ?ν ε?? Καισ?ρειαν. a 32-33 Isaiah 53:7,8b 36 TR includes 37 ε?πε δ? ? Φ?λιππο?, Ε? πιστε?ει? ?ξ ?λη? τ?? καρδ?α?, ?ξεστιν. ?ποκριθε?? δ? ε?πε, Πιστε?ω τ?ν ?ι?ν το? Θεο? ?ιναι τ?ν ?ησο?ν Χριστ?ν.Acts 9The Road to Damascus(Acts 22:1-21; Acts 26:1-23)1?? Δ? Σα?λο? ?τι ?μπν?ων ?πειλ?? κα? φ?νου ε?? το?? μαθητ?? το? Κυρ?ου, προσελθ?ν τ? ?ρχιερε? 2??τ?σατο παρ’ α?το? ?πιστολ?? ε?? Δαμασκ?ν πρ?? τ?? συναγωγ??, ?πω? ??ν τινα? ε?ρ? τ?? ?δο? ?ντα?, ?νδρα? τε κα? γυνα?κα?, δεδεμ?νου? ?γ?γ? ε?? ?ερουσαλ?μ. 3??ν δ? τ? πορε?εσθαι ?γ?νετο α?τ?ν ?γγ?ζειν τ? Δαμασκ?, ?ξα?φνη? τε α?τ?ν περι?στραψεν φ?? ?κ το? ο?ρανο?, 4?κα? πεσ?ν ?π? τ?ν γ?ν ?κουσεν φων?ν λ?γουσαν α?τ? “Σαο?λ Σαο?λ, τ? με δι?κει?;” 5?Ε?πεν δ? “Τ?? ε?, Κ?ριε;”? δ? “?γ? ε?μι ?ησο?? ?ν σ? δι?κει??a 6??λλ? ?ν?στηθι κα? ε?σελθε ε?? τ?ν π?λιν, κα? λαληθ?σετα? σοι ? τ? σε δε? ποιε?ν.” 7?Ο? δ? ?νδρε? ο? συνοδε?οντε? α?τ? ε?στ?κεισαν ?νεο?, ?κο?οντε? μ?ν τ?? φων??, μηδ?να δ? θεωρο?ντε?. 8??γ?ρθη δ? Σα?λο? ?π? τ?? γ??, ?νε?γμ?νων δ? τ?ν ?φθαλμ?ν α?το? ο?δ?ν ?βλεπεν? χειραγωγο?ντε? δ? α?τ?ν ε?σ?γαγον ε?? Δαμασκ?ν. 9?κα? ?ν ?μ?ρα? τρε?? μ? βλ?πων, κα? ο?κ ?φαγεν ο?δ? ?πιεν. Ananias Baptizes Saul10??ν δ? τι? μαθητ?? ?ν Δαμασκ? ?ν?ματι ?ναν?α?, κα? ε?πεν πρ?? α?τ?ν ?ν ?ρ?ματι ? Κ?ριο? “?ναν?α.”? δ? ε?πεν “?δο? ?γ?, Κ?ριε.” 11?? δ? Κ?ριο? πρ?? α?τ?ν “?ναστ?? πορε?θητι ?π? τ?ν ??μην τ?ν καλουμ?νην Ε?θε?αν κα? ζ?τησον ?ν ο?κ?? ?ο?δα Σα?λον ?ν?ματι Ταρσ?α? ?δο? γ?ρ προσε?χεται, 12?κα? ε?δεν ?νδρα ??ν ?ρ?ματι? ?ναν?αν ?ν?ματι ε?σελθ?ντα κα? ?πιθ?ντα α?τ? [τ??] χε?ρα?, ?πω? ?ναβλ?ψ?.” 13??πεκρ?θη δ? ?ναν?α? “Κ?ριε, ?κουσα ?π? πολλ?ν περ? το? ?νδρ?? το?του, ?σα κακ? το?? ?γ?οι? σου ?πο?ησεν ?ν ?ερουσαλ?μ? 14?κα? ?δε ?χει ?ξουσ?αν παρ? τ?ν ?ρχιερ?ων δ?σαι π?ντα? το?? ?πικαλουμ?νου? τ? ?νομ? σου.” 15?Ε?πεν δ? πρ?? α?τ?ν ? Κ?ριο? “Πορε?ου, ?τι σκε?ο? ?κλογ?? ?στ?ν μοι ο?το? το? βαστ?σαι τ? ?νομ? μου ?ν?πιον (τ?ν) ?θν?ν τε κα? βασιλ?ων υ??ν τε ?σρα?λ? 16??γ? γ?ρ ?ποδε?ξω α?τ? ?σα δε? α?τ?ν ?π?ρ το? ?ν?ματ?? μου παθε?ν.” 17??π?λθεν δ? ?ναν?α? κα? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν ο?κ?αν, κα? ?πιθε?? ?π’ α?τ?ν τ?? χε?ρα? ε?πεν “Σαο?λ ?δελφ?, ? Κ?ριο? ?π?σταλκ?ν με, ?ησο?? ? ?φθε?? σοι ?ν τ? ?δ? ? ?ρχου, ?πω? ?ναβλ?ψ?? κα? πλησθ?? Πνε?ματο? ?γ?ου.” 18?Κα? ε?θ?ω? ?π?πεσαν α?το? ?π? τ?ν ?φθαλμ?ν ?? λεπ?δε?, ?ν?βλεψ?ν τε, κα? ?ναστ?? ?βαπτ?σθη, 19?κα? λαβ?ν τροφ?ν ?ν?σχυσεν. ?γ?νετο δ? μετ? τ?ν ?ν Δαμασκ? μαθητ?ν ?μ?ρα? τιν??, Saul Preaches at Damascus20?Κα? ε?θ?ω? ?ν τα?? συναγωγα?? ?κ?ρυσσεν τ?ν ?ησο?ν, ?τι ο?τ?? ?στιν ? Υ??? το? Θεο?. 21??ξ?σταντο δ? π?ντε? ο? ?κο?οντε? κα? ?λεγον “Ο?χ ο?τ?? ?στιν ? πορθ?σα? ε?? ?ερουσαλ?μ το?? ?πικαλουμ?νου? τ? ?νομα το?το, κα? ?δε ε?? το?το ?ληλ?θει, ?να δεδεμ?νου? α?το?? ?γ?γ? ?π? το?? ?ρχιερε??;” 22?Σα?λο? δ? μ?λλον ?νεδυναμο?το κα? συν?χυννεν ?το??? ?ουδα?ου? το?? κατοικο?ντα? ?ν Δαμασκ?, συμβιβ?ζων ?τι ο?τ?? ?στιν ? Χριστ??. The Escape from Damascus(1 Samuel 19:11-24)23??? δ? ?πληρο?ντο ?μ?ραι ?κανα?, συνεβουλε?σαντο ο? ?ουδα?οι ?νελε?ν α?τ?ν? 24??γν?σθη δ? τ? Σα?λ? ? ?πιβουλ? α?τ?ν. παρετηρο?ντο δ? κα? τ?? π?λα? ?μ?ρα? τε κα? νυκτ?? ?πω? α?τ?ν ?ν?λωσιν? 25?λαβ?ντε? δ? ο? μαθητα? α?το? νυκτ?? δι? το? τε?χου? καθ?καν α?τ?ν χαλ?σαντε? ?ν σπυρ?δι. Saul in Jerusalem26?Παραγεν?μενο? δ? ε?? ?ερουσαλ?μ ?πε?ραζεν κολλ?σθαι το?? μαθητα??? κα? π?ντε? ?φοβο?ντο α?τ?ν, μ? πιστε?οντε? ?τι ?στ?ν μαθητ??. 27?Βαρν?βα? δ? ?πιλαβ?μενο? α?τ?ν ?γαγεν πρ?? το?? ?ποστ?λου?, κα? διηγ?σατο α?το?? π?? ?ν τ? ?δ? ε?δεν τ?ν Κ?ριον κα? ?τι ?λ?λησεν α?τ?, κα? π?? ?ν Δαμασκ? ?παρρησι?σατο ?ν τ? ?ν?ματι ?το?? ?ησο?. 28?Κα? ?ν μετ’ α?τ?ν ε?σπορευ?μενο? κα? ?κπορευ?μενο? ε?? ?ερουσαλ?μ, παρρησιαζ?μενο? ?ν τ? ?ν?ματι το? Κυρ?ου, 29??λ?λει τε κα? συνεζ?τει πρ?? το?? ?λληνιστ??? ο? δ? ?πεχε?ρουν ?νελε?ν α?τ?ν. 30??πιγν?ντε? δ? ο? ?δελφο? κατ?γαγον α?τ?ν ε?? Καισ?ρειαν κα? ?ξαπ?στειλαν α?τ?ν ε?? Ταρσ?ν. 31?? μ?ν ο?ν ?κκλησ?α καθ’ ?λη? τ?? ?ουδα?α? κα? Γαλιλα?α? κα? Σαμαρε?α? ε?χεν ε?ρ?νην ο?κοδομουμ?νη κα? πορευομ?νη τ? φ?β? το? Κυρ?ου, κα? τ? παρακλ?σει το? ?γ?ου Πνε?ματο? ?πληθ?νετο. The Healing of Aeneas32??γ?νετο δ? Π?τρον διερχ?μενον δι? π?ντων κατελθε?ν κα? πρ?? το?? ?γ?ου? το?? κατοικο?ντα? Λ?δδα. 33?ε?ρεν δ? ?κε? ?νθρωπ?ν τινα ?ν?ματι Α?ν?αν ?ξ ?τ?ν ?κτ? κατακε?μενον ?π? κραβ?ττου, ?? ?ν παραλελυμ?νο?. 34?κα? ε?πεν α?τ? ? Π?τρο? “Α?ν?α, ??τα? σε ?ησο?? Χριστ??? ?ν?στηθι κα? στρ?σον σεαυτ?.” κα? ε?θ?ω? ?ν?στη. 35?κα? ε?δαν α?τ?ν π?ντε? ο? κατοικο?ντε? Λ?δδα κα? τ?ν Σαρ?να, ο?τινε? ?π?στρεψαν ?π? τ?ν Κ?ριον. The Raising of Dorcas36??ν ??ππ? δ? τι? ?ν μαθ?τρια ?ν?ματι Ταβιθ?, ? διερμηνευομ?νη λ?γεται Δορκ??? α?τη ?ν πλ?ρη? ?ργων ?γαθ?ν κα? ?λεημοσυν?ν ?ν ?πο?ει. 37??γ?νετο δ? ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? ?σθεν?σασαν α?τ?ν ?ποθανε?ν? λο?σαντε? δ? ?θηκαν ?α?τ?ν? ?ν ?περ??. 38??γγ?? δ? ο?ση? Λ?δδα? τ? ??ππ? ο? μαθητα? ?κο?σαντε? ?τι Π?τρο? ?στ?ν ?ν α?τ? ?π?στειλαν δ?ο ?νδρα? πρ?? α?τ?ν παρακαλο?ντε? “Μ? ?κν?σ?? διελθε?ν ?ω? ?μ?ν.” 39??ναστ?? δ? Π?τρο? συν?λθεν α?το??? ?ν παραγεν?μενον ?ν?γαγον ε?? τ? ?περ?ον, κα? παρ?στησαν α?τ? π?σαι α? χ?ραι κλα?ουσαι κα? ?πιδεικν?μεναι χιτ?να? κα? ?μ?τια, ?σα ?πο?ει μετ’ α?τ?ν ο?σα ? Δορκ??. 40??κβαλ?ν δ? ?ξω π?ντα? ? Π?τρο? κα? θε?? τ? γ?νατα προση?ξατο, κα? ?πιστρ?ψα? πρ?? τ? σ?μα ε?πεν “Ταβιθ?, ?ν?στηθι.” ? δ? ?νοιξεν το?? ?φθαλμο?? α?τ??, κα? ?δο?σα τ?ν Π?τρον ?νεκ?θισεν. 41?δο?? δ? α?τ? χε?ρα ?ν?στησεν α?τ?ν? φων?σα? δ? το?? ?γ?ου? κα? τ?? χ?ρα? παρ?στησεν α?τ?ν ζ?σαν. 42?Γνωστ?ν δ? ?γ?νετο καθ’ ?λη? τ?? ??ππη?, κα? ?π?στευσαν πολλο? ?π? τ?ν Κ?ριον. 43??γ?νετο δ? ?μ?ρα? ?καν?? με?ναι ?ν ??ππ? παρ? τινι Σ?μωνι βυρσε?. a 5 TR includes σκληρ?ν σοι πρ?? κ?ντρα λακτ?ζεινActs 10Cornelius Sends for Peter1??ν?ρ δ? τι? ?ν Καισαρε?? ?ν?ματι Κορν?λιο?, ?κατοντ?ρχη? ?κ σπε?ρη? τ?? καλουμ?νη? ?ταλικ??, 2?ε?σεβ?? κα? φοβο?μενο? τ?ν Θε?ν σ?ν παντ? τ? ο?κ? α?το?, ποι?ν ?λεημοσ?να? πολλ?? τ? λα? κα? δε?μενο? το? Θεο? δι? παντ??, 3?ε?δεν ?ν ?ρ?ματι φανερ??, ?σε? περ? ?ραν ?ν?την τ?? ?μ?ρα?, ?γγελον το? Θεο? ε?σελθ?ντα πρ?? α?τ?ν κα? ε?π?ντα α?τ? “Κορν?λιε.” 4?? δ? ?τεν?σα? α?τ? κα? ?μφοβο? γεν?μενο? ε?πεν “Τ? ?στιν, Κ?ριε;”Ε?πεν δ? α?τ? “Α? προσευχα? σου κα? α? ?λεημοσ?ναι σου ?ν?βησαν ε?? μνημ?συνον ?μπροσθεν το? Θεο?. 5?κα? ν?ν π?μψον ?νδρα? ε?? ??ππην κα? μετ?πεμψαι Σ?μων? τινα ?? ?πικαλε?ται Π?τρο?? 6?ο?το? ξεν?ζεται παρ? τινι Σ?μωνι βυρσε?, ? ?στιν ο?κ?α παρ? θ?λασσαν.”a 7??? δ? ?π?λθεν ? ?γγελο? ? λαλ?ν α?τ?, φων?σα? δ?ο τ?ν ο?κετ?ν κα? στρατι?την ε?σεβ? τ?ν προσκαρτερο?ντων α?τ?, 8?κα? ?ξηγησ?μενο? ?παντα α?το?? ?π?στειλεν α?το?? ε?? τ?ν ??ππην. Peter's Vision(Leviticus 11:1-47; Deuteronomy 14:1-21)9?Τ? δ? ?πα?ριον ?δοιπορο?ντων ?κε?νων κα? τ? π?λει ?γγιζ?ντων ?ν?βη Π?τρο? ?π? τ? δ?μα προσε?ξασθαι περ? ?ραν ?κτην. 10??γ?νετο δ? πρ?σπεινο? κα? ?θελεν γε?σασθαι? παρασκευαζ?ντων δ? α?τ?ν ?γ?νετο ?π’ α?τ?ν ?κστασι?, 11?κα? θεωρε? τ?ν ο?ραν?ν ?νε?γμ?νον κα? καταβα?νον σκε??? τι ?? ?θ?νην μεγ?λην, τ?σσαρσιν ?ρχα?? καθι?μενον ?π? τ?? γ??, 12??ν ? ?π?ρχεν π?ντα τ? τετρ?ποδα κα? ?ρπετ? τ?? γ?? κα? πετειν? το? ο?ρανο?. 13?κα? ?γ?νετο φων? πρ?? α?τ?ν “?ναστ??, Π?τρε, θ?σον κα? φ?γε.” 14?? δ? Π?τρο? ε?πεν “Μηδαμ??, Κ?ριε, ?τι ο?δ?ποτε ?φαγον π?ν κοιν?ν κα? ?κ?θαρτον.” 15?Κα? φων? π?λιν ?κ δευτ?ρου πρ?? α?τ?ν “? ? Θε?? ?καθ?ρισεν σ? μ? κο?νου.” 16?Το?το δ? ?γ?νετο ?π? τρ??, κα? ε?θ?? ?νελ?μφθη τ? σκε?ο? ε?? τ?ν ο?ραν?ν. Peter Called to Caesarea17??? δ? ?ν ?αυτ? διηπ?ρει ? Π?τρο? τ? ?ν ε?η τ? ?ραμα ? ε?δεν, ?δο? ο? ?νδρε? ο? ?πεσταλμ?νοι ?π? το? Κορνηλ?ου διερωτ?σαντε? τ?ν ο?κ?αν το? Σ?μωνο? ?π?στησαν ?π? τ?ν πυλ?να, 18?κα? φων?σαντε? ?πυνθ?νοντο ε? Σ?μων ? ?πικαλο?μενο? Π?τρο? ?νθ?δε ξεν?ζεται. 19?Το? δ? Π?τρου διενθυμουμ?νου περ? το? ?ρ?ματο? ε?πεν ?α?τ?? τ? Πνε?μα “?δο? ?νδρε? [τρε??] ζητο?ντ?? σε?b 20??λλ? ?ναστ?? κατ?βηθι, κα? πορε?ου σ?ν α?το?? μηδ?ν διακριν?μενο?, ?τι ?γ? ?π?σταλκα α?το??.” 21?Καταβ?? δ? Π?τρο? πρ?? το?? ?νδρα?c ε?πεν “?δο? ?γ? ε?μι ?ν ζητε?τε? τ?? ? α?τ?α δι’ ?ν π?ρεστε;” 22?Ο? δ? ε?παν “Κορν?λιο? ?κατοντ?ρχη?, ?ν?ρ δ?καιο? κα? φοβο?μενο? τ?ν Θε?ν, μαρτυρο?μεν?? τε ?π? ?λου το? ?θνου? τ?ν ?ουδα?ων, ?χρηματ?σθη ?π? ?γγ?λου ?γ?ου μεταπ?μψασθα? σε ε?? τ?ν ο?κον α?το? κα? ?κο?σαι ??ματα παρ? σο?.” 23?Ε?σκαλεσ?μενο? ο?ν α?το?? ?ξ?νισεν. Τ? δ? ?πα?ριον ?ναστ?? ?ξ?λθεν σ?ν α?το??, κα? τινε? τ?ν ?δελφ?ν τ?ν ?π? ??ππη? συν?λθον α?τ?. Peter Visits Cornelius24?Τ? δ? ?πα?ριον ε?σ?λθεν ε?? τ?ν Καισ?ρειαν? ? δ? Κορν?λιο? ?ν προσδοκ?ν α?το??, συνκαλεσ?μενο? το?? συγγενε?? α?το? κα? το?? ?ναγκα?ου? φ?λου?. 25??? δ? ?γ?νετο το? ε?σελθε?ν τ?ν Π?τρον, συναντ?σα? α?τ? ? Κορν?λιο? πεσ?ν ?π? το?? π?δα? προσεκ?νησεν. 26?? δ? Π?τρο? ?γειρεν α?τ?ν λ?γων “?ν?στηθι? κα? ?γ? α?τ?? ?νθρωπ?? ε?μι.” 27?Κα? συνομιλ?ν α?τ? ε?σ?λθεν, κα? ε?ρ?σκει συνεληλυθ?τα? πολλο??, 28??φη τε πρ?? α?το?? “?με?? ?π?στασθε ?? ?θ?μιτ?ν ?στιν ?νδρ? ?ουδα?? κολλ?σθαι ? προσ?ρχεσθαι ?λλοφ?λ?? κ?μο? ? Θε?? ?δειξεν μηδ?να κοιν?ν ? ?κ?θαρτον λ?γειν ?νθρωπον? 29?δι? κα? ?ναντιρρ?τω? ?λθον μεταπεμφθε??. πυνθ?νομαι ο?ν Τ?νι λ?γ? μετεπ?μψασθ? με.” 30?Κα? ? Κορν?λιο? ?φη “?π? τετ?ρτη? ?μ?ρα? μ?χρι τα?τη? τ?? ?ρα? ?μην τ?ν ?ν?την προσευχ?μενο? ?ν τ? ο?κ? μου, κα? ?δο? ?ν?ρ ?στη ?ν?πι?ν μου ?ν ?σθ?τι λαμπρ?, 31?κα? φησ?ν ‘Κορν?λιε, ε?σηκο?σθη σου ? προσευχ? κα? α? ?λεημοσ?ναι σου ?μν?σθησαν ?ν?πιον το? Θεο?. 32?π?μψον ο?ν ε?? ??ππην κα? μετακ?λεσαι Σ?μωνα ?? ?πικαλε?ται Π?τρο?? ο?το? ξεν?ζεται ?ν ο?κ?? Σ?μωνο? βυρσ?ω? παρ? θ?λασσαν.’ 33??ξαυτ?? ο?ν ?πεμψα πρ?? σ?, σ? τε καλ?? ?πο?ησα? παραγεν?μενο?. ν?ν ο?ν π?ντε? ?με?? ?ν?πιον το? Θεο? π?ρεσμεν ?κο?σαι π?ντα τ? προστεταγμ?να σοι ?π? το? Κυρ?ου.” Good News for Gentiles34??νο?ξα? δ? Π?τρο? τ? στ?μα ε?πεν “?π’ ?ληθε?α? καταλαμβ?νομαι ?τι ο?κ ?στιν προσωπολ?μπτη? ? Θε??, 35??λλ’ ?ν παντ? ?θνει ? φοβο?μενο? α?τ?ν κα? ?ργαζ?μενο? δικαιοσ?νην δεκτ?? α?τ? ?στιν? 36?τ?ν λ?γον ?ν ?π?στειλεν το?? υ?ο?? ?σρα?λ ε?αγγελιζ?μενο? ε?ρ?νην δι? ?ησο? Χριστο?? ο?τ?? ?στιν π?ντων Κ?ριο?. 37??με?? ο?δατε τ? γεν?μενον ??μα καθ’ ?λη? τ?? ?ουδα?α?, ?ρξ?μενο? ?π? τ?? Γαλιλα?α? μετ? τ? β?πτισμα ? ?κ?ρυξεν ?ω?ννη?, 38??ησο?ν τ?ν ?π? Ναζαρ?θ, ?? ?χρισεν α?τ?ν ? Θε?? Πνε?ματι ?γ?? κα? δυν?μει, ?? δι?λθεν ε?εργετ?ν κα? ??μενο? π?ντα? το?? καταδυναστευομ?νου? ?π? το? διαβ?λου, ?τι ? Θε?? ?ν μετ’ α?το?? 39?Κα? ?με?? μ?ρτυρε? π?ντων ?ν ?πο?ησεν ?ν τε τ? χ?ρ? τ?ν ?ουδα?ων κα? [?ν] ?ερουσαλ?μ? ?ν κα? ?νε?λαν κρεμ?σαντε? ?π? ξ?λου. 40?το?τον ? Θε?? ?γειρεν ?ν τ? τρ?τ? ?μ?ρ? κα? ?δωκεν α?τ?ν ?μφαν? γεν?σθαι, 41?ο? παντ? τ? λα?, ?λλ? μ?ρτυσιν το?? προκεχειροτονημ?νοι? ?π? το? Θεο?, ?μ?ν, ο?τινε? συνεφ?γομεν κα? συνεπ?ομεν α?τ? μετ? τ? ?ναστ?ναι α?τ?ν ?κ νεκρ?ν? 42?κα? παρ?γγειλεν ?μ?ν κηρ?ξαι τ? λα? κα? διαμαρτ?ρασθαι ?τι ο?τ?? ?στιν ? ?ρισμ?νο? ?π? το? Θεο? Κριτ?? ζ?ντων κα? νεκρ?ν. 43?το?τ? π?ντε? ο? προφ?ται μαρτυρο?σιν, ?φεσιν ?μαρτι?ν λαβε?ν δι? το? ?ν?ματο? α?το? π?ντα τ?ν πιστε?οντα ε?? α?τ?ν.” The Gentiles Receive the Holy Spirit(Joel 2:28-32; John 14:15-26; John 16:5-16; Acts 2:1-13; Acts 19:1-7)44??τι λαλο?ντο? το? Π?τρου τ? ??ματα τα?τα ?π?πεσεν τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?π? π?ντα? το?? ?κο?οντα? τ?ν λ?γον. 45?κα? ?ξ?στησαν ο? ?κ περιτομ?? πιστο? ?σοι συν?λθαν τ? Π?τρ?, ?τι κα? ?π? τ? ?θνη ? δωρε? το? ?γ?ου Πνε?ματο? ?κκ?χυται? 46??κουον γ?ρ α?τ?ν λαλο?ντων γλ?σσαι? κα? μεγαλυν?ντων τ?ν Θε?ν.Τ?τε ?πεκρ?θη Π?τρο? 47?“Μ?τι τ? ?δωρ δ?ναται κωλ?σα? τι? το? μ? βαπτισθ?ναι το?του?, ο?τινε? τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?λαβον ?? κα? ?με??;” 48?προσ?ταξεν δ? α?το?? ?ν τ? ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? βαπτισθ?ναι. τ?τε ?ρ?τησαν α?τ?ν ?πιμε?ναι ?μ?ρα? τιν??. a 6 TR includes ο?το? λαλ?σει σοι τ? σε δε? ποιε?νb 19 NE and WH ?δο? ?νδρε? δ?ο ζητο?ντ?? σε; SBL, BYZ and Tischendorf ?δο? ?νδρε? ζητο?ντ?? σεc 21 TR ?νδρα? το?? ?πεσταλμ?νου? ?π? το? Κορνηλ?ου πρ?? α?τ?νActs 11Peter's Report at Jerusalem1??κουσαν δ? ο? ?π?στολοι κα? ο? ?δελφο? ο? ?ντε? κατ? τ?ν ?ουδα?αν ?τι κα? τ? ?θνη ?δ?ξαντο τ?ν λ?γον το? Θεο?. 2??τε δ? ?ν?βη Π?τρο? ε?? ?ερουσαλ?μ, διεκρ?νοντο πρ?? α?τ?ν ο? ?κ περιτομ?? 3?λ?γοντε? ?τι “Ε?σ?λθε? πρ?? ?νδρα? ?κροβυστ?αν ?χοντα? κα? συν?φαγε? α?το??.” 4??ρξ?μενο? δ? Π?τρο? ?ξετ?θετο α?το?? καθεξ?? λ?γων 5?“?γ? ?μην ?ν π?λει ??ππ? προσευχ?μενο?, κα? ε?δον ?ν ?κστ?σει ?ραμα, καταβα?νον σκε??? τι ?? ?θ?νην μεγ?λην τ?σσαρσιν ?ρχα?? καθιεμ?νην ?κ το? ο?ρανο?, κα? ?λθεν ?χρι ?μο?? 6?ε?? ?ν ?τεν?σα? κατεν?ουν, κα? ε?δον τ? τετρ?ποδα τ?? γ?? κα? τ? θηρ?α κα? τ? ?ρπετ? κα? τ? πετειν? το? ο?ρανο?. 7??κουσα δ? κα? φων?? λεγο?ση? μοι ‘?ναστ??, Π?τρε, θ?σον κα? φ?γε.’ 8?Ε?πον δ? ‘Μηδαμ??, Κ?ριε, ?τι κοιν?ν ? ?κ?θαρτον ο?δ?ποτε ε?σ?λθεν ε?? τ? στ?μα μου.’ 9??πεκρ?θη δ? ??κ δευτ?ρου? ? φων? ?κ το? ο?ρανο? ‘? ? Θε?? ?καθ?ρισεν σ? μ? κο?νου.’ 10?Το?το δ? ?γ?νετο ?π? τρ??, κα? ?νεσπ?σθη π?λιν ?παντα ε?? τ?ν ο?ραν?ν. 11?Κα? ?δο? ?ξαυτ?? τρε?? ?νδρε? ?π?στησαν ?π? τ?ν ο?κ?αν ?ν ? ?μεν, ?πεσταλμ?νοι ?π? Καισαρε?α? πρ?? με. 12?ε?πεν δ? τ? Πνε?μ? μοι συνελθε?ν α?το?? μηδ?ν διακρ?ναντα. ?λθον δ? σ?ν ?μο? κα? ο? ?ξ ?δελφο? ο?τοι, κα? ε?σ?λθομεν ε?? τ?ν ο?κον το? ?νδρ??. 13??π?γγειλεν δ? ?μ?ν π?? ε?δεν τ?ν ?γγελον ?ν τ? ο?κ? α?το? σταθ?ντα κα? ε?π?ντα? ‘?π?στειλον ε?? ??ππην κα? μετ?πεμψαι Σ?μωνα τ?ν ?πικαλο?μενον Π?τρον, 14??? λαλ?σει ??ματα πρ?? σ? ?ν ο?? σωθ?σ? σ? κα? π?? ? ο?κ?? σου.’ 15??ν δ? τ? ?ρξασθα? με λαλε?ν ?π?πεσεν τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?π’ α?το?? ?σπερ κα? ?φ’ ?μ?? ?ν ?ρχ?. 16??μν?σθην δ? το? ??ματο? το? Κυρ?ου, ?? ?λεγεν ‘?ω?ννη? μ?ν ?β?πτισεν ?δατι,a ?με?? δ? βαπτισθ?σεσθε ?ν Πνε?ματι ?γ??.’ 17?ε? ο?ν τ?ν ?σην δωρε?ν ?δωκεν α?το?? ? Θε?? ?? κα? ?μ?ν, πιστε?σασιν ?π? τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν Χριστ?ν, ?γ? τ?? ?μην δυνατ?? κωλ?σαι τ?ν Θε?ν;” 18??κο?σαντε? δ? τα?τα ?σ?χασαν, κα? ?δ?ξασαν τ?ν Θε?ν λ?γοντε? “?ρα κα? το?? ?θνεσιν ? Θε?? τ?ν μετ?νοιαν ε?? ζω?ν ?δωκεν.” The Church at Antioch19?Ο? μ?ν ο?ν διασπαρ?ντε? ?π? τ?? θλ?ψεω? τ?? γενομ?νη? ?π? Στεφ?ν? δι?λθον ?ω? Φοιν?κη? κα? Κ?πρου κα? ?ντιοχε?α?, μηδεν? λαλο?ντε? τ?ν λ?γον ε? μ? μ?νον ?ουδα?οι?. 20??σαν δ? τινε? ?ξ α?τ?ν ?νδρε? Κ?πριοι κα? Κυρηνα?οι, ο?τινε? ?λθ?ντε? ε?? ?ντι?χειαν ?λ?λουν κα? πρ?? το?? ?λληνιστ??, ε?αγγελιζ?μενοι τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν. 21?κα? ?ν χε?ρ Κυρ?ου μετ’ α?τ?ν, πολ?? τε ?ριθμ?? ? πιστε?σα? ?π?στρεψεν ?π? τ?ν Κ?ριον. 22??κο?σθη δ? ? λ?γο? ε?? τ? ?τα τ?? ?κκλησ?α? τ?? ο?ση? ?ν ?ερουσαλ?μ περ? α?τ?ν, κα? ?ξαπ?στειλαν Βαρν?βαν [διελθε?ν] ?ω? ?ντιοχε?α?? 23??? παραγεν?μενο? κα? ?δ?ν τ?ν χ?ριν τ?ν το? Θεο? ?χ?ρη, κα? παρεκ?λει π?ντα? τ? προθ?σει τ?? καρδ?α? προσμ?νειν (?ν) τ? Κυρ??, 24??τι ?ν ?ν?ρ ?γαθ?? κα? πλ?ρη? Πνε?ματο? ?γ?ου κα? π?στεω?. κα? προσετ?θη ?χλο? ?καν?? τ? Κυρ??. 25??ξ?λθεν δ? ε?? Ταρσ?ν ?ναζητ?σαι Σα?λον, 26?κα? ε?ρ?ν ?γαγεν ε?? ?ντι?χειαν. ?γ?νετο δ? α?το?? κα? ?νιαυτ?ν ?λον συναχθ?ναι ?ν τ? ?κκλησ?? κα? διδ?ξαι ?χλον ?καν?ν, χρηματ?σαι τε πρ?τω? ?ν ?ντιοχε?? το?? μαθητ?? Χριστιανο??. 27??ν τα?ται? δ? τα?? ?μ?ραι? κατ?λθον ?π? ?εροσολ?μων προφ?ται ε?? ?ντι?χειαν? 28??ναστ?? δ? ε?? ?ξ α?τ?ν ?ν?ματι ?γαβο? ?σ?μανεν δι? το? Πνε?ματο? λιμ?ν μεγ?λην μ?λλειν ?σεσθαι ?φ’ ?λην τ?ν ο?κουμ?νην? ?τι? ?γ?νετο ?π? Κλαυδ?ου. 29?τ?ν δ? μαθητ?ν καθ?? ε?πορε?τ? τι?, ?ρισαν ?καστο? α?τ?ν ε?? διακον?αν π?μψαι το?? κατοικο?σιν ?ν τ? ?ουδα?? ?δελφο??? 30?? κα? ?πο?ησαν ?ποστε?λαντε? πρ?? το?? πρεσβυτ?ρου? δι? χειρ?? Βαρν?βα κα? Σα?λου. a 16 Or in waterActs 12James Killed, Peter Imprisoned1?Κατ’ ?κε?νον δ? τ?ν καιρ?ν ?π?βαλεν ?ρ?δη? ? βασιλε?? τ?? χε?ρα? κακ?σα? τινα? τ?ν ?π? τ?? ?κκλησ?α?. 2??νε?λεν δ? ??κωβον τ?ν ?δελφ?ν ?ω?ννου μαχα?ρ?. 3??δ?ν δ? ?τι ?ρεστ?ν ?στιν το?? ?ουδα?οι? προσ?θετο συλλαβε?ν κα? Π?τρον, ?σαν δ? [α?] ?μ?ραι τ?ν ?ζ?μων, 4??ν κα? πι?σα? ?θετο ε?? φυλακ?ν, παραδο?? τ?σσαρσιν τετραδ?οι? στρατιωτ?ν φυλ?σσειν α?τ?ν, βουλ?μενο? μετ? τ? π?σχα ?ναγαγε?ν α?τ?ν τ? λα?. The Rescue of Peter5?? μ?ν ο?ν Π?τρο? ?τηρε?το ?ν τ? φυλακ?? προσευχ? δ? ?ν ?κτεν?? γινομ?νη ?π? τ?? ?κκλησ?α? πρ?? τ?ν Θε?ν περ? α?το?. 6??τε δ? ?μελλεν προαγαγε?ν α?τ?ν ? ?ρ?δη?, τ? νυκτ? ?κε?ν? ?ν ? Π?τρο? κοιμ?μενο? μεταξ? δ?ο στρατιωτ?ν δεδεμ?νο? ?λ?σεσιν δυσ?ν, φ?λακ?? τε πρ? τ?? θ?ρα? ?τ?ρουν τ?ν φυλακ?ν. 7?κα? ?δο? ?γγελο? Κυρ?ου ?π?στη, κα? φ?? ?λαμψεν ?ν τ? ο?κ?ματι? πατ?ξα? δ? τ?ν πλευρ?ν το? Π?τρου ?γειρεν α?τ?ν λ?γων “?ν?στα ?ν τ?χει.” κα? ?ξ?πεσαν α?το? α? ?λ?σει? ?κ τ?ν χειρ?ν. 8?ε?πεν δ? ? ?γγελο? πρ?? α?τ?ν “Ζ?σαι κα? ?π?δησαι τ? σανδ?λι? σου.” ?πο?ησεν δ? ο?τω?. κα? λ?γει α?τ? “Περιβαλο? τ? ?μ?τι?ν σου κα? ?κολο?θει μοι.” 9?Κα? ?ξελθ?ν ?κολο?θει, κα? ο?κ ?δει ?τι ?ληθ?? ?στιν τ? γιν?μενον δι? το? ?γγ?λου, ?δ?κει δ? ?ραμα βλ?πειν. 10?διελθ?ντε? δ? πρ?την φυλακ?ν κα? δευτ?ραν ?λθαν ?π? τ?ν π?λην τ?ν σιδηρ?ν τ?ν φ?ρουσαν ε?? τ?ν π?λιν, ?τι? α?τομ?τη ?νο?γη α?το??, κα? ?ξελθ?ντε? προ?λθον ??μην μ?αν, κα? ε?θ?ω? ?π?στη ? ?γγελο? ?π’ α?το?. 11?Κα? ? Π?τρο? ?ν ?αυτ? γεν?μενο? ε?πεν “Ν?ν ο?δα ?ληθ?? ?τι ?ξαπ?στειλεν ? Κ?ριο? τ?ν ?γγελον α?το? κα? ?ξε?λατ? με ?κ χειρ?? ?ρ?δου κα? π?ση? τ?? προσδοκ?α? το? λαο? τ?ν ?ουδα?ων.” 12?Συνιδ?ν τε ?λθεν ?π? τ?ν ο?κ?αν τ?? Μαρ?α? τ?? μητρ?? ?ω?ννου το? ?πικαλουμ?νου Μ?ρκου, ο? ?σαν ?κανο? συνηθροισμ?νοι κα? προσευχ?μενοι. 13?κρο?σαντο? δ? α?το? τ?ν θ?ραν το? πυλ?νο? προσ?λθεν παιδ?σκη ?πακο?σαι ?ν?ματι ??δη, 14?κα? ?πιγνο?σα τ?ν φων?ν το? Π?τρου ?π? τ?? χαρ?? ο?κ ?νοιξεν τ?ν πυλ?να, ε?σδραμο?σα δ? ?π?γγειλεν ?στ?ναι τ?ν Π?τρον πρ? το? πυλ?νο?. 15?Ο? δ? πρ?? α?τ?ν ε?παν “Μα?ν?.” ? δ? δι?σχυρ?ζετο ο?τω? ?χειν. ο? δ? ?λεγον “? ?γγελ?? ?στιν α?το?.” 16?? δ? Π?τρο? ?π?μενεν κρο?ων? ?νο?ξαντε? δ? ε?δαν α?τ?ν κα? ?ξ?στησαν. 17?κατασε?σα? δ? α?το?? τ? χειρ? σιγ?ν διηγ?σατο α?το?? π?? ? Κ?ριο? α?τ?ν ?ξ?γαγεν ?κ τ?? φυλακ??, ε?π?ν τε “?παγγε?λατε ?ακ?β? κα? το?? ?δελφο?? τα?τα.” κα? ?ξελθ?ν ?πορε?θη ε?? ?τερον τ?πον. 18?Γενομ?νη? δ? ?μ?ρα? ?ν τ?ραχο? ο?κ ?λ?γο? ?ν το?? στρατι?ται?, τ? ?ρα ? Π?τρο? ?γ?νετο. 19??ρ?δη? δ? ?πιζητ?σα? α?τ?ν κα? μ? ε?ρ?ν, ?νακρ?να? το?? φ?λακα? ?κ?λευσεν ?παχθ?ναι, κα? κατελθ?ν ?π? τ?? ?ουδα?α? ε?? Καισ?ρειαν δι?τριβεν. The Death of Herod20??ν δ? θυμομαχ?ν Τυρ?οι? κα? Σιδων?οι?? ?μοθυμαδ?ν δ? παρ?σαν πρ?? α?τ?ν, κα? πε?σαντε? Βλ?στον τ?ν ?π? το? κοιτ?νο? το? βασιλ?ω? ?το?ντο ε?ρ?νην, δι? τ? τρ?φεσθαι α?τ?ν τ?ν χ?ραν ?π? τ?? βασιλικ??. 21?τακτ? δ? ?μ?ρ? ? ?ρ?δη? ?νδυσ?μενο? ?σθ?τα βασιλικ?ν ?κα?? καθ?σα? ?π? το? β?ματο? ?δημηγ?ρει πρ?? α?το??? 22?? δ? δ?μο? ?πεφ?νει “Θεο? φων? κα? ο?κ ?νθρ?που.” 23?Παραχρ?μα δ? ?π?ταξεν α?τ?ν ?γγελο? Κυρ?ου ?νθ’ ?ν ο?κ ?δωκεν τ?ν δ?ξαν τ? Θε?, κα? γεν?μενο? σκωληκ?βρωτο? ?ξ?ψυξεν. 24?? δ? λ?γο? το? θεο?* η?ξανεν κα? ?πληθ?νετο. 25?Βαρν?βα? δ? κα? Σα?λο? ?π?στρεψαν, ε??*a ?ερουσαλ?μ, πληρ?σαντε? τ?ν διακον?αν, συμπαραλαβ?ντε? ?ω?ννην τ?ν ?πικληθ?ντα Μ?ρκον. a 25 NE and TR ?ξActs 13Paul's First Missionary Journey(Acts 15:36-41; Acts 18:23-28)1??σαν δ? ?ν ?ντιοχε?? κατ? τ?ν ο?σαν ?κκλησ?αν προφ?ται κα? διδ?σκαλοι ? τε Βαρν?βα? κα? Συμε?ν ? καλο?μενο? Ν?γερ, κα? Λο?κιο? ? Κυρηνα?ο?, Μανα?ν τε ?ρ?δου το? τετρα?ρχου σ?ντροφο? κα? Σα?λο?. 2?Λειτουργο?ντων δ? α?τ?ν τ? Κυρ?? κα? νηστευ?ντων ε?πεν τ? Πνε?μα τ? ?γιον “?φορ?σατε δ? μοι τ?ν Βαρν?βαν κα? Σα?λον ε?? τ? ?ργον ? προσκ?κλημαι α?το???” 3?τ?τε νηστε?σαντε? κα? προσευξ?μενοι κα? ?πιθ?ντε? τ?? χε?ρα? α?το?? ?π?λυσαν. On Cyprus4?Α?το? μ?ν ο?ν ?κπεμφθ?ντε? ?π? το? ?γ?ου Πνε?ματο? κατ?λθον ε?? Σελε?κειαν, ?κε?θ?ν τε ?π?πλευσαν ε?? Κ?προν, 5?κα? γεν?μενοι ?ν Σαλαμ?νι κατ?γγελλον τ?ν λ?γον το? Θεο? ?ν τα?? συναγωγα?? τ?ν ?ουδα?ων? ε?χον δ? κα? ?ω?ννην ?πηρ?την. 6?Διελθ?ντε? δ? ?λην τ?ν ν?σον ?χρι Π?φου ε?ρον ?νδρα τιν? μ?γον ψευδοπροφ?την ?ουδα?ον ? ?νομα Βαριησο?, 7??? ?ν σ?ν τ? ?νθυπ?τ? Σεργ?? Πα?λ?, ?νδρ? συνετ?. ο?το? προσκαλεσ?μενο? Βαρν?βαν κα? Σα?λον ?πεζ?τησεν ?κο?σαι τ?ν λ?γον το? Θεο?? 8??νθ?στατο δ? α?το?? ?λ?μα? ? μ?γο?, ο?τω? γ?ρ μεθερμηνε?εται τ? ?νομα α?το?, ζητ?ν διαστρ?ψαι τ?ν ?νθ?πατον ?π? τ?? π?στεω?. 9?Σα?λο? δ?, ? κα? Πα?λο?, πλησθε?? Πνε?ματο? ?γ?ου ?τεν?σα? ε?? α?τ?ν 10?ε?πεν “? πλ?ρη? παντ?? δ?λου κα? π?ση? ??διουργ?α?, υ?? διαβ?λου, ?χθρ? π?ση? δικαιοσ?νη?, ο? πα?σ? διαστρ?φων τ?? ?δο?? το? Κυρ?ου τ?? ε?θε?α?; 11?κα? ν?ν ?δο? χε?ρ Κυρ?ου ?π? σ?, κα? ?σ? τυφλ?? μ? βλ?πων τ?ν ?λιον ?χρι καιρο?.” παραχρ?μα δ? ?πεσεν ?π’ α?τ?ν ?χλ?? κα? σκ?το?, κα? περι?γων ?ζ?τει χειραγωγο??. 12?Τ?τε ?δ?ν ? ?νθ?πατο? τ? γεγον?? ?π?στευσεν, ?κπλησσ?μενο? ?π? τ? διδαχ? το? Κυρ?ου. In Pisidian Antioch13??ναχθ?ντε? δ? ?π? τ?? Π?φου ο? περ? Πα?λον ?λθον ε?? Π?ργην τ?? Παμφυλ?α?? ?ω?ννη? δ? ?ποχωρ?σα? ?π’ α?τ?ν ?π?στρεψεν ε?? ?εροσ?λυμα. 14?Α?το? δ? διελθ?ντε? ?π? τ?? Π?ργη? παρεγ?νοντο ε?? ?ντι?χειαν τ?ν Πισιδ?αν, κα? ε?σελθ?ντε?* ε?? τ?ν συναγωγ?ν τ? ?μ?ρ? τ?ν σαββ?των ?κ?θισαν. 15?μετ? δ? τ?ν ?ν?γνωσιν το? ν?μου κα? τ?ν προφητ?ν ?π?στειλαν ο? ?ρχισυν?γωγοι πρ?? α?το?? λ?γοντε? “?νδρε? ?δελφο?, ε? τ?? ?στιν ?ν ?μ?ν λ?γο? παρακλ?σεω? πρ?? τ?ν λα?ν, λ?γετε.” 16??ναστ?? δ? Πα?λο? κα? κατασε?σα? τ? χειρ? ε?πεν “?νδρε? ?σραηλ?ται κα? ο? φοβο?μενοι τ?ν Θε?ν, ?κο?σατε. 17?? Θε?? το? λαο? το?του ?σρα?λ ?ξελ?ξατο το?? πατ?ρα? ?μ?ν, κα? τ?ν λα?ν ?ψωσεν ?ν τ? παροικ?? ?ν γ? Α?γ?πτου, κα? μετ? βραχ?ονο? ?ψηλο? ?ξ?γαγεν α?το?? ?ξ α?τ??, 18?κα? ?? τεσσερακονταετ? χρ?νον ?τροποφ?ρησεν α?το?? ?ν τ? ?ρ?μ?, 19?κα? καθελ?ν ?θνη ?πτ? ?ν γ? Χαν?αν κατεκληρον?μησεν τ?ν γ?ν α?τ?ν 20??? ?τεσιν τετρακοσ?οι? κα? πεντ?κοντα.Κα? μετ? τα?τα ?δωκεν κριτ?? ?ω? Σαμου?λ ?το?? προφ?του. 21?κ?κε?θεν ?τ?σαντο βασιλ?α, κα? ?δωκεν α?το?? ? Θε?? τ?ν Σαο?λ υ??ν Κ??, ?νδρα ?κ φυλ?? Βενιαμ?ν, ?τη τεσσερ?κοντα? 22?κα? μεταστ?σα? α?τ?ν ?γειρεν τ?ν Δαυ?δ α?το?? ε?? βασιλ?α, ? κα? ε?πεν μαρτυρ?σα? ‘Ε?ρον Δαυ?δ τ?ν το? ?εσσα?, ?νδρα κατ? τ?ν καρδ?αν μου, ?? ποι?σει π?ντα τ? θελ?ματ? μου.’ 23?Το?του ? Θε?? ?π? το? σπ?ρματο? κατ’ ?παγγελ?αν ?γαγεν τ? ?σρα?λ Σωτ?ρα ?ησο?ν, 24?προκηρ?ξαντο? ?ω?ννου πρ? προσ?που τ?? ε?σ?δου α?το? β?πτισμα μετανο?α? παντ? τ? λα? ?σρα?λ. 25??? δ? ?πλ?ρου ?ω?ννη? τ?ν δρ?μον, ?λεγεν ‘Τ? ?μ? ?πονοε?τε ε?ναι, ο?κ ε?μ? ?γ?? ?λλ’ ?δο? ?ρχεται μετ’ ?μ? ο? ο?κ ε?μ? ?ξιο? τ? ?π?δημα τ?ν ποδ?ν λ?σαι.’ 26??νδρε? ?δελφο?, υ?ο? γ?νου? ?βρα?μ κα? ο? ?ν ?μ?ν φοβο?μενοι τ?ν Θε?ν, ?μ?ν ? λ?γο? τ?? σωτηρ?α? τα?τη? ?ξαπεστ?λη. 27?ο? γ?ρ κατοικο?ντε? ?ν ?ερουσαλ?μ κα? ο? ?ρχοντε? α?τ?ν το?τον ?γνο?σαντε? κα? τ?? φων?? τ?ν προφητ?ν τ?? κατ? π?ν σ?ββατον ?ναγινωσκομ?να? κρ?ναντε? ?πλ?ρωσαν, 28?κα? μηδεμ?αν α?τ?αν θαν?του ε?ρ?ντε? ?τ?σαντο Πιλ?τον ?ναιρεθ?ναι α?τ?ν? 29??? δ? ?τ?λεσαν π?ντα τ? περ? α?το? γεγραμμ?να, καθελ?ντε? ?π? το? ξ?λου ?θηκαν ε?? μνημε?ον. 30?? δ? Θε?? ?γειρεν α?τ?ν ?κ νεκρ?ν? 31??? ?φθη ?π? ?μ?ρα? πλε?ου? το?? συναναβ?σιν α?τ? ?π? τ?? Γαλιλα?α? ε?? ?ερουσαλ?μ, ο?τινε? ν?ν ε?σιν μ?ρτυρε? α?το? πρ?? τ?ν λα?ν. 32?Κα? ?με?? ?μ?? ε?αγγελιζ?μεθα τ?ν πρ?? το?? πατ?ρα? ?παγγελ?αν γενομ?νην, 33??τι τα?την ? Θε?? ?κπεπλ?ρωκεν το?? τ?κνοι? [α?τ?ν] ?μ?ν ?ναστ?σα? ?ησο?ν, ?? κα? ?ν τ? ψαλμ? γ?γραπται τ? δευτ?ρ?‘Υ??? μου ε? σ?,?γ? σ?μερον γεγ?ννηκ? σε.’a 34??τι δ? ?ν?στησεν α?τ?ν ?κ νεκρ?ν μηκ?τι μ?λλοντα ?ποστρ?φειν ε?? διαφθορ?ν, ο?τω? ε?ρηκεν ?τι‘Δ?σω ?μ?ν τ? ?σια Δαυ?δ τ? πιστ?.’b 35?Δι?τι κα? ?ν ?τ?ρ? λ?γει‘Ο? δ?σει? τ?ν ?σι?ν σου ?δε?ν διαφθορ?ν.’c 36?Δαυ?δ μ?ν γ?ρ ?δ?? γενε? ?πηρετ?σα? τ? το? Θεο? βουλ? ?κοιμ?θη κα? προσετ?θη πρ?? το?? πατ?ρα? α?το? κα? ε?δεν διαφθορ?ν? 37??ν δ? ? Θε?? ?γειρεν, ο?κ ε?δεν διαφθορ?ν. 38?Γνωστ?ν ο?ν ?στω ?μ?ν, ?νδρε? ?δελφο?, ?τι δι? το?του ?μ?ν ?φεσι? ?μαρτι?ν καταγγ?λλεται, 39?κα? ?π? π?ντων ?ν ο?κ ?δυν?θητε ?ν ν?μ? Μω?σ?ω? δικαιωθ?ναι, ?ν το?τ? π?? ? πιστε?ων δικαιο?ται. 40?βλ?πετε ο?ν μ? ?π?λθ? τ? ε?ρημ?νον ?ν το?? προφ?ται? 41?‘?δετε, ο? καταφρονητα?,κα? θαυμ?σατε κα? ?φαν?σθητε,?τι ?ργον ?ργ?ζομαι ?γ? ?ν τα?? ?μ?ραι? ?μ?ν,?ργον ? ο? μ? πιστε?σητε??ν τι? ?κδιηγ?ται ?μ?ν.’d” The Gentiles Ask to Hear the Gospel42??ξι?ντων δ? α?τ?ν παρεκ?λουν ε?? τ? μεταξ? σ?ββατον λαληθ?ναι α?το?? τ? ??ματα τα?τα. 43?λυθε?ση? δ? τ?? συναγωγ?? ?κολο?θησαν πολλο? τ?ν ?ουδα?ων κα? τ?ν σεβομ?νων προσηλ?των τ? Πα?λ? κα? τ? Βαρν?β?, ο?τινε? προσλαλο?ντε? α?το?? ?πειθον α?το?? προσμ?νειν τ? χ?ριτι το? Θεο?. 44?Τ? δ? ?ρχομ?ν? σαββ?τ? σχεδ?ν π?σα ? π?λι? συν?χθη ?κο?σαι τ?ν λ?γον το? κυρ?ου*. 45??δ?ντε? δ? ο? ?ουδα?οι το?? ?χλου? ?πλ?σθησαν ζ?λου, κα? ?ντ?λεγον το?? ?π? Πα?λου λαλουμ?νοι? βλασφημο?ντε?. 46?Παρρησιασ?μενο? τε ? Πα?λο? κα? ? Βαρν?βα? ε?παν “?μ?ν ?ν ?ναγκα?ον πρ?τον λαληθ?ναι τ?ν λ?γον το? Θεο?? ?πειδ? ?πωθε?σθε α?τ?ν κα? ο?κ ?ξ?ου? κρ?νετε ?αυτο?? τ?? α?ων?ου ζω??, ?δο? στρεφ?μεθα ε?? τ? ?θνη. 47?ο?τω? γ?ρ ?ντ?ταλται ?μ?ν ? Κ?ριο?‘Τ?θεικ? σε ε?? φ?? ?θν?ντο? ε?να? σε ε?? σωτηρ?αν ?ω? ?σχ?του τ?? γ??.’e” 48??κο?οντα δ? τ? ?θνη ?χαιρον κα? ?δ?ξαζον τ?ν λ?γον το? Κυρ?ου, κα? ?π?στευσαν ?σοι ?σαν τεταγμ?νοι ε?? ζω?ν α??νιον? 49?διεφ?ρετο δ? ? λ?γο? το? Κυρ?ου δι’ ?λη? τ?? χ?ρα?. 50?Ο? δ? ?ουδα?οι παρ?τρυναν τ?? σεβομ?να? γυνα?κα? τ?? ε?σχ?μονα? κα? το?? πρ?του? τ?? π?λεω?, κα? ?π?γειραν διωγμ?ν ?π? τ?ν Πα?λον κα? Βαρν?βαν, κα? ?ξ?βαλον α?το?? ?π? τ?ν ?ρ?ων α?τ?ν. 51?ο? δ? ?κτιναξ?μενοι τ?ν κονιορτ?ν τ?ν ποδ?ν ?π’ α?το?? ?λθον ε?? ?κ?νιον, 52?ο? τε μαθητα? ?πληρο?ντο χαρ?? κα? Πνε?ματο? ?γ?ου. a 33 Psalm 2:7b 34 Isaiah 55:3c 35 Psalm 16:10d 41 Habakkuk 1:5e 47 Isaiah 49:6Acts 14Paul and Barnabas at Iconium1??γ?νετο δ? ?ν ?κον?? κατ? τ? α?τ? ε?σελθε?ν α?το?? ε?? τ?ν συναγωγ?ν τ?ν ?ουδα?ων κα? λαλ?σαι ο?τω? ?στε πιστε?σαι ?ουδα?ων τε κα? ?λλ?νων πολ? πλ?θο?. 2?ο? δ? ?πειθ?σαντε? ?ουδα?οι ?π?γειραν κα? ?κ?κωσαν τ?? ψυχ?? τ?ν ?θν?ν κατ? τ?ν ?δελφ?ν. 3??καν?ν μ?ν ο?ν χρ?νον δι?τριψαν παρρησιαζ?μενοι ?π? τ? Κυρ?? τ? μαρτυρο?ντι ?π? τ? λ?γ? τ?? χ?ριτο? α?το?, διδ?ντι σημε?α κα? τ?ρατα γ?νεσθαι δι? τ?ν χειρ?ν α?τ?ν. 4??σχ?σθη δ? τ? πλ?θο? τ?? π?λεω?, κα? ο? μ?ν ?σαν σ?ν το?? ?ουδα?οι?, ο? δ? σ?ν το?? ?ποστ?λοι?. 5??? δ? ?γ?νετο ?ρμ? τ?ν ?θν?ν τε κα? ?ουδα?ων σ?ν το?? ?ρχουσιν α?τ?ν ?βρ?σαι κα? λιθοβολ?σαι α?το??, 6?συνιδ?ντε? κατ?φυγον ε?? τ?? π?λει? τ?? Λυκαον?α? Λ?στραν κα? Δ?ρβην κα? τ?ν περ?χωρον? 7?κ?κε? ε?αγγελιζ?μενοι ?σαν. The Visit to Lystra and Derbe8?Κα? τι? ?ν?ρ ?δ?νατο? ?ν Λ?στροι? το?? ποσ?ν ?κ?θητο, χωλ?? ?κ κοιλ?α? μητρ?? α?το? ?? ο?δ?ποτε περιεπ?τησεν. 9?ο?το? ?κουσεν* το? Πα?λου λαλο?ντο?? ?? ?τεν?σα? α?τ? κα? ?δ?ν ?τι ?χει π?στιν το? σωθ?ναι, 10?ε?πεν μεγ?λ? φων? “?ν?στηθι ?π? το?? π?δα? σου ?ρθ??.” κα? ?λατο κα? περιεπ?τει. 11?Ο? τε ?χλοι ?δ?ντε? ? ?πο?ησεν Πα?λο? ?π?ραν τ?ν φων?ν α?τ?ν Λυκαονιστ? λ?γοντε? “Ο? θεο? ?μοιωθ?ντε? ?νθρ?ποι? κατ?βησαν πρ?? ?μ??,” 12??κ?λουν τε τ?ν Βαρν?βαν Δ?α, τ?ν δ? Πα?λον ?ρμ?ν, ?πειδ? α?τ?? ?ν ? ?γο?μενο? το? λ?γου. 13?? τε ?ερε?? το? Δι?? το? ?ντο? πρ? τ?? π?λεω?, τα?ρου? κα? στ?μματα ?π? το?? πυλ?να? ?ν?γκα?, σ?ν το?? ?χλοι? ?θελεν θ?ειν. 14??κο?σαντε? δ? ο? ?π?στολοι Βαρν?βα? κα? Πα?λο?, διαρρ?ξαντε? τ? ?μ?τια α?τ?ν* ?ξεπ?δησαν ε?? τ?ν ?χλον, κρ?ζοντε? 15?κα? λ?γοντε? “?νδρε?, τ? τα?τα ποιε?τε; κα? ?με?? ?μοιοπαθε?? ?σμεν ?μ?ν ?νθρωποι, ε?αγγελιζ?μενοι ?μ?? ?π? το?των τ?ν ματα?ων ?πιστρ?φειν ?π? θε?ν ζ?ντα, ?? ?πο?ησεν τ?ν ο?ραν?ν κα? τ?ν γ?ν κα? τ?ν θ?λασσαν κα? π?ντα τ? ?ν α?το??? 16??? ?ν τα?? παρ?χημ?ναι? γενεα?? ε?ασεν π?ντα τ? ?θνη πορε?εσθαι τα?? ?δο?? α?τ?ν? 17?κα?τοι ο?κ ?μ?ρτυρον α?τ?ν ?φ?κεν ?γαθουργ?ν, ο?ραν?θεν ?μ?ν ?ετο?? διδο?? κα? καιρο?? καρποφ?ρου?, ?μπιπλ?ν τροφ?? κα? ε?φροσ?νη? τ?? καρδ?α? ?μ?ν.” 18?Κα? τα?τα λ?γοντε? μ?λι? κατ?παυσαν το?? ?χλου? το? μ? θ?ειν α?το??. 19??π?λθαν δ? ?π? ?ντιοχε?α? κα? ?κον?ου ?ουδα?οι, κα? πε?σαντε? το?? ?χλου? κα? λιθ?σαντε? τ?ν Πα?λον ?συρον ?ξω τ?? π?λεω?, νομ?ζοντε? α?τ?ν τεθνηκ?ναι. 20?κυκλωσ?ντων δ? τ?ν μαθητ?ν α?τ?ν ?ναστ?? ε?σ?λθεν ε?? τ?ν π?λιν. Κα? τ? ?πα?ριον ?ξ?λθεν σ?ν τ? Βαρν?β? ε?? Δ?ρβην. The Return to Syrian Antioch21?Ε?αγγελισ?μενο?* τε τ?ν π?λιν ?κε?νην κα? μαθητε?σαντε? ?κανο?? ?π?στρεψαν ε?? τ?ν Λ?στραν κα? ε?? ?κ?νιον κα? ε?? ?ντι?χειαν, 22??πιστηρ?ζοντε? τ?? ψυχ?? τ?ν μαθητ?ν, παρακαλο?ντε? ?μμ?νειν τ? π?στει, κα? ?τι “Δι? πολλ?ν θλ?ψεων δε? ?μ?? ε?σελθε?ν ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?.” 23?Χειροτον?σαντε? δ? α?το?? κατ’ ?κκλησ?αν πρεσβυτ?ρου?, προσευξ?μενοι μετ? νηστει?ν παρ?θεντο α?το?? τ? Κυρ?? ε?? ?ν πεπιστε?κεισαν. 24?Κα? διελθ?ντε? τ?ν Πισιδ?αν ?λθον ε?? τ?ν Παμφυλ?αν, 25?κα? λαλ?σαντε? ?ν Π?ργ? τ?ν λ?γον κατ?βησαν ε?? ?ττ?λειαν, The Report to the Church at Antioch26?Κ?κε?θεν ?π?πλευσαν ε?? ?ντι?χειαν, ?θεν ?σαν παραδεδομ?νοι τ? χ?ριτι το? Θεο? ε?? τ? ?ργον ? ?πλ?ρωσαν. 27?Παραγεν?μενοι δ? κα? συναγαγ?ντε? τ?ν ?κκλησ?αν, ?ν?γγελλον ?σα ?πο?ησεν ? Θε?? μετ’ α?τ?ν, κα? ?τι ?νοιξεν το?? ?θνεσιν θ?ραν π?στεω?. 28?δι?τριβον δ? χρ?νον ο?κ ?λ?γον σ?ν το?? μαθητα??. Acts 15The Dispute over Circumcision(Genesis 17:9-27; Leviticus 12:1-8; Joshua 5:1-9)1?Κα? τινε? κατελθ?ντε? ?π? τ?? ?ουδα?α? ?δ?δασκον το?? ?δελφο?? ?τι “??ν μ? περιτμηθ?τε τ? ?θει τ? Μω?σ?ω?, ο? δ?νασθε σωθ?ναι.” 2?γενομ?νη? δ? στ?σεω? κα? ζητ?σεω? ο?κ ?λ?γη? τ? Πα?λ? κα? τ? Βαρν?β? πρ?? α?το??, ?ταξαν ?ναβα?νειν Πα?λον κα? Βαρν?βαν κα? τινα? ?λλου? ?ξ α?τ?ν πρ?? το?? ?ποστ?λου? κα? πρεσβυτ?ρου? ε?? ?ερουσαλ?μ περ? το? ζητ?ματο? το?του. 3?Ο? μ?ν ο?ν προπεμφθ?ντε? ?π? τ?? ?κκλησ?α? δι?ρχοντο τ?ν τε Φοιν?κην κα? Σαμ?ρειαν ?κδιηγο?μενοι τ?ν ?πιστροφ?ν τ?ν ?θν?ν, κα? ?πο?ουν χαρ?ν μεγ?λην π?σιν το?? ?δελφο??. 4?παραγεν?μενοι δ? ε?? ?εροσ?λυμα παρεδ?χθησαν ?π? τ?? ?κκλησ?α? κα? τ?ν ?ποστ?λων κα? τ?ν πρεσβυτ?ρων, ?ν?γγειλ?ν τε ?σα ? Θε?? ?πο?ησεν μετ’ α?τ?ν. The Council at Jerusalem5??ξαν?στησαν δ? τινε? τ?ν ?π? τ?? α?ρ?σεω? τ?ν Φαρισα?ων πεπιστευκ?τε?, λ?γοντε? ?τι “Δε? περιτ?μνειν α?το?? παραγγ?λλειν τε τηρε?ν τ?ν ν?μον Μω?σ?ω?.” 6?Συν?χθησ?ν τε ο? ?π?στολοι κα? ο? πρεσβ?τεροι ?δε?ν περ? το? λ?γου το?του. 7?Πολλ?? δ? ζητ?σεω? γενομ?νη? ?ναστ?? Π?τρο? ε?πεν πρ?? α?το?? “?νδρε? ?δελφο?, ?με?? ?π?στασθε ?τι ?φ’ ?μερ?ν ?ρχα?ων ?ν ?μ?ν ?ξελ?ξατο ? Θε?? δι? το? στ?ματ?? μου ?κο?σαι τ? ?θνη τ?ν λ?γον το? ε?αγγελ?ου κα? πιστε?σαι. 8?κα? ? καρδιογν?στη? Θε?? ?μαρτ?ρησεν α?το?? δο?? τ? Πνε?μα τ? ?γιον καθ?? κα? ?μ?ν, 9?κα? ο?θ?ν δι?κρινεν μεταξ? ?μ?ν τε κα? α?τ?ν, τ? π?στει καθαρ?σα? τ?? καρδ?α? α?τ?ν. 10?Ν?ν ο?ν τ? πειρ?ζετε τ?ν Θε?ν, ?πιθε?ναι ζυγ?ν ?π? τ?ν τρ?χηλον τ?ν μαθητ?ν, ?ν ο?τε ο? πατ?ρε? ?μ?ν ο?τε ?με?? ?σχ?σαμεν βαστ?σαι; 11??λλ? δι? τ?? χ?ριτο? το? Κυρ?ου ?ησο? πιστε?ομεν σωθ?ναι καθ’ ?ν τρ?πον κ?κε?νοι.” 12??σ?γησεν δ? π?ν τ? πλ?θο?, κα? ?κουον Βαρν?βα κα? Πα?λου ?ξηγουμ?νων ?σα ?πο?ησεν ? Θε?? σημε?α κα? τ?ρατα ?ν το?? ?θνεσιν δι’ α?τ?ν. 13?Μετ? δ? τ? σιγ?σαι α?το?? ?πεκρ?θη ??κωβο? λ?γων “?νδρε? ?δελφο?, ?κο?σατ? μου. 14?Συμε?νa ?ξηγ?σατο καθ?? πρ?τον ? Θε?? ?πεσκ?ψατο λαβε?ν ?ξ ?θν?ν λα?ν τ? ?ν?ματι α?το?. 15?κα? το?τ? συμφωνο?σιν ο? λ?γοι τ?ν προφητ?ν, καθ?? γ?γραπται 16?‘Μετ? τα?τα ?ναστρ?ψωκα? ?νοικοδομ?σω τ?ν σκην?ν Δαυ?δ τ?ν πεπτωκυ?αν,κα? τ? κατεσκαμμ?να* α?τ?? ?νοικοδομ?σωκα? ?νορθ?σω α?τ?ν, 17??πω? ?ν ?κζητ?σωσιν ο? κατ?λοιποι τ?ν ?νθρ?πων τ?ν Κ?ριον,κα? π?ντα τ? ?θνη ?φ’ ο?? ?πικ?κληται τ? ?νομ? μου ?π’ α?το??,λ?γει Κ?ριο? ποι?ν τα?τα 18?γνωστ? ?π’ α??νο?.’b 19?Δι? ?γ? κρ?νω μ? παρενοχλε?ν το?? ?π? τ?ν ?θν?ν ?πιστρ?φουσιν ?π? τ?ν Θε?ν, 20??λλ? ?πιστε?λαι α?το?? το? ?π?χεσθαι τ?ν ?λισγημ?των τ?ν ε?δ?λων κα? τ?? πορνε?α? κα? ?το?? πνικτο? κα? το? α?ματο?. 21?Μω?σ?? γ?ρ ?κ γενε?ν ?ρχα?ων κατ? π?λιν το?? κηρ?σσοντα? α?τ?ν ?χει ?ν τα?? συναγωγα?? κατ? π?ν σ?ββατον ?ναγινωσκ?μενο?.” The Letter to the Gentile Believers22?Τ?τε ?δοξε το?? ?ποστ?λοι? κα? το?? πρεσβυτ?ροι? σ?ν ?λ? τ? ?κκλησ?? ?κλεξαμ?νου? ?νδρα? ?ξ α?τ?ν π?μψαι ε?? ?ντι?χειαν σ?ν τ? Πα?λ? κα? Βαρν?β?, ?ο?δαν τ?ν καλο?μενον Βαρσαββ?ν κα? Σιλ?ν, ?νδρα? ?γουμ?νου? ?ν το?? ?δελφο??, 23?γρ?ψαντε? δι? χειρ?? α?τ?ν“Ο? ?π?στολοι κα? ο? πρεσβ?τεροι ?δελφο?Το?? κατ? τ?ν ?ντι?χειαν κα? Συρ?αν κα? Κιλικ?αν ?δελφο?? το?? ?ξ ?θν?νΧα?ρειν. 24??πειδ? ?κο?σαμεν ?τι τιν?? ?ξ ?μ?ν ??ξελθ?ντε?? ?τ?ραξαν ?μ?? λ?γοι? ?νασκευ?ζοντε? τ?? ψυχ?? ?μ?ν, ο?? ο? διεστειλ?μεθα,c 25??δοξεν ?μ?ν γενομ?νοι? ?μοθυμαδ?ν, ?κλεξαμ?νοι?* ?νδρα? π?μψαι πρ?? ?μ?? σ?ν το?? ?γαπητο?? ?μ?ν Βαρν?β? κα? Πα?λ?, 26??νθρ?ποι? παραδεδωκ?σι τ?? ψυχ?? α?τ?ν ?π?ρ το? ?ν?ματο? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?. 27??πεστ?λκαμεν ο?ν ?ο?δαν κα? Σιλ?ν, κα? α?το?? δι? λ?γου ?παγγ?λλοντα? τ? α?τ?. 28??δοξεν γ?ρ τ? Πνε?ματι τ? ?γ?? κα? ?μ?ν μηδ?ν πλ?ον ?πιτ?θεσθαι ?μ?ν β?ρο? πλ?ν το?των τ?ν ?π?ναγκε?, 29??π?χεσθαι ε?δωλοθ?των κα? α?ματο? κα? πνικτ?ν κα? πορνε?α?? ?ξ ?ν διατηρο?ντε? ?αυτο?? ε? πρ?ξετε.?ρρωσθε.” The Believers at Antioch Rejoice30?Ο? μ?ν ο?ν ?πολυθ?ντε? κατ?λθον ε?? ?ντι?χειαν, κα? συναγαγ?ντε? τ? πλ?θο? ?π?δωκαν τ?ν ?πιστολ?ν. 31??ναγν?ντε? δ? ?χ?ρησαν ?π? τ? παρακλ?σει. 32??ο?δα? τε κα? Σιλ??, κα? α?το? προφ?ται ?ντε?, δι? λ?γου πολλο? παρεκ?λεσαν το?? ?δελφο?? κα? ?πεστ?ριξαν? 33?ποι?σαντε? δ? χρ?νον ?πελ?θησαν μετ’ ε?ρ?νη? ?π? τ?ν ?δελφ?ν πρ?? το?? ?ποστε?λαντα? α?το??.d 35?Πα?λο? δ? κα? Βαρν?βα? δι?τριβον ?ν ?ντιοχε??, διδ?σκοντε? κα? ε?αγγελιζ?μενοι μετ? κα? ?τ?ρων πολλ?ν τ?ν λ?γον το? Κυρ?ου. Paul's Second Missionary Journey(Acts 13:1-3; Acts 18:23-28)36?Μετ? δ? τινα? ?μ?ρα? ε?πεν πρ?? Βαρν?βαν Πα?λο? “?πιστρ?ψαντε? δ? ?πισκεψ?μεθα το?? ?δελφο?? κατ? π?λιν π?σαν ?ν α?? κατηγγε?λαμεν τ?ν λ?γον το? Κυρ?ου, π?? ?χουσιν.” 37?Βαρν?βα? δ? ?βο?λετο συμπαραλαβε?ν κα? τ?ν ?ω?ννην τ?ν καλο?μενον Μ?ρκον? 38?Πα?λο? δ? ?ξ?ου, τ?ν ?ποστ?ντα ?π’ α?τ?ν ?π? Παμφυλ?α? κα? μ? συνελθ?ντα α?το?? ε?? τ? ?ργον, μ? συμπαραλαμβ?νειν το?τον. 39??γ?νετο δ? παροξυσμ??, ?στε ?ποχωρισθ?ναι α?το?? ?π’ ?λλ?λων, τ?ν τε Βαρν?βαν παραλαβ?ντα τ?ν Μ?ρκον ?κπλε?σαι ε?? Κ?προν. 40?Πα?λο? δ? ?πιλεξ?μενο? Σιλ?ν ?ξ?λθεν, παραδοθε?? τ? χ?ριτι το? Κυρ?ου ?π? τ?ν ?δελφ?ν? 41?δι?ρχετο δ? τ?ν Συρ?αν κα? ?τ?ν? Κιλικ?αν ?πιστηρ?ζων τ?? ?κκλησ?α?. a 14 Greek Simeon, a variant of Simonb 16-18 Amos 9:11,12. BYZ and TR ?γει κ?ριο? ? ποι?ν τα?τα π?ντα 18 Γνωστ? ?π’ α??ν?? ?στιν τ? θε? π?ντα τ? ?ργα α?το?.c 24 BYZ and TR include λ?γοντε? περιτ?μνεσθαι κα? τηρε?ν τ?ν ν?μονd 33 TR includes 34 ?δοξε δ? τ? Σ?λ? ?πιμε?ναι α?το?.Acts 16Timothy Joins Paul and Silas1?Κατ?ντησεν δ? κα? ε?? Δ?ρβην κα? ε?? Λ?στραν. κα? ?δο? μαθητ?? τι? ?ν ?κε? ?ν?ματι Τιμ?θεο?, υ??? γυναικ?? ?ουδα?α? πιστ?? πατρ?? δ? ?λληνο?, 2??? ?μαρτυρε?το ?π? τ?ν ?ν Λ?στροι? κα? ?κον?? ?δελφ?ν. 3?το?τον ?θ?λησεν ? Πα?λο? σ?ν α?τ? ?ξελθε?ν, κα? λαβ?ν περι?τεμεν α?τ?ν δι? το?? ?ουδα?ου? το?? ?ντα? ?ν το?? τ?ποι? ?κε?νοι?? ?δεισαν γ?ρ ?παντε? ?τι ?λλην ? πατ?ρ α?το? ?π?ρχεν. 4??? δ? διεπορε?οντο τ?? π?λει?, παρεδ?δοσαν α?το?? φυλ?σσειν τ? δ?γματα τ? κεκριμ?να ?π? τ?ν ?ποστ?λων κα? πρεσβυτ?ρων τ?ν ?ν ?εροσολ?μοι?. 5?Α? μ?ν ο?ν ?κκλησ?αι ?στερεο?ντο τ? π?στει κα? ?περ?σσευον τ? ?ριθμ? καθ’ ?μ?ραν. Paul's Vision of the Macedonian6?Δι?λθον δ? τ?ν Φρυγ?αν κα? Γαλατικ?ν χ?ραν, κωλυθ?ντε? ?π? το? ?γ?ου Πνε?ματο? λαλ?σαι τ?ν λ?γον ?ν τ? ?σ??? 7??λθ?ντε? δ? κατ? τ?ν Μυσ?αν ?πε?ραζον ε?? τ?ν Βιθυν?αν πορευθ?ναι, κα? ο?κ ε?ασεν α?το?? τ? Πνε?μα ?ησο?? 8?παρελθ?ντε? δ? τ?ν Μυσ?αν κατ?βησαν ε?? Τρ??δα. 9?Κα? ?ραμα δι? [τ??] νυκτ?? τ? Πα?λ? ?φθη, ?ν?ρ Μακεδ?ν τι? ?ν ?στ?? κα? παρακαλ?ν α?τ?ν κα? λ?γων “Διαβ?? ε?? Μακεδον?αν βο?θησον ?μ?ν.” 10??? δ? τ? ?ραμα ε?δεν, ε?θ?ω? ?ζητ?σαμεν ?ξελθε?ν ε?? Μακεδον?αν, συμβιβ?ζοντε? ?τι προσκ?κληται ?μ?? ? Θε?? ε?αγγελ?σασθαι α?το??. Lydia’s Conversion in Philippi(Revelation 2:18-29)11??ναχθ?ντε? δ? ?π? Τρ??δο? ε?θυδρομ?σαμεν ε?? Σαμοθρ?κην, τ? δ? ?πιο?σ? ε?? Ν?αν Π?λιν, 12?κ?κε?θεν ε?? Φιλ?ππου?, ?τι? ?στ?ν πρ?τη τ?? ? μερ?δο? Μακεδον?α? π?λι?, κολων?α. ?μεν δ? ?ν τα?τ? τ? π?λει διατρ?βοντε? ?μ?ρα? τιν??. 13?Τ? τε ?μ?ρ? τ?ν σαββ?των ?ξ?λθομεν ?ξω τ?? π?λη? παρ? ποταμ?ν ο? ?νομ?ζομεν προσευχ?ν ε?ναι, κα? καθ?σαντε? ?λαλο?μεν τα?? συνελθο?σαι? γυναιξ?ν. 14?Κα? τι? γυν? ?ν?ματι Λυδ?α, πορφυρ?πωλι? π?λεω? Θυατε?ρων, σεβομ?νη τ?ν Θε?ν, ?κουεν, ?? ? Κ?ριο? δι?νοιξεν τ?ν καρδ?αν προσ?χειν το?? λαλουμ?νοι? ?π? ?το?? Πα?λου. 15??? δ? ?βαπτ?σθη κα? ? ο?κο? α?τ??, παρεκ?λεσεν λ?γουσα “Ε? κεκρ?κατ? με πιστ?ν τ? Κυρ?? ε?ναι, ε?σελθ?ντε? ε?? τ?ν ο?κ?ν μου μ?νετε?” κα? παρεβι?σατο ?μ??. Paul and Silas Imprisoned16??γ?νετο δ? πορευομ?νων ?μ?ν ε?? τ?ν προσευχ?ν, παιδ?σκην τιν? ?χουσαν πνε?μα Π?θωναa ?παντ?σαι ?μ?ν, ?τι? ?ργασ?αν πολλ?ν παρε?χεν το?? κυρ?οι? α?τ?? μαντευομ?νη. 17?α?τη κατακολουθο?σα τ? Πα?λ? κα? ?μ?ν ?κραζεν λ?γουσα “Ο?τοι ο? ?νθρωποι δο?λοι το? Θεο? το? ?ψ?στου ε?σ?ν, ο?τινε? καταγγ?λλουσιν ?μ?ν ?δ?ν σωτηρ?α?.” 18?Το?το δ? ?πο?ει ?π? πολλ?? ?μ?ρα?. διαπονηθε?? δ? Πα?λο? κα? ?πιστρ?ψα? τ? πνε?ματι ε?πεν “Παραγγ?λλω σοι ?ν ?ν?ματι ?ησο? Χριστο? ?ξελθε?ν ?π’ α?τ???” κα? ?ξ?λθεν α?τ? τ? ?ρ?. 19??δ?ντε? δ? ο? κ?ριοι α?τ?? ?τι ?ξ?λθεν ? ?λπ?? τ?? ?ργασ?α? α?τ?ν, ?πιλαβ?μενοι τ?ν Πα?λον κα? τ?ν Σιλ?ν ε?λκυσαν ε?? τ?ν ?γορ?ν ?π? το?? ?ρχοντα?, 20?κα? προσαγαγ?ντε? α?το?? το?? στρατηγο?? ε?παν “Ο?τοι ο? ?νθρωποι ?κταρ?σσουσιν ?μ?ν τ?ν π?λιν, ?ουδα?οι ?π?ρχοντε?, 21?κα? καταγγ?λλουσιν ?θη ? ο?κ ?ξεστιν ?μ?ν παραδ?χεσθαι ο?δ? ποιε?ν ?ωμα?οι? ο?σιν.” 22?Κα? συνεπ?στη ? ?χλο? κατ’ α?τ?ν, κα? ο? στρατηγο? περιρ?ξαντε? α?τ?ν τ? ?μ?τια ?κ?λευον ?αβδ?ζειν, 23?πολλ?? τε* ?πιθ?ντε? α?το?? πληγ?? ?βαλον ε?? φυλακ?ν, παραγγε?λαντε? τ? δεσμοφ?λακι ?σφαλ?? τηρε?ν α?το??? 24??? παραγγελ?αν τοια?την λαβ?ν ?βαλεν α?το?? ε?? τ?ν ?σωτ?ραν φυλακ?ν κα? το?? π?δα? ?σφαλ?σατο α?τ?ν ε?? τ? ξ?λον. The Conversion of the Jailer25?Κατ? δ? τ? μεσον?κτιον Πα?λο? κα? Σιλ?? προσευχ?μενοι ?μνουν τ?ν Θε?ν, ?πηκρο?ντο δ? α?τ?ν ο? δ?σμιοι? 26??φνω δ? σεισμ?? ?γ?νετο μ?γα?, ?στε σαλευθ?ναι τ? θεμ?λια το? δεσμωτηρ?ου? ?νε?χθησαν δ? παραχρ?μα α? θ?ραι π?σαι, κα? π?ντων τ? δεσμ? ?ν?θη. 27??ξυπνο? δ? γεν?μενο? ? δεσμοφ?λαξ κα? ?δ?ν ?νε?γμ?να? τ?? θ?ρα? τ?? φυλακ??, σπασ?μενο? τ?ν μ?χαιραν ?μελλεν ?αυτ?ν ?ναιρε?ν, νομ?ζων ?κπεφευγ?ναι το?? δεσμ?ου?. 28??φ?νησεν δ? ???? Πα?λο?? ? ?μεγ?λ? φων?? λ?γων “Μηδ?ν πρ?ξ?? σεαυτ? κακ?ν, ?παντε? γ?ρ ?σμεν ?νθ?δε.” 29?Α?τ?σα? δ? φ?τα ε?σεπ?δησεν κα? ?ντρομο? γεν?μενο? προσ?πεσεν τ? Πα?λ? κα? ?τ?? Σιλ?, 30?κα? προαγαγ?ν α?το?? ?ξω ?φη “Κ?ριοι, τ? με δε? ποιε?ν ?να σωθ?;” 31?Ο? δ? ε?παν “Π?στευσον ?π? τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν, κα? σωθ?σ? σ? κα? ? ο?κ?? σου.” 32?κα? ?λ?λησαν α?τ? τ?ν λ?γον το? κυρ?ου* σ?ν π?σιν το?? ?ν τ? ο?κ?? α?το?. 33?κα? παραλαβ?ν α?το?? ?ν ?κε?ν? τ? ?ρ? τ?? νυκτ?? ?λουσεν ?π? τ?ν πληγ?ν, κα? ?βαπτ?σθη α?τ?? κα? ο? α?το? π?ντε?* παραχρ?μα, 34??ναγαγ?ν τε α?το?? ε?? τ?ν ο?κον παρ?θηκεν τρ?πεζαν, κα? ?γαλλι?σατο πανοικε? πεπιστευκ?? τ? Θε?. An Official Apology35??μ?ρα? δ? γενομ?νη? ?π?στειλαν ο? στρατηγο? το?? ?αβδο?χου? λ?γοντε? “?π?λυσον το?? ?νθρ?που? ?κε?νου?.” 36??π?γγειλεν δ? ? δεσμοφ?λαξ το?? λ?γου? το?του? πρ?? τ?ν Πα?λον, ?τι “?π?σταλκαν ο? στρατηγο? ?να ?πολυθ?τε. ν?ν ο?ν ?ξελθ?ντε? πορε?εσθε ?ν ε?ρ?ν?.” 37?? δ? Πα?λο? ?φη πρ?? α?το?? “Δε?ραντε? ?μ?? δημοσ?? ?κατακρ?του?, ?νθρ?που? ?ωμα?ου? ?π?ρχοντα?, ?βαλαν ε?? φυλακ?ν? κα? ν?ν λ?θρ? ?μ?? ?κβ?λλουσιν; ο? γ?ρ, ?λλ? ?λθ?ντε? α?το? ?μ?? ?ξαγαγ?τωσαν.” 38??π?γγειλαν δ? το?? στρατηγο?? ο? ?αβδο?χοι τ? ??ματα τα?τα. ?φοβ?θησαν δ? ?κο?σαντε? ?τι ?ωμα?ο? ε?σιν, 39?κα? ?λθ?ντε? παρεκ?λεσαν α?το??, κα? ?ξαγαγ?ντε? ?ρ?των ?πελθε?ν ?π? τ?? π?λεω?. 40??ξελθ?ντε? δ? ?π? τ?? φυλακ?? ε?σ?λθον πρ?? τ?ν Λυδ?αν, κα? ?δ?ντε? παρεκ?λεσαν το?? ?δελφο?? κα? ?ξ?λθαν. a 16 Greek Python, a spirit of divination named after the mythical serpent slain by ApolloActs 17Paul Preaches at Thessalonica1?Διοδε?σαντε? δ? τ?ν ?μφ?πολιν κα? τ?ν ?πολλων?αν ?λθον ε?? Θεσσαλον?κην, ?που ?ν συναγωγ? τ?ν ?ουδα?ων. 2?κατ? δ? τ? ε?ωθ?? τ? Πα?λ? ε?σ?λθεν πρ?? α?το??, κα? ?π? σ?ββατα τρ?α διελ?ξατο α?το?? ?π? τ?ν γραφ?ν, 3?διανο?γων κα? παρατιθ?μενο? ?τι τ?ν Χριστ?ν ?δει παθε?ν κα? ?ναστ?ναι ?κ νεκρ?ν, κα? ?τι “Ο?τ?? ?στιν ? Χριστ??, ? ?ησο??, ?ν ?γ? καταγγ?λλω ?μ?ν.” 4?κα? τινε? ?ξ α?τ?ν ?πε?σθησαν κα? προσεκληρ?θησαν τ? Πα?λ? κα? τ? Σιλ?, τ?ν τε σεβομ?νων ?λλ?νων πλ?θο? πολ?, γυναικ?ν τε τ?ν πρ?των ο?κ ?λ?γαι. The Uproar in Thessalonica5?Ζηλ?σαντε? δ? ο? ?ουδα?οι κα? προσλαβ?μενοι τ?ν ?γορα?ων ?νδρα? τιν?? πονηρο?? κα? ?χλοποι?σαντε? ?θορ?βουν τ?ν π?λιν, κα? ?πιστ?ντε? τ? ο?κ?? ??σονο? ?ζ?τουν α?το?? προαγαγε?ν ε?? τ?ν δ?μον? 6?μ? ε?ρ?ντε? δ? α?το?? ?συρον ??σονα κα? τινα? ?δελφο?? ?π? το?? πολιτ?ρχα?, βο?ντε? ?τι “Ο? τ?ν ο?κουμ?νην ?ναστατ?σαντε? ο?τοι κα? ?νθ?δε π?ρεισιν, 7?ο?? ?ποδ?δεκται ??σων? κα? ο?τοι π?ντε? ?π?ναντι τ?ν δογμ?των Κα?σαρο? πρ?σσουσι*, βασιλ?α ?τερον λ?γοντε? ε?ναι ?ησο?ν.” 8??τ?ραξαν δ? τ?ν ?χλον κα? το?? πολιτ?ρχα? ?κο?οντα? τα?τα, 9?κα? λαβ?ντε? τ? ?καν?ν παρ? το? ??σονο? κα? τ?ν λοιπ?ν ?π?λυσαν α?το??. The Character of the Bereans10?Ο? δ? ?δελφο? ε?θ?ω? δι? νυκτ?? ?ξ?πεμψαν τ?ν τε Πα?λον κα? τ?ν Σιλ?ν ε?? Β?ροιαν, ο?τινε? παραγεν?μενοι ε?? τ?ν συναγωγ?ν τ?ν ?ουδα?ων ?π?εσαν? 11?ο?τοι δ? ?σαν ε?γεν?στεροι τ?ν ?ν Θεσσαλον?κ?, ο?τινε? ?δ?ξαντο τ?ν λ?γον μετ? π?ση? προθυμ?α?, τ? καθ’ ?μ?ραν ?νακρ?νοντε? τ?? γραφ?? ε? ?χοι τα?τα ο?τω?. 12?πολλο? μ?ν ο?ν ?ξ α?τ?ν ?π?στευσαν, κα? τ?ν ?λλην?δων γυναικ?ν τ?ν ε?σχημ?νων κα? ?νδρ?ν ο?κ ?λ?γοι. 13??? δ? ?γνωσαν ο? ?π? τ?? Θεσσαλον?κη? ?ουδα?οι ?τι κα? ?ν τ? Βερο?? κατηγγ?λη ?π? το? Πα?λου ? λ?γο? το? Θεο?, ?λθον κ?κε? σαλε?οντε? κα? ταρ?σσοντε? το?? ?χλου?. 14?ε?θ?ω? δ? τ?τε τ?ν Πα?λον ?ξαπ?στειλαν ο? ?δελφο? πορε?εσθαι ?ω? ?π? τ?ν θ?λασσαν? ?π?μειν?ν τε ? τε Σιλ?? κα? ? Τιμ?θεο? ?κε?. 15?ο? δ? καθιστ?νοντε? τ?ν Πα?λον ?γαγον ?ω? ?θην?ν, κα? λαβ?ντε? ?ντολ?ν πρ?? τ?ν Σιλ?ν κα? τ?ν Τιμ?θεον ?να ?? τ?χιστα ?λθωσιν πρ?? α?τ?ν ?ξ?εσαν. Paul in Athens16??ν δ? τα?? ?θ?ναι? ?κδεχομ?νου α?το?? το? Πα?λου, παρωξ?νετο τ? πνε?μα α?το? ?ν α?τ? θεωρο?ντο? κατε?δωλον ο?σαν τ?ν π?λιν. 17?διελ?γετο μ?ν ο?ν ?ν τ? συναγωγ? το?? ?ουδα?οι? κα? το?? σεβομ?νοι? κα? ?ν τ? ?γορ? κατ? π?σαν ?μ?ραν πρ?? το?? παρατυγχ?νοντα?. 18?Τιν?? δ? κα? τ?ν ?πικουρε?ων* κα? Στο?κ?ν φιλοσ?φων συν?βαλλον α?τ?, κα? τινε? ?λεγον “Τ? ?ν θ?λοι ? σπερμολ?γο? ο?το? λ?γειν;” ο? δ?? “Ξ?νων δαιμον?ων δοκε? καταγγελε?? ε?ναι?” ?τι τ?ν ?ησο?ν κα? τ?ν ?ν?στασιν ε?ηγγελ?ζετο. 19??πιλαβ?μενο? τε* α?το? ?π? τ?ν ?ρειον π?γον ?γαγον, λ?γοντε? “Δυν?μεθα γν?ναι τ?? ? καιν? α?τη ? ?π? σο? λαλουμ?νη διδαχ?; 20?ξεν?ζοντα γ?ρ τινα ε?σφ?ρει? ε?? τ?? ?κο?? ?μ?ν? βουλ?μεθα ο?ν γν?ναι τ?να θ?λει τα?τα ε?ναι.” 21??θηνα?οι δ? π?ντε? κα? ο? ?πιδημο?ντε? ξ?νοι ε?? ο?δ?ν ?τερον η?κα?ρουν ? λ?γειν τι ? ?κο?ειν τι καιν?τερον. Paul Before the Areopagus22?Σταθε?? δ? [?] Πα?λο? ?ν μ?σ? το? ?ρε?ου Π?γου ?φη “?νδρε? ?θηνα?οι, κατ? π?ντα ?? δεισιδαιμονεστ?ρου? ?μ?? θεωρ?. 23?διερχ?μενο? γ?ρ κα? ?ναθεωρ?ν τ? σεβ?σματα ?μ?ν ε?ρον κα? βωμ?ν ?ν ? ?πεγ?γραπτοΑΓΝΩΣΤΩ ΘΕΩ.? ο?ν ?γνοο?ντε? ε?σεβε?τε, το?το ?γ? καταγγ?λλω ?μ?ν. 24?? Θε?? ? ποι?σα? τ?ν κ?σμον κα? π?ντα τ? ?ν α?τ?, ο?το? ο?ρανο? κα? γ?? ?π?ρχων Κ?ριο? ο?κ ?ν χειροποι?τοι? ναο?? κατοικε?, 25?ο?δ? ?π? χειρ?ν ?νθρωπ?νων θεραπε?εται προσδε?μεν?? τινο?, α?τ?? διδο?? π?σι ζω?ν κα? πνο?ν κα? τ? π?ντα? 26??πο?ησ?ν τε ?ξ ?ν?? π?ν ?θνο? ?νθρ?πων κατοικε?ν ?π? παντ?? προσ?που τ?? γ??, ?ρ?σα? προστεταγμ?νου? καιρο?? κα? τ?? ?ροθεσ?α? τ?? κατοικ?α? α?τ?ν, 27?ζητε?ν τ?ν Θε?ν, ε? ?ρα γε ψηλαφ?σειαν α?τ?ν κα? ε?ροιεν, κα? γε ο? μακρ?ν ?π? ?ν?? ?κ?στου ?μ?ν ?π?ρχοντα. 28?‘?ν α?τ? γ?ρ ζ?μεν κα? κινο?μεθα κα? ?σμ?ν,’a ?? κα? τινε? τ?ν καθ’ ?μ?? ποιητ?ν ε?ρ?κασιν ‘Το? γ?ρ κα? γ?νο? ?σμ?ν.’b 29?γ?νο? ο?ν ?π?ρχοντε? το? Θεο? ο?κ ?φε?λομεν νομ?ζειν, χρυσ? ? ?ργ?ρ? ? λ?θ?, χαρ?γματι τ?χνη? κα? ?νθυμ?σεω? ?νθρ?που, τ? Θε?ον ε?ναι ?μοιον. 30?Το?? μ?ν ο?ν χρ?νου? τ?? ?γνο?α? ?περιδ?ν ? Θε?? τ? ν?ν παραγγ?λλει* το?? ?νθρ?ποι? π?ντα? πανταχο? μετανοε?ν, 31?καθ?τι ?στησεν ?μ?ραν ?ν ? μ?λλει κρ?νειν τ?ν ο?κουμ?νην ?ν δικαιοσ?ν?, ?ν ?νδρ? ? ?ρισεν, π?στιν παρασχ?ν π?σιν ?ναστ?σα? α?τ?ν ?κ νεκρ?ν.” 32??κο?σαντε? δ? ?ν?στασιν νεκρ?ν, ο? μ?ν ?χλε?αζον, ο? δ? ε?παν “?κουσ?μεθ? σου περ? το?του κα? π?λιν.” 33?ο?τω? ? Πα?λο? ?ξ?λθεν ?κ μ?σου α?τ?ν. 34?τιν?? δ? ?νδρε? κολληθ?ντε? α?τ? ?π?στευσαν, ?ν ο?? κα? Διον?σιο? ? ?ρεοπαγ?τη? κα? γυν? ?ν?ματι Δ?μαρι? κα? ?τεροι σ?ν α?το??. a 28 Probably a quote from the Cretan philosopher Epimenidesb 28 Probably from the poem 'Phainomena' by the Cilician philosopher AratusActs 18Paul's Ministry in Corinth1?Μετ? τα?τα χωρισθε?? ?κ τ?ν ?θην?ν ?λθεν ε?? Κ?ρινθον. 2?κα? ε?ρ?ν τινα ?ουδα?ον ?ν?ματι ?κ?λαν, Ποντικ?ν τ? γ?νει, προσφ?τω? ?ληλυθ?τα ?π? τ?? ?ταλ?α? κα? Πρ?σκιλλαν γυνα?κα α?το?, δι? τ? διατεταχ?ναι Κλα?διον χωρ?ζεσθαι π?ντα? το?? ?ουδα?ου? ?π? τ?? ??μη?, προσ?λθεν α?το??, 3?κα? δι? τ? ?μ?τεχνον ε?ναι ?μενεν παρ’ α?το??, κα? ?ργ?ζετο*? ?σαν γ?ρ σκηνοποιο? τ? τ?χν?. 4?Διελ?γετο δ? ?ν τ? συναγωγ? κατ? π?ν σ?ββατον, ?πειθ?ν τε ?ουδα?ου? κα? ?λληνα?. 5??? δ? κατ?λθον ?π? τ?? Μακεδον?α? ? τε Σιλ?? κα? ? Τιμ?θεο?, συνε?χετο τ? λ?γ? ? Πα?λο?, διαμαρτυρ?μενο? το?? ?ουδα?οι? ε?ναι τ?ν Χριστ?ν ?ησο?ν. 6??ντιτασσομ?νων δ? α?τ?ν κα? βλασφημο?ντων ?κτιναξ?μενο? τ? ?μ?τια ε?πεν πρ?? α?το?? “Τ? α?μα ?μ?ν ?π? τ?ν κεφαλ?ν ?μ?ν? καθαρ?? ?γ?? ?π? το? ν?ν ε?? τ? ?θνη πορε?σομαι.” 7?Κα? μεταβ?? ?κε?θεν ε?σ?λθεν* ε?? ο?κ?αν τιν?? ?ν?ματι Τιτ?ου ?ο?στου σεβομ?νου τ?ν Θε?ν, ο? ? ο?κ?α ?ν συνομορο?σα τ? συναγωγ?. 8?Κρ?σπο? δ? ? ?ρχισυν?γωγο? ?π?στευσεν τ? Κυρ?? σ?ν ?λ? τ? ο?κ? α?το?, κα? πολλο? τ?ν Κορινθ?ων ?κο?οντε? ?π?στευον κα? ?βαπτ?ζοντο. 9?Ε?πεν δ? ? Κ?ριο? ?ν νυκτ? δι’ ?ρ?ματο? τ? Πα?λ? “Μ? φοβο?, ?λλ? λ?λει κα? μ? σιωπ?σ??, 10?δι?τι ?γ? ε?μι μετ? σο? κα? ο?δε?? ?πιθ?σετα? σοι το? κακ?σα? σε, δι?τι λα?? ?στ? μοι πολ?? ?ν τ? π?λει τα?τ?.” 11??κ?θισεν δ? ?νιαυτ?ν κα? μ?να? ?ξ διδ?σκων ?ν α?το?? τ?ν λ?γον το? Θεο?. Paul Before Gallio12?Γαλλ?ωνο? δ? ?νθυπ?του ?ντο? τ?? ?χα?α? κατεπ?στησαν ?μοθυμαδ?ν ο? ?ουδα?οι τ? Πα?λ? κα? ?γαγον α?τ?ν ?π? τ? β?μα, 13?λ?γοντε? ?τι “Παρ? τ?ν ν?μον ?ναπε?θει ο?το? το?? ?νθρ?που? σ?βεσθαι τ?ν Θε?ν.” 14?Μ?λλοντο? δ? το? Πα?λου ?νο?γειν τ? στ?μα ε?πεν ? Γαλλ?ων πρ?? το?? ?ουδα?ου? “Ε? μ?ν ?ν ?δ?κημ? τι ? ??διο?ργημα πονηρ?ν, ? ?ουδα?οι, κατ? λ?γον ?ν ?νεσχ?μην ?μ?ν? 15?ε? δ? ζητ?ματ? ?στιν περ? λ?γου κα? ?νομ?των κα? ν?μου το? καθ’ ?μ??, ?ψεσθε α?το?? κριτ?? ?γ? το?των ο? βο?λομαι ε?ναι.” 16?κα? ?π?λασεν α?το?? ?π? το? β?ματο?. 17??πιλαβ?μενοι δ? π?ντε? Σωσθ?νην τ?ν ?ρχισυν?γωγον ?τυπτον ?μπροσθεν το? β?ματο?? κα? ο?δ?ν το?των τ? Γαλλ?ωνι ?μελεν. Paul Returns to Antioch18?? δ? Πα?λο? ?τι προσμε?να? ?μ?ρα? ?καν??, το?? ?δελφο?? ?ποταξ?μενο? ?ξ?πλει ε?? τ?ν Συρ?αν, κα? σ?ν α?τ? Πρ?σκιλλα κα? ?κ?λα?, κειρ?μενο? ?ν Κενχρεα?? τ?ν κεφαλ?ν? ε?χεν γ?ρ ε?χ?ν. 19?Κατ?ντησαν δ? ε?? ?φεσον, κ?κε?νου? κατ?λιπεν α?το?, α?τ?? δ? ε?σελθ?ν ε?? τ?ν συναγωγ?ν διελ?ξατο το?? ?ουδα?οι?. 20??ρωτ?ντων δ? α?τ?ν ?π? πλε?ονα χρ?νον με?ναι ο?κ ?π?νευσεν, 21??λλ? ?ποταξ?μενο? κα? ε?π?νa “Π?λιν ?νακ?μψω πρ?? ?μ?? το? Θεο? θ?λοντο?,” ?ν?χθη ?π? τ?? ?φ?σου, 22?κα? κατελθ?ν ε?? Καισ?ρειαν, ?ναβ?? κα? ?σπασ?μενο? τ?ν ?κκλησ?αν, κατ?βη ε?? ?ντι?χειαν, Paul's Third Missionary Journey(Acts 13:1-3; Acts 15:36-41)23?Κα? ποι?σα? χρ?νον τιν? ?ξ?λθεν, διερχ?μενο? καθεξ?? τ?ν Γαλατικ?ν χ?ραν κα? Φρυγ?αν, στηρ?ζων π?ντα? το?? μαθητ??. 24??ουδα?ο? δ? τι? ?πολλ?? ?ν?ματι, ?λεξανδρε?? τ? γ?νει, ?ν?ρ λ?γιο?, κατ?ντησεν ε?? ?φεσον, δυνατ?? ?ν ?ν τα?? γραφα??. 25?ο?το? ?ν κατηχημ?νο? τ?ν ?δ?ν το? Κυρ?ου, κα? ζ?ων τ? πνε?ματι ?λ?λει κα? ?δ?δασκεν ?κριβ?? τ? περ? το? ?ησο?, ?πιστ?μενο? μ?νον τ? β?πτισμα ?ω?ννου? 26?ο?τ?? τε ?ρξατο παρρησι?ζεσθαι ?ν τ? συναγωγ?. ?κο?σαντε? δ? α?το? Πρ?σκιλλα κα? ?κ?λα? προσελ?βοντο α?τ?ν κα? ?κριβ?στερον α?τ? ?ξ?θεντο τ?ν ?δ?ν το? Θεο?. 27?Βουλομ?νου δ? α?το? διελθε?ν ε?? τ?ν ?χα?αν προτρεψ?μενοι ο? ?δελφο? ?γραψαν το?? μαθητα?? ?ποδ?ξασθαι α?τ?ν? ?? παραγεν?μενο? συνεβ?λετο πολ? το?? πεπιστευκ?σιν δι? τ?? χ?ριτο?? 28?ε?τ?νω? γ?ρ το?? ?ουδα?οι? διακατηλ?γχετο δημοσ?? ?πιδεικν?? δι? τ?ν γραφ?ν ε?ναι τ?ν Χριστ?ν ?ησο?ν. a 21 BYZ and TR include Δε? με π?ντω? τ?ν ?ορτ?ν τ?ν ?ρχομ?νην ποι?σαι ε?? ?εροσ?λυμα· π?λιν δ?Acts 19The Holy Spirit Received at Ephesus(Joel 2:28-32; John 14:15-26; John 16:5-16; Acts 2:1-13; Acts 10:44-48)1??γ?νετο δ? ?ν τ? τ?ν ?πολλ? ε?ναι ?ν Κορ?νθ? Πα?λον διελθ?ντα τ? ?νωτερικ? μ?ρηa ?λθε?ν ε?? ?φεσον κα? ε?ρε?ν τινα? μαθητ??, 2?ε?π?ν τε πρ?? α?το?? “Ε? Πνε?μα ?γιον ?λ?βετε πιστε?σαντε?;”Ο? δ? πρ?? α?τ?ν “?λλ’ ο?δ’ ε? Πνε?μα ?γιον ?στιν ?κο?σαμεν.” 3?Ε?π?ν τε “Ε?? τ? ο?ν ?βαπτ?σθητε;”Ο? δ? ε?παν “Ε?? τ? ?ω?ννου β?πτισμα.” 4?Ε?πεν δ? Πα?λο? “?ω?ννη? ?β?πτισεν β?πτισμα μετανο?α?, τ? λα? λ?γων ε?? τ?ν ?ρχ?μενον μετ’ α?τ?ν ?να πιστε?σωσιν, το?τ’ ?στιν ε?? τ?ν ?ησο?ν.” 5??κο?σαντε? δ? ?βαπτ?σθησαν ε?? τ? ?νομα το? Κυρ?ου ?ησο?? 6?κα? ?πιθ?ντο? α?το?? το? Πα?λου [τ??] χε?ρα? ?λθε τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?π’ α?το??, ?λ?λουν τε γλ?σσαι? κα? ?προφ?τευον. 7??σαν δ? ο? π?ντε? ?νδρε? ?σε? δ?δεκα. Paul Ministers in Ephesus(Revelation 2:1-7)8?Ε?σελθ?ν δ? ε?? τ?ν συναγωγ?ν ?παρρησι?ζετο ?π? μ?να? τρε?? διαλεγ?μενο? κα? πε?θων [τ?] περ? τ?? βασιλε?α? το? Θεο?. 9??? δ? τινε? ?σκληρ?νοντο κα? ?πε?θουν κακολογο?ντε? τ?ν ?δ?ν ?ν?πιον το? πλ?θου?, ?ποστ?? ?π’ α?τ?ν ?φ?ρισεν το?? μαθητ??, καθ’ ?μ?ραν διαλεγ?μενο? ?ν τ? σχολ? Τυρ?ννου. 10?το?το δ? ?γ?νετο ?π? ?τη δ?ο, ?στε π?ντα? το?? κατοικο?ντα? τ?ν ?σ?αν ?κο?σαι τ?ν λ?γον το? Κυρ?ου, ?ουδα?ου? τε κα? ?λληνα?. 11?Δυν?μει? τε ο? τ?? τυχο?σα? ? Θε?? ?πο?ει δι? τ?ν χειρ?ν Πα?λου, 12??στε κα? ?π? το?? ?σθενο?ντα? ?ποφ?ρεσθαι ?π? το? χρωτ?? α?το? σουδ?ρια ? σιμικ?νθια κα? ?παλλ?σσεσθαι ?π’ α?τ?ν τ?? ν?σου?, τ? τε πνε?ματα τ? πονηρ? ?κπορε?εσθαι. The Sons of Sceva13??πεχε?ρησαν δ? τινε? κα? τ?ν περιερχομ?νων ?ουδα?ων ?ξορκιστ?ν ?νομ?ζειν ?π? το?? ?χοντα? τ? πνε?ματα τ? πονηρ? τ? ?νομα το? Κυρ?ου ?ησο? λ?γοντε? “?ρκ?ζω ?μ?? τ?ν ?ησο?ν ?ν Πα?λο? κηρ?σσει.” 14??σαν δ? τινο? Σκευ? ?ουδα?ου ?ρχιερ?ω? ?πτ? υ?ο? το?το ποιο?ντε?. 15??ποκριθ?ν δ? τ? πνε?μα τ? πονηρ?ν ε?πεν α?το?? Τ?ν “[Μ?ν] ?ησο?ν γιν?σκω κα? τ?ν Πα?λον ?π?σταμαι? ?με?? δ? τ?νε? ?στ?;” 16?κα? ?φαλ?μενο? ? ?νθρωπο? ?π’ α?το??, ?ν ? ?ν τ? πνε?μα τ? πονηρ?ν, κατακυριε?σα? ?μφοτ?ρων ?σχυσεν κατ’ α?τ?ν, ?στε γυμνο?? κα? τετραυματισμ?νου? ?κφυγε?ν ?κ το? ο?κου ?κε?νου. 17?Το?το δ? ?γ?νετο γνωστ?ν π?σιν ?ουδα?οι? τε κα? ?λλησιν το?? κατοικο?σιν τ?ν ?φεσον, κα? ?π?πεσεν φ?βο? ?π? π?ντα? α?το??, κα? ?μεγαλ?νετο τ? ?νομα το? Κυρ?ου ?ησο?? 18?πολλο? τε τ?ν πεπιστευκ?των ?ρχοντο ?ξομολογο?μενοι κα? ?ναγγ?λλοντε? τ?? πρ?ξει? α?τ?ν. 19??κανο? δ? τ?ν τ? περ?εργα πραξ?ντων συνεν?γκαντε? τ?? β?βλου? κατ?καιον ?ν?πιον π?ντων? κα? συνεψ?φισαν τ?? τιμ?? α?τ?ν κα? ε?ρον ?ργυρ?ου μυρι?δα? π?ντε.b 20?Ο?τω? κατ? κρ?το? το? Κυρ?ου ? λ?γο? η?ξανεν κα? ?σχυεν. The Riot in Ephesus21??? δ? ?πληρ?θη τα?τα, ?θετο ? Πα?λο? ?ν τ? πνε?ματι διελθ?ν τ?ν Μακεδον?αν κα? ?χα?αν πορε?εσθαι ε?? ?εροσ?λυμα, ε?π?ν ?τι “Μετ? τ? γεν?σθαι με ?κε? δε? με κα? ??μην ?δε?ν.” 22??ποστε?λα? δ? ε?? τ?ν Μακεδον?αν δ?ο τ?ν διακονο?ντων α?τ?, Τιμ?θεον κα? ?ραστον, α?τ?? ?π?σχεν χρ?νον ε?? τ?ν ?σ?αν. 23??γ?νετο δ? κατ? τ?ν καιρ?ν ?κε?νον τ?ραχο? ο?κ ?λ?γο? περ? τ?? ?δο?. 24?Δημ?τριο? γ?ρ τι? ?ν?ματι, ?ργυροκ?πο?, ποι?ν ναο?? ?ργυρο?? ?ρτ?μιδο? παρε?χετο το?? τεχν?ται? ο?κ ?λ?γην ?ργασ?αν, 25?ο?? συναθρο?σα? κα? το?? περ? τ? τοια?τα ?ργ?τα? ε?πεν “?νδρε?, ?π?στασθε ?τι ?κ τα?τη? τ?? ?ργασ?α? ? ε?πορ?α ?μ?ν ?στιν, 26?κα? θεωρε?τε κα? ?κο?ετε ?τι ο? μ?νον ?φ?σου ?λλ? σχεδ?ν π?ση? τ?? ?σ?α? ? Πα?λο? ο?το? πε?σα? μετ?στησεν ?καν?ν ?χλον, λ?γων ?τι ο?κ ε?σ?ν θεο? ο? δι? χειρ?ν γιν?μενοι. 27?ο? μ?νον δ? το?το κινδυνε?ει ?μ?ν τ? μ?ρο? ε?? ?πελεγμ?ν ?λθε?ν, ?λλ? κα? τ? τ?? μεγ?λη? θε?? ?ρτ?μιδο? ?ερ?ν ε?? ο?θ?ν λογισθ?ναι, μ?λλειν τε κα? καθαιρε?σθαι τ?? μεγαλει?τητο? α?τ??, ?ν ?λη ? ?σ?α κα? ? ο?κουμ?νη σ?βεται.” 28??κο?σαντε? δ? κα? γεν?μενοι πλ?ρει? θυμο? ?κραζον λ?γοντε? “Μεγ?λη ? ?ρτεμι? ?φεσ?ων.” 29?κα? ?πλ?σθη ? π?λι? τ?? συγχ?σεω?, ?ρμησ?ν τε ?μοθυμαδ?ν ε?? τ? θ?ατρον, συναρπ?σαντε? Γ??ον κα? ?ρ?σταρχον Μακεδ?να?, συνεκδ?μου? Πα?λου. 30?Πα?λου δ? βουλομ?νου ε?σελθε?ν ε?? τ?ν δ?μον ο?κ ε?ων α?τ?ν ο? μαθητα?? 31?τιν?? δ? κα? τ?ν ?σιαρχ?ν, ?ντε? α?τ? φ?λοι, π?μψαντε? πρ?? α?τ?ν παρεκ?λουν μ? δο?ναι ?αυτ?ν ε?? τ? θ?ατρον. 32??λλοι μ?ν ο?ν ?λλο τι ?κραζον? ?ν γ?ρ ? ?κκλησ?α συγκεχυμ?νη, κα? ο? πλε?ου? ο?κ ?δεισαν τ?νο? ?νεκα συνεληλ?θεισαν. 33??κ δ? το? ?χλου συνεβ?βασαν ?λ?ξανδρον, προβαλ?ντων α?τ?ν τ?ν ?ουδα?ων? ? δ? ?λ?ξανδρο? κατασε?σα? τ?ν χε?ρα ?θελεν ?πολογε?σθαι τ? δ?μ?. 34??πιγν?ντε? δ? ?τι ?ουδα??? ?στιν, φων? ?γ?νετο μ?α ?κ π?ντων, ?? ?π? ?ρα? δ?ο κραζ?ντων* “Μεγ?λη ? ?ρτεμι? ?φεσ?ων.” 35?Καταστε?λα? δ? ? γραμματε?? τ?ν ?χλον φησ?ν “?νδρε? ?φ?σιοι, τ?? γ?ρ ?στιν ?νθρ?πων ?? ο? γιν?σκει τ?ν ?φεσ?ων π?λιν νεωκ?ρον ο?σαν τ?? μεγ?λη? ?ρτ?μιδο? κα? το? διοπετο??; 36??ναντιρρ?των ο?ν ?ντων το?των δ?ον ?στ?ν ?μ?? κατεσταλμ?νου? ?π?ρχειν κα? μηδ?ν προπετ?? πρ?σσειν. 37??γ?γετε γ?ρ το?? ?νδρα? το?του? ο?τε ?εροσ?λου? ο?τε βλασφημο?ντα? τ?ν θε?ν ?μ?ν. 38?Ε? μ?ν ο?ν Δημ?τριο? κα? ο? σ?ν α?τ? τεχν?ται ?χουσι πρ?? τινα λ?γον, ?γορα?οι ?γονται κα? ?νθ?πατο? ε?σιν, ?γκαλε?τωσαν ?λλ?λοι?. 39?ε? δ? τι περαιτ?ρω ?πιζητε?τε, ?ν τ? ?νν?μ? ?κκλησ?? ?πιλυθ?σεται. 40?κα? γ?ρ κινδυνε?ομεν ?γκαλε?σθαι στ?σεω? περ? τ?? σ?μερον, μηδεν?? α?τ?ου ?π?ρχοντο?, περ? ο? ο? δυνησ?μεθα ?ποδο?ναι λ?γον περ? τ?? συστροφ?? τα?τη?.” 41?Κα? τα?τα ε?π?ν ?π?λυσεν τ?ν ?κκλησ?αν. a 1 Or highlandb 19 Or fifty thousand drachmas. A drachma was a silver coin worth about one day's wages.Acts 20Paul in Macedonia and Greece1?Μετ? δ? τ? πα?σασθαι τ?ν θ?ρυβον μεταπεμψ?μενο? ? Πα?λο? το?? μαθητ?? κα? παρακαλ?σα?, ?σπασ?μενο? ?ξ?λθεν πορε?εσθαι ε?? Μακεδον?αν. 2?διελθ?ν δ? τ? μ?ρη ?κε?να κα? παρακαλ?σα? α?το?? λ?γ? πολλ? ?λθεν ε?? τ?ν ?λλ?δα, 3?ποι?σα? τε μ?να? τρε??, γενομ?νη? ?πιβουλ?? α?τ? ?π? τ?ν ?ουδα?ων μ?λλοντι ?ν?γεσθαι ε?? τ?ν Συρ?αν, ?γ?νετο γν?μη? το? ?ποστρ?φειν δι? Μακεδον?α?. 4?Συνε?πετο δ? α?τ? Σ?πατρο? Π?ρρου Βεροια?ο?, Θεσσαλονικ?ων δ? ?ρ?σταρχο? κα? Σεκο?νδο?, κα? Γ??ο? Δερβα?ο? κα? Τιμ?θεο?, ?σιανο? δ? Τυχικ?? κα? Τρ?φιμο?? 5?ο?τοι δ? προελθ?ντε? ?μενον ?μ?? ?ν Τρ??δι? 6??με?? δ? ?ξεπλε?σαμεν μετ? τ?? ?μ?ρα? τ?ν ?ζ?μων ?π? Φιλ?ππων, κα? ?λθομεν πρ?? α?το?? ε?? τ?ν Τρ??δα ?χρι ?μερ?ν π?ντε, ?που διετρ?ψαμεν ?μ?ρα? ?πτ?. Eutychus Revived at Troas(John 11:38-44)7??ν δ? τ? μι? τ?ν σαββ?των συνηγμ?νων ?μ?ν κλ?σαι ?ρτον ? Πα?λο? διελ?γετο α?το??, μ?λλων ?ξι?ναι τ? ?πα?ριον, παρ?τειν?ν τε τ?ν λ?γον μ?χρι μεσονυκτ?ου. 8??σαν δ? λαμπ?δε? ?κανα? ?ν τ? ?περ?? ο? ?μεν συνηγμ?νοι. 9?καθεζ?μενο? δ? τι? νεαν?α? ?ν?ματι Ε?τυχο? ?π? τ?? θυρ?δο?, καταφερ?μενο? ?πν? βαθε?, διαλεγομ?νου το? Πα?λου ?π? πλε?ον, κατενεχθε?? ?π? το? ?πνου ?πεσεν ?π? το? τριστ?γου κ?τω κα? ?ρθη νεκρ??. 10?καταβ?? δ? ? Πα?λο? ?π?πεσεν α?τ? κα? συμπεριλαβ?ν ε?πεν “Μ? θορυβε?σθε? ? γ?ρ ψυχ? α?το? ?ν α?τ? ?στιν.” 11??ναβ?? δ? κα? κλ?σα? τ?ν ?ρτον κα? γευσ?μενο?, ?φ’ ?καν?ν τε ?μιλ?σα? ?χρι α?γ??, ο?τω? ?ξ?λθεν. 12??γαγον δ? τ?ν πα?δα ζ?ντα, κα? παρεκλ?θησαν ο? μετρ?ω?. From Troas to Miletus13??με?? δ? προελθ?ντε? ?π? τ? πλο?ον ?ν?χθημεν ?π? τ?ν ?σσον, ?κε?θεν μ?λλοντε? ?ναλαμβ?νειν τ?ν Πα?λον? ο?τω? γ?ρ διατεταγμ?νο? ?ν, μ?λλων α?τ?? πεζε?ειν. 14??? δ? συν?βαλλεν ?μ?ν ε?? τ?ν ?σσον, ?ναλαβ?ντε? α?τ?ν ?λθομεν ε?? Μιτυλ?νην? 15?κ?κε?θεν ?ποπλε?σαντε? τ? ?πιο?σ? κατηντ?σαμεν ?ντικρυ? Χ?ου, τ? δ? ?τ?ρ? παρεβ?λομεν ε?? Σ?μον,a τ? δ? ?χομ?ν? ?λθομεν ε?? Μ?λητον. 16?Κεκρ?κει γ?ρ ? Πα?λο? παραπλε?σαι τ?ν ?φεσον, ?πω? μ? γ?νηται α?τ? χρονοτριβ?σαι ?ν τ? ?σ??? ?σπευδεν γ?ρ, ε? δυνατ?ν ε?η α?τ?, τ?ν ?μ?ραν τ?? Πεντηκοστ?? γεν?σθαι ε?? ?εροσ?λυμα. Paul's Farewell to the Ephesians17??π? δ? τ?? Μιλ?του π?μψα? ε?? ?φεσον μετεκαλ?σατο το?? πρεσβυτ?ρου? τ?? ?κκλησ?α?. 18??? δ? παρεγ?νοντο πρ?? α?τ?ν, ε?πεν α?το?? “?με?? ?π?στασθε, ?π? πρ?τη? ?μ?ρα? ?φ’ ?? ?π?βην ε?? τ?ν ?σ?αν, π?? μεθ’ ?μ?ν τ?ν π?ντα χρ?νον ?γεν?μην, 19?δουλε?ων τ? Κυρ?? μετ? π?ση? ταπεινοφροσ?νη? κα? δακρ?ων κα? πειρασμ?ν τ?ν συμβ?ντων μοι ?ν τα?? ?πιβουλα?? τ?ν ?ουδα?ων, 20??? ο?δ?ν ?πεστειλ?μην τ?ν συμφερ?ντων το? μ? ?ναγγε?λαι ?μ?ν κα? διδ?ξαι ?μ?? δημοσ?? κα? κατ’ ο?κου?, 21?διαμαρτυρ?μενο? ?ουδα?οι? τε κα? ?λλησιν τ?ν ε?? Θε?ν μετ?νοιαν κα? π?στιν ε?? τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ?ησο?ν.b 22?Κα? ν?ν ?δο? δεδεμ?νο? ?γ? τ? πνε?ματι πορε?ομαι ε?? ?ερουσαλ?μ, τ? ?ν α?τ? συναντ?σοντ? μοι* μ? ε?δ??, 23?πλ?ν ?τι τ? Πνε?μα τ? ?γιον κατ? π?λιν διαμαρτ?ρετα? μοι λ?γον ?τι δεσμ? κα? θλ?ψει? με μ?νουσιν. 24??λλ’ ο?δεν?? λ?γου ποιο?μαι τ?ν ψυχ?ν τιμ?αν ?μαυτ? ?? τελει?σαι* τ?ν δρ?μον μου κα? τ?ν διακον?αν ?ν ?λαβον παρ? το? Κυρ?ου ?ησο?, διαμαρτ?ρασθαι τ? ε?αγγ?λιον τ?? χ?ριτο? το? Θεο?. 25?Κα? ν?ν ?δο? ?γ? ο?δα ?τι ο?κ?τι ?ψεσθε τ? πρ?σωπ?ν μου ?με?? π?ντε? ?ν ο?? δι?λθον κηρ?σσων τ?ν βασιλε?αν. 26?δι?τι μαρτ?ρομαι ?μ?ν ?ν τ? σ?μερον ?μ?ρ? ?τι καθαρ?? ε?μι ?π? το? α?ματο? π?ντων? 27?ο? γ?ρ ?πεστειλ?μην το? μ? ?ναγγε?λαι π?σαν τ?ν βουλ?ν το? Θεο? ?μ?ν. 28?Προσ?χετε ?αυτο?? κα? παντ? τ? ποιμν??, ?ν ? ?μ?? τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?θετο ?πισκ?που?, ποιμα?νειν τ?ν ?κκλησ?αν το? Θεο?,c ?ν περιεποι?σατο δι? το? α?ματο? το? ?δ?ου.d 29??γ? ο?δα ?τι ε?σελε?σονται μετ? τ?ν ?φιξ?ν μου λ?κοι βαρε?? ε?? ?μ?? μ? φειδ?μενοι το? ποιμν?ου, 30?κα? ?ξ ?μ?ν α?τ?ν ?ναστ?σονται ?νδρε? λαλο?ντε? διεστραμμ?να το? ?ποσπ?ν το?? μαθητ?? ?π?σω ?αυτ?ν. 31?δι? γρηγορε?τε, μνημονε?οντε? ?τι τριετ?αν ν?κτα κα? ?μ?ραν ο?κ ?παυσ?μην μετ? δακρ?ων νουθετ?ν ?να ?καστον. 32?Κα? τ? ν?ν παρατ?θεμαι ?μ?? τ? θε?* κα? τ? λ?γ? τ?? χ?ριτο? α?το? τ? δυναμ?ν? ο?κοδομ?σαι κα? δο?ναι τ?ν κληρονομ?αν ?ν το?? ?γιασμ?νοι? π?σιν. 33??ργυρ?ου ? χρυσ?ου ? ?ματισμο? ο?δεν?? ?πεθ?μησα? 34?α?το? γιν?σκετε ?τι τα?? χρε?αι? μου κα? το?? ο?σιν μετ’ ?μο? ?πηρ?τησαν α? χε?ρε? α?ται. 35?π?ντα ?π?δειξα ?μ?ν, ?τι ο?τω? κοπι?ντα? δε? ?ντιλαμβ?νεσθαι τ?ν ?σθενο?ντων, μνημονε?ειν τε τ?ν λ?γων το? Κυρ?ου ?ησο?, ?τι α?τ?? ε?πεν ‘Μακ?ρι?ν ?στιν μ?λλον διδ?ναι ? λαμβ?νειν.’” 36?Κα? τα?τα ε?π?ν, θε?? τ? γ?νατα α?το? σ?ν π?σιν α?το?? προση?ξατο. 37??καν?? δ? κλαυθμ?? ?γ?νετο π?ντων, κα? ?πιπεσ?ντε? ?π? τ?ν τρ?χηλον το? Πα?λου κατεφ?λουν α?τ?ν, 38??δυν?μενοι μ?λιστα ?π? τ? λ?γ? ? ε?ρ?κει, ?τι ο?κ?τι μ?λλουσιν τ? πρ?σωπον α?το? θεωρε?ν. προ?πεμπον δ? α?τ?ν ε?? τ? πλο?ον. a 15 BYZ and TR include κα? με?ναντε? ?ν Tρωγυλλ??b 21 TR τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ?ησο?ν Χριστ?νc 28 BYZ and Tischendorf το? κυρ?ουd 28 Or with the blood of his own Son.Acts 21Paul's Journey to Jerusalem1??? δ? ?γ?νετο ?ναχθ?ναι ?μ?? ?ποσπασθ?ντα? ?π’ α?τ?ν, ε?θυδρομ?σαντε? ?λθομεν ε?? τ?ν Κ?, τ? δ? ?ξ?? ε?? τ?ν ??δον κ?κε?θεν ε?? Π?ταρα? 2?κα? ε?ρ?ντε? πλο?ον διαπερ?ν ε?? Φοιν?κην, ?πιβ?ντε? ?ν?χθημεν. 3??ναφ?ναντε? δ? τ?ν Κ?προν κα? καταλιπ?ντε? α?τ?ν ε??νυμον ?πλ?ομεν ε?? Συρ?αν, κα? κατ?λθομεν ε?? Τ?ρον? ?κε?σε γ?ρ τ? πλο?ον ?ν ?ποφορτιζ?μενον τ?ν γ?μον. 4??νευρ?ντε? δ? το?? μαθητ?? ?πεμε?ναμεν α?το? ?μ?ρα? ?πτ?? ο?τινε? τ? Πα?λ? ?λεγον δι? το? Πνε?ματο? μ? ?πιβα?νειν ε?? ?εροσ?λυμα. 5??τε δ? ?γ?νετο ?ξαρτ?σαι ? ?μ?? τ?? ?μ?ρα?, ?ξελθ?ντε? ?πορευ?μεθα προπεμπ?ντων ?μ?? π?ντων σ?ν γυναιξ? κα? τ?κνοι? ?ω? ?ξω τ?? π?λεω?, κα? θ?ντε? τ? γ?νατα ?π? τ?ν α?γιαλ?ν προσευξ?μενοι 6??πησπασ?μεθα ?λλ?λου?, κα? ?ν?βημεν ε?? τ? πλο?ον, ?κε?νοι δ? ?π?στρεψαν ε?? τ? ?δια. 7??με?? δ? τ?ν πλο?ν διαν?σαντε? ?π? Τ?ρου κατηντ?σαμεν ε?? Πτολεμα?δα, κα? ?σπασ?μενοι το?? ?δελφο?? ?με?ναμεν ?μ?ραν μ?αν παρ’ α?το??. Paul Visits Philip the Evangelist8?Τ? δ? ?πα?ριον ?ξελθ?ντε? ?λθομεν ε?? Καισ?ρειαν, κα? ε?σελθ?ντε? ε?? τ?ν ο?κον Φιλ?ππου το? ε?αγγελιστο? ?ντο? ?κ τ?ν ?πτ? ?με?ναμεν παρ’ α?τ?. 9?το?τ? δ? ?σαν θυγατ?ρε? τ?σσαρε? παρθ?νοι προφητε?ουσαι. 10??πιμεν?ντων δ? ?μ?ρα? πλε?ου? κατ?λθ?ν τι? ?π? τ?? ?ουδα?α? προφ?τη? ?ν?ματι ?γαβο?, 11?κα? ?λθ?ν πρ?? ?μ?? κα? ?ρα? τ?ν ζ?νην το? Πα?λου, δ?σα? ?αυτο? το?? π?δα? κα? τ?? χε?ρα? ε?πεν “Τ?δε λ?γει τ? Πνε?μα τ? ?γιον ‘Τ?ν ?νδρα ο? ?στιν ? ζ?νη α?τη ο?τω? δ?σουσιν ?ν ?ερουσαλ?μ ο? ?ουδα?οι κα? παραδ?σουσιν ε?? χε?ρα? ?θν?ν.’” 12??? δ? ?κο?σαμεν τα?τα, παρεκαλο?μεν ?με?? τε κα? ο? ?ντ?πιοι το? μ? ?ναβα?νειν α?τ?ν ε?? ?ερουσαλ?μ. 13?Τ?τε ?πεκρ?θη ? Πα?λο? “Τ? ποιε?τε κλα?οντε? κα? συνθρ?πτοντ?? μου τ?ν καρδ?αν; ?γ? γ?ρ ο? μ?νον δεθ?ναι ?λλ? κα? ?ποθανε?ν ε?? ?ερουσαλ?μ ?το?μω? ?χω ?π?ρ το? ?ν?ματο? το? Κυρ?ου ?ησο?.” 14?μ? πειθομ?νου δ? α?το? ?συχ?σαμεν ε?π?ντε? “Το? Κυρ?ου τ? θ?λημα γιν?σθω.” 15?Μετ? δ? τ?? ?μ?ρα? τα?τα? ?πισκευασ?μενοι ?νεβα?νομεν ε?? ?εροσ?λυμα? 16?συν?λθον δ? κα? τ?ν μαθητ?ν ?π? Καισαρε?α? σ?ν ?μ?ν, ?γοντε? παρ’ ? ξενισθ?μεν Μν?σων? τινι Κυπρ??, ?ρχα?? μαθητ?. Paul's Arrival at Jerusalem17?Γενομ?νων δ? ?μ?ν ε?? ?εροσ?λυμα ?σμ?νω? ?πεδ?ξαντο ?μ?? ο? ?δελφο?. 18?τ? δ? ?πιο?σ? ε?σ?ει ? Πα?λο? σ?ν ?μ?ν πρ?? ??κωβον, π?ντε? τε παρεγ?νοντο ο? πρεσβ?τεροι. 19?κα? ?σπασ?μενο? α?το?? ?ξηγε?το καθ’ ?ν ?καστον ?ν ?πο?ησεν ? Θε?? ?ν το?? ?θνεσιν δι? τ?? διακον?α? α?το?. 20?Ο? δ? ?κο?σαντε? ?δ?ξαζον τ?ν Θε?ν, ε?π?ν* τε α?τ? “Θεωρε??, ?δελφ?, π?σαι μυρι?δε? ε?σ?ν ?ν το?? ?ουδα?οι? τ?ν πεπιστευκ?των, κα? π?ντε? ζηλωτα? το? ν?μου ?π?ρχουσιν? 21?κατηχ?θησαν δ? περ? σο? ?τι ?ποστασ?αν διδ?σκει? ?π? Μω?σ?ω? το?? κατ? τ? ?θνη π?ντα? ?ουδα?ου?, λ?γων μ? περιτ?μνειν α?το?? τ? τ?κνα μηδ? το?? ?θεσιν περιπατε?ν. 22?τ? ο?ν ?στιν; π?ντω? ?κο?σονται ?τι ?λ?λυθα?. 23?Το?το ο?ν πο?ησον ? σοι λ?γομεν? ε?σ?ν ?μ?ν ?νδρε? τ?σσαρε? ε?χ?ν ?χοντε? ?φ’ ?αυτ?ν? 24?το?του? παραλαβ?ν ?γν?σθητι σ?ν α?το??, κα? δαπ?νησον ?π’ α?το?? ?να ξυρ?σονται τ?ν κεφαλ?ν, κα? γν?σονται π?ντε? ?τι ?ν κατ?χηνται περ? σο? ο?δ?ν ?στιν, ?λλ? στοιχε?? κα? α?τ?? φυλ?σσων τ?ν ν?μον. 25?Περ? δ? τ?ν πεπιστευκ?των ?θν?ν ?με?? ?πεστε?λαμεν κρ?ναντε? φυλ?σσεσθαι α?το?? τ? τε ε?δωλ?θυτον κα? α?μα κα? πνικτ?ν κα? πορνε?αν.” 26?Τ?τε ? Πα?λο? παραλαβ?ν το?? ?νδρα? τ? ?χομ?ν? ?μ?ρ? σ?ν α?το?? ?γνισθε?? ε?σ?ει ε?? τ? ?ερ?ν, διαγγ?λλων τ?ν ?κπλ?ρωσιν τ?ν ?μερ?ν το? ?γνισμο?, ?ω? ο? προσην?χθη ?π?ρ ?ν?? ?κ?στου α?τ?ν ? προσφορ?. Paul Seized in the Temple27??? δ? ?μελλον α? ?πτ? ?μ?ραι συντελε?σθαι, ο? ?π? τ?? ?σ?α? ?ουδα?οι θεασ?μενοι α?τ?ν ?ν τ? ?ερ? συν?χεον π?ντα τ?ν ?χλον, κα? ?π?βαλον* ?π’ α?τ?ν τ?? χε?ρα?, 28?κρ?ζοντε? “?νδρε? ?σραηλ?ται, βοηθε?τε? ο?τ?? ?στιν ? ?νθρωπο? ? κατ? το? λαο? κα? το? ν?μου κα? το? τ?που το?του π?ντα? πανταχ? διδ?σκων, ?τι τε κα? ?λληνα? ε?σ?γαγεν ε?? τ? ?ερ?ν κα? κεκο?νωκεν τ?ν ?γιον τ?πον το?τον.” 29??σαν γ?ρ προεωρακ?τε? Τρ?φιμον τ?ν ?φ?σιον ?ν τ? π?λει σ?ν α?τ?, ?ν ?ν?μιζον ?τι ε?? τ? ?ερ?ν ε?σ?γαγεν ? Πα?λο?. 30??κιν?θη τε ? π?λι? ?λη κα? ?γ?νετο συνδρομ? το? λαο?, κα? ?πιλαβ?μενοι το? Πα?λου ε?λκον α?τ?ν ?ξω το? ?ερο?, κα? ε?θ?ω? ?κλε?σθησαν α? θ?ραι. 31?Ζητο?ντων τε α?τ?ν ?ποκτε?ναι ?ν?βη φ?σι? τ? χιλι?ρχ? τ?? σπε?ρη? ?τι ?λη συνχ?ννεται ?ερουσαλ?μ? 32??? ?ξαυτ?? παραλαβ?ν στρατι?τα? κα? ?κατοντ?ρχα? κατ?δραμεν ?π’ α?το??? ο? δ? ?δ?ντε? τ?ν χιλ?αρχον κα? το?? στρατι?τα? ?πα?σαντο τ?πτοντε? τ?ν Πα?λον. 33?Τ?τε ?γγ?σα? ? χιλ?αρχο? ?πελ?βετο α?το? κα? ?κ?λευσεν δεθ?ναι ?λ?σεσι δυσ?, κα? ?πυνθ?νετο τ?? ε?η κα? τ? ?στιν πεποιηκ??. 34??λλοι δ? ?λλο τι ?πεφ?νουν ?ν τ? ?χλ?? μ? δυναμ?νου δ? α?το? γν?ναι τ? ?σφαλ?? δι? τ?ν θ?ρυβον, ?κ?λευσεν ?γεσθαι α?τ?ν ε?? τ?ν παρεμβολ?ν. 35??τε δ? ?γ?νετο ?π? το?? ?ναβαθμο??, συν?βη βαστ?ζεσθαι α?τ?ν ?π? τ?ν στρατιωτ?ν δι? τ?ν β?αν το? ?χλου? 36??κολο?θει γ?ρ τ? πλ?θο? το? λαο? κρ?ζοντε? “Α?ρε α?τ?ν.” Paul Speaks to the People37?Μ?λλων τε ε?σ?γεσθαι ε?? τ?ν παρεμβολ?ν ? Πα?λο? λ?γει τ? χιλι?ρχ? “Ε? ?ξεστ?ν μοι ε?πε?ν τι πρ?? σ?;”? δ? ?φη “?λληνιστ? γιν?σκει?; 38?ο?κ ?ρα σ? ε? ? Α?γ?πτιο? ? πρ? το?των τ?ν ?μερ?ν ?ναστατ?σα? κα? ?ξαγαγ?ν ε?? τ?ν ?ρημον το?? τετρακισχιλ?ου? ?νδρα? τ?ν ‘Σικαρ?ων;’” 39?Ε?πεν δ? ? Πα?λο? “?γ? ?νθρωπο? μ?ν ε?μι ?ουδα?ο?, Ταρσε??, τ?? Κιλικ?α? ο?κ ?σ?μου π?λεω? πολ?τη?? δ?ομαι δ? σου, ?π?τρεψ?ν μοι λαλ?σαι πρ?? τ?ν λα?ν.” 40??πιτρ?ψαντο? δ? α?το? ? Πα?λο? ?στ?? ?π? τ?ν ?ναβαθμ?ν κατ?σεισεν τ? χειρ? τ? λα?? πολλ?? δ? σιγ?? γενομ?νη? προσεφ?νησεν τ? ?βρα?δι διαλ?κτ?a λ?γων a 40 Or AramaicActs 22Paul's Defense to the Crowd(Acts 9:1-9; Acts 26:1-23)1?“?νδρε? ?δελφο? κα? πατ?ρε?, ?κο?σατ? μου τ?? πρ?? ?μ?? νυν? ?πολογ?α?.—” 2??κο?σαντε? δ? ?τι τ? ?βρα?δι διαλ?κτ?a προσεφ?νει α?το?? μ?λλον παρ?σχον ?συχ?αν.Κα? φησ?ν— 3?“?γ? ε?μι ?ν?ρ ?ουδα?ο?, γεγεννημ?νο? ?ν Ταρσ? τ?? Κιλικ?α?, ?νατεθραμμ?νο? δ? ?ν τ? π?λει τα?τ?, παρ? το?? π?δα? Γαμαλι?λ πεπαιδευμ?νο? κατ? ?κρ?βειαν το? πατρ?ου ν?μου, ζηλωτ?? ?π?ρχων το? Θεο? καθ?? π?ντε? ?με?? ?στε σ?μερον? 4??? τα?την τ?ν ?δ?ν ?δ?ωξα ?χρι θαν?του, δεσμε?ων κα? παραδιδο?? ε?? φυλακ?? ?νδρα? τε κα? γυνα?κα?, 5??? κα? ? ?ρχιερε?? μαρτυρε? μοι κα? π?ν τ? πρεσβυτ?ριον? παρ’ ?ν κα? ?πιστολ?? δεξ?μενο? πρ?? το?? ?δελφο?? ε?? Δαμασκ?ν ?πορευ?μην, ?ξων κα? το?? ?κε?σε ?ντα? δεδεμ?νου? ε?? ?ερουσαλ?μ ?να τιμωρηθ?σιν. 6??γ?νετο δ? μοι πορευομ?ν? κα? ?γγ?ζοντι τ? Δαμασκ? περ? μεσημβρ?αν ?ξα?φνη? ?κ το? ο?ρανο? περιαστρ?ψαι φ?? ?καν?ν περ? ?μ?, 7??πεσ? τε ε?? τ? ?δαφο? κα? ?κουσα φων?? λεγο?ση? μοι ‘Σαο?λ Σαο?λ, τ? με δι?κει?;’ 8??γ? δ? ?πεκρ?θην ‘Τ?? ε?, Κ?ριε;’Ε?π?ν τε πρ?? ?μ? ‘?γ? ε?μι ?ησο?? ? Ναζωρα?ο?, ?ν σ? δι?κει?.’ 9?ο? δ? σ?ν ?μο? ?ντε? τ? μ?ν φ?? ?θε?σαντο, τ?ν δ? φων?ν ο?κ ?κουσαν το? λαλο?ντ?? μοι. 10?Ε?πον δ? ‘Τ? ποι?σω, Κ?ριε;’? δ? Κ?ριο? ε?πεν πρ?? με ‘?ναστ?? πορε?ου ε?? Δαμασκ?ν, κ?κε? σοι λαληθ?σεται περ? π?ντων ?ν τ?τακτα? σοι ποι?σαι.’ 11??? δ? ο?κ ?ν?βλεπον ?π? τ?? δ?ξη? το? φωτ?? ?κε?νου, χειραγωγο?μενο? ?π? τ?ν συν?ντων μοι ?λθον ε?? Δαμασκ?ν. 12??ναν?α? δ? τι? ?ν?ρ ε?λαβ?? κατ? τ?ν ν?μον, μαρτυρο?μενο? ?π? π?ντων τ?ν κατοικο?ντων ?ουδα?ων, 13??λθ?ν πρ?? ?μ? κα? ?πιστ?? ε?π?ν μοι ‘Σαο?λ ?δελφ?, ?ν?βλεψον.’ κ?γ? α?τ? τ? ?ρ? ?ν?βλεψα ε?? α?τ?ν. 14?? δ? ε?πεν ‘? Θε?? τ?ν πατ?ρων ?μ?ν προεχειρ?σατ? σε γν?ναι τ? θ?λημα α?το? κα? ?δε?ν τ?ν Δ?καιον κα? ?κο?σαι φων?ν ?κ το? στ?ματο? α?το?, 15??τι ?σ? μ?ρτυ? α?τ? πρ?? π?ντα? ?νθρ?που? ?ν ??ρακα? κα? ?κουσα?. 16?κα? ν?ν τ? μ?λλει?; ?ναστ?? β?πτισαι κα? ?π?λουσαι τ?? ?μαρτ?α? σου, ?πικαλεσ?μενο? τ? ?νομα α?το?.’ 17??γ?νετο δ? μοι ?ποστρ?ψαντι ε?? ?ερουσαλ?μ κα? προσευχομ?νου μου ?ν τ? ?ερ? γεν?σθαι με ?ν ?κστ?σει 18?κα? ?δε?ν α?τ?ν λ?γοντ? μοι ‘Σπε?σον κα? ?ξελθε ?ν τ?χει ?ξ ?ερουσαλ?μ, δι?τι ο? παραδ?ξοντα? σου μαρτυρ?αν περ? ?μο?.’ 19?Κ?γ? ε?πον ‘Κ?ριε, α?το? ?π?στανται ?τι ?γ? ?μην φυλακ?ζων κα? δ?ρων κατ? τ?? συναγωγ?? το?? πιστε?οντα? ?π? σ?? 20?κα? ?τε ?ξεχ?ννετο τ? α?μα Στεφ?νου το? μ?ρτυρ?? σου, κα? α?τ?? ?μην ?φεστ?? κα? συνευδοκ?ν κα? φυλ?σσων τ? ?μ?τια τ?ν ?ναιρο?ντων α?τ?ν.’ 21?Κα? ε?πεν πρ?? με ‘Πορε?ου, ?τι ?γ? ε?? ?θνη μακρ?ν ?ξαποστελ? σε.’” Paul the Roman Citizen22??κουον δ? α?το? ?χρι το?του το? λ?γου, κα? ?π?ραν τ?ν φων?ν α?τ?ν λ?γοντε? “Α?ρε ?π? τ?? γ?? τ?ν τοιο?τον? ο? γ?ρ καθ?κεν α?τ?ν ζ?ν.” 23?Κραυγαζ?ντων τε α?τ?ν κα? ?ιπτο?ντων τ? ?μ?τια κα? κονιορτ?ν βαλλ?ντων ε?? τ?ν ??ρα, 24??κ?λευσεν ? χιλ?αρχο? ε?σ?γεσθαι α?τ?ν ε?? τ?ν παρεμβολ?ν, ε?πα? μ?στιξιν ?νετ?ζεσθαι α?τ?ν, ?να ?πιγν? δι’ ?ν α?τ?αν ο?τω? ?πεφ?νουν α?τ?. 25??? δ? προ?τειναν α?τ?ν το?? ?μ?σιν, ε?πεν πρ?? τ?ν ?στ?τα ?κατ?νταρχον ? Πα?λο? “Ε? ?νθρωπον ?ωμα?ον κα? ?κατ?κριτον ?ξεστιν ?μ?ν μαστ?ζειν;” 26??κο?σα? δ? ? ?κατοντ?ρχη? προσελθ?ν τ? χιλι?ρχ? ?π?γγειλεν λ?γων “Τ? μ?λλει? ποιε?ν; ? γ?ρ ?νθρωπο? ο?το? ?ωμα??? ?στιν.” 27?Προσελθ?ν δ? ? χιλ?αρχο? ε?πεν α?τ? “Λ?γε μοι, σ? ?ωμα?ο? ε?;”? δ? ?φη “Να?.” 28??πεκρ?θη δ? ? χιλ?αρχο? “?γ? πολλο? κεφαλα?ου τ?ν πολιτε?αν τα?την ?κτησ?μην.” ?Δ? Πα?λο? ?φη “?γ? δ? κα? γεγ?ννημαι.” 29?Ε?θ?ω? ο?ν ?π?στησαν ?π’ α?το? ο? μ?λλοντε? α?τ?ν ?νετ?ζειν? κα? ? χιλ?αρχο? δ? ?φοβ?θη ?πιγνο?? ?τι ?ωμα??? ?στιν κα? ?τι α?τ?ν ?ν δεδεκ??. 30?Τ? δ? ?πα?ριον βουλ?μενο? γν?ναι τ? ?σφαλ??, τ? τ? κατηγορε?ται ?π? τ?ν ?ουδα?ων, ?λυσεν α?τ?ν, κα? ?κ?λευσεν συνελθε?ν το?? ?ρχιερε?? κα? π?ν τ? συν?δριον, κα? καταγαγ?ν τ?ν Πα?λον ?στησεν ε?? α?το??. a 2 Or AramaicActs 23Paul Before the Sanhedrin1??τεν?σα? δ? ??? Πα?λο? τ? συνεδρ?? ε?πεν “?νδρε? ?δελφο?, ?γ? π?σ? συνειδ?σει ?γαθ? πεπολ?τευμαι τ? Θε? ?χρι τα?τη? τ?? ?μ?ρα?.” 2?? δ? ?ρχιερε?? ?ναν?α? ?π?ταξεν το?? παρεστ?σιν α?τ? τ?πτειν α?το? τ? στ?μα. 3?Τ?τε ? Πα?λο? πρ?? α?τ?ν ε?πεν “Τ?πτειν σε μ?λλει ? Θε??, το?χε κεκονιαμ?νε? κα? σ? κ?θ? κρ?νων με κατ? τ?ν ν?μον, κα? παρανομ?ν κελε?ει? με τ?πτεσθαι;” 4?Ο? δ? παρεστ?τε? ε?παν “Τ?ν ?ρχιερ?α το? Θεο? λοιδορε??;” 5??φη τε ? Πα?λο? “Ο?κ ?δειν, ?δελφο?, ?τι ?στ?ν ?ρχιερε??? γ?γραπται γ?ρ ?τι ‘?ρχοντα το? λαο? σου ο?κ ?ρε?? κακ??.’a” 6?Γνο?? δ? ? Πα?λο? ?τι τ? ?ν μ?ρο? ?στ?ν Σαδδουκα?ων τ? δ? ?τερον Φαρισα?ων ?κραζεν ?ν τ? συνεδρ?? “?νδρε? ?δελφο?, ?γ? Φαρισα??? ε?μι, υ??? Φαρισα?ων? περ? ?λπ?δο? κα? ?ναστ?σεω? νεκρ?ν ??γ?? κρ?νομαι.” 7?Το?το δ? α?το? λαλο?ντο? ?γ?νετο στ?σι? τ?ν Φαρισα?ων κα? Σαδδουκα?ων, κα? ?σχ?σθη τ? πλ?θο?. 8?Σαδδουκα?οι ?μ?ν? γ?ρ λ?γουσιν μ? ε?ναι ?ν?στασιν μ?τε ?γγελον μ?τε πνε?μα, Φαρισα?οι δ? ?μολογο?σιν τ? ?μφ?τερα. 9??γ?νετο δ? κραυγ? μεγ?λη, κα? ?ναστ?ντε? τιν?? τ?ν γραμματ?ων το? μ?ρου? τ?ν Φαρισα?ων διεμ?χοντο λ?γοντε? “Ο?δ?ν κακ?ν ε?ρ?σκομεν ?ν τ? ?νθρ?π? το?τ?? ε? δ? πνε?μα ?λ?λησεν α?τ? ? ?γγελο?;” 10?πολλ?? δ? γινομ?νη? στ?σεω? φοβηθε?? ? χιλ?αρχο? μ? διασπασθ? ? Πα?λο? ?π’ α?τ?ν, ?κ?λευσεν τ? στρ?τευμα καταβ?ν ?ρπ?σαι α?τ?ν ?κ μ?σου α?τ?ν ?γειν τε ε?? τ?ν παρεμβολ?ν. 11?Τ? δ? ?πιο?σ? νυκτ? ?πιστ?? α?τ? ? Κ?ριο? ε?πεν “Θ?ρσει? ?? γ?ρ διεμαρτ?ρω τ? περ? ?μο? ε?? ?ερουσαλ?μ ο?τω σε δε? κα? ε?? ??μην μαρτυρ?σαι.” The Plot to Kill Paul(John 16:1-4)12?Γενομ?νη? δ? ?μ?ρα? ποι?σαντε? συστροφ?ν ο? ?ουδα?οι ?νεθεμ?τισαν ?αυτο??, λ?γοντε? μ?τε φαγε?ν μ?τε πιε?ν ?ω? ο? ?ποκτε?νωσιν τ?ν Πα?λον. 13??σαν δ? πλε?ου? τεσσερ?κοντα ο? τα?την τ?ν συνωμοσ?αν ποιησ?μενοι? 14?ο?τινε? προσελθ?ντε? το?? ?ρχιερε?σιν κα? το?? πρεσβυτ?ροι? ε?παν “?ναθ?ματι ?νεθεματ?σαμεν ?αυτο?? μηδεν?? γε?σασθαι ?ω? ο? ?ποκτε?νωμεν τ?ν Πα?λον. 15?ν?ν ο?ν ?με?? ?μφαν?σατε τ? χιλι?ρχ? σ?ν τ? συνεδρ?? ?πω? καταγ?γ? α?τ?ν ε?? ?μ?? ?? μ?λλοντα? διαγιν?σκειν ?κριβ?στερον τ? περ? α?το?? ?με?? δ? πρ? το? ?γγ?σαι α?τ?ν ?τοιμο? ?σμεν το? ?νελε?ν α?τ?ν.” 16??κο?σα? δ? ? υ??? τ?? ?δελφ?? Πα?λου τ?ν ?ν?δραν, παραγεν?μενο? κα? ε?σελθ?ν ε?? τ?ν παρεμβολ?ν ?π?γγειλεν τ? Πα?λ?. 17?προσκαλεσ?μενο? δ? ? Πα?λο? ?να τ?ν ?κατονταρχ?ν ?φη? “Τ?ν νεαν?αν το?τον ?παγε πρ?? τ?ν χιλ?αρχον, ?χει γ?ρ ?παγγε?λα? τι α?τ?.” 18?? μ?ν ο?ν παραλαβ?ν α?τ?ν ?γαγεν πρ?? τ?ν χιλ?αρχον κα? φησ?ν “? δ?σμιο? Πα?λο? προσκαλεσ?μεν?? με ?ρ?τησεν το?τον τ?ν νεαν?σκον ?γαγε?ν πρ?? σ?, ?χοντ? τι λαλ?σα? σοι.” 19??πιλαβ?μενο? δ? τ?? χειρ?? α?το? ? χιλ?αρχο? κα? ?ναχωρ?σα? κατ’ ?δ?αν ?πυνθ?νετο “Τ? ?στιν ? ?χει? ?παγγε?λα? μοι;” 20?Ε?πεν δ? ?τι “Ο? ?ουδα?οι συν?θεντο το? ?ρωτ?σα? σε ?πω? α?ριον τ?ν Πα?λον καταγ?γ?? ε?? τ? συν?δριον ?? μ?λλον* τι ?κριβ?στερον πυνθ?νεσθαι περ? α?το?. 21?σ? ο?ν μ? πεισθ?? α?το??? ?νεδρε?ουσιν γ?ρ α?τ?ν ?ξ α?τ?ν ?νδρε? πλε?ου? τεσσερ?κοντα, ο?τινε? ?νεθεμ?τισαν ?αυτο?? μ?τε φαγε?ν μ?τε πιε?ν ?ω? ο? ?ν?λωσιν α?τ?ν, κα? ν?ν ε?σιν ?τοιμοι προσδεχ?μενοι τ?ν ?π? σο? ?παγγελ?αν.” 22?? μ?ν ο?ν χιλ?αρχο? ?π?λυσε τ?ν νεαν?σκον, παραγγε?λα? “Μηδεν? ?κλαλ?σαι ?τι τα?τα ?νεφ?νισα? πρ?? ?μ?.” Paul Sent to Felix23?Κα? προσκαλεσ?μεν?? τινα? ? δ?ο τ?ν ?κατονταρχ?ν ε?πεν “?τοιμ?σατε στρατι?τα? διακοσ?ου? ?πω? πορευθ?σιν ?ω? Καισαρε?α?, κα? ?ππε?? ?βδομ?κοντα κα? δεξιολ?βου? διακοσ?ου?, ?π? τρ?τη? ?ρα? τ?? νυκτ??, 24?κτ?νη τε παραστ?σαι ?να ?πιβιβ?σαντε? τ?ν Πα?λον διασ?σωσι πρ?? Φ?λικα τ?ν ?γεμ?να,” 25?γρ?ψα? ?πιστολ?ν ?χουσαν τ?ν τ?πον το?τον 26?“Κλα?διο? Λυσ?α?Τ? κρατ?στ? ?γεμ?νι Φ?λικιΧα?ρειν. 27?Τ?ν ?νδρα το?τον συλλημφθ?ντα ?π? τ?ν ?ουδα?ων κα? μ?λλοντα ?ναιρε?σθαι ?π’ α?τ?ν ?πιστ?? σ?ν τ? στρατε?ματι ?ξειλ?μην, μαθ?ν ?τι ?ωμα??? ?στιν? 28?βουλ?μεν?? τε ?πιγν?ναι τ?ν α?τ?αν δι’ ?ν ?νεκ?λουν α?τ?, κατ?γαγον ε?? τ? συν?δριον α?τ?ν? 29??ν ε?ρον ?γκαλο?μενον περ? ζητημ?των το? ν?μου α?τ?ν, μηδ?ν δ? ?ξιον θαν?του ? δεσμ?ν ?χοντα ?γκλημα. 30?Μηνυθε?ση? δ? μοι ?πιβουλ?? ε?? τ?ν ?νδρα ?σεσθαι, ?ξαυτ?? ?πεμψα πρ?? σ?, παραγγε?λα? κα? το?? κατηγ?ροι? λ?γειν [τ?] πρ?? α?τ?ν ?π? σο?.” 31?Ο? μ?ν ο?ν στρατι?ται κατ? τ? διατεταγμ?νον α?το?? ?ναλαβ?ντε? τ?ν Πα?λον ?γαγον δι? νυκτ?? ε?? τ?ν ?ντιπατρ?δα? 32?τ? δ? ?πα?ριον ??σαντε? το?? ?ππε?? ?π?ρχεσθαι σ?ν α?τ?, ?π?στρεψαν ε?? τ?ν παρεμβολ?ν? 33?ο?τινε? ε?σελθ?ντε? ε?? τ?ν Καισ?ρειαν κα? ?ναδ?ντε? τ?ν ?πιστολ?ν τ? ?γεμ?νι, παρ?στησαν κα? τ?ν Πα?λον α?τ?. 34??ναγνο?? δ? κα? ?περωτ?σα? ?κ πο?α? ?παρχε?α? ?στ?ν, κα? πυθ?μενο? ?τι ?π? Κιλικ?α? 35?“Διακο?σομα? σου,” ?φη, “?ταν κα? ο? κατ?γορο? σου παραγ?νωνται?” κελε?σα? ?ν τ? πραιτωρ?? το? ?ρ?δου φυλ?σσεσθαι α?τ?ν. a 5 Exodus 22:28Acts 24Tertullus Prosecutes Paul1?Μετ? δ? π?ντε ?μ?ρα? κατ?βη ? ?ρχιερε?? ?ναν?α? μετ? πρεσβυτ?ρων τιν?ν κα? ??τορο? Τερτ?λλου τιν??, ο?τινε? ?νεφ?νισαν τ? ?γεμ?νι κατ? το? Πα?λου. 2?Κληθ?ντο? δ? α?το? ?ρξατο κατηγορε?ν ? Τ?ρτυλλο? λ?γων “Πολλ?? ε?ρ?νη? τυγχ?νοντε? δι? σο? κα? διορθωμ?των γινομ?νων τ? ?θνει το?τ? δι? τ?? σ?? προνο?α?, 3?π?ντ? τε κα? πανταχο? ?ποδεχ?μεθα, κρ?τιστε Φ?λιξ, μετ? π?ση? ε?χαριστ?α?. 4??να δ? μ? ?π? πλε??ν σε ?νκ?πτω, παρακαλ? ?κο?σα? σε ?μ?ν συντ?μω? τ? σ? ?πιεικε??. 5?Ε?ρ?ντε? γ?ρ τ?ν ?νδρα το?τον λοιμ?ν κα? κινο?ντα στ?σει? π?σιν το?? ?ουδα?οι? το?? κατ? τ?ν ο?κουμ?νην πρωτοστ?την τε τ?? τ?ν Ναζωρα?ων α?ρ?σεω?, 6??? κα? τ? ?ερ?ν ?πε?ρασεν βεβηλ?σαι, ?ν κα? ?κρατ?σαμεν,a 8?παρ’ ο? δυν?σ? α?τ?? ?νακρ?να? περ? π?ντων το?των ?πιγν?ναι ?ν ?με?? κατηγορο?μεν α?το?.” 9?Συνεπ?θεντο δ? κα? ο? ?ουδα?οι φ?σκοντε? τα?τα ο?τω? ?χειν. Paul's Defense to Felix10??πεκρ?θη τε ? Πα?λο?, νε?σαντο? α?τ? το? ?γεμ?νο? λ?γειν “?κ πολλ?ν ?τ?ν ?ντα σε κριτ?ν τ? ?θνει το?τ? ?πιστ?μενο? ε?θ?μω? τ? περ? ?μαυτο? ?πολογο?μαι, 11?δυναμ?νου σου ?πιγν?ναι ?τι ο? πλε?ου? ε?σ?ν μοι ?μ?ραι δ?δεκα ?φ’ ?? ?ν?βην προσκυν?σων ε?? ?ερουσαλ?μ, 12?κα? ο?τε ?ν τ? ?ερ? ε?ρ?ν με πρ?? τινα διαλεγ?μενον ? ?π?στασιν ποιο?ντα ?χλου, ο?τε ?ν τα?? συναγωγα?? ο?τε κατ? τ?ν π?λιν, 13?ο?δ? παραστ?σαι δ?ναντα? σοι περ? ?ν νυν? κατηγορο?σ?ν μου. 14??μολογ? δ? το?τ? σοι, ?τι κατ? τ?ν ?δ?ν ?ν λ?γουσιν α?ρεσιν ο?τω? λατρε?ω τ? πατρ?? Θε?, πιστε?ων π?σι το?? κατ? τ?ν ν?μον κα? το?? ?ν το?? προφ?ται? γεγραμμ?νοι?, 15??λπ?δα ?χων ε?? τ?ν Θε?ν, ?ν κα? α?το? ο?τοι προσδ?χονται, ?ν?στασιν μ?λλειν ?σεσθαι δικα?ων τε κα? ?δ?κων. 16??ν το?τ? κα? α?τ?? ?σκ? ?πρ?σκοπον συνε?δησιν ?χειν πρ?? τ?ν Θε?ν κα? το?? ?νθρ?που? δι? παντ??. 17?Δι’ ?τ?ν δ? πλει?νων ?λεημοσ?να? ποι?σων ε?? τ? ?θνο? μου παρεγεν?μην κα? προσφορ??, 18??ν α?? ε?ρ?ν με ?γνισμ?νον ?ν τ? ?ερ?, ο? μετ? ?χλου ο?δ? μετ? θορ?βου, τιν?? δ? ?π? τ?? ?σ?α? ?ουδα?οι, 19?ο?? ?δει ?π? σο? παρε?ναι κα? κατηγορε?ν ε? τι ?χοιεν πρ?? ?μ?. 20?? α?το? ο?τοι ε?π?τωσαν τ? ε?ρον ?δ?κημα στ?ντο? μου ?π? το? συνεδρ?ου, 21?? περ? μι?? τα?τη? φων?? ?? ?κ?κραξα ?ν α?το?? ?στ?? ?τι ‘Περ? ?ναστ?σεω? νεκρ?ν ?γ? κρ?νομαι σ?μερον ?φ’ ?μ?ν.’” The Verdict Postponed22??νεβ?λετο δ? α?το?? ? Φ?λιξ, ?κριβ?στερον ε?δ?? τ? περ? τ?? ?δο?, ε?πα? “?ταν Λυσ?α? ? χιλ?αρχο? καταβ?, διαγν?σομαι τ? καθ’ ?μ???” 23?διαταξ?μενο? τ? ?κατοντ?ρχ? τηρε?σθαι α?τ?ν ?χειν τε ?νεσιν κα? μηδ?να κωλ?ειν τ?ν ?δ?ων α?το? ?πηρετε?ν α?τ?. 24?Μετ? δ? ?μ?ρα? τιν?? παραγεν?μενο? ? Φ?λιξ σ?ν Δρουσ?λλ? τ? ?δ?? γυναικ? ο?σ? ?ουδα?? μετεπ?μψατο τ?ν Πα?λον, κα? ?κουσεν α?το? περ? τ?? ε?? Χριστ?ν ?ησο?ν π?στεω?. 25?διαλεγομ?νου δ? α?το? περ? δικαιοσ?νη? κα? ?γκρατε?α? κα? το? κρ?ματο? το? μ?λλοντο? ?μφοβο? γεν?μενο? ? Φ?λιξ ?πεκρ?θη “Τ? ν?ν ?χον πορε?ου, καιρ?ν δ? μεταλαβ?ν μετακαλ?σομα? σε?” 26??μα κα? ?λπ?ζων ?τι χρ?ματα δοθ?σεται α?τ? ?π? το? Πα?λου? δι? κα? πυκν?τερον α?τ?ν μεταπεμπ?μενο? ?μ?λει α?τ?. 27?Διετ?α? δ? πληρωθε?ση? ?λαβεν δι?δοχον ? Φ?λιξ Π?ρκιον Φ?στον? θ?λων τε χ?ριτα καταθ?σθαι το?? ?ουδα?οι? ? Φ?λιξ κατ?λιπε τ?ν Πα?λον δεδεμ?νον. a 6 BYZ and TR include κα? κατ? τ?ν ?μ?τερον ν?μον ?θελ?σαμεν κρ?ναι. 7 Παρελθ?ν δ? Λυσ?α? ? χιλ?αρχο? μετ? πολλ?? β?α? ?κ τ?ν χειρ?ν ?μ?ν ?π?γαγεν, 8 κελε?σα? το?? κατηγ?ρου? α?το? ?ρχεσθαι ?π? σ?Acts 25Paul's Trial Before Festus1?Φ?στο? ο?ν ?πιβ?? τ? ?παρχε??* μετ? τρε?? ?μ?ρα? ?ν?βη ε?? ?εροσ?λυμα ?π? Καισαρε?α?, 2??νεφ?νισ?ν τε α?τ? ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρ?τοι τ?ν ?ουδα?ων κατ? το? Πα?λου, κα? παρεκ?λουν α?τ?ν 3?α?το?μενοι χ?ριν κατ’ α?το?, ?πω? μεταπ?μψηται α?τ?ν ε?? ?ερουσαλ?μ, ?ν?δραν ποιο?ντε? ?νελε?ν α?τ?ν κατ? τ?ν ?δ?ν. 4?? μ?ν ο?ν Φ?στο? ?πεκρ?θη τηρε?σθαι τ?ν Πα?λον ε?? Καισ?ρειαν, ?αυτ?ν δ? μ?λλειν ?ν τ?χει ?κπορε?εσθαι? 5?“Ο? ο?ν ?ν ?μ?ν,” φησ?ν, “Δυνατο? συνκαταβ?ντε? ε? τ? ?στιν ?ν τ? ?νδρ? ?τοπον, κατηγορε?τωσαν α?το?.” 6?Διατρ?ψα? δ? ?ν α?το?? ?μ?ρα? ο? πλε?ου? ?κτ? ? δ?κα, καταβ?? ε?? Καισ?ρειαν, τ? ?πα?ριον καθ?σα? ?π? το? β?ματο? ?κ?λευσεν τ?ν Πα?λον ?χθ?ναι. 7?παραγενομ?νου δ? α?το? περι?στησαν α?τ?ν ο? ?π? ?εροσολ?μων καταβεβηκ?τε? ?ουδα?οι, πολλ? κα? βαρ?α α?τι?ματα καταφ?ροντε?, ? ο?κ ?σχυον ?ποδε?ξαι, 8?Το? Πα?λου ?πολογουμ?νου ?τι “Ο?τε ε?? τ?ν ν?μον τ?ν ?ουδα?ων ο?τε ε?? τ? ?ερ?ν ο?τε ε?? Κα?σαρ? τι ?μαρτον.” 9?? Φ?στο? δ? θ?λων το?? ?ουδα?οι? χ?ριν καταθ?σθαι, ?ποκριθε?? τ? Πα?λ? ε?πεν “Θ?λει? ε?? ?εροσ?λυμα ?ναβ?? ?κε? περ? το?των κριθ?ναι ?π’ ?μο?;” The Appeal to Caesar10?Ε?πεν δ? ? Πα?λο? “?στ?? ? ??π? το? β?ματο? Κα?σαρο?? ε?μι, ο? με δε? κρ?νεσθαι. ?ουδα?ου? ο?δ?ν ?δ?κησα*, ?? κα? σ? κ?λλιον ?πιγιν?σκει?. 11?ε? μ?ν ο?ν ?δικ? κα? ?ξιον θαν?του π?πραχ? τι, ο? παραιτο?μαι τ? ?ποθανε?ν? ε? δ? ο?δ?ν ?στιν ?ν ο?τοι κατηγορο?σ?ν μου, ο?δε?? με δ?ναται α?το?? χαρ?σασθαι? Κα?σαρα ?πικαλο?μαι.” 12?Τ?τε ? Φ?στο? συλλαλ?σα?* μετ? το? συμβουλ?ου ?πεκρ?θη “Κα?σαρα ?πικ?κλησαι, ?π? Κα?σαρα πορε?σ?.” Festus Consults King Agrippa13??μερ?ν δ? διαγενομ?νων τιν?ν ?γρ?ππα? ? βασιλε?? κα? Βερν?κη κατ?ντησαν ε?? Καισ?ρειαν ?σπασ?μενοι τ?ν Φ?στον. 14??? δ? πλε?ου? ?μ?ρα? δι?τριβον ?κε?, ? Φ?στο? τ? βασιλε? ?ν?θετο τ? κατ? τ?ν Πα?λον λ?γων “?ν?ρ τ?? ?στιν καταλελειμμ?νο? ?π? Φ?λικο? δ?σμιο?, 15?περ? ο? γενομ?νου μου ε?? ?εροσ?λυμα ?νεφ?νισαν ο? ?ρχιερε?? κα? ο? πρεσβ?τεροι τ?ν ?ουδα?ων, α?το?μενοι κατ’ α?το? καταδ?κην? 16?πρ?? ο?? ?πεκρ?θην ?τι ο?κ ?στιν ?θο? ?ωμα?οι? χαρ?ζεσθα? τινα ?νθρωπον πρ?ν ? ? κατηγορο?μενο? κατ? πρ?σωπον ?χοι το?? κατηγ?ρου? τ?πον τε ?πολογ?α? λ?βοι περ? το? ?γκλ?ματο?. 17?Συνελθ?ντων ο?ν [α?τ?ν] ?νθ?δε ?ναβολ?ν μηδεμ?αν ποιησ?μενο? τ? ?ξ?? καθ?σα? ?π? το? β?ματο? ?κ?λευσα ?χθ?ναι τ?ν ?νδρα? 18?περ? ο? σταθ?ντε? ο? κατ?γοροι ο?δεμ?αν α?τ?αν ?φερον ?ν ?γ? ?πεν?ουν πονηρ?ν, 19?ζητ?ματα δ? τινα περ? τ?? ?δ?α? δεισιδαιμον?α? ε?χον πρ?? α?τ?ν κα? περ? τινο? ?ησο? τεθνηκ?το?, ?ν ?φασκεν ? Πα?λο? ζ?ν. 20??πορο?μενο? δ? ?γ? τ?ν περ? το?των ζ?τησιν ?λεγον ε? βο?λοιτο πορε?εσθαι ε?? ?εροσ?λυμα κ?κε? κρ?νεσθαι περ? το?των. 21?το? δ? Πα?λου ?πικαλεσαμ?νου τηρηθ?ναι α?τ?ν ε?? τ?ν το? Σεβαστο? δι?γνωσιν, ?κ?λευσα τηρε?σθαι α?τ?ν ?ω? ο? ?ναπ?μψω α?τ?ν πρ?? Κα?σαρα.” 22??γρ?ππα? δ? πρ?? τ?ν Φ?στον “?βουλ?μην κα? α?τ?? το? ?νθρ?που ?κο?σαι.”“Α?ριον,” φησ?ν, “?κο?σ? α?το?.” Paul Before Agrippa and Bernice23?Τ? ο?ν ?πα?ριον ?λθ?ντο? το? ?γρ?ππα κα? τ?? Βερν?κη? μετ? πολλ?? φαντασ?α? κα? ε?σελθ?ντων ε?? τ? ?κροατ?ριον σ?ν τε χιλι?ρχοι? κα? ?νδρ?σιν το?? κατ’ ?ξοχ?ν τ?? π?λεω?, κα? κελε?σαντο? το? Φ?στου ?χθη ? Πα?λο?. 24?Κα? φησιν ? Φ?στο? “?γρ?ππα βασιλε? κα? π?ντε? ο? συμπαρ?ντε? ?μ?ν ?νδρε?, θεωρε?τε το?τον περ? ο? ?παν τ? πλ?θο? τ?ν ?ουδα?ων ?ν?τυχ?ν μοι ?ν τε ?εροσολ?μοι? κα? ?νθ?δε, βο?ντε? μ? δε?ν α?τ?ν ζ?ν μηκ?τι. 25??γ? δ? κατελαβ?μην μηδ?ν ?ξιον α?τ?ν θαν?του πεπραχ?ναι, α?το? δ? το?του ?πικαλεσαμ?νου τ?ν Σεβαστ?ν ?κρινα π?μπειν. 26?περ? ο? ?σφαλ?? τι γρ?ψαι τ? κυρ?? ο?κ ?χω? δι? προ?γαγον α?τ?ν ?φ’ ?μ?ν κα? μ?λιστα ?π? σο?, βασιλε? ?γρ?ππα, ?πω? τ?? ?νακρ?σεω? γενομ?νη? σχ? τ? γρ?ψω? 27??λογον γ?ρ μοι δοκε? π?μποντα δ?σμιον μ? κα? τ?? κατ’ α?το? α?τ?α? σημ?ναι.” Acts 26Paul's Testimony to Agrippa(Acts 9:1-9; Acts 22:1-21)1??γρ?ππα? δ? πρ?? τ?ν Πα?λον ?φη “?πιτρ?πετα? σοι ?π?ρ σεαυτο? λ?γειν.”Τ?τε ? Πα?λο? ?κτε?να? τ?ν χε?ρα ?πελογε?το 2?“Περ? π?ντων ?ν ?γκαλο?μαι ?π? ?ουδα?ων, βασιλε? ?γρ?ππα, ?γημαι ?μαυτ?ν μακ?ριον ?π? σο? μ?λλων σ?μερον ?πολογε?σθαι, 3?μ?λιστα γν?στην ?ντα σε π?ντων τ?ν κατ? ?ουδα?ου? ?θ?ν τε κα? ζητημ?των? δι? δ?ομαι μακροθ?μω? ?κο?σα? μου. 4?Τ?ν μ?ν ο?ν β?ωσ?ν μου ?τ?ν? ?κ νε?τητο? τ?ν ?π’ ?ρχ?? γενομ?νην ?ν τ? ?θνει μου ?ν τε ?εροσολ?μοι? ?σασι π?ντε? [ο?] ?ουδα?οι, 5?προγιν?σκοντ?? με ?νωθεν, ??ν θ?λωσι μαρτυρε?ν, ?τι κατ? τ?ν ?κριβεστ?την α?ρεσιν τ?? ?μετ?ρα? θρησκε?α? ?ζησα Φαρισα?ο?. 6?Κα? ν?ν ?π’ ?λπ?δι τ?? ε?? το?? πατ?ρα? ?μ?ν ?παγγελ?α? γενομ?νη? ?π? το? Θεο? ?στηκα κριν?μενο?, 7?ε?? ?ν τ? δωδεκ?φυλον ?μ?ν ?ν ?κτενε?? ν?κτα κα? ?μ?ραν λατρε?ον ?λπ?ζει καταντ?σαι? περ? ?? ?λπ?δο? ?γκαλο?μαι ?π? ?ουδα?ων, βασιλε?. 8?τ? ?πιστον κρ?νεται παρ’ ?μ?ν ε? ? Θε?? νεκρο?? ?γε?ρει; 9??γ? μ?ν ο?ν ?δοξα ?μαυτ? πρ?? τ? ?νομα ?ησο? το? Ναζωρα?ου δε?ν πολλ? ?ναντ?α πρ?ξαι? 10?? κα? ?πο?ησα ?ν ?εροσολ?μοι?, κα? πολλο?? τε τ?ν ?γ?ων ?γ? ?ν φυλακα?? κατ?κλεισα τ?ν παρ? τ?ν ?ρχιερ?ων ?ξουσ?αν λαβ?ν, ?ναιρουμ?νων τε α?τ?ν κατ?νεγκα ψ?φον, 11?κα? κατ? π?σα? τ?? συναγωγ?? πολλ?κι? τιμωρ?ν α?το?? ?ν?γκαζον βλασφημε?ν, περισσ?? τε ?μμαιν?μενο? α?το?? ?δ?ωκον ?ω? κα? ε?? τ?? ?ξω π?λει?. 12??ν ο?? πορευ?μενο? ε?? τ?ν Δαμασκ?ν μετ’ ?ξουσ?α? κα? ?πιτροπ?? τ?? τ?ν ?ρχιερ?ων, 13??μ?ρα? μ?ση? κατ? τ?ν ?δ?ν ε?δον, βασιλε?, ο?ραν?θεν ?π?ρ τ?ν λαμπρ?τητα το? ?λ?ου περιλ?μψαν με φ?? κα? το?? σ?ν ?μο? πορευομ?νου?? 14?π?ντων τε καταπεσ?ντων ?μ?ν ε?? τ?ν γ?ν ?κουσα φων?ν λ?γουσαν πρ?? με τ? ?βρα?δι διαλ?κτ?a ‘Σαο?λ Σαο?λ, τ? με δι?κει?; σκληρ?ν σοι πρ?? κ?ντρα λακτ?ζειν.’ 15??γ? δ? ε?πα ‘Τ?? ε?, Κ?ριε;’? δ? Κ?ριο? ε?πεν ‘?γ? ε?μι ?ησο?? ?ν σ? δι?κει?. 16??λλ? ?ν?στηθι κα? στ?θι ?π? το?? π?δα? σου? ε?? το?το γ?ρ ?φθην σοι, προχειρ?σασθα? σε ?πηρ?την κα? μ?ρτυρα ?ν τε ε?δ?? με ?ν τε ?φθ?σομα? σοι, 17??ξαιρο?μεν?? σε ?κ το? λαο? κα? ?κ τ?ν ?θν?ν, ε?? ο?? ?γ? ?ποστ?λλω σε, 18??νο?ξαι ?φθαλμο?? α?τ?ν, το? ?πιστρ?ψαι ?π? σκ?του? ε?? φ?? κα? τ?? ?ξουσ?α? το? Σαταν? ?π? τ?ν Θε?ν, το? λαβε?ν α?το?? ?φεσιν ?μαρτι?ν κα? κλ?ρον ?ν το?? ?γιασμ?νοι? π?στει τ? ε?? ?μ?.’ 19??θεν, βασιλε? ?γρ?ππα, ο?κ ?γεν?μην ?πειθ?? τ? ο?ραν?? ?πτασ??, 20??λλ? το?? ?ν Δαμασκ? πρ?τ?ν τε κα? ?εροσολ?μοι?, π?σ?ν τε τ?ν χ?ραν τ?? ?ουδα?α? κα? το?? ?θνεσιν ?π?γγελλον μετανοε?ν κα? ?πιστρ?φειν ?π? τ?ν Θε?ν, ?ξια τ?? μετανο?α? ?ργα πρ?σσοντα?. 21??νεκα το?των με ?ουδα?οι συλλαβ?μενοι [?ντα] ?ν τ? ?ερ? ?πειρ?ντο διαχειρ?σασθαι. 22??πικουρ?α? ο?ν τυχ?ν τ?? ?π? το? Θεο? ?χρι τ?? ?μ?ρα? τα?τη? ?στηκα μαρτυρ?μενο? μικρ? τε κα? μεγ?λ?, ο?δ?ν ?κτ?? λ?γων ?ν τε ο? προφ?ται ?λ?λησαν μελλ?ντων γ?νεσθαι κα? Μω?σ??, 23?ε? παθητ?? ? Χριστ??, ε? πρ?το? ?ξ ?ναστ?σεω? νεκρ?ν φ?? μ?λλει καταγγ?λλειν τ? τε λα? κα? το?? ?θνεσιν.” Festus Interrupts Paul's Defense24?Τα?τα δ? α?το? ?πολογουμ?νου ? Φ?στο? μεγ?λ? τ? φων? φησιν “Μα?ν?, Πα?λε? τ? πολλ? σε γρ?μματα ε?? μαν?αν περιτρ?πει.” 25?? δ? Πα?λο? “Ο? μα?νομαι,” φησ?ν, “Κρ?τιστε Φ?στε, ?λλ? ?ληθε?α? κα? σωφροσ?νη? ??ματα ?ποφθ?γγομαι. 26??π?σταται γ?ρ περ? το?των ? βασιλε??, πρ?? ?ν κα? παρρησιαζ?μενο? λαλ?? λανθ?νειν γ?ρ α?τ?ν [τι] το?των ο? πε?θομαι ο?θ?ν? ο? γ?ρ ?στιν ?ν γων?? πεπραγμ?νον το?το. 27?πιστε?ει?, βασιλε? ?γρ?ππα, το?? προφ?ται?; ο?δα ?τι πιστε?ει?.” 28?? δ? ?γρ?ππα? πρ?? τ?ν Πα?λον “?ν ?λ?γ? με πε?θει? Χριστιαν?ν ποι?σαι.” 29?? δ? Πα?λο? “Ε?ξα?μην ?ν τ? Θε? κα? ?ν ?λ?γ? κα? ?ν μεγ?λ? ο? μ?νον σ? ?λλ? κα? π?ντα? το?? ?κο?οντ?? μου σ?μερον γεν?σθαι τοιο?του? ?πο?ο? κα? ?γ? ε?μι, παρεκτ?? τ?ν δεσμ?ν το?των.” 30??ν?στη τε ? βασιλε?? κα? ? ?γεμ?ν ? τε Βερν?κη κα? ο? συνκαθ?μενοι α?το??, 31?κα? ?ναχωρ?σαντε? ?λ?λουν πρ?? ?λλ?λου? λ?γοντε? ?τι “Ο?δ?ν θαν?του ? δεσμ?ν ?ξιον ?τι? πρ?σσει ? ?νθρωπο? ο?το?.” 32??γρ?ππα? δ? τ? Φ?στ? ?φη “?πολελ?σθαι ?δ?νατο ? ?νθρωπο? ο?το? ε? μ? ?πεκ?κλητο Κα?σαρα.” a 14 Or AramaicActs 27Paul Sails for Rome1??? δ? ?κρ?θη το? ?ποπλε?ν ?μ?? ε?? τ?ν ?ταλ?αν, παρεδ?δουν τ?ν τε Πα?λον κα? τινα? ?τ?ρου? δεσμ?τα? ?κατοντ?ρχ? ?ν?ματι ?ουλ?? σπε?ρη? Σεβαστ??. 2??πιβ?ντε? δ? πλο?? ?δραμυττην? μ?λλοντι πλε?ν ε?? το?? κατ? τ?ν ?σ?αν τ?που? ?ν?χθημεν, ?ντο? σ?ν ?μ?ν ?ριστ?ρχου Μακεδ?νο? Θεσσαλονικ?ω?? 3?Τ? τε ?τ?ρ? κατ?χθημεν ε?? Σιδ?να, φιλανθρ?πω? τε ? ?ο?λιο? τ? Πα?λ? χρησ?μενο? ?π?τρεψεν πρ?? το?? φ?λου? πορευθ?ντι ?πιμελε?α? τυχε?ν. 4?κ?κε?θεν ?ναχθ?ντε? ?πεπλε?σαμεν τ?ν Κ?προν δι? τ? το?? ?ν?μου? ε?ναι ?ναντ?ου?, 5?τ? τε π?λαγο? τ? κατ? τ?ν Κιλικ?αν κα? Παμφυλ?αν διαπλε?σαντε? κατ?λθομεν* ε?? Μ?ρα* τ?? Λυκ?α?. 6?Κ?κε? ε?ρ?ν ? ?κατοντ?ρχη? πλο?ον ?λεξανδρ?νον πλ?ον ε?? τ?ν ?ταλ?αν ?νεβ?βασεν ?μ?? ε?? α?τ?. 7??ν ?κανα?? δ? ?μ?ραι? βραδυπλοο?ντε? κα? μ?λι? γεν?μενοι κατ? τ?ν Κν?δον, μ? προσε?ντο? ?μ?? το? ?ν?μου, ?πεπλε?σαμεν τ?ν Κρ?την κατ? Σαλμ?νην, 8?μ?λι? τε παραλεγ?μενοι α?τ?ν ?λθομεν ε?? τ?πον τιν? καλο?μενον Καλο?? Λιμ?να?, ? ?γγ?? ?ν ? π?λι? Λασα?α. 9??κανο? δ? χρ?νου διαγενομ?νου κα? ?ντο? ?δη ?πισφαλο?? το? πλο?? δι? τ? κα? τ?ν Νηστε?ανa ?δη παρεληλυθ?ναι, παρ?νει ? Πα?λο? 10?λ?γων α?το?? “?νδρε?, θεωρ? ?τι μετ? ?βρεω? κα? πολλ?? ζημ?α? ο? μ?νον το? φορτ?ου κα? το? πλο?ου ?λλ? κα? τ?ν ψυχ?ν ?μ?ν μ?λλειν ?σεσθαι τ?ν πλο?ν.” 11?? δ? ?κατοντ?ρχη? τ? κυβερν?τ? κα? τ? ναυκλ?ρ? μ?λλον ?πε?θετο ? το?? ?π? Πα?λου λεγομ?νοι?. 12??νευθ?του δ? το? λιμ?νο? ?π?ρχοντο? πρ?? παραχειμασ?αν ο? πλε?ονε? ?θεντο βουλ?ν ?ναχθ?ναι ?κε?θεν, ε? πω? δ?ναιντο καταντ?σαντε? ε?? Φο?νικα παραχειμ?σαι, λιμ?να τ?? Κρ?τη? βλ?ποντα κατ? λ?βα κα? κατ? χ?ρον. The Storm at Sea(Jeremiah 6:10-21; Jeremiah 25:15-33; Jonah 1:4-10; Romans 1:18-32)13??ποπνε?σαντο? δ? ν?του δ?ξαντε? τ?? προθ?σεω? κεκρατηκ?ναι, ?ραντε? ?σσον παρελ?γοντο τ?ν Κρ?την. 14?μετ’ ο? πολ? δ? ?βαλεν κατ’ α?τ?? ?νεμο? τυφωνικ?? ? καλο?μενο? Ε?ρακ?λων? 15?συναρπασθ?ντο? δ? το? πλο?ου κα? μ? δυναμ?νου ?ντοφθαλμε?ν τ? ?ν?μ? ?πιδ?ντε? ?φερ?μεθα. 16?Νησ?ον δ? τι ?ποδραμ?ντε? καλο?μενον Κα?δαb ?σχ?σαμεν μ?λι? περικρατε?? γεν?σθαι τ?? σκ?φη?, 17??ν ?ραντε? βοηθε?αι? ?χρ?ντο, ?ποζωνν?ντε? τ? πλο?ον? φοβο?μενο? τε μ? ε?? τ?ν Σ?ρτιν ?κπ?σωσιν, χαλ?σαντε? τ? σκε?ο?,c ο?τω? ?φ?ροντο. 18?Σφοδρ?? δ? χειμαζομ?νων ?μ?ν τ? ?ξ?? ?κβολ?ν ?ποιο?ντο, 19?κα? τ? τρ?τ? α?τ?χειρε? τ?ν σκευ?ν το? πλο?ου ?ρριψαν*. 20?μ?τε δ? ?λ?ου μ?τε ?στρων ?πιφαιν?ντων ?π? πλε?ονα? ?μ?ρα?, χειμ?ν?? τε ο?κ ?λ?γου ?πικειμ?νου, λοιπ?ν περι?ρε?το ?λπ?? π?σα το? σ?ζεσθαι ?μ??. 21?Πολλ?? τε ?σιτ?α? ?παρχο?ση? τ?τε σταθε?? ? Πα?λο? ?ν μ?σ? α?τ?ν ε?πεν “?δει μ?ν, ? ?νδρε?, πειθαρχ?σαντ?? μοι μ? ?ν?γεσθαι ?π? τ?? Κρ?τη? κερδ?σα? τε τ?ν ?βριν τα?την κα? τ?ν ζημ?αν. 22?κα? τ? ν?ν παραιν? ?μ?? ε?θυμε?ν? ?ποβολ? γ?ρ ψυχ?? ο?δεμ?α ?σται ?ξ ?μ?ν πλ?ν το? πλο?ου. 23?παρ?στη γ?ρ μοι τα?τ? τ? νυκτ? το? Θεο?, ο? ε?μι, [?γ?] ? κα? λατρε?ω, ?γγελο? 24?λ?γων ‘Μ? φοβο?, Πα?λε? Κα?σαρ? σε δε? παραστ?ναι, κα? ?δο? κεχ?ριστα? σοι ? Θε?? π?ντα? το?? πλ?οντα? μετ? σο?.’ 25?Δι? ε?θυμε?τε, ?νδρε?? πιστε?ω γ?ρ τ? Θε? ?τι ο?τω? ?σται καθ’ ?ν τρ?πον λελ?λητα? μοι. 26?ε?? ν?σον δ? τινα δε? ?μ?? ?κπεσε?ν.” The Shipwreck27??? δ? τεσσαρεσκαιδεκ?τη ν?ξ ?γ?νετο διαφερομ?νων ?μ?ν ?ν τ? ?δρ??,d κατ? μ?σον τ?? νυκτ?? ?πεν?ουν ο? να?ται προσ?γειν τιν? α?το?? χ?ραν. 28?κα? βολ?σαντε? ε?ρον ?ργυι?? ε?κοσι,e βραχ? δ? διαστ?σαντε? κα? π?λιν βολ?σαντε? ε?ρον ?ργυι?? δεκαπ?ντε?f 29?φοβο?μενο? τε μ? που κατ? τραχε?? τ?που? ?κπ?σωμεν, ?κ πρ?μνη? ??ψαντε? ?γκ?ρα? τ?σσαρα? η?χοντο ?μ?ραν γεν?σθαι. 30?Τ?ν δ? ναυτ?ν ζητο?ντων φυγε?ν ?κ το? πλο?ου κα? χαλασ?ντων τ?ν σκ?φην ε?? τ?ν θ?λασσαν προφ?σει ?? ?κ πρ?ρη? ?γκ?ρα? μελλ?ντων ?κτε?νειν, 31?ε?πεν ? Πα?λο? τ? ?κατοντ?ρχ? κα? το?? στρατι?ται? “??ν μ? ο?τοι με?νωσιν ?ν τ? πλο??, ?με?? σωθ?ναι ο? δ?νασθε.” 32?τ?τε ?π?κοψαν ο? στρατι?ται τ? σχοιν?α τ?? σκ?φη? κα? ε?ασαν α?τ?ν ?κπεσε?ν. 33??χρι δ? ο? ?μ?ρα ?μελλεν γ?νεσθαι, παρεκ?λει ? Πα?λο? ?παντα? μεταλαβε?ν τροφ?? λ?γων “Τεσσαρεσκαιδεκ?την σ?μερον ?μ?ραν προσδοκ?ντε? ?σιτοι διατελε?τε, μηθ?ν προσλαβ?μενοι. 34?δι? παρακαλ? ?μ?? μεταλαβε?ν τροφ??? το?το γ?ρ πρ?? τ?? ?μετ?ρα? σωτηρ?α? ?π?ρχει? ο?δεν?? γ?ρ ?μ?ν θρ?ξ ?π? τ?? κεφαλ?? ?πολε?ται.” 35?Ε?πα? δ? τα?τα κα? λαβ?ν ?ρτον ε?χαρ?στησεν τ? Θε? ?ν?πιον π?ντων κα? κλ?σα? ?ρξατο ?σθ?ειν. 36?ε?θυμοι δ? γεν?μενοι π?ντε? κα? α?το? προσελ?βοντο τροφ??. 37??μεθα δ? α? π?σαι ψυχα? ?ν τ? πλο?? διακ?σιαι ?βδομ?κοντα ?ξ.g 38?κορεσθ?ντε? δ? τροφ?? ?κο?φιζον τ? πλο?ον ?κβαλλ?μενοι τ?ν σ?τον ε?? τ?ν θ?λασσαν. 39??τε δ? ?μ?ρα ?γ?νετο, τ?ν γ?ν ο?κ ?πεγ?νωσκον, κ?λπον δ? τινα κατεν?ουν ?χοντα α?γιαλ?ν, ε?? ?ν ?βουλε?οντο ε? δ?ναιντο ?ξ?σαι τ? πλο?ον. 40?κα? τ?? ?γκ?ρα? περιελ?ντε? ε?ων ε?? τ?ν θ?λασσαν, ?μα ?ν?ντε? τ?? ζευκτηρ?α? τ?ν πηδαλ?ων, κα? ?π?ραντε? τ?ν ?ρτ?μωνα τ? πνεο?σ? κατε?χον ε?? τ?ν α?γιαλ?ν. 41?περιπεσ?ντε? δ? ε?? τ?πον διθ?λασσον ?π?κειλαν τ?ν να?ν, κα? ? μ?ν πρ?ρα ?ρε?σασα ?μεινεν ?σ?λευτο?, ? δ? πρ?μνα ?λ?ετο ?π? τ?? β?α? [τ?ν κυμ?των]. 42?Τ?ν δ? στρατιωτ?ν βουλ? ?γ?νετο ?να το?? δεσμ?τα? ?ποκτε?νωσιν, μ? τι? ?κκολυμβ?σα? διαφ?γ?? 43?? δ? ?κατοντ?ρχη? βουλ?μενο? διασ?σαι τ?ν Πα?λον ?κ?λυσεν α?το?? το? βουλ?ματο?, ?κ?λευσ?ν τε το?? δυναμ?νου? κολυμβ?ν ?πορ?ψαντα? πρ?του? ?π? τ?ν γ?ν ?ξι?ναι, 44?κα? το?? λοιπο?? ο?? μ?ν ?π? σαν?σιν, ο?? δ? ?π? τινων τ?ν ?π? το? πλο?ου. κα? ο?τω? ?γ?νετο π?ντα? διασωθ?ναι ?π? τ?ν γ?ν. a 9 That is, Yom Kippur, the Day of Atonementb 16 NE, BYZ, and TR Κλα?δαc 17 Or the sailsd 27 The Adriatic Sea referred to an area also extending well south of Italy.e 28 About 120 feet or 37 metersf 28 About 90 feet or 27 metersg 37 WH πλο?? ?? ?βδομ?κοντα ?ξActs 28Ashore on Malta1?Κα? διασωθ?ντε? τ?τε ?π?γνωμεν ?τι Μελ?τη ? ν?σο? καλε?ται. 2?ο? τε β?ρβαροι παρε?χον* ο? τ?ν τυχο?σαν φιλανθρωπ?αν ?μ?ν? ?ψαντε? γ?ρ πυρ?ν προσελ?βοντο π?ντα? ?μ?? δι? τ?ν ?ετ?ν τ?ν ?φεστ?τα κα? δι? τ? ψ?χο?. 3?Συστρ?ψαντο? δ? το? Πα?λου φρυγ?νων τι πλ?θο? κα? ?πιθ?ντο? ?π? τ?ν πυρ?ν, ?χιδνα ?π? τ?? θ?ρμη? ?ξελθο?σα καθ?ψεν τ?? χειρ?? α?το?. 4??? δ? ε?δον ο? β?ρβαροι κρεμ?μενον τ? θηρ?ον ?κ τ?? χειρ?? α?το?, πρ?? ?λλ?λου? ?λεγον “Π?ντω? φονε?? ?στιν ? ?νθρωπο? ο?το?, ?ν διασωθ?ντα ?κ τ?? θαλ?σση? ? Δ?κηa ζ?ν ο?κ ε?ασεν.” 5?? μ?ν ο?ν ?ποτιν?ξα? τ? θηρ?ον ε?? τ? π?ρ ?παθεν ο?δ?ν κακ?ν? 6?ο? δ? προσεδ?κων α?τ?ν μ?λλειν π?μπρασθαι ? καταπ?πτειν ?φνω νεκρ?ν. ?π? πολ? δ? α?τ?ν προσδοκ?ντων κα? θεωρο?ντων μηδ?ν ?τοπον ε?? α?τ?ν γιν?μενον, μεταβαλ?μενοι ?λεγον α?τ?ν ε?ναι θε?ν. 7??ν δ? το?? περ? τ?ν τ?πον ?κε?νον ?π?ρχεν χωρ?α τ? πρ?τ? τ?? ν?σου ?ν?ματι Ποπλ??, ?? ?ναδεξ?μενο? ?μ?? ?μ?ρα? ? τρε?? φιλοφρ?νω? ?ξ?νισεν. 8??γ?νετο δ? τ?ν πατ?ρα το? Ποπλ?ου πυρετο?? κα? δυσεντερ?? συνεχ?μενον κατακε?σθαι, πρ?? ?ν ? Πα?λο? ε?σελθ?ν κα? προσευξ?μενο?, ?πιθε?? τ?? χε?ρα? α?τ? ??σατο α?τ?ν. 9?το?του δ? γενομ?νου κα? ο? λοιπο? ο? ?ν τ? ν?σ? ?χοντε? ?σθενε?α? προσ?ρχοντο κα? ?θεραπε?οντο, 10?ο? κα? πολλα?? τιμα?? ?τ?μησαν ?μ?? κα? ?ναγομ?νοι? ?π?θεντο τ? πρ?? τ?? χρε?α?. Paul Arrives in Italy11?Μετ? δ? τρε?? μ?να? ?ν?χθημεν ?ν πλο?? παρακεχειμακ?τι ?ν τ? ν?σ?, ?λεξανδριν?, παρασ?μ? Διοσκο?ροι?.b 12?κα? καταχθ?ντε? ε?? Συρακο?σα? ?πεμε?ναμεν ?μ?ρα? τρε??, 13??θεν περιελ?ντε?* κατηντ?σαμεν ε?? ??γιον. κα? μετ? μ?αν ?μ?ραν ?πιγενομ?νου ν?του δευτερα?οι ?λθομεν ε?? Ποτι?λου?, 14?ο? ε?ρ?ντε? ?δελφο?? παρεκλ?θημεν παρ’ α?το?? ?πιμε?ναι ?μ?ρα? ?πτ?? κα? ο?τω? ε?? τ?ν ??μην ?λθαμεν. 15?Κ?κε?θεν ο? ?δελφο? ?κο?σαντε? τ? περ? ?μ?ν ?λθαν ε?? ?π?ντησιν ?μ?ν ?χρι ?ππ?ου Φ?ρου κα? Τρι?ν Ταβερν?ν, ο?? ?δ?ν ? Πα?λο? ε?χαριστ?σα? τ? Θε? ?λαβε θ?ρσο?. Paul Preaches at Rome16??τε δ? ε?σ?λθομεν ε?? ??μην,c ?πετρ?πη Πα?λ? μ?νειν καθ’ ?αυτ?ν σ?ν τ? φυλ?σσοντι α?τ?ν στρατι?τ?. 17??γ?νετο δ? μετ? ?μ?ρα? τρε?? συνκαλ?σασθαι α?τ?ν το?? ?ντα? τ?ν ?ουδα?ων πρ?του?? συνελθ?ντων δ? α?τ?ν ?λεγεν πρ?? α?το?? “?γ?, ?νδρε? ?δελφο?, ο?δ?ν ?ναντ?ον ποι?σα? τ? λα? ? το?? ?θεσι το?? πατρ?οι?, δ?σμιο? ?ξ ?εροσολ?μων παρεδ?θην ε?? τ?? χε?ρα? τ?ν ?ωμα?ων, 18?ο?τινε? ?νακρ?ναντ?? με ?βο?λοντο ?πολ?σαι δι? τ? μηδεμ?αν α?τ?αν θαν?του ?π?ρχειν ?ν ?μο?? 19??ντιλεγ?ντων δ? τ?ν ?ουδα?ων ?ναγκ?σθην ?πικαλ?σασθαι Κα?σαρα, ο?χ ?? το? ?θνου? μου ?χων τι κατηγορε?ν. 20?δι? τα?την ο?ν τ?ν α?τ?αν παρεκ?λεσα ?μ?? ?δε?ν κα? προσλαλ?σαι? ?νεκεν* γ?ρ τ?? ?λπ?δο? το? ?σρα?λ τ?ν ?λυσιν τα?την περ?κειμαι.” 21?Ο? δ? πρ?? α?τ?ν ε?παν “?με?? ο?τε γρ?μματα περ? σο? ?δεξ?μεθα ?π? τ?? ?ουδα?α?, ο?τε παραγεν?μεν?? τι? τ?ν ?δελφ?ν ?π?γγειλεν ? ?λ?λησ?ν τι περ? σο? πονηρ?ν. 22??ξιο?μεν δ? παρ? σο? ?κο?σαι ? φρονε??? περ? μ?ν γ?ρ τ?? α?ρ?σεω? τα?τη? γνωστ?ν ?μ?ν ?στιν ?τι πανταχο? ?ντιλ?γεται.” 23?Ταξ?μενοι δ? α?τ? ?μ?ραν ?λθον πρ?? α?τ?ν ε?? τ?ν ξεν?αν πλε?ονε?, ο?? ?ξετ?θετο διαμαρτυρ?μενο? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? πε?θων τε α?το?? περ? το? ?ησο? ?π? τε το? ν?μου Μω?σ?ω? κα? τ?ν προφητ?ν, ?π? πρω? ?ω? ?σπ?ρα?. 24?Κα? ο? μ?ν ?πε?θοντο το?? λεγομ?νοι?, ο? δ? ?π?στουν? 25??σ?μφωνοι δ? ?ντε? πρ?? ?λλ?λου? ?πελ?οντο, ε?π?ντο? το? Πα?λου ??μα ?ν, ?τι “Καλ?? τ? Πνε?μα τ? ?γιον ?λ?λησεν δι? ?σα?ου το? προφ?του πρ?? το?? πατ?ρα? ?μ?ν 26?λ?γων‘Πορε?θητι πρ?? τ?ν λα?ν το?τον κα? ε?π?ν“?κο? ?κο?σετε κα? ο? μ? συν?τε,κα? βλ?ποντε? βλ?ψετε κα? ο? μ? ?δητε?” 27??παχ?νθη γ?ρ ? καρδ?α το? λαο? το?του,κα? το?? ?σ?ν βαρ?ω? ?κουσαν,κα? το?? ?φθαλμο?? α?τ?ν ?κ?μμυσαν?μ?? ποτε ?δωσιν το?? ?φθαλμο??κα? το?? ?σ?ν ?κο?σωσινκα? τ? καρδ?? συν?σινκα? ?πιστρ?ψωσιν,κα? ??σομαι α?το??.’d 28?Γνωστ?ν ο?ν ?στω ?μ?ν ?τι το?? ?θνεσιν ?πεστ?λη το?το τ? σωτ?ριον το? Θεο?? α?το? κα? ?κο?σονται.”e 30??ν?μεινεν δ? διετ?αν ?λην ?ν ?δ?? μισθ?ματι, κα? ?πεδ?χετο π?ντα? το?? ε?σπορευομ?νου? πρ?? α?τ?ν, 31?κηρ?σσων τ?ν βασιλε?αν το? Θεο? κα? διδ?σκων τ? περ? το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? μετ? π?ση? παρρησ?α? ?κωλ?τω?. a 4 Greek Dike, that is, the Greek goddess of justiceb 11 Greek Dioscuri, that is, the Greek gods Castor and Polluxc 16 BYZ and TR include ? ?κατ?νταρχο? παρ?δωκεν το?? δεσμ?ου? τ? στρατοπεδ?ρχ?· τ? δ?d 26-27 Isaiah 6:9,10e 28 BYZ and TR include 29 Κα? τα?τα α?το? ε?π?ντο?, ?π?λθον ο? ?ουδα?οι, πολλ?ν ?χοντε? ?ν ?αυτο?? συζ?τησιν.RomansRomans 1Greeting the Saints in Rome1?Πα?λο? δο?λο? Χριστο? ?ησο?, κλητ?? ?π?στολο? ?φωρισμ?νο? ε?? ε?αγγ?λιον Θεο?, 2?? προεπηγγε?λατο δι? τ?ν προφητ?ν α?το? ?ν γραφα?? ?γ?αι? 3?περ? το? Υ?ο? α?το? το? γενομ?νου ?κ σπ?ρματο? Δαυ?δ κατ? σ?ρκα, 4?το? ?ρισθ?ντο? Υ?ο? Θεο? ?ν δυν?μει κατ? πνε?μα ?γιωσ?νη? ?ξ ?ναστ?σεω? νεκρ?ν, ?ησο? Χριστο? το? Κυρ?ου ?μ?ν, 5?δι’ ο? ?λ?βομεν χ?ριν κα? ?ποστολ?ν ε?? ?πακο?ν π?στεω? ?ν π?σιν το?? ?θνεσιν ?π?ρ το? ?ν?ματο? α?το?, 6??ν ο?? ?στε κα? ?με?? κλητο? ?ησο? Χριστο?, 7?Π?σιν το?? ο?σιν ?ν ??μ? ?γαπητο?? Θεο?, κλητο?? ?γ?οι??Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. Paul's Desire to Visit Rome(1 Thessalonians 2:17-20)8?Πρ?τον μ?ν ε?χαριστ? τ? Θε? μου δι? ?ησο? Χριστο? περ? π?ντων ?μ?ν, ?τι ? π?στι? ?μ?ν καταγγ?λλεται ?ν ?λ? τ? κ?σμ?. 9?μ?ρτυ? γ?ρ μο? ?στιν ? Θε??, ? λατρε?ω ?ν τ? πνε?ματ? μου ?ν τ? ε?αγγελ?? το? Υ?ο? α?το?, ?? ?διαλε?πτω? μνε?αν ?μ?ν ποιο?μαι 10?π?ντοτε ?π? τ?ν προσευχ?ν μου, δε?μενο? ε? πω? ?δη ποτ? ε?οδωθ?σομαι ?ν τ? θελ?ματι το? Θεο? ?λθε?ν πρ?? ?μ??. 11??πιποθ? γ?ρ ?δε?ν ?μ??, ?να τι μεταδ? χ?ρισμα ?μ?ν πνευματικ?ν ε?? τ? στηριχθ?ναι ?μ??, 12?το?το δ? ?στιν συμπαρακληθ?ναι ?ν ?μ?ν δι? τ?? ?ν ?λλ?λοι? π?στεω? ?μ?ν τε κα? ?μο?. 13?Ο? θ?λω δ? ?μ?? ?γνοε?ν, ?δελφο?, ?τι πολλ?κι? προεθ?μην ?λθε?ν πρ?? ?μ??, κα? ?κωλ?θην ?χρι το? δε?ρο, ?να τιν? καρπ?ν σχ? κα? ?ν ?μ?ν καθ?? κα? ?ν το?? λοιπο?? ?θνεσιν. 14??λλησ?ν τε κα? Βαρβ?ροι?, σοφο?? τε κα? ?νο?τοι? ?φειλ?τη? ε?μ?? 15?ο?τω? τ? κατ’ ?μ? πρ?θυμον κα? ?μ?ν το?? ?ν ??μ? ε?αγγελ?σασθαι. Unashamed of the Gospel16?Ο? γ?ρ ?παισχ?νομαι τ? ε?αγγ?λιον? δ?ναμι? γ?ρ Θεο? ?στιν ε?? σωτηρ?αν παντ? τ? πιστε?οντι, ?ουδα?? τε πρ?τον κα? ?λληνι. 17?δικαιοσ?νη γ?ρ Θεο? ?ν α?τ? ?ποκαλ?πτεται ?κ π?στεω? ε?? π?στιν, καθ?? γ?γραπται “? δ? δ?καιο? ?κ π?στεω? ζ?σεται.”a God's Wrath against Sin(Jeremiah 6:10-21; Jeremiah 25:15-33; Jonah 1:4-10; Acts 27:13-26)18??ποκαλ?πτεται γ?ρ ?ργ? Θεο? ?π’ ο?ρανο? ?π? π?σαν ?σ?βειαν κα? ?δικ?αν ?νθρ?πων τ?ν τ?ν ?λ?θειαν ?ν ?δικ?? κατεχ?ντων, 19?δι?τι τ? γνωστ?ν το? Θεο? φανερ?ν ?στιν ?ν α?το??? ? θε?? γ?ρ α?το?? ?φαν?ρωσεν. 20?τ? γ?ρ ??ρατα α?το? ?π? κτ?σεω? κ?σμου το?? ποι?μασιν νοο?μενα καθορ?ται, ? τε ??διο? α?το? δ?ναμι? κα? θει?τη?, ε?? τ? ε?ναι α?το?? ?ναπολογ?του?, 21?Δι?τι γν?ντε? τ?ν Θε?ν ο?χ ?? Θε?ν ?δ?ξασαν ? η?χαρ?στησαν, ?λλ? ?μαται?θησαν ?ν το?? διαλογισμο?? α?τ?ν, κα? ?σκοτ?σθη ? ?σ?νετο? α?τ?ν καρδ?α. 22?φ?σκοντε? ε?ναι σοφο? ?μωρ?νθησαν, 23?κα? ?λλαξαν τ?ν δ?ξαν το? ?φθ?ρτου Θεο? ?ν ?μοι?ματι ε?κ?νο? φθαρτο? ?νθρ?που κα? πετειν?ν κα? τετραπ?δων κα? ?ρπετ?ν. 24?Δι? παρ?δωκεν α?το?? ? Θε?? ?ν τα?? ?πιθυμ?αι? τ?ν καρδι?ν α?τ?ν ε?? ?καθαρσ?αν το? ?τιμ?ζεσθαι τ? σ?ματα α?τ?ν ?ν α?το??, 25?ο?τινε? μετ?λλαξαν τ?ν ?λ?θειαν το? Θεο? ?ν τ? ψε?δει, κα? ?σεβ?σθησαν κα? ?λ?τρευσαν τ? κτ?σει παρ? τ?ν Κτ?σαντα, ?? ?στιν ε?λογητ?? ε?? το?? α??να?? ?μ?ν. 26?Δι? το?το παρ?δωκεν α?το?? ? Θε?? ε?? π?θη ?τιμ?α?? α? τε γ?ρ θ?λειαι α?τ?ν μετ?λλαξαν τ?ν φυσικ?ν χρ?σιν ε?? τ?ν παρ? φ?σιν, 27??μο?ω? τε κα? ο? ?ρσενε? ?φ?ντε? τ?ν φυσικ?ν χρ?σιν τ?? θηλε?α? ?ξεκα?θησαν ?ν τ? ?ρ?ξει α?τ?ν ε?? ?λλ?λου?, ?ρσενε? ?ν ?ρσεσιν τ?ν ?σχημοσ?νην κατεργαζ?μενοι κα? τ?ν ?ντιμισθ?αν ?ν ?δει τ?? πλ?νη? α?τ?ν ?ν ?αυτο?? ?πολαμβ?νοντε?. 28?Κα? καθ?? ο?κ ?δοκ?μασαν τ?ν Θε?ν ?χειν ?ν ?πιγν?σει, παρ?δωκεν α?το?? ? Θε?? ε?? ?δ?κιμον νο?ν, ποιε?ν τ? μ? καθ?κοντα, 29?πεπληρωμ?νου? π?σ? ?δικ?? πονηρ?? πλεονεξ?? κακ??, μεστο?? φθ?νου φ?νου ?ριδο? δ?λου κακοηθε?α?, ψιθυριστ??, 30?καταλ?λου?, θεοστυγε??, ?βριστ??, ?περηφ?νου?, ?λαζ?να?, ?φευρετ?? κακ?ν, γονε?σιν ?πειθε??, 31??συν?του?, ?συνθ?του?, ?στ?ργου?, ?νελε?μονα?? 32?ο?τινε? τ? δικα?ωμα το? Θεο? ?πιγν?ντε?, ?τι ο? τ? τοια?τα πρ?σσοντε? ?ξιοι θαν?του ε?σ?ν, ο? μ?νον α?τ? ποιο?σιν, ?λλ? κα? συνευδοκο?σιν το?? πρ?σσουσιν. a 17 Habakkuk 2:4Romans 2God's Righteous Judgment(Genesis 4:1-7; Jude 1:3-16)1?Δι? ?ναπολ?γητο? ε?, ? ?νθρωπε π?? ? κρ?νων? ?ν ? γ?ρ κρ?νει? τ?ν ?τερον, σεαυτ?ν κατακρ?νει?? τ? γ?ρ α?τ? πρ?σσει? ? κρ?νων. 2?ο?δαμεν δ? ?τι τ? κρ?μα το? Θεο? ?στιν κατ? ?λ?θειαν ?π? το?? τ? τοια?τα πρ?σσοντα?. 3?λογ?ζ? δ? το?το, ? ?νθρωπε ? κρ?νων το?? τ? τοια?τα πρ?σσοντα? κα? ποι?ν α?τ?, ?τι σ? ?κφε?ξ? τ? κρ?μα το? Θεο?; 4?? το? πλο?του τ?? χρηστ?τητο? α?το? κα? τ?? ?νοχ?? κα? τ?? μακροθυμ?α? καταφρονε??, ?γνο?ν ?τι τ? χρηστ?ν το? Θεο? ε?? μετ?νοι?ν σε ?γει; 5?Κατ? δ? τ?ν σκληρ?τητ? σου κα? ?μεταν?ητον καρδ?αν θησαυρ?ζει? σεαυτ? ?ργ?ν ?ν ?μ?ρ? ?ργ?? κα? ?ποκαλ?ψεω? δικαιοκρισ?α? το? Θεο?, 6??? “?ποδ?σει ?κ?στ? κατ? τ? ?ργα α?το??”a 7?το?? μ?ν καθ’ ?πομον?ν ?ργου ?γαθο? δ?ξαν κα? τιμ?ν κα? ?φθαρσ?αν ζητο?σιν ζω?ν α??νιον? 8?το?? δ? ?ξ ?ριθε?α? κα? ?πειθο?σι τ? ?ληθε?? πειθομ?νοι? δ? τ? ?δικ??, ?ργ? κα? θυμ??. 9?θλ?ψι? κα? στενοχωρ?α, ?π? π?σαν ψυχ?ν ?νθρ?που το? κατεργαζομ?νου τ? κακ?ν, ?ουδα?ου τε πρ?τον κα? ?λληνο?? 10?δ?ξα δ? κα? τιμ? κα? ε?ρ?νη παντ? τ? ?ργαζομ?ν? τ? ?γαθ?ν, ?ουδα?? τε πρ?τον κα? ?λληνι. 11?ο? γ?ρ ?στιν προσωπολημψ?α παρ? τ? Θε?. 12??σοι γ?ρ ?ν?μω? ?μαρτον, ?ν?μω? κα? ?πολο?νται? κα? ?σοι ?ν ν?μ? ?μαρτον, δι? ν?μου κριθ?σονται? 13?ο? γ?ρ ο? ?κροατα? ν?μου δ?καιοι παρ? τ? Θε?, ?λλ’ ο? ποιητα? ν?μου δικαιωθ?σονται. 14??ταν γ?ρ ?θνη τ? μ? ν?μον ?χοντα φ?σει τ? το? ν?μου ποι?σιν, ο?τοι ν?μον μ? ?χοντε? ?αυτο?? ε?σιν ν?μο?? 15?ο?τινε? ?νδε?κνυνται τ? ?ργον το? ν?μου γραπτ?ν ?ν τα?? καρδ?αι? α?τ?ν, συμμαρτυρο?ση? α?τ?ν τ?? συνειδ?σεω? κα? μεταξ? ?λλ?λων τ?ν λογισμ?ν κατηγορο?ντων ? κα? ?πολογουμ?νων, 16??ν ??? ?μ?ρ? ??τε? κρ?νει ? Θε?? τ? κρυπτ? τ?ν ?νθρ?πων κατ? τ? ε?αγγ?λι?ν μου δι? Χριστο? ?ησο?. The Jews and the Law17?Ε? δ? σ? ?ουδα?ο? ?πονομ?ζ? κα? ?παναπα?? ν?μ? κα? καυχ?σαι ?ν Θε? 18?κα? γιν?σκει? τ? θ?λημα κα? δοκιμ?ζει? τ? διαφ?ροντα κατηχο?μενο? ?κ το? ν?μου, 19?π?ποιθ?? τε σεαυτ?ν ?δηγ?ν ε?ναι τυφλ?ν, φ?? τ?ν ?ν σκ?τει, 20?παιδευτ?ν ?φρ?νων, διδ?σκαλον νηπ?ων, ?χοντα τ?ν μ?ρφωσιν τ?? γν?σεω? κα? τ?? ?ληθε?α? ?ν τ? ν?μ?? 21?? ο?ν διδ?σκων ?τερον σεαυτ?ν ο? διδ?σκει?; ? κηρ?σσων μ? κλ?πτειν κλ?πτει?; 22?? λ?γων μ? μοιχε?ειν μοιχε?ει?; ? βδελυσσ?μενο? τ? ε?δωλα ?εροσυλε??; 23??? ?ν ν?μ? καυχ?σαι, δι? τ?? παραβ?σεω? το? ν?μου τ?ν Θε?ν ?τιμ?ζει?; 24?τ? γ?ρ “?νομα το? Θεο? δι’ ?μ?? βλασφημε?ται ?ν το?? ?θνεσιν,”b καθ?? γ?γραπται. 25?Περιτομ? μ?ν γ?ρ ?φελε? ??ν ν?μον πρ?σσ??? ??ν δ? παραβ?τη? ν?μου ??, ? περιτομ? σου ?κροβυστ?α γ?γονεν. 26???ν ο?ν ? ?κροβυστ?α τ? δικαι?ματα το? ν?μου φυλ?σσ?, ο?χ ? ?κροβυστ?α α?το? ε?? περιτομ?ν λογισθ?σεται; 27?κα? κρινε? ? ?κ φ?σεω? ?κροβυστ?α τ?ν ν?μον τελο?σα σ? τ?ν δι? γρ?μματο? κα? περιτομ?? παραβ?την ν?μου. 28?Ο? γ?ρ ? ?ν τ? φανερ? ?ουδα??? ?στιν, ο?δ? ? ?ν τ? φανερ? ?ν σαρκ? περιτομ?? 29??λλ’ ? ?ν τ? κρυπτ? ?ουδα?ο?, κα? περιτομ? καρδ?α? ?ν πνε?ματι ο? γρ?μματι, ο? ? ?παινο? ο?κ ?ξ ?νθρ?πων ?λλ’ ?κ το? Θεο?. a 6 Psalm 62:12b 24 Isaiah 52:5Romans 3God Remains Faithful(Psalm 147:1-20; Hebrews 10:1-18)1?Τ? ο?ν τ? περισσ?ν το? ?ουδα?ου, ? τ?? ? ?φ?λεια τ?? περιτομ??; 2?πολ? κατ? π?ντα τρ?πον. πρ?τον μ?ν γ?ρ ?τι ?πιστε?θησαν τ? λ?για το? Θεο?. 3?Τ? γ?ρ; ε? ?π?στησ?ν τινε?, μ? ? ?πιστ?α α?τ?ν τ?ν π?στιν το? Θεο? καταργ?σει; 4?μ? γ?νοιτο? γιν?σθω δ? ? Θε?? ?ληθ??, π?? δ? ?νθρωπο? ψε?στη?, καθ??* γ?γραπται“?πω? ?ν δικαιωθ?? ?ν το?? λ?γοι? σουκα? νικ?σει? ?ν τ? κρ?νεσθα? σε.”a 5?Ε? δ? ? ?δικ?α ?μ?ν Θεο? δικαιοσ?νην συν?στησιν, τ? ?ρο?μεν; μ? ?δικο? ? Θε?? ? ?πιφ?ρων τ?ν ?ργ?ν; κατ? ?νθρωπον λ?γω. 6?μ? γ?νοιτο? ?πε? π?? κρινε? ? Θε?? τ?ν κ?σμον; 7?ε? δ? ? ?λ?θεια το? Θεο? ?ν τ? ?μ? ψε?σματι ?περ?σσευσεν ε?? τ?ν δ?ξαν α?το?, τ? ?τι κ?γ? ?? ?μαρτωλ?? κρ?νομαι; 8?κα? μ? καθ?? βλασφημο?μεθα κα? καθ?? φασ?ν τινε? ?μ?? λ?γειν ?τι “Ποι?σωμεν τ? κακ? ?να ?λθ? τ? ?γαθ?;” ?ν τ? κρ?μα ?νδικ?ν ?στιν. There is No One Righteous(Psalm 14:1-7)9?Τ? ο?ν; προεχ?μεθα; ο? π?ντω?? προ?τιασ?μεθα γ?ρ ?ουδα?ου? τε κα? ?λληνα? π?ντα? ?φ’ ?μαρτ?αν ε?ναι, 10?καθ?? γ?γραπται ?τι“Ο?κ ?στιν δ?καιο?ο?δ? ε??, 11?ο?κ ?στιν ? συν?ων,ο?κ ?στιν ? ?κζητ?ν τ?ν Θε?ν? 12?π?ντε? ?ξ?κλιναν,?μα ?χρε?θησαν?ο?κ ?στιν ? ποι?ν χρηστ?τητα,ο?κ ?στιν ?ω? ?ν??.b 13?τ?φο? ?νε?γμ?νο? ? λ?ρυγξ α?τ?ν,τα?? γλ?σσαι? α?τ?ν ?δολιο?σαν,c??? ?σπ?δων ?π? τ? χε?λη α?τ?ν?d 14??ν τ? στ?μα ?ρ?? κα? πικρ?α? γ?μει?e 15??ξε?? ο? π?δε? α?τ?ν ?κχ?αι α?μα, 16?σ?ντριμμα κα? ταλαιπωρ?α ?ν τα?? ?δο?? α?τ?ν, 17?κα? ?δ?ν ε?ρ?νη? ο?κ ?γνωσαν.f 18?ο?κ ?στιν φ?βο? Θεο? ?π?ναντι τ?ν ?φθαλμ?ν α?τ?ν.”g 19?Ο?δαμεν δ? ?τι ?σα ? ν?μο? λ?γει το?? ?ν τ? ν?μ? λαλε?, ?να π?ν στ?μα φραγ? κα? ?π?δικο? γ?νηται π?? ? κ?σμο? τ? Θε?? 20?δι?τι ?ξ ?ργων ν?μου ο? δικαιωθ?σεται π?σα σ?ρξ ?ν?πιον α?το?? δι? γ?ρ ν?μου ?π?γνωσι? ?μαρτ?α?. Righteousness through Faith21?Νυν? δ? χωρ?? ν?μου δικαιοσ?νη Θεο? πεφαν?ρωται, μαρτυρουμ?νη ?π? το? ν?μου κα? τ?ν προφητ?ν, 22?δικαιοσ?νη δ? Θεο? δι? π?στεω? ?ησο? Χριστο?, ε?? π?ντα? το?? πιστε?οντα?? ο? γ?ρ ?στιν διαστολ?? 23?π?ντε? γ?ρ ?μαρτον κα? ?στερο?νται τ?? δ?ξη? το? Θεο?, 24?δικαιο?μενοι δωρε?ν τ? α?το? χ?ριτι δι? τ?? ?πολυτρ?σεω? τ?? ?ν Χριστ? ?ησο?? 25??ν προ?θετο ? Θε?? ?λαστ?ριον δι? [τ??] π?στεω? ?ν τ? α?το? α?ματι, ε?? ?νδειξιν τ?? δικαιοσ?νη? α?το? δι? τ?ν π?ρεσιν τ?ν προγεγον?των ?μαρτημ?των 26??ν τ? ?νοχ? το? Θεο?, πρ?? τ?ν ?νδειξιν τ?? δικαιοσ?νη? α?το? ?ν τ? ν?ν καιρ?, ε?? τ? ε?ναι α?τ?ν δ?καιον κα? δικαιο?ντα τ?ν ?κ π?στεω? ?ησο?. 27?Πο? ο?ν ? κα?χησι?; ?ξεκλε?σθη. δι? πο?ου ν?μου; τ?ν ?ργων; ο?χ?, ?λλ? δι? ν?μου π?στεω?. 28?λογιζ?μεθα γ?ρ δικαιο?σθαι π?στει ?νθρωπον χωρ?? ?ργων ν?μου. 29?? ?ουδα?ων ? Θε?? μ?νον; ο?χ? κα? ?θν?ν; να? κα? ?θν?ν, 30?ε?περ ε?? ? Θε??, ?? δικαι?σει περιτομ?ν ?κ π?στεω? κα? ?κροβυστ?αν δι? τ?? π?στεω?. 31?Ν?μον ο?ν καταργο?μεν δι? τ?? π?στεω?; μ? γ?νοιτο, ?λλ? ν?μον ?στ?νομεν. a 4 Psalm 51:4b 10-12 Psalms 14:1-3; 53:1-3c 13 Psalm 5:9d 13 Psalm 140:3e 14 Psalm 10:7f 15-17 Isaiah 59:7,8g 18 Psalm 36:1Romans 4Abraham Justified by Faith(Genesis 15:1-7; Galatians 3:1-9; Hebrews 11:8-19; James 2:14-26)1?Τ? ο?ν ?ρο?μεν ε?ρηκ?ναι ?βρα?μ τ?ν προπ?τορα ?μ?ν κατ? σ?ρκα; 2?ε? γ?ρ ?βρα?μ ?ξ ?ργων ?δικαι?θη, ?χει κα?χημα? ?λλ’ ο? πρ?? Θε?ν, 3?τ? γ?ρ ? γραφ? λ?γει; “?π?στευσεν δ? ?βρα?μ τ? Θε?, κα? ?λογ?σθη α?τ? ε?? δικαιοσ?νην.”a 4?Τ? δ? ?ργαζομ?ν? ? μισθ?? ο? λογ?ζεται κατ? χ?ριν ?λλ? κατ? ?φε?λημα? 5?τ? δ? μ? ?ργαζομ?ν?, πιστε?οντι δ? ?π? τ?ν δικαιο?ντα τ?ν ?σεβ?, λογ?ζεται ? π?στι? α?το? ε?? δικαιοσ?νην, 6?καθ?περ κα? Δαυ?δ λ?γει τ?ν μακαρισμ?ν το? ?νθρ?που ? ? Θε?? λογ?ζεται δικαιοσ?νην χωρ?? ?ργων 7?“Μακ?ριοι ?ν ?φ?θησαν α? ?νομ?αικα? ?ν ?πεκαλ?φθησαν α? ?μαρτ?αι? 8?μακ?ριο? ?ν?ρ ο?ο? μ? λογ?σηται Κ?ριο? ?μαρτ?αν.”b 9?? μακαρισμ?? ο?ν ο?το? ?π? τ?ν περιτομ?ν ? κα? ?π? τ?ν ?κροβυστ?αν; λ?γομεν γ?ρ ?λογ?σθη τ? ?βρα?μ ? π?στι? ε?? δικαιοσ?νην. 10?π?? ο?ν ?λογ?σθη; ?ν περιτομ? ?ντι ? ?ν ?κροβυστ??; ο?κ ?ν περιτομ? ?λλ’ ?ν ?κροβυστ??? 11?Κα? σημε?ον ?λαβεν περιτομ?? σφραγ?δα τ?? δικαιοσ?νη? τ?? π?στεω? τ?? ?ν τ? ?κροβυστ??, ε?? τ? ε?ναι α?τ?ν πατ?ρα π?ντων τ?ν πιστευ?ντων δι’ ?κροβυστ?α?, ε?? τ? λογισθ?ναι [κα?] α?το?? τ?ν δικαιοσ?νην, 12?κα? πατ?ρα περιτομ?? το?? ο?κ ?κ περιτομ?? μ?νον ?λλ? κα? το?? στοιχο?σιν το?? ?χνεσιν τ?? ?ν ?κροβυστ?? π?στεω? το? πατρ?? ?μ?ν ?βρα?μ. Abraham Receives the Promise(Genesis 15:8-21; Numbers 34:1-15)13?Ο? γ?ρ δι? ν?μου ? ?παγγελ?α τ? ?βρα?μ ? τ? σπ?ρματι α?το?, τ? κληρον?μον α?τ?ν ε?ναι κ?σμου, ?λλ? δι? δικαιοσ?νη? π?στεω?. 14?ε? γ?ρ ο? ?κ ν?μου κληρον?μοι, κεκ?νωται ? π?στι? κα? κατ?ργηται ? ?παγγελ?α? 15?? γ?ρ ν?μο? ?ργ?ν κατεργ?ζεται? ο? δ? ο?κ ?στιν ν?μο?, ο?δ? παρ?βασι?. 16?Δι? το?το ?κ π?στεω?, ?να κατ? χ?ριν, ε?? τ? ε?ναι βεβα?αν τ?ν ?παγγελ?αν παντ? τ? σπ?ρματι, ο? τ? ?κ το? ν?μου μ?νον ?λλ? κα? τ? ?κ π?στεω? ?βρα?μ,—?? ?στιν πατ?ρ π?ντων ?μ?ν, 17?καθ?? γ?γραπται ?τι “Πατ?ρα πολλ?ν ?θν?ν τ?θεικ? σε”c—κατ?ναντι ο? ?π?στευσεν Θεο? το? ζωοποιο?ντο? το?? νεκρο?? κα? καλο?ντο? τ? μ? ?ντα ?? ?ντα? 18??? παρ’ ?λπ?δα ?π’ ?λπ?δι ?π?στευσεν ε?? τ? γεν?σθαι α?τ?ν πατ?ρα πολλ?ν ?θν?ν κατ? τ? ε?ρημ?νον “Ο?τω? ?σται τ? σπ?ρμα σου?”d 19?κα? μ? ?σθεν?σα? τ? π?στει κατεν?ησεν τ? ?αυτο? σ?μα [?δη] νενεκρωμ?νον, ?κατονταετ?? που ?π?ρχων, κα? τ?ν ν?κρωσιν τ?? μ?τρα? Σ?ρρα?? 20?ε?? δ? τ?ν ?παγγελ?αν το? Θεο? ο? διεκρ?θη τ? ?πιστ??, ?λλ? ?νεδυναμ?θη τ? π?στει, δο?? δ?ξαν τ? Θε? 21?κα? πληροφορηθε?? ?τι ? ?π?γγελται δυνατ?? ?στιν κα? ποι?σαι. 22?δι? κα? “?λογ?σθη α?τ? ε?? δικαιοσ?νην.”e 23?Ο?κ ?γρ?φη δ? δι’ α?τ?ν μ?νον ?τι “?λογ?σθη α?τ?,” 24??λλ? κα? δι’ ?μ??, ο?? μ?λλει λογ?ζεσθαι, το?? πιστε?ουσιν ?π? τ?ν ?γε?ραντα ?ησο?ν τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ?κ νεκρ?ν, 25??? παρεδ?θη δι? τ? παραπτ?ματα ?μ?ν κα? ?γ?ρθη δι? τ?ν δικα?ωσιν ?μ?ν. a 3 Genesis 15:6b 7-8 Psalm 32:1,2c 17 Genesis 17:5d 18 Genesis 15:5e 22 Genesis 15:6Romans 5The Triumph of Faith(John 14:27-31)1?Δικαιωθ?ντε? ο?ν ?κ π?στεω? ε?ρ?νην ?χομεν*a πρ?? τ?ν Θε?ν δι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, 2?δι’ ο? κα? τ?ν προσαγωγ?ν ?σχ?καμεν τ? π?στει ε?? τ?ν χ?ριν τα?την ?ν ? ?στ?καμεν, κα? καυχ?μεθα ?π’ ?λπ?δι τ?? δ?ξη? το? Θεο?. 3?Ο? μ?νον δ?, ?λλ? κα? καυχ?μεθα ?ν τα?? θλ?ψεσιν, ε?δ?τε? ?τι ? θλ?ψι? ?πομον?ν κατεργ?ζεται, 4?? δ? ?πομον? δοκιμ?ν, ? δ? δοκιμ? ?λπ?δα? 5?? δ? ?λπ?? ο? καταισχ?νει, ?τι ? ?γ?πη το? Θεο? ?κκ?χυται ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν δι? Πνε?ματο? ?γ?ου το? δοθ?ντο? ?μ?ν. Christ's Sacrifice for the Ungodly(Genesis 22:1-10; John 3:16-21)6??τι γ?ρ Χριστ?? ?ντων ?μ?ν ?σθεν?ν ?τι κατ? καιρ?ν ?π?ρ ?σεβ?ν ?π?θανεν. 7?μ?λι? γ?ρ ?π?ρ δικα?ου τι? ?ποθανε?ται? ?π?ρ γ?ρ το? ?γαθο? τ?χα τι? κα? τολμ? ?ποθανε?ν? 8?συν?στησιν δ? τ?ν ?αυτο? ?γ?πην ε?? ?μ?? ? Θε?? ?τι ?τι ?μαρτωλ?ν ?ντων ?μ?ν Χριστ?? ?π?ρ ?μ?ν ?π?θανεν. 9?Πολλ? ο?ν μ?λλον δικαιωθ?ντε? ν?ν ?ν τ? α?ματι α?το? σωθησ?μεθα δι’ α?το? ?π? τ?? ?ργ??. 10?ε? γ?ρ ?χθρο? ?ντε? κατηλλ?γημεν τ? Θε? δι? το? θαν?του το? Υ?ο? α?το?, πολλ? μ?λλον καταλλαγ?ντε? σωθησ?μεθα ?ν τ? ζω? α?το?? 11?ο? μ?νον δ?, ?λλ? κα? καυχ?μενοι ?ν τ? Θε? δι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, δι’ ο? ν?ν τ?ν καταλλαγ?ν ?λ?βομεν. Death in Adam, Life in Christ(Genesis 3:1-7; Genesis 7:1-5; 2 Peter 3:1-9)12?Δι? το?το ?σπερ δι’ ?ν?? ?νθρ?που ? ?μαρτ?α ε?? τ?ν κ?σμον ε?σ?λθεν, κα? δι? τ?? ?μαρτ?α? ? θ?νατο?, κα? ο?τω? ε?? π?ντα? ?νθρ?που? ? θ?νατο? δι?λθεν, ?φ’ ? π?ντε? ?μαρτον? 13??χρι γ?ρ ν?μου ?μαρτ?α ?ν ?ν κ?σμ?, ?μαρτ?α δ? ο?κ ?λλογε?ται μ? ?ντο? ν?μου? 14??λλ? ?βασ?λευσεν ? θ?νατο? ?π? ?δ?μ μ?χρι Μω?σ?ω? κα? ?π? το?? μ? ?μαρτ?σαντα? ?π? τ? ?μοι?ματι τ?? παραβ?σεω? ?δ?μ, ?? ?στιν τ?πο? το? μ?λλοντο?. 15??λλ’ ο?χ ?? τ? παρ?πτωμα, ο?τω? κα? τ? χ?ρισμα? ε? γ?ρ τ? το? ?ν?? παραπτ?ματι ο? πολλο? ?π?θανον, πολλ? μ?λλον ? χ?ρι? το? Θεο? κα? ? δωρε? ?ν χ?ριτι τ? το? ?ν?? ?νθρ?που ?ησο? Χριστο? ε?? το?? πολλο?? ?περ?σσευσεν. 16?κα? ο?χ ?? δι’ ?ν?? ?μαρτ?σαντο? τ? δ?ρημα? τ? μ?ν γ?ρ κρ?μα ?ξ ?ν?? ε?? κατ?κριμα, τ? δ? χ?ρισμα ?κ πολλ?ν παραπτωμ?των ε?? δικα?ωμα. 17?ε? γ?ρ τ? το? ?ν?? παραπτ?ματι ? θ?νατο? ?βασ?λευσεν δι? το? ?ν??, πολλ? μ?λλον ο? τ?ν περισσε?αν τ?? χ?ριτο? κα? τ?? δωρε?? τ?? δικαιοσ?νη? λαμβ?νοντε? ?ν ζω? βασιλε?σουσιν δι? το? ?ν?? ?ησο? Χριστο?. 18??ρα ο?ν ?? δι’ ?ν?? παραπτ?ματο? ε?? π?ντα? ?νθρ?που? ε?? κατ?κριμα, ο?τω? κα? δι’ ?ν?? δικαι?ματο? ε?? π?ντα? ?νθρ?που? ε?? δικα?ωσιν ζω??? 19??σπερ γ?ρ δι? τ?? παρακο?? το? ?ν?? ?νθρ?που ?μαρτωλο? κατεστ?θησαν ο? πολλο?, ο?τω? κα? δι? τ?? ?πακο?? το? ?ν?? δ?καιοι κατασταθ?σονται ο? πολλο?. 20?Ν?μο? δ? παρεισ?λθεν ?να πλεον?σ? τ? παρ?πτωμα? ο? δ? ?πλε?νασεν ? ?μαρτ?α, ?περεπερ?σσευσεν ? χ?ρι?, 21??να ?σπερ ?βασ?λευσεν ? ?μαρτ?α ?ν τ? θαν?τ?, ο?τω? κα? ? χ?ρι? βασιλε?σ? δι? δικαιοσ?νη? ε?? ζω?ν α??νιον δι? ?ησο? Χριστο? το? Κυρ?ου ?μ?ν. a 1 WH and NE ?χωμενRomans 6Dead to Sin, Alive to God(2 Corinthians 4:7-18)1?Τ? ο?ν ?ρο?μεν; ?πιμ?νωμεν τ? ?μαρτ??, ?να ? χ?ρι? πλεον?σ?; 2?μ? γ?νοιτο. ο?τινε? ?πεθ?νομεν τ? ?μαρτ??, π?? ?τι ζ?σομεν ?ν α?τ?; 3?? ?γνοε?τε ?τι ?σοι ?βαπτ?σθημεν ε?? Χριστ?ν ?ησο?ν, ε?? τ?ν θ?νατον α?το? ?βαπτ?σθημεν; 4?συνετ?φημεν ο?ν α?τ? δι? το? βαπτ?σματο? ε?? τ?ν θ?νατον, ?να ?σπερ ?γ?ρθη Χριστ?? ?κ νεκρ?ν δι? τ?? δ?ξη? το? Πατρ??, ο?τω? κα? ?με?? ?ν καιν?τητι ζω?? περιπατ?σωμεν. 5?Ε? γ?ρ σ?μφυτοι γεγ?ναμεν τ? ?μοι?ματι το? θαν?του α?το?, ?λλ? κα? τ?? ?ναστ?σεω? ?σ?μεθα? 6?το?το γιν?σκοντε?, ?τι ? παλαι?? ?μ?ν ?νθρωπο? συνεσταυρ?θη, ?να καταργηθ? τ? σ?μα τ?? ?μαρτ?α?, το? μηκ?τι δουλε?ειν ?μ?? τ? ?μαρτ??? 7?? γ?ρ ?ποθαν?ν δεδικα?ωται ?π? τ?? ?μαρτ?α?. 8?Ε? δ? ?πεθ?νομεν σ?ν Χριστ?, πιστε?ομεν ?τι κα? συζ?σομεν* α?τ?, 9?ε?δ?τε? ?τι Χριστ?? ?γερθε?? ?κ νεκρ?ν ο?κ?τι ?ποθν?σκει, θ?νατο? α?το? ο?κ?τι κυριε?ει. 10?? γ?ρ ?π?θανεν, τ? ?μαρτ?? ?π?θανεν ?φ?παξ? ? δ? ζ?, ζ? τ? Θε?. 11?ο?τω? κα? ?με?? λογ?ζεσθε ?αυτο?? ε?ναι νεκρο?? μ?ν τ? ?μαρτ?? ζ?ντα? δ? τ? Θε? ?ν Χριστ? ?ησο?. 12?Μ? ο?ν βασιλευ?τω ? ?μαρτ?α ?ν τ? θνητ? ?μ?ν σ?ματι ε?? τ? ?πακο?ειν τα?? ?πιθυμ?αι? α?το?, 13?μηδ? παριστ?νετε τ? μ?λη ?μ?ν ?πλα ?δικ?α? τ? ?μαρτ??, ?λλ? παραστ?σατε ?αυτο?? τ? Θε? ?σε? ?κ νεκρ?ν ζ?ντα? κα? τ? μ?λη ?μ?ν ?πλα δικαιοσ?νη? τ? Θε?, 14??μαρτ?α γ?ρ ?μ?ν ο? κυριε?σει? ο? γ?ρ ?στε ?π? ν?μον ?λλ? ?π? χ?ριν. The Wages of Sin(1 Peter 3:14-22)15?Τ? ο?ν; ?μαρτ?σωμεν ?τι ο?κ ?σμ?ν ?π? ν?μον ?λλ? ?π? χ?ριν; μ? γ?νοιτο. 16?ο?κ ο?δατε ?τι ? παριστ?νετε ?αυτο?? δο?λου? ε?? ?πακο?ν, δο?λο? ?στε ? ?πακο?ετε, ?τοι ?μαρτ?α? ε?? θ?νατον ? ?πακο?? ε?? δικαιοσ?νην; 17?χ?ρι? δ? τ? Θε? ?τι ?τε δο?λοι τ?? ?μαρτ?α?, ?πηκο?σατε δ? ?κ καρδ?α? ε?? ?ν παρεδ?θητε τ?πον διδαχ??, 18??λευθερωθ?ντε? δ? ?π? τ?? ?μαρτ?α? ?δουλ?θητε τ? δικαιοσ?ν?. 19??νθρ?πινον λ?γω δι? τ?ν ?σθ?νειαν τ?? σαρκ?? ?μ?ν. ?σπερ γ?ρ παρεστ?σατε τ? μ?λη ?μ?ν δο?λα τ? ?καθαρσ?? κα? τ? ?νομ?? ε?? τ?ν ?νομ?αν, ο?τω? ν?ν παραστ?σατε τ? μ?λη ?μ?ν δο?λα τ? δικαιοσ?ν? ε?? ?γιασμ?ν. 20??τε γ?ρ δο?λοι ?τε τ?? ?μαρτ?α?, ?λε?θεροι ?τε τ? δικαιοσ?ν?. 21?τ?να ο?ν καρπ?ν ε?χετε τ?τε; ?φ’ ο?? ν?ν ?παισχ?νεσθε? τ? γ?ρ τ?λο? ?κε?νων θ?νατο?. 22?νυν? δ? ?λευθερωθ?ντε? ?π? τ?? ?μαρτ?α? δουλωθ?ντε? δ? τ? Θε?, ?χετε τ?ν καρπ?ν ?μ?ν ε?? ?γιασμ?ν, τ? δ? τ?λο? ζω?ν α??νιον. 23?τ? γ?ρ ?ψ?νια τ?? ?μαρτ?α? θ?νατο?, τ? δ? χ?ρισμα το? Θεο? ζω? α??νιο? ?ν Χριστ? ?ησο? τ? Κυρ?? ?μ?ν. Romans 7Release from the Law(Galatians 3:15-25)1?? ?γνοε?τε, ?δελφο?, γιν?σκουσιν γ?ρ ν?μον λαλ?, ?τι ? ν?μο? κυριε?ει το? ?νθρ?που ?φ’ ?σον χρ?νον ζ?; 2?? γ?ρ ?πανδρο? γυν? τ? ζ?ντι ?νδρ? δ?δεται ν?μ?? ??ν δ? ?ποθ?ν? ? ?ν?ρ, κατ?ργηται ?π? το? ν?μου το? ?νδρ??. 3??ρα ο?ν ζ?ντο? το? ?νδρ?? μοιχαλ?? χρηματ?σει ??ν γ?νηται ?νδρ? ?τ?ρ?? ??ν δ? ?ποθ?ν? ? ?ν?ρ, ?λευθ?ρα ?στ?ν ?π? το? ν?μου, το? μ? ε?ναι α?τ?ν μοιχαλ?δα γενομ?νην ?νδρ? ?τ?ρ?. 4??στε, ?δελφο? μου, κα? ?με?? ?θανατ?θητε τ? ν?μ? δι? το? σ?ματο? το? Χριστο?, ε?? τ? γεν?σθαι ?μ?? ?τ?ρ?, τ? ?κ νεκρ?ν ?γερθ?ντι, ?να καρποφορ?σωμεν τ? Θε?. 5??τε γ?ρ ?μεν ?ν τ? σαρκ?, τ? παθ?ματα τ?ν ?μαρτι?ν τ? δι? το? ν?μου ?νηργε?το ?ν το?? μ?λεσιν ?μ?ν ε?? τ? καρποφορ?σαι τ? θαν?τ?? 6?νυν? δ? κατηργ?θημεν ?π? το? ν?μου, ?ποθαν?ντε? ?ν ? κατειχ?μεθα, ?στε δουλε?ειν ?μ?? ?ν καιν?τητι πνε?ματο? κα? ο? παλαι?τητι γρ?μματο?. God's Law is Holy7?Τ? ο?ν ?ρο?μεν; ? ν?μο? ?μαρτ?α; μ? γ?νοιτο? ?λλ? τ?ν ?μαρτ?αν ο?κ ?γνων ε? μ? δι? ν?μου? τ?ν τε γ?ρ ?πιθυμ?αν ο?κ ?δειν ε? μ? ? ν?μο? ?λεγεν “Ο?κ ?πιθυμ?σει??”a 8??φορμ?ν δ? λαβο?σα ? ?μαρτ?α δι? τ?? ?ντολ?? κατειργ?σατο ?ν ?μο? π?σαν ?πιθυμ?αν? χωρ?? γ?ρ ν?μου ?μαρτ?α νεκρ?. 9??γ? δ? ?ζων χωρ?? ν?μου ποτ?? ?λθο?ση? δ? τ?? ?ντολ?? ? ?μαρτ?α ?ν?ζησεν, ?γ? δ? ?π?θανον, 10?κα? ε?ρ?θη μοι ? ?ντολ? ? ε?? ζω?ν, α?τη ε?? θ?νατον? 11?? γ?ρ ?μαρτ?α ?φορμ?ν λαβο?σα δι? τ?? ?ντολ?? ?ξηπ?τησ?ν με κα? δι’ α?τ?? ?π?κτεινεν. 12??στε ? μ?ν ν?μο? ?γιο?, κα? ? ?ντολ? ?γ?α κα? δικα?α κα? ?γαθ?. Struggling with Sin13?Τ? ο?ν ?γαθ?ν ?μο? ?γ?νετο θ?νατο?; μ? γ?νοιτο? ?λλ? ? ?μαρτ?α, ?να φαν? ?μαρτ?α, δι? το? ?γαθο? μοι κατεργαζομ?νη θ?νατον, ?να γ?νηται καθ’ ?περβολ?ν ?μαρτωλ?? ? ?μαρτ?α δι? τ?? ?ντολ??. 14?Ο?δαμεν γ?ρ ?τι ? ν?μο? πνευματικ?? ?στιν? ?γ? δ? σ?ρκιν?? ε?μι, πεπραμ?νο? ?π? τ?ν ?μαρτ?αν. 15?? γ?ρ κατεργ?ζομαι ο? γιν?σκω? ο? γ?ρ ? θ?λω το?το πρ?σσω, ?λλ’ ? μισ? το?το ποι?. 16?ε? δ? ? ο? θ?λω το?το ποι?, σ?μφημι τ? ν?μ? ?τι καλ??. 17?νυν? δ? ο?κ?τι ?γ? κατεργ?ζομαι α?τ? ?λλ? ? ο?κο?σα* ?ν ?μο? ?μαρτ?α. 18?Ο?δα γ?ρ ?τι ο?κ ο?κε? ?ν ?μο?, το?τ’ ?στιν ?ν τ? σαρκ? μου, ?γαθ?ν? τ? γ?ρ θ?λειν παρ?κειτα? μοι, τ? δ? κατεργ?ζεσθαι τ? καλ?ν ο?? 19?ο? γ?ρ ? θ?λω ποι? ?γαθ?ν, ?λλ? ? ο? θ?λω κακ?ν το?το πρ?σσω. 20?ε? δ? ? ο? θ?λω ?γ? το?το ποι?, ο?κ?τι ?γ? κατεργ?ζομαι α?τ? ?λλ? ? ο?κο?σα ?ν ?μο? ?μαρτ?α. 21?Ε?ρ?σκω ?ρα τ?ν ν?μον τ? θ?λοντι ?μο? ποιε?ν τ? καλ?ν, ?τι ?μο? τ? κακ?ν παρ?κειται? 22?συν?δομαι γ?ρ τ? ν?μ? το? Θεο? κατ? τ?ν ?σω ?νθρωπον, 23?βλ?πω δ? ?τερον ν?μον ?ν το?? μ?λεσ?ν μου ?ντιστρατευ?μενον τ? ν?μ? το? νο?? μου κα? α?χμαλωτ?ζοντ? με ?ν τ? ν?μ? τ?? ?μαρτ?α? τ? ?ντι ?ν το?? μ?λεσ?ν μου. 24?Ταλα?πωρο? ?γ? ?νθρωπο?? τ?? με ??σεται ?κ το? σ?ματο? το? θαν?του το?του; 25?χ?ρι? [δ?] τ? Θε? δι? ?ησο? Χριστο? το? Κυρ?ου ?μ?ν.?ρα ο?ν α?τ?? ?γ? τ? μ?ν νο? δουλε?ω ν?μ? Θεο?, τ? δ? σαρκ? ν?μ? ?μαρτ?α?. a 7 Exodus 20:17; Deuteronomy 5:21Romans 8Living in the Spirit(Galatians 5:16-26)1?Ο?δ?ν ?ρα ν?ν κατ?κριμα το?? ?ν Χριστ? ?ησο?.a 2?? γ?ρ ν?μο? το? Πνε?ματο? τ?? ζω?? ?ν Χριστ? ?ησο? ?λευθ?ρωσ?ν σεb ?π? το? ν?μου τ?? ?μαρτ?α? κα? το? θαν?του. 3?τ? γ?ρ ?δ?νατον το? ν?μου, ?ν ? ?σθ?νει δι? τ?? σαρκ??, ? Θε?? τ?ν ?αυτο? Υ??ν π?μψα? ?ν ?μοι?ματι σαρκ?? ?μαρτ?α? κα? περ? ?μαρτ?α? κατ?κρινεν τ?ν ?μαρτ?αν ?ν τ? σαρκ?, 4??να τ? δικα?ωμα το? ν?μου πληρωθ? ?ν ?μ?ν το?? μ? κατ? σ?ρκα περιπατο?σιν ?λλ? κατ? πνε?μα. 5?Ο? γ?ρ κατ? σ?ρκα ?ντε? τ? τ?? σαρκ?? φρονο?σιν, ο? δ? κατ? πνε?μα τ? το? πνε?ματο?. 6?τ? γ?ρ φρ?νημα τ?? σαρκ?? θ?νατο?, τ? δ? φρ?νημα το? πνε?ματο? ζω? κα? ε?ρ?νη. 7?δι?τι τ? φρ?νημα τ?? σαρκ?? ?χθρα ε?? Θε?ν? τ? γ?ρ ν?μ? το? Θεο? ο?χ ?ποτ?σσεται, ο?δ? γ?ρ δ?ναται? 8?ο? δ? ?ν σαρκ? ?ντε? Θε? ?ρ?σαι ο? δ?νανται. 9??με?? δ? ο?κ ?στ? ?ν σαρκ? ?λλ? ?ν πνε?ματι, ε?περ Πνε?μα Θεο? ο?κε? ?ν ?μ?ν. ε? δ? τι? Πνε?μα Χριστο? ο?κ ?χει, ο?το? ο?κ ?στιν α?το?. 10?ε? δ? Χριστ?? ?ν ?μ?ν, τ? μ?ν σ?μα νεκρ?ν δι? ?μαρτ?αν, τ? δ? πνε?μα ζω? δι? δικαιοσ?νην. 11?ε? δ? τ? Πνε?μα το? ?γε?ραντο? τ?ν ?ησο?ν ?κ νεκρ?ν ο?κε? ?ν ?μ?ν, ? ?γε?ρα? ??κ νεκρ?ν? ? Χριστ?ν ?ησο?νc ζωοποι?σει κα? τ? θνητ? σ?ματα ?μ?ν δι? το? ?νοικο?ντο? α?το? Πνε?ματο? ?ν ?μ?ν. Heirs with Christ(Genesis 21:1-8; Galatians 4:1-7)12??ρα ο?ν, ?δελφο?, ?φειλ?ται ?σμ?ν, ο? τ? σαρκ? το? κατ? σ?ρκα ζ?ν. 13?ε? γ?ρ κατ? σ?ρκα ζ?τε, μ?λλετε ?ποθν?σκειν? ε? δ? πνε?ματι τ?? πρ?ξει? το? σ?ματο? θανατο?τε, ζ?σεσθε. 14??σοι γ?ρ Πνε?ματι Θεο? ?γονται, ο?τοι υ?ο? ε?σιν ? Θεο?. 15?Ο? γ?ρ ?λ?βετε πνε?μα δουλε?α? π?λιν ε?? φ?βον, ?λλ? ?λ?βετε πνε?μα υ?οθεσ?α?, ?ν ? κρ?ζομεν “?ββ? ? Πατ?ρ.” 16?α?τ? τ? Πνε?μα συμμαρτυρε? τ? πνε?ματι ?μ?ν ?τι ?σμ?ν τ?κνα Θεο?. 17?ε? δ? τ?κνα, κα? κληρον?μοι? κληρον?μοι μ?ν Θεο?, συνκληρον?μοι δ? Χριστο?, ε?περ συμπ?σχομεν ?να κα? συνδοξασθ?μεν. Future Glory(2 Corinthians 5:1-10)18?Λογ?ζομαι γ?ρ ?τι ο?κ ?ξια τ? παθ?ματα το? ν?ν καιρο? πρ?? τ?ν μ?λλουσαν δ?ξαν ?ποκαλυφθ?ναι ε?? ?μ??. 19?? γ?ρ ?ποκαραδοκ?α τ?? κτ?σεω? τ?ν ?ποκ?λυψιν τ?ν υ??ν το? Θεο? ?πεκδ?χεται. 20?τ? γ?ρ μαται?τητι ? κτ?σι? ?πετ?γη, ο?χ ?κο?σα, ?λλ? δι? τ?ν ?ποτ?ξαντα, ?φ’ ?λπ?δι 21??τι* κα? α?τ? ? κτ?σι? ?λευθερωθ?σεται ?π? τ?? δουλε?α? τ?? φθορ?? ε?? τ?ν ?λευθερ?αν τ?? δ?ξη? τ?ν τ?κνων το? Θεο?. 22?Ο?δαμεν γ?ρ ?τι π?σα ? κτ?σι? συστεν?ζει κα? συνωδ?νει ?χρι το? ν?ν? 23?ο? μ?νον δ?, ?λλ? κα? α?το? τ?ν ?παρχ?ν το? Πνε?ματο? ?χοντε? ?με?? κα? α?το? ?ν ?αυτο?? στεν?ζομεν, υ?οθεσ?αν ?πεκδεχ?μενοι, τ?ν ?πολ?τρωσιν το? σ?ματο? ?μ?ν. 24?τ? γ?ρ ?λπ?δι ?σ?θημεν? ?λπ?? δ? βλεπομ?νη ο?κ ?στιν ?λπ??? ? γ?ρ βλ?πει τι?, τ? ?λπ?ζει; 25?ε? δ? ? ο? βλ?πομεν ?λπ?ζομεν, δι’ ?πομον?? ?πεκδεχ?μεθα. 26??σα?τω? δ? κα? τ? Πνε?μα συναντιλαμβ?νεται τ? ?σθενε?? ?μ?ν? τ? γ?ρ τ? προσευξ?μεθα καθ? δε? ο?κ ο?δαμεν, ?λλ? α?τ? τ? Πνε?μα ?περεντυγχ?νει στεναγμο?? ?λαλ?τοι?? 27?? δ? ?ραυν?ν τ?? καρδ?α? ο?δεν τ? τ? φρ?νημα το? Πνε?ματο?, ?τι κατ? Θε?ν ?ντυγχ?νει ?π?ρ ?γ?ων. God Works In All Things(Ephesians 1:3-14)28?Ο?δαμεν δ? ?τι το?? ?γαπ?σιν τ?ν Θε?ν π?ντα συνεργε? (? θε??) ε?? ?γαθ?ν, το?? κατ? πρ?θεσιν κλητο?? ο?σιν. 29??τι ο?? προ?γνω, κα? προ?ρισεν συμμ?ρφου? τ?? ε?κ?νο? το? Υ?ο? α?το?, ε?? τ? ε?ναι α?τ?ν πρωτ?τοκον ?ν πολλο?? ?δελφο??? 30?ο?? δ? προ?ρισεν, το?του? κα? ?κ?λεσεν? κα? ο?? ?κ?λεσεν, το?του? κα? ?δικα?ωσεν? ο?? δ? ?δικα?ωσεν, το?του? κα? ?δ?ξασεν. 31?Τ? ο?ν ?ρο?μεν πρ?? τα?τα; ε? ? Θε?? ?π?ρ ?μ?ν, τ?? καθ’ ?μ?ν; 32??? γε το? ?δ?ου Υ?ο? ο?κ ?φε?σατο, ?λλ? ?π?ρ ?μ?ν π?ντων παρ?δωκεν α?τ?ν, π?? ο?χ? κα? σ?ν α?τ? τ? π?ντα ?μ?ν χαρ?σεται; 33?τ?? ?γκαλ?σει κατ? ?κλεκτ?ν Θεο?; Θε?? ? δικαι?ν? 34?τ?? ? κατακριν?ν; Χριστ?? ?ησο?? ? ?ποθαν?ν, μ?λλον δ? ?γερθε??, ?? ?κα?? ?στιν ?ν δεξι? το? Θεο?, ?? κα? ?ντυγχ?νει ?π?ρ ?μ?ν. More than Conquerors(Psalm 44:1-26)35?Τ?? ?μ?? χωρ?σει ?π? τ?? ?γ?πη? το? Χριστο?; θλ?ψι? ? στενοχωρ?α ? διωγμ?? ? λιμ?? ? γυμν?τη? ? κ?νδυνο? ? μ?χαιρα; 36?καθ?? γ?γραπται ?τι“?νεκεν σο? θανατο?μεθα ?λην τ?ν ?μ?ραν,?λογ?σθημεν ?? πρ?βατα σφαγ??.”d 37??λλ’ ?ν το?τοι? π?σιν ?περνικ?μεν δι? το? ?γαπ?σαντο? ?μ??. 38?π?πεισμαι γ?ρ ?τι ο?τε θ?νατο? ο?τε ζω? ο?τε ?γγελοι ο?τε ?ρχα? ο?τε ?νεστ?τα ο?τε μ?λλοντα ο?τε δυν?μει? 39?ο?τε ?ψωμα ο?τε β?θο? ο?τε τι? κτ?σι? ?τ?ρα δυν?σεται ?μ?? χωρ?σαι ?π? τ?? ?γ?πη? το? Θεο? τ?? ?ν Χριστ? ?ησο? τ? Κυρ?? ?μ?ν. a 1 BYZ and TR include μ? κατ? σ?ρκα περιπατο?σιν, ?λλ? κατ? πνε?μα.b 2 BYZ and TR ?λευθ?ρωσ?ν μεc 11 NA, BYZ, and TR Χριστ?νd 36 Psalm 44:22Romans 9Paul's Concern for the Jews1??λ?θειαν λ?γω ?ν Χριστ?, ο? ψε?δομαι, συμμαρτυρο?ση? μοι τ?? συνειδ?σε?? μου ?ν Πνε?ματι ?γ??, 2??τι λ?πη μο? ?στιν μεγ?λη κα? ?δι?λειπτο? ?δ?νη τ? καρδ?? μου. 3?η?χ?μην γ?ρ ?ν?θεμα ε?ναι α?τ?? ?γ? ?π? το? Χριστο? ?π?ρ τ?ν ?δελφ?ν μου τ?ν συγγεν?ν μου κατ? σ?ρκα, 4?ο?τιν?? ε?σιν ?σραηλ?ται, ?ν ? υ?οθεσ?α κα? ? δ?ξα κα? α? διαθ?και κα? ? νομοθεσ?α κα? ? λατρε?α κα? α? ?παγγελ?αι, 5??ν ο? πατ?ρε?, κα? ?ξ ?ν ? Χριστ?? τ? κατ? σ?ρκα, ? ?ν ?π? π?ντων Θε?? ε?λογητ?? ε?? το?? α??να?, ?μ?ν. God's Sovereign Choice(Genesis 25:19-28; Malachi 1:1-5)6?Ο?χ ο?ον δ? ?τι ?κπ?πτωκεν ? λ?γο? το? Θεο?. ο? γ?ρ π?ντε? ο? ?ξ ?σρα?λ, ο?τοι ?σρα?λ? 7?ο?δ’ ?τι ε?σ?ν σπ?ρμα ?βρα?μ, π?ντε? τ?κνα, ?λλ’ “?ν ?σα?κ κληθ?σετα? σοι σπ?ρμα.”aa 8?το?τ’ ?στιν, ο? τ? τ?κνα τ?? σαρκ?? τα?τα τ?κνα το? Θεο?, ?λλ? τ? τ?κνα τ?? ?παγγελ?α? λογ?ζεται ε?? σπ?ρμα. 9??παγγελ?α? γ?ρ ? λ?γο? ο?το? “Κατ? τ?ν καιρ?ν το?τον ?λε?σομαι κα? ?σται τ? Σ?ρρ? υ???.”b 10?Ο? μ?νον δ?, ?λλ? κα? ?εβ?κκα ?ξ ?ν?? κο?την ?χουσα, ?σα?κ το? πατρ?? ?μ?ν? 11?μ?πω γ?ρ γεννηθ?ντων μηδ? πραξ?ντων τι ?γαθ?ν ? φα?λον, ?να ? κατ’ ?κλογ?ν πρ?θεσι? το? Θεο? μ?ν?, 12?ο?κ ?ξ ?ργων ?λλ’ ?κ το? καλο?ντο?, ?ρρ?θη α?τ? ?τι “? με?ζων δουλε?σει τ? ?λ?σσονι?”c 13?καθ??* γ?γραπται Τ?ν “?ακ?β ?γ?πησα, τ?ν δ? ?σα? ?μ?σησα.”d 14?Τ? ο?ν ?ρο?μεν; μ? ?δικ?α παρ? τ? θε?; μ? γ?νοιτο. 15?τ? Μω?σε? γ?ρ λ?γει“?λε?σω ?ν ?ν ?λε?,κα? ο?κτιρ?σω* ?ν ?ν ο?κτ?ρω*.”e 16??ρα ο?ν ο? το? θ?λοντο? ο?δ? το? τρ?χοντο?, ?λλ? το? ?λε?ντο? Θεο?. 17?λ?γει γ?ρ ? γραφ? τ? Φαρα? ?τι “Ε?? α?τ? το?το ?ξ?γειρ? σε, ?πω? ?νδε?ξωμαι ?ν σο? τ?ν δ?ναμ?ν μου, κα? ?πω? διαγγελ? τ? ?νομ? μου ?ν π?σ? τ? γ?.”f 18??ρα ο?ν ?ν θ?λει ?λεε?, ?ν δ? θ?λει σκληρ?νει. The Calling of the Gentiles19??ρε?? μοι ο?ν “Τ? ?ο?ν? ?τι μ?μφεται; τ? γ?ρ βουλ?ματι α?το? τ?? ?νθ?στηκεν;” 20?? ?νθρωπε, μενο?νγε σ? τ?? ε? ? ?νταποκριν?μενο? τ? Θε?; μ? ?ρε? τ? πλ?σμα τ? πλ?σαντι “Τ? με ?πο?ησα? ο?τω?;”g 21?? ο?κ ?χει ?ξουσ?αν ? κεραμε?? το? πηλο? ?κ το? α?το? φυρ?ματο? ποι?σαι ? μ?ν ε?? τιμ?ν σκε?ο?, ? δ? ε?? ?τιμ?αν; 22?Ε? δ? θ?λων ? Θε?? ?νδε?ξασθαι τ?ν ?ργ?ν κα? γνωρ?σαι τ? δυνατ?ν α?το? ?νεγκεν ?ν πολλ? μακροθυμ?? σκε?η ?ργ?? κατηρτισμ?να ε?? ?π?λειαν, 23?κα? ?να γνωρ?σ? τ?ν πλο?τον τ?? δ?ξη? α?το? ?π? σκε?η ?λ?ου?, ? προητο?μασεν ε?? δ?ξαν, 24?ο?? κα? ?κ?λεσεν ?μ?? ο? μ?νον ?ξ ?ουδα?ων ?λλ? κα? ?ξ ?θν?ν; 25??? κα? ?ν τ? ?ση? λ?γει“Καλ?σω τ?ν ο? λα?ν μου λα?ν μουκα? τ?ν ο?κ ?γαπημ?νην ?γαπημ?νην?”h 26?Κα?“?σται ?ν τ? τ?π? ο? ?ρρ?θη α?το??‘Ο? λα?? μου ?με??,’?κε? κληθ?σονται‘Υ?ο? Θεο? ζ?ντο?.’”i 27??σα?α? δ? κρ?ζει ?π?ρ το? ?σρα?λ“??ν ? ? ?ριθμ?? τ?ν υ??ν ?σρα?λ ?? ? ?μμο? τ?? θαλ?σση?,τ? ?π?λειμμα σωθ?σεται? 28?λ?γον γ?ρ συντελ?ν κα? συντ?μνωνποι?σει Κ?ριο? ?π? τ?? γ??.”j 29?Κα? καθ?? προε?ρηκεν ?σα?α?“Ε? μ? Κ?ριο? Σαβα?θ ?γκατ?λιπεν ?μ?ν σπ?ρμα,?? Σ?δομα ?ν ?γεν?θημενκα? ?? Γ?μορρα ?ν ?μοι?θημεν.”k Israel's Unbelief30?Τ? ο?ν ?ρο?μεν; ?τι ?θνη τ? μ? δι?κοντα δικαιοσ?νην κατ?λαβεν δικαιοσ?νην, δικαιοσ?νην δ? τ?ν ?κ π?στεω?? 31??σρα?λ δ? δι?κων ν?μον δικαιοσ?νη? ε?? ν?μον ο?κ ?φθασεν. 32?δι? τ?; ?τι ο?κ ?κ π?στεω? ?λλ’ ?? ?ξ ?ργων? προσ?κοψαν τ? λ?θ? το? προσκ?μματο?, 33?καθ?? γ?γραπται“?δο? τ?θημι ?ν Σι?ν λ?θον προσκ?μματο?κα? π?τραν σκανδ?λου,κα? ? πιστε?ων ?π’ α?τ?ο? καταισχυνθ?σεται.”l a 7 Genesis 21:12b 9 Genesis 18:10,14c 12 Genesis 25:23d 13 Malachi 1:2,3e 15 Exodus 33:19f 17 Exodus 9:16g 20 Isaiah 29:16; 45:9; Jeremiah 18:6h 25 Hosea 2:23i 26 Hosea 1:10j 27-28 Isaiah 10:22,23k 29 Isaiah 1:9l 33 Isaiah 8:14; 28:16Romans 10The Word Brings Salvation1??δελφο?, ? μ?ν ε?δοκ?α τ?? ?μ?? καρδ?α? κα? ? δ?ησι? πρ?? τ?ν Θε?ν ?π?ρ α?τ?ν ε?? σωτηρ?αν. 2?μαρτυρ? γ?ρ α?το?? ?τι ζ?λον Θεο? ?χουσιν, ?λλ’ ο? κατ’ ?π?γνωσιν? 3??γνοο?ντε? γ?ρ τ?ν το? Θεο? δικαιοσ?νην, κα? τ?ν ?δ?αν [δικαιοσ?νην] ζητο?ντε? στ?σαι, τ? δικαιοσ?ν? το? Θεο? ο?χ ?πετ?γησαν. 4?τ?λο? γ?ρ ν?μου Χριστ?? ε?? δικαιοσ?νην παντ? τ? πιστε?οντι. 5?Μω?σ?? γ?ρ γρ?φει ?τι τ?ν δικαιοσ?νην τ?ν ?κ ?το?? ν?μου [?τι] “? ποι?σα? [α?τ?] ?νθρωπο? ζ?σεται ?ν α?τ?.”a 6?? δ? ?κ π?στεω? δικαιοσ?νη ο?τω? λ?γει “Μ? ε?π?? ?ν τ? καρδ?? σου ‘Τ?? ?ναβ?σεται ε?? τ?ν ο?ραν?ν;’b το?τ’ ?στιν Χριστ?ν καταγαγε?ν? 7?? ‘Τ?? καταβ?σεται ε?? τ?ν ?βυσσον;’c το?τ’ ?στιν Χριστ?ν ?κ νεκρ?ν ?ναγαγε?ν.” 8??λλ? τ? λ?γει; “?γγ?? σου τ? ??μ? ?στιν, ?ν τ? στ?ματ? σου κα? ?ν τ? καρδ?? σου?”d το?τ’ ?στιν τ? ??μα τ?? π?στεω? ? κηρ?σσομεν. 9??τι ??ν ?μολογ?σ?? ?ν τ? στ?ματ? σου “Κ?ριον ?ησο?ν,” κα? πιστε?σ?? ?ν τ? καρδ?? σου ?τι ? Θε?? α?τ?ν ?γειρεν ?κ νεκρ?ν, σωθ?σ?? 10?καρδ?? γ?ρ πιστε?εται ε?? δικαιοσ?νην, στ?ματι δ? ?μολογε?ται ε?? σωτηρ?αν. 11?Λ?γει γ?ρ ? γραφ? “Π?? ? πιστε?ων ?π’ α?τ? ο? καταισχυνθ?σεται.”e 12?ο? γ?ρ ?στιν διαστολ? ?ουδα?ου τε κα? ?λληνο?? ? γ?ρ α?τ?? Κ?ριο? π?ντων, πλουτ?ν ε?? π?ντα? το?? ?πικαλουμ?νου? α?τ?ν? 13?“Π?? γ?ρ ?? ?ν ?πικαλ?σηται τ? ?νομα Κυρ?ου σωθ?σεται.”f 14?Π?? ο?ν ?πικαλ?σωνται ε?? ?ν ο?κ ?π?στευσαν; π?? δ? πιστε?σωσιν ο? ο?κ ?κουσαν; π?? δ? ?κο?σωσιν χωρ?? κηρ?σσοντο?; 15?π?? δ? κηρ?ξωσιν ??ν μ? ?ποσταλ?σιν; καθ??* γ?γραπται “?? ?ρα?οι ο? π?δε? τ?νg ε?αγγελιζομ?νων ?τ?? ?γαθ?.”h 16??λλ’ ο? π?ντε? ?π?κουσαν τ? ε?αγγελ??. ?σα?α? γ?ρ λ?γει “Κ?ριε, τ?? ?π?στευσεν τ? ?κο? ?μ?ν;”i 17??ρα ? π?στι? ?ξ ?κο??, ? δ? ?κο? δι? ??ματο? Χριστο?. 18??λλ? λ?γω, μ? ο?κ ?κουσαν; μενο?νγε“Ε?? π?σαν τ?ν γ?ν ?ξ?λθεν ? φθ?γγο? α?τ?ν,κα? ε?? τ? π?ρατα τ?? ο?κουμ?νη? τ? ??ματα α?τ?ν.”j 19??λλ? λ?γω, μ? ?σρα?λ ο?κ ?γνω; πρ?το? Μω?σ?? λ?γει“?γ? παραζηλ?σω ?μ?? ?π’ ο?κ ?θνει,?π’ ?θνει ?συν?τ? παροργι? ?μ??.”k 20??σα?α? δ? ?ποτολμ? κα? λ?γει“Ε?ρ?θην ??ν? το?? ?μ? μ? ζητο?σιν,?μφαν?? ?γεν?μην το?? ?μ? μ? ?περωτ?σιν.”l 21?Πρ?? δ? τ?ν ?σρα?λ λ?γει“?λην τ?ν ?μ?ραν ?ξεπ?τασα τ?? χε?ρ?? μουπρ?? λα?ν ?πειθο?ντα κα? ?ντιλ?γοντα.”m a 5 Leviticus 18:5b 6 Deuteronomy 30:12c 7 Deuteronomy 30:13d 8 Deuteronomy 30:14e 11 Isaiah 28:16f 13 Joel 2:32g 15 BYZ and TR include ε?αγγελιζομ?νων ε?ρ?νην, τ?νh 15 Isaiah 52:7i 16 Isaiah 53:1j 18 Psalm 19:4k 19 Deuteronomy 32:21l 20 Isaiah 65:1m 21 Isaiah 65:2Romans 11The Remnant of Israel1?Λ?γω ο?ν, μ? ?π?σατο ? Θε?? τ?ν λα?ν α?το?; μ? γ?νοιτο? κα? γ?ρ ?γ? ?σραηλ?τη? ε?μ?, ?κ σπ?ρματο? ?βρα?μ, φυλ?? Βενιαμ?ν. 2?ο?κ ?π?σατο ? Θε?? τ?ν λα?ν α?το? ?ν προ?γνω. ? ο?κ ο?δατε ?ν ?λ?? τ? λ?γει ? γραφ?, ?? ?ντυγχ?νει τ? Θε? κατ? το? ?σρα?λ; 3?“Κ?ριε, το?? προφ?τα? σου ?π?κτειναν, τ? θυσιαστ?ρι? σου κατ?σκαψαν, κ?γ? ?πελε?φθην μ?νο? κα? ζητο?σιν τ?ν ψυχ?ν μου.”a 4??λλ? τ? λ?γει α?τ? ? χρηματισμ??; “Κατ?λιπον ?μαυτ? ?πτακισχιλ?ου? ?νδρα?, ο?τινε? ο?κ ?καμψαν γ?νυ τ? Β?αλ.”b 5?Ο?τω? ο?ν κα? ?ν τ? ν?ν καιρ? λε?μμα* κατ’ ?κλογ?ν χ?ριτο? γ?γονεν? 6?ε? δ? χ?ριτι, ο?κ?τι ?ξ ?ργων, ?πε? ? χ?ρι? ο?κ?τι γ?νεται χ?ρι?.c 7?Τ? ο?ν; ? ?πιζητε? ?σρα?λ, το?το ο?κ ?π?τυχεν, ? δ? ?κλογ? ?π?τυχεν? ο? δ? λοιπο? ?πωρ?θησαν, 8?καθ??* γ?γραπται“?δωκεν α?το?? ? Θε?? πνε?μα καταν?ξεω?,?φθαλμο?? το? μ? βλ?πεινκα? ?τα το? μ? ?κο?ειν,?ω? τ?? σ?μερον ?μ?ρα?.”d 9?Κα? Δαυ?δ λ?γει“Γενηθ?τω ? τρ?πεζα α?τ?ν ε?? παγ?δα κα? ε?? θ?ρανκα? ε?? σκ?νδαλον κα? ε?? ?νταπ?δομα α?το??, 10?σκοτισθ?τωσαν ο? ?φθαλμο? α?τ?ν το? μ? βλ?πειν,κα? τ?ν ν?τον α?τ?ν δι? παντ?? σ?νκαμψον.”e The Ingrafting of the Gentiles11?Λ?γω ο?ν, μ? ?πταισαν ?να π?σωσιν; μ? γ?νοιτο? ?λλ? τ? α?τ?ν παραπτ?ματι ? σωτηρ?α το?? ?θνεσιν, ε?? τ? παραζηλ?σαι α?το??. 12?ε? δ? τ? παρ?πτωμα α?τ?ν πλο?το? κ?σμου κα? τ? ?ττημα α?τ?ν πλο?το? ?θν?ν, π?σ? μ?λλον τ? πλ?ρωμα α?τ?ν. 13??μ?ν δ? λ?γω το?? ?θνεσιν. ?φ’ ?σον μ?ν ο?ν ε?μι ?γ? ?θν?ν ?π?στολο?, τ?ν διακον?αν μου δοξ?ζω, 14?ε? πω? παραζηλ?σω μου τ?ν σ?ρκα κα? σ?σω τιν?? ?ξ α?τ?ν. 15?ε? γ?ρ ? ?ποβολ? α?τ?ν καταλλαγ? κ?σμου, τ?? ? πρ?σλημψι? ε? μ? ζω? ?κ νεκρ?ν; 16?ε? δ? ? ?παρχ? ?γ?α, κα? τ? φ?ραμα? κα? ε? ? ??ζα ?γ?α, κα? ο? κλ?δοι. 17?Ε? δ? τινε? τ?ν κλ?δων ?ξεκλ?σθησαν, σ? δ? ?γρι?λαιο? ?ν ?νεκεντρ?σθη? ?ν α?το?? κα? συνκοινων?? τ?? ??ζη? τ?? πι?τητο? τ?? ?λα?α? ?γ?νου, 18?μ? κατακαυχ? τ?ν κλ?δων? ε? δ? κατακαυχ?σαι, ο? σ? τ?ν ??ζαν βαστ?ζει? ?λλ? ? ??ζα σ?. 19??ρε?? ο?ν “?ξεκλ?σθησαν κλ?δοι ?να ?γ? ?γκεντρισθ?.” 20?καλ??? τ? ?πιστ?? ?ξεκλ?σθησαν, σ? δ? τ? π?στει ?στηκα?. μ? ?ψηλ? φρ?νει, ?λλ? φοβο?? 21?ε? γ?ρ ? Θε?? τ?ν κατ? φ?σιν κλ?δων ο?κ ?φε?σατο, [μ? πω?] ο?δ? σο? φε?σεται. 22??δε ο?ν χρηστ?τητα κα? ?ποτομ?αν Θεο?? ?π? μ?ν το?? πεσ?ντα? ?ποτομ?α, ?π? δ? σ? χρηστ?τη? Θεο?, ??ν ?πιμ?ν?? τ? χρηστ?τητι, ?πε? κα? σ? ?κκοπ?σ?. 23?κ?κε?νοι δ?, ??ν μ? ?πιμ?νωσιν τ? ?πιστ??, ?νκεντρισθ?σονται? δυνατ?? γ?ρ ?στιν ? Θε?? π?λιν ?νκεντρ?σαι α?το??. 24?ε? γ?ρ σ? ?κ τ?? κατ? φ?σιν ?ξεκ?πη? ?γριελα?ου κα? παρ? φ?σιν ?νεκεντρ?σθη? ε?? καλλι?λαιον, π?σ? μ?λλον ο?τοι ο? κατ? φ?σιν ?νκεντρισθ?σονται τ? ?δ?? ?λα??. All Israel Shall Be Saved25?Ο? γ?ρ θ?λω ?μ?? ?γνοε?ν, ?δελφο?, τ? μυστ?ριον το?το, ?να μ? ?τε ?ν ?αυτο?? φρ?νιμοι, ?τι π?ρωσι? ?π? μ?ρου? τ? ?σρα?λ γ?γονεν ?χρι ο? τ? πλ?ρωμα τ?ν ?θν?ν ε?σ?λθ?, 26?κα? ο?τω? π?? ?σρα?λ σωθ?σεται, καθ?? γ?γραπται“?ξει ?κ Σι?ν ? ?υ?μενο?,?ποστρ?ψει ?σεβε?α? ?π? ?ακ?β. 27?κα? α?τη α?το?? ? παρ’ ?μο? διαθ?κη,?ταν ?φ?λωμαι τ?? ?μαρτ?α? α?τ?ν.”f 28?Κατ? μ?ν τ? ε?αγγ?λιον ?χθρο? δι’ ?μ??, κατ? δ? τ?ν ?κλογ?ν ?γαπητο? δι? το?? πατ?ρα?? 29??μεταμ?λητα γ?ρ τ? χαρ?σματα κα? ? κλ?σι? το? Θεο?. 30??σπερ γ?ρ ?με?? ποτε ?πειθ?σατε τ? Θε?, ν?ν δ? ?λε?θητε τ? το?των ?πειθε??, 31?ο?τω? κα? ο?τοι ν?ν ?πε?θησαν τ? ?μετ?ρ? ?λ?ει ?να κα? α?το? ν?ν ?λεηθ?σιν. 32?συν?κλεισεν γ?ρ ? Θε?? το?? π?ντα? ε?? ?πε?θειαν ?να το?? π?ντα? ?λε?σ?. A Hymn of Praise(Romans 16:25-27; Jude 1:24-25)33?? β?θο? πλο?τουκα? σοφ?α? κα? γν?σεω? Θεο???? ?νεξερα?νητα τ? κρ?ματα α?το?κα? ?νεξιχν?αστοι α? ?δο? α?το?. 34?“Τ?? γ?ρ ?γνω νο?ν Κυρ?ου;? τ?? σ?μβουλο? α?το? ?γ?νετο;”g 35?“? τ?? προ?δωκεν α?τ?,κα? ?νταποδοθ?σεται α?τ?;”h 36??τι ?ξ α?το? κα? δι’ α?το? κα? ε?? α?τ?ν τ? π?ντα?α?τ? ? δ?ξα ε?? το?? α??να?? ?μ?ν. a 3 1 Kings 19:10,14b 4 1 Kings 19:18c 6 BYZ and TR include Ε? δ? ?ξ ?ργων, ο?κ?τι ?στ?ν χ?ρι?· ?πε? τ? ?ργον ο?κ?τι ?στ?ν ?ργον.d 8 Isaiah 29:10; Deuteronomy 29:4e 9-10 Psalm 69:22,23f 26-27 Isaiah 59:20,21; 27:9g 34 Isaiah 40:13h 35 Job 41:11Romans 12Living Sacrifices(1 Corinthians 3:16-18; 1 Corinthians 6:18-20)1?Παρακαλ? ο?ν ?μ??, ?δελφο?, δι? τ?ν ο?κτιρμ?ν το? Θεο? παραστ?σαι τ? σ?ματα ?μ?ν θυσ?αν ζ?σαν ?γ?αν ?τ? Θε?? ? ε??ρεστον, τ?ν λογικ?ν λατρε?αν ?μ?ν? 2?κα? μ? συσχηματ?ζεσθε τ? α??νι το?τ?, ?λλ? μεταμορφο?σθε τ? ?νακαιν?σει το? νο??, ε?? τ? δοκιμ?ζειν ?μ?? τ? τ? θ?λημα το? Θεο?, τ? ?γαθ?ν κα? ε??ρεστον κα? τ?λειον. 3?Λ?γω γ?ρ δι? τ?? χ?ριτο? τ?? δοθε?ση? μοι παντ? τ? ?ντι ?ν ?μ?ν, μ? ?περφρονε?ν παρ’ ? δε? φρονε?ν, ?λλ? φρονε?ν ε?? τ? σωφρονε?ν, ?κ?στ? ?? ? Θε?? ?μ?ρισεν μ?τρον π?στεω?. 4?καθ?περ γ?ρ ?ν ?ν? σ?ματι πολλ? μ?λη ?χομεν, τ? δ? μ?λη π?ντα ο? τ?ν α?τ?ν ?χει πρ?ξιν, 5?ο?τω? ο? πολλο? ?ν σ?μ? ?σμεν ?ν Χριστ?, τ? δ? καθ’ ε?? ?λλ?λων μ?λη. 6??χοντε? δ? χαρ?σματα κατ? τ?ν χ?ριν τ?ν δοθε?σαν ?μ?ν δι?φορα, ε?τε προφητε?αν, κατ? τ?ν ?ναλογ?αν τ?? π?στεω?? 7?ε?τε διακον?αν, ?ν τ? διακον??? ε?τε ? διδ?σκων, ?ν τ? διδασκαλ??? 8?ε?τε ? παρακαλ?ν, ?ν τ? παρακλ?σει? ? μεταδιδο?? ?ν ?πλ?τητι, ? προ?στ?μενο? ?ν σπουδ?, ? ?λε?ν ?ν ?λαρ?τητι. Love, Zeal, Hope, Hospitality(John 13:31-35; 1 John 3:11-24)9?? ?γ?πη ?νυπ?κριτο?. ?ποστυγο?ντε? τ? πονηρ?ν, κολλ?μενοι τ? ?γαθ?? 10?τ? φιλαδελφ?? ε?? ?λλ?λου? φιλ?στοργοι, τ? τιμ? ?λλ?λου? προηγο?μενοι, 11?τ? σπουδ? μ? ?κνηρο?, τ? πνε?ματι ζ?οντε?, τ? Κυρ?? δουλε?οντε?, 12?τ? ?λπ?δι χα?ροντε?, τ? θλ?ψει ?πομ?νοντε?, τ? προσευχ? προσκαρτερο?ντε?, 13?τα?? χρε?αι? τ?ν ?γ?ων κοινωνο?ντε?, τ?ν φιλοξεν?αν δι?κοντε?. Forgiveness(Matthew 18:21-35)14?Ε?λογε?τε το?? δι?κοντα? [?μ??], ε?λογε?τε κα? μ? καταρ?σθε. 15?χα?ρειν μετ? χαιρ?ντων, κλα?ειν μετ? κλαι?ντων. 16?τ? α?τ? ε?? ?λλ?λου? φρονο?ντε?? μ? τ? ?ψηλ? φρονο?ντε? ?λλ? το?? ταπεινο?? συναπαγ?μενοι. μ? γ?νεσθε φρ?νιμοι παρ’ ?αυτο??. 17?μηδεν? κακ?ν ?ντ? κακο? ?ποδιδ?ντε?? προνοο?μενοι καλ? ?ν?πιον π?ντων ?νθρ?πων? 18?ε? δυνατ?ν, τ? ?ξ ?μ?ν μετ? π?ντων ?νθρ?πων ε?ρηνε?οντε?? 19?μ? ?αυτο?? ?κδικο?ντε?, ?γαπητο?, ?λλ? δ?τε τ?πον τ? ?ργ?? γ?γραπται γ?ρ “?μο? ?κδ?κησι?, ?γ? ?νταποδ?σω, λ?γει Κ?ριο?.”a 20??λλ?“??ν πειν? ? ?χθρ?? σου, ψ?μιζε α?τ?ν???ν διψ?, π?τιζε α?τ?ν?το?το γ?ρ ποι?ν?νθρακα? πυρ?? σωρε?σει? ?π? τ?ν κεφαλ?ν α?το?.”b 21?Μ? νικ? ?π? το? κακο?, ?λλ? ν?κα ?ν τ? ?γαθ? τ? κακ?ν. a 19 Deuteronomy 32:35b 20 Proverbs 25:21,22Romans 13Submission to Authorities(1 Peter 2:13-20)1?Π?σα ψυχ? ?ξουσ?αι? ?περεχο?σαι? ?ποτασσ?σθω. ο? γ?ρ ?στιν ?ξουσ?α ε? μ? ?π? Θεο?, α? δ? ο?σαι ?π? Θεο? τεταγμ?ναι ε?σ?ν. 2??στε ? ?ντιτασσ?μενο? τ? ?ξουσ?? τ? το? Θεο? διαταγ? ?νθ?στηκεν? ο? δ? ?νθεστηκ?τε? ?αυτο?? κρ?μα λ?μψονται. 3?ο? γ?ρ ?ρχοντε? ο?κ ε?σ?ν φ?βο? τ? ?γαθ? ?ργ? ?λλ? τ? κακ?. θ?λει? δ? μ? φοβε?σθαι τ?ν ?ξουσ?αν; τ? ?γαθ?ν πο?ει, κα? ?ξει? ?παινον ?ξ α?τ??? 4?Θεο? γ?ρ δι?κον?? ?στιν σο? ε?? τ? ?γαθ?ν. ??ν δ? τ? κακ?ν ποι??, φοβο?? ο? γ?ρ ε?κ? τ?ν μ?χαιραν φορε?? Θεο? γ?ρ δι?κον?? ?στιν, ?κδικο? ε?? ?ργ?ν τ? τ? κακ?ν πρ?σσοντι. 5?Δι? ?ν?γκη ?ποτ?σσεσθαι, ο? μ?νον δι? τ?ν ?ργ?ν ?λλ? κα? δι? τ?ν συνε?δησιν. 6?δι? το?το γ?ρ κα? φ?ρου? τελε?τε? λειτουργο? γ?ρ Θεο? ε?σιν ε?? α?τ? το?το προσκαρτερο?ντε?. 7??π?δοτε π?σιν τ?? ?φειλ??, τ? τ?ν φ?ρον τ?ν φ?ρον, τ? τ? τ?λο? τ? τ?λο?, τ? τ?ν φ?βον τ?ν φ?βον, τ? τ?ν τιμ?ν τ?ν τιμ?ν. Love Fulfills the Law(Leviticus 19:9-18)8?Μηδεν? μηδ?ν ?φε?λετε, ε? μ? τ? ?λλ?λου? ?γαπ?ν? ? γ?ρ ?γαπ?ν τ?ν ?τερον ν?μον πεπλ?ρωκεν. 9?τ? γ?ρ “Ο? μοιχε?σει?,” “Ο? φονε?σει?,” “Ο? κλ?ψει?,” “Ο?κ ?πιθυμ?σει?,”a κα? ε? τι? ?τ?ρα ?ντολ?, ?ν τ? λ?γ? το?τ? ?νακεφαλαιο?ται, ?ν τ? “?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.”b 10?? ?γ?πη τ? πλησ?ον κακ?ν ο?κ ?ργ?ζεται? πλ?ρωμα ο?ν ν?μου ? ?γ?πη. Put On Christ11?Κα? το?το ε?δ?τε? τ?ν καιρ?ν, ?τι ?ρα ?δη ?μ?? ?ξ ?πνου ?γερθ?ναι? ν?ν γ?ρ ?γγ?τερον ?μ?ν ? σωτηρ?α ? ?τε ?πιστε?σαμεν. 12?? ν?ξ προ?κοψεν, ? δ? ?μ?ρα ?γγικεν. ?ποθ?μεθα ο?ν τ? ?ργα το? σκ?του?, ?νδυσ?μεθα δ? τ? ?πλα το? φωτ??. 13??? ?ν ?μ?ρ? ε?σχημ?νω? περιπατ?σωμεν, μ? κ?μοι? κα? μ?θαι?, μ? κο?ται? κα? ?σελγε?αι?, μ? ?ριδι κα? ζ?λ?? 14??λλ? ?νδ?σασθε τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν Χριστ?ν, κα? τ?? σαρκ?? πρ?νοιαν μ? ποιε?σθε ε?? ?πιθυμ?α?. a 9 Exodus 20:13-17; Deuteronomy 5:17-21b 9 Leviticus 19:18Romans 14The Law of Liberty(Matthew 7:1-6; Luke 6:37-42)1?Τ?ν δ? ?σθενο?ντα τ? π?στει προσλαμβ?νεσθε, μ? ε?? διακρ?σει? διαλογισμ?ν. 2??? μ?ν πιστε?ει φαγε?ν π?ντα, ? δ? ?σθεν?ν λ?χανα ?σθ?ει. 3?? ?σθ?ων τ?ν μ? ?σθ?οντα μ? ?ξουθενε?τω, ? δ? μ? ?σθ?ων τ?ν ?σθ?οντα μ? κριν?τω, ? Θε?? γ?ρ α?τ?ν προσελ?βετο. 4?σ? τ?? ε? ? κρ?νων ?λλ?τριον ο?κ?την; τ? ?δ?? κυρ?? στ?κει ? π?πτει? σταθ?σεται δ?, δυνατε? γ?ρ ? Κ?ριο? στ?σαι α?τ?ν. 5??? μ?ν γ?ρ κρ?νει ?μ?ραν παρ’ ?μ?ραν, ?? δ? κρ?νει π?σαν ?μ?ραν? ?καστο? ?ν τ? ?δ?? νο? πληροφορε?σθω. 6?? φρον?ν τ?ν ?μ?ραν Κυρ?? φρονε??a ? ?σθ?ων Κυρ?? ?σθ?ει, ε?χαριστε? γ?ρ τ? Θε?? κα? ? μ? ?σθ?ων Κυρ?? ο?κ ?σθ?ει, κα? ε?χαριστε? τ? Θε?. 7?Ο?δε?? γ?ρ ?μ?ν ?αυτ? ζ?, κα? ο?δε?? ?αυτ? ?ποθν?σκει? 8???ν τε γ?ρ ζ?μεν, τ? Κυρ?? ζ?μεν, ??ν τε ?ποθν?σκωμεν, τ? Κυρ?? ?ποθν?σκομεν. ??ν τε ο?ν ζ?μεν ??ν τε ?ποθν?σκωμεν, το? Κυρ?ου ?σμ?ν. 9?ε?? το?το γ?ρ Χριστ?? ?π?θανεν κα? ?ζησεν, ?να κα? νεκρ?ν κα? ζ?ντων κυριε?σ?. 10?Σ? δ? τ? κρ?νει? τ?ν ?δελφ?ν σου; ? κα? σ? τ? ?ξουθενε?? τ?ν ?δελφ?ν σου; π?ντε? γ?ρ παραστησ?μεθα τ? β?ματι το? Θεο?. 11?γ?γραπται γ?ρ“Ζ? ?γ?, λ?γει Κ?ριο?,?τι ?μο? κ?μψει π?ν γ?νυ,κα? π?σα γλ?σσα ?ξομολογ?σεταιb τ? Θε?.”c 12??ρα ο?ν ?καστο? ?μ?ν περ? ?αυτο? λ?γον δ?σει τ? Θε?. The Law of Love(Ezekiel 14:1-11; 1 Corinthians 8:1-13)13?Μηκ?τι ο?ν ?λλ?λου? κρ?νωμεν? ?λλ? το?το κρ?νατε μ?λλον, τ? μ? τιθ?ναι πρ?σκομμα τ? ?δελφ? ? σκ?νδαλον. 14?Ο?δα κα? π?πεισμαι ?ν Κυρ?? ?ησο? ?τι ο?δ?ν κοιν?ν δι’ ?αυτο?? ε? μ? τ? λογιζομ?ν? τι κοιν?ν ε?ναι, ?κε?ν? κοιν?ν. 15?ε? γ?ρ δι? βρ?μα ? ?δελφ?? σου λυπε?ται, ο?κ?τι κατ? ?γ?πην περιπατε??. μ? τ? βρ?ματ? σου ?κε?νον ?π?λλυε, ?π?ρ ο? Χριστ?? ?π?θανεν. 16?Μ? βλασφημε?σθω ο?ν ?μ?ν τ? ?γαθ?ν. 17?ο? γ?ρ ?στιν ? βασιλε?α το? Θεο? βρ?σι? κα? π?σι?, ?λλ? δικαιοσ?νη κα? ε?ρ?νη κα? χαρ? ?ν Πνε?ματι ?γ??? 18?? γ?ρ ?ν το?τ? δουλε?ων τ? Χριστ? ε??ρεστο? τ? Θε? κα? δ?κιμο? το?? ?νθρ?ποι?. 19??ρα ο?ν τ? τ?? ε?ρ?νη? δι?κωμεν* κα? τ? τ?? ο?κοδομ?? τ?? ε?? ?λλ?λου?. 20?μ? ?νεκεν βρ?ματο? κατ?λυε τ? ?ργον το? Θεο?. π?ντα μ?ν καθαρ?, ?λλ? κακ?ν τ? ?νθρ?π? τ? δι? προσκ?μματο? ?σθ?οντι. 21?καλ?ν τ? μ? φαγε?ν κρ?α μηδ? πιε?ν ο?νον μηδ? ?ν ? ? ?δελφ?? σου προσκ?πτει.d 22?Σ? π?στιν ?ν ?χει? κατ? σεαυτ?ν ?χε ?ν?πιον το? Θεο?. μακ?ριο? ? μ? κρ?νων ?αυτ?ν ?ν ? δοκιμ?ζει? 23?? δ? διακριν?μενο? ??ν φ?γ? κατακ?κριται, ?τι ο?κ ?κ π?στεω?? π?ν δ? ? ο?κ ?κ π?στεω? ?μαρτ?α ?στ?ν.e a 6 BYZ and TR include κα? ? μ? φρον?ν τ?ν ?μ?ραν, κυρ?? ο? φρονε?b 11 Or will give praisec 11 Isaiah 45:23d 21 SBL, BYZ and TR include ? σκανδαλ?ζεται ? ?σθενε?e 23 Some manuscripts place Romans 16:25-27 here, or after Romans 15:33.Romans 15Accept One Another1??φε?λομεν δ? ?με?? ο? δυνατο? τ? ?σθεν?ματα τ?ν ?δυν?των βαστ?ζειν, κα? μ? ?αυτο?? ?ρ?σκειν. 2??καστο? ?μ?ν τ? πλησ?ον ?ρεσκ?τω ε?? τ? ?γαθ?ν πρ?? ο?κοδομ?ν? 3?κα? γ?ρ ? Χριστ?? ο?χ ?αυτ? ?ρεσεν? ?λλ? καθ?? γ?γραπται “Ο? ?νειδισμο? τ?ν ?νειδιζ?ντων σε ?π?πεσαν ?π’ ?μ?.”a 4??σα γ?ρ προεγρ?φη, (π?ντα) ε?? τ?ν ?μετ?ραν διδασκαλ?αν ?γρ?φη, ?να δι? τ?? ?πομον?? κα? δι? τ?? παρακλ?σεω? τ?ν γραφ?ν τ?ν ?λπ?δα ?χωμεν. 5?? δ? Θε?? τ?? ?πομον?? κα? τ?? παρακλ?σεω? δ?η ?μ?ν τ? α?τ? φρονε?ν ?ν ?λλ?λοι? κατ? Χριστ?ν ?ησο?ν, 6??να ?μοθυμαδ?ν ?ν ?ν? στ?ματι δοξ?ζητε τ?ν Θε?ν κα? Πατ?ρα το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?. Christ the Servant of Jews and Gentiles7?Δι? προσλαμβ?νεσθε ?λλ?λου?, καθ?? κα? ? Χριστ?? προσελ?βετο ?μ??*, ε?? δ?ξαν το? Θεο?. 8?λ?γω γ?ρ Χριστ?ν δι?κονον γεγεν?σθαι περιτομ?? ?π?ρ ?ληθε?α? Θεο?, ε?? τ? βεβαι?σαι τ?? ?παγγελ?α? τ?ν πατ?ρων, 9?τ? δ? ?θνη ?π?ρ ?λ?ου? δοξ?σαι τ?ν Θε?ν, καθ?? γ?γραπται“Δι? το?το ?ξομολογ?σομα? σοι ?ν ?θνεσινκα? τ? ?ν?ματ? σου ψαλ?.”b 10?Κα? π?λιν λ?γει“Ε?φρ?νθητε, ?θνη, μετ? το? λαο? α?το?.”c 11?Κα? π?λιν“Α?νε?τε, π?ντα τ? ?θνη, τ?ν Κ?ριον,κα? ?παινεσ?τωσαν α?τ?ν π?ντε? ο? λαο?.”d 12?Κα? π?λιν ?σα?α? λ?γει“?σται ? ??ζα το? ?εσσα?,κα? ? ?νιστ?μενο? ?ρχειν ?θν?ν??π’ α?τ? ?θνη ?λπιο?σιν.”e 13?? δ? Θε?? τ?? ?λπ?δο? πληρ?σαι ?μ?? π?ση? χαρ?? κα? ε?ρ?νη? ?ν τ? πιστε?ειν, ε?? τ? περισσε?ειν ?μ?? ?ν τ? ?λπ?δι ?ν δυν?μει Πνε?ματο? ?γ?ου. Paul the Minister to the Gentiles14?Π?πεισμαι δ?, ?δελφο? μου, κα? α?τ?? ?γ? περ? ?μ?ν, ?τι κα? α?το? μεστο? ?στε ?γαθωσ?νη?, πεπληρωμ?νοι π?ση? τ?? γν?σεω?, δυν?μενοι κα? ?λλ?λου? νουθετε?ν. 15?τολμηρ?τερον* δ? ?γραψα ?μ?ν ?π? μ?ρου?, ?? ?παναμιμν?σκων ?μ??, δι? τ?ν χ?ριν τ?ν δοθε?σ?ν μοι ?π?* το? Θεο? 16?ε?? τ? ε?να? με λειτουργ?ν Χριστο? ?ησο? ε?? τ? ?θνη, ?ερουργο?ντα τ? ε?αγγ?λιον το? Θεο?, ?να γ?νηται ? προσφορ? τ?ν ?θν?ν ε?πρ?σδεκτο?, ?γιασμ?νη ?ν Πνε?ματι ?γ??. 17??χω ο?ν τ?ν κα?χησιν ?ν Χριστ? ?ησο? τ? πρ?? τ?ν Θε?ν? 18?ο? γ?ρ τολμ?σω τι λαλε?ν ?ν ο? κατειργ?σατο Χριστ?? δι’ ?μο? ε?? ?πακο?ν ?θν?ν, λ?γ? κα? ?ργ?, 19??ν δυν?μει σημε?ων κα? τερ?των, ?ν δυν?μει Πνε?ματο? [θεο?]? ?στε με ?π? ?ερουσαλ?μ κα? κ?κλ? μ?χρι το? ?λλυρικο? πεπληρωκ?ναι τ? ε?αγγ?λιον το? Χριστο?. 20?ο?τω? δ? φιλοτιμο?μενον ε?αγγελ?ζεσθαι ο?χ ?που ?νομ?σθη Χριστ??, ?να μ? ?π’ ?λλ?τριον θεμ?λιον ο?κοδομ?, 21??λλ? καθ?? γ?γραπται“?ψονται ? ?ο?? ο?κ ?νηγγ?λη περ? α?το??,κα? ο? ο?κ ?κηκ?ασιν συν?σουσιν.”f 22?Δι? κα? ?νεκοπτ?μην τ? πολλ? το? ?λθε?ν πρ?? ?μ??? Paul's Travel Plans(1 Corinthians 16:5-9)23?Νυν? δ? μηκ?τι τ?πον ?χων ?ν το?? κλ?μασι το?τοι?, ?πιποθ?αν δ? ?χων το? ?λθε?ν πρ?? ?μ?? ?π? ?καν?ν ?τ?ν, 24??? ?ν πορε?ωμαι ε?? τ?ν Σπαν?αν? ?λπ?ζω γ?ρ διαπορευ?μενο? θε?σασθαι ?μ?? κα? ?φ’ ?μ?ν προπεμφθ?ναι ?κε?, ??ν ?μ?ν πρ?τον ?π? μ?ρου? ?μπλησθ?.— 25?Νυν? δ? πορε?ομαι ε?? ?ερουσαλ?μ διακον?ν το?? ?γ?οι?. 26?ε?δ?κησαν* γ?ρ Μακεδον?α κα? ?χα?α κοινων?αν τιν? ποι?σασθαι ε?? το?? πτωχο?? τ?ν ?γ?ων τ?ν ?ν ?ερουσαλ?μ. 27?ε?δ?κησαν* γ?ρ, κα? ?φειλ?ται ε?σ?ν α?τ?ν? ε? γ?ρ το?? πνευματικο?? α?τ?ν ?κοιν?νησαν τ? ?θνη, ?φε?λουσιν κα? ?ν το?? σαρκικο?? λειτουργ?σαι α?το??. 28?Το?το ο?ν ?πιτελ?σα?, κα? σφραγισ?μενο? α?το?? τ?ν καρπ?ν το?τον, ?πελε?σομαι δι’ ?μ?ν ε?? Σπαν?αν? 29?ο?δα δ? ?τι ?ρχ?μενο? πρ?? ?μ?? ?ν πληρ?ματι ε?λογ?α?g Χριστο? ?λε?σομαι. 30?Παρακαλ? δ? ?μ??, ?δελφο?, δι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? κα? δι? τ?? ?γ?πη? το? Πνε?ματο? συναγων?σασθα? μοι ?ν τα?? προσευχα?? ?π?ρ ?μο? πρ?? τ?ν Θε?ν, 31??να ?υσθ? ?π? τ?ν ?πειθο?ντων ?ν τ? ?ουδα?? κα? ? διακον?α μου ? ε?? ?ερουσαλ?μ ε?πρ?σδεκτο? το?? ?γ?οι? γ?νηται, 32??να ?ν χαρ? ?λθ?ν πρ?? ?μ?? δι? θελ?ματο? Θεο? συναναπα?σωμαι ?μ?ν. 33?? δ? Θε?? τ?? ε?ρ?νη? μετ? π?ντων ?μ?ν? ?μ?ν. a 3 Psalm 69:9b 9 2 Samuel 22:50; Psalm 18:49c 10 Deuteronomy 32:43d 11 Psalm 117:1e 12 Isaiah 11:10f 21 Isaiah 52:15g 29 TR and BYZ include το? ε?αγγελ?ου το?Romans 16Personal Greetings and Love1?Συν?στημι δ? ?μ?ν Φο?βην τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν, ο?σαν ?κα?? δι?κονονa τ?? ?κκλησ?α? τ?? ?ν Κενχρεα??, 2??να α?τ?ν προσδ?ξησθε ?ν Κυρ?? ?ξ?ω? τ?ν ?γ?ων, κα? παραστ?τε α?τ? ?ν ? ?ν ?μ?ν χρ?ζ? πρ?γματι? κα? γ?ρ α?τ? προστ?τι? πολλ?ν ?γεν?θη κα? ?μο? α?το?. 3??σπ?σασθε Πρ?σκανb κα? ?κ?λαν το?? συνεργο?? μου ?ν Χριστ? ?ησο?, 4?ο?τινε? ?π?ρ τ?? ψυχ?? μου τ?ν ?αυτ?ν τρ?χηλον ?π?θηκαν, ο?? ο?κ ?γ? μ?νο? ε?χαριστ? ?λλ? κα? π?σαι α? ?κκλησ?αι τ?ν ?θν?ν, 5?κα? τ?ν κατ’ ο?κον α?τ?ν ?κκλησ?αν.?σπ?σασθε ?πα?νετον τ?ν ?γαπητ?ν μου, ?? ?στιν ?παρχ? τ?? ?σ?α? ε?? Χριστ?ν. 6??σπ?σασθε Μαρι?ν, ?τι? πολλ? ?κοπ?ασεν ε?? ?μ??. 7??σπ?σασθε ?νδρ?νικον κα? ?ουν?αν το?? συγγενε?? μου κα? συναιχμαλ?του? μου, ο?τιν?? ε?σιν ?π?σημοι ?ν το?? ?ποστ?λοι?, ο? κα? πρ? ?μο? γ?γοναν ?ν Χριστ?. 8??σπ?σασθε ?μπλι?τον τ?ν ?γαπητ?ν μου ?ν Κυρ??. 9??σπ?σασθε Ο?ρβαν?ν τ?ν συνεργ?ν ?μ?ν ?ν Χριστ? κα? Στ?χυν τ?ν ?γαπητ?ν μου. 10??σπ?σασθε ?πελλ?ν τ?ν δ?κιμον ?ν Χριστ?.?σπ?σασθε το?? ?κ τ?ν ?ριστοβο?λου. 11??σπ?σασθε ?ρ?δ?ωνα τ?ν συγγεν? μου.?σπ?σασθε το?? ?κ τ?ν Ναρκ?σσου το?? ?ντα? ?ν Κυρ??. 12??σπ?σασθε Τρ?φαιναν κα? Τρυφ?σαν τ?? κοπι?σα? ?ν Κυρ??.?σπ?σασθε Περσ?δα τ?ν ?γαπητ?ν, ?τι? πολλ? ?κοπ?ασεν ?ν Κυρ??. 13??σπ?σασθε ?ο?φον τ?ν ?κλεκτ?ν ?ν Κυρ?? κα? τ?ν μητ?ρα α?το? κα? ?μο?. 14??σπ?σασθε ?σ?νκριτον, Φλ?γοντα, ?ρμ?ν, Πατρ?βαν, ?ρμ?ν, κα? το?? σ?ν α?το?? ?δελφο??. 15??σπ?σασθε Φιλ?λογον κα? ?ουλ?αν, Νηρ?α κα? τ?ν ?δελφ?ν α?το?, κα? ?λυμπ?ν, κα? το?? σ?ν α?το?? π?ντα? ?γ?ου?. 16??σπ?σασθε ?λλ?λου? ?ν φιλ?ματι ?γ??.?σπ?ζονται ?μ?? α? ?κκλησ?αι π?σαι το? Χριστο?. Avoid Divisions17?Παρακαλ? δ? ?μ??, ?δελφο?, σκοπε?ν το?? τ?? διχοστασ?α? κα? τ? σκ?νδαλα παρ? τ?ν διδαχ?ν ?ν ?με?? ?μ?θετε ποιο?ντα?, κα? ?κκλ?νετε ?π’ α?τ?ν? 18?ο? γ?ρ τοιο?τοι τ? Κυρ?? ?μ?ν Χριστ? ο? δουλε?ουσιν ?λλ? τ? ?αυτ?ν κοιλ??, κα? δι? τ?? χρηστολογ?α? κα? ε?λογ?α? ?ξαπατ?σιν τ?? καρδ?α? τ?ν ?κ?κων. 19?? γ?ρ ?μ?ν ?πακο? ε?? π?ντα? ?φ?κετο? ?φ’ ?μ?ν ο?ν χα?ρω, θ?λω δ? ?μ?? σοφο?? ε?ναι ε?? τ? ?γαθ?ν, ?κερα?ου? δ? ε?? τ? κακ?ν. 20?? δ? Θε?? τ?? ε?ρ?νη? συντρ?ψει τ?ν Σαταν?ν ?π? το?? π?δα? ?μ?ν ?ν τ?χει. ? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? ?Χριστο?? μεθ’ ?μ?ν. Greetings from Paul's Companions21??σπ?ζεται ?μ?? Τιμ?θεο? ? συνεργ?? μου, κα? Λο?κιο? κα? ??σων κα? Σωσ?πατρο? ο? συγγενε?? μου. 22??σπ?ζομαι ?μ?? ?γ? Τ?ρτιο? ? γρ?ψα? τ?ν ?πιστολ?ν ?ν Κυρ??. 23??σπ?ζεται ?μ?? Γ??ο? ? ξ?νο? μου κα? ?λη? τ?? ?κκλησ?α?.?σπ?ζεται ?μ?? ?ραστο? ? ο?κον?μο? τ?? π?λεω? κα? Κο?αρτο? ? ?δελφ??.c Doxology(Romans 11:33-36; Jude 1:24-25)25?Τ? δ? δυναμ?ν? ?μ?? στηρ?ξαι κατ? τ? ε?αγγ?λι?ν μου κα? τ? κ?ρυγμα ?ησο? Χριστο?, κατ? ?ποκ?λυψιν μυστηρ?ου χρ?νοι? α?ων?οι? σεσιγημ?νου, 26?φανερωθ?ντο? δ? ν?ν δι? τε γραφ?ν προφητικ?ν κατ’ ?πιταγ?ν το? α?ων?ου Θεο? ε?? ?πακο?ν π?στεω? ε?? π?ντα τ? ?θνη γνωρισθ?ντο?, 27?μ?ν? σοφ? Θε?, δι? ?ησο? Χριστο?, ? ? δ?ξα ε?? το?? α??να? ?τ?ν α??νων?? ?μ?ν. a 1 Or deaconessb 3 Or Priscillac 23 SBL, BYZ, and TR include 24 ? χ?ρι? το? κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? μετ? π?ντων ?μ?ν. ?μ?ν.1 Corinthians1 Corinthians 1Greetings from Paul(2 Corinthians 1:1-2)1?Πα?λο? κλητ?? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? δι? θελ?ματο? Θεο? κα? Σωσθ?νη? ? ?δελφ?? 2?Τ? ?κκλησ?? το? Θεο? ?τ? ο?σ? ?ν Κορ?νθ??, ? ??γιασμ?νοι? ?ν Χριστ? ?ησο??, κλητο?? ?γ?οι?, σ?ν π?σιν το?? ?πικαλουμ?νοι? τ? ?νομα το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? ?ν παντ? τ?π?, α?τ?ν κα? ?μ?ν? 3?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. Thanksgiving(Philippians 1:3-11; Colossians 1:3-14; 2 Thessalonians 1:3-4)4?Ε?χαριστ? τ? Θε? ?μου? π?ντοτε περ? ?μ?ν ?π? τ? χ?ριτι το? Θεο? τ? δοθε?σ? ?μ?ν ?ν Χριστ? ?ησο?, 5??τι ?ν παντ? ?πλουτ?σθητε ?ν α?τ?, ?ν παντ? λ?γ? κα? π?σ? γν?σει, 6?καθ?? τ? μαρτ?ριον το? Χριστο? ?βεβαι?θη ?ν ?μ?ν, 7??στε ?μ?? μ? ?στερε?σθαι ?ν μηδεν? χαρ?σματι, ?πεκδεχομ?νου? τ?ν ?ποκ?λυψιν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?? 8??? κα? βεβαι?σει ?μ?? ?ω? τ?λου? ?νεγκλ?του? ?ν τ? ?μ?ρ? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?. 9?πιστ?? ? Θε??, δι’ ο? ?κλ?θητε ε?? κοινων?αν το? Υ?ο? α?το? ?ησο? Χριστο? το? Κυρ?ου ?μ?ν. Unity in the Church(Psalm 133:1-3; Ephesians 4:1-16)10?Παρακαλ? δ? ?μ??, ?δελφο?, δι? το? ?ν?ματο? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ?να τ? α?τ? λ?γητε π?ντε?, κα? μ? ? ?ν ?μ?ν σχ?σματα, ?τε δ? κατηρτισμ?νοι ?ν τ? α?τ? νο? κα? ?ν τ? α?τ? γν?μ?. 11??δηλ?θη γ?ρ μοι περ? ?μ?ν, ?δελφο? μου, ?π? τ?ν Χλ?η?, ?τι ?ριδε? ?ν ?μ?ν ε?σιν. 12?λ?γω δ? το?το, ?τι ?καστο? ?μ?ν λ?γει “?γ? μ?ν ε?μι Πα?λου,” “?γ? δ? ?πολλ?,” “?γ? δ? Κηφ?,”a “?γ? δ? Χριστο?.” 13?Μεμ?ρισται ? Χριστ??; μ? Πα?λο? ?σταυρ?θη ?π?ρ ?μ?ν, ? ε?? τ? ?νομα Πα?λου ?βαπτ?σθητε; 14?ε?χαριστ? [τ? θε?] ?τι ο?δ?να ?μ?ν ?β?πτισα ε? μ? Κρ?σπον κα? Γ??ον? 15??να μ? τι? ε?π? ?τι ε?? τ? ?μ?ν ?νομα ?βαπτ?σθητε. 16??β?πτισα δ? κα? τ?ν Στεφαν? ο?κον? λοιπ?ν ο?κ ο?δα ε? τινα ?λλον ?β?πτισα. 17?ο? γ?ρ ?π?στειλ?ν με Χριστ?? βαπτ?ζειν ?λλ? ε?αγγελ?ζεσθαι, ο?κ ?ν σοφ?? λ?γου, ?να μ? κενωθ? ? σταυρ?? το? Χριστο?. The Message of the Cross18?? λ?γο? γ?ρ ? το? σταυρο? το?? μ?ν ?πολλυμ?νοι? μωρ?α ?στ?ν, το?? δ? σ?ζομ?νοι? ?μ?ν δ?ναμι? Θεο? ?στιν. 19?γ?γραπται γ?ρ“?πολ? τ?ν σοφ?αν τ?ν σοφ?ν,κα? τ?ν σ?νεσιν τ?ν συνετ?ν ?θετ?σω.”b 20?Πο? σοφ??; πο? γραμματε??; πο? συζητητ?? το? α??νο? το?του; ο?χ? ?μ?ρανεν ? Θε?? τ?ν σοφ?αν το? κ?σμου; 21??πειδ? γ?ρ ?ν τ? σοφ?? το? Θεο? ο?κ ?γνω ? κ?σμο? δι? τ?? σοφ?α? τ?ν Θε?ν, ε?δ?κησεν ? Θε?? δι? τ?? μωρ?α? το? κηρ?γματο? σ?σαι το?? πιστε?οντα?. 22??πειδ? κα? ?ουδα?οι σημε?α α?το?σιν κα? ?λληνε? σοφ?αν ζητο?σιν, 23??με?? δ? κηρ?σσομεν Χριστ?ν ?σταυρωμ?νον, ?ουδα?οι? μ?ν σκ?νδαλον, ?θνεσιν δ? μωρ?αν, 24?α?το?? δ? το?? κλητο??, ?ουδα?οι? τε κα? ?λλησιν, Χριστ?ν Θεο? δ?ναμιν κα? Θεο? σοφ?αν. 25??τι τ? μωρ?ν το? Θεο? σοφ?τερον τ?ν ?νθρ?πων ?στ?ν, κα? τ? ?σθεν?? το? Θεο? ?σχυρ?τερον τ?ν ?νθρ?πων. Wisdom from God26?Βλ?πετε γ?ρ τ?ν κλ?σιν ?μ?ν, ?δελφο?, ?τι ο? πολλο? σοφο? κατ? σ?ρκα, ο? πολλο? δυνατο?, ο? πολλο? ε?γενε??? 27??λλ? τ? μωρ? το? κ?σμου ?ξελ?ξατο ? Θε?? ?να καταισχ?ν? το?? σοφο??, κα? τ? ?σθεν? το? κ?σμου ?ξελ?ξατο ? Θε?? ?να καταισχ?ν? τ? ?σχυρ?, 28?κα? τ? ?γεν? το? κ?σμου κα? τ? ?ξουθενημ?να ?ξελ?ξατο ? Θε??, (κα?) τ? μ? ?ντα, ?να τ? ?ντα καταργ?σ?, 29??πω? μ? καυχ?σηται π?σα σ?ρξ ?ν?πιον το? Θεο?. 30??ξ α?το? δ? ?με?? ?στε ?ν Χριστ? ?ησο?, ?? ?γεν?θη σοφ?α ?μ?ν ?π? Θεο?, δικαιοσ?νη τε κα? ?γιασμ?? κα? ?πολ?τρωσι?, 31??να καθ?? γ?γραπται “? καυχ?μενο? ?ν Κυρ?? καυχ?σθω.”c a 12 That is, Peterb 19 Isaiah 29:14c 31 Jeremiah 9:241 Corinthians 2Paul's Message by the Spirit's Power1?Κ?γ? ?λθ?ν πρ?? ?μ??, ?δελφο?, ?λθον ο? καθ’ ?περοχ?ν λ?γου ? σοφ?α? καταγγ?λλων ?μ?ν τ? μαρτ?ριον το? Θεο?. 2?ο? γ?ρ ?κριν? τι ε?δ?ναι ?ν ?μ?ν ε? μ? ?ησο?ν Χριστ?ν κα? το?τον ?σταυρωμ?νον. 3?κ?γ? ?ν ?σθενε?? κα? ?ν φ?β? κα? ?ν τρ?μ? πολλ? ?γεν?μην πρ?? ?μ??, 4?κα? ? λ?γο? μου κα? τ? κ?ρυγμ? μου ο?κ ?ν πειθο?? σοφ?α? λ?γοι?, ?λλ’ ?ν ?ποδε?ξει Πνε?ματο? κα? δυν?μεω?, 5??να ? π?στι? ?μ?ν μ? ? ?ν σοφ?? ?νθρ?πων ?λλ’ ?ν δυν?μει Θεο?. Spiritual Wisdom6?Σοφ?αν δ? λαλο?μεν ?ν το?? τελε?οι?, σοφ?αν δ? ο? το? α??νο? το?του ο?δ? τ?ν ?ρχ?ντων το? α??νο? το?του τ?ν καταργουμ?νων? 7??λλ? λαλο?μεν Θεο? σοφ?αν ?ν μυστηρ??, τ?ν ?ποκεκρυμμ?νην, ?ν προ?ρισεν ? Θε?? πρ? τ?ν α??νων ε?? δ?ξαν ?μ?ν? 8??ν ο?δε?? τ?ν ?ρχ?ντων το? α??νο? το?του ?γνωκεν? ε? γ?ρ ?γνωσαν, ο?κ ?ν τ?ν Κ?ριον τ?? δ?ξη? ?στα?ρωσαν? 9??λλ? καθ?? γ?γραπται“? ?φθαλμ?? ο?κ ε?δενκα? ο?? ο?κ ?κουσενκα? ?π? καρδ?αν ?νθρ?που ο?κ ?ν?βη,?σα ?το?μασεν ? Θε?? το?? ?γαπ?σιν α?τ?ν.”a 10??μ?ν γ?ρ ?πεκ?λυψεν ? Θε?? δι? το? Πνε?ματο??Τ? γ?ρ Πνε?μα π?ντα ?ραυν?, κα? τ? β?θη το? Θεο?. 11?τ?? γ?ρ ο?δεν ?νθρ?πων τ? το? ?νθρ?που ε? μ? τ? πνε?μα το? ?νθρ?που τ? ?ν α?τ?; ο?τω? κα? τ? το? Θεο? ο?δε?? ?γνωκεν ε? μ? τ? Πνε?μα το? Θεο?. 12??με?? δ? ο? τ? πνε?μα το? κ?σμου ?λ?βομεν ?λλ? τ? πνε?μα τ? ?κ το? Θεο?, ?να ε?δ?μεν τ? ?π? το? Θεο? χαρισθ?ντα ?μ?ν? 13?? κα? λαλο?μεν ο?κ ?ν διδακτο?? ?νθρωπ?νη? σοφ?α? λ?γοι?, ?λλ’ ?ν διδακτο?? Πνε?ματο?, πνευματικο?? πνευματικ? συνκρ?νοντε?. 14?Ψυχικ?? δ? ?νθρωπο? ο? δ?χεται τ? το? Πνε?ματο? το? Θεο?? μωρ?α γ?ρ α?τ? ?στ?ν, κα? ο? δ?ναται γν?ναι, ?τι πνευματικ?? ?νακρ?νεται. 15?? δ? πνευματικ?? ?νακρ?νει τ?* π?ντα, α?τ?? δ? ?π’ ο?δεν?? ?νακρ?νεται. 16?“Τ?? γ?ρ ?γνω νο?ν Κυρ?ου, ?? συμβιβ?σει α?τ?ν;”b ?με?? δ? νο?ν Χριστο? ?χομεν. a 9 Isaiah 64:4b 16 Isaiah 40:131 Corinthians 3God's Fellow Workers1?Κ?γ?, ?δελφο?, ο?κ ?δυν?θην λαλ?σαι ?μ?ν ?? πνευματικο?? ?λλ’ ?? σαρκ?νοι?, ?? νηπ?οι? ?ν Χριστ?. 2?γ?λα ?μ?? ?π?τισα, ο? βρ?μα? ο?πω γ?ρ ?δ?νασθε. ?λλ’ ο?δ? ?τι ν?ν δ?νασθε, 3??τι γ?ρ σαρκικο? ?στε. ?που γ?ρ ?ν ?μ?ν ζ?λο? κα? ?ρι?, ο?χ? σαρκικο? ?στε κα? κατ? ?νθρωπον περιπατε?τε; 4??ταν γ?ρ λ?γ? τι? “?γ? μ?ν ε?μι Πα?λου,” ?τερο? δ? “?γ? ?πολλ?,” ο?κ ?νθρωπο? ?στε; 5?Τ? ο?ν ?στιν ?πολλ??; τ? δ? ?στιν Πα?λο?; δι?κονοι δι’ ?ν ?πιστε?σατε, κα? ?κ?στ? ?? ? Κ?ριο? ?δωκεν. 6??γ? ?φ?τευσα, ?πολλ?? ?π?τισεν, ?λλ? ? Θε?? η?ξανεν? 7??στε ο?τε ? φυτε?ων ?στ?ν τι ο?τε ? ποτ?ζων, ?λλ’ ? α?ξ?νων Θε??. 8?? φυτε?ων δ? κα? ? ποτ?ζων ?ν ε?σιν, ?καστο? δ? τ?ν ?διον μισθ?ν λ?μψεται κατ? τ?ν ?διον κ?πον. 9?Θεο? γ?ρ ?σμεν συνεργο?? Θεο? γε?ργιον, Θεο? ο?κοδομ? ?στε. Christ Our Foundation(Isaiah 28:14-22; 1 Peter 2:4-12)10?Κατ? τ?ν χ?ριν το? Θεο? τ?ν δοθε?σ?ν μοι ?? σοφ?? ?ρχιτ?κτων θεμ?λιον ?θηκα, ?λλο? δ? ?ποικοδομε?. ?καστο? δ? βλεπ?τω π?? ?ποικοδομε?. 11?θεμ?λιον γ?ρ ?λλον ο?δε?? δ?ναται θε?ναι παρ? τ?ν κε?μενον, ?? ?στιν ?ησο?? Χριστ??. 12?Ε? δ? τι? ?ποικοδομε? ?π? τ?ν θεμ?λιον χρυσ?ν*, ?ργυρον, λ?θου? τιμ?ου?, ξ?λα, χ?ρτον, καλ?μην, 13??κ?στου τ? ?ργον φανερ?ν γεν?σεται? ? γ?ρ ?μ?ρα δηλ?σει, ?τι ?ν πυρ? ?ποκαλ?πτεται, κα? ?κ?στου τ? ?ργον ?πο??ν ?στιν τ? π?ρ α?τ? δοκιμ?σει. 14?ε? τινο? τ? ?ργον μενε? ? ?ποικοδ?μησεν, μισθ?ν λ?μψεται? 15?ε? τινο? τ? ?ργον κατακα?σεται, ζημιωθ?σεται, α?τ?? δ? σωθ?σεται, ο?τω? δ? ?? δι? πυρ??. You are God's Temple(Romans 12:1-8; 1 Corinthians 6:18-20)16?Ο?κ ο?δατε ?τι να?? Θεο? ?στε κα? τ? Πνε?μα το? Θεο? ??ν ?μ?ν? ? ο?κε?; 17?ε? τι? τ?ν να?ν το? Θεο? φθε?ρει, φθερε? το?τον ? Θε??? ? γ?ρ να?? το? Θεο? ?γι?? ?στιν, ο?τιν?? ?στε ?με??. Worldly Wisdom18?Μηδε?? ?αυτ?ν ?ξαπατ?τω? ε? τι? δοκε? σοφ?? ε?ναι ?ν ?μ?ν ?ν τ? α??νι το?τ?, μωρ?? γεν?σθω, ?να γ?νηται σοφ??, 19?? γ?ρ σοφ?α το? κ?σμου το?του μωρ?α παρ? τ? Θε? ?στιν. γ?γραπται γ?ρ “? δρασσ?μενο? το?? σοφο?? ?ν τ? πανουργ?? α?τ?ν?”a 20?κα? π?λιν “Κ?ριο? γιν?σκει το?? διαλογισμο?? τ?ν σοφ?ν, ?τι ε?σ?ν μ?ταιοι.”b 21??στε μηδε?? καυχ?σθω ?ν ?νθρ?ποι?? π?ντα γ?ρ ?μ?ν ?στιν, 22?ε?τε Πα?λο? ε?τε ?πολλ?? ε?τε Κηφ??,c ε?τε κ?σμο? ε?τε ζω? ε?τε θ?νατο?, ε?τε ?νεστ?τα ε?τε μ?λλοντα, π?ντα ?μ?ν, 23??με?? δ? Χριστο?, Χριστ?? δ? Θεο?. a 19 Job 5:13b 20 Psalm 94:11c 22 That is, Peter1 Corinthians 4Servants of Christ1?Ο?τω? ?μ?? λογιζ?σθω ?νθρωπο? ?? ?πηρ?τα? Χριστο? κα? ο?κον?μου? μυστηρ?ων Θεο?. 2??δε λοιπ?ν ζητε?ται ?ν το?? ο?κον?μοι? ?να πιστ?? τι? ε?ρεθ?. 3??μο? δ? ε?? ?λ?χιστ?ν ?στιν ?να ?φ’ ?μ?ν ?νακριθ? ? ?π? ?νθρωπ?νη? ?μ?ρα?? ?λλ’ ο?δ? ?μαυτ?ν ?νακρ?νω? 4?ο?δ?ν γ?ρ ?μαυτ? σ?νοιδα, ?λλ’ ο?κ ?ν το?τ? δεδικα?ωμαι? ? δ? ?νακρ?νων με Κ?ρι?? ?στιν. 5??στε μ? πρ? καιρο? τι κρ?νετε, ?ω? ?ν ?λθ? ? Κ?ριο?, ?? κα? φωτ?σει τ? κρυπτ? το? σκ?του? κα? φανερ?σει τ?? βουλ?? τ?ν καρδι?ν? κα? τ?τε ? ?παινο? γεν?σεται ?κ?στ? ?π? το? Θεο?. Fools for Christ6?Τα?τα δ?, ?δελφο?, μετεσχημ?τισα ε?? ?μαυτ?ν κα? ?πολλ?ν δι’ ?μ??, ?να ?ν ?μ?ν μ?θητε τ? “Μ? ?π?ρ ? γ?γραπται,” ?να μ? ε?? ?π?ρ το? ?ν?? φυσιο?σθε κατ? το? ?τ?ρου. 7?τ?? γ?ρ σε διακρ?νει; τ? δ? ?χει? ? ο?κ ?λαβε?; ε? δ? κα? ?λαβε?, τ? καυχ?σαι ?? μ? λαβ?ν; 8??δη κεκορεσμ?νοι ?στ?? ?δη ?πλουτ?σατε? χωρ?? ?μ?ν ?βασιλε?σατε? κα? ?φελ?ν γε ?βασιλε?σατε, ?να κα? ?με?? ?μ?ν συμβασιλε?σωμεν*. 9?δοκ? γ?ρ, ? Θε?? ?μ?? το?? ?ποστ?λου? ?σχ?του? ?π?δειξεν ?? ?πιθανατ?ου?, ?τι θ?ατρον ?γεν?θημεν τ? κ?σμ? κα? ?γγ?λοι? κα? ?νθρ?ποι?. 10??με?? μωρο? δι? Χριστ?ν, ?με?? δ? φρ?νιμοι ?ν Χριστ?? ?με?? ?σθενε??, ?με?? δ? ?σχυρο?? ?με?? ?νδοξοι, ?με?? δ? ?τιμοι. 11??χρι τ?? ?ρτι ?ρα? κα? πειν?μεν κα? διψ?μεν κα? γυμνιτε?ομεν κα? κολαφιζ?μεθα κα? ?στατο?μεν 12?κα? κοπι?μεν ?ργαζ?μενοι τα?? ?δ?αι? χερσ?ν? λοιδορο?μενοι ε?λογο?μεν, διωκ?μενοι ?νεχ?μεθα, 13?δυσφημο?μενοι παρακαλο?μεν? ?? περικαθ?ρματα το? κ?σμου ?γεν?θημεν, π?ντων περ?ψημα ?ω? ?ρτι. Paul's Warns his Children14?Ο?κ ?ντρ?πων ?μ?? γρ?φω τα?τα, ?λλ’ ?? τ?κνα μου ?γαπητ? νουθετ?ν. 15???ν γ?ρ μυρ?ου? παιδαγωγο?? ?χητε ?ν Χριστ?, ?λλ’ ο? πολλο?? πατ?ρα?? ?ν γ?ρ Χριστ? ?ησο? δι? το? ε?αγγελ?ου ?γ? ?μ?? ?γ?ννησα. 16?παρακαλ? ο?ν ?μ??, μιμητα? μου γ?νεσθε. 17?Δι? το?το ?α?τ?? ?πεμψα ?μ?ν Τιμ?θεον, ?? ?στ?ν μου τ?κνον ?γαπητ?ν κα? πιστ?ν ?ν Κυρ??, ?? ?μ?? ?ναμν?σει τ?? ?δο?? μου τ?? ?ν Χριστ? ?ησο?,a καθ?? πανταχο? ?ν π?σ? ?κκλησ?? διδ?σκω. 18??? μ? ?ρχομ?νου δ? μου πρ?? ?μ?? ?φυσι?θησ?ν τινε?? 19??λε?σομαι δ? ταχ?ω? πρ?? ?μ??, ??ν ? Κ?ριο? θελ?σ?, κα? γν?σομαι ο? τ?ν λ?γον τ?ν πεφυσιωμ?νων ?λλ? τ?ν δ?ναμιν? 20?ο? γ?ρ ?ν λ?γ? ? βασιλε?α το? Θεο?, ?λλ’ ?ν δυν?μει. 21?τ? θ?λετε; ?ν ??βδ? ?λθω πρ?? ?μ??, ? ?ν ?γ?π? πνε?ματ? τε πρα?τητο?; a 17 BYZ and TR ?δο?? μου τ?? ?ν χριστ?,1 Corinthians 5Immorality Rebuked(Leviticus 20:10-21; Proverbs 5:1-23)1??λω? ?κο?εται ?ν ?μ?ν πορνε?α, κα? τοια?τη πορνε?α ?τι? ο?δ? ?ν το?? ?θνεσιν, ?στε γυνα?κ? τινα το? πατρ?? ?χειν. 2?κα? ?με?? πεφυσιωμ?νοι ?στ?, κα? ο?χ? μ?λλον ?πενθ?σατε, ?να ?ρθ? ?κ μ?σου ?μ?ν ? τ? ?ργον το?το πρ?ξα?; 3??γ? μ?ν γ?ρ, ?π?ν τ? σ?ματι παρ?ν δ? τ? πνε?ματι, ?δη κ?κρικα ?? παρ?ν τ?ν ο?τω? το?το κατεργασ?μενον 4??ν τ? ?ν?ματι το? Κυρ?ου ??μ?ν? ?ησο? συναχθ?ντων ?μ?ν κα? το? ?μο? πνε?ματο? σ?ν τ? δυν?μει το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο?, 5?παραδο?ναι τ?ν τοιο?τον τ? Σαταν? ε?? ?λεθρον τ?? σαρκ??, ?να τ? πνε?μα σωθ? ?ν τ? ?μ?ρ? το? Κυρ?ου.a 6?Ο? καλ?ν τ? κα?χημα ?μ?ν. ο?κ ο?δατε ?τι μικρ? ζ?μη ?λον τ? φ?ραμα ζυμο?; 7??κκαθ?ρατε τ?ν παλαι?ν ζ?μην, ?να ?τε ν?ον φ?ραμα, καθ?? ?στε ?ζυμοι. κα? γ?ρ τ? π?σχα ?μ?ν ?τ?θη Χριστ??. 8??στε ?ορτ?ζωμεν, μ? ?ν ζ?μ? παλαι? μηδ? ?ν ζ?μ? κακ?α? κα? πονηρ?α?, ?λλ’ ?ν ?ζ?μοι? ε?λικρινε?α? κα? ?ληθε?α?. Expel the Immoral Brother9??γραψα ?μ?ν ?ν τ? ?πιστολ? μ? συναναμ?γνυσθαι π?ρνοι?, 10?ο? π?ντω? το?? π?ρνοι? το? κ?σμου το?του ? το?? πλεον?κται? κα? ?ρπαξιν ? ε?δωλολ?τραι?, ?πε? ?φε?λετε ?ρα ?κ το? κ?σμου ?ξελθε?ν. 11?ν?ν δ? ?γραψα ?μ?ν μ? συναναμ?γνυσθαι ??ν τι? ?δελφ?? ?νομαζ?μενο? ? π?ρνο? ? πλεον?κτη? ? ε?δωλολ?τρη? ? λο?δορο? ? μ?θυσο? ? ?ρπαξ, τ? τοιο?τ? μηδ? συνεσθ?ειν. 12?Τ? γ?ρ μοι το?? ?ξω κρ?νειν; ο?χ? το?? ?σω ?με?? κρ?νετε; 13?το?? δ? ?ξω ? Θε?? κρ?νει. “?ξ?ρατε τ?ν πονηρ?ν ?ξ ?μ?ν α?τ?ν.”b a 5 BYZ and TR το? κυρ?ου ?ησο?b 13 Deuteronomy 17:71 Corinthians 6Lawsuits among Believers1?Τολμ? τι? ?μ?ν πρ?γμα ?χων πρ?? τ?ν ?τερον κρ?νεσθαι ?π? τ?ν ?δ?κων, κα? ο?χ? ?π? τ?ν ?γ?ων; 2?? ο?κ ο?δατε ?τι ο? ?γιοι τ?ν κ?σμον κρινο?σιν; κα? ε? ?ν ?μ?ν κρ?νεται ? κ?σμο?, ?ν?ξιο? ?στε κριτηρ?ων ?λαχ?στων; 3?ο?κ ο?δατε ?τι ?γγ?λου? κρινο?μεν, μ?τιγε βιωτικ?; 4?Βιωτικ? μ?ν ο?ν κριτ?ρια ??ν ?χητε, το?? ?ξουθενημ?νου? ?ν τ? ?κκλησ??, το?του? καθ?ζετε; 5?πρ?? ?ντροπ?ν ?μ?ν λ?γω. ο?τω? ο?κ ?νι ?ν ?μ?ν ο?δε?? σοφ??, ?? δυν?σεται διακρ?ναι ?ν? μ?σον το? ?δελφο? α?το?; 6??λλ? ?δελφ?? μετ? ?δελφο? κρ?νεται, κα? το?το ?π? ?π?στων; 7??δη μ?ν ο?ν ?λω? ?ττημα ?μ?ν ?στιν ?τι κρ?ματα ?χετε μεθ’ ?αυτ?ν. δι? τ? ο?χ? μ?λλον ?δικε?σθε; δι? τ? ο?χ? μ?λλον ?ποστερε?σθε; 8??λλ? ?με?? ?δικε?τε κα? ?ποστερε?τε, κα? το?το ?δελφο??. Members of Christ9?? ο?κ ο?δατε ?τι ?δικοι Θεο? βασιλε?αν ο? κληρονομ?σουσιν; μ? πλαν?σθε? ο?τε π?ρνοι ο?τε ε?δωλολ?τραι ο?τε μοιχο? ο?τε μαλακο? ο?τε ?ρσενοκο?ται 10?ο?τε κλ?πται ο?τε πλεον?κται, ο? μ?θυσοι, ο? λο?δοροι, ο?χ ?ρπαγε? βασιλε?αν Θεο? κληρονομ?σουσιν. 11?κα? τα?τ? τινε? ?τε? ?λλ? ?πελο?σασθε, ?λλ? ?γι?σθητε, ?λλ? ?δικαι?θητε ?ν τ? ?ν?ματι το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? κα? ?ν τ? Πνε?ματι το? Θεο? ?μ?ν. 12?“Π?ντα μοι ?ξεστιν,” ?λλ’ ο? π?ντα συμφ?ρει. “Π?ντα μοι ?ξεστιν,” ?λλ’ ο?κ ?γ? ?ξουσιασθ?σομαι ?π? τινο?. 13?“Τ? βρ?ματα τ? κοιλ??, κα? ? κοιλ?α το?? βρ?μασιν?” ? δ? Θε?? κα? τα?την κα? τα?τα καταργ?σει. τ? δ? σ?μα ο? τ? πορνε?? ?λλ? τ? Κυρ??, κα? ? Κ?ριο? τ? σ?ματι? 14?? δ? Θε?? κα? τ?ν Κ?ριον ?γειρεν κα? ?μ?? ?ξεγερε? δι? τ?? δυν?μεω? α?το?. 15?Ο?κ ο?δατε ?τι τ? σ?ματα ?μ?ν μ?λη Χριστο? ?στιν; ?ρα? ο?ν τ? μ?λη το? Χριστο? ποι?σω π?ρνη? μ?λη; μ? γ?νοιτο. 16?? ο?κ ο?δατε ?τι ? κολλ?μενο? τ? π?ρν? ?ν σ?μ? ?στιν; “?σονται” γ?ρ, φησ?ν, “Ο? δ?ο ε?? σ?ρκα μ?αν.”a 17?? δ? κολλ?μενο? τ? Κυρ?? ?ν πνε?μ? ?στιν. The Temple of the Holy Spirit(Romans 12:1-8; 1 Corinthians 3:16-18)18?Φε?γετε τ?ν πορνε?αν. π?ν ?μ?ρτημα ? ??ν ποι?σ? ?νθρωπο? ?κτ?? το? σ?ματ?? ?στιν? ? δ? πορνε?ων ε?? τ? ?διον σ?μα ?μαρτ?νει. 19?? ο?κ ο?δατε ?τι τ? σ?μα ?μ?ν να?? το? ?ν ?μ?ν ?γ?ου Πνε?ματ?? ?στιν, ο? ?χετε ?π? Θεο?; κα? ο?κ ?στ? ?αυτ?ν; 20??γορ?σθητε γ?ρ τιμ??? δοξ?σατε δ? τ?ν Θε?ν ?ν τ? σ?ματι ?μ?ν.b a 16 Genesis 2:24b 20 BYZ and TR include κα? ?ν τ? πνε?ματι ?μ?ν, ?τιν? ?στιν το? θεο?1 Corinthians 7Principles of Marriage1?Περ? δ? ?ν ?γρ?ψατε, καλ?ν ?νθρ?π? γυναικ?? μ? ?πτεσθαι? 2?δι? δ? τ?? πορνε?α? ?καστο? τ?ν ?αυτο? γυνα?κα ?χ?τω, κα? ?κ?στη τ?ν ?διον ?νδρα ?χ?τω. 3?Τ? γυναικ? ? ?ν?ρ τ?ν ?φειλ?ν ?ποδιδ?τω, ?μο?ω? δ? κα? ? γυν? τ? ?νδρ?. 4?? γυν? το? ?δ?ου σ?ματο? ο?κ ?ξουσι?ζει ?λλ? ? ?ν?ρ? ?μο?ω? δ? κα? ? ?ν?ρ το? ?δ?ου σ?ματο? ο?κ ?ξουσι?ζει ?λλ? ? γυν?. 5?Μ? ?ποστερε?τε ?λλ?λου?, ε? μ?τι ?ν ?κ συμφ?νου πρ?? καιρ?ν ?να σχολ?σητε τ? προσευχ? κα? π?λιν ?π? τ? α?τ? ?τε, ?να μ? πειρ?ζ? ?μ?? ? Σαταν?? δι? τ?ν ?κρασ?αν ?μ?ν. 6?το?το δ? λ?γω κατ? συνγν?μην, ο? κατ’ ?πιταγ?ν. 7?θ?λω δ? π?ντα? ?νθρ?που? ε?ναι ?? κα? ?μαυτ?ν? ?λλ? ?καστο? ?διον ?χει χ?ρισμα ?κ Θεο?, ? μ?ν ο?τω?, ? δ? ο?τω?. 8?Λ?γω δ? το?? ?γ?μοι? κα? τα?? χ?ραι?, καλ?ν α?το?? ??ν με?νωσιν ?? κ?γ?? 9?ε? δ? ο?κ ?γκρατε?ονται, γαμησ?τωσαν? κρε?ττον γ?ρ ?στιν γαμ?σαι* ? πυρο?σθαι. 10?Το?? δ? γεγαμηκ?σιν παραγγ?λλω, ο?κ ?γ? ?λλ? ? Κ?ριο?, γυνα?κα ?π? ?νδρ?? μ? χωρισθ?ναι,— 11???ν δ? κα? χωρισθ?, μεν?τω ?γαμο? ? τ? ?νδρ? καταλλαγ?τω,—κα? ?νδρα γυνα?κα μ? ?φι?ναι. 12?Το?? δ? λοιπο?? λ?γω ?γ?, ο?χ ? Κ?ριο?? ε? τι? ?δελφ?? γυνα?κα ?χει ?πιστον, κα? α?τη συνευδοκε? ο?κε?ν μετ’ α?το?, μ? ?φι?τω α?τ?ν? 13?κα? γυν? ?ε? τι?? ?χει ?νδρα ?πιστον, κα? ο?το? συνευδοκε? ο?κε?ν μετ’ α?τ??, μ? ?φι?τω τ?ν ?νδρα. 14??γ?ασται γ?ρ ? ?ν?ρ ? ?πιστο? ?ν τ? γυναικ?, κα? ?γ?ασται ? γυν? ? ?πιστο? ?ν τ? ?δελφ?? ?πε? ?ρα τ? τ?κνα ?μ?ν ?κ?θαρτ? ?στιν, ν?ν δ? ?γι? ?στιν. 15?Ε? δ? ? ?πιστο? χωρ?ζεται, χωριζ?σθω? ο? δεδο?λωται ? ?δελφ?? ? ? ?δελφ? ?ν το?? τοιο?τοι?? ?ν δ? ε?ρ?ν? κ?κληκεν ?μ??a ? Θε??. 16?τ? γ?ρ ο?δα?, γ?ναι, ε? τ?ν ?νδρα σ?σει?; ? τ? ο?δα?, ?νερ, ε? τ?ν γυνα?κα σ?σει?; Live Your Calling17?Ε? μ? ?κ?στ? ?? ?μ?ρισεν* ? Κ?ριο?, ?καστον ?? κ?κληκεν ? Θε??, ο?τω? περιπατε?τω. κα? ο?τω? ?ν τα?? ?κκλησ?αι? π?σαι? διατ?σσομαι. 18?περιτετμημ?νο? τι? ?κλ?θη; μ? ?πισπ?σθω? ?ν ?κροβυστ?? κ?κλητα? τι?; μ? περιτεμν?σθω. 19?? περιτομ? ο?δ?ν ?στιν, κα? ? ?κροβυστ?α ο?δ?ν ?στιν, ?λλ? τ?ρησι? ?ντολ?ν Θεο?. 20??καστο? ?ν τ? κλ?σει ? ?κλ?θη, ?ν τα?τ? μεν?τω. 21?δο?λο? ?κλ?θη?; μ? σοι μελ?τω? ?λλ’ ε? κα? δ?νασαι ?λε?θερο? γεν?σθαι, μ?λλον χρ?σαι. 22?? γ?ρ ?ν Κυρ?? κληθε?? δο?λο? ?πελε?θερο? Κυρ?ου ?στ?ν? ?μο?ω? ? ?λε?θερο? κληθε?? δο?λ?? ?στιν Χριστο?. 23?Τιμ?? ?γορ?σθητε? μ? γ?νεσθε δο?λοι ?νθρ?πων. 24??καστο? ?ν ? ?κλ?θη, ?δελφο?, ?ν το?τ? μεν?τω παρ? Θε?. The Unmarried and Widowed25?Περ? δ? τ?ν παρθ?νων ?πιταγ?ν Κυρ?ου ο?κ ?χω, γν?μην δ? δ?δωμι ?? ?λεημ?νο? ?π? Κυρ?ου πιστ?? ε?ναι. 26?Νομ?ζω ο?ν το?το καλ?ν ?π?ρχειν δι? τ?ν ?νεστ?σανb ?ν?γκην, ?τι καλ?ν ?νθρ?π? τ? ο?τω? ε?ναι. 27?δ?δεσαι γυναικ?; μ? ζ?τει λ?σιν? λ?λυσαι ?π? γυναικ??; μ? ζ?τει γυνα?κα. 28???ν δ? κα? γαμ?σ??, ο?χ ?μαρτε?, κα? ??ν γ?μ? ? παρθ?νο?, ο?χ ?μαρτεν? θλ?ψιν δ? τ? σαρκ? ?ξουσιν ο? τοιο?τοι, ?γ? δ? ?μ?ν φε?δομαι. 29?Το?το δ? φημι, ?δελφο?, ? καιρ?? συνεσταλμ?νο? ?στ?ν? τ? λοιπ?ν ?να κα? ο? ?χοντε? γυνα?κα? ?? μ? ?χοντε? ?σιν, 30?κα? ο? κλα?οντε? ?? μ? κλα?οντε?, κα? ο? χα?ροντε? ?? μ? χα?ροντε?, κα? ο? ?γορ?ζοντε? ?? μ? κατ?χοντε?, 31?κα? ο? χρ?μενοι τ?ν κ?σμον ?? μ? καταχρ?μενοι? παρ?γει γ?ρ τ? σχ?μα το? κ?σμου το?του. 32?Θ?λω δ? ?μ?? ?μερ?μνου? ε?ναι. ? ?γαμο? μεριμν? τ? το? Κυρ?ου, π?? ?ρ?σ? τ? Κυρ??? 33?? δ? γαμ?σα? μεριμν? τ? το? κ?σμου, π?? ?ρ?σ? τ? γυναικ?, 34?κα? μεμ?ρισται. κα? ? γυν? ? ?γαμο? κα? ? παρθ?νο? μεριμν? τ? το? Κυρ?ου, ?να ? ?γ?α κα? τ? σ?ματι κα? τ? πνε?ματι? ? δ? γαμ?σασα μεριμν? τ? το? κ?σμου, π?? ?ρ?σ? τ? ?νδρ?. 35?Το?το δ? πρ?? τ? ?μ?ν α?τ?ν σ?μφορον λ?γω, ο?χ ?να βρ?χον ?μ?ν ?πιβ?λω, ?λλ? πρ?? τ? ε?σχημον κα? ε?π?ρεδρον τ? Κυρ?? ?περισπ?στω?. 36?Ε? δ? τι? ?σχημονε?ν ?π? τ?ν παρθ?νον α?το? νομ?ζει, ??ν ? ?π?ρακμο?, κα? ο?τω? ?φε?λει γ?νεσθαι, ? θ?λει ποιε?τω? ο?χ ?μαρτ?νει? γαμε?τωσαν. 37??? δ? ?στηκεν ?ν τ? καρδ?? α?το? ?δρα?ο? μ? ?χων ?ν?γκην, ?ξουσ?αν δ? ?χει περ? το? ?δ?ου θελ?ματο?, κα? το?το κ?κρικεν ?ν τ? ?δ?? καρδ??, τηρε?ν τ?ν ?αυτο? παρθ?νον, καλ?? ποι?σει. 38??στε κα? ? γαμ?ζων τ?ν ?αυτο? ? παρθ?νον καλ?? ποιε?, κα? ? μ? γαμ?ζων κρε?σσον ποι?σει. 39?Γυν? δ?δεται ?φ’ ?σον χρ?νον ζ? ? ?ν?ρ α?τ??? ??ν δ? κοιμηθ? ? ?ν?ρ, ?λευθ?ρα ?στ?ν ? θ?λει γαμηθ?ναι, μ?νον ?ν Κυρ??? 40?μακαριωτ?ρα δ? ?στιν ??ν ο?τω? με?ν?, κατ? τ?ν ?μ?ν γν?μην? δοκ? δ? κ?γ? Πνε?μα Θεο? ?χειν. a 15 SBL, BYZ, and TR ?μ??b 26 Or impending1 Corinthians 8Food Sacrificed to Idols(Ezekiel 14:1-11; Romans 14:13-23)1?Περ? δ? τ?ν ε?δωλοθ?των, ο?δαμεν ?τι π?ντε? γν?σιν ?χομεν. ? γν?σι? φυσιο?, ? δ? ?γ?πη ο?κοδομε?? 2?ε? τι? δοκε? ?γνωκ?ναι τι, ο?πω ?γνω καθ?? δε? γν?ναι? 3?ε? δ? τι? ?γαπ? τ?ν Θε?ν, ο?το? ?γνωσται ?π’ α?το?. 4?Περ? τ?? βρ?σεω? ο?ν τ?ν ε?δωλοθ?των ο?δαμεν ?τι ο?δ?ν ε?δωλον ?ν κ?σμ?, κα? ?τι ο?δε?? Θε?? ε? μ? ε??. 5?κα? γ?ρ ε?περ ε?σ?ν λεγ?μενοι θεο? ε?τε ?ν ο?ραν? ε?τε ?π? γ??, ?σπερ ε?σ?ν θεο? πολλο? κα? κ?ριοι πολλο?, 6??λλ’ ?μ?ν ε?? Θε?? ? Πατ?ρ, ?ξ ο? τ? π?ντα κα? ?με?? ε?? α?τ?ν, κα? ε?? Κ?ριο? ?ησο?? Χριστ??, δι’ ο? τ? π?ντα κα? ?με?? δι’ α?το?. 7??λλ’ ο?κ ?ν π?σιν ? γν?σι?? τιν?? δ? τ? συνηθε?? ?ω? ?ρτι το? ε?δ?λου ?? ε?δωλ?θυτον ?σθ?ουσιν, κα? ? συνε?δησι? α?τ?ν ?σθεν?? ο?σα μολ?νεται. 8?βρ?μα δ? ?μ?? ο? παραστ?σει τ? Θε?? ο?τε ??ν μ? φ?γωμεν ?στερο?μεθα, ο?τε ??ν ?μ?? φ?γωμεν περισσε?ομεν. 9?Βλ?πετε δ? μ? πω? ? ?ξουσ?α ?μ?ν α?τη πρ?σκομμα γ?νηται το?? ?σθεν?σιν. 10???ν γ?ρ τι? ?δ? σ? τ?ν ?χοντα γν?σιν ?ν ε?δωλε?? κατακε?μενον, ο?χ? ? συνε?δησι? α?το? ?σθενο?? ?ντο? ο?κοδομηθ?σεται ε?? τ? τ? ε?δωλ?θυτα ?σθ?ειν; 11??π?λλυται γ?ρ ? ?σθεν?ν ?ν τ? σ? γν?σει, ? ?δελφ?? δι’ ?ν Χριστ?? ?π?θανεν. 12?ο?τω? δ? ?μαρτ?νοντε? ε?? το?? ?δελφο?? κα? τ?πτοντε? α?τ?ν τ?ν συνε?δησιν ?σθενο?σαν ε?? Χριστ?ν ?μαρτ?νετε. 13?Δι?περ ε? βρ?μα σκανδαλ?ζει τ?ν ?δελφ?ν μου, ο? μ? φ?γω κρ?α ε?? τ?ν α??να, ?να μ? τ?ν ?δελφ?ν μου σκανδαλ?σω. 1 Corinthians 9The Rights of an Apostle(Deuteronomy 18:1-8)1?Ο?κ ε?μ? ?λε?θερο?; ο?κ ε?μ? ?π?στολο?; ο?χ? ?ησο?ν τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ??ρακα; ο? τ? ?ργον μου ?με?? ?στε ?ν Κυρ??; 2?ε? ?λλοι? ο?κ ε?μ? ?π?στολο?, ?λλ? γε ?μ?ν ε?μι? ? γ?ρ σφραγ?? μου τ?? ?ποστολ?? ?με?? ?στε ?ν Κυρ??. 3?? ?μ? ?πολογ?α το?? ?μ? ?νακρ?νουσ?ν ?στιν α?τη. 4?μ? ο?κ ?χομεν ?ξουσ?αν φαγε?ν κα? πε?ν; 5?μ? ο?κ ?χομεν ?ξουσ?αν ?δελφ?ν γυνα?κα περι?γειν, ?? κα? ο? λοιπο? ?π?στολοι κα? ο? ?δελφο? το? Κυρ?ου κα? Κηφ??;a 6?? μ?νο? ?γ? κα? Βαρν?βα? ο?κ ?χομεν ?ξουσ?αν μ? ?ργ?ζεσθαι; 7?Τ?? στρατε?εται ?δ?οι? ?ψων?οι? ποτ?; τ?? φυτε?ει ?μπελ?να κα? τ?ν καρπ?ν α?το? ο?κ ?σθ?ει; ? τ?? ποιμα?νει πο?μνην κα? ?κ το? γ?λακτο? τ?? πο?μνη? ο?κ ?σθ?ει; 8?Μ? κατ? ?νθρωπον τα?τα λαλ?, ? κα? ? ν?μο? τα?τα ο? λ?γει; 9??ν γ?ρ τ? Μω?σ?ω? ν?μ? γ?γραπται “Ο? κημ?σει? βο?ν ?λο?ντα.”b μ? τ?ν βο?ν μ?λει τ? Θε?; 10?? δι’ ?μ?? π?ντω? λ?γει; δι’ ?μ?? γ?ρ ?γρ?φη, ?τι ?φε?λει ?π’ ?λπ?δι ? ?ροτρι?ν ?ροτρι?ν, κα? ? ?λο?ν ?π’ ?λπ?δι το? μετ?χειν. 11?Ε? ?με?? ?μ?ν τ? πνευματικ? ?σπε?ραμεν, μ?γα ε? ?με?? ?μ?ν τ? σαρκικ? θερ?σομεν; 12?ε? ?λλοι τ?? ?μ?ν ?ξουσ?α? μετ?χουσιν, ο? μ?λλον ?με??; ?λλ’ ο?κ ?χρησ?μεθα τ? ?ξουσ?? τα?τ?, ?λλ? π?ντα στ?γομεν ?να μ? τινα ?νκοπ?ν δ?μεν τ? ε?αγγελ?? το? Χριστο?. 13?Ο?κ ο?δατε ?τι ο? τ? ?ερ? ?ργαζ?μενοι τ? ?κ το? ?ερο? ?σθ?ουσιν, ο? τ? θυσιαστηρ?? παρεδρε?οντε? τ? θυσιαστηρ?? συμμερ?ζονται; 14?ο?τω? κα? ? Κ?ριο? δι?ταξεν το?? τ? ε?αγγ?λιον καταγγ?λλουσιν ?κ το? ε?αγγελ?ου ζ?ν? 15??γ? δ? ο? κ?χρημαι ο?δεν? το?των. ο?κ ?γραψα δ? τα?τα ?να ο?τω? γ?νηται ?ν ?μο?? καλ?ν γ?ρ μοι μ?λλον ?ποθανε?ν ?—τ? κα?χημ? μου ο?δε?? κεν?σει. 16???ν γ?ρ ε?αγγελ?ζωμαι, ο?κ ?στιν μοι κα?χημα? ?ν?γκη γ?ρ μοι ?π?κειται? ο?α? γ?ρ μο? ?στιν ??ν μ? ε?αγγελ?σωμαι. 17?ε? γ?ρ ?κ?ν το?το πρ?σσω, μισθ?ν ?χω? ε? δ? ?κων, ο?κονομ?αν πεπ?στευμαι. 18?τ?? ο?ν μο? ?στιν ? μισθ??; ?να ε?αγγελιζ?μενο? ?δ?πανον θ?σω τ? ε?αγγ?λιον, ε?? τ? μ? καταχρ?σασθαι τ? ?ξουσ?? μου ?ν τ? ε?αγγελ??. Paul the Servant to All19??λε?θερο? γ?ρ ?ν ?κ π?ντων π?σιν ?μαυτ?ν ?δο?λωσα, ?να το?? πλε?ονα? κερδ?σω? 20?κα? ?γεν?μην το?? ?ουδα?οι? ?? ?ουδα?ο?, ?να ?ουδα?ου? κερδ?σω? το?? ?π? ν?μον ?? ?π? ν?μον, μ? ?ν α?τ?? ?π? ν?μον, ?να το?? ?π? ν?μον κερδ?σω? 21?το?? ?ν?μοι? ?? ?νομο?, μ? ?ν ?νομο? Θεο? ?λλ’ ?ννομο? Χριστο?, ?να κερδ?νω το?? ?ν?μου?? 22??γεν?μην το?? ?σθεν?σιν ?σθεν??, ?να το?? ?σθενε?? κερδ?σω? το?? π?σιν γ?γονα π?ντα, ?να π?ντω? τιν?? σ?σω. 23?Π?ντα δ? ποι? δι? τ? ε?αγγ?λιον, ?να συνκοινων?? α?το? γ?νωμαι. Run Your Race to Win24?Ο?κ ο?δατε ?τι ο? ?ν σταδ?? τρ?χοντε? π?ντε? μ?ν τρ?χουσιν, ε?? δ? λαμβ?νει τ? βραβε?ον; ο?τω? τρ?χετε ?να καταλ?βητε. 25?π?? δ? ? ?γωνιζ?μενο? π?ντα ?γκρατε?εται, ?κε?νοι μ?ν ο?ν ?να φθαρτ?ν στ?φανον λ?βωσιν, ?με?? δ? ?φθαρτον. 26??γ? το?νυν ο?τω? τρ?χω ?? ο?κ ?δ?λω?, ο?τω? πυκτε?ω ?? ο?κ ??ρα δ?ρων? 27??λλ? ?πωπι?ζω μου τ? σ?μα κα? δουλαγωγ?, μ? πω? ?λλοι? κηρ?ξα? α?τ?? ?δ?κιμο? γ?νωμαι. a 5 That is, Peterb 9 Deuteronomy 25:41 Corinthians 10Warnings from Israel's Past(Numbers 16:41-50; Numbers 25:1-5)1?Ο? θ?λω γ?ρ ?μ?? ?γνοε?ν, ?δελφο?, ?τι ο? πατ?ρε? ?μ?ν π?ντε? ?π? τ?ν νεφ?λην ?σαν κα? π?ντε? δι? τ?? θαλ?σση? δι?λθον, 2?κα? π?ντε? ε?? τ?ν Μω?σ?ν ?βαπτ?σαντο ?ν τ? νεφ?λ? κα? ?ν τ? θαλ?σσ?, 3?κα? π?ντε? τ? α?τ? πνευματικ?ν βρ?μα ?φαγον, 4?κα? π?ντε? τ? α?τ? πνευματικ?ν ?πιον π?μα? ?πινον γ?ρ ?κ πνευματικ?? ?κολουθο?ση? π?τρα?, ? π?τρα δ? ?ν ? Χριστ??, 5??λλ’ ο?κ ?ν το?? πλε?οσιν α?τ?ν ε?δ?κησεν ? Θε??? κατεστρ?θησαν γ?ρ ?ν τ? ?ρ?μ?. 6?Τα?τα δ? τ?ποι ?μ?ν ?γεν?θησαν, ε?? τ? μ? ε?ναι ?μ?? ?πιθυμητ?? κακ?ν, καθ?? κ?κε?νοι ?πεθ?μησαν. 7?μηδ? ε?δωλολ?τραι γ?νεσθε, καθ?? τινε? α?τ?ν? ?σπερ γ?γραπται “?κ?θισεν ? λα?? φαγε?ν κα? πε?ν, κα? ?ν?στησαν πα?ζειν.”a 8?μηδ? πορνε?ωμεν, καθ?? τινε? α?τ?ν ?π?ρνευσαν, κα? ?πεσαν μι? ?μ?ρ? ε?κοσι τρε?? χιλι?δε?. 9?μηδ? ?κπειρ?ζωμεν τ?ν Χριστ?ν*,b καθ?? τινε? α?τ?ν ?πε?ρασαν κα? ?π? τ?ν ?φεων ?π?λλυντο. 10?μηδ? γογγ?ζετε, καθ?περ τιν?? α?τ?ν ?γ?γγυσαν, κα? ?π?λοντο ?π? το? ?λοθρευτο?. 11?Τα?τα δ? τυπικ?? συν?βαινεν ?κε?νοι?, ?γρ?φη δ? πρ?? νουθεσ?αν ?μ?ν, ε?? ο?? τ? τ?λη τ?ν α??νων κατ?ντηκεν. 12??στε ? δοκ?ν ?στ?ναι βλεπ?τω μ? π?σ?, 13?πειρασμ?? ?μ?? ο?κ ε?ληφεν ε? μ? ?νθρ?πινο?? πιστ?? δ? ? Θε??, ?? ο?κ ??σει ?μ?? πειρασθ?ναι ?π?ρ ? δ?νασθε, ?λλ? ποι?σει σ?ν τ? πειρασμ? κα? τ?ν ?κβασιν το? δ?νασθαι ?πενεγκε?ν. Flee from Idolatry(Exodus 20:22-23; Leviticus 19:1-8)14?Δι?περ, ?γαπητο? μου, φε?γετε ?π? τ?? ε?δωλολατρ?α?. 15??? φρον?μοι? λ?γω? κρ?νατε ?με?? ? φημι. 16?Τ? ποτ?ριον τ?? ε?λογ?α? ? ε?λογο?μεν, ο?χ? κοινων?α ?στ?ν το? α?ματο? το? Χριστο?; τ?ν ?ρτον ?ν κλ?μεν, ο?χ? κοινων?α το? σ?ματο? το? Χριστο? ?στιν; 17??τι ε?? ?ρτο?, ?ν σ?μα ο? πολλο? ?σμεν? ο? γ?ρ π?ντε? ?κ το? ?ν?? ?ρτου μετ?χομεν. 18?βλ?πετε τ?ν ?σρα?λ κατ? σ?ρκα? ο?χ ο? ?σθ?οντε? τ?? θυσ?α? κοινωνο? το? θυσιαστηρ?ου ε?σ?ν; 19?Τ? ο?ν φημι; ?τι ε?δωλ?θυτ?ν τ? ?στιν, ? ?τι ε?δωλ?ν τ? ?στιν; 20??λλ’ ?τι ? θ?ουσιν, (τ? ?θνη) δαιμον?οι? κα? ο? Θε? θ?ουσιν? ο? θ?λω δ? ?μ?? κοινωνο?? τ?ν δαιμον?ων γ?νεσθαι. 21?ο? δ?νασθε ποτ?ριον Κυρ?ου π?νειν κα? ποτ?ριον δαιμον?ων? ο? δ?νασθε τραπ?ζη? Κυρ?ου μετ?χειν κα? τραπ?ζη? δαιμον?ων. 22?? παραζηλο?μεν τ?ν Κ?ριον; μ? ?σχυρ?τεροι α?το? ?σμεν; All to God's Glory23?“Π?ντα ?ξεστιν,” ?λλ’ ο? π?ντα συμφ?ρει. “Π?ντα ?ξεστιν,” ?λλ’ ο? π?ντα ο?κοδομε?. 24?μηδε?? τ? ?αυτο? ζητε?τω ?λλ? τ? το? ?τ?ρου. 25?Π?ν τ? ?ν μακ?λλ? πωλο?μενον ?σθ?ετε μηδ?ν ?νακρ?νοντε? δι? τ?ν συνε?δησιν? 26?“Το? Κυρ?ου” γ?ρ “? γ? κα? τ? πλ?ρωμα α?τ??.”c 27?Ε? τι? καλε? ?μ?? τ?ν ?π?στων κα? θ?λετε πορε?εσθαι, π?ν τ? παρατιθ?μενον ?μ?ν ?σθ?ετε μηδ?ν ?νακρ?νοντε? δι? τ?ν συνε?δησιν. 28???ν δ? τι? ?μ?ν ε?π? “Το?το ?ερ?θυτ?ν ?στιν,” μ? ?σθ?ετε δι’ ?κε?νον τ?ν μην?σαντα κα? τ?ν συνε?δησιν?d 29?συνε?δησιν δ? λ?γω ο?χ? τ?ν ?αυτο? ?λλ? τ?ν το? ?τ?ρου. ?να? τ? γ?ρ ? ?λευθερ?α μου κρ?νεται ?π? ?λλη? συνειδ?σεω?; 30?ε? ?γ? χ?ριτι μετ?χω, τ? βλασφημο?μαι ?π?ρ ο? ?γ? ε?χαριστ?; 31?Ε?τε ο?ν ?σθ?ετε ε?τε π?νετε ε?τε τι ποιε?τε, π?ντα ε?? δ?ξαν Θεο? ποιε?τε. 32??πρ?σκοποι κα? ?ουδα?οι? γ?νεσθε κα? ?λλησιν κα? τ? ?κκλησ?? το? Θεο?, 33?καθ?? κ?γ? π?ντα π?σιν ?ρ?σκω, μ? ζητ?ν τ? ?μαυτο? σ?μφορον ?λλ? τ? τ?ν πολλ?ν, ?να σωθ?σιν. a 7 Exodus 32:6b 9 WH, NE, and Tischendorf τ?ν κ?ριονc 26 Psalm 24:1d 28 BYZ and TR κα? τ?ν συνε?δησιν· Tο? γ?ρ κυρ?ου ? γ? κα? τ? πλ?ρωμα α?τ??1 Corinthians 11Roles in Worship1?Μιμητα? μου γ?νεσθε, καθ?? κ?γ? Χριστο?. 2??παιν? δ? ?μ?? ?τι π?ντα μου μ?μνησθε κα? καθ?? παρ?δωκα ?μ?ν τ?? παραδ?σει? κατ?χετε. 3?Θ?λω δ? ?μ?? ε?δ?ναι ?τι παντ?? ?νδρ?? ? κεφαλ? ? Χριστ?? ?στιν, κεφαλ? δ? γυναικ?? ? ?ν?ρ, κεφαλ? δ? το? Χριστο? ? Θε??. 4?Π?? ?ν?ρ προσευχ?μενο? ? προφητε?ων κατ? κεφαλ?? ?χων καταισχ?νει τ?ν κεφαλ?ν α?το?. 5?π?σα δ? γυν? προσευχομ?νη ? προφητε?ουσα ?κατακαλ?πτ? τ? κεφαλ? καταισχ?νει τ?ν κεφαλ?ν α?τ??? ?ν γ?ρ ?στιν κα? τ? α?τ? τ? ?ξυρημ?ν?. 6?ε? γ?ρ ο? κατακαλ?πτεται γυν?, κα? κειρ?σθω? ε? δ? α?σχρ?ν γυναικ? τ? κε?ρασθαι ? ξυρ?σθαι, κατακαλυπτ?σθω. 7??ν?ρ μ?ν γ?ρ ο?κ ?φε?λει κατακαλ?πτεσθαι τ?ν κεφαλ?ν, ε?κ?ν κα? δ?ξα Θεο? ?π?ρχων? ? γυν? δ? δ?ξα ?νδρ?? ?στιν. 8?ο? γ?ρ ?στιν ?ν?ρ ?κ γυναικ??, ?λλ? γυν? ?ξ ?νδρ??? 9?κα? γ?ρ ο?κ ?κτ?σθη ?ν?ρ δι? τ?ν γυνα?κα, ?λλ? γυν? δι? τ?ν ?νδρα. 10?δι? το?το ?φε?λει ? γυν? ?ξουσ?αν ?χειν ?π? τ?? κεφαλ?? δι? το?? ?γγ?λου?. 11?Πλ?ν ο?τε γυν? χωρ?? ?νδρ?? ο?τε ?ν?ρ χωρ?? γυναικ?? ?ν Κυρ??? 12??σπερ γ?ρ ? γυν? ?κ το? ?νδρ??, ο?τω? κα? ? ?ν?ρ δι? τ?? γυναικ??? τ? δ? π?ντα ?κ το? Θεο?. 13??ν ?μ?ν α?το?? κρ?νατε? πρ?πον ?στ?ν γυνα?κα ?κατακ?λυπτον τ? Θε? προσε?χεσθαι; 14?ο?δ? ? φ?σι? α?τ? διδ?σκει ?μ?? ?τι ?ν?ρ μ?ν ??ν κομ?, ?τιμ?α α?τ? ?στιν, 15?γυν? δ? ??ν κομ?, δ?ξα α?τ? ?στιν; ?τι ? κ?μη ?ντ? περιβολα?ου δ?δοται α?τ?. 16?Ε? δ? τι? δοκε? φιλ?νεικο? ε?ναι, ?με?? τοια?την συν?θειαν ο?κ ?χομεν, ο?δ? α? ?κκλησ?αι το? Θεο?. Sharing in the Lord's Supper(Matthew 26:26-30; Mark 14:22-26; Luke 22:14-23)17?Το?το δ? παραγγ?λλων ο?κ ?παιν? ?τι ο?κ ε?? τ? κρε?σσον ?λλ? ε?? τ? ?σσον συν?ρχεσθε. 18?πρ?τον μ?ν γ?ρ συνερχομ?νων ?μ?ν ?ν ?κκλησ?? ?κο?ω σχ?σματα ?ν ?μ?ν ?π?ρχειν, κα? μ?ρο? τι πιστε?ω. 19?δε? γ?ρ κα? α?ρ?σει? ?ν ?μ?ν ε?ναι, ?να κα? ο? δ?κιμοι φανερο? γ?νωνται ?ν ?μ?ν. 20?Συνερχομ?νων ο?ν ?μ?ν ?π? τ? α?τ? ο?κ ?στιν κυριακ?ν δε?πνον φαγε?ν? 21??καστο? γ?ρ τ? ?διον δε?πνον προλαμβ?νει ?ν τ? φαγε?ν, κα? ?? μ?ν πειν?, ?? δ? μεθ?ει. 22?μ? γ?ρ ο?κ?α? ο?κ ?χετε ε?? τ? ?σθ?ειν κα? π?νειν; ? τ?? ?κκλησ?α? το? Θεο? καταφρονε?τε, κα? καταισχ?νετε το?? μ? ?χοντα?; τ? ε?πω ?μ?ν; ?παιν?σω ?μ??; ?ν το?τ? ο?κ ?παιν?. 23??γ? γ?ρ παρ?λαβον ?π? το? Κυρ?ου, ? κα? παρ?δωκα ?μ?ν, ?τι ? Κ?ριο? ?ησο?? ?ν τ? νυκτ? ? παρεδ?δετο ?λαβεν ?ρτον 24?κα? ε?χαριστ?σα? ?κλασεν κα? ε?πεν “Το?τ? μο? ?στιν τ? σ?μα τ? ?π?ρ ?μ?ν?a το?το ποιε?τε ε?? τ?ν ?μ?ν ?ν?μνησιν.” 25??σα?τω? κα? τ? ποτ?ριον μετ? τ? δειπν?σαι, λ?γων “Το?το τ? ποτ?ριον ? καιν? διαθ?κη ?στ?ν ?ν τ? ?μ? α?ματι? το?το ποιε?τε, ?σ?κι? ??ν π?νητε, ε?? τ?ν ?μ?ν ?ν?μνησιν.” 26??σ?κι? γ?ρ ??ν ?σθ?ητε τ?ν ?ρτον το?τον κα? τ? ποτ?ριον π?νητε, τ?ν θ?νατον το? Κυρ?ου καταγγ?λλετε, ?χρι ο? ?λθ?. 27??στε ?? ?ν ?σθ?? τ?ν ?ρτον ? π?ν? τ? ποτ?ριον το? Κυρ?ου ?ναξ?ω?, ?νοχο? ?σται το? σ?ματο? κα? το? α?ματο? το? Κυρ?ου. 28?δοκιμαζ?τω δ? ?νθρωπο? ?αυτ?ν, κα? ο?τω? ?κ το? ?ρτου ?σθι?τω κα? ?κ το? ποτηρ?ου πιν?τω? 29?? γ?ρ ?σθ?ων κα? π?νων κρ?μα ?αυτ? ?σθ?ει κα? π?νει μ? διακρ?νων τ? σ?μα. 30?δι? το?το ?ν ?μ?ν πολλο? ?σθενε?? κα? ?ρρωστοι κα? κοιμ?νται ?κανο?. 31?Ε? δ? ?αυτο?? διεκρ?νομεν, ο?κ ?ν ?κριν?μεθα? 32?κριν?μενοι δ? ?π? το? Κυρ?ου παιδευ?μεθα, ?να μ? σ?ν τ? κ?σμ? κατακριθ?μεν. 33??στε, ?δελφο? μου, συνερχ?μενοι ε?? τ? φαγε?ν ?λλ?λου? ?κδ?χεσθε. 34?ε? τι? πειν?, ?ν ο?κ? ?σθι?τω, ?να μ? ε?? κρ?μα συν?ρχησθε. Τ? δ? λοιπ? ?? ?ν ?λθω διατ?ξομαι. a 24 BYZ and TR τ? ?π?ρ ?μ?ν κλ?μενον1 Corinthians 12Spiritual Gifts1?Περ? δ? τ?ν πνευματικ?ν, ?δελφο?, ο? θ?λω ?μ?? ?γνοε?ν. 2?Ο?δατε ?τι ?τε ?θνη ?τε πρ?? τ? ε?δωλα τ? ?φωνα ?? ?ν ?γεσθε ?παγ?μενοι. 3?δι? γνωρ?ζω ?μ?ν ?τι ο?δε?? ?ν Πνε?ματι Θεο? λαλ?ν λ?γει “Αναθεμα ΙΗΣΟΥΣ,” κα? ο?δε?? δ?ναται ε?πε?ν “Κυριο? ΙΗΣΟΥΣ,” ε? μ? ?ν Πνε?ματι ?γ??. 4?Διαιρ?σει? δ? χαρισμ?των ε?σ?ν, τ? δ? α?τ? Πνε?μα? 5?κα? διαιρ?σει? διακονι?ν ε?σιν, κα? ? α?τ?? Κ?ριο?? 6?κα? διαιρ?σει? ?νεργημ?των ε?σ?ν, ? δ? α?τ?? Θε?? ? ?νεργ?ν τ? π?ντα ?ν π?σιν. 7??κ?στ? δ? δ?δοται ? φαν?ρωσι? το? Πνε?ματο? πρ?? τ? συμφ?ρον. 8?? μ?ν γ?ρ δι? το? Πνε?ματο? δ?δοται λ?γο? σοφ?α?, ?λλ? δ? λ?γο? γν?σεω? κατ? τ? α?τ? Πνε?μα, 9??τ?ρ? π?στι? ?ν τ? α?τ? Πνε?ματι, ?λλ? δ? χαρ?σματα ?αμ?των ?ν τ? ?ν? Πνε?ματι, 10??λλ? δ? ?νεργ?ματα δυν?μεων, ?λλ? δ? προφητε?α, ?λλ? δ? διακρ?σει? πνευμ?των, ?τ?ρ? γ?νη γλωσσ?ν, ?λλ? δ? ?ρμηνε?α γλωσσ?ν? 11?π?ντα δ? τα?τα ?νεργε? τ? ?ν κα? τ? α?τ? Πνε?μα, διαιρο?ν ?δ?? ?κ?στ? καθ?? βο?λεται. The Body of Christ12?Καθ?περ γ?ρ τ? σ?μα ?ν ?στιν κα? μ?λη πολλ? ?χει, π?ντα δ? τ? μ?λη το? σ?ματο? πολλ? ?ντα ?ν ?στιν σ?μα, ο?τω? κα? ? Χριστ??? 13?κα? γ?ρ ?ν ?ν? Πνε?ματι ?με?? π?ντε? ε?? ?ν σ?μα ?βαπτ?σθημεν, ε?τε ?ουδα?οι ε?τε ?λληνε?, ε?τε δο?λοι ε?τε ?λε?θεροι. κα? π?ντε? ?ν Πνε?μα ?ποτ?σθημεν. 14?Κα? γ?ρ τ? σ?μα ο?κ ?στιν ?ν μ?λο? ?λλ? πολλ?. 15???ν ε?π? ? πο?? “?τι ο?κ ε?μ? χε?ρ, ο?κ ε?μ? ?κ το? σ?ματο?,” ο? παρ? το?το ο?κ ?στιν ?κ το? σ?ματο?. 16?κα? ??ν ε?π? τ? ο?? “?τι ο?κ ε?μ? ?φθαλμ??, ο?κ ε?μ? ?κ το? σ?ματο?,” ο? παρ? το?το ο?κ ?στιν ?κ το? σ?ματο?. 17?ε? ?λον τ? σ?μα ?φθαλμ??, πο? ? ?κο?; ε? ?λον ?κο?, πο? ? ?σφρησι?; 18?Νυν?* δ? ? Θε?? ?θετο τ? μ?λη, ?ν ?καστον α?τ?ν ?ν τ? σ?ματι καθ?? ?θ?λησεν. 19?ε? δ? ?ν τ? π?ντα ?ν μ?λο?, πο? τ? σ?μα; 20?ν?ν δ? πολλ? μ?ν μ?λη, ?ν δ? σ?μα. 21?Ο? δ?ναται δ? ? ?φθαλμ?? ε?πε?ν τ? χειρ? “Χρε?αν σου ο?κ ?χω,” ? π?λιν ? κεφαλ? το?? ποσ?ν “Χρε?αν ?μ?ν ο?κ ?χω?” 22??λλ? πολλ? μ?λλον τ? δοκο?ντα μ?λη το? σ?ματο? ?σθεν?στερα ?π?ρχειν ?ναγκα?? ?στιν, 23?κα? ? δοκο?μεν ?τιμ?τερα ε?ναι το? σ?ματο?, το?τοι? τιμ?ν περισσοτ?ραν περιτ?θεμεν, κα? τ? ?σχ?μονα ?μ?ν ε?σχημοσ?νην περισσοτ?ραν ?χει, 24?τ? δ? ε?σχ?μονα ?μ?ν ο? χρε?αν ?χει.?λλ? ? θε?? συνεκ?ρασεν τ? σ?μα, τ? ?στερουμ?ν? περισσοτ?ραν δο?? τιμ?ν, 25??να μ? ? σχ?σμα ?ν τ? σ?ματι, ?λλ? τ? α?τ? ?π?ρ ?λλ?λων μεριμν?σιν τ? μ?λη. 26?κα? ε?τε π?σχει ?ν μ?λο?, συμπ?σχει π?ντα τ? μ?λη? ε?τε δοξ?ζεται [?ν] μ?λο?, συνχα?ρει π?ντα τ? μ?λη. The greater gifts27??με?? δ? ?στε σ?μα Χριστο? κα? μ?λη ?κ μ?ρου?. 28?Κα? ο?? μ?ν ?θετο ? Θε?? ?ν τ? ?κκλησ?? πρ?τον ?ποστ?λου?, δε?τερον προφ?τα?, τρ?τον διδασκ?λου?, ?πειτα δυν?μει?, ?πειτα χαρ?σματα ?αμ?των, ?ντιλ?μψει?, κυβερν?σει?, γ?νη γλωσσ?ν. 29?μ? π?ντε? ?π?στολοι; μ? π?ντε? προφ?ται; μ? π?ντε? διδ?σκαλοι; μ? π?ντε? δυν?μει?; 30?μ? π?ντε? χαρ?σματα ?χουσιν ?αμ?των; μ? π?ντε? γλ?σσαι? λαλο?σιν; μ? π?ντε? διερμηνε?ουσιν; 31?ζηλο?τε δ? τ? χαρ?σματα τ? με?ζονα.Κα? ?τι καθ’ ?περβολ?ν ?δ?ν ?μ?ν δε?κνυμι. 1 Corinthians 13Love1???ν τα?? γλ?σσαι? τ?ν ?νθρ?πων λαλ? κα? τ?ν ?γγ?λων, ?γ?πην δ? μ? ?χω, γ?γονα χαλκ?? ?χ?ν ? κ?μβαλον ?λαλ?ζον. 2?κα? ??ν ?χω προφητε?αν κα? ε?δ? τ? μυστ?ρια π?ντα κα? π?σαν τ?ν γν?σιν, κα? ??ν ?χω π?σαν τ?ν π?στιν ?στε ?ρη μεθιστ?ναι, ?γ?πην δ? μ? ?χω, ο?θ?ν ε?μι. 3?κα? ??ν ψωμ?σω π?ντα τ? ?π?ρχοντ? μου, κα? ??ν παραδ? τ? σ?μ? μου, ?να [καυχ?σωμαι],a ?γ?πην δ? μ? ?χω, ο?δ?ν ?φελο?μαι. 4?? ?γ?πη μακροθυμε?, χρηστε?εται ? ?γ?πη, ο? ζηλο?, ? ?γ?πη ο? περπερε?εται, ο? φυσιο?ται, 5?ο?κ ?σχημονε?, ο? ζητε? τ? ?αυτ??, ο? παροξ?νεται, ο? λογ?ζεται τ? κακ?ν, 6?ο? χα?ρει ?π? τ? ?δικ??, συνχα?ρει δ? τ? ?ληθε??? 7?π?ντα στ?γει, π?ντα πιστε?ει, π?ντα ?λπ?ζει, π?ντα ?πομ?νει. 8?? ?γ?πη ο?δ?ποτε π?πτει? ε?τε δ? προφητε?αι, καταργηθ?σονται? ε?τε γλ?σσαι, πα?σονται? ε?τε γν?σι?, καταργηθ?σεται. 9??κ μ?ρου? γ?ρ γιν?σκομεν κα? ?κ μ?ρου? προφητε?ομεν? 10??ταν δ? ?λθ? τ? τ?λειον, τ? ?κ μ?ρου? καταργηθ?σεται. 11??τε ?μην ν?πιο?, ?λ?λουν ?? ν?πιο?, ?φρ?νουν ?? ν?πιο?, ?λογιζ?μην ?? ν?πιο?? ?τε γ?γονα ?ν?ρ, κατ?ργηκα τ? το? νηπ?ου. 12?βλ?πομεν γ?ρ ?ρτι δι’ ?σ?πτρου ?ν α?ν?γματι, τ?τε δ? πρ?σωπον πρ?? πρ?σωπον? ?ρτι γιν?σκω ?κ μ?ρου?, τ?τε δ? ?πιγν?σομαι καθ?? κα? ?πεγν?σθην. 13?Νυν? δ? μ?νει π?στι?, ?λπ??, ?γ?πη, τ? τρ?α τα?τα? με?ζων δ? το?των ? ?γ?πη. a 3 SBL, NE, BYZ, and TR καυθ?σομαι1 Corinthians 14Prophecy and Tongues1?Δι?κετε τ?ν ?γ?πην, ζηλο?τε δ? τ? πνευματικ?, μ?λλον δ? ?να προφητε?ητε. 2?? γ?ρ λαλ?ν γλ?σσ? ο?κ ?νθρ?ποι? λαλε? ?λλ? Θε?? ο?δε?? γ?ρ ?κο?ει, πνε?ματι δ? λαλε? μυστ?ρια? 3?? δ? προφητε?ων ?νθρ?ποι? λαλε? ο?κοδομ?ν κα? παρ?κλησιν κα? παραμυθ?αν. 4?? λαλ?ν γλ?σσ? ?αυτ?ν ο?κοδομε?? ? δ? προφητε?ων ?κκλησ?αν ο?κοδομε?. 5?Θ?λω δ? π?ντα? ?μ?? λαλε?ν γλ?σσαι?, μ?λλον δ? ?να προφητε?ητε? με?ζων δ? ? προφητε?ων ? ? λαλ?ν γλ?σσαι?, ?κτ?? ε? μ? διερμηνε??, ?να ? ?κκλησ?α ο?κοδομ?ν λ?β?. 6?Ν?ν δ?, ?δελφο?, ??ν ?λθω πρ?? ?μ?? γλ?σσαι? λαλ?ν, τ? ?μ?? ?φελ?σω, ??ν μ? ?μ?ν λαλ?σω ? ?ν ?ποκαλ?ψει ? ?ν γν?σει ? ?ν προφητε?? ? ??ν? διδαχ?; 7??μω? τ? ?ψυχα φων?ν διδ?ντα, ε?τε α?λ?? ε?τε κιθ?ρα, ??ν διαστολ?ν το?? φθ?γγοι? μ? δ?, π?? γνωσθ?σεται τ? α?λο?μενον ? τ? κιθαριζ?μενον; 8?Κα? γ?ρ ??ν ?δηλον σ?λπιγξ ? φων?ν δ?, τ?? παρασκευ?σεται ε?? π?λεμον; 9?ο?τω? κα? ?με?? δι? τ?? γλ?σση? ??ν μ? ε?σημον λ?γον δ?τε, π?? γνωσθ?σεται τ? λαλο?μενον; ?σεσθε γ?ρ ε?? ??ρα λαλο?ντε?. 10?Τοσα?τα ε? τ?χοι γ?νη φων?ν ε?σιν ?ν κ?σμ?, κα? ο?δ?ν ?φωνον? 11???ν ο?ν μ? ε?δ? τ?ν δ?ναμιν τ?? φων??, ?σομαι τ? λαλο?ντι β?ρβαρο? κα? ? λαλ?ν ?ν ?μο? β?ρβαρο?. 12?Ο?τω? κα? ?με??, ?πε? ζηλωτα? ?στε πνευμ?των, πρ?? τ?ν ο?κοδομ?ν τ?? ?κκλησ?α? ζητε?τε ?να περισσε?ητε. 13?Δι? ? λαλ?ν γλ?σσ? προσευχ?σθω ?να διερμηνε??. 14???ν γ?ρ προσε?χωμαι γλ?σσ?, τ? πνε?μ? μου προσε?χεται, ? δ? νο?? μου ?καρπ?? ?στιν. 15?Τ? ο?ν ?στιν; προσε?ξομαι τ? πνε?ματι, προσε?ξομαι δ? κα? τ? νο?? ψαλ? τ? πνε?ματι, ψαλ? δ? κα? τ? νο?. 16??πε? ??ν ε?λογ?? [?ν] πνε?ματι, ? ?ναπληρ?ν τ?ν τ?πον το? ?δι?του π?? ?ρε? τ? “?μ?ν” ?π? τ? σ? ε?χαριστ??; ?πειδ? τ? λ?γει? ο?κ ο?δεν? 17?σ? μ?ν γ?ρ καλ?? ε?χαριστε??, ?λλ’ ? ?τερο? ο?κ ο?κοδομε?ται. 18?Ε?χαριστ? τ? Θε?, π?ντων ?μ?ν μ?λλον γλ?σσαι? λαλ?? 19??λλ? ?ν ?κκλησ?? θ?λω π?ντε λ?γου? τ? νο? μου λαλ?σαι, ?να κα? ?λλου? κατηχ?σω, ? μυρ?ου? λ?γου? ?ν γλ?σσ?. 20??δελφο?, μ? παιδ?α γ?νεσθε τα?? φρεσ?ν, ?λλ? τ? κακ?? νηπι?ζετε, τα?? δ? φρεσ?ν τ?λειοι γ?νεσθε. 21??ν τ? ν?μ? γ?γραπται ?τι“?ν ?τερογλ?σσοι?κα? ?ν χε?λεσιν ?τ?ρωνλαλ?σω τ? λα? το?τ?,κα? ο?δ’ ο?τω? ε?σακο?σοντα? μου,λ?γει Κ?ριο?.”a 22??στε α? γλ?σσαι ε?? σημε??ν ε?σιν ο? το?? πιστε?ουσιν ?λλ? το?? ?π?στοι?, ? δ? προφητε?α ο? το?? ?π?στοι? ?λλ? το?? πιστε?ουσιν. 23???ν ο?ν συν?λθ? ? ?κκλησ?α ?λη ?π? τ? α?τ? κα? π?ντε? λαλ?σιν γλ?σσαι?, ε?σ?λθωσιν δ? ?δι?ται ? ?πιστοι, ο?κ ?ρο?σιν ?τι μα?νεσθε; 24???ν δ? π?ντε? προφητε?ωσιν, ε?σ?λθ? δ? τι? ?πιστο? ? ?δι?τη?, ?λ?γχεται ?π? π?ντων, ?νακρ?νεται ?π? π?ντων, 25?τ? κρυπτ? τ?? καρδ?α? α?το? φανερ? γ?νεται, κα? ο?τω? πεσ?ν ?π? πρ?σωπον προσκυν?σει τ? Θε?, ?παγγ?λλων ?τι ?ντω? ? Θε?? ?ν ?μ?ν ?στιν. Orderly Worship26?Τ? ο?ν ?στιν, ?δελφο?; ?ταν συν?ρχησθε, ?καστο? ψαλμ?ν ?χει, διδαχ?ν ?χει, ?ποκ?λυψιν ?χει, γλ?σσαν ?χει, ?ρμηνε?αν ?χει? π?ντα πρ?? ο?κοδομ?ν γιν?σθω. 27?Ε?τε γλ?σσ? τι? λαλε?, κατ? δ?ο ? τ? πλε?στον τρε??, κα? ?ν? μ?ρο?, κα? ε?? διερμηνευ?τω? 28???ν δ? μ? ? διερμηνευτ??, σιγ?τω ?ν ?κκλησ??, ?αυτ? δ? λαλε?τω κα? τ? Θε?. 29?Προφ?ται δ? δ?ο ? τρε?? λαλε?τωσαν, κα? ο? ?λλοι διακριν?τωσαν? 30???ν δ? ?λλ? ?ποκαλυφθ? καθημ?ν?, ? πρ?το? σιγ?τω. 31?δ?νασθε γ?ρ καθ’ ?να π?ντε? προφητε?ειν, ?να π?ντε? μανθ?νωσιν κα? π?ντε? παρακαλ?νται. 32?κα? πνε?ματα προφητ?ν προφ?ται? ?ποτ?σσεται? 33?ο? γ?ρ ?στιν ?καταστασ?α? ? Θε?? ?λλ? ε?ρ?νη?,?? ?ν π?σαι? τα?? ?κκλησ?αι? τ?ν ?γ?ων, 34?α? γυνα?κε? ?ν τα?? ?κκλησ?αι? σιγ?τωσαν? ο? γ?ρ ?πιτρ?πεται α?τα?? λαλε?ν, ?λλ? ?ποτασσ?σθωσαν, καθ?? κα? ? ν?μο? λ?γει. 35?ε? δ? τι μαθε?ν θ?λουσιν, ?ν ο?κ? το?? ?δ?ου? ?νδρα? ?περωτ?τωσαν? α?σχρ?ν γ?ρ ?στιν γυναικ? λαλε?ν ?ν ?κκλησ??. 36?? ?φ’ ?μ?ν ? λ?γο? το? Θεο? ?ξ?λθεν, ? ε?? ?μ?? μ?νου? κατ?ντησεν; 37?Ε? τι? δοκε? προφ?τη? ε?ναι ? πνευματικ??, ?πιγινωσκ?τω ? γρ?φω ?μ?ν ?τι Κυρ?ου ?στ?ν ?ντολ?? 38?ε? δ? τι? ?γνοε?, ?γνοε?ται.b 39??στε, ?δελφο? μου, ζηλο?τε τ? προφητε?ειν, κα? τ? λαλε?ν μ? κωλ?ετε γλ?σσαι?? 40?π?ντα δ? ε?σχημ?νω? κα? κατ? τ?ξιν γιν?σθω. a 21 Isaiah 28:11,12b 38 BYZ and TR ?γνοε?τω1 Corinthians 15The Resurrection of Christ1?Γνωρ?ζω δ? ?μ?ν, ?δελφο?, τ? ε?αγγ?λιον ? ε?ηγγελισ?μην ?μ?ν, ? κα? παρελ?βετε, ?ν ? κα? ?στ?κατε, 2?δι’ ο? κα? σ?ζεσθε, τ?νι λ?γ? ε?ηγγελισ?μην ?μ?ν, ε? κατ?χετε, ?κτ?? ε? μ? ε?κ? ?πιστε?σατε. 3?Παρ?δωκα γ?ρ ?μ?ν ?ν πρ?τοι?, ? κα? παρ?λαβον, ?τι Χριστ?? ?π?θανεν ?π?ρ τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν κατ? τ?? γραφ??, 4?κα? ?τι ?τ?φη, κα? ?τι ?γ?γερται τ? ?μ?ρ? τ? τρ?τ? κατ? τ?? γραφ??, 5?κα? ?τι ?φθη Κηφ?,a ε?τα το?? δ?δεκα? 6??πειτα ?φθη ?π?νω πεντακοσ?οι? ?δελφο?? ?φ?παξ, ?ξ ?ν ο? πλε?ονε? μ?νουσιν ?ω? ?ρτι, τιν?? δ? ?κοιμ?θησαν? 7??πειτα ?φθη ?ακ?β?, ε?τα το?? ?ποστ?λοι? π?σιν? 8??σχατον δ? π?ντων ?σπερε? τ? ?κτρ?ματι ?φθη κ?μο?. 9??γ? γ?ρ ε?μι ? ?λ?χιστο? τ?ν ?ποστ?λων, ?? ο?κ ε?μ? ?καν?? καλε?σθαι ?π?στολο?, δι?τι ?δ?ωξα τ?ν ?κκλησ?αν το? Θεο?? 10?χ?ριτι δ? Θεο? ε?μι ? ε?μι, κα? ? χ?ρι? α?το? ? ε?? ?μ? ο? κεν? ?γεν?θη, ?λλ? περισσ?τερον α?τ?ν π?ντων ?κοπ?ασα, ο?κ ?γ? δ? ?λλ? ? χ?ρι? το? Θεο? ??? σ?ν ?μο?. 11?ε?τε ο?ν ?γ? ε?τε ?κε?νοι, ο?τω? κηρ?σσομεν κα? ο?τω? ?πιστε?σατε. The Resurrection of the Dead12?Ε? δ? Χριστ?? κηρ?σσεται ?τι ?κ νεκρ?ν ?γ?γερται, π?? λ?γουσιν ?ν ?μ?ν τινε? ?τι ?ν?στασι? νεκρ?ν ο?κ ?στιν; 13?ε? δ? ?ν?στασι? νεκρ?ν ο?κ ?στιν, ο?δ? Χριστ?? ?γ?γερται? 14?ε? δ? Χριστ?? ο?κ ?γ?γερται, κεν?ν ?ρα [κα?] τ? κ?ρυγμα ?μ?ν, κεν? κα? ? π?στι? ?μ?ν? 15?ε?ρισκ?μεθα δ? κα? ψευδομ?ρτυρε? το? Θεο?, ?τι ?μαρτυρ?σαμεν κατ? το? Θεο? ?τι ?γειρεν τ?ν Χριστ?ν, ?ν ο?κ ?γειρεν ε?περ ?ρα νεκρο? ο?κ ?γε?ρονται. 16?Ε? γ?ρ νεκρο? ο?κ ?γε?ρονται, ο?δ? Χριστ?? ?γ?γερται? 17?ε? δ? Χριστ?? ο?κ ?γ?γερται, ματα?α ? π?στι? ?μ?ν (?στ?ν), ?τι ?στ? ?ν τα?? ?μαρτ?αι? ?μ?ν. 18??ρα κα? ο? κοιμηθ?ντε? ?ν Χριστ? ?π?λοντο. 19?ε? ?ν τ? ζω? τα?τ? ?ν Χριστ? ?λπικ?τε? ?σμ?ν μ?νον, ?λεειν?τεροι π?ντων ?νθρ?πων ?σμ?ν. The Order of Resurrection20?Νυν? δ? Χριστ?? ?γ?γερται ?κ νεκρ?ν, ?παρχ? τ?ν κεκοιμημ?νων. 21??πειδ? γ?ρ δι’ ?νθρ?που θ?νατο?, κα? δι’ ?νθρ?που ?ν?στασι? νεκρ?ν. 22??σπερ γ?ρ ?ν τ? ?δ?μ π?ντε? ?ποθν?σκουσιν, ο?τω? κα? ?ν τ? Χριστ? π?ντε? ζωοποιηθ?σονται. 23??καστο? δ? ?ν τ? ?δ?? τ?γματι? ?παρχ? Χριστ??, ?πειτα ο? το? Χριστο? ?ν τ? παρουσ?? α?το?, 24?ε?τα τ? τ?λο?, ?ταν παραδιδ?* τ?ν βασιλε?αν τ? Θε? κα? Πατρ?, ?ταν καταργ?σ? π?σαν ?ρχ?ν κα? π?σαν ?ξουσ?αν κα? δ?ναμιν, 25?δε? γ?ρ α?τ?ν βασιλε?ειν ?χρι ο? θ? π?ντα? το?? ?χθρο?? ?π? το?? π?δα? α?το?. 26??σχατο? ?χθρ?? καταργε?ται ? θ?νατο?? 27?“Π?ντα” γ?ρ “?π?ταξεν ?π? το?? π?δα? α?το?.”b ?ταν δ? ε?π? ?τι π?ντα ?ποτ?τακται, δ?λον ?τι ?κτ?? το? ?ποτ?ξαντο? α?τ? τ? π?ντα. 28??ταν δ? ?ποταγ? α?τ? τ? π?ντα, τ?τε κα? α?τ?? ? Υ??? ?ποταγ?σεται τ? ?ποτ?ξαντι α?τ? τ? π?ντα, ?να ? ? Θε?? [τ?] π?ντα ?ν π?σιν. 29??πε? τ? ποι?σουσιν ο? βαπτιζ?μενοι ?π?ρ τ?ν νεκρ?ν; ε? ?λω? νεκρο? ο?κ ?γε?ρονται, τ? κα? βαπτ?ζονται ?π?ρ α?τ?ν; 30?τ? κα? ?με?? κινδυνε?ομεν π?σαν ?ραν; 31?καθ’ ?μ?ραν ?ποθν?σκω, ν? τ?ν ?μετ?ραν κα?χησιν, ?δελφο?, ?ν ?χω ?ν Χριστ? ?ησο? τ? Κυρ?? ?μ?ν. 32?ε? κατ? ?νθρωπον ?θηριομ?χησα ?ν ?φ?σ?, τ? μοι τ? ?φελο?; ε? νεκρο? ο?κ ?γε?ρονται,“Φ?γωμεν κα? π?ωμεν,α?ριον γ?ρ ?ποθν?σκομεν.”c 33?Μ? πλαν?σθε? “Φθε?ρουσιν ?θη χρηστ? ?μιλ?αι κακα?.”d 34??κν?ψατε δικα?ω? κα? μ? ?μαρτ?νετε? ?γνωσ?αν γ?ρ Θεο? τινε? ?χουσιν? πρ?? ?ντροπ?ν ?μ?ν λαλ?. The Resurrection Body35??λλ? ?ρε? τι? “Π?? ?γε?ρονται ο? νεκρο?; πο?? δ? σ?ματι ?ρχονται;” 36??φρων, σ? ? σπε?ρει?, ο? ζωοποιε?ται ??ν μ? ?ποθ?ν?? 37?κα? ? σπε?ρει?, ο? τ? σ?μα τ? γενησ?μενον σπε?ρει?, ?λλ? γυμν?ν κ?κκον ε? τ?χοι σ?του ? τινο? τ?ν λοιπ?ν? 38?? δ? Θε?? δ?δωσιν α?τ? σ?μα καθ?? ?θ?λησεν, κα? ?κ?στ? τ?ν σπερμ?των ?διον σ?μα. 39?Ο? π?σα σ?ρξ ? α?τ? σ?ρξ, ?λλ? ?λλη μ?ν ?νθρ?πων, ?λλη δ? σ?ρξ κτην?ν, ?λλη δ? σ?ρξ πτην?ν, ?λλη δ? ?χθ?ων. 40?κα? σ?ματα ?πουρ?νια, κα? σ?ματα ?π?γεια? ?λλ? ?τ?ρα μ?ν ? τ?ν ?πουραν?ων δ?ξα, ?τ?ρα δ? ? τ?ν ?πιγε?ων. 41??λλη δ?ξα ?λ?ου, κα? ?λλη δ?ξα σελ?νη?, κα? ?λλη δ?ξα ?στ?ρων? ?στ?ρ γ?ρ ?στ?ρο? διαφ?ρει ?ν δ?ξ?. 42?Ο?τω? κα? ? ?ν?στασι? τ?ν νεκρ?ν. σπε?ρεται ?ν φθορ?, ?γε?ρεται ?ν ?φθαρσ??? 43?σπε?ρεται ?ν ?τιμ??, ?γε?ρεται ?ν δ?ξ?? σπε?ρεται ?ν ?σθενε??, ?γε?ρεται ?ν δυν?μει? 44?σπε?ρεται σ?μα ψυχικ?ν, ?γε?ρεται σ?μα πνευματικ?ν. Ε? ?στιν σ?μα ψυχικ?ν, ?στιν κα? πνευματικ?ν. 45?ο?τω? κα? γ?γραπται “?γ?νετο ? πρ?το? ?νθρωπο? ?δ?μ ε?? ψυχ?ν ζ?σαν? ? ?σχατο? ?δ?μ ε?? πνε?μα ζωοποιο?ν.”e 46??λλ’ ο? πρ?τον τ? πνευματικ?ν ?λλ? τ? ψυχικ?ν, ?πειτα τ? πνευματικ?ν. 47?? πρ?το? ?νθρωπο? ?κ γ?? χο?κ??, ? δε?τερο? ?νθρωπο? ?ξ ο?ρανο?. 48?ο?ο? ? χο?κ??, τοιο?τοι κα? ο? χο?κο?, κα? ο?ο? ? ?πουρ?νιο?, τοιο?τοι κα? ο? ?πουρ?νιοι? 49?κα? καθ?? ?φορ?σαμεν τ?ν ε?κ?να το? χο?κο?, φορ?σομεν κα? τ?ν ε?κ?να το? ?πουραν?ου. Where O Death is Your Victory?(Isaiah 57:1-2; Hosea 13:14)50?Το?το δ? φημι, ?δελφο?, ?τι σ?ρξ κα? α?μα βασιλε?αν Θεο? κληρονομ?σαι ο? δ?ναται, ο?δ? ? φθορ? τ?ν ?φθαρσ?αν κληρονομε?. 51??δο? μυστ?ριον ?μ?ν λ?γω? π?ντε? ο? κοιμηθησ?μεθα, π?ντε? δ? ?λλαγησ?μεθα, 52??ν ?τ?μ?, ?ν ?ιπ? ?φθαλμο?, ?ν τ? ?σχ?τ? σ?λπιγγι? σαλπ?σει γ?ρ, κα? ο? νεκρο? ?γερθ?σονται ?φθαρτοι, κα? ?με?? ?λλαγησ?μεθα. 53?δε? γ?ρ τ? φθαρτ?ν το?το ?νδ?σασθαι ?φθαρσ?αν κα? τ? θνητ?ν το?το ?νδ?σασθαι ?θανασ?αν. 54??ταν δ? τ? φθαρτ?ν το?το ?νδ?σηται (τ?ν) ?φθαρσ?αν κα? τ? θνητ?ν το?το ?νδ?σηται ?θανασ?αν, τ?τε γεν?σεται ? λ?γο? ? γεγραμμ?νο? “Κατεπ?θη ? θ?νατο? ε?? ν?κο?.”f 55?“Πο? σου, θ?νατε, τ? ν?κο?;πο? σου, θ?νατε, τ? κ?ντρον;”g 56?Τ? δ? κ?ντρον το? θαν?του ? ?μαρτ?α, ? δ? δ?ναμι? τ?? ?μαρτ?α? ? ν?μο?? 57?τ? δ? Θε? χ?ρι? τ? διδ?ντι ?μ?ν τ? ν?κο? δι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?. 58??στε, ?δελφο? μου ?γαπητο?, ?δρα?οι γ?νεσθε, ?μετακ?νητοι, περισσε?οντε? ?ν τ? ?ργ? το? Κυρ?ου π?ντοτε, ε?δ?τε? ?τι ? κ?πο? ?μ?ν ο?κ ?στιν κεν?? ?ν Κυρ??. a 5 That is, Peterb 27 Psalm 8:6c 32 Isaiah 22:13d 33 Probably a quote from the Greek comedy 'Thais' by Menandere 45 Genesis 2:7f 54 Isaiah 25:8g 55 Hosea 13:141 Corinthians 16The Collection for the Saints1?Περ? δ? τ?? λογε?α?* τ?? ε?? το?? ?γ?ου?, ?σπερ δι?ταξα τα?? ?κκλησ?αι? τ?? Γαλατ?α?, ο?τω? κα? ?με?? ποι?σατε. 2?κατ? μ?αν σαββ?του ?καστο? ?μ?ν παρ’ ?αυτ? τιθ?τω θησαυρ?ζων ??τι ??ν ε?οδ?ται, ?να μ? ?ταν ?λθω τ?τε λογε?αι* γ?νωνται. 3??ταν δ? παραγ?νωμαι, ο?? ??ν δοκιμ?σητε, δι’ ?πιστολ?ν το?του? π?μψω ?πενεγκε?ν τ?ν χ?ριν ?μ?ν ε?? ?ερουσαλ?μ? 4???ν δ? ?ξιον ? το? κ?μ? πορε?εσθαι, σ?ν ?μο? πορε?σονται. Paul's Travel Plans(Romans 15:23-33)5??λε?σομαι δ? πρ?? ?μ?? ?ταν Μακεδον?αν δι?λθω? Μακεδον?αν γ?ρ δι?ρχομαι, 6?πρ?? ?μ?? δ? τυχ?ν παραμεν?* ? κα? παραχειμ?σω, ?να ?με?? με προπ?μψητε ο? ??ν πορε?ωμαι. 7?ο? θ?λω γ?ρ ?μ?? ?ρτι ?ν παρ?δ? ?δε?ν? ?λπ?ζω γ?ρ χρ?νον τιν? ?πιμε?ναι πρ?? ?μ??, ??ν ? Κ?ριο? ?πιτρ?ψ?. 8??πιμεν? δ? ?ν ?φ?σ? ?ω? τ?? Πεντηκοστ??? 9?θ?ρα γ?ρ μοι ?ν??γεν μεγ?λη κα? ?νεργ??, κα? ?ντικε?μενοι πολλο?. Timothy Commended10???ν δ? ?λθ? Τιμ?θεο?, βλ?πετε ?να ?φ?βω? γ?νηται πρ?? ?μ??? τ? γ?ρ ?ργον Κυρ?ου ?ργ?ζεται ?? κ?γ?? 11?μ? τι? ο?ν α?τ?ν ?ξουθεν?σ?. προπ?μψατε δ? α?τ?ν ?ν ε?ρ?ν?, ?να ?λθ? πρ?? με? ?κδ?χομαι γ?ρ α?τ?ν μετ? τ?ν ?δελφ?ν. 12?Περ? δ? ?πολλ? το? ?δελφο?, πολλ? παρεκ?λεσα α?τ?ν ?να ?λθ? πρ?? ?μ?? μετ? τ?ν ?δελφ?ν? κα? π?ντω? ο?κ ?ν θ?λημα ?να ν?ν ?λθ?, ?λε?σεται δ? ?ταν ε?καιρ?σ?. Concluding Exhortations13?Γρηγορε?τε, στ?κετε ?ν τ? π?στει, ?νδρ?ζεσθε, κραταιο?σθε. 14?π?ντα ?μ?ν ?ν ?γ?π? γιν?σθω. 15?Παρακαλ? δ? ?μ??, ?δελφο?? ο?δατε τ?ν ο?κ?αν Στεφαν?, ?τι ?στ?ν ?παρχ? τ?? ?χα?α? κα? ε?? διακον?αν το?? ?γ?οι? ?ταξαν ?αυτο??? 16??να κα? ?με?? ?ποτ?σσησθε το?? τοιο?τοι? κα? παντ? τ? συνεργο?ντι κα? κοπι?ντι. 17?Χα?ρω δ? ?π? τ? παρουσ?? Στεφαν? κα? Φορτουν?του κα? ?χα?κο?, ?τι τ? ?μ?τερον ?στ?ρημα ο?τοι ?νεπλ?ρωσαν? 18??ν?παυσαν γ?ρ τ? ?μ?ν πνε?μα κα? τ? ?μ?ν. ?πιγιν?σκετε ο?ν το?? τοιο?του?. Final Greetings(2 Thessalonians 3:16-18)19??σπ?ζονται ?μ?? α? ?κκλησ?αι τ?? ?σ?α?.?σπ?ζεται ?μ?? ?ν Κυρ?? πολλ? ?κ?λα? κα? Πρ?σκαa σ?ν τ? κατ’ ο?κον α?τ?ν ?κκλησ??. 20??σπ?ζονται ?μ?? ο? ?δελφο? π?ντε?. ?σπ?σασθε ?λλ?λου? ?ν φιλ?ματι ?γ??. 21?? ?σπασμ?? τ? ?μ? χειρ? Πα?λου. 22?Ε? τι? ο? φιλε? τ?ν Κ?ριον, ?τω ?ν?θεμα. Μαρ?να* θ?*.b 23?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?ησο? μεθ’ ?μ?ν. 24?? ?γ?πη μου μετ? π?ντων ?μ?ν ?ν Χριστ? ?ησο?.??μ?ν?.c a 19 Or Priscillab 22 Greek Maranatha (a transliteration of Aramaic)c 24 SBL, WH, and NA do not include ?μ?ν2 Corinthians2 Corinthians 1Paul Greets the Corinthians(1 Corinthians 1:1-3)1?Πα?λο? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? δι? θελ?ματο? Θεο? κα? Τιμ?θεο? ? ?δελφ??Τ? ?κκλησ?? το? Θεο? τ? ο?σ? ?ν Κορ?νθ? σ?ν το?? ?γ?οι? π?σιν το?? ο?σιν ?ν ?λ? τ? ?χα??? 2?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. The God of All Comfort3?Ε?λογητ?? ? Θε?? κα? Πατ?ρ το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ? Πατ?ρ τ?ν ο?κτιρμ?ν κα? Θε?? π?ση? παρακλ?σεω?, 4?? παρακαλ?ν ?μ?? ?π? π?σ? τ? θλ?ψει ?μ?ν, ε?? τ? δ?νασθαι ?μ?? παρακαλε?ν το?? ?ν π?σ? θλ?ψει δι? τ?? παρακλ?σεω? ?? παρακαλο?μεθα α?το? ?π? το? Θεο?. 5??τι καθ?? περισσε?ει τ? παθ?ματα το? Χριστο? ε?? ?μ??, ο?τω? δι? το? Χριστο? περισσε?ει κα? ? παρ?κλησι? ?μ?ν. 6?Ε?τε δ? θλιβ?μεθα, ?π?ρ τ?? ?μ?ν παρακλ?σεω? κα? σωτηρ?α?? ε?τε παρακαλο?μεθα, ?π?ρ τ?? ?μ?ν παρακλ?σεω? τ?? ?νεργουμ?νη? ?ν ?πομον? τ?ν α?τ?ν παθημ?των ?ν κα? ?με?? π?σχομεν. 7?κα? ? ?λπ?? ?μ?ν βεβα?α ?π?ρ ?μ?ν, ε?δ?τε? ?τι ?? κοινωνο? ?στε τ?ν παθημ?των, ο?τω? κα? τ?? παρακλ?σεω?. 8?Ο? γ?ρ θ?λομεν ?μ?? ?γνοε?ν, ?δελφο?, ?π?ρ τ?? θλ?ψεω? ?μ?ν τ?? γενομ?νη? ?ν τ? ?σ??, ?τι καθ’ ?περβολ?ν ?π?ρ δ?ναμιν ?βαρ?θημεν, ?στε ?ξαπορηθ?ναι ?μ?? κα? το? ζ?ν? 9??λλ? α?το? ?ν ?αυτο?? τ? ?π?κριμα το? θαν?του ?σχ?καμεν, ?να μ? πεποιθ?τε? ?μεν ?φ’ ?αυτο?? ?λλ’ ?π? τ? Θε? τ? ?γε?ροντι το?? νεκρο??? 10??? ?κ τηλικο?του θαν?του ?ρρ?σατο ?μ?? κα? ??σεται, ε?? ?ν ?λπ?καμεν ?τι κα? ?τι ??σεται, 11?συνυπουργο?ντων κα? ?μ?ν ?π?ρ ?μ?ν τ? δε?σει, ?να ?κ πολλ?ν προσ?πων τ? ε?? ?μ?? χ?ρισμα δι? πολλ?ν ε?χαριστηθ? ?π?ρ ?μ?ν. Paul's Change of Plans12?? γ?ρ κα?χησι? ?μ?ν α?τη ?στ?ν, τ? μαρτ?ριον τ?? συνειδ?σεω? ?μ?ν, ?τι ?ν ?γι?τητι κα? ε?λικρινε?? το? Θεο?, [κα?] ο?κ ?ν σοφ?? σαρκικ? ?λλ’ ?ν χ?ριτι Θεο?, ?νεστρ?φημεν ?ν τ? κ?σμ?, περισσοτ?ρω? δ? πρ?? ?μ??. 13?ο? γ?ρ ?λλα γρ?φομεν ?μ?ν ?λλ’ ? ? ?ναγιν?σκετε ? κα? ?πιγιν?σκετε, ?λπ?ζω δ? ?τι ?ω? τ?λου? ?πιγν?σεσθε, 14?καθ?? κα? ?π?γνωτε ?μ?? ?π? μ?ρου?, ?τι κα?χημα ?μ?ν ?σμεν καθ?περ κα? ?με?? ?μ?ν ?ν τ? ?μ?ρ? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο?. 15?Κα? τα?τ? τ? πεποιθ?σει ?βουλ?μην πρ?τερον πρ?? ?μ?? ?λθε?ν ?να δευτ?ραν χ?ριν σχ?τε, 16?κα? δι’ ?μ?ν διελθε?ν ε?? Μακεδον?αν, κα? π?λιν ?π? Μακεδον?α? ?λθε?ν πρ?? ?μ?? κα? ?φ’ ?μ?ν προπεμφθ?ναι ε?? τ?ν ?ουδα?αν. 17?Το?το ο?ν βουλ?μενο? μ?τι ?ρα τ? ?λαφρ?? ?χρησ?μην; ? ? βουλε?ομαι κατ? σ?ρκα βουλε?ομαι, ?να ? παρ’ ?μο? τ? “Να? να?” κα? τ? “Ο? ο?”; 18?πιστ?? δ? ? Θε?? ?τι ? λ?γο? ?μ?ν ? πρ?? ?μ?? ο?κ ?στιν “Να?” κα? “Ο?.” 19?? το? Θεο? γ?ρ Υ??? Χριστ?? ? ?ησο?? ? ?ν ?μ?ν δι’ ?μ?ν κηρυχθε??, δι’ ?μο? κα? Σιλουανο?a κα? Τιμοθ?ου, ο?κ ?γ?νετο “Να?” κα? “Ο?,” ?λλ? “Να?” ?ν α?τ? γ?γονεν. 20??σαι γ?ρ ?παγγελ?αι Θεο?, ?ν α?τ? τ? “Να??” δι? κα? δι’ α?το? τ? “?μ?ν” τ? Θε? πρ?? δ?ξαν δι’ ?μ?ν. 21?? δ? βεβαι?ν ?μ?? σ?ν ?μ?ν ε?? Χριστ?ν κα? χρ?σα? ?μ?? Θε??, 22?? κα? σφραγισ?μενο? ?μ?? κα? δο?? τ?ν ?ρραβ?να το? Πνε?ματο? ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν. 23??γ? δ? μ?ρτυρα τ?ν Θε?ν ?πικαλο?μαι ?π? τ?ν ?μ?ν ψυχ?ν, ?τι φειδ?μενο? ?μ?ν ο?κ?τι ?λθον ε?? Κ?ρινθον. 24?ο?χ ?τι κυριε?ομεν ?μ?ν τ?? π?στεω?, ?λλ? συνεργο? ?σμεν τ?? χαρ?? ?μ?ν? τ? γ?ρ π?στει ?στ?κατε. a 19 That is, Silas2 Corinthians 2Reaffirm Your Love1??κρινα γ?ρ* ?μαυτ? το?το, τ? μ? π?λιν ?ν λ?π? πρ?? ?μ?? ?λθε?ν. 2?ε? γ?ρ ?γ? λυπ? ?μ??, κα? τ?? ? ε?φρα?νων με ε? μ? ? λυπο?μενο? ?ξ ?μο?; 3?κα? ?γραψα το?το α?τ? ?να μ? ?λθ?ν λ?πην σχ? ?φ’ ?ν ?δει με χα?ρειν, πεποιθ?? ?π? π?ντα? ?μ?? ?τι ? ?μ? χαρ? π?ντων ?μ?ν ?στιν. 4??κ γ?ρ πολλ?? θλ?ψεω? κα? συνοχ?? καρδ?α? ?γραψα ?μ?ν δι? πολλ?ν δακρ?ων, ο?χ ?να λυπηθ?τε, ?λλ? τ?ν ?γ?πην ?να γν?τε ?ν ?χω περισσοτ?ρω? ε?? ?μ??. 5?Ε? δ? τι? λελ?πηκεν, ο?κ ?μ? λελ?πηκεν, ?λλ? ?π? μ?ρου?, ?να μ? ?πιβαρ?, π?ντα? ?μ??. 6??καν?ν τ? τοιο?τ? ? ?πιτιμ?α α?τη ? ?π? τ?ν πλει?νων, 7??στε το?ναντ?ον μ?λλον ?μ?? χαρ?σασθαι κα? παρακαλ?σαι, μ? πω? τ? περισσοτ?ρ? λ?π? καταποθ? ? τοιο?το?. 8?δι? παρακαλ? ?μ?? κυρ?σαι ε?? α?τ?ν ?γ?πην? 9?Ε?? το?το γ?ρ κα? ?γραψα, ?να γν? τ?ν δοκιμ?ν ?μ?ν, ε? ε?? π?ντα ?π?κοο? ?στε. 10?? δ? τι χαρ?ζεσθε, κ?γ?? κα? γ?ρ ?γ? ? κεχ?ρισμαι, ε? τι κεχ?ρισμαι, δι’ ?μ?? ?ν προσ?π? Χριστο?, 11??να μ? πλεονεκτηθ?μεν ?π? το? Σαταν?? ο? γ?ρ α?το? τ? νο?ματα ?γνοο?μεν. Triumph in Christ12??λθ?ν δ? ε?? τ?ν Τρ??δα ε?? τ? ε?αγγ?λιον το? Χριστο?, κα? θ?ρα? μοι ?νε?γμ?νη? ?ν Κυρ??, 13?ο?κ ?σχηκα ?νεσιν τ? πνε?ματ? μου τ? μ? ε?ρε?ν με Τ?τον τ?ν ?δελφ?ν μου, ?λλ? ?ποταξ?μενο? α?το?? ?ξ?λθον ε?? Μακεδον?αν. 14?Τ? δ? Θε? χ?ρι? τ? π?ντοτε θριαμβε?οντι ?μ?? ?ν τ? Χριστ? κα? τ?ν ?σμ?ν τ?? γν?σεω? α?το? φανερο?ντι δι’ ?μ?ν ?ν παντ? τ?π?? 15??τι Χριστο? ε?ωδ?α ?σμ?ν τ? Θε? ?ν το?? σωζομ?νοι? κα? ?ν το?? ?πολλυμ?νοι?, 16?ο?? μ?ν ?σμ? ?κ θαν?του ε?? θ?νατον, ο?? δ? ?σμ? ?κ ζω?? ε?? ζω?ν. κα? πρ?? τα?τα τ?? ?καν??; 17?Ο? γ?ρ ?σμεν ?? ο? πολλο? καπηλε?οντε? τ?ν λ?γον το? Θεο?, ?λλ’ ?? ?ξ ε?λικρινε?α?, ?λλ’ ?? ?κ Θεο? κατ?ναντι Θεο? ?ν Χριστ? λαλο?μεν. 2 Corinthians 3Ministers of a New Covenant1??ρχ?μεθα π?λιν ?αυτο?? συνιστ?νειν; ? μ? χρ?ζομεν ?? τινε? συστατικ?ν ?πιστολ?ν πρ?? ?μ?? ? ?ξ ?μ?ν; 2?? ?πιστολ? ?μ?ν ?με?? ?στε, ?νγεγραμμ?νη ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν, γινωσκομ?νη κα? ?ναγινωσκομ?νη ?π? π?ντων ?νθρ?πων, 3?φανερο?μενοι ?τι ?στ? ?πιστολ? Χριστο? διακονηθε?σα ?φ’ ?μ?ν, ?νγεγραμμ?νη ο? μ?λανι ?λλ? Πνε?ματι Θεο? ζ?ντο?, ο?κ ?ν πλαξ?ν λιθ?ναι? ?λλ’ ?ν πλαξ?ν καρδ?αι? σαρκ?ναι?. 4?Πεπο?θησιν δ? τοια?την ?χομεν δι? το? Χριστο? πρ?? τ?ν Θε?ν. 5?ο?χ ?τι ?φ’ ?αυτ?ν ?κανο? ?σμεν λογ?σασθα? τι ?? ?ξ ?αυτ?ν, ?λλ’ ? ?καν?τη? ?μ?ν ?κ το? Θεο?, 6??? κα? ?κ?νωσεν ?μ?? διακ?νου? καιν?? διαθ?κη?, ο? γρ?μματο? ?λλ? πνε?ματο?? τ? γ?ρ γρ?μμα ?ποκτ?ννει*, τ? δ? πνε?μα ζωοποιε?. The Glory of the New Covenant(Exodus 34:29-35)7?Ε? δ? ? διακον?α το? θαν?του ?ν γρ?μμασιν ?ντετυπωμ?νη λ?θοι? ?γεν?θη ?ν δ?ξ?, ?στε μ? δ?νασθαι ?τεν?σαι το?? υ?ο?? ?σρα?λ ε?? τ? πρ?σωπον Μω?σ?ω? δι? τ?ν δ?ξαν το? προσ?που α?το? τ?ν καταργουμ?νην, 8?π?? ο?χ? μ?λλον ? διακον?α το? πνε?ματο? ?σται ?ν δ?ξ?; 9?ε? γ?ρ τ?* διακον?α τ?? κατακρ?σεω? δ?ξα, πολλ? μ?λλον περισσε?ει ? διακον?α τ?? δικαιοσ?νη? δ?ξ?. 10?κα? γ?ρ ο? δεδ?ξασται τ? δεδοξασμ?νον ?ν το?τ? τ? μ?ρει ε?νεκεν τ?? ?περβαλλο?ση? δ?ξη?. 11?ε? γ?ρ τ? καταργο?μενον δι? δ?ξη?, πολλ? μ?λλον τ? μ?νον ?ν δ?ξ?. 12??χοντε? ο?ν τοια?την ?λπ?δα πολλ? παρρησ?? χρ?μεθα, 13?κα? ο? καθ?περ Μω?σ?? ?τ?θει κ?λυμμα ?π? τ? πρ?σωπον α?το?, πρ?? τ? μ? ?τεν?σαι το?? υ?ο?? ?σρα?λ ε?? τ? τ?λο? το? καταργουμ?νου. 14??λλ? ?πωρ?θη τ? νο?ματα α?τ?ν. ?χρι γ?ρ τ?? σ?μερον ?μ?ρα? τ? α?τ? κ?λυμμα ?π? τ? ?ναγν?σει τ?? παλαι?? διαθ?κη? μ?νει, μ? ?νακαλυπτ?μενον, ?τι ?ν Χριστ? καταργε?ται? 15??λλ’ ?ω? σ?μερον ?ν?κα ?ν ?ναγιν?σκηται Μω?σ?? κ?λυμμα ?π? τ?ν καρδ?αν α?τ?ν κε?ται? 16??ν?κα δ? ??ν ?πιστρ?ψ? πρ?? Κ?ριον, περιαιρε?ται τ? κ?λυμμα. 17?? δ? Κ?ριο? τ? Πνε?μ? ?στιν? ο? δ? τ? Πνε?μα Κυρ?ου, ?λευθερ?α. 18??με?? δ? π?ντε? ?νακεκαλυμμ?ν? προσ?π? τ?ν δ?ξαν Κυρ?ου κατοπτριζ?μενοι τ?ν α?τ?ν ε?κ?να μεταμορφο?μεθα ?π? δ?ξη? ε?? δ?ξαν, καθ?περ ?π? Κυρ?ου Πνε?ματο?. 2 Corinthians 4The Light of the Gospel1?Δι? το?το, ?χοντε? τ?ν διακον?αν τα?την, καθ?? ?λε?θημεν, ο?κ ?γκακο?μεν, 2??λλ? ?πειπ?μεθα τ? κρυπτ? τ?? α?σχ?νη?, μ? περιπατο?ντε? ?ν πανουργ?? μηδ? δολο?ντε? τ?ν λ?γον το? Θεο?, ?λλ? τ? φανερ?σει τ?? ?ληθε?α? συνιστ?νοντε? ?αυτο?? πρ?? π?σαν συνε?δησιν ?νθρ?πων ?ν?πιον το? Θεο?. 3?Ε? δ? κα? ?στιν κεκαλυμμ?νον τ? ε?αγγ?λιον ?μ?ν, ?ν το?? ?πολλυμ?νοι? ?στ?ν κεκαλυμμ?νον, 4??ν ο?? ? θε?? το? α??νο? το?του ?τ?φλωσεν τ? νο?ματα τ?ν ?π?στων ε?? τ? μ? α?γ?σαι τ?ν φωτισμ?ν το? ε?αγγελ?ου τ?? δ?ξη? το? Χριστο?, ?? ?στιν ε?κ?ν το? Θεο?. 5?Ο? γ?ρ ?αυτο?? κηρ?σσομεν ?λλ? Χριστ?ν ? ?ησο?ν Κ?ριον, ?αυτο?? δ? δο?λου? ?μ?ν δι? ?ησο?ν. 6??τι ? Θε?? ? ε?π?ν “?κ σκ?του? φ?? λ?μψει,”a ?? ?λαμψεν ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν πρ?? φωτισμ?ν τ?? γν?σεω? τ?? δ?ξη? το? Θεο? ?ν προσ?π? [?ησο?] Χριστο?.b Treasures in Jars of Clay(Romans 6:1-14)7??χομεν δ? τ?ν θησαυρ?ν το?τον ?ν ?στρακ?νοι? σκε?εσιν, ?να ? ?περβολ? τ?? δυν?μεω? ? το? Θεο? κα? μ? ?ξ ?μ?ν? 8??ν παντ? θλιβ?μενοι ?λλ’ ο? στενοχωρο?μενοι, ?πορο?μενοι ?λλ’ ο?κ ?ξαπορο?μενοι, 9?διωκ?μενοι ?λλ’ ο?κ ?γκαταλειπ?μενοι, καταβαλλ?μενοι ?λλ’ ο?κ ?πολλ?μενοι, 10?π?ντοτε τ?ν ν?κρωσιν το? ?ησο? ?ν τ? σ?ματι περιφ?ροντε?, ?να κα? ? ζω? το? ?ησο? ?ν τ? σ?ματι ?μ?ν φανερωθ?? 11??ε? γ?ρ ?με?? ο? ζ?ντε? ε?? θ?νατον παραδιδ?μεθα δι? ?ησο?ν, ?να κα? ? ζω? το? ?ησο? φανερωθ? ?ν τ? θνητ? σαρκ? ?μ?ν. 12??στε ? θ?νατο? ?ν ?μ?ν ?νεργε?ται, ? δ? ζω? ?ν ?μ?ν. 13??χοντε? δ? τ? α?τ? πνε?μα τ?? π?στεω?, κατ? τ? γεγραμμ?νον “?π?στευσα, δι? ?λ?λησα,”c κα? ?με?? πιστε?ομεν, δι? κα? λαλο?μεν, 14?ε?δ?τε? ?τι ? ?γε?ρα? τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν κα? ?μ?? σ?ν ?ησο? ?γερε? κα? παραστ?σει σ?ν ?μ?ν. 15?τ? γ?ρ π?ντα δι’ ?μ??, ?να ? χ?ρι? πλεον?σασα δι? τ?ν πλει?νων τ?ν ε?χαριστ?αν περισσε?σ? ε?? τ?ν δ?ξαν το? Θεο?. 16?Δι? ο?κ ?γκακο?μεν, ?λλ’ ε? κα? ? ?ξω ?μ?ν ?νθρωπο? διαφθε?ρεται, ?λλ’ ? ?σω ?μ?ν ?νακαινο?ται ?μ?ρ? κα? ?μ?ρ?. 17?τ? γ?ρ παραυτ?κα ?λαφρ?ν τ?? θλ?ψεω? ??μ?ν? καθ’ ?περβολ?ν ε?? ?περβολ?ν α??νιον β?ρο? δ?ξη? κατεργ?ζεται ?μ?ν, 18?μ? σκοπο?ντων ?μ?ν τ? βλεπ?μενα ?λλ? τ? μ? βλεπ?μενα? τ? γ?ρ βλεπ?μενα πρ?σκαιρα, τ? δ? μ? βλεπ?μενα α??νια. a 6 Genesis 1:3b 6 SBL, NE, and WH προσ?π? Χριστο?c 13 Psalm 116:102 Corinthians 5Our Eternal Dwelling(Romans 8:18-27)1?Ο?δαμεν γ?ρ ?τι ??ν ? ?π?γειο? ?μ?ν ο?κ?α το? σκ?νου? καταλυθ?, ο?κοδομ?ν ?κ Θεο? ?χομεν, ο?κ?αν ?χειροπο?ητον α??νιον ?ν το?? ο?ρανο??. 2?κα? γ?ρ ?ν το?τ? στεν?ζομεν, τ? ο?κητ?ριον ?μ?ν τ? ?ξ ο?ρανο? ?πενδ?σασθαι ?πιποθο?ντε?, 3?ε? γε κα? ?νδυσ?μενοι ο? γυμνο? ε?ρεθησ?μεθα. 4?κα? γ?ρ ο? ?ντε? ?ν τ? σκ?νει στεν?ζομεν βαρο?μενοι ?φ’ ? ο? θ?λομεν ?κδ?σασθαι ?λλ’ ?πενδ?σασθαι, ?να καταποθ? τ? θνητ?ν ?π? τ?? ζω??. 5?? δ? κατεργασ?μενο? ?μ?? ε?? α?τ? το?το Θε??, ? δο?? ?μ?ν τ?ν ?ρραβ?να το? Πνε?ματο?. 6?Θαρρο?ντε? ο?ν π?ντοτε κα? ε?δ?τε? ?τι ?νδημο?ντε? ?ν τ? σ?ματι ?κδημο?μεν ?π? το? Κυρ?ου? 7?δι? π?στεω? γ?ρ περιπατο?μεν, ο? δι? ε?δου?? 8?Θαρρο?μεν δ? κα? ε?δοκο?μεν μ?λλον ?κδημ?σαι ?κ το? σ?ματο? κα? ?νδημ?σαι πρ?? τ?ν Κ?ριον. 9?δι? κα? φιλοτιμο?μεθα, ε?τε ?νδημο?ντε? ε?τε ?κδημο?ντε?, ε??ρεστοι α?τ? ε?ναι. 10?το?? γ?ρ π?ντα? ?μ?? φανερωθ?ναι δε? ?μπροσθεν το? β?ματο? το? Χριστο?, ?να κομ?σηται ?καστο? τ? δι? το? σ?ματο? πρ?? ? ?πραξεν, ε?τε ?γαθ?ν ε?τε φα?λον. Ambassadors for Christ11?Ε?δ?τε? ο?ν τ?ν φ?βον το? Κυρ?ου ?νθρ?που? πε?θομεν, Θε? δ? πεφανερ?μεθα? ?λπ?ζω δ? κα? ?ν τα?? συνειδ?σεσιν ?μ?ν πεφανερ?σθαι. 12?ο? π?λιν ?αυτο?? συνιστ?νομεν ?μ?ν, ?λλ? ?φορμ?ν διδ?ντε? ?μ?ν καυχ?ματο? ?π?ρ ?μ?ν, ?να ?χητε πρ?? το?? ?ν προσ?π? καυχωμ?νου? κα? μ? ?ν καρδ??. 13?Ε?τε γ?ρ ?ξ?στημεν, Θε?? ε?τε σωφρονο?μεν, ?μ?ν. 14?? γ?ρ ?γ?πη το? Χριστο? συν?χει ?μ??, κρ?ναντα? το?το, ?τι ε?? ?π?ρ π?ντων ?π?θανεν? ?ρα ο? π?ντε? ?π?θανον? 15?κα? ?π?ρ π?ντων ?π?θανεν ?να ο? ζ?ντε? μηκ?τι ?αυτο?? ζ?σιν ?λλ? τ? ?π?ρ α?τ?ν ?ποθαν?ντι κα? ?γερθ?ντι. 16??στε ?με?? ?π? το? ν?ν ο?δ?να ο?δαμεν κατ? σ?ρκα? ε? κα? ?γν?καμεν κατ? σ?ρκα Χριστ?ν, ?λλ? ν?ν ο?κ?τι γιν?σκομεν. 17??στε ε? τι? ?ν Χριστ?, καιν? κτ?σι??a τ? ?ρχα?α παρ?λθεν, ?δο? γ?γονεν καιν?. 18?Τ? δ? π?ντα ?κ το? Θεο? το? καταλλ?ξαντο? ?μ?? ?αυτ? δι? Χριστο? κα? δ?ντο? ?μ?ν τ?ν διακον?αν τ?? καταλλαγ??, 19??? ?τι Θε?? ?ν ?ν Χριστ? κ?σμον καταλλ?σσων ?αυτ?, μ? λογιζ?μενο? α?το?? τ? παραπτ?ματα α?τ?ν, κα? θ?μενο? ?ν ?μ?ν τ?ν λ?γον τ?? καταλλαγ??. 20??π?ρ Χριστο? ο?ν πρεσβε?ομεν ?? το? Θεο? παρακαλο?ντο? δι’ ?μ?ν? δε?μεθα ?π?ρ Χριστο?, καταλλ?γητε τ? Θε?. 21?τ?ν μ? γν?ντα ?μαρτ?αν ?π?ρ ?μ?ν ?μαρτ?ανb ?πο?ησεν, ?να ?με?? γεν?μεθα δικαιοσ?νη Θεο? ?ν α?τ?. a 17 Or creatureb 21 Or be a sin offering2 Corinthians 6Paul's Hardships and God's Grace1?Συνεργο?ντε? δ? κα? παρακαλο?μεν μ? ε?? κεν?ν τ?ν χ?ριν το? Θεο? δ?ξασθαι ?μ???— 2?λ?γει γ?ρ“Καιρ? δεκτ? ?π?κουσ? σουκα? ?ν ?μ?ρ? σωτηρ?α? ?βο?θησ? σοι?”a?δο? ν?ν καιρ?? ε?πρ?σδεκτο?, ?δο? ν?ν ?μ?ρα σωτηρ?α??— 3?Μηδεμ?αν ?ν μηδεν? διδ?ντε? προσκοπ?ν, ?να μ? μωμηθ? ? διακον?α, 4??λλ’ ?ν παντ? συνιστ?νοντε? ?αυτο?? ?? Θεο? δι?κονοι, ?ν ?πομον? πολλ?, ?ν θλ?ψεσιν, ?ν ?ν?γκαι?, ?ν στενοχωρ?αι?, 5??ν πληγα??, ?ν φυλακα??, ?ν ?καταστασ?αι?, ?ν κ?ποι?, ?ν ?γρυπν?αι?, ?ν νηστε?αι?, 6??ν ?γν?τητι, ?ν γν?σει, ?ν μακροθυμ??, ?ν χρηστ?τητι, ?ν Πνε?ματι ?γ??, ?ν ?γ?π? ?νυποκρ?τ?, 7??ν λ?γ? ?ληθε?α?, ?ν δυν?μει Θεο?? δι? τ?ν ?πλων τ?? δικαιοσ?νη? τ?ν δεξι?ν κα? ?ριστερ?ν, 8?δι? δ?ξη? κα? ?τιμ?α?, δι? δυσφημ?α? κα? ε?φημ?α?? ?? πλ?νοι κα? ?ληθε??, 9??? ?γνοο?μενοι κα? ?πιγινωσκ?μενοι, ?? ?ποθν?σκοντε? κα? ?δο? ζ?μεν, ?? παιδευ?μενοι κα? μ? θανατο?μενοι, 10??? λυπο?μενοι ?ε? δ? χα?ροντε?, ?? πτωχο? πολλο?? δ? πλουτ?ζοντε?, ?? μηδ?ν ?χοντε? κα? π?ντα κατ?χοντε?. 11?Τ? στ?μα ?μ?ν ?ν??γεν πρ?? ?μ??, Κορ?νθιοι, ? καρδ?α ?μ?ν πεπλ?τυνται? 12?ο? στενοχωρε?σθε ?ν ?μ?ν, στενοχωρε?σθε δ? ?ν το?? σπλ?γχνοι? ?μ?ν? 13?τ?ν δ? α?τ?ν ?ντιμισθ?αν, ?? τ?κνοι? λ?γω, πλατ?νθητε κα? ?με??. Do Not Be Unequally Yoked(Exodus 29:45-46)14?Μ? γ?νεσθε ?τεροζυγο?ντε? ?π?στοι?? τ?? γ?ρ μετοχ? δικαιοσ?ν? κα? ?νομ??, ? τ?? κοινων?α φωτ? πρ?? σκ?το?; 15?τ?? δ? συμφ?νησι? Χριστο? πρ?? Βελι?ρ, ? τ?? μερ?? πιστ? μετ? ?π?στου; 16?τ?? δ? συνκατ?θεσι? να? Θεο? μετ? ε?δ?λων; ?με?? γ?ρ να?? Θεο? ?σμεν ζ?ντο?? καθ?? ε?πεν ? Θε?? ?τι“?νοικ?σω ?ν α?το??κα? ?μπεριπατ?σω*,κα? ?σομαι α?τ?ν Θε??,κα? α?το? ?σοντα? μου λα??.”b 17?“Δι? ?ξ?λθατε ?κ μ?σου α?τ?ν,κα? ?φορ?σθητε, λ?γει Κ?ριο?,κα? ?καθ?ρτου μ? ?πτεσθε?κ?γ? ε?σδ?ξομαι ?μ??,”c 18?Κα?“?σομαι ?μ?ν ε?? Πατ?ρα,κα? ?με?? ?σεσθ? μοι ε?? υ?ο?? κα? θυγατ?ρα?,λ?γει Κ?ριο? Παντοκρ?τωρ.” a 2 Isaiah 49:8b 16 Leviticus 26:12; Ezekiel 37:27c 17 Isaiah 52:11; Ezekiel 20:342 Corinthians 7Paul's Joy in the Corinthians1?Τα?τα? ο?ν ?χοντε? τ?? ?παγγελ?α?, ?γαπητο?, καθαρ?σωμεν ?αυτο?? ?π? παντ?? μολυσμο? σαρκ?? κα? πνε?ματο?, ?πιτελο?ντε? ?γιωσ?νην ?ν φ?β? Θεο?. 2?Χωρ?σατε ?μ??? ο?δ?να ?δικ?σαμεν, ο?δ?να ?φθε?ραμεν, ο?δ?να ?πλεονεκτ?σαμεν. 3?πρ?? κατ?κρισιν ο? λ?γω? προε?ρηκα γ?ρ ?τι ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν ?στε ε?? τ? συναποθανε?ν κα? συζ?ν*. 4?πολλ? μοι παρρησ?α πρ?? ?μ??, πολλ? μοι κα?χησι? ?π?ρ ?μ?ν? πεπλ?ρωμαι τ? παρακλ?σει, ?περπερισσε?ομαι τ? χαρ? ?π? π?σ? τ? θλ?ψει ?μ?ν. 5?Κα? γ?ρ ?λθ?ντων ?μ?ν ε?? Μακεδον?αν ο?δεμ?αν ?σχηκεν ?νεσιν ? σ?ρξ ?μ?ν, ?λλ’ ?ν παντ? θλιβ?μενοι? ?ξωθεν μ?χαι, ?σωθεν φ?βοι. 6??λλ’ ? παρακαλ?ν το?? ταπεινο?? παρεκ?λεσεν ?μ?? ? Θε?? ?ν τ? παρουσ?? Τ?του? 7?ο? μ?νον δ? ?ν τ? παρουσ?? α?το?, ?λλ? κα? ?ν τ? παρακλ?σει ? παρεκλ?θη ?φ’ ?μ?ν, ?ναγγ?λλων ?μ?ν τ?ν ?μ?ν ?πιπ?θησιν, τ?ν ?μ?ν ?δυρμ?ν, τ?ν ?μ?ν ζ?λον ?π?ρ ?μο?, ?στε με μ?λλον χαρ?ναι. 8??τι ε? κα? ?λ?πησα ?μ?? ?ν τ? ?πιστολ?, ο? μεταμ?λομαι? ε? κα? μετεμελ?μην, βλ?πω [γ?ρ] ?τι ? ?πιστολ? ?κε?νη ε? κα? πρ?? ?ραν ?λ?πησεν ?μ??, 9?ν?ν χα?ρω, ο?χ ?τι ?λυπ?θητε, ?λλ’ ?τι ?λυπ?θητε ε?? μετ?νοιαν? ?λυπ?θητε γ?ρ κατ? Θε?ν, ?να ?ν μηδεν? ζημιωθ?τε ?ξ ?μ?ν. 10?? γ?ρ κατ? Θε?ν λ?πη μετ?νοιαν ε?? σωτηρ?αν ?μεταμ?λητον ?ργ?ζεται? ? δ? το? κ?σμου λ?πη θ?νατον κατεργ?ζεται. 11??δο? γ?ρ α?τ? το?το τ? κατ? Θε?ν λυπηθ?ναι π?σην κατειργ?σατο ?μ?ν σπουδ?ν, ?λλ? ?πολογ?αν, ?λλ? ?γαν?κτησιν, ?λλ? φ?βον, ?λλ? ?πιπ?θησιν, ?λλ? ζ?λον, ?λλ? ?κδ?κησιν. ?ν παντ? συνεστ?σατε ?αυτο?? ?γνο?? ε?ναι τ? πρ?γματι. 12??ρα ε? κα? ?γραψα ?μ?ν, ο?χ ?νεκεν το? ?δικ?σαντο? ο?δ? ?νεκεν το? ?δικηθ?ντο?, ?λλ’ ?νεκεν το? φανερωθ?ναι τ?ν σπουδ?ν ?μ?ν τ?ν ?π?ρ ?μ?ν πρ?? ?μ?? ?ν?πιον το? Θεο?. 13?δι? το?το παρακεκλ?μεθα.?π? δ? τ? παρακλ?σει ?μ?ν περισσοτ?ρω? μ?λλον ?χ?ρημεν ?π? τ? χαρ? Τ?του, ?τι ?ναπ?παυται τ? πνε?μα α?το? ?π? π?ντων ?μ?ν? 14??τι ε? τι α?τ? ?π?ρ ?μ?ν κεκα?χημαι, ο? κατ?σχ?νθην, ?λλ’ ?? π?ντα ?ν ?ληθε?? ?λαλ?σαμεν ?μ?ν, ο?τω? κα? ? κα?χησι? ?μ?ν ??? ?π? Τ?του ?λ?θεια ?γεν?θη. 15?κα? τ? σπλ?γχνα α?το? περισσοτ?ρω? ε?? ?μ?? ?στιν ?ναμιμν?σκομ?νου τ?ν π?ντων ?μ?ν ?πακο?ν, ?? μετ? φ?βου κα? τρ?μου ?δ?ξασθε α?τ?ν. 16?χα?ρω ?τι ?ν παντ? θαρρ? ?ν ?μ?ν. 2 Corinthians 8Generosity Commended1?Γνωρ?ζομεν δ? ?μ?ν, ?δελφο?, τ?ν χ?ριν το? Θεο? τ?ν δεδομ?νην ?ν τα?? ?κκλησ?αι? τ?? Μακεδον?α?, 2??τι ?ν πολλ? δοκιμ? θλ?ψεω? ? περισσε?α τ?? χαρ?? α?τ?ν κα? ? κατ? β?θου? πτωχε?α α?τ?ν ?περ?σσευσεν ε?? τ? πλο?το? τ?? ?πλ?τητο? α?τ?ν? 3??τι κατ? δ?ναμιν, μαρτυρ?, κα? παρ? δ?ναμιν, α?θα?ρετοι 4?μετ? πολλ?? παρακλ?σεω? δε?μενοι ?μ?ν, τ?ν χ?ριν κα? τ?ν κοινων?αν τ?? διακον?α? τ?? ε?? το?? ?γ?ου?, 5?κα? ο? καθ?? ?λπ?σαμεν, ?λλ’* ?αυτο?? ?δωκαν πρ?τον τ? Κυρ?? κα? ?μ?ν δι? θελ?ματο? Θεο?, 6?Ε?? τ? παρακαλ?σαι ?μ?? Τ?τον, ?να καθ?? προεν?ρξατο ο?τω? κα? ?πιτελ?σ? ε?? ?μ?? κα? τ?ν χ?ριν τα?την. 7??λλ’ ?σπερ ?ν παντ? περισσε?ετε, π?στει κα? λ?γ? κα? γν?σει κα? π?σ? σπουδ? κα? τ? ?ξ ?μ?ν ?ν ?μ?ν ?γ?π?, ?να κα? ?ν τα?τ? τ? χ?ριτι περισσε?ητε. 8?Ο? κατ’ ?πιταγ?ν λ?γω ?λλ? δι? τ?? ?τ?ρων σπουδ?? κα? τ? τ?? ?μετ?ρα? ?γ?πη? γν?σιον δοκιμ?ζων? Christ's Example9?Γιν?σκετε γ?ρ τ?ν χ?ριν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ?τι δι’ ?μ?? ?πτ?χευσεν πλο?σιο? ?ν, ?να ?με?? τ? ?κε?νου πτωχε?? πλουτ?σητε. 10?κα? γν?μην ?ν το?τ? δ?δωμι? το?το γ?ρ ?μ?ν συμφ?ρει, ο?τινε? ο? μ?νον τ? ποι?σαι ?λλ? κα? τ? θ?λειν προεν?ρξασθε ?π? π?ρυσι? 11?νυν? δ? κα? τ? ποι?σαι ?πιτελ?σατε, ?πω? καθ?περ ? προθυμ?α το? θ?λειν, ο?τω? κα? τ? ?πιτελ?σαι ?κ το? ?χειν. 12?ε? γ?ρ ? προθυμ?α πρ?κειται, καθ? ??ν ?χ? ε?πρ?σδεκτο?, ο? καθ? ο?κ ?χει. 13?Ο? γ?ρ ?να ?λλοι? ?νεσι?, ?μ?ν θλ?ψι?? ?λλ’ ?ξ ?σ?τητο? 14??ν τ? ν?ν καιρ? τ? ?μ?ν περ?σσευμα ε?? τ? ?κε?νων ?στ?ρημα, ?να κα? τ? ?κε?νων περ?σσευμα γ?νηται ε?? τ? ?μ?ν ?στ?ρημα, ?πω? γ?νηται ?σ?τη?, 15?καθ?? γ?γραπται“? τ? πολ? ο?κ ?πλε?νασεν,κα? ? τ? ?λ?γον ο?κ ?λαττ?νησεν.”a Titus Commended(Titus 1:1-4)16?Χ?ρι? δ? τ? Θε? τ? διδ?ντι τ?ν α?τ?ν σπουδ?ν ?π?ρ ?μ?ν ?ν τ? καρδ?? Τ?του, 17??τι τ?ν μ?ν παρ?κλησιν ?δ?ξατο, σπουδαι?τερο? δ? ?π?ρχων α?θα?ρετο? ?ξ?λθεν πρ?? ?μ??. 18?Συνεπ?μψαμεν δ? μετ’ α?το? τ?ν ?δελφ?ν ο? ? ?παινο? ?ν τ? ε?αγγελ?? δι? πασ?ν τ?ν ?κκλησι?ν, 19?ο? μ?νον δ? ?λλ? κα? χειροτονηθε?? ?π? τ?ν ?κκλησι?ν συν?κδημο? ?μ?ν σ?ν* τ? χ?ριτι τα?τ? τ? διακονουμ?ν? ?φ’ ?μ?ν πρ?? τ?ν α?το? το? Κυρ?ου δ?ξαν κα? προθυμ?αν ?μ?ν, 20?στελλ?μενοι το?το, μ? τι? ?μ?? μωμ?σηται ?ν τ? ?δρ?τητι τα?τ? τ? διακονουμ?ν? ?φ’ ?μ?ν? 21?προνοο?μεν γ?ρ καλ? ο? μ?νον ?ν?πιον Κυρ?ου ?λλ? κα? ?ν?πιον ?νθρ?πων. 22?Συνεπ?μψαμεν δ? α?το?? τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν, ?ν ?δοκιμ?σαμεν ?ν πολλο?? πολλ?κι? σπουδα?ον ?ντα, νυν? δ? πολ? σπουδαι?τερον πεποιθ?σει πολλ? τ? ε?? ?μ??. 23?ε?τε ?π?ρ Τ?του, κοινων?? ?μ?? κα? ε?? ?μ?? συνεργ??? ε?τε ?δελφο? ?μ?ν, ?π?στολοι ?κκλησι?ν, δ?ξα Χριστο?. 24?τ?ν ο?ν ?νδειξιν τ?? ?γ?πη? ?μ?ν κα? ?μ?ν καυχ?σεω? ?π?ρ ?μ?ν ε?? α?το?? ?νδεικν?μενοι ε?? πρ?σωπον τ?ν ?κκλησι?ν. a 15 Exodus 16:182 Corinthians 9God Loves a Cheerful Giver(Leviticus 22:17-33)1?Περ? μ?ν γ?ρ τ?? διακον?α? τ?? ε?? το?? ?γ?ου? περισσ?ν μο? ?στιν τ? γρ?φειν ?μ?ν? 2?ο?δα γ?ρ τ?ν προθυμ?αν ?μ?ν ?ν ?π?ρ ?μ?ν καυχ?μαι Μακεδ?σιν ?τι ?χα?α παρεσκε?ασται ?π? π?ρυσι, κα? τ? ?μ?ν ζ?λο? ?ρ?θισεν το?? πλε?ονα?. 3??πεμψα δ? το?? ?δελφο??, ?να μ? τ? κα?χημα ?μ?ν τ? ?π?ρ ?μ?ν κενωθ? ?ν τ? μ?ρει το?τ?, ?να καθ?? ?λεγον παρεσκευασμ?νοι ?τε, 4?μ? πω? ??ν ?λθωσιν σ?ν ?μο? Μακεδ?νε? κα? ε?ρωσιν ?μ?? ?παρασκευ?στου? καταισχυνθ?μεν ?με??, ?να μ? λ?γωμεν ?με??, ?ν τ? ?ποστ?σει τα?τ?. 5??ναγκα?ον ο?ν ?γησ?μην παρακαλ?σαι το?? ?δελφο?? ?να προ?λθωσιν ε?? ?μ?? κα? προκαταρτ?σωσιν τ?ν προεπηγγελμ?νην ε?λογ?αν ?μ?ν, τα?την ?το?μην ε?ναι ο?τω? ?? ε?λογ?αν κα? μ? ?? πλεονεξ?αν. 6?Το?το δ?, ? σπε?ρων φειδομ?νω? φειδομ?νω? κα? θερ?σει, κα? ? σπε?ρων ?π’ ε?λογ?αι? ?π’ ε?λογ?αι? κα? θερ?σει. 7??καστο? καθ?? προ?ρηται τ? καρδ??, μ? ?κ λ?πη? ? ?ξ ?ν?γκη?? ?λαρ?ν γ?ρ δ?την ?γαπ? ? Θε??. 8?δυνατε? δ? ? Θε?? π?σαν χ?ριν περισσε?σαι ε?? ?μ??, ?να ?ν παντ? π?ντοτε π?σαν α?τ?ρκειαν ?χοντε? περισσε?ητε ε?? π?ν ?ργον ?γαθ?ν, 9?καθ?? γ?γραπται“?σκ?ρπισεν,?δωκεν το?? π?νησιν,? δικαιοσ?νη α?το? μ?νει ε?? τ?ν α??να.”a 10?? δ? ?πιχορηγ?ν σπ?ρον* τ? σπε?ροντι κα? ?ρτον ε?? βρ?σιν χορηγ?σει κα? πληθυνε? τ?ν σπ?ρον ?μ?ν κα? α?ξ?σει τ? γεν?ματα τ?? δικαιοσ?νη? ?μ?ν? 11??ν παντ? πλουτιζ?μενοι ε?? π?σαν ?πλ?τητα, ?τι? κατεργ?ζεται δι’ ?μ?ν ε?χαριστ?αν τ? Θε?. 12??τι ? διακον?α τ?? λειτουργ?α? τα?τη? ο? μ?νον ?στ?ν προσαναπληρο?σα τ? ?στερ?ματα τ?ν ?γ?ων, ?λλ? κα? περισσε?ουσα δι? πολλ?ν ε?χαριστι?ν τ? Θε?? 13?δι? τ?? δοκιμ?? τ?? διακον?α? τα?τη? δοξ?ζοντε? τ?ν Θε?ν ?π? τ? ?ποταγ? τ?? ?μολογ?α? ?μ?ν ε?? τ? ε?αγγ?λιον το? Χριστο? κα? ?πλ?τητι τ?? κοινων?α? ε?? α?το?? κα? ε?? π?ντα?, 14?κα? α?τ?ν δε?σει ?π?ρ ?μ?ν ?πιποθο?ντων ?μ?? δι? τ?ν ?περβ?λλουσαν χ?ριν το? Θεο? ?φ’ ?μ?ν. 15?Χ?ρι? τ? Θε? ?π? τ? ?νεκδιηγ?τ? α?το? δωρε?. a 9 Psalm 112:92 Corinthians 10Paul's Apostolic Authority1?Α?τ?? δ? ?γ? Πα?λο? παρακαλ? ?μ?? δι? τ?? πρα?τητο? κα? ?πιεικε?α? το? Χριστο?, ?? κατ? πρ?σωπον μ?ν ταπειν?? ?ν ?μ?ν, ?π?ν δ? θαρρ? ε?? ?μ??? 2?δ?ομαι δ? τ? μ? παρ?ν θαρρ?σαι τ? πεποιθ?σει ? λογ?ζομαι τολμ?σαι ?π? τινα? το?? λογιζομ?νου? ?μ?? ?? κατ? σ?ρκα περιπατο?ντα?. 3??ν σαρκ? γ?ρ περιπατο?ντε? ο? κατ? σ?ρκα στρατευ?μεθα, 4?τ? γ?ρ ?πλα τ?? στρατε?α? ?μ?ν ο? σαρκικ? ?λλ? δυνατ? τ? Θε? πρ?? καθα?ρεσιν ?χυρωμ?των, 5?λογισμο?? καθαιρο?ντε? κα? π?ν ?ψωμα ?παιρ?μενον κατ? τ?? γν?σεω? το? Θεο?, κα? α?χμαλωτ?ζοντε? π?ν ν?ημα ε?? τ?ν ?πακο?ν το? Χριστο?, 6?κα? ?ν ?το?μ? ?χοντε? ?κδικ?σαι π?σαν παρακο?ν, ?ταν πληρωθ? ?μ?ν ? ?πακο?. 7?Τ? κατ? πρ?σωπον βλ?πετε. ε? τι? π?ποιθεν ?αυτ? Χριστο? ε?ναι, το?το λογιζ?σθω π?λιν ?φ’ ?αυτο?, ?τι καθ?? α?τ?? Χριστο?, ο?τω? κα? ?με??. 8???ν τε γ?ρ περισσ?τερ?ν τι καυχ?σωμαι περ? τ?? ?ξουσ?α? ?μ?ν, ?? ?δωκεν ? Κ?ριο? ε?? ο?κοδομ?ν κα? ο?κ ε?? καθα?ρεσιν ?μ?ν, ο?κ α?σχυνθ?σομαι, 9??να μ? δ?ξω ?? ?ν ?κφοβε?ν ?μ?? δι? τ?ν ?πιστολ?ν. 10?“?τι Α? ?πιστολα?” μ?ν, φησ?ν, “Βαρε?αι κα? ?σχυρα?, ? δ? παρουσ?α το? σ?ματο? ?σθεν?? κα? ? λ?γο? ?ξουθενημ?νο?.” 11?το?το λογιζ?σθω ? τοιο?το?, ?τι ο?ο? ?σμεν τ? λ?γ? δι’ ?πιστολ?ν ?π?ντε?, τοιο?τοι κα? παρ?ντε? τ? ?ργ?. 12?Ο? γ?ρ τολμ?μεν ?νκρ?ναι ? συνκρ?ναι ?αυτο?? τισιν τ?ν ?αυτο?? συνισταν?ντων? ?λλ? α?το? ?ν ?αυτο?? ?αυτο?? μετρο?ντε? κα? συνκρ?νοντε? ?αυτο?? ?αυτο?? ο? συνι?σιν. 13??με?? δ? ο?κ ε?? τ? ?μετρα καυχησ?μεθα, ?λλ? κατ? τ? μ?τρον το? καν?νο? ο? ?μ?ρισεν ?μ?ν ? Θε?? μ?τρου, ?φικ?σθαι ?χρι κα? ?μ?ν. 14?ο? γ?ρ ?? μ? ?φικνο?μενοι ε?? ?μ?? ?περεκτε?νομεν ?αυτο??, ?χρι γ?ρ κα? ?μ?ν ?φθ?σαμεν ?ν τ? ε?αγγελ?? το? Χριστο?? 15?ο?κ ε?? τ? ?μετρα καυχ?μενοι ?ν ?λλοτρ?οι? κ?ποι?, ?λπ?δα δ? ?χοντε? α?ξανομ?νη? τ?? π?στεω? ?μ?ν ?ν ?μ?ν μεγαλυνθ?ναι κατ? τ?ν καν?να ?μ?ν ε?? περισσε?αν, 16?ε?? τ? ?περ?κεινα ?μ?ν ε?αγγελ?σασθαι, ο?κ ?ν ?λλοτρ?? καν?νι ε?? τ? ?τοιμα καυχ?σασθαι. 17?“? δ? καυχ?μενο? ?ν Κυρ?? καυχ?σθω?”a 18?ο? γ?ρ ? ?αυτ?ν συνιστ?νων, ?κε?ν?? ?στιν δ?κιμο?, ?λλ? ?ν ? Κ?ριο? συν?στησιν. a 17 Jeremiah 9:242 Corinthians 11Paul and the False Apostles1??φελον ?νε?χεσθ? μου μικρ?ν τι ?φροσ?νη?? ?λλ? κα? ?ν?χεσθ? μου. 2?ζηλ? γ?ρ ?μ?? Θεο? ζ?λ?, ?ρμοσ?μην γ?ρ ?μ?? ?ν? ?νδρ? παρθ?νον ?γν?ν παραστ?σαι τ? Χριστ?? 3?Φοβο?μαι δ? μ? πω?, ?? ? ?φι? ?ξηπ?τησεν Ε?αν ?ν τ? πανουργ?? α?το?, φθαρ? τ? νο?ματα ?μ?ν ?π? τ?? ?πλ?τητο? κα? τ?? ?γν?τητο? τ?? ε?? ?τ?ν? Χριστ?ν. 4?ε? μ?ν γ?ρ ? ?ρχ?μενο? ?λλον ?ησο?ν κηρ?σσει ?ν ο?κ ?κηρ?ξαμεν, ? πνε?μα ?τερον λαμβ?νετε ? ο?κ ?λ?βετε, ? ε?αγγ?λιον ?τερον ? ο?κ ?δ?ξασθε, καλ?? ?ν?χεσθε. 5?Λογ?ζομαι γ?ρ μηδ?ν ?στερηκ?ναι τ?ν “?περλ?αν ?ποστ?λων.” 6?ε? δ? κα? ?δι?τη? τ? λ?γ?, ?λλ’ ο? τ? γν?σει, ?λλ’ ?ν παντ? φανερ?σαντε? ?ν π?σιν ε?? ?μ??. 7?? ?μαρτ?αν ?πο?ησα ?μαυτ?ν ταπειν?ν ?να ?με?? ?ψωθ?τε, ?τι δωρε?ν τ? το? Θεο? ε?αγγ?λιον ε?ηγγελισ?μην ?μ?ν; 8??λλα? ?κκλησ?α? ?σ?λησα λαβ?ν ?ψ?νιον πρ?? τ?ν ?μ?ν διακον?αν, 9?κα? παρ?ν πρ?? ?μ?? κα? ?στερηθε?? ο? κατεν?ρκησα ο?θεν??? τ? γ?ρ ?στ?ρημ? μου προσανεπλ?ρωσαν ο? ?δελφο? ?λθ?ντε? ?π? Μακεδον?α?? κα? ?ν παντ? ?βαρ? ?μαυτ?ν ?μ?ν ?τ?ρησα κα? τηρ?σω. 10??στιν ?λ?θεια Χριστο? ?ν ?μο?, ?τι ? κα?χησι? α?τη ο? φραγ?σεται ε?? ?μ? ?ν το?? κλ?μασιν τ?? ?χα?α?. 11?δι? τ?; ?τι ο?κ ?γαπ? ?μ??; ? Θε?? ο?δεν. 12?? δ? ποι?, κα? ποι?σω, ?να ?κκ?ψω τ?ν ?φορμ?ν τ?ν θελ?ντων ?φορμ?ν, ?να ?ν ? καυχ?νται ε?ρεθ?σιν καθ?? κα? ?με??. 13?ο? γ?ρ τοιο?τοι ψευδαπ?στολοι, ?ργ?ται δ?λιοι, μετασχηματιζ?μενοι ε?? ?ποστ?λου? Χριστο?. 14?κα? ο? θα?μα? α?τ?? γ?ρ ? Σαταν?? μετασχηματ?ζεται ε?? ?γγελον φωτ??. 15?ο? μ?γα ο?ν ε? κα? ο? δι?κονοι α?το? μετασχηματ?ζονται ?? δι?κονοι δικαιοσ?νη?? ?ν τ? τ?λο? ?σται κατ? τ? ?ργα α?τ?ν. Paul's Suffering and Service(Colossians 1:24-29)16?Π?λιν λ?γω, μ? τ?? με δ?ξ? ?φρονα ε?ναι? ε? δ? μ??γε, κ?ν ?? ?φρονα δ?ξασθ? με, ?να κ?γ? μικρ?ν τι καυχ?σωμαι. 17?? λαλ?, ο? κατ? Κ?ριον λαλ?, ?λλ’ ?? ?ν ?φροσ?ν?, ?ν τα?τ? τ? ?ποστ?σει τ?? καυχ?σεω?. 18??πε? πολλο? καυχ?νται κατ? ?τ?ν? σ?ρκα, κ?γ? καυχ?σομαι. 19??δ?ω? γ?ρ ?ν?χεσθε τ?ν ?φρ?νων φρ?νιμοι ?ντε?? 20??ν?χεσθε γ?ρ ε? τι? ?μ?? καταδουλο?, ε? τι? κατεσθ?ει, ε? τι? λαμβ?νει, ε? τι? ?πα?ρεται, ε? τι? ε?? πρ?σωπον ?μ?? δ?ρει. 21?κατ? ?τιμ?αν λ?γω, ?? ?τι ?με?? ?σθεν?καμεν.?ν ? δ’ ?ν τι? τολμ?, ?ν ?φροσ?ν? λ?γω, τολμ? κ?γ?. 22??βρα?ο? ε?σιν; κ?γ?. ?σραηλ?τα? ε?σιν; κ?γ?. σπ?ρμα ?βρα?μ ε?σιν; κ?γ?. 23?δι?κονοι Χριστο? ε?σιν; παραφρον?ν λαλ?, ?π?ρ ?γ?? ?ν κ?ποι? περισσοτ?ρω?, ?ν φυλακα?? περισσοτ?ρω?, ?ν πληγα?? ?περβαλλ?ντω?, ?ν θαν?τοι? πολλ?κι?. 24??π? ?ουδα?ων πεντ?κι? τεσσερ?κοντα παρ? μ?αν ?λαβον, 25?τρ?? ?ραβδ?σθην, ?παξ ?λιθ?σθην, τρ?? ?ναυ?γησα, νυχθ?μερον ?ν τ? βυθ? πεπο?ηκα? 26??δοιπορ?αι? πολλ?κι?, κινδ?νοι? ποταμ?ν, κινδ?νοι? λ?στ?ν, κινδ?νοι? ?κ γ?νου?, κινδ?νοι? ?ξ ?θν?ν, κινδ?νοι? ?ν π?λει, κινδ?νοι? ?ν ?ρημ??, κινδ?νοι? ?ν θαλ?σσ?, κινδ?νοι? ?ν ψευδαδ?λφοι?, 27?κ?π? κα? μ?χθ?, ?ν ?γρυπν?αι? πολλ?κι?, ?ν λιμ? κα? δ?ψει, ?ν νηστε?αι? πολλ?κι?, ?ν ψ?χει κα? γυμν?τητι? 28?Χωρ?? τ?ν παρεκτ?? ? ?π?στασ?? μοι ? καθ’ ?μ?ραν, ? μ?ριμνα πασ?ν τ?ν ?κκλησι?ν. 29?τ?? ?σθενε?, κα? ο?κ ?σθεν?; τ?? σκανδαλ?ζεται κα? ο?κ ?γ? πυρο?μαι; 30?Ε? καυχ?σθαι δε?, τ? τ?? ?σθενε?α? μου καυχ?σομαι. 31?? Θε?? κα? Πατ?ρ το? Κυρ?ου ?ησο? ο?δεν, ? ?ν ε?λογητ?? ε?? το?? α??να?, ?τι ο? ψε?δομαι. 32??ν Δαμασκ? ? ?θν?ρχη? ?ρ?τα το? βασιλ?ω? ?φρο?ρει τ?ν π?λιν Δαμασκην?ν πι?σαι με, 33?κα? δι? θυρ?δο? ?ν σαργ?ν? ?χαλ?σθην δι? το? τε?χου? κα? ?ξ?φυγον τ?? χε?ρα? α?το?. 2 Corinthians 12Paul's Revelation1?Καυχ?σθαι δε?? ο? συμφ?ρον μ?ν, ?λε?σομαι δ? ε?? ?πτασ?α? κα? ?ποκαλ?ψει? Κυρ?ου. 2?ο?δα ?νθρωπον ?ν Χριστ? πρ? ?τ?ν δεκατεσσ?ρων,—ε?τε ?ν σ?ματι ο?κ ο?δα, ε?τε ?κτ?? το? σ?ματο? ο?κ ο?δα, ? Θε?? ο?δεν,—?ρπαγ?ντα τ?ν τοιο?τον ?ω? τρ?του ο?ρανο?. 3?κα? ο?δα τ?ν τοιο?τον ?νθρωπον—ε?τε ?ν σ?ματι ε?τε χωρ?? το? σ?ματο? ο?κ ο?δα, ? Θε?? ο?δεν,— 4??τι ?ρπ?γη ε?? τ?ν Παρ?δεισον κα? ?κουσεν ?ρρητα ??ματα ? ο?κ ?ξ?ν ?νθρ?π? λαλ?σαι. Paul's Thorn and God's Grace5??π?ρ το? τοιο?του καυχ?σομαι, ?π?ρ δ? ?μαυτο? ο? καυχ?σομαι ε? μ? ?ν τα?? ?σθενε?αι?. 6???ν γ?ρ θελ?σω καυχ?σασθαι, ο?κ ?σομαι ?φρων, ?λ?θειαν γ?ρ ?ρ?? φε?δομαι δ?, μ? τι? ε?? ?μ? λογ?σηται ?π?ρ ? βλ?πει με ? ?κο?ει ?τι? ?ξ ?μο? 7?κα? τ? ?περβολ? τ?ν ?ποκαλ?ψεων.Δι? ?να μ? ?περα?ρωμαι, ?δ?θη μοι σκ?λοψ τ? σαρκ?, ?γγελο? Σαταν?, ?να με κολαφ?ζ?, ?να μ? ?περα?ρωμαι. 8??π?ρ το?του τρ?? τ?ν Κ?ριον παρεκ?λεσα, ?να ?ποστ? ?π’ ?μο?. 9?κα? ε?ρηκ?ν μοι “?ρκε? σοι ? χ?ρι? μου? ? γ?ρ δ?ναμι? ?ν ?σθενε?? τελε?ται.” ?διστα ο?ν μ?λλον καυχ?σομαι ?ν τα?? ?σθενε?αι? ?μου?, ?να ?πισκην?σ? ?π’ ?μ? ? δ?ναμι? το? Χριστο?. 10?δι? ε?δοκ? ?ν ?σθενε?αι?, ?ν ?βρεσιν, ?ν ?ν?γκαι?, ?ν διωγμο?? κα? στενοχωρ?αι?, ?π?ρ Χριστο?? ?ταν γ?ρ ?σθεν?, τ?τε δυνατ?? ε?μι. Concern for the Corinthians11?Γ?γονα ?φρων? ?με?? με ?ναγκ?σατε. ?γ? γ?ρ ?φειλον ?φ’ ?μ?ν συν?στασθαι. ο?δ?ν γ?ρ ?στ?ρησα τ?ν “?περλ?αν ?ποστ?λων,” ε? κα? ο?δ?ν ε?μι. 12?τ? μ?ν σημε?α το? ?ποστ?λου κατειργ?σθη ?ν ?μ?ν ?ν π?σ? ?πομον?, σημε?οι? τε κα? τ?ρασιν κα? δυν?μεσιν. 13?τ? γ?ρ ?στιν ? ?σσ?θητε ?π?ρ τ?? λοιπ?? ?κκλησ?α?, ε? μ? ?τι α?τ?? ?γ? ο? κατεν?ρκησα ?μ?ν; χαρ?σασθ? μοι τ?ν ?δικ?αν τα?την. 14??δο? τρ?τον το?το ?το?μω? ?χω ?λθε?ν πρ?? ?μ??, κα? ο? καταναρκ?σω? ο? γ?ρ ζητ? τ? ?μ?ν ?λλ? ?μ??. ο? γ?ρ ?φε?λει τ? τ?κνα το?? γονε?σιν θησαυρ?ζειν, ?λλ? ο? γονε?? το?? τ?κνοι?. 15??γ? δ? ?διστα δαπαν?σω κα? ?κδαπανηθ?σομαι ?π?ρ τ?ν ψυχ?ν ?μ?ν. ε? περισσοτ?ρω? ?μ?? ?γαπ?ν*, ?σσον ?γαπ?μαι; 16??στω δ?, ?γ? ο? κατεβ?ρησα ?μ??? ?λλ? ?π?ρχων πανο?ργο? δ?λ? ?μ?? ?λαβον. 17?μ? τινα ?ν ?π?σταλκα πρ?? ?μ??, δι’ α?το? ?πλεον?κτησα ?μ??; 18?παρεκ?λεσα Τ?τον κα? συναπ?στειλα τ?ν ?δελφ?ν? μ?τι ?πλεον?κτησεν ?μ?? Τ?το?; ο? τ? α?τ? Πνε?ματι περιεπατ?σαμεν; ο? το?? α?το?? ?χνεσιν; 19?Π?λαι δοκε?τε ?τι ?μ?ν ?πολογο?μεθα. κατ?ναντι Θεο? ?ν Χριστ? λαλο?μεν? τ? δ? π?ντα, ?γαπητο?, ?π?ρ τ?? ?μ?ν ο?κοδομ??. 20?φοβο?μαι γ?ρ μ? πω? ?λθ?ν ο?χ ο?ου? θ?λω ε?ρω ?μ??, κ?γ? ε?ρεθ? ?μ?ν ο?ον ο? θ?λετε, μ? πω? ?ρι?, ζ?λο?, θυμο?, ?ριθε?αι, καταλαλια?, ψιθυρισμο?, φυσι?σει?, ?καταστασ?αι? 21?μ? π?λιν ?λθ?ντο? μου ταπειν?σ? με ? Θε?? μου πρ?? ?μ??, κα? πενθ?σω πολλο?? τ?ν προημαρτηκ?των κα? μ? μετανοησ?ντων ?π? τ? ?καθαρσ?? κα? πορνε?? κα? ?σελγε?? ? ?πραξαν. 2 Corinthians 13Examine Yourselves1?Τρ?τον το?το ?ρχομαι πρ?? ?μ??? “?π? στ?ματο? δ?ο μαρτ?ρων κα? τρι?ν σταθ?σεται π?ν ??μα.”a 2?Προε?ρηκα κα? προλ?γω, ?? παρ?ν τ? δε?τερον κα? ?π?ν ν?ν, το?? προημαρτηκ?σιν κα? το?? λοιπο?? π?σιν, ?τι ??ν ?λθω ε?? τ? π?λιν ο? φε?σομαι, 3??πε? δοκιμ?ν ζητε?τε το? ?ν ?μο? λαλο?ντο? Χριστο?, ?? ε?? ?μ?? ο?κ ?σθενε? ?λλ? δυνατε? ?ν ?μ?ν. 4?κα? γ?ρ ?σταυρ?θη ?ξ ?σθενε?α?, ?λλ? ζ? ?κ δυν?μεω? Θεο?. κα? γ?ρ ?με?? ?σθενο?μεν ?ν α?τ?, ?λλ? ζ?σομεν σ?ν α?τ? ?κ δυν?μεω? Θεο? ε?? ?μ??. 5??αυτο?? πειρ?ζετε ε? ?στ? ?ν τ? π?στει, ?αυτο?? δοκιμ?ζετε? ? ο?κ ?πιγιν?σκετε ?αυτο?? ?τι ?ησο?? Χριστ?? ?ν ?μ?ν; ε? μ?τι ?δ?κιμο? ?στε. 6??λπ?ζω δ? ?τι γν?σεσθε ?τι ?με?? ο?κ ?σμ?ν ?δ?κιμοι. 7?Ε?χ?μεθα δ? πρ?? τ?ν Θε?ν μ? ποι?σαι ?μ?? κακ?ν μηδ?ν, ο?χ ?να ?με?? δ?κιμοι φαν?μεν, ?λλ’ ?να ?με?? τ? καλ?ν ποι?τε, ?με?? δ? ?? ?δ?κιμοι ?μεν. 8?ο? γ?ρ δυν?μεθ? τι κατ? τ?? ?ληθε?α?, ?λλ? ?π?ρ τ?? ?ληθε?α?. 9?χα?ρομεν γ?ρ ?ταν ?με?? ?σθεν?μεν, ?με?? δ? δυνατο? ?τε? το?το κα? ε?χ?μεθα, τ?ν ?μ?ν κατ?ρτισιν. 10?Δι? το?το τα?τα ?π?ν γρ?φω, ?να παρ?ν μ? ?ποτ?μω? χρ?σωμαι κατ? τ?ν ?ξουσ?αν ?ν ? Κ?ριο? ?δωκ?ν μοι ε?? ο?κοδομ?ν κα? ο?κ ε?? καθα?ρεσιν. Final Greetings and Blessing11?Λοιπ?ν, ?δελφο?, χα?ρετε, καταρτ?ζεσθε, παρακαλε?σθε,b τ? α?τ? φρονε?τε, ε?ρηνε?ετε, κα? ? Θε?? τ?? ?γ?πη? κα? ε?ρ?νη? ?σται μεθ’ ?μ?ν. 12??σπ?σασθε ?λλ?λου? ?ν ?γ?? φιλ?ματι. 13??σπ?ζονται ?μ?? ο? ?γιοι π?ντε?. 14?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? κα? ? ?γ?πη το? Θεο? κα? ? κοινων?α το? ?γ?ου Πνε?ματο? μετ? π?ντων ?μ?ν.c a 1 Deuteronomy 19:15b 11 Or listen to my appealc 14 Texts vary in verse numbering for the last three verses of 2 Corinthians 13. BYZ ends with ?μ?ν.GalatiansGalatians 1Paul's Greeting to the Galatians1?Πα?λο? ?π?στολο?, ο?κ ?π’ ?νθρ?πων ο?δ? δι’ ?νθρ?που ?λλ? δι? ?ησο? Χριστο? κα? Θεο? Πατρ?? το? ?γε?ραντο? α?τ?ν ?κ νεκρ?ν, 2?κα? ο? σ?ν ?μο? π?ντε? ?δελφο?,Τα?? ?κκλησ?αι? τ?? Γαλατ?α?? 3?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν ? ?κα? Κυρ?ου? ?ησο? Χριστο?, 4?το? δ?ντο? ?αυτ?ν ?π?ρ τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν, ?πω? ?ξ?ληται ?μ?? ?κ το? α??νο? το? ?νεστ?το? πονηρο? κατ? τ? θ?λημα το? Θεο? κα? Πατρ?? ?μ?ν, 5?? ? δ?ξα ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. No Other Gospel6?Θαυμ?ζω ?τι ο?τω? ταχ?ω? μετατ?θεσθε ?π? το? καλ?σαντο? ?μ?? ?ν χ?ριτι Χριστο? ε?? ?τερον ε?αγγ?λιον, 7?? ο?κ ?στιν ?λλο? ε? μ? τιν?? ε?σιν ο? ταρ?σσοντε? ?μ?? κα? θ?λοντε? μεταστρ?ψαι τ? ε?αγγ?λιον το? Χριστο?. 8??λλ? κα? ??ν ?με?? ? ?γγελο? ?ξ ο?ρανο? ε?αγγελ?ζηται* ?μ?ν παρ’ ? ε?ηγγελισ?μεθα ?μ?ν, ?ν?θεμα ?στω. 9??? προειρ?καμεν, κα? ?ρτι π?λιν λ?γω, ε? τι? ?μ?? ε?αγγελ?ζεται παρ’ ? παρελ?βετε, ?ν?θεμα ?στω. Paul Preaches the Gospel10??ρτι γ?ρ ?νθρ?που? πε?θω ? τ?ν Θε?ν; ? ζητ? ?νθρ?ποι? ?ρ?σκειν; ε? ?τι ?νθρ?ποι? ?ρεσκον, Χριστο? δο?λο? ο?κ ?ν ?μην. 11?γνωρ?ζω γ?ρ ?μ?ν, ?δελφο?, τ? ε?αγγ?λιον τ? ε?αγγελισθ?ν ?π’ ?μο? ?τι ο?κ ?στιν κατ? ?νθρωπον? 12?ο?δ? γ?ρ ?γ? παρ? ?νθρ?που παρ?λαβον α?τ? ο?τε ?διδ?χθην, ?λλ? δι’ ?ποκαλ?ψεω? ?ησο? Χριστο?. 13??κο?σατε γ?ρ τ?ν ?μ?ν ?ναστροφ?ν ποτε ?ν τ? ?ουδα?σμ?, ?τι καθ’ ?περβολ?ν ?δ?ωκον τ?ν ?κκλησ?αν το? Θεο? κα? ?π?ρθουν α?τ?ν, 14?κα? προ?κοπτον ?ν τ? ?ουδα?σμ? ?π?ρ πολλο?? συνηλικι?τα? ?ν τ? γ?νει μου, περισσοτ?ρω? ζηλωτ?? ?π?ρχων τ?ν πατρικ?ν μου παραδ?σεων. 15??τε δ? ε?δ?κησεν [? θε??] ? ?φορ?σα? με ?κ κοιλ?α? μητρ?? μου κα? καλ?σα? δι? τ?? χ?ριτο? α?το? 16??ποκαλ?ψαι τ?ν Υ??ν α?το? ?ν ?μο?, ?να ε?αγγελ?ζωμαι α?τ?ν ?ν το?? ?θνεσιν, ε?θ?ω? ο? προσανεθ?μην σαρκ? κα? α?ματι, 17?ο?δ? ?ν?λθον ε?? ?εροσ?λυμα πρ?? το?? πρ? ?μο? ?ποστ?λου?, ?λλ? ?π?λθον ε?? ?ραβ?αν, κα? π?λιν ?π?στρεψα ε?? Δαμασκ?ν. 18??πειτα μετ? τρ?α ? ?τη ?ν?λθον ε?? ?εροσ?λυμα ?στορ?σαι Κηφ?ν,a κα? ?π?μεινα πρ?? α?τ?ν ?μ?ρα? δεκαπ?ντε? 19??τερον δ? τ?ν ?ποστ?λων ο?κ ε?δον, ε? μ? ??κωβον τ?ν ?δελφ?ν το? Κυρ?ου. 20?? δ? γρ?φω ?μ?ν, ?δο? ?ν?πιον το? Θεο? ?τι ο? ψε?δομαι. 21??πειτα ?λθον ε?? τ? κλ?ματα τ?? Συρ?α? κα? τ?? Κιλικ?α?. 22??μην δ? ?γνοο?μενο? τ? προσ?π? τα?? ?κκλησ?αι? τ?? ?ουδα?α? τα?? ?ν Χριστ?. 23?μ?νον δ? ?κο?οντε? ?σαν ?τι “? δι?κων ?μ?? ποτε ν?ν ε?αγγελ?ζεται τ?ν π?στιν ?ν ποτε ?π?ρθει,” 24?κα? ?δ?ξαζον ?ν ?μο? τ?ν Θε?ν. a 18 That is, PeterGalatians 2The Council at Jerusalem1??πειτα δι? δεκατεσσ?ρων ?τ?ν π?λιν ?ν?βην ε?? ?εροσ?λυμα μετ? Βαρν?βα συμπαραλαβ?ν κα? Τ?τον? 2??ν?βην δ? κατ? ?ποκ?λυψιν? κα? ?νεθ?μην α?το?? τ? ε?αγγ?λιον ? κηρ?σσω ?ν το?? ?θνεσιν, κατ’ ?δ?αν δ? το?? δοκο?σιν, μ? πω? ε?? κεν?ν τρ?χω ? ?δραμον. 3??λλ’ ο?δ? Τ?το? ? σ?ν ?μο?, ?λλην ?ν, ?ναγκ?σθη περιτμηθ?ναι? 4?δι? δ? το?? παρεισ?κτου? ψευδαδ?λφου?, ο?τινε? παρεισ?λθον κατασκοπ?σαι τ?ν ?λευθερ?αν ?μ?ν ?ν ?χομεν ?ν Χριστ? ?ησο?, ?να ?μ?? καταδουλ?σουσιν? 5?ο?? ο?δ? πρ?? ?ραν ε?ξαμεν τ? ?ποταγ?, ?να ? ?λ?θεια το? ε?αγγελ?ου διαμε?ν? πρ?? ?μ??. 6??π? δ? τ?ν δοκο?ντων ε?να? τι,—?πο?ο? ποτε ?σαν ο?δ?ν μοι διαφ?ρει? πρ?σωπον ? Θε?? ?νθρ?που ο? λαμβ?νει—?μο? γ?ρ ο? δοκο?ντε? ο?δ?ν προσαν?θεντο, 7??λλ? το?ναντ?ον ?δ?ντε? ?τι πεπ?στευμαι τ? ε?αγγ?λιον τ?? ?κροβυστ?α?a καθ?? Π?τρο? τ?? περιτομ??,b 8?? γ?ρ ?νεργ?σα? Π?τρ? ε?? ?ποστολ?ν τ?? περιτομ?? ?ν?ργησεν κα? ?μο? ε?? τ? ?θνη, 9?κα? γν?ντε? τ?ν χ?ριν τ?ν δοθε?σ?ν μοι, ??κωβο? κα? Κηφ??c κα? ?ω?ννη?, ο? δοκο?ντε? στ?λοι ε?ναι, δεξι?? ?δωκαν ?μο? κα? Βαρν?βα κοινων?α?, ?να ?με?? ε?? τ? ?θνη, α?το? δ? ε?? τ?ν περιτομ?ν? 10?μ?νον τ?ν πτωχ?ν ?να μνημονε?ωμεν, ? κα? ?σπο?δασα α?τ? το?το ποι?σαι. Paul Confronts Cephas11??τε δ? ?λθεν Κηφ?? ε?? ?ντι?χειαν, κατ? πρ?σωπον α?τ? ?ντ?στην, ?τι κατεγνωσμ?νο? ?ν. 12?πρ? το? γ?ρ ?λθε?ν τινα? ?π? ?ακ?βου μετ? τ?ν ?θν?ν συν?σθιεν? ?τε δ? ?λθον, ?π?στελλεν κα? ?φ?ριζεν ?αυτ?ν, φοβο?μενο? το?? ?κ περιτομ??. 13?κα? συνυπεκρ?θησαν α?τ? κα? ο? λοιπο? ?ουδα?οι, ?στε κα? Βαρν?βα? συναπ?χθη α?τ?ν τ? ?ποκρ?σει. 14??λλ’ ?τε ε?δον ?τι ο?κ ?ρθοποδο?σιν πρ?? τ?ν ?λ?θειαν το? ε?αγγελ?ου, ε?πον τ? Κηφ? ?μπροσθεν π?ντων “Ε? σ? ?ουδα?ο? ?π?ρχων ?θνικ?? κα? ο?κ ?ουδα?κ?? ζ??, π?? τ? ?θνη ?ναγκ?ζει? ?ουδα?ζειν; 15??με?? φ?σει ?ουδα?οι κα? ο?κ ?ξ ?θν?ν ‘?μαρτωλο?,’ 16?ε?δ?τε? δ? ?τι ο? δικαιο?ται ?νθρωπο? ?ξ ?ργων ν?μου ??ν μ? δι? π?στεω? Χριστο? ? ?ησο?, κα? ?με?? ε?? Χριστ?ν ?ησο?ν ?πιστε?σαμεν, ?να δικαιωθ?μεν ?κ π?στεω? Χριστο? κα? ο?κ ?ξ ?ργων ν?μου, ?τι ?ξ ?ργων ν?μου ο? δικαιωθ?σεται π?σα σ?ρξ. 17?Ε? δ? ζητο?ντε? δικαιωθ?ναι ?ν Χριστ? ε?ρ?θημεν κα? α?το? ?μαρτωλο?, ?ρα Χριστ?? ?μαρτ?α? δι?κονο?; μ? γ?νοιτο. 18?ε? γ?ρ ? κατ?λυσα τα?τα π?λιν ο?κοδομ?, παραβ?την ?μαυτ?ν συνιστ?νω. 19??γ? γ?ρ δι? ν?μου ν?μ? ?π?θανον ?να Θε? ζ?σω? 20?Χριστ? συνεστα?ρωμαι? ζ? δ? ο?κ?τι ?γ?, ζ? δ? ?ν ?μο? Χριστ??? ? δ? ν?ν ζ? ?ν σαρκ?, ?ν π?στει ζ? τ? το? Υ?ο? το? Θεο? το? ?γαπ?σαντ?? με κα? παραδ?ντο? ?αυτ?ν ?π?ρ ?μο?. 21?Ο?κ ?θετ? τ?ν χ?ριν το? Θεο?? ε? γ?ρ δι? ν?μου δικαιοσ?νη, ?ρα Χριστ?? δωρε?ν ?π?θανεν.”d a 7 Literal, the uncircumcisionb 7 Literal, the circumcision; also in verses 8 and 9c 9 That is, Peter; also in verses 11 and 14d 21 Some interpreters close the quotation after verse 14 or 16.Galatians 3Faith and Belief(Genesis 15:1-7; Romans 4:1-12; Hebrews 11:8-19; James 2:14-26)1?? ?ν?ητοι Γαλ?ται, τ?? ?μ?? ?β?σκανεν, ο?? κατ’ ?φθαλμο?? ?ησο?? Χριστ?? προεγρ?φη ?σταυρωμ?νο?; 2?το?το μ?νον θ?λω μαθε?ν ?φ’ ?μ?ν, ?ξ ?ργων ν?μου τ? Πνε?μα ?λ?βετε ? ?ξ ?κο?? π?στεω?; 3?Ο?τω? ?ν?ητο? ?στε; ?ναρξ?μενοι Πνε?ματι ν?ν σαρκ? ?πιτελε?σθε; 4?τοσα?τα ?π?θετε ε?κ?; ε? γε κα? ε?κ?. 5?? ο?ν ?πιχορηγ?ν ?μ?ν τ? Πνε?μα κα? ?νεργ?ν δυν?μει? ?ν ?μ?ν, ?ξ ?ργων ν?μου ? ?ξ ?κο?? π?στεω?; 6?Καθ?? “?βρα?μ ?π?στευσεν τ? Θε?, κα? ?λογ?σθη α?τ? ε?? δικαιοσ?νην.”a 7?Γιν?σκετε ?ρα ?τι ο? ?κ π?στεω?, ο?τοι υ?ο? ε?σιν ?βρα?μ. 8?προ?δο?σα δ? ? γραφ? ?τι ?κ π?στεω? δικαιο? τ? ?θνη ? Θε??, προευηγγελ?σατο τ? ?βρα?μ ?τι “?νευλογηθ?σονται ?ν σο? π?ντα τ? ?θνη.”b 9??στε ο? ?κ π?στεω? ε?λογο?νται σ?ν τ? πιστ? ?βρα?μ. Christ Redeemed Us(Deuteronomy 21:22-23)10??σοι γ?ρ ?ξ ?ργων ν?μου ε?σ?ν, ?π? κατ?ραν ε?σ?ν, γ?γραπται γ?ρ ?τι “?πικατ?ρατο? π?? ?? ο?κ ?μμ?νει π?σιν το?? γεγραμμ?νοι? ?ν τ? βιβλ?? το? ν?μου το? ποι?σαι α?τ?.”c 11??τι δ? ?ν ν?μ? ο?δε?? δικαιο?ται παρ? τ? Θε? δ?λον, ?τι “? δ?καιο? ?κ π?στεω? ζ?σεται?”d 12?? δ? ν?μο? ο?κ ?στιν ?κ π?στεω?, ?λλ’ “? ποι?σα? α?τ? ζ?σεται ?ν α?το??.”e 13?Χριστ?? ?μ?? ?ξηγ?ρασεν ?κ τ?? κατ?ρα? το? ν?μου γεν?μενο? ?π?ρ ?μ?ν κατ?ρα, ?τι γ?γραπται “?πικατ?ρατο? π?? ? κρεμ?μενο? ?π? ξ?λου,”f 14??να ε?? τ? ?θνη ? ε?λογ?α το? ?βρα?μ γ?νηται ?ν ?ησο? ? Χριστ?, ?να τ?ν ?παγγελ?αν το? Πνε?ματο? λ?βωμεν δι? τ?? π?στεω?. The Purpose of the Law(Romans 7:1-6)15??δελφο?, κατ? ?νθρωπον λ?γω. ?μω? ?νθρ?που κεκυρωμ?νην διαθ?κην ο?δε?? ?θετε? ? ?πιδιατ?σσεται. 16?τ? δ? ?βρα?μ ?ρρ?θησαν α? ?παγγελ?αι κα? τ? σπ?ρματι α?το?. ο? λ?γει “Κα? το?? σπ?ρμασιν,” ?? ?π? πολλ?ν, ?λλ’ ?? ?φ’ ?ν?? “Κα? τ? σπ?ρματ? σου,”g ?? ?στιν Χριστ??. 17?Το?το δ? λ?γω? διαθ?κην προκεκυρωμ?νην ?π? το? Θεο? ? μετ? τετρακ?σια κα? τρι?κοντα ?τη γεγον?? ν?μο? ο?κ ?κυρο?, ε?? τ? καταργ?σαι τ?ν ?παγγελ?αν. 18?ε? γ?ρ ?κ ν?μου ? κληρονομ?α, ο?κ?τι ?ξ ?παγγελ?α?? τ? δ? ?βρα?μ δι’ ?παγγελ?α? κεχ?ρισται ? Θε??. 19?Τ? ο?ν ? ν?μο?; τ?ν παραβ?σεων χ?ριν προσετ?θη, ?χρι? ο?* ?λθ? τ? σπ?ρμα ? ?π?γγελται, διαταγε?? δι’ ?γγ?λων ?ν χειρ? μεσ?του. 20?? δ? μεσ?τη? ?ν?? ο?κ ?στιν, ? δ? Θε?? ε?? ?στιν. 21?? ο?ν ν?μο? κατ? τ?ν ?παγγελι?ν το? Θεο?; μ? γ?νοιτο. ε? γ?ρ ?δ?θη ν?μο? ? δυν?μενο? ζωοποι?σαι, ?ντω? ?κ ν?μου ?ν ?ν ? δικαιοσ?νη? 22??λλ? συν?κλεισεν ? γραφ? τ? π?ντα ?π? ?μαρτ?αν ?να ? ?παγγελ?α ?κ π?στεω? ?ησο? Χριστο? δοθ? το?? πιστε?ουσιν. 23?Πρ? το? δ? ?λθε?ν τ?ν π?στιν ?π? ν?μον ?φρουρο?μεθα συνκλει?μενοι ε?? τ?ν μ?λλουσαν π?στιν ?ποκαλυφθ?ναι. 24??στε ? ν?μο? παιδαγωγ?? ?μ?ν γ?γονεν ε?? Χριστ?ν, ?να ?κ π?στεω? δικαιωθ?μεν? 25??λθο?ση? δ? τ?? π?στεω? ο?κ?τι ?π? παιδαγωγ?ν ?σμεν. Sons Through Faith in Christ26?Π?ντε? γ?ρ υ?ο? Θεο? ?στε δι? τ?? π?στεω? ?ν Χριστ? ?ησο?? 27??σοι γ?ρ ε?? Χριστ?ν ?βαπτ?σθητε, Χριστ?ν ?νεδ?σασθε. 28?ο?κ ?νι ?ουδα?ο? ο?δ? ?λλην, ο?κ ?νι δο?λο? ο?δ? ?λε?θερο?, ο?κ ?νι ?ρσεν κα? θ?λυ? π?ντε? γ?ρ ?με?? ε?? ?στε ?ν Χριστ? ?ησο?. 29?ε? δ? ?με?? Χριστο?, ?ρα το? ?βρα?μ σπ?ρμα ?στ?, κατ’ ?παγγελ?αν κληρον?μοι. a 6 Genesis 15:6b 8 Genesis 12:3; 18:18; 22:18c 10 Deuteronomy 27:26d 11 Habakkuk 2:4e 12 Leviticus 18:5f 13 Deuteronomy 21:23g 16 Genesis 12:7; 13:15Galatians 4Sons and Heirs(Genesis 21:1-8; Romans 8:12-17)1?Λ?γω δ?, ?φ’ ?σον χρ?νον ? κληρον?μο? ν?πι?? ?στιν, ο?δ?ν διαφ?ρει δο?λου κ?ριο? π?ντων ?ν, 2??λλ? ?π? ?πιτρ?που? ?στ?ν κα? ο?κον?μου? ?χρι τ?? προθεσμ?α? το? πατρ??. 3?ο?τω? κα? ?με??, ?τε ?μεν ν?πιοι, ?π? τ? στοιχε?αa το? κ?σμου ?μεθα δεδουλωμ?νοι? 4??τε δ? ?λθεν τ? πλ?ρωμα το? χρ?νου, ?ξαπ?στειλεν ? Θε?? τ?ν Υ??ν α?το?, γεν?μενον ?κ γυναικ??, γεν?μενον ?π? ν?μον, 5??να το?? ?π? ν?μον ?ξαγορ?σ?, ?να τ?ν υ?οθεσ?αν ?πολ?βωμεν. 6??τι δ? ?στε υ?ο?, ?ξαπ?στειλεν ? Θε?? τ? Πνε?μα το? Υ?ο? α?το? ε?? τ?? καρδ?α? ?μ?ν, κρ?ζον “?ββ? ? Πατ?ρ.” 7??στε ο?κ?τι ε? δο?λο? ?λλ? υ???? ε? δ? υ???, κα? κληρον?μο? δι? Θεο?. Paul's Fears for the Galatians8??λλ? τ?τε μ?ν ο?κ ε?δ?τε? Θε?ν ?δουλε?σατε το?? φ?σει μ? ο?σιν θεο??? 9?ν?ν δ? γν?ντε? Θε?ν, μ?λλον δ? γνωσθ?ντε? ?π? Θεο?, π?? ?πιστρ?φετε π?λιν ?π? τ? ?σθεν? κα? πτωχ? στοιχε?α, ο?? π?λιν ?νωθεν δουλε?ειν* θ?λετε; 10??μ?ρα? παρατηρε?σθε κα? μ?να? κα? καιρο?? κα? ?νιαυτο??. 11?φοβο?μαι ?μ?? μ? πω? ε?κ? κεκοπ?ακα ε?? ?μ??. 12?Γ?νεσθε ?? ?γ?, ?τι κ?γ? ?? ?με??, ?δελφο?, δ?ομαι ?μ?ν. ο?δ?ν με ?δικ?σατε? 13?Ο?δατε δ? ?τι δι’ ?σθ?νειαν τ?? σαρκ?? ε?ηγγελισ?μην ?μ?ν τ? πρ?τερον, 14?κα? τ?ν πειρασμ?ν ?μ?ν ?ν τ? σαρκ? μου ο?κ ?ξουθεν?σατε ο?δ? ?ξεπτ?σατε, ?λλ? ?? ?γγελον Θεο? ?δ?ξασθ? με, ?? Χριστ?ν ?ησο?ν. 15?πο? ο?ν ? μακαρισμ?? ?μ?ν; μαρτυρ? γ?ρ ?μ?ν ?τι ε? δυνατ?ν το?? ?φθαλμο?? ?μ?ν ?ξορ?ξαντε? ?δ?κατ? μοι. 16??στε ?χθρ?? ?μ?ν γ?γονα ?ληθε?ων ?μ?ν; 17?Ζηλο?σιν ?μ?? ο? καλ??, ?λλ? ?κκλε?σαι ?μ?? θ?λουσιν, ?να α?το?? ζηλο?τε. 18?καλ?ν δ? ζηλο?σθαι ?ν καλ? π?ντοτε, κα? μ? μ?νον ?ν τ? παρε?να? με πρ?? ?μ??, 19?Τ?κνα μου, ο?? π?λιν ?δ?νω μ?χρι? ο? μορφωθ? Χριστ?? ?ν ?μ?ν? 20??θελον δ? παρε?ναι πρ?? ?μ?? ?ρτι κα? ?λλ?ξαι τ?ν φων?ν μου, ?τι ?πορο?μαι ?ν ?μ?ν. Hagar and Sarah21?Λ?γετ? μοι, ο? ?π? ν?μον θ?λοντε? ε?ναι, τ?ν ν?μον ο?κ ?κο?ετε; 22?γ?γραπται γ?ρ ?τι ?βρα?μ δ?ο υ?ο?? ?σχεν, ?να ?κ τ?? παιδ?σκη? κα? ?να ?κ τ?? ?λευθ?ρα?. 23??λλ’ ? μ?ν ?κ τ?? παιδ?σκη? κατ? σ?ρκα γεγ?ννηται, ? δ? ?κ τ?? ?λευθ?ρα? δι’* ?τ??? ?παγγελ?α?. 24??τιν? ?στιν ?λληγορο?μενα? α?ται γ?ρ ε?σιν δ?ο διαθ?και, μ?α μ?ν ?π? ?ρου? Σιν?, ε?? δουλε?αν γενν?σα, ?τι? ?στ?ν ?γ?ρ, 25?τ? δ? ?γ?ρ Σιν? ?ρο? ?στ?ν ?ν τ? ?ραβ??? συστοιχε? δ? τ? ν?ν ?ερουσαλ?μ, δουλε?ει γ?ρ μετ? τ?ν τ?κνων α?τ??. 26?? δ? ?νω ?ερουσαλ?μ ?λευθ?ρα ?στ?ν, ?τι? ?στ?ν μ?τηρ ?μ?ν? 27?γ?γραπται γ?ρ“Ε?φρ?νθητι, στε?ρα? ο? τ?κτουσα,??ξον κα? β?ησον,? ο?κ ?δ?νουσα??τι πολλ? τ? τ?κνα τ?? ?ρ?μου μ?λλον? τ?? ?χο?ση? τ?ν ?νδρα.”b 28??με??c δ?, ?δελφο?, κατ? ?σα?κ ?παγγελ?α? τ?κνα ?στ?. 29??λλ’ ?σπερ τ?τε ? κατ? σ?ρκα γεννηθε?? ?δ?ωκεν τ?ν κατ? Πνε?μα, ο?τω? κα? ν?ν. 30??λλ? τ? λ?γει ? γραφ?; “?κβαλε τ?ν παιδ?σκην κα? τ?ν υ??ν α?τ??? ο? γ?ρ μ? κληρονομ?σει ? υ??? τ?? παιδ?σκη? μετ? το? υ?ο? τ?? ?λευθ?ρα?.”d 31?δι?, ?δελφο?, ο?κ ?σμ?ν παιδ?σκη? τ?κνα ?λλ? τ?? ?λευθ?ρα?. a 3 Or forces; also in verse 9b 27 Isaiah 54:1c 28 WH, BYZ, and TR ?με??d 30 Genesis 21:10Galatians 5Freedom in Christ1?Τ? ?λευθερ?? ?μ?? Χριστ?? ?λευθ?ρωσεν? στ?κετε ο?ν κα? μ? π?λιν ζυγ? δουλε?α? ?ν?χεσθε. 2??δε ?γ? Πα?λο? λ?γω ?μ?ν ?τι ??ν περιτ?μνησθε Χριστ?? ?μ?? ο?δ?ν ?φελ?σει. 3?μαρτ?ρομαι δ? π?λιν παντ? ?νθρ?π? περιτεμνομ?ν? ?τι ?φειλ?τη? ?στ?ν ?λον τ?ν ν?μον ποι?σαι. 4?κατηργ?θητε ?π? Χριστο? ο?τινε? ?ν ν?μ? δικαιο?σθε, τ?? χ?ριτο? ?ξεπ?σατε. 5??με?? γ?ρ Πνε?ματι ?κ π?στεω? ?λπ?δα δικαιοσ?νη? ?πεκδεχ?μεθα. 6??ν γ?ρ Χριστ? ?ησο? ο?τε περιτομ? τι ?σχ?ει ο?τε ?κροβυστ?α, ?λλ? π?στι? δι’ ?γ?πη? ?νεργουμ?νη. 7??τρ?χετε καλ??? τ?? ?μ?? ?ν?κοψεν ?τ?? ?ληθε?? μ? πε?θεσθαι; 8?? πεισμον? ο?κ ?κ το? καλο?ντο? ?μ??. 9?μικρ? ζ?μη ?λον τ? φ?ραμα ζυμο?. 10??γ? π?ποιθα ε?? ?μ?? ?ν Κυρ?? ?τι ο?δ?ν ?λλο φρον?σετε? ? δ? ταρ?σσων ?μ?? βαστ?σει τ? κρ?μα, ?στι? ??ν ?. 11??γ? δ?, ?δελφο?, ε? περιτομ?ν ?τι κηρ?σσω, τ? ?τι δι?κομαι; ?ρα κατ?ργηται τ? σκ?νδαλον το? σταυρο?. 12??φελον κα? ?ποκ?ψονται ο? ?ναστατο?ντε? ?μ??. 13??με?? γ?ρ ?π’ ?λευθερ?? ?κλ?θητε, ?δελφο?? μ?νον μ? τ?ν ?λευθερ?αν ε?? ?φορμ?ν τ? σαρκ?, ?λλ? δι? τ?? ?γ?πη? δουλε?ετε ?λλ?λοι?. 14?? γ?ρ π?? ν?μο? ?ν ?ν? λ?γ? πεπλ?ρωται, ?ν τ? “?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν.”a 15?ε? δ? ?λλ?λου? δ?κνετε κα? κατεσθ?ετε, βλ?πετε μ? ?π’ ?λλ?λων ?ναλωθ?τε. Living by the Spirit(Romans 8:9-11)16?Λ?γω δ?, Πνε?ματι περιπατε?τε κα? ?πιθυμ?αν σαρκ?? ο? μ? τελ?σητε. 17?? γ?ρ σ?ρξ ?πιθυμε? κατ? το? Πνε?ματο?, τ? δ? Πνε?μα κατ? τ?? σαρκ??, τα?τα γ?ρ ?λλ?λοι? ?ντ?κειται, ?να μ? ? ??ν θ?λητε τα?τα ποι?τε. 18?ε? δ? Πνε?ματι ?γεσθε, ο?κ ?στ? ?π? ν?μον. 19?Φανερ? δ? ?στιν τ? ?ργα τ?? σαρκ??, ?τιν? ?στιν πορνε?α, ?καθαρσ?α, ?σ?λγεια, 20?ε?δωλολατρ?α, φαρμακε?α, ?χθραι, ?ρι?, ζ?λο?, θυμο?, ?ριθε?αι, διχοστασ?αι, α?ρ?σει?, 21?φθ?νοι, μ?θαι, κ?μοι, κα? τ? ?μοια το?τοι?, ? προλ?γω ?μ?ν καθ?? προε?πον ?τι ο? τ? τοια?τα πρ?σσοντε? βασιλε?αν Θεο? ο? κληρονομ?σουσιν. 22?? δ? καρπ?? το? Πνε?ματ?? ?στιν ?γ?πη, χαρ?, ε?ρ?νη, μακροθυμ?α, χρηστ?τη?, ?γαθωσ?νη, π?στι?, 23?πρα?τη?, ?γκρ?τεια? κατ? τ?ν τοιο?των ο?κ ?στιν ν?μο?. 24?Ο? δ? το? Χριστο? ?ησο? τ?ν σ?ρκα ?στα?ρωσαν σ?ν το?? παθ?μασιν κα? τα?? ?πιθυμ?αι?. 25?Ε? ζ?μεν Πνε?ματι, Πνε?ματι κα? στοιχ?μεν. 26?μ? γιν?μεθα κεν?δοξοι, ?λλ?λου? προκαλο?μενοι, ?λλ?λοι? φθονο?ντε?. a 14 Leviticus 19:18Galatians 6Carry One Another's Burdens1??δελφο?, ??ν κα? προλημφθ? ?νθρωπο? ?ν τινι παραπτ?ματι, ?με?? ο? πνευματικο? καταρτ?ζετε τ?ν τοιο?τον ?ν πνε?ματι πρα?τητο?, σκοπ?ν σεαυτ?ν, μ? κα? σ? πειρασθ??. 2??λλ?λων τ? β?ρη βαστ?ζετε, κα? ο?τω? ?ναπληρ?σετε τ?ν ν?μον το? Χριστο?. 3?ε? γ?ρ δοκε? τι? ε?να? τι μηδ?ν ?ν, φρεναπατ? ?αυτ?ν. 4?Τ? δ? ?ργον ?αυτο? δοκιμαζ?τω ?καστο?, κα? τ?τε ε?? ?αυτ?ν μ?νον τ? κα?χημα ?ξει κα? ο?κ ε?? τ?ν ?τερον? 5??καστο? γ?ρ τ? ?διον φορτ?ον βαστ?σει. 6?Κοινωνε?τω δ? ? κατηχο?μενο? τ?ν λ?γον τ? κατηχο?ντι ?ν π?σιν ?γαθο??. 7?Μ? πλαν?σθε, Θε?? ο? μυκτηρ?ζεται. ? γ?ρ ??ν σπε?ρ? ?νθρωπο?, το?το κα? θερ?σει? 8??τι ? σπε?ρων ε?? τ?ν σ?ρκα ?αυτο? ?κ τ?? σαρκ?? θερ?σει φθορ?ν, ? δ? σπε?ρων ε?? τ? Πνε?μα ?κ το? Πνε?ματο? θερ?σει ζω?ν α??νιον. 9?Τ? δ? καλ?ν ποιο?ντε? μ? ?νκακ?μεν? καιρ? γ?ρ ?δ?? θερ?σομεν μ? ?κλυ?μενοι. 10??ρα ο?ν ?? καιρ?ν ?χομεν*, ?ργαζ?μεθα τ? ?γαθ?ν πρ?? π?ντα?, μ?λιστα δ? πρ?? το?? ο?κε?ου? τ?? π?στεω?. Paul's Final Warning11??δετε πηλ?κοι? ?μ?ν γρ?μμασιν ?γραψα τ? ?μ? χειρ?. 12??σοι θ?λουσιν ε?προσωπ?σαι ?ν σαρκ?, ο?τοι ?ναγκ?ζουσιν ?μ?? περιτ?μνεσθαι, μ?νον ?να τ? σταυρ? το? Χριστο? μ? δι?κωνται. 13?ο?δ? γ?ρ ο? περιτεμν?μενοι α?το? ν?μον φυλ?σσουσιν, ?λλ? θ?λουσιν ?μ?? περιτ?μνεσθαι ?να ?ν τ? ?μετ?ρ? σαρκ? καυχ?σωνται. 14??μο? δ? μ? γ?νοιτο καυχ?σθαι ε? μ? ?ν τ? σταυρ? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, δι’ ο?a ?μο? κ?σμο? ?στα?ρωται κ?γ? κ?σμ?. 15?ο?τε γ?ρ περιτομ? τ? ?στιν ο?τε ?κροβυστ?α, ?λλ? καιν? κτ?σι?. Benediction16?Κα? ?σοι τ? καν?νι το?τ? στοιχ?σουσιν, ε?ρ?νη ?π’ α?το?? κα? ?λεο?, κα? ?π? τ?ν ?σρα?λ το? Θεο?. 17?Το? λοιπο? κ?που? μοι μηδε?? παρεχ?τω? ?γ? γ?ρ τ? στ?γματα το? ?ησο? ?ν τ? σ?ματ? μου βαστ?ζω. 18?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? μετ? το? πνε?ματο? ?μ?ν, ?δελφο???μ?ν. a 14 Or through whomEphesiansEphesians 1Paul's Greeting to the Ephesians1?Πα?λο? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? δι? θελ?ματο? Θεο?Το?? ?γ?οι? το?? ο?σιν ?ν ?φ?σ?a κα? πιστο?? ?ν Χριστ? ?ησο?? 2?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. Spiritual Blessings(Romans 8:28-34)3?Ε?λογητ?? ? Θε?? κα? Πατ?ρ το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ? ε?λογ?σα? ?μ?? ?ν π?σ? ε?λογ?? πνευματικ? ?ν το?? ?πουραν?οι? ?ν Χριστ?, 4?καθ?? ?ξελ?ξατο ?μ?? ?ν α?τ? πρ? καταβολ?? κ?σμου, ε?ναι ?μ?? ?γ?ου? κα? ?μ?μου? κατεν?πιον α?το?, ?ν ?γ?π? 5?προορ?σα? ?μ?? ε?? υ?οθεσ?αν δι? ?ησο? Χριστο? ε?? α?τ?ν, κατ? τ?ν ε?δοκ?αν το? θελ?ματο? α?το?, 6?ε?? ?παινον δ?ξη? τ?? χ?ριτο? α?το? ?? ?χαρ?τωσεν ?μ?? ?ν τ? ?γαπημ?ν?, 7??ν ? ?χομεν τ?ν ?πολ?τρωσιν δι? το? α?ματο? α?το?, τ?ν ?φεσιν τ?ν παραπτωμ?των, κατ? τ? πλο?το? τ?? χ?ριτο? α?το? 8??? ?περ?σσευσεν ε?? ?μ?? ?ν π?σ? σοφ?? κα? φρον?σει 9?γνωρ?σα? ?μ?ν τ? μυστ?ριον το? θελ?ματο? α?το?, κατ? τ?ν ε?δοκ?αν α?το?, ?ν προ?θετο ?ν α?τ? 10?ε?? ο?κονομ?αν το? πληρ?ματο? τ?ν καιρ?ν, ?νακεφαλαι?σασθαι τ? π?ντα ?ν τ? Χριστ?, τ? ?π? το?? ο?ρανο?? κα? τ? ?π? τ?? γ??? 11??ν α?τ?, ?ν ? κα? ?κληρ?θημεν προορισθ?ντε? κατ? πρ?θεσιν το? τ? π?ντα ?νεργο?ντο? κατ? τ?ν βουλ?ν το? θελ?ματο? α?το?, 12?ε?? τ? ε?ναι ?μ?? ε?? ?παινον δ?ξη? α?το? το?? προηλπικ?τα? ?ν τ? Χριστ?? 13??ν ? κα? ?με??, ?κο?σαντε? τ?ν λ?γον τ?? ?ληθε?α?, τ? ε?αγγ?λιον τ?? σωτηρ?α? ?μ?ν, ?ν ? κα? πιστε?σαντε? ?σφραγ?σθητε τ? Πνε?ματι τ?? ?παγγελ?α? τ? ?γ??, 14??* ?στιν ?ρραβ?ν τ?? κληρονομ?α? ?μ?ν, ε?? ?πολ?τρωσιν τ?? περιποι?σεω?, ε?? ?παινον τ?? δ?ξη? α?το?. Spiritual Wisdom15?Δι? το?το κ?γ?, ?κο?σα? τ?ν καθ’ ?μ?? π?στιν ?ν τ? Κυρ?? ?ησο? κα? τ?ν ?γ?πην τ?ν ε?? π?ντα? το?? ?γ?ου?, 16?ο? πα?ομαι ε?χαριστ?ν ?π?ρ ?μ?ν μνε?αν ποιο?μενο? ?π? τ?ν προσευχ?ν μου, 17??να ? Θε?? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ? Πατ?ρ τ?? δ?ξη?, δ?? ?μ?ν πνε?μα σοφ?α? κα? ?ποκαλ?ψεω? ?ν ?πιγν?σει α?το?, 18?πεφωτισμ?νου? το?? ?φθαλμο?? τ?? καρδ?α? ?μ?ν, ε?? τ? ε?δ?ναι ?μ?? τ?? ?στιν ? ?λπ?? τ?? κλ?σεω? α?το?, τ?? ? πλο?το? τ?? δ?ξη? τ?? κληρονομ?α? α?το? ?ν το?? ?γ?οι?, 19?κα? τ? τ? ?περβ?λλον μ?γεθο? τ?? δυν?μεω? α?το? ε?? ?μ?? το?? πιστε?οντα? κατ? τ?ν ?ν?ργειαν το? κρ?του? τ?? ?σχ?ο? α?το?, 20??ν ?ν?ργηκεν ?ν τ? Χριστ? ?γε?ρα? α?τ?ν ?κ νεκρ?ν, κα? καθ?σα? ?ν δεξι? α?το? ?ν το?? ?πουραν?οι? 21??περ?νω π?ση? ?ρχ?? κα? ?ξουσ?α? κα? δυν?μεω? κα? κυρι?τητο? κα? παντ?? ?ν?ματο? ?νομαζομ?νου ο? μ?νον ?ν τ? α??νι το?τ? ?λλ? κα? ?ν τ? μ?λλοντι? 22?κα? π?ντα ?π?ταξεν ?π? το?? π?δα? α?το?, κα? α?τ?ν ?δωκεν κεφαλ?ν ?π?ρ π?ντα τ? ?κκλησ??, 23??τι? ?στ?ν τ? σ?μα α?το?, τ? πλ?ρωμα το? τ? π?ντα ?ν π?σιν πληρουμ?νου. a 1 Some manuscripts do not include ?ν ?φ?σ?Ephesians 2Alive with Christ1?Κα? ?μ?? ?ντα? νεκρο?? το?? παραπτ?μασιν κα? τα?? ?μαρτ?αι? ?μ?ν, 2??ν α?? ποτε περιεπατ?σατε κατ? τ?ν α??να το? κ?σμου το?του, κατ? τ?ν ?ρχοντα τ?? ?ξουσ?α? το? ??ρο?, το? πνε?ματο? το? ν?ν ?νεργο?ντο? ?ν το?? υ?ο?? τ?? ?πειθε?α?? 3??ν ο?? κα? ?με?? π?ντε? ?νεστρ?φημ?ν ποτε ?ν τα?? ?πιθυμ?αι? τ?? σαρκ?? ?μ?ν, ποιο?ντε? τ? θελ?ματα τ?? σαρκ?? κα? τ?ν διανοι?ν, κα? ?μεθα τ?κνα φ?σει ?ργ?? ?? κα? ο? λοιπο?? 4?? δ? Θε?? πλο?σιο? ?ν ?ν ?λ?ει, δι? τ?ν πολλ?ν ?γ?πην α?το? ?ν ?γ?πησεν ?μ??, 5?κα? ?ντα? ?μ?? νεκρο?? το?? παραπτ?μασιν συνεζωοπο?ησεν τ? Χριστ?,—χ?ριτ? ?στε σεσ?σμ?νοι,— 6?κα? συν?γειρεν κα? συνεκ?θισεν ?ν το?? ?πουραν?οι? ?ν Χριστ? ?ησο?, 7??να ?νδε?ξηται ?ν το?? α??σιν το?? ?περχομ?νοι? τ? ?περβ?λλον πλο?το? τ?? χ?ριτο? α?το? ?ν χρηστ?τητι ?φ’ ?μ?? ?ν Χριστ? ?ησο?. 8?Τ? γ?ρ χ?ριτ? ?στε σεσ?σμ?νοι δι? π?στεω?? κα? το?το ο?κ ?ξ ?μ?ν, Θεο? τ? δ?ρον? 9?ο?κ ?ξ ?ργων, ?να μ? τι? καυχ?σηται. 10?α?το? γ?ρ ?σμεν πο?ημα, κτισθ?ντε? ?ν Χριστ? ?ησο? ?π? ?ργοι? ?γαθο??, ο?? προητο?μασεν ? Θε?? ?να ?ν α?το?? περιπατ?σωμεν. One in Christ11?Δι? μνημονε?ετε ?τι ποτ? ?με?? τ? ?θνη ?ν σαρκ?, ο? λεγ?μενοι ?κροβυστ?α ?π? τ?? λεγομ?νη? περιτομ?? ?ν σαρκ? χειροποι?του, 12??τι ?τε τ? καιρ? ?κε?ν? χωρ?? Χριστο?, ?πηλλοτριωμ?νοι τ?? πολιτε?α? το? ?σρα?λ κα? ξ?νοι τ?ν διαθηκ?ν τ?? ?παγγελ?α?, ?λπ?δα μ? ?χοντε? κα? ?θεοι ?ν τ? κ?σμ?. 13?νυν? δ? ?ν Χριστ? ?ησο? ?με?? ο? ποτε ?ντε? μακρ?ν ?γεν?θητε ?γγ?? ?ν τ? α?ματι το? Χριστο?. 14?Α?τ?? γ?ρ ?στιν ? ε?ρ?νη ?μ?ν, ? ποι?σα? τ? ?μφ?τερα ?ν κα? τ? μεσ?τοιχον το? φραγμο? λ?σα?, τ?ν ?χθραν, 15??ν τ? σαρκ? α?το? τ?ν ν?μον τ?ν ?ντολ?ν ?ν δ?γμασιν καταργ?σα?, ?να το?? δ?ο κτ?σ? ?ν α?τ? ε?? ?να καιν?ν ?νθρωπον ποι?ν ε?ρ?νην, 16?κα? ?ποκαταλλ?ξ? το?? ?μφοτ?ρου? ?ν ?ν? σ?ματι τ? Θε? δι? το? σταυρο?, ?ποκτε?να? τ?ν ?χθραν ?ν α?τ?? 17?Κα? ?λθ?ν ε?ηγγελ?σατο ε?ρ?νην ?μ?ν το?? μακρ?ν κα? ε?ρ?νην το?? ?γγ??? 18??τι δι’ α?το? ?χομεν τ?ν προσαγωγ?ν ο? ?μφ?τεροι ?ν ?ν? Πνε?ματι πρ?? τ?ν Πατ?ρα. A Temple in the Lord19??ρα ο?ν ο?κ?τι ?στ? ξ?νοι κα? π?ροικοι, ?λλ? ?στ? συμπολ?ται τ?ν ?γ?ων κα? ο?κε?οι το? Θεο?, 20??ποικοδομηθ?ντε? ?π? τ? θεμελ?? τ?ν ?ποστ?λων κα? προφητ?ν, ?ντο? ?κρογωνια?ου α?το? Χριστο? ?ησο?, 21??ν ? π?σα ο?κοδομ? συναρμολογουμ?νη α?ξει ε?? να?ν ?γιον ?ν Κυρ??, 22??ν ? κα? ?με?? συνοικοδομε?σθε ε?? κατοικητ?ριον το? Θεο? ?ν Πνε?ματι. Ephesians 3The Mystery of the Gospel1?Το?του χ?ριν ?γ? Πα?λο? ? δ?σμιο? το? Χριστο? ?ησο? ?π?ρ ?μ?ν τ?ν ?θν?ν— 2?Ε? γε ?κο?σατε τ?ν ο?κονομ?αν τ?? χ?ριτο? το? Θεο? τ?? δοθε?ση? μοι ε?? ?μ??, 3??τι κατ? ?ποκ?λυψιν ?γνωρ?σθη μοι τ? μυστ?ριον, καθ?? προ?γραψα ?ν ?λ?γ?, 4?πρ?? ? δ?νασθε ?ναγιν?σκοντε? νο?σαι τ?ν σ?νεσ?ν μου ?ν τ? μυστηρ?? το? Χριστο?, 5?? ?τ?ραι? γενεα?? ο?κ ?γνωρ?σθη το?? υ?ο?? τ?ν ?νθρ?πων ?? ν?ν ?πεκαλ?φθη το?? ?γ?οι? ?ποστ?λοι? α?το? κα? προφ?ται? ?ν Πνε?ματι, 6?ε?ναι τ? ?θνη συνκληρον?μα κα? σ?σσωμα κα? συμμ?τοχα τ?? ?παγγελ?α? ?ν Χριστ? ?ησο? δι? το? ε?αγγελ?ου, 7?ο? ?γεν?θην δι?κονο? κατ? τ?ν δωρε?ν τ?? χ?ριτο? το? Θεο? τ?? δοθε?ση? μοι κατ? τ?ν ?ν?ργειαν τ?? δυν?μεω? α?το?. 8??μο? τ? ?λαχιστοτ?ρ? π?ντων ?γ?ων ?δ?θη ? χ?ρι? α?τη, το?? ?θνεσιν ε?αγγελ?σασθαι τ? ?νεξιχν?αστον πλο?το? το? Χριστο?, 9?κα? φωτ?σαι ?π?ντα?? τ?? ? ο?κονομ?α το? μυστηρ?ου το? ?ποκεκρυμμ?νου ?π? τ?ν α??νων ?ν τ? Θε? τ? τ? π?ντα κτ?σαντι, 10??να γνωρισθ? ν?ν τα?? ?ρχα?? κα? τα?? ?ξουσ?αι? ?ν το?? ?πουραν?οι? δι? τ?? ?κκλησ?α? ? πολυπο?κιλο? σοφ?α το? Θεο?, 11?κατ? πρ?θεσιν τ?ν α??νων ?ν ?πο?ησεν ?ν τ? Χριστ? ?ησο? τ? Κυρ?? ?μ?ν, 12??ν ? ?χομεν τ?ν παρρησ?αν κα? προσαγωγ?ν ?ν πεποιθ?σει δι? τ?? π?στεω? α?το?. 13?Δι? α?το?μαι μ? ?νκακε?ν ?ν τα?? θλ?ψεσ?ν μου ?π?ρ ?μ?ν, ?τι? ?στ?ν δ?ξα ?μ?ν. Paul's Prayer for the Ephesians14?Το?του χ?ριν κ?μπτω τ? γ?νατ? μου πρ?? τ?ν Πατ?ρα,a 15??ξ ο? π?σα πατρι? ?ν ο?ρανο?? κα? ?π? γ?? ?νομ?ζεται, 16??να δ? ?μ?ν κατ? τ? πλο?το? τ?? δ?ξη? α?το? δυν?μει κραταιωθ?ναι δι? το? Πνε?ματο? α?το? ε?? τ?ν ?σω ?νθρωπον, 17?κατοικ?σαι τ?ν Χριστ?ν δι? τ?? π?στεω? ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν, ?ν ?γ?π? ?ρριζωμ?νοι κα? τεθεμελιωμ?νοι, 18??να ?ξισχ?σητε καταλαβ?σθαι σ?ν π?σιν το?? ?γ?οι? τ? τ? πλ?το? κα? μ?κο? κα? ?ψο? κα? β?θο?, 19?γν?να? τε τ?ν ?περβ?λλουσαν τ?? γν?σεω? ?γ?πην το? Χριστο?, ?να πληρωθ?τε ε?? π?ν τ? πλ?ρωμα το? Θεο?. 20?Τ? δ? δυναμ?ν? ?π?ρ π?ντα ποι?σαι ?περεκπερισσο? ?ν α?το?μεθα ? νοο?μεν κατ? τ?ν δ?ναμιν τ?ν ?νεργουμ?νην ?ν ?μ?ν, 21?α?τ? ? δ?ξα ?ν τ? ?κκλησ?? κα? ?ν Χριστ? ?ησο? ε?? π?σα? τ?? γενε?? το? α??νο? τ?ν α??νων? ?μ?ν. a 14 BYZ and TR include το? κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? χριστο?Ephesians 4Unity in the Body(Psalm 133:1-3; 1 Corinthians 1:10-17)1?Παρακαλ? ο?ν ?μ?? ?γ? ? δ?σμιο? ?ν Κυρ?? ?ξ?ω? περιπατ?σαι τ?? κλ?σεω? ?? ?κλ?θητε, 2?μετ? π?ση? ταπεινοφροσ?νη? κα? πρα?τητο?, μετ? μακροθυμ?α?, ?νεχ?μενοι ?λλ?λων ?ν ?γ?π?, 3?σπουδ?ζοντε? τηρε?ν τ?ν ?ν?τητα το? Πνε?ματο? ?ν τ? συνδ?σμ? τ?? ε?ρ?νη?? 4??ν σ?μα κα? ?ν Πνε?μα, καθ?? κα? ?κλ?θητε ?ν μι? ?λπ?δι τ?? κλ?σεω? ?μ?ν? 5?ε?? Κ?ριο?, μ?α π?στι?, ?ν β?πτισμα? 6?ε?? Θε?? κα? Πατ?ρ π?ντων, ? ?π? π?ντων κα? δι? π?ντων κα? ?ν π?σιν. 7??ν? δ? ?κ?στ? ?μ?ν ?δ?θη ? χ?ρι? κατ? τ? μ?τρον τ?? δωρε?? το? Χριστο?. 8?δι? λ?γειa“?ναβ?? ε?? ?ψο??χμαλ?τευσεν α?χμαλωσ?αν,(κα?) ?δωκεν δ?ματα το?? ?νθρ?ποι?.”b 9?Τ? δ? “?ν?βη” τ? ?στιν ε? μ? ?τι κα? κατ?βη ε?? τ? κατ?τερα μ?ρη τ?? γ??; 10?? καταβ?? α?τ?? ?στιν κα? ? ?ναβ?? ?περ?νω π?ντων τ?ν ο?ραν?ν, ?να πληρ?σ? τ? π?ντα. 11?Κα? α?τ?? ?δωκεν το?? μ?ν ?ποστ?λου?, το?? δ? προφ?τα?, το?? δ? ε?αγγελιστ??, το?? δ? ποιμ?να? κα? διδασκ?λου?, 12?πρ?? τ?ν καταρτισμ?ν τ?ν ?γ?ων ε?? ?ργον διακον?α?, ε?? ο?κοδομ?ν το? σ?ματο? το? Χριστο?, 13?μ?χρι καταντ?σωμεν ο? π?ντε? ε?? τ?ν ?ν?τητα τ?? π?στεω? κα? τ?? ?πιγν?σεω? το? Υ?ο? το? Θεο?, ε?? ?νδρα τ?λειον, ε?? μ?τρον ?λικ?α? το? πληρ?ματο? το? Χριστο?, 14??να μηκ?τι ?μεν ν?πιοι, κλυδωνιζ?μενοι κα? περιφερ?μενοι παντ? ?ν?μ? τ?? διδασκαλ?α? ?ν τ? κυβε??* τ?ν ?νθρ?πων ?ν πανουργ?? πρ?? τ?ν μεθοδε?αν τ?? πλ?νη?, 15??ληθε?οντε? δ? ?ν ?γ?π? α?ξ?σωμεν ε?? α?τ?ν τ? π?ντα, ?? ?στιν ? κεφαλ?, Χριστ??, 16??ξ ο? π?ν τ? σ?μα συναρμολογο?μενον κα? συμβιβαζ?μενον δι? π?ση? ?φ?? τ?? ?πιχορηγ?α? κατ’ ?ν?ργειαν ?ν μ?τρ? ?ν?? ?κ?στου μ?ρου? τ?ν α?ξησιν το? σ?ματο? ποιε?ται ε?? ο?κοδομ?ν ?αυτο? ?ν ?γ?π?. New Life in Christ17?Το?το ο?ν λ?γω κα? μαρτ?ρομαι ?ν Κυρ??, μηκ?τι ?μ?? περιπατε?ν καθ?? κα? τ? ?θνη περιπατε? ?ν μαται?τητι το? νο?? α?τ?ν, 18??σκοτωμ?νοι τ? διανο?? ?ντε?, ?πηλλοτριωμ?νοι τ?? ζω?? το? Θεο?, δι? τ?ν ?γνοιαν τ?ν ο?σαν ?ν α?το??, δι? τ?ν π?ρωσιν τ?? καρδ?α? α?τ?ν, 19?ο?τινε? ?πηλγηκ?τε? ?αυτο?? παρ?δωκαν τ? ?σελγε?? ε?? ?ργασ?αν ?καθαρσ?α? π?ση? ?ν πλεονεξ??. 20??με?? δ? ο?χ ο?τω? ?μ?θετε τ?ν Χριστ?ν, 21?ε? γε α?τ?ν ?κο?σατε κα? ?ν α?τ? ?διδ?χθητε, καθ?? ?στιν ?λ?θεια ?ν τ? ?ησο?, 22??ποθ?σθαι ?μ?? κατ? τ?ν προτ?ραν ?ναστροφ?ν τ?ν παλαι?ν ?νθρωπον τ?ν φθειρ?μενον κατ? τ?? ?πιθυμ?α? τ?? ?π?τη?, 23??νανεο?σθαι δ? τ? πνε?ματι το? νο?? ?μ?ν, 24?κα? ?νδ?σασθαι τ?ν καιν?ν ?νθρωπον τ?ν κατ? Θε?ν κτισθ?ντα ?ν δικαιοσ?ν? κα? ?σι?τητι τ?? ?ληθε?α?. 25?Δι? ?ποθ?μενοι τ? ψε?δο? λαλε?τε ?λ?θειαν ?καστο? μετ? το? πλησ?ον α?το?, ?τι ?σμ?ν ?λλ?λων μ?λη. 26?“?ργ?ζεσθε κα? μ? ?μαρτ?νετε?”c ? ?λιο? μ? ?πιδυ?τω ?π? [τ?] παροργισμ? ?μ?ν, 27?μηδ? δ?δοτε τ?πον τ? διαβ?λ?. 28?? κλ?πτων μηκ?τι κλεπτ?τω, μ?λλον δ? κοπι?τω ?ργαζ?μενο? τα?? ?δ?αι? χερσ?ν τ? ?γαθ?ν, ?να ?χ? μεταδιδ?ναι τ? χρε?αν ?χοντι. 29?Π?? λ?γο? σαπρ?? ?κ το? στ?ματο? ?μ?ν μ? ?κπορευ?σθω, ?λλ? ε? τι? ?γαθ?? πρ?? ο?κοδομ?ν τ?? χρε?α?, ?να δ? χ?ριν το?? ?κο?ουσιν. 30?Κα? μ? λυπε?τε τ? Πνε?μα τ? ?γιον το? Θεο?, ?ν ? ?σφραγ?σθητε ε?? ?μ?ραν ?πολυτρ?σεω?. 31?Π?σα πικρ?α κα? θυμ?? κα? ?ργ? κα? κραυγ? κα? βλασφημ?α ?ρθ?τω ?φ’ ?μ?ν σ?ν π?σ? κακ??. 32?γ?νεσθε δ? ε?? ?λλ?λου? χρηστο?, ε?σπλαγχνοι, χαριζ?μενοι ?αυτο?? καθ?? κα? ? Θε?? ?ν Χριστ? ?χαρ?σατο ?μ?ν. a 8 Or He says b 8 Psalm 68:18c 26 Psalm 4:4Ephesians 5Imitators of God1?Γ?νεσθε ο?ν μιμητα? το? Θεο?, ?? τ?κνα ?γαπητ?, 2?κα? περιπατε?τε ?ν ?γ?π?, καθ?? κα? ? Χριστ?? ?γ?πησεν ?μ??* κα? παρ?δωκεν ?αυτ?ν ?π?ρ ?μ?ν προσφορ?ν κα? θυσ?αν τ? Θε? ε?? ?σμ?ν ε?ωδ?α?. 3?Πορνε?α δ? κα? ?καθαρσ?α π?σα ? πλεονεξ?α μηδ? ?νομαζ?σθω ?ν ?μ?ν, καθ?? πρ?πει ?γ?οι?, 4?κα? α?σχρ?τη? κα? μωρολογ?α ? ε?τραπελ?α, ? ο?κ ?ν?κεν, ?λλ? μ?λλον ε?χαριστ?α. 5?το?το γ?ρ ?στε γιν?σκοντε?, ?τι π?? π?ρνο? ? ?κ?θαρτο? ? πλεον?κτη?, ? ?στιν ε?δωλολ?τρη?, ο?κ ?χει κληρονομ?αν ?ν τ? βασιλε?? το? Χριστο? κα? Θεο?. 6?Μηδε?? ?μ?? ?πατ?τω κενο?? λ?γοι?? δι? τα?τα γ?ρ ?ρχεται ? ?ργ? το? Θεο? ?π? το?? υ?ο?? τ?? ?πειθε?α?. 7?μ? ο?ν γ?νεσθε συμμ?τοχοι α?τ?ν? Children of Light8??τε γ?ρ ποτε σκ?το?, ν?ν δ? φ?? ?ν Κυρ??? ?? τ?κνα φωτ?? περιπατε?τε,— 9?? γ?ρ καρπ?? το? φωτ?? ?ν π?σ? ?γαθωσ?ν? κα? δικαιοσ?ν? κα? ?ληθε??,— 10?δοκιμ?ζοντε? τ? ?στιν ε??ρεστον τ? Κυρ??, 11?Κα? μ? συνκοινωνε?τε το?? ?ργοι? το?? ?κ?ρποι? το? σκ?του?, μ?λλον δ? κα? ?λ?γχετε, 12?τ? γ?ρ κρυφ? γιν?μενα ?π’ α?τ?ν α?σχρ?ν ?στιν κα? λ?γειν? 13?τ? δ? π?ντα ?λεγχ?μενα ?π? το? φωτ?? φανερο?ται? π?ν γ?ρ τ? φανερο?μενον φ?? ?στιν. 14?δι? λ?γει“?γειρε, ? καθε?δων,κα? ?ν?στα ?κ τ?ν νεκρ?ν,κα? ?πιφα?σει σοι ? Χριστ??.” 15?Βλ?πετε ο?ν ?κριβ?? π?? περιπατε?τε, μ? ?? ?σοφοι ?λλ’ ?? σοφο?, 16??ξαγοραζ?μενοι τ?ν καιρ?ν, ?τι α? ?μ?ραι πονηρα? ε?σιν. 17?δι? το?το μ? γ?νεσθε ?φρονε?, ?λλ? συν?ετε τ? τ? θ?λημα το? Κυρ?ου. 18?κα? μ? μεθ?σκεσθε ο?ν?, ?ν ? ?στιν ?σωτ?α, ?λλ? πληρο?σθε ?ν Πνε?ματι, 19?λαλο?ντε? ?αυτο?? [?ν] ψαλμο?? κα? ?μνοι? κα? ?δα?? πνευματικα??, ?δοντε? κα? ψ?λλοντε? τ? καρδ?? ?μ?ν τ? Κυρ??, 20?ε?χαριστο?ντε? π?ντοτε ?π?ρ π?ντων ?ν ?ν?ματι το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? τ? Θε? κα? Πατρ?, Wives and Husbands(Song of Solomon 1:1-3; 1 Peter 3:1-7)21??ποτασσ?μενοι ?λλ?λοι? ?ν φ?β? Χριστο?. 22?Α? γυνα?κε? το?? ?δ?οι? ?νδρ?σιν ?? τ? Κυρ??, 23??τι ?ν?ρ ?στιν κεφαλ? τ?? γυναικ?? ?? κα? ? Χριστ?? κεφαλ? τ?? ?κκλησ?α?, α?τ?? σωτ?ρ το? σ?ματο?. 24??λλ? ?? ? ?κκλησ?α ?ποτ?σσεται τ? Χριστ?, ο?τω? κα? α? γυνα?κε? το?? ?νδρ?σιν ?ν παντ?. 25?Ο? ?νδρε?, ?γαπ?τε τ?? γυνα?κα?, καθ?? κα? ? Χριστ?? ?γ?πησεν τ?ν ?κκλησ?αν κα? ?αυτ?ν παρ?δωκεν ?π?ρ α?τ??, 26??να α?τ?ν ?γι?σ? καθαρ?σα? τ? λουτρ? το? ?δατο? ?ν ??ματι, 27??να παραστ?σ? α?τ?? ?αυτ? ?νδοξον τ?ν ?κκλησ?αν, μ? ?χουσαν σπ?λον ? ?υτ?δα ? τι τ?ν τοιο?των, ?λλ’ ?να ? ?γ?α κα? ?μωμο?. 28?Ο?τω? ?φε?λουσιν κα? ο? ?νδρε? ?γαπ?ν τ?? ?αυτ?ν γυνα?κα? ?? τ? ?αυτ?ν σ?ματα. ? ?γαπ?ν τ?ν ?αυτο? γυνα?κα ?αυτ?ν ?γαπ?? 29?ο?δε?? γ?ρ ποτε τ?ν ?αυτο? σ?ρκα ?μ?σησεν, ?λλ? ?κτρ?φει κα? θ?λπει α?τ?ν, καθ?? κα? ? Χριστ?? τ?ν ?κκλησ?αν, 30??τι μ?λη ?σμ?ν το? σ?ματο? α?το?.a 31?“?ντ? το?του καταλε?ψει ?νθρωπο? τ?ν πατ?ρα κα? τ?ν μητ?ρα κα? προσκολληθ?σεται πρ?? τ?ν ? γυνα?κα α?το?, κα? ?σονται ο? δ?ο ε?? σ?ρκα μ?αν.”b 32?τ? μυστ?ριον το?το μ?γα ?στ?ν, ?γ? δ? λ?γω ε?? Χριστ?ν κα? ε?? τ?ν ?κκλησ?αν. 33?πλ?ν κα? ?με?? ο? καθ’ ?να ?καστο? τ?ν ?αυτο? γυνα?κα ο?τω? ?γαπ?τω ?? ?αυτ?ν, ? δ? γυν? ?να φοβ?ται τ?ν ?νδρα. a 30 BYZ and TR include ?κ τ?? σαρκ?? α?το? κα? ?κ τ?ν ?στ?ων α?το?b 31 Genesis 2:24Ephesians 6Children and Parents(Deuteronomy 6:20-25)1?Τ? τ?κνα, ?πακο?ετε το?? γονε?σιν ?μ?ν ?ν Κυρ??? το?το γ?ρ ?στιν δ?καιον. 2?“Τ?μα τ?ν πατ?ρα σου κα? τ?ν μητ?ρα,” ?τι? ?στ?ν ?ντολ? πρ?τη ?ν ?παγγελ??, 3?“?να ε? σοι γ?νηται κα? ?σ? μακροχρ?νιο? ?π? τ?? γ??.”a 4?Κα? ο? πατ?ρε?, μ? παροργ?ζετε τ? τ?κνα ?μ?ν, ?λλ? ?κτρ?φετε α?τ? ?ν παιδε?? κα? νουθεσ?? Κυρ?ου. Slaves and Masters(1 Timothy 6:1-2)5?Ο? δο?λοι, ?πακο?ετε το?? κατ? σ?ρκα κυρ?οι? μετ? φ?βου κα? τρ?μου ?ν ?πλ?τητι τ?? καρδ?α? ?μ?ν ?? τ? Χριστ?, 6?μ? κατ’ ?φθαλμοδουλ?αν ?? ?νθρωπ?ρεσκοι, ?λλ’ ?? δο?λοι Χριστο? ποιο?ντε? τ? θ?λημα το? Θεο? ?κ ψυχ??, 7?μετ’ ε?νο?α? δουλε?οντε?, ?? τ? Κυρ?? κα? ο?κ ?νθρ?ποι?, 8?ε?δ?τε? ?τι ?καστο? ??ν τι ποι?σ? ?γαθ?ν, το?το κομ?σεται παρ? Κυρ?ου, ε?τε δο?λο? ε?τε ?λε?θερο?. 9?Κα? ο? κ?ριοι, τ? α?τ? ποιε?τε πρ?? α?το??, ?νι?ντε? τ?ν ?πειλ?ν, ε?δ?τε? ?τι κα? α?τ?ν κα? ?μ?ν ? Κ?ρι?? ?στιν ?ν ο?ρανο??, κα? προσωπολημψ?α ο?κ ?στιν παρ’ α?τ?. The Armor of God10?Το? λοιπο?, ?νδυναμο?σθε ?ν Κυρ?? κα? ?ν τ? κρ?τει τ?? ?σχ?ο? α?το?. 11??νδ?σασθε τ?ν πανοπλ?αν το? Θεο? πρ?? τ? δ?νασθαι ?μ?? στ?ναι πρ?? τ?? μεθοδε?α? το? διαβ?λου? 12??τι ο?κ ?στιν ?μ?ν ? π?λη πρ?? α?μα κα? σ?ρκα, ?λλ? πρ?? τ?? ?ρχ??, πρ?? τ?? ?ξουσ?α?, πρ?? το?? κοσμοκρ?τορα? το? σκ?του? το?του, πρ?? τ? πνευματικ? τ?? πονηρ?α? ?ν το?? ?πουραν?οι?. 13?Δι? το?το ?ναλ?βετε τ?ν πανοπλ?αν το? Θεο?, ?να δυνηθ?τε ?ντιστ?ναι ?ν τ? ?μ?ρ? τ? πονηρ? κα? ?παντα κατεργασ?μενοι στ?ναι. 14?στ?τε ο?ν περιζωσ?μενοι τ?ν ?σφ?ν ?μ?ν ?ν ?ληθε??, κα? ?νδυσ?μενοι τ?ν θ?ρακα τ?? δικαιοσ?νη?, 15?κα? ?ποδησ?μενοι το?? π?δα? ?ν ?τοιμασ?? το? ε?αγγελ?ου τ?? ε?ρ?νη?, 16??ν π?σιν ?ναλαβ?ντε? τ?ν θυρε?ν τ?? π?στεω?, ?ν ? δυν?σεσθε π?ντα τ? β?λη το? πονηρο? τ? πεπυρωμ?να σβ?σαι? 17?κα? τ?ν περικεφαλα?αν το? σωτηρ?ου δ?ξασθε, κα? τ?ν μ?χαιραν το? Πνε?ματο?, ? ?στιν ??μα Θεο?, 18?δι? π?ση? προσευχ?? κα? δε?σεω?, προσευχ?μενοι ?ν παντ? καιρ? ?ν Πνε?ματι, κα? ε?? α?τ? ?γρυπνο?ντε? ?ν π?σ? προσκαρτερ?σει κα? δε?σει περ? π?ντων τ?ν ?γ?ων, 19?κα? ?π?ρ ?μο?, ?να μοι δοθ? λ?γο? ?ν ?νο?ξει το? στ?ματ?? μου, ?ν παρρησ?? γνωρ?σαι τ? μυστ?ριον το? ε?αγγελ?ου, 20??π?ρ ο? πρεσβε?ω ?ν ?λ?σει, ?να ?ν α?τ? παρρησι?σωμαι ?? δε? με λαλ?σαι. Final Greetings21??να δ? ε?δ?τε κα? ?με?? τ? κατ’ ?μ?, τ? πρ?σσω, π?ντα γνωρ?σει ?μ?ν Τυχικ?? ? ?γαπητ?? ?δελφ?? κα? πιστ?? δι?κονο? ?ν Κυρ??, 22??ν ?πεμψα πρ?? ?μ?? ε?? α?τ? το?το, ?να γν?τε τ? περ? ?μ?ν κα? παρακαλ?σ? τ?? καρδ?α? ?μ?ν. 23?Ε?ρ?νη το?? ?δελφο?? κα? ?γ?πη μετ? π?στεω? ?π? Θεο? Πατρ?? κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. 24?? χ?ρι? μετ? π?ντων τ?ν ?γαπ?ντων τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ?ησο?ν Χριστ?ν ?ν ?φθαρσ??. a 2-3 Deuteronomy 5:16PhilippiansPhilippians 1Greetings from Paul and Timothy(2 Samuel 6:12-15; 1 Chronicles 15:1-14; Colossians 1:1-2)1?Πα?λο? κα? Τιμ?θεο? δο?λοι Χριστο? ?ησο?Π?σιν το?? ?γ?οι? ?ν Χριστ? ?ησο? το?? ο?σιν ?ν Φιλ?πποι? σ?ν ?πισκ?ποι? κα? διακ?νοι?? 2?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. Thanksgiving and Prayer(1 Corinthians 1:4-9; Colossians 1:3-14; 2 Thessalonians 1:3-4)3?Ε?χαριστ? τ? Θε? μου ?π? π?σ? τ? μνε?? ?μ?ν, 4?π?ντοτε ?ν π?σ? δε?σει μου ?π?ρ π?ντων ?μ?ν μετ? χαρ?? τ?ν δ?ησιν ποιο?μενο?, 5??π? τ? κοινων?? ?μ?ν ε?? τ? ε?αγγ?λιον ?π? τ?? πρ?τη? ?μ?ρα? ?χρι το? ν?ν, 6?πεποιθ?? α?τ? το?το, ?τι ? ?ναρξ?μενο? ?ν ?μ?ν ?ργον ?γαθ?ν ?πιτελ?σει ?χρι ?μ?ρα? Χριστο? ?ησο?? 7?Καθ?? ?στιν δ?καιον ?μο? το?το φρονε?ν ?π?ρ π?ντων ?μ?ν, δι? τ? ?χειν με ?ν τ? καρδ?? ?μ??, ?ν τε το?? δεσμο?? μου κα? ?ν τ? ?πολογ?? κα? βεβαι?σει το? ε?αγγελ?ου συνκοινωνο?? μου τ?? χ?ριτο? π?ντα? ?μ?? ?ντα?. 8?μ?ρτυ? γ?ρ μου ? Θε??, ?? ?πιποθ? π?ντα? ?μ?? ?ν σπλ?γχνοι? Χριστο? ?ησο?. 9?Κα? το?το προσε?χομαι, ?να ? ?γ?πη ?μ?ν ?τι μ?λλον κα? μ?λλον περισσε?? ?ν ?πιγν?σει κα? π?σ? α?σθ?σει, 10?ε?? τ? δοκιμ?ζειν ?μ?? τ? διαφ?ροντα, ?να ?τε ε?λικρινε?? κα? ?πρ?σκοποι ε?? ?μ?ραν Χριστο?, 11?πεπληρωμ?νοι καρπ?ν δικαιοσ?νη? τ?ν δι? ?ησο? Χριστο?, ε?? δ?ξαν κα? ?παινον Θεο?. Paul's Trials Advance the Gospel(James 1:2-8)12?Γιν?σκειν δ? ?μ?? βο?λομαι, ?δελφο?, ?τι τ? κατ’ ?μ? μ?λλον ε?? προκοπ?ν το? ε?αγγελ?ου ?λ?λυθεν, 13??στε το?? δεσμο?? μου φανερο?? ?ν Χριστ? γεν?σθαι ?ν ?λ? τ? πραιτωρ??a κα? το?? λοιπο?? π?σιν, 14?κα? το?? πλε?ονα? τ?ν ?δελφ?ν ?ν Κυρ?? πεποιθ?τα? το?? δεσμο?? μου περισσοτ?ρω? τολμ?ν ?φ?βω? τ?ν λ?γονb λαλε?ν. 15?Τιν?? μ?ν κα? δι? φθ?νον κα? ?ριν, τιν?? δ? κα? δι’ ε?δοκ?αν τ?ν Χριστ?ν κηρ?σσουσιν? 16?ο? μ?ν ?ξ ?γ?πη?, ε?δ?τε? ?τι ε?? ?πολογ?αν το? ε?αγγελ?ου κε?μαι, 17?ο? δ? ?ξ ?ριθε?α? τ?ν Χριστ?ν καταγγ?λλουσιν, ο?χ ?γν??, ο??μενοι θλ?ψιν ?γε?ρειν το?? δεσμο?? μου. 18?Τ? γ?ρ; πλ?ν ?τι παντ? τρ?π?, ε?τε προφ?σει ε?τε ?ληθε??, Χριστ?? καταγγ?λλεται, κα? ?ν το?τ? χα?ρω? ?λλ? κα? χαρ?σομαι? 19?ο?δα γ?ρ ?τι το?τ? μοι ?ποβ?σεται ε?? σωτηρ?αν δι? τ?? ?μ?ν δε?σεω? κα? ?πιχορηγ?α? το? Πνε?ματο? ?ησο? Χριστο?, 20?κατ? τ?ν ?ποκαραδοκ?αν κα? ?λπ?δα μου ?τι ?ν ο?δεν? α?σχυνθ?σομαι, ?λλ’ ?ν π?σ? παρρησ?? ?? π?ντοτε κα? ν?ν μεγαλυνθ?σεται Χριστ?? ?ν τ? σ?ματ? μου, ε?τε δι? ζω?? ε?τε δι? θαν?του. To Live is Christ21??μο? γ?ρ τ? ζ?ν Χριστ?? κα? τ? ?ποθανε?ν κ?ρδο?. 22?ε? δ? τ? ζ?ν ?ν σαρκ?, το?τ? μοι καρπ?? ?ργου, κα? τ? α?ρ?σομαι ο? γνωρ?ζω. 23?συν?χομαι δ? ?κ τ?ν δ?ο, τ?ν ?πιθυμ?αν ?χων ε?? τ? ?ναλ?σαι κα? σ?ν Χριστ? ε?ναι, πολλ? γ?ρ μ?λλον κρε?σσον? 24?τ? δ? ?πιμ?νειν ??ν? τ? σαρκ? ?ναγκαι?τερον δι’ ?μ??. 25?Κα? το?το πεποιθ?? ο?δα, ?τι μεν? κα? παραμεν? π?σιν ?μ?ν ε?? τ?ν ?μ?ν προκοπ?ν κα? χαρ?ν τ?? π?στεω?, 26??να τ? κα?χημα ?μ?ν περισσε?? ?ν Χριστ? ?ησο? ?ν ?μο? δι? τ?? ?μ?? παρουσ?α? π?λιν πρ?? ?μ??. Worthy of the Gospel27?Μ?νον ?ξ?ω? το? ε?αγγελ?ου το? Χριστο? πολιτε?εσθε, ?να ε?τε ?λθ?ν κα? ?δ?ν ?μ?? ε?τε ?π?ν ?κο?ω τ? περ? ?μ?ν, ?τι στ?κετε ?ν ?ν? πνε?ματι, μι? ψυχ? συναθλο?ντε? τ? π?στει το? ε?αγγελ?ου, 28?κα? μ? πτυρ?μενοι ?ν μηδεν? ?π? τ?ν ?ντικειμ?νων, ?τι? ?στ?ν α?το?? ?νδειξι? ?πωλε?α?, ?μ?ν δ? σωτηρ?α?, κα? το?το ?π? Θεο?? 29??τι ?μ?ν ?χαρ?σθη τ? ?π?ρ Χριστο?, ο? μ?νον τ? ε?? α?τ?ν πιστε?ειν ?λλ? κα? τ? ?π?ρ α?το? π?σχειν, 30?τ?ν α?τ?ν ?γ?να ?χοντε? ο?ον ε?δετε ?ν ?μο? κα? ν?ν ?κο?ετε ?ν ?μο?. a 13 Or palaceb 14 NE and WH λ?γον το? Θεο?Philippians 2One in Christ1?Ε? τι? ο?ν παρ?κλησι? ?ν Χριστ?, ε? τι παραμ?θιον ?γ?πη?, ε? τι? κοινων?α Πνε?ματο?, ε? τι? σπλ?γχνα κα? ο?κτιρμο?, 2?πληρ?σατ? μου τ?ν χαρ?ν ?να τ? α?τ? φρον?τε, τ?ν α?τ?ν ?γ?πην ?χοντε?, σ?μψυχοι, τ? ?ν φρονο?ντε?, 3?μηδ?ν κατ’ ?ριθε?αν μηδ? κατ? κενοδοξ?αν, ?λλ? τ? ταπεινοφροσ?ν? ?λλ?λου? ?γο?μενοι ?περ?χοντα? ?αυτ?ν, 4?μ? τ? ?αυτ?ν ?καστοι σκοπο?ντε?, ?λλ? κα? τ? ?τ?ρων ?καστοι. The Attitude of Christ(Isaiah 52:13-15)5?Το?το φρονε?τε ?ν ?μ?ν ? κα? ?ν Χριστ? ?ησο?, 6??? ?ν μορφ? Θεο? ?π?ρχωνο?χ ?ρπαγμ?ν ?γ?σατο τ? ε?ναι ?σα Θε?, 7??λλ? ?αυτ?ν ?κ?νωσενμορφ?ν δο?λου λαβ?ν,?ν ?μοι?ματι ?νθρ?πων γεν?μενο?? 8?κα? σχ?ματι ε?ρεθε?? ?? ?νθρωπο??ταπε?νωσεν ?αυτ?νγεν?μενο? ?π?κοο? μ?χρι θαν?του,θαν?του δ? σταυρο?. 9?Δι? κα? ? Θε?? α?τ?ν ?περ?ψωσεν,κα? ?χαρ?σατο α?τ? τ? ?νομα τ? ?π?ρ π?ν ?νομα, 10??να ?ν τ? ?ν?ματι ?ησο? π?ν γ?νυ κ?μψ??πουραν?ων κα? ?πιγε?ων κα? καταχθον?ων, 11?κα? π?σα γλ?σσα ?ξομολογ?σηται ?τι ΚΥΡΙΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣε?? δ?ξαν Θεο? Πατρ??. Shining as Stars(Matthew 5:13-16)12??στε, ?γαπητο? μου, καθ?? π?ντοτε ?πηκο?σατε, μ? ?? ?ν τ? παρουσ?? μου μ?νον ?λλ? ν?ν πολλ? μ?λλον ?ν τ? ?πουσ?? μου, μετ? φ?βου κα? τρ?μου τ?ν ?αυτ?ν σωτηρ?αν κατεργ?ζεσθε? 13?Θε?? γ?ρ ?στιν ? ?νεργ?ν ?ν ?μ?ν κα? τ? θ?λειν κα? τ? ?νεργε?ν ?π?ρ τ?? ε?δοκ?α?. 14?Π?ντα ποιε?τε χωρ?? γογγυσμ?ν κα? διαλογισμ?ν, 15??να γ?νησθε ?μεμπτοι κα? ?κ?ραιοι, τ?κνα Θεο? ?μωμα μ?σον γενε?? σκολι?? κα? διεστραμμ?νη?,a ?ν ο?? φα?νεσθε ?? φωστ?ρε? ?ν κ?σμ?, 16?λ?γον ζω?? ?π?χοντε?, ε?? κα?χημα ?μο? ε?? ?μ?ραν Χριστο?, ?τι ο?κ ε?? κεν?ν ?δραμον ο?δ? ε?? κεν?ν ?κοπ?ασα. 17??λλ? ε? κα? σπ?νδομαι ?π? τ? θυσ?? κα? λειτουργ?? τ?? π?στεω? ?μ?ν, χα?ρω κα? συνχα?ρω π?σιν ?μ?ν? 18?τ? δ? α?τ? κα? ?με?? χα?ρετε κα? συνχα?ρετ? μοι. Timothy and Epaphroditus19??λπ?ζω δ? ?ν Κυρ?? ?ησο? Τιμ?θεον ταχ?ω? π?μψαι ?μ?ν, ?να κ?γ? ε?ψυχ? γνο?? τ? περ? ?μ?ν. 20?ο?δ?να γ?ρ ?χω ?σ?ψυχον, ?στι? γνησ?ω? τ? περ? ?μ?ν μεριμν?σει? 21?ο? π?ντε? γ?ρ τ? ?αυτ?ν ζητο?σιν, ο? τ? Χριστο? ? ?ησο?. 22?τ?ν δ? δοκιμ?ν α?το? γιν?σκετε, ?τι ?? πατρ? τ?κνον σ?ν ?μο? ?δο?λευσεν ε?? τ? ε?αγγ?λιον. 23?Το?τον μ?ν ο?ν ?λπ?ζω π?μψαι ?? ?ν ?φ?δω τ? περ? ?μ? ?ξαυτ??? 24?π?ποιθα δ? ?ν Κυρ?? ?τι κα? α?τ?? ταχ?ω? ?λε?σομαι. Epaphroditus Commended25??ναγκα?ον δ? ?γησ?μην ?παφρ?διτον τ?ν ?δελφ?ν κα? συνεργ?ν κα? συστρατι?την μου, ?μ?ν δ? ?π?στολον κα? λειτουργ?ν τ?? χρε?α? μου, π?μψαι πρ?? ?μ??, 26??πειδ? ?πιποθ?ν ?ν π?ντα? ?μ??, κα? ?δημον?ν, δι?τι ?κο?σατε ?τι ?σθ?νησεν. 27?κα? γ?ρ ?σθ?νησεν παραπλ?σιον θαν?τ?? ?λλ? ? Θε?? ?λ?ησεν α?τ?ν, ο?κ α?τ?ν δ? μ?νον ?λλ? κα? ?μ?, ?να μ? λ?πην ?π? λ?πην σχ?. 28?Σπουδαιοτ?ρω? ο?ν ?πεμψα α?τ?ν, ?να ?δ?ντε? α?τ?ν π?λιν χαρ?τε κ?γ? ?λυπ?τερο? ?. 29?προσδ?χεσθε ο?ν α?τ?ν ?ν Κυρ?? μετ? π?ση? χαρ??, κα? το?? τοιο?του? ?ντ?μου? ?χετε, 30??τι δι? τ? ?ργον Χριστο? μ?χρι θαν?του ?γγισεν παραβολευσ?μενο? τ? ψυχ?, ?να ?ναπληρ?σ? τ? ?μ?ν ?στ?ρημα τ?? πρ?? με λειτουργ?α?. a 15 Deuteronomy 32:5Philippians 3Righteousness through Faith1?Τ? λοιπ?ν, ?δελφο? μου, χα?ρετε ?ν Κυρ??. τ? α?τ? γρ?φειν ?μ?ν ?μο? μ?ν ο?κ ?κνηρ?ν, ?μ?ν δ? ?σφαλ??. 2?Βλ?πετε το?? κ?να?, βλ?πετε το?? κακο?? ?ργ?τα?, βλ?πετε τ?ν κατατομ?ν. 3??με?? γ?ρ ?σμεν ? περιτομ?, ο? Πνε?ματι Θεο? λατρε?οντε? κα? καυχ?μενοι ?ν Χριστ? ?ησο? κα? ο?κ ?ν σαρκ? πεποιθ?τε?, 4?κα?περ ?γ? ?χων πεπο?θησιν κα? ?ν σαρκ?.Ε? τι? δοκε? ?λλο? πεποιθ?ναι ?ν σαρκ?, ?γ? μ?λλον? 5?περιτομ? ?κτα?μερο?, ?κ γ?νου? ?σρα?λ, φυλ?? Βενιαμ?ν, ?βρα?ο? ?ξ ?βρα?ων, κατ? ν?μον Φαρισα?ο?, 6?κατ? ζ?λο? δι?κων τ?ν ?κκλησ?αν, κατ? δικαιοσ?νην τ?ν ?ν ν?μ? γεν?μενο? ?μεμπτο?. Knowing Christ Above All Else7??λλ? ?τινα ?ν μοι κ?ρδη, τα?τα ?γημαι δι? τ?ν Χριστ?ν ζημ?αν. 8??λλ? μ?ν? ο?ν? γε κα? ?γο?μαι π?ντα ζημ?αν ε?ναι δι? τ? ?περ?χον τ?? γν?σεω? Χριστο? ?ησο? το? Κυρ?ου μου, δι’ ?ν τ? π?ντα ?ζημι?θην, κα? ?γο?μαι σκ?βαλα ?να Χριστ?ν κερδ?σω 9?κα? ε?ρεθ? ?ν α?τ?, μ? ?χων ?μ?ν δικαιοσ?νην τ?ν ?κ ν?μου, ?λλ? τ?ν δι? π?στεω? Χριστο?, τ?ν ?κ Θεο? δικαιοσ?νην ?π? τ? π?στει, 10?το? γν?ναι α?τ?ν κα? τ?ν δ?ναμιν τ?? ?ναστ?σεω? α?το? κα? [τ?ν] κοινων?αν [τ?ν] παθημ?των α?το?, συμμορφιζ?μενο? τ? θαν?τ? α?το?, 11?ε? πω? καταντ?σω ε?? τ?ν ?ξαν?στασιν τ?ν ?κ νεκρ?ν. Pressing Toward the Goal12?Ο?χ ?τι ?δη ?λαβον ? ?δη τετελε?ωμαι, δι?κω δ? ε? κα? καταλ?βω, ?φ’ ? κα? κατελ?μφθην ?π? Χριστο? ?ησο?. 13??δελφο?, ?γ? ?μαυτ?ν ο?* λογ?ζομαι κατειληφ?ναι? ?ν δ?, τ? μ?ν ?π?σω ?πιλανθαν?μενο? το?? δ? ?μπροσθεν ?πεκτειν?μενο?, 14?κατ? σκοπ?ν δι?κω ε?? τ? βραβε?ον τ?? ?νω κλ?σεω? το? Θεο? ?ν Χριστ? ?ησο?. 15??σοι ο?ν τ?λειοι, το?το φρον?μεν? κα? ε? τι ?τ?ρω? φρονε?τε, κα? το?το ? Θε?? ?μ?ν ?ποκαλ?ψει? 16?πλ?ν ε?? ? ?φθ?σαμεν, τ? α?τ? στοιχε?ν. Citizenship in Heaven17?Συμμιμητα? μου γ?νεσθε, ?δελφο?, κα? σκοπε?τε το?? ο?τω* περιπατο?ντα? καθ?? ?χετε τ?πον ?μ??. 18?πολλο? γ?ρ περιπατο?σιν ο?? πολλ?κι? ?λεγον ?μ?ν, ν?ν δ? κα? κλα?ων λ?γω, το?? ?χθρο?? το? σταυρο? το? Χριστο?, 19??ν τ? τ?λο? ?π?λεια, ?ν ? θε?? ? κοιλ?α κα? ? δ?ξα ?ν τ? α?σχ?ν? α?τ?ν, ο? τ? ?π?γεια φρονο?ντε?. 20??μ?ν γ?ρ τ? πολ?τευμα ?ν ο?ρανο?? ?π?ρχει, ?ξ ο? κα? Σωτ?ρα ?πεκδεχ?μεθα Κ?ριον ?ησο?ν Χριστ?ν, 21??? μετασχηματ?σει τ? σ?μα τ?? ταπειν?σεω? ?μ?ν σ?μμορφον τ? σ?ματι τ?? δ?ξη? α?το?, κατ? τ?ν ?ν?ργειαν το? δ?νασθαι α?τ?ν κα? ?ποτ?ξαι α?τ? τ? π?ντα. Philippians 4Stand Firm in the Lord1??στε, ?δελφο? μου ?γαπητο? κα? ?πιπ?θητοι, χαρ? κα? στ?φαν?? μου, ο?τω? στ?κετε ?ν Κυρ??, ?γαπητο?. 2?Ε?οδ?αν παρακαλ? κα? Συντ?χην παρακαλ? τ? α?τ? φρονε?ν ?ν Κυρ??. 3?να? ?ρωτ? κα? σ?, γν?σιε σ?ζυγε, συλλαμβ?νου* α?τα??, α?τινε? ?ν τ? ε?αγγελ?? συν?θλησ?ν μοι μετ? κα? Κλ?μεντο? κα? τ?ν λοιπ?ν συνεργ?ν μου, ?ν τ? ?ν?ματα ?ν β?βλ? ζω??. 4?Χα?ρετε ?ν Κυρ?? π?ντοτε? π?λιν ?ρ?, χα?ρετε. 5?τ? ?πιεικ?? ?μ?ν γνωσθ?τω π?σιν ?νθρ?ποι?. ? Κ?ριο? ?γγ??? 6?Μηδ?ν μεριμν?τε, ?λλ’ ?ν παντ? τ? προσευχ? κα? τ? δε?σει μετ? ε?χαριστ?α? τ? α?τ?ματα ?μ?ν γνωριζ?σθω πρ?? τ?ν Θε?ν. 7?κα? ? ε?ρ?νη το? Θεο? ? ?περ?χουσα π?ντα νο?ν φρουρ?σει τ?? καρδ?α? ?μ?ν κα? τ? νο?ματα ?μ?ν ?ν Χριστ? ?ησο?. Think on These Things8?Τ? λοιπ?ν, ?δελφο?, ?σα ?στ?ν ?ληθ?, ?σα σεμν?, ?σα δ?καια, ?σα ?γν?, ?σα προσφιλ?, ?σα ε?φημα, ε? τι? ?ρετ? κα? ε? τι? ?παινο?, τα?τα λογ?ζεσθε? 9?? κα? ?μ?θετε κα? παρελ?βετε κα? ?κο?σατε κα? ε?δετε ?ν ?μο?, τα?τα πρ?σσετε? κα? ? Θε?? τ?? ε?ρ?νη? ?σται μεθ’ ?μ?ν. The Generosity of the Philippians10??χ?ρην δ? ?ν Κυρ?? μεγ?λω? ?τι ?δη ποτ? ?νεθ?λετε τ? ?π?ρ ?μο? φρονε?ν? ?φ’ ? κα? ?φρονε?τε, ?καιρε?σθε δ?. 11?ο?χ ?τι καθ’ ?στ?ρησιν λ?γω? ?γ? γ?ρ ?μαθον ?ν ο?? ε?μι α?τ?ρκη? ε?ναι. 12?ο?δα κα? ταπεινο?σθαι, ο?δα κα? περισσε?ειν? ?ν παντ? κα? ?ν π?σιν μεμ?ημαι, κα? χορτ?ζεσθαι κα? πειν?ν, κα? περισσε?ειν κα? ?στερε?σθαι. 13?π?ντα ?σχ?ω ?ν τ? ?νδυναμο?ντ? με. 14?Πλ?ν καλ?? ?ποι?σατε συνκοινων?σαντ?? μου τ? θλ?ψει. 15?ο?δατε δ? κα? ?με??, Φιλιππ?σιοι, ?τι ?ν ?ρχ? το? ε?αγγελ?ου, ?τε ?ξ?λθον ?π? Μακεδον?α?, ο?δεμ?α μοι ?κκλησ?α ?κοιν?νησεν ε?? λ?γον δ?σεω? κα? λ?μψεω? ε? μ? ?με?? μ?νοι, 16??τι κα? ?ν Θεσσαλον?κ? κα? ?παξ κα? δ?? ε?? τ?ν χρε?αν μοι ?π?μψατε. 17?Ο?χ ?τι ?πιζητ? τ? δ?μα, ?λλ? ?πιζητ? τ?ν καρπ?ν τ?ν πλεον?ζοντα ε?? λ?γον ?μ?ν. 18??π?χω δ? π?ντα κα? περισσε?ω? πεπλ?ρωμαι δεξ?μενο? παρ? ?παφροδ?του τ? παρ’ ?μ?ν, ?σμ?ν ε?ωδ?α?, θυσ?αν δεκτ?ν, ε??ρεστον τ? Θε?. 19?? δ? Θε?? μου πληρ?σει π?σαν χρε?αν ?μ?ν κατ? τ? πλο?το? α?το? ?ν δ?ξ? ?ν Χριστ? ?ησο?. 20?τ? δ? Θε? κα? Πατρ? ?μ?ν ? δ?ξα ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. Final Greetings21??σπ?σασθε π?ντα ?γιον ?ν Χριστ? ?ησο?.?σπ?ζονται ?μ?? ο? σ?ν ?μο? ?δελφο?. 22??σπ?ζονται ?μ?? π?ντε? ο? ?γιοι, μ?λιστα δ? ο? ?κ τ?? Κα?σαρο? ο?κ?α?. 23?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? μετ? το? πνε?ματο? ?μ?ν.a a 23 BYZ and TR include ?μ?ν.ColossiansColossians 1Greetings from Paul and Timothy(2 Samuel 6:12-15; 1 Chronicles 15:1-14; Philippians 1:1-2)1?Πα?λο? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? δι? θελ?ματο? Θεο? κα? Τιμ?θεο? ? ?δελφ?? 2?Το?? ?ν Κολοσσα?? ?γ?οι? κα? πιστο?? ?δελφο?? ?ν Χριστ??Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν.a Thanksgiving and Prayer(1 Corinthians 1:4-9; Philippians 1:3-11; 2 Thessalonians 1:3-4)3?Ε?χαριστο?μεν τ? Θε? Πατρ? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? π?ντοτε περ? ?μ?ν προσευχ?μενοι, 4??κο?σαντε? τ?ν π?στιν ?μ?ν ?ν Χριστ? ?ησο? κα? τ?ν ?γ?πην ?ν ?χετε ε?? π?ντα? το?? ?γ?ου? 5?δι? τ?ν ?λπ?δα τ?ν ?ποκειμ?νην ?μ?ν ?ν το?? ο?ρανο??, ?ν προηκο?σατε ?ν τ? λ?γ? τ?? ?ληθε?α? το? ε?αγγελ?ου 6?το? παρ?ντο? ε?? ?μ??, καθ?? κα? ?ν παντ? τ? κ?σμ? ?στ?ν καρποφορο?μενον κα? α?ξαν?μενον καθ?? κα? ?ν ?μ?ν, ?φ’ ?? ?μ?ρα? ?κο?σατε κα? ?π?γνωτε τ?ν χ?ριν το? Θεο? ?ν ?ληθε??? 7?καθ?? ?μ?θετε ?π? ?παφρ? το? ?γαπητο? συνδο?λου ?μ?ν, ?? ?στιν πιστ?? ?π?ρ ?μ?ν*b δι?κονο? το? Χριστο?, 8?? κα? δηλ?σα? ?μ?ν τ?ν ?μ?ν ?γ?πην ?ν Πνε?ματι. 9?Δι? το?το κα? ?με??, ?φ’ ?? ?μ?ρα? ?κο?σαμεν, ο? παυ?μεθα ?π?ρ ?μ?ν προσευχ?μενοι κα? α?το?μενοι ?να πληρωθ?τε τ?ν ?π?γνωσιν το? θελ?ματο? α?το? ?ν π?σ? σοφ?? κα? συν?σει πνευματικ?, 10?περιπατ?σαι ?ξ?ω? το? Κυρ?ου ε?? π?σαν ?ρεσκε?αν, ?ν παντ? ?ργ? ?γαθ? καρποφορο?ντε? κα? α?ξαν?μενοι τ? ?πιγν?σει το? Θεο?, 11??ν π?σ? δυν?μει δυναμο?μενοι κατ? τ? κρ?το? τ?? δ?ξη? α?το? ε?? π?σαν ?πομον?ν κα? μακροθυμ?αν, μετ? χαρ?? 12?ε?χαριστο?ντε? τ? Πατρ? τ? ?καν?σαντι ?μ??c ε?? τ?ν μερ?δα το? κλ?ρου τ?ν ?γ?ων ?ν τ? φωτ?? 13??? ?ρρ?σατο ?μ?? ?κ τ?? ?ξουσ?α? το? σκ?του? κα? μετ?στησεν ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Υ?ο? τ?? ?γ?πη? α?το?, 14??ν ? ?χομεν τ?ν ?πολ?τρωσιν, τ?ν ?φεσιν τ?ν ?μαρτι?ν? The Supremacy of Christ(Hebrews 1:1-14)15??? ?στιν ε?κ?ν το? Θεο? το? ?ορ?του, πρωτ?τοκο? π?ση? κτ?σεω?, 16??τι ?ν α?τ? ?κτ?σθη τ? π?ντα ?ν το?? ο?ρανο?? κα? ?π? τ?? γ??, τ? ?ρατ? κα? τ? ??ρατα, ε?τε θρ?νοι ε?τε κυρι?τητε? ε?τε ?ρχα? ε?τε ?ξουσ?αι? τ? π?ντα δι’ α?το? κα? ε?? α?τ?ν ?κτισται? 17?Κα? α?τ?? ?στιν πρ? π?ντων κα? τ? π?ντα ?ν α?τ? συν?στηκεν, 18?κα? α?τ?? ?στιν ? κεφαλ? το? σ?ματο?, τ?? ?κκλησ?α?? ?? ?στιν (?) ?ρχ?, πρωτ?τοκο? ?κ τ?ν νεκρ?ν, ?να γ?νηται ?ν π?σιν α?τ?? πρωτε?ων, 19??τι ?ν α?τ? ε?δ?κησεν π?ν τ? πλ?ρωμα κατοικ?σαι 20?κα? δι’ α?το? ?ποκαταλλ?ξαι τ? π?ντα ε?? α?τ?ν, ε?ρηνοποι?σα? δι? το? α?ματο? το? σταυρο? α?το?, δι’ α?το? ε?τε τ? ?π? τ?? γ?? ε?τε τ? ?ν το?? ο?ρανο??. 21?Κα? ?μ?? ποτε ?ντα? ?πηλλοτριωμ?νου? κα? ?χθρο?? τ? διανο?? ?ν το?? ?ργοι? το?? πονηρο??, 22?νυν? δ? ?ποκατ?λλαξεν ?ν τ? σ?ματι τ?? σαρκ?? α?το? δι? το? θαν?του, παραστ?σαι ?μ?? ?γ?ου? κα? ?μ?μου? κα? ?νεγκλ?του? κατεν?πιον α?το?, 23?ε? γε ?πιμ?νετε τ? π?στει τεθεμελιωμ?νοι κα? ?δρα?οι κα? μ? μετακινο?μενοι ?π? τ?? ?λπ?δο? το? ε?αγγελ?ου ο? ?κο?σατε, το? κηρυχθ?ντο? ?ν π?σ? κτ?σειd τ? ?π? τ?ν ο?ραν?ν, ο? ?γεν?μην ?γ? Πα?λο? δι?κονο?. Paul's Suffering for the Church(2 Corinthians 11:16-33)24?Ν?ν χα?ρω ?ν το?? παθ?μασιν ?π?ρ ?μ?ν, κα? ?νταναπληρ? τ? ?στερ?ματα τ?ν θλ?ψεων το? Χριστο? ?ν τ? σαρκ? μου ?π?ρ το? σ?ματο? α?το?, ? ?στιν ? ?κκλησ?α, 25??? ?γεν?μην ?γ? δι?κονο? κατ? τ?ν ο?κονομ?αν το? Θεο? τ?ν δοθε?σ?ν μοι ε?? ?μ?? πληρ?σαι τ?ν λ?γον το? Θεο?, 26?τ? μυστ?ριον τ? ?ποκεκρυμμ?νον ?π? τ?ν α??νων κα? ?π? τ?ν γενε?ν—ν?ν δ? ?φανερ?θη το?? ?γ?οι? α?το?, 27?ο?? ?θ?λησεν ? Θε?? γνωρ?σαι τ? τ? πλο?το? τ?? δ?ξη? το? μυστηρ?ου το?του ?ν το?? ?θνεσιν, ?* ?στιν Χριστ?? ?ν ?μ?ν, ? ?λπ?? τ?? δ?ξη?? 28??ν ?με?? καταγγ?λλομεν νουθετο?ντε? π?ντα ?νθρωπον κα? διδ?σκοντε? π?ντα ?νθρωπον ?ν π?σ? σοφ??, ?να παραστ?σωμεν π?ντα ?νθρωπον τ?λειον ?ν Χριστ?? 29?Ε?? ? κα? κοπι? ?γωνιζ?μενο? κατ? τ?ν ?ν?ργειαν α?το? τ?ν ?νεργουμ?νην ?ν ?μο? ?ν δυν?μει. a 2 BYZ and TR θεο? πατρ?? ?μ?ν κα? κυρ?ου ?ησο? χριστο?b 7 NE, NA, BYZ, and TR ?μ?νc 12 BYZ and TR ?μ??d 23 Or to every creatureColossians 2Absent in Body, Present in Spirit(Revelation 3:14-22)1?Θ?λω γ?ρ ?μ?? ε?δ?ναι ?λ?κον ?γ?να ?χω ?π?ρ ?μ?ν κα? τ?ν ?ν Λαοδικε?? κα? ?σοι ο?χ ??ρακαν τ? πρ?σωπ?ν μου ?ν σαρκ?, 2??να παρακληθ?σιν α? καρδ?αι α?τ?ν, συμβιβασθ?ντε? ?ν ?γ?π? κα? ε?? π?ν πλο?το? τ?? πληροφορ?α? τ?? συν?σεω?, ε?? ?π?γνωσιν το? μυστηρ?ου το? Θεο?, Χριστο?, 3??ν ? ε?σιν π?ντε? ο? θησαυρο? τ?? σοφ?α? κα? γν?σεω? ?π?κρυφοι. 4?Το?το λ?γω ?να μηδε?? ?μ?? παραλογ?ζηται ?ν πιθανολογ??. 5?ε? γ?ρ κα? τ? σαρκ? ?πειμι, ?λλ? τ? πνε?ματι σ?ν ?μ?ν ε?μι, χα?ρων κα? βλ?πων ?μ?ν τ?ν τ?ξιν κα? τ? στερ?ωμα τ?? ε?? Χριστ?ν π?στεω? ?μ?ν. Alive in Christ6??? ο?ν παρελ?βετε τ?ν Χριστ?ν ?ησο?ν τ?ν Κ?ριον, ?ν α?τ? περιπατε?τε, 7??ρριζωμ?νοι κα? ?ποικοδομο?μενοι ?ν α?τ? κα? βεβαιο?μενοι τ? π?στει καθ?? ?διδ?χθητε, περισσε?οντε? ?ν ε?χαριστ??. 8?Βλ?πετε μ? τι? ?μ?? ?σται ? συλαγωγ?ν δι? τ?? φιλοσοφ?α? κα? κεν?? ?π?τη? κατ? τ?ν παρ?δοσιν τ?ν ?νθρ?πων, κατ? τ? στοιχε?α το? κ?σμου κα? ο? κατ? Χριστ?ν? 9??τι ?ν α?τ? κατοικε? π?ν τ? πλ?ρωμα τ?? Θε?τητο? σωματικ??, 10?κα? ?στ? ?ν α?τ? πεπληρωμ?νοι, ?? ?στιν ? κεφαλ? π?ση? ?ρχ?? κα? ?ξουσ?α?, 11??ν ? κα? περιετμ?θητε περιτομ? ?χειροποι?τ? ?ν τ? ?πεκδ?σει το? σ?ματο? τ?? σαρκ??, ?ν τ? περιτομ? το? Χριστο?, 12?συνταφ?ντε? α?τ? ?ν τ? βαπτισμ?*, ?ν ? κα? συνηγ?ρθητε δι? τ?? π?στεω? τ?? ?νεργε?α? το? Θεο? το? ?γε?ραντο? α?τ?ν ?κ νεκρ?ν? 13?Κα? ?μ?? νεκρο?? ?ντα? ??ν? το?? παραπτ?μασιν κα? τ? ?κροβυστ?? τ?? σαρκ?? ?μ?ν, συνεζωοπο?ησεν ?μ?? σ?ν α?τ?, χαρισ?μενο? ?μ?ν π?ντα τ? παραπτ?ματα, 14??ξαλε?ψα? τ? καθ’ ?μ?ν χειρ?γραφον το?? δ?γμασιν ? ?ν ?πεναντ?ον ?μ?ν, κα? α?τ? ?ρκεν ?κ το? μ?σου, προσηλ?σα? α?τ? τ? σταυρ?? 15??πεκδυσ?μενο? τ?? ?ρχ?? κα? τ?? ?ξουσ?α? ?δειγμ?τισεν ?ν παρρησ??, θριαμβε?σα? α?το?? ?ν α?τ?. 16?Μ? ο?ν τι? ?μ?? κριν?τω ?ν βρ?σει κα? ?ν π?σει ? ?ν μ?ρει ?ορτ?? ? νεομην?α? ? σαββ?των, 17?? ?στιν σκι? τ?ν μελλ?ντων, τ? δ? σ?μα το? Χριστο?. 18?μηδε?? ?μ?? καταβραβευ?τω θ?λων ?ν ταπεινοφροσ?ν? κα? θρησκε?? τ?ν ?γγ?λων, ? ??ρακεν ?μβατε?ων, ε?κ? φυσιο?μενο? ?π? το? νο?? τ?? σαρκ?? α?το?, 19?κα? ο? κρατ?ν τ?ν Κεφαλ?ν, ?ξ ο? π?ν τ? σ?μα δι? τ?ν ?φ?ν κα? συνδ?σμων ?πιχορηγο?μενον κα? συμβιβαζ?μενον α?ξει τ?ν α?ξησιν το? Θεο?. 20?Ε? ?πεθ?νετε σ?ν Χριστ? ?π? τ?ν στοιχε?ων το? κ?σμου, τ? ?? ζ?ντε? ?ν κ?σμ? δογματ?ζεσθε 21?“Μ? ?ψ? μηδ? γε?σ? μηδ? θ?γ??,” 22?? ?στιν π?ντα ε?? φθορ?ν τ? ?ποχρ?σει, κατ? τ? ?ντ?λματα κα? διδασκαλ?α? τ?ν ?νθρ?πων; 23??τιν? ?στιν λ?γον μ?ν ?χοντα σοφ?α? ?ν ?θελοθρησκ?? κα? ταπεινοφροσ?ν? κα? ?φειδ?? σ?ματο?, ο?κ ?ν τιμ? τινι πρ?? πλησμον?ν τ?? σαρκ??. Colossians 3Putting on the New Self1?Ε? ο?ν συνηγ?ρθητε τ? Χριστ?, τ? ?νω ζητε?τε, ο? ? Χριστ?? ?στιν ?ν δεξι? το? Θεο? καθ?μενο?? 2?τ? ?νω φρονε?τε, μ? τ? ?π? τ?? γ??. 3??πεθ?νετε γ?ρ, κα? ? ζω? ?μ?ν κ?κρυπται σ?ν τ? Χριστ? ?ν τ? Θε?? 4??ταν ? Χριστ?? φανερωθ?, ? ζω? ?μ?ν*,a τ?τε κα? ?με?? σ?ν α?τ? φανερωθ?σεσθε ?ν δ?ξ?. 5?Νεκρ?σατε ο?ν τ? μ?λη τ? ?π? τ?? γ??, πορνε?αν, ?καθαρσ?αν, π?θο?, ?πιθυμ?αν κακ?ν, κα? τ?ν πλεονεξ?αν ?τι? ?στ?ν ε?δωλολατρ?α, 6?δι’ ? ?ρχεται ? ?ργ? το? Θεο?? ??π? το?? υ?ο?? τ?? ?πειθε?α??b 7??ν ο?? κα? ?με?? περιεπατ?σατ? ποτε, ?τε ?ζ?τε ?ν το?τοι?? 8?νυν? δ? ?π?θεσθε κα? ?με?? τ? π?ντα, ?ργ?ν, θυμ?ν, κακ?αν, βλασφημ?αν, α?σχρολογ?αν ?κ το? στ?ματο? ?μ?ν? 9?Μ? ψε?δεσθε ε?? ?λλ?λου?, ?πεκδυσ?μενοι τ?ν παλαι?ν ?νθρωπον σ?ν τα?? πρ?ξεσιν α?το?, 10?κα? ?νδυσ?μενοι τ?ν ν?ον τ?ν ?νακαινο?μενον ε?? ?π?γνωσιν κατ’ ε?κ?να το? κτ?σαντο? α?τ?ν, 11??που ο?κ ?νι ?λλην κα? ?ουδα?ο?, περιτομ? κα? ?κροβυστ?α, β?ρβαρο?, Σκ?θη?, δο?λο?, ?λε?θερο?, ?λλ? ?τ?? π?ντα κα? ?ν π?σιν Χριστ??. 12??νδ?σασθε ο?ν, ?? ?κλεκτο? το? Θεο? ?γιοι κα? ?γαπημ?νοι, σπλ?γχνα ο?κτιρμο?, χρηστ?τητα, ταπεινοφροσ?νην, πρα?τητα, μακροθυμ?αν, 13??νεχ?μενοι ?λλ?λων κα? χαριζ?μενοι ?αυτο??, ??ν τι? πρ?? τινα ?χ? μομφ?ν? καθ?? κα? ? Κ?ριο? ?χαρ?σατο ?μ?ν ο?τω? κα? ?με??? 14??π? π?σιν δ? το?τοι? τ?ν ?γ?πην, ? ?στιν σ?νδεσμο? τ?? τελει?τητο?. 15?κα? ? ε?ρ?νη το? Χριστο? βραβευ?τω ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν, ε?? ?ν κα? ?κλ?θητε ?ν ?ν? σ?ματι? κα? ε?χ?ριστοι γ?νεσθε. 16?? λ?γο? το? Χριστο? ?νοικε?τω ?ν ?μ?ν πλουσ?ω?, ?ν π?σ? σοφ??? διδ?σκοντε? κα? νουθετο?ντε? ?αυτο??, ψαλμο?? ?μνοι? ?δα?? πνευματικα?? ?ν τ? χ?ριτι ?δοντε? ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν τ? Θε?? 17?κα? π?ν ? τι ??ν ποι?τε ?ν λ?γ? ? ?ν ?ργ?, π?ντα ?ν ?ν?ματι Κυρ?ου ?ησο?, ε?χαριστο?ντε? τ? Θε? Πατρ? δι’ α?το?. Christian Households18?Α? γυνα?κε?, ?ποτ?σσεσθε το?? ?νδρ?σιν, ?? ?ν?κεν ?ν Κυρ??. 19?Ο? ?νδρε?, ?γαπ?τε τ?? γυνα?κα? κα? μ? πικρα?νεσθε πρ?? α?τ??. 20?Τ? τ?κνα, ?πακο?ετε το?? γονε?σιν κατ? π?ντα, το?το γ?ρ ε??ρεστ?ν ?στιν ?ν Κυρ??. 21?Ο? πατ?ρε?, μ? ?ρεθ?ζετε τ? τ?κνα ?μ?ν, ?να μ? ?θυμ?σιν. 22?Ο? δο?λοι, ?πακο?ετε κατ? π?ντα το?? κατ? σ?ρκα κυρ?οι?, μ? ?ν ?φθαλμοδουλ?αι?, ?? ?νθρωπ?ρεσκοι, ?λλ’ ?ν ?πλ?τητι καρδ?α? φοβο?μενοι τ?ν Κ?ριον. 23?? ??ν ποι?τε, ?κ ψυχ?? ?ργ?ζεσθε ?? τ? Κυρ?? κα? ο?κ ?νθρ?ποι?, 24?ε?δ?τε? ?τι ?π? Κυρ?ου ?πολ?μψεσθε τ?ν ?νταπ?δοσιν τ?? κληρονομ?α?. τ? Κυρ?? Χριστ? δουλε?ετε? 25?? γ?ρ ?δικ?ν κομ?σεται ? ?δ?κησεν, κα? ο?κ ?στιν προσωπολημψ?α. a 4 NE, WH, BYZ, and TR ?μ?νb 6 NE, WH, and Tischendorf do not include ?π? το?? υ?ο?? τ?? ?πειθε?α?Colossians 4Fellow Workers1?Ο? κ?ριοι, τ? δ?καιον κα? τ?ν ?σ?τητα το?? δο?λοι? παρ?χεσθε, ε?δ?τε? ?τι κα? ?με?? ?χετε Κ?ριον ?ν ο?ραν?. 2?Τ? προσευχ? προσκαρτερε?τε, γρηγορο?ντε? ?ν α?τ? ?ν ε?χαριστ??, 3?προσευχ?μενοι ?μα κα? περ? ?μ?ν, ?να ? Θε?? ?νο?ξ? ?μ?ν θ?ραν το? λ?γου, λαλ?σαι τ? μυστ?ριον το? Χριστο?, δι’ ? κα? δ?δεμαι, 4??να φανερ?σω α?τ? ?? δε? με λαλ?σαι. 5??ν σοφ?? περιπατε?τε πρ?? το?? ?ξω, τ?ν καιρ?ν ?ξαγοραζ?μενοι. 6?? λ?γο? ?μ?ν π?ντοτε ?ν χ?ριτι, ?λατι ?ρτυμ?νο?, ε?δ?ναι π?? δε? ?μ?? ?ν? ?κ?στ? ?ποκρ?νεσθαι. Final Greetings7?Τ? κατ’ ?μ? π?ντα γνωρ?σει ?μ?ν Τυχικ?? ? ?γαπητ?? ?δελφ?? κα? πιστ?? δι?κονο? κα? σ?νδουλο? ?ν Κυρ??, 8??ν ?πεμψα πρ?? ?μ?? ε?? α?τ? το?το, ?να γν?τε τ? περ? ?μ?ν κα? παρακαλ?σ? τ?? καρδ?α? ?μ?ν, 9?σ?ν ?νησ?μ? τ? πιστ? κα? ?γαπητ? ?δελφ?, ?? ?στιν ?ξ ?μ?ν? π?ντα ?μ?ν γνωρ?σουσιν τ? ?δε. 10??σπ?ζεται ?μ?? ?ρ?σταρχο? ? συναιχμ?λωτ?? μου, κα? Μ?ρκο? ? ?νεψι?? Βαρν?βα,—περ? ο? ?λ?βετε ?ντολ??, ??ν ?λθ? πρ?? ?μ??, δ?ξασθε α?τ?ν— 11?κα? ?ησο?? ? λεγ?μενο? ?ο?στο?, ο? ?ντε? ?κ περιτομ?? ο?τοι μ?νοι συνεργο? ε?? τ?ν βασιλε?αν το? Θεο?, ο?τινε? ?γεν?θησ?ν μοι παρηγορ?α. 12??σπ?ζεται ?μ?? ?παφρ?? ? ?ξ ?μ?ν, δο?λο? Χριστο? ?ησο?, π?ντοτε ?γωνιζ?μενο? ?π?ρ ?μ?ν ?ν τα?? προσευχα??, ?να σταθ?τε τ?λειοι κα? πεπληροφορημ?νοι ?ν παντ? θελ?ματι το? Θεο?. 13?μαρτυρ? γ?ρ α?τ? ?τι ?χει πολ?ν π?νον ?π?ρ ?μ?ν κα? τ?ν ?ν Λαοδικε?? κα? τ?ν ?ν ?ερα? π?λει. 14??σπ?ζεται ?μ?? Λουκ?? ? ?ατρ?? ? ?γαπητ?? κα? Δημ??. 15??σπ?σασθε το?? ?ν Λαοδικε?? ?δελφο?? κα? Ν?μφαν κα? τ?ν κατ’ ο?κον α?τ?? ?κκλησ?αν. Sharing This Letter16?Κα? ?ταν ?ναγνωσθ? παρ’ ?μ?ν ? ?πιστολ?, ποι?σατε ?να κα? ?ν τ? Λαοδικ?ων ?κκλησ?? ?ναγνωσθ?, κα? τ?ν ?κ Λαοδικε?α? ?να κα? ?με?? ?ναγν?τε. 17?Κα? ε?πατε ?ρχ?ππ? “Βλ?πε τ?ν διακον?αν ?ν παρ?λαβε? ?ν Κυρ??, ?να α?τ?ν πληρο??.” 18?? ?σπασμ?? τ? ?μ? χειρ? Πα?λου.Μνημονε?ετ? μου τ?ν δεσμ?ν.? χ?ρι? μεθ’ ?μ?ν.a a 18 BYZ and TR include ?μ?ν.1 Thessalonians1 Thessalonians 1Greetings to the Thessalonians(2 Thessalonians 1:1-2; Philemon 1:1-3)1?Πα?λο? κα? Σιλουαν??a κα? Τιμ?θεο?Τ? ?κκλησ?? Θεσσαλονικ?ων ?ν Θε? Πατρ? κα? Κυρ?? ?ησο? Χριστ??Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη.b 2?Ε?χαριστο?μεν τ? Θε? π?ντοτε περ? π?ντων ?μ?ν, μνε?αν ποιο?μενοι ?π? τ?ν προσευχ?ν ?μ?ν, 3??διαλε?πτω? μνημονε?οντε? ?μ?ν το? ?ργου τ?? π?στεω? κα? το? κ?που τ?? ?γ?πη? κα? τ?? ?πομον?? τ?? ?λπ?δο? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? ?μπροσθεν το? Θεο? κα? Πατρ?? ?μ?ν, 4?ε?δ?τε?, ?δελφο? ?γαπημ?νοι ?π? το? Θεο?, τ?ν ?κλογ?ν ?μ?ν, 5??τι τ? ε?αγγ?λιον ?μ?ν ο?κ ?γεν?θη ε?? ?μ?? ?ν λ?γ? μ?νον, ?λλ? κα? ?ν δυν?μει κα? ?ν Πνε?ματι ?γ?? κα? [?ν] πληροφορ?? πολλ?, καθ?? ο?δατε ο?οι ?γεν?θημεν ?ν ?μ?ν δι’ ?μ??. 6?Κα? ?με?? μιμητα? ?μ?ν ?γεν?θητε κα? το? Κυρ?ου, δεξ?μενοι τ?ν λ?γον ?ν θλ?ψει πολλ? μετ? χαρ?? Πνε?ματο? ?γ?ου, 7??στε γεν?σθαι ?μ?? τ?πον π?σιν το?? πιστε?ουσιν ?ν τ? Μακεδον?? κα? ?ν τ? ?χα??. 8??φ’ ?μ?ν γ?ρ ?ξ?χηται ? λ?γο? το? Κυρ?ου ο? μ?νον ?ν τ? Μακεδον?? κα? [?ν τ?] ?χα??, ?λλ’ ?ν παντ? τ?π? ? π?στι? ?μ?ν ? πρ?? τ?ν Θε?ν ?ξελ?λυθεν, ?στε μ? χρε?αν ?χειν ?μ?? λαλε?ν τι? 9?α?το? γ?ρ περ? ?μ?ν ?παγγ?λλουσιν ?πο?αν ε?σοδον ?σχομεν πρ?? ?μ??, κα? π?? ?πεστρ?ψατε πρ?? τ?ν Θε?ν ?π? τ?ν ε?δ?λων δουλε?ειν Θε? ζ?ντι κα? ?ληθιν?, 10?κα? ?ναμ?νειν τ?ν Υ??ν α?το? ?κ τ?ν ο?ραν?ν, ?ν ?γειρεν ?κ τ?ν νεκρ?ν, ?ησο?ν τ?ν ?υ?μενον ?μ?? ?κ τ?? ?ργ?? τ?? ?ρχομ?νη?. a 1 That is, Silasb 1 BYZ and TR include ?π? Θεο? πατρ?? ?μ?ν, κα? κυρ?ου ?ησο? Χριστο?1 Thessalonians 2Paul's Ministry1?Α?το? γ?ρ ο?δατε, ?δελφο?, τ?ν ε?σοδον ?μ?ν τ?ν πρ?? ?μ??, ?τι ο? κεν? γ?γονεν, 2??λλ? προπαθ?ντε? κα? ?βρισθ?ντε? καθ?? ο?δατε ?ν Φιλ?πποι? ?παρρησιασ?μεθα ?ν τ? Θε? ?μ?ν λαλ?σαι πρ?? ?μ?? τ? ε?αγγ?λιον το? Θεο? ?ν πολλ? ?γ?νι. 3?? γ?ρ παρ?κλησι? ?μ?ν ο?κ ?κ πλ?νη? ο?δ? ?ξ ?καθαρσ?α? ο?δ? ?ν δ?λ?, 4??λλ? καθ?? δεδοκιμ?σμεθα ?π? το? Θεο? πιστευθ?ναι τ? ε?αγγ?λιον ο?τω? λαλο?μεν, ο?χ ?? ?νθρ?ποι? ?ρ?σκοντε?, ?λλ? Θε? τ? δοκιμ?ζοντι τ?? καρδ?α? ?μ?ν. 5?ο?τε γ?ρ ποτε ?ν λ?γ? κολακε?α?* ?γεν?θημεν, καθ?? ο?δατε, ο?τε ?ν προφ?σει πλεονεξ?α?, Θε?? μ?ρτυ?, 6?ο?τε ζητο?ντε? ?ξ ?νθρ?πων δ?ξαν, ο?τε ?φ’ ?μ?ν ο?τε ?π’ ?λλων, δυν?μενοι ?ν β?ρει ε?ναι ?? Χριστο? ?π?στολοι? 7??λλ? ?γεν?θημεν ?πιοι ?ν μ?σ? ?μ?ν, ?? ??ν τροφ?? θ?λπ? τ? ?αυτ?? τ?κνα? 8?ο?τω? ?μειρ?μενοι ?μ?ν ε?δοκο?μεν μεταδο?ναι ?μ?ν ο? μ?νον τ? ε?αγγ?λιον το? Θεο? ?λλ? κα? τ?? ?αυτ?ν ψυχ??, δι?τι ?γαπητο? ?μ?ν ?γεν?θητε. 9?Μνημονε?ετε γ?ρ, ?δελφο?, τ?ν κ?πον ?μ?ν κα? τ?ν μ?χθον? νυκτ?? κα? ?μ?ρα? ?ργαζ?μενοι πρ?? τ? μ? ?πιβαρ?σα? τινα ?μ?ν ?κηρ?ξαμεν ε?? ?μ?? τ? ε?αγγ?λιον το? Θεο?. 10??με?? μ?ρτυρε? κα? ? Θε??, ?? ?σ?ω? κα? δικα?ω? κα? ?μ?μπτω? ?μ?ν το?? πιστε?ουσιν ?γεν?θημεν, 11?καθ?περ ο?δατε ?? ?να ?καστον ?μ?ν ?? πατ?ρ τ?κνα ?αυτο? 12?παρακαλο?ντε? ?μ?? κα? παραμυθο?μενοι κα? μαρτυρ?μενοι ε?? τ? περιπατε?ν ?μ?? ?ξ?ω? το? Θεο? το? καλο?ντο? ?μ?? ε?? τ?ν ?αυτο? βασιλε?αν κα? δ?ξαν. 13?Κα? δι? το?το κα? ?με?? ε?χαριστο?μεν τ? Θε? ?διαλε?πτω?, ?τι παραλαβ?ντε? λ?γον ?κο?? παρ’ ?μ?ν το? Θεο? ?δ?ξασθε ο? λ?γον ?νθρ?πων ?λλ? καθ?? ?ληθ?? ? ?στ?ν λ?γον Θεο?, ?? κα? ?νεργε?ται ?ν ?μ?ν το?? πιστε?ουσιν. 14??με?? γ?ρ μιμητα? ?γεν?θητε, ?δελφο?, τ?ν ?κκλησι?ν το? Θεο? τ?ν ο?σ?ν ?ν τ? ?ουδα?? ?ν Χριστ? ?ησο?, ?τι τ? α?τ? ?π?θετε κα? ?με?? ?π? τ?ν ?δ?ων συμφυλετ?ν, καθ?? κα? α?το? ?π? τ?ν ?ουδα?ων, 15?τ?ν κα? τ?ν Κ?ριον ?ποκτειν?ντων ?ησο?ν κα? το?? προφ?τα? κα? ?μ?? ?κδιωξ?ντων, κα? Θε? μ? ?ρεσκ?ντων, κα? π?σιν ?νθρ?ποι? ?ναντ?ων, 16?κωλυ?ντων ?μ?? το?? ?θνεσιν λαλ?σαι ?να σωθ?σιν, ε?? τ? ?ναπληρ?σαι α?τ?ν τ?? ?μαρτ?α? π?ντοτε. ?φθασεν δ? ?π’ α?το?? ? ?ργ? ε?? τ?λο?. Paul's Longing to Visit(Romans 1:8-15)17??με?? δ?, ?δελφο?, ?πορφανισθ?ντε? ?φ’ ?μ?ν πρ?? καιρ?ν ?ρα? προσ?π? ο? καρδ??, περισσοτ?ρω? ?σπουδ?σαμεν τ? πρ?σωπον ?μ?ν ?δε?ν ?ν πολλ? ?πιθυμ??. 18?δι?τι ?θελ?σαμεν ?λθε?ν πρ?? ?μ??, ?γ? μ?ν Πα?λο? κα? ?παξ κα? δ??, κα? ?ν?κοψεν ?μ?? ? Σαταν??. 19?τ?? γ?ρ ?μ?ν ?λπ?? ? χαρ? ? στ?φανο? καυχ?σεω?—? ο?χ? κα? ?με??—?μπροσθεν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? ?ν τ? α?το? παρουσ??; 20??με?? γ?ρ ?στε ? δ?ξα ?μ?ν κα? ? χαρ?. 1 Thessalonians 3Timothy's Visit1?Δι? μηκ?τι στ?γοντε? ε?δοκ?σαμεν* καταλειφθ?ναι ?ν ?θ?ναι? μ?νοι, 2?κα? ?π?μψαμεν Τιμ?θεον, τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν κα? συνεργ?ν* το? Θεο? ?ν τ? ε?αγγελ?? το? Χριστο?, ε?? τ? στηρ?ξαι ?μ?? κα? παρακαλ?σαι ?π?ρ τ?? π?στεω? ?μ?ν 3?τ? μηδ?να σα?νεσθαι ?ν τα?? θλ?ψεσιν τα?ται?. α?το? γ?ρ ο?δατε ?τι ε?? το?το κε?μεθα? 4?κα? γ?ρ ?τε πρ?? ?μ?? ?μεν, προελ?γομεν ?μ?ν ?τι μ?λλομεν θλ?βεσθαι, καθ?? κα? ?γ?νετο κα? ο?δατε. 5?δι? το?το κ?γ? μηκ?τι στ?γων ?πεμψα ε?? τ? γν?ναι τ?ν π?στιν ?μ?ν, μ? πω? ?πε?ρασεν ?μ?? ? πειρ?ζων κα? ε?? κεν?ν γ?νηται ? κ?πο? ?μ?ν. Timothy's Encouraging Report6??ρτι δ? ?λθ?ντο? Τιμοθ?ου πρ?? ?μ?? ?φ’ ?μ?ν κα? ε?αγγελισαμ?νου ?μ?ν τ?ν π?στιν κα? τ?ν ?γ?πην ?μ?ν, κα? ?τι ?χετε μνε?αν ?μ?ν ?γαθ?ν π?ντοτε, ?πιποθο?ντε? ?μ?? ?δε?ν καθ?περ κα? ?με?? ?μ??, 7?δι? το?το παρεκλ?θημεν, ?δελφο?, ?φ’ ?μ?ν ?π? π?σ? τ? ?ν?γκ? κα? θλ?ψει ?μ?ν δι? τ?? ?μ?ν π?στεω?, 8??τι ν?ν ζ?μεν ??ν ?με?? στ?κετε ?ν Κυρ??. 9?Τ?να γ?ρ ε?χαριστ?αν δυν?μεθα τ? Θε? ?νταποδο?ναι περ? ?μ?ν ?π? π?σ? τ? χαρ? ? χα?ρομεν δι’ ?μ?? ?μπροσθεν το? Θεο? ?μ?ν, 10?νυκτ?? κα? ?μ?ρα? ?περεκπερισσο? δε?μενοι ε?? τ? ?δε?ν ?μ?ν τ? πρ?σωπον κα? καταρτ?σαι τ? ?στερ?ματα τ?? π?στεω? ?μ?ν; 11?Α?τ?? δ? ? Θε?? κα? Πατ?ρ ?μ?ν κα? ? Κ?ριο? ?μ?ν ?ησο?? κατευθ?ναι τ?ν ?δ?ν ?μ?ν πρ?? ?μ??? 12??μ?? δ? ? Κ?ριο? πλεον?σαι κα? περισσε?σαι τ? ?γ?π? ε?? ?λλ?λου? κα? ε?? π?ντα?, καθ?περ κα? ?με?? ε?? ?μ??, 13?ε?? τ? στηρ?ξαι ?μ?ν τ?? καρδ?α? ?μ?μπτου? ?ν ?γιωσ?ν? ?μπροσθεν το? Θεο? κα? πατρ?? ?μ?ν ?ν τ? παρουσ?? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? μετ? π?ντων τ?ν ?γ?ων α?το?. [?μ?ν]. 1 Thessalonians 4Living to Please God1?Λοιπ?ν ο?ν, ?δελφο?, ?ρωτ?μεν ?μ?? κα? παρακαλο?μεν ?ν Κυρ?? ?ησο?, ?να καθ?? παρελ?βετε παρ’ ?μ?ν τ? π?? δε? ?μ?? περιπατε?ν κα? ?ρ?σκειν Θε?, καθ?? κα? περιπατε?τε, ?να περισσε?ητε μ?λλον. 2?ο?δατε γ?ρ τ?να? παραγγελ?α? ?δ?καμεν ?μ?ν δι? το? Κυρ?ου ?ησο?. 3?Το?το γ?ρ ?στιν θ?λημα το? Θεο?, ? ?γιασμ?? ?μ?ν, ?π?χεσθαι ?μ?? ?π? τ?? πορνε?α?, 4?ε?δ?ναι ?καστον ?μ?ν τ? ?αυτο? σκε?ο? κτ?σθαι ?ν ?γιασμ? κα? τιμ?, 5?μ? ?ν π?θει ?πιθυμ?α? καθ?περ κα? τ? ?θνη τ? μ? ε?δ?τα τ?ν Θε?ν, 6?τ? μ? ?περβα?νειν κα? πλεονεκτε?ν ?ν τ? πρ?γματι τ?ν ?δελφ?ν α?το?, δι?τι ?κδικο? Κ?ριο? περ? π?ντων το?των, καθ?? κα? προε?παμεν ?μ?ν κα? διεμαρτυρ?μεθα. 7?ο? γ?ρ ?κ?λεσεν ?μ?? ? Θε?? ?π? ?καθαρσ?? ?λλ’ ?ν ?γιασμ?. 8?τοιγαρο?ν ? ?θετ?ν ο?κ ?νθρωπον ?θετε? ?λλ? τ?ν Θε?ν τ?ν κα? διδ?ντα τ? Πνε?μα α?το? τ? ?γιον ε?? ?μ??. 9?Περ? δ? τ?? φιλαδελφ?α? ο? χρε?αν ?χετε γρ?φειν ?μ?ν? α?το? γ?ρ ?με?? θεοδ?δακτο? ?στε ε?? τ? ?γαπ?ν ?λλ?λου?? 10?κα? γ?ρ ποιε?τε α?τ? ε?? π?ντα? το?? ?δελφο?? ?το??? ?ν ?λ? τ? Μακεδον??. Παρακαλο?μεν δ? ?μ??, ?δελφο?, περισσε?ειν μ?λλον, 11?κα? φιλοτιμε?σθαι ?συχ?ζειν κα? πρ?σσειν τ? ?δια κα? ?ργ?ζεσθαι τα?? [?δ?αι?] χερσ?ν ?μ?ν, καθ?? ?μ?ν παρηγγε?λαμεν, 12??να περιπατ?τε ε?σχημ?νω? πρ?? το?? ?ξω κα? μηδεν?? χρε?αν ?χητε. The Return of the Lord13?Ο? θ?λομεν δ? ?μ?? ?γνοε?ν, ?δελφο?, περ? τ?ν κοιμωμ?νων, ?να μ? λυπ?σθε καθ?? κα? ο? λοιπο? ο? μ? ?χοντε? ?λπ?δα. 14?ε? γ?ρ πιστε?ομεν ?τι ?ησο?? ?π?θανεν κα? ?ν?στη, ο?τω? κα? ? Θε?? το?? κοιμηθ?ντα? δι? το? ?ησο? ?ξει σ?ν α?τ?. 15?Το?το γ?ρ ?μ?ν λ?γομεν ?ν λ?γ? Κυρ?ου, ?τι ?με?? ο? ζ?ντε? ο? περιλειπ?μενοι ε?? τ?ν παρουσ?αν το? Κυρ?ου ο? μ? φθ?σωμεν το?? κοιμηθ?ντα?? 16??τι α?τ?? ? Κ?ριο? ?ν κελε?σματι, ?ν φων? ?ρχαγγ?λου κα? ?ν σ?λπιγγι Θεο?, καταβ?σεται ?π’ ο?ρανο?, κα? ο? νεκρο? ?ν Χριστ? ?ναστ?σονται πρ?τον, 17??πειτα ?με?? ο? ζ?ντε? ο? περιλειπ?μενοι ?μα σ?ν α?το?? ?ρπαγησ?μεθα ?ν νεφ?λαι? ε?? ?π?ντησιν το? Κυρ?ου ε?? ??ρα? κα? ο?τω? π?ντοτε σ?ν Κυρ?? ?σ?μεθα. 18??στε παρακαλε?τε ?λλ?λου? ?ν το?? λ?γοι? το?τοι?. 1 Thessalonians 5The Day of the Lord(Zephaniah 1:7-18; 2 Peter 3:8-13)1?Περ? δ? τ?ν χρ?νων κα? τ?ν καιρ?ν, ?δελφο?, ο? χρε?αν ?χετε ?μ?ν γρ?φεσθαι? 2?α?το? γ?ρ ?κριβ?? ο?δατε ?τι ?μ?ρα Κυρ?ου ?? κλ?πτη? ?ν νυκτ? ο?τω? ?ρχεται. 3??ταν λ?γωσιν “Ε?ρ?νη κα? ?σφ?λεια,” τ?τε α?φν?διο? α?το?? ?φ?σταται* ?λεθρο? ?σπερ ? ?δ?ν τ? ?ν γαστρ? ?χο?σ?, κα? ο? μ? ?κφ?γωσιν. 4??με?? δ?, ?δελφο?, ο?κ ?στ? ?ν σκ?τει, ?να ? ?μ?ρα ?μ?? ?? κλ?πτη? καταλ?β?? 5?π?ντε? γ?ρ ?με?? υ?ο? φωτ?? ?στε κα? υ?ο? ?μ?ρα?. Ο?κ ?σμ?ν νυκτ?? ο?δ? σκ?του?? 6??ρα ο?ν μ? καθε?δωμεν ?? ο? λοιπο?, ?λλ? γρηγορ?μεν κα? ν?φωμεν. 7?ο? γ?ρ καθε?δοντε? νυκτ?? καθε?δουσιν, κα? ο? μεθυσκ?μενοι νυκτ?? μεθ?ουσιν? 8??με?? δ? ?μ?ρα? ?ντε? ν?φωμεν, ?νδυσ?μενοι θ?ρακα π?στεω? κα? ?γ?πη? κα? περικεφαλα?αν ?λπ?δα σωτηρ?α?? 9??τι ο?κ ?θετο ?μ?? ? Θε?? ε?? ?ργ?ν ?λλ? ε?? περιπο?ησιν σωτηρ?α? δι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, 10?το? ?ποθαν?ντο? περ? ?μ?ν, ?να ε?τε γρηγορ?μεν ε?τε καθε?δωμεν ?μα σ?ν α?τ? ζ?σωμεν. 11?Δι? παρακαλε?τε ?λλ?λου? κα? ο?κοδομε?τε ε?? τ?ν ?να, καθ?? κα? ποιε?τε. Christian Living12??ρωτ?μεν δ? ?μ??, ?δελφο?, ε?δ?ναι το?? κοπι?ντα? ?ν ?μ?ν κα? προ?σταμ?νου? ?μ?ν ?ν Κυρ?? κα? νουθετο?ντα? ?μ??, 13?κα? ?γε?σθαι α?το?? ?περεκπερισσο?* ?ν ?γ?π? δι? τ? ?ργον α?τ?ν. ε?ρηνε?ετε ?ν ?αυτο??. 14?Παρακαλο?μεν δ? ?μ??, ?δελφο?, νουθετε?τε το?? ?τ?κτου?, παραμυθε?σθε το?? ?λιγοψ?χου?, ?ντ?χεσθε τ?ν ?σθεν?ν, μακροθυμε?τε πρ?? π?ντα?. 15??ρ?τε μ? τι? κακ?ν ?ντ? κακο? τινι ?ποδ?, ?λλ? π?ντοτε τ? ?γαθ?ν δι?κετε [κα?] ε?? ?λλ?λου? κα? ε?? π?ντα?. 16?Π?ντοτε χα?ρετε, 17??διαλε?πτω? προσε?χεσθε, 18??ν παντ? ε?χαριστε?τε? το?το γ?ρ θ?λημα Θεο? ?ν Χριστ? ?ησο? ε?? ?μ??. 19?Τ? Πνε?μα μ? σβ?ννυτε, 20?προφητε?α? μ? ?ξουθενε?τε? 21?π?ντα δ? δοκιμ?ζετε, τ? καλ?ν κατ?χετε? 22??π? παντ?? ε?δου? πονηρο? ?π?χεσθε. Final Blessings23?Α?τ?? δ? ? Θε?? τ?? ε?ρ?νη? ?γι?σαι ?μ?? ?λοτελε??, κα? ?λ?κληρον ?μ?ν τ? πνε?μα κα? ? ψυχ? κα? τ? σ?μα ?μ?μπτω? ?ν τ? παρουσ?? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? τηρηθε?η. 24?πιστ?? ? καλ?ν ?μ??, ?? κα? ποι?σει. 25??δελφο?, προσε?χεσθε [κα?] περ? ?μ?ν. 26??σπ?σασθε το?? ?δελφο?? π?ντα? ?ν φιλ?ματι ?γ??. 27??νορκ?ζω ?μ?? τ?ν Κ?ριον ?ναγνωσθ?ναι τ?ν ?πιστολ?ν π?σιν το?? ?δελφο??. 28?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? μεθ’ ?μ?ν.a a 28 BYZ and TR include ?μ?ν.2 Thessalonians2 Thessalonians 1Greetings to the Thessalonians(1 Thessalonians 1:1-10; Philemon 1:1-3)1?Πα?λο? κα? Σιλουαν??a κα? Τιμ?θεο?Τ? ?κκλησ?? Θεσσαλονικ?ων ?ν Θε? Πατρ? ?μ?ν κα? Κυρ?? ?ησο? Χριστ?? 2?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? [?μ?ν] κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. 3?Ε?χαριστε?ν ?φε?λομεν τ? Θε? π?ντοτε περ? ?μ?ν, ?δελφο?, καθ?? ?ξι?ν ?στιν, ?τι ?περαυξ?νει ? π?στι? ?μ?ν κα? πλεον?ζει ? ?γ?πη ?ν?? ?κ?στου π?ντων ?μ?ν ε?? ?λλ?λου?, 4??στε α?το?? ?μ?? ?ν ?μ?ν ?νκαυχ?σθαι ?ν τα?? ?κκλησ?αι? το? Θεο? ?π?ρ τ?? ?πομον?? ?μ?ν κα? π?στεω? ?ν π?σιν το?? διωγμο?? ?μ?ν κα? τα?? θλ?ψεσιν α?? ?ν?χεσθε, Christ's Coming5??νδειγμα τ?? δικα?α? κρ?σεω? το? Θεο?, ε?? τ? καταξιωθ?ναι ?μ?? τ?? βασιλε?α? το? Θεο?, ?π?ρ ?? κα? π?σχετε, 6?ε?περ δ?καιον παρ? Θε? ?νταποδο?ναι το?? θλ?βουσιν ?μ?? θλ?ψιν 7?κα? ?μ?ν το?? θλιβομ?νοι? ?νεσιν μεθ’ ?μ?ν, ?ν τ? ?ποκαλ?ψει το? Κυρ?ου ?ησο? ?π’ ο?ρανο? μετ’ ?γγ?λων δυν?μεω? α?το? 8??ν πυρ? ? φλογ??, διδ?ντο? ?κδ?κησιν το?? μ? ε?δ?σιν Θε?ν κα? το?? μ? ?πακο?ουσιν τ? ε?αγγελ?? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο?, 9?ο?τινε? δ?κην τ?σουσιν ?λεθρον α??νιον ?π? προσ?που το? Κυρ?ου κα? ?π? τ?? δ?ξη? τ?? ?σχ?ο? α?το?, 10??ταν ?λθ? ?νδοξασθ?ναι ?ν το?? ?γ?οι? α?το? κα? θαυμασθ?ναι ?ν π?σιν το?? πιστε?σασιν, ?τι ?πιστε?θη τ? μαρτ?ριον ?μ?ν ?φ’ ?μ??, ?ν τ? ?μ?ρ? ?κε?ν?. 11?Ε?? ? κα? προσευχ?μεθα π?ντοτε περ? ?μ?ν, ?να ?μ?? ?ξι?σ? τ?? κλ?σεω? ? Θε?? ?μ?ν κα? πληρ?σ? π?σαν ε?δοκ?αν ?γαθωσ?νη? κα? ?ργον π?στεω? ?ν δυν?μει, 12??πω? ?νδοξασθ? τ? ?νομα το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? ?ν ?μ?ν, κα? ?με?? ?ν α?τ?, κατ? τ?ν χ?ριν το? Θεο? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. a 1 That is, Silas2 Thessalonians 2The Man of Lawlessness1??ρωτ?μεν δ? ?μ??, ?δελφο?, ?π?ρ τ?? παρουσ?α? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? κα? ?μ?ν ?πισυναγωγ?? ?π’ α?τ?ν, 2?ε?? τ? μ? ταχ?ω? σαλευθ?ναι ?μ?? ?π? το? νο?? μηδ? θροε?σθαι μ?τε δι? πνε?ματο? μ?τε δι? λ?γου μ?τε δι’ ?πιστολ?? ?? δι’ ?μ?ν, ?? ?τι ?ν?στηκεν ? ?μ?ρα το? Κυρ?ου. 3?μ? τι? ?μ?? ?ξαπατ?σ? κατ? μηδ?να τρ?πον? ?τι ??ν μ? ?λθ? ? ?ποστασ?α πρ?τον κα? ?ποκαλυφθ? ? ?νθρωπο? τ?? ?νομ?α?, ? υ??? τ?? ?πωλε?α?, 4?? ?ντικε?μενο? κα? ?περαιρ?μενο? ?π? π?ντα λεγ?μενον Θε?ν ? σ?βασμα, ?στε α?τ?ν ε?? τ?ν να?ν το? Θεο? καθ?σαι, ?ποδεικν?ντα ?αυτ?ν ?τι ?στιν Θε??. 5?Ο? μνημονε?ετε ?τι ?τι ?ν πρ?? ?μ?? τα?τα ?λεγον ?μ?ν; 6?κα? ν?ν τ? κατ?χον ο?δατε, ε?? τ? ?ποκαλυφθ?ναι α?τ?ν ?ν τ? ?αυτο?* καιρ?. 7?τ? γ?ρ μυστ?ριον ?δη ?νεργε?ται τ?? ?νομ?α?? μ?νον ? κατ?χων ?ρτι ?ω? ?κ μ?σου γ?νηται. 8?κα? τ?τε ?ποκαλυφθ?σεται ? ?νομο?, ?ν ? Κ?ριο? ?ησο?? ?νελε? τ? πνε?ματι το? στ?ματο? α?το? κα? καταργ?σει τ? ?πιφανε?? τ?? παρουσ?α? α?το?, 9?ο? ?στιν ? παρουσ?α κατ’ ?ν?ργειαν το? Σαταν? ?ν π?σ? δυν?μει κα? σημε?οι? κα? τ?ρασιν ψε?δου? 10?κα? ?ν π?σ? ?π?τ? ?δικ?α? το?? ?πολλυμ?νοι?, ?νθ’ ?ν τ?ν ?γ?πην τ?? ?ληθε?α? ο?κ ?δ?ξαντο ε?? τ? σωθ?ναι α?το??. 11?κα? δι? το?το π?μπει α?το?? ? Θε?? ?ν?ργειαν πλ?νη? ε?? τ? πιστε?σαι α?το?? τ? ψε?δει, 12??να κριθ?σιν π?ντε? ο? μ? πιστε?σαντε? τ? ?ληθε?? ?λλ? ε?δοκ?σαντε? τ? ?δικ??. Stand Firm13??με?? δ? ?φε?λομεν ε?χαριστε?ν τ? Θε? π?ντοτε περ? ?μ?ν, ?δελφο? ?γαπημ?νοι ?π? Κυρ?ου, ?τι ε?λατο ?μ?? ? Θε?? ?π?? ?ρχ??a ε?? σωτηρ?αν ?ν ?γιασμ? Πνε?ματο? κα? π?στει ?ληθε?α?, 14?ε?? ? κα? ?κ?λεσεν ?μ?? δι? το? ε?αγγελ?ου ?μ?ν, ε?? περιπο?ησιν δ?ξη? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?. 15??ρα ο?ν, ?δελφο?, στ?κετε, κα? κρατε?τε τ?? παραδ?σει? ?? ?διδ?χθητε ε?τε δι? λ?γου ε?τε δι’ ?πιστολ?? ?μ?ν. 16?Α?τ?? δ? ? Κ?ριο? ?μ?ν ?ησο?? Χριστ?? κα? ? Θε?? ? Πατ?ρ ?μ?ν, ? ?γαπ?σα? ?μ?? κα? δο?? παρ?κλησιν α?ων?αν κα? ?λπ?δα ?γαθ?ν ?ν χ?ριτι, 17?παρακαλ?σαι ?μ?ν τ?? καρδ?α? κα? στηρ?ξαι ?ν παντ? ?ργ? κα? λ?γ? ?γαθ?. a 13 Or God has chosen you as the firstfruits2 Thessalonians 3Request for Prayer1?Τ? λοιπ?ν προσε?χεσθε, ?δελφο?, περ? ?μ?ν, ?να ? λ?γο? το? Κυρ?ου τρ?χ? κα? δοξ?ζηται καθ?? κα? πρ?? ?μ??, 2?κα? ?να ?υσθ?μεν ?π? τ?ν ?τ?πων κα? πονηρ?ν ?νθρ?πων? ο? γ?ρ π?ντων ? π?στι?. 3?Πιστ?? δ? ?στιν ? Κ?ριο?, ?? στηρ?ξει ?μ?? κα? φυλ?ξει ?π? το? πονηρο?. 4?πεπο?θαμεν δ? ?ν Κυρ?? ?φ’ ?μ??, ?τι ? παραγγ?λλομεν κα? ποιε?τε κα? ποι?σετε. 5?? δ? Κ?ριο? κατευθ?ναι ?μ?ν τ?? καρδ?α? ε?? τ?ν ?γ?πην το? Θεο? κα? ε?? τ?ν ?πομον?ν το? Χριστο?. Warning against Irresponsibility6?Παραγγ?λλομεν δ? ?μ?ν, ?δελφο?, ?ν ?ν?ματι το? Κυρ?ου ??μ?ν? ?ησο? Χριστο? στ?λλεσθαι ?μ?? ?π? παντ?? ?δελφο? ?τ?κτω? περιπατο?ντο? κα? μ? κατ? τ?ν παρ?δοσιν ?ν παρελ?βοσαν* παρ’ ?μ?ν. 7?α?το? γ?ρ ο?δατε π?? δε? μιμε?σθαι ?μ??, ?τι ο?κ ?τακτ?σαμεν ?ν ?μ?ν, 8?ο?δ? δωρε?ν ?ρτον ?φ?γομεν παρ? τινο?, ?λλ’ ?ν κ?π? κα? μ?χθ? νυκτ?? κα? ?μ?ρα? ?ργαζ?μενοι πρ?? τ? μ? ?πιβαρ?σα? τινα ?μ?ν? 9?ο?χ ?τι ο?κ ?χομεν ?ξουσ?αν, ?λλ’ ?να ?αυτο?? τ?πον δ?μεν ?μ?ν ε?? τ? μιμε?σθαι ?μ??. 10?κα? γ?ρ ?τε ?μεν πρ?? ?μ??, το?το παρηγγ?λλομεν ?μ?ν, ?τι “Ε? τι? ο? θ?λει ?ργ?ζεσθαι, μηδ? ?σθι?τω.” 11??κο?ομεν γ?ρ τινα? περιπατο?ντα? ?ν ?μ?ν ?τ?κτω?, μηδ?ν ?ργαζομ?νου? ?λλ? περιεργαζομ?νου?? 12?το?? δ? τοιο?τοι? παραγγ?λλομεν κα? παρακαλο?μεν ?ν Κυρ?? ?ησο? Χριστ? ?να μετ? ?συχ?α? ?ργαζ?μενοι τ?ν ?αυτ?ν ?ρτον ?σθ?ωσιν. 13??με?? δ?, ?δελφο?, μ? ?γκακ?σητε καλοποιο?ντε?. 14?Ε? δ? τι? ο?χ ?πακο?ει τ? λ?γ? ?μ?ν δι? τ?? ?πιστολ??, το?τον σημειο?σθε, μ? συναναμ?γνυσθαι α?τ?, ?να ?ντραπ?? 15?κα? μ? ?? ?χθρ?ν ?γε?σθε, ?λλ? νουθετε?τε ?? ?δελφ?ν. Paul's Final Greetings(1 Corinthians 16:19-24)16?Α?τ?? δ? ? Κ?ριο? τ?? ε?ρ?νη? δ?η ?μ?ν τ?ν ε?ρ?νην δι? παντ?? ?ν παντ? τρ?π?. ? Κ?ριο? μετ? π?ντων ?μ?ν. 17?? ?σπασμ?? τ? ?μ? χειρ? Πα?λου, ? ?στιν σημε?ον ?ν π?σ? ?πιστολ?? ο?τω? γρ?φω. 18?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? μετ? π?ντων ?μ?ν.a a 18 BYZ and TR include ?μ?ν.1 Timothy1 Timothy 1Paul's Greeting to Timothy(2 Timothy 1:1-2)1?Πα?λο? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? κατ’ ?πιταγ?ν Θεο? Σωτ?ρο? ?μ?ν κα? Χριστο? ?ησο? τ?? ?λπ?δο? ?μ?ν 2?Τιμοθ?? γνησ?? τ?κν? ?ν π?στει?Χ?ρι?, ?λεο?, ε?ρ?νη ?π? Θεο? πατρ?? κα? Χριστο? ?ησο? το? κυρ?ου ?μ?ν. Warning against False Teaching3?Καθ?? παρεκ?λεσ? σε προσμε?ναι ?ν ?φ?σ?, πορευ?μενο? ε?? Μακεδον?αν, ?να παραγγε?λ?? τισ?ν μ? ?τεροδιδασκαλε?ν 4?μηδ? προσ?χειν μ?θοι? κα? γενεαλογ?αι? ?περ?ντοι?, α?τινε? ?κζητ?σει? παρ?χουσιν μ?λλον ? ο?κονομ?αν Θεο? τ?ν ?ν π?στει? 5?Τ? δ? τ?λο? τ?? παραγγελ?α? ?στ?ν ?γ?πη ?κ καθαρ?? καρδ?α? κα? συνειδ?σεω? ?γαθ?? κα? π?στεω? ?νυποκρ?του, 6??ν τινε? ?στοχ?σαντε? ?ξετρ?πησαν ε?? ματαιολογ?αν, 7?θ?λοντε? ε?ναι νομοδιδ?σκαλοι, μ? νοο?ντε? μ?τε ? λ?γουσιν μ?τε περ? τ?νων διαβεβαιο?νται. 8?Ο?δαμεν δ? ?τι καλ?? ? ν?μο?, ??ν τι? α?τ? νομ?μω? χρ?ται, 9?ε?δ?? το?το, ?τι δικα?? ν?μο? ο? κε?ται, ?ν?μοι? δ? κα? ?νυποτ?κτοι?, ?σεβ?σι κα? ?μαρτωλο??, ?νοσ?οι? κα? βεβ?λοι?, πατρολ?αι? κα? μητρολ?αι?, ?νδροφ?νοι?, 10?π?ρνοι?, ?ρσενοκο?ται?, ?νδραποδιστα??, ψε?σται?, ?πι?ρκοι?, κα? ε? τι ?τερον τ? ?γιαινο?σ? διδασκαλ?? ?ντ?κειται, 11?κατ? τ? ε?αγγ?λιον τ?? δ?ξη? το? μακαρ?ου Θεο?, ? ?πιστε?θην ?γ?. God's Grace to Paul12?Χ?ριν ?χω τ? ?νδυναμ?σαντ? με Χριστ? ?ησο? τ? Κυρ?? ?μ?ν, ?τι πιστ?ν με ?γ?σατο θ?μενο? ε?? διακον?αν, 13?τ? πρ?τερον ?ντα βλ?σφημον κα? δι?κτην κα? ?βριστ?ν? ?λλ? ?λε?θην, ?τι ?γνο?ν ?πο?ησα ?ν ?πιστ??, 14??περεπλε?νασεν δ? ? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?μ?ν μετ? π?στεω? κα? ?γ?πη? τ?? ?ν Χριστ? ?ησο?. 15?Πιστ?? ? λ?γο? κα? π?ση? ?ποδοχ?? ?ξιο?, ?τι Χριστ?? ?ησο?? ?λθεν ε?? τ?ν κ?σμον ?μαρτωλο?? σ?σαι? ?ν πρ?τ?? ε?μι ?γ?? 16??λλ? δι? το?το ?λε?θην, ?να ?ν ?μο? πρ?τ? ?νδε?ξηται ?ησο?? ? Χριστ?? τ?ν ?πασαν μακροθυμ?αν, πρ?? ?ποτ?πωσιν τ?ν μελλ?ντων πιστε?ειν ?π’ α?τ? ε?? ζω?ν α??νιον. 17?Τ? δ? Βασιλε? τ?ν α??νων, ?φθ?ρτ? ?ορ?τ? μ?ν? Θε?, τιμ? κα? δ?ξα ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. 18?Τα?την τ?ν παραγγελ?αν παρατ?θεμα? σοι, τ?κνον Τιμ?θεε, κατ? τ?? προαγο?σα? ?π? σ? προφητε?α?, ?να στρατε?? ?ν α?τα?? τ?ν καλ?ν στρατε?αν, 19??χων π?στιν κα? ?γαθ?ν συνε?δησιν, ?ν τινε? ?πωσ?μενοι περ? τ?ν π?στιν ?ναυ?γησαν? 20??ν ?στιν ?μ?ναιο? κα? ?λ?ξανδρο?, ο?? παρ?δωκα τ? Σαταν?, ?να παιδευθ?σιν μ? βλασφημε?ν. 1 Timothy 2A Call to Prayer1?Παρακαλ? ο?ν πρ?τον π?ντων ποιε?σθαι δε?σει?, προσευχ??, ?ντε?ξει?, ε?χαριστ?α?, ?π?ρ π?ντων ?νθρ?πων, 2??π?ρ βασιλ?ων κα? π?ντων τ?ν ?ν ?περοχ? ?ντων, ?να ?ρεμον κα? ?σ?χιον β?ον δι?γωμεν ?ν π?σ? ε?σεβε?? κα? σεμν?τητι. 3?το?το καλ?ν κα? ?π?δεκτον ?ν?πιον το? Σωτ?ρο? ?μ?ν Θεο?, 4??? π?ντα? ?νθρ?που? θ?λει σωθ?ναι κα? ε?? ?π?γνωσιν ?ληθε?α? ?λθε?ν. 5?Ε?? γ?ρ Θε??, ε?? κα? μεσ?τη? Θεο? κα? ?νθρ?πων, ?νθρωπο? Χριστ?? ?ησο??, 6?? δο?? ?αυτ?ν ?ντ?λυτρον ?π?ρ π?ντων, τ? μαρτ?ριον καιρο?? ?δ?οι?? 7?ε?? ? ?τ?θην ?γ? κ?ρυξ κα? ?π?στολο?, ?λ?θειαν λ?γω, ο? ψε?δομαι, διδ?σκαλο? ?θν?ν ?ν π?στει κα? ?ληθε??. 8?Βο?λομαι ο?ν προσε?χεσθαι το?? ?νδρα? ?ν παντ? τ?π? ?πα?ροντα? ?σ?ου? χε?ρα? χωρ?? ?ργ?? κα? διαλογισμο?. Instructions to Women9??σα?τω? ?κα?? γυνα?κα? ?ν καταστολ? κοσμ?? μετ? α?δο?? κα? σωφροσ?νη? κοσμε?ν ?αυτ??, μ? ?ν πλ?γμασιν κα? χρυσ?? ? μαργαρ?ται? ? ?ματισμ? πολυτελε?, 10??λλ’ ? πρ?πει γυναιξ?ν ?παγγελλομ?ναι? θεοσ?βειαν, δι’ ?ργων ?γαθ?ν. 11?Γυν?a ?ν ?συχ?? μανθαν?τω ?ν π?σ? ?ποταγ?? 12?διδ?σκειν δ? γυναικ? ο?κ ?πιτρ?πω, ο?δ? α?θεντε?ν ?νδρ??,b ?λλ’ ε?ναι ?ν ?συχ??. 13??δ?μ γ?ρ πρ?το? ?πλ?σθη, ε?τα Ε?α. 14?κα? ?δ?μ ο?κ ?πατ?θη, ? δ? γυν? ?ξαπατηθε?σα ?ν παραβ?σει γ?γονεν? 15?σωθ?σεται δ? δι? τ?? τεκνογον?α?, ??ν με?νωσιν ?ν π?στει κα? ?γ?π? κα? ?γιασμ? μετ? σωφροσ?νη?. a 11 Or wife; also in verse 12b 12 Or over her husband1 Timothy 3Qualifications for Overseers1?Πιστ?? ? λ?γο?? ε? τι? ?πισκοπ?? ?ρ?γεται, καλο? ?ργου ?πιθυμε?. 2?δε? ο?ν τ?ν ?π?σκοπον ?νεπ?λημπτον ε?ναι, μι?? γυναικ?? ?νδρα, νηφ?λιον, σ?φρονα, κ?σμιον, φιλ?ξενον, διδακτικ?ν, 3?μ? π?ροινον, μ? πλ?κτην, ?λλ? ?πιεικ?, ?μαχον, ?φιλ?ργυρον, 4?το? ?δ?ου ο?κου καλ?? προ?στ?μενον, τ?κνα ?χοντα ?ν ?ποταγ? μετ? π?ση? σεμν?τητο?, 5?ε? δ? τι? το? ?δ?ου ο?κου προστ?ναι ο?κ ο?δεν, π?? ?κκλησ?α? Θεο? ?πιμελ?σεται;— 6?μ? νε?φυτον, ?να μ? τυφωθε?? ε?? κρ?μα ?μπ?σ? το? διαβ?λου. 7?δε? δ? κα? μαρτυρ?αν καλ?ν ?χειν ?π? τ?ν ?ξωθεν, ?να μ? ε?? ?νειδισμ?ν ?μπ?σ? κα? παγ?δα το? διαβ?λου. Qualifications for Deacons(Acts 6:1-7)8?Διακ?νου? ?σα?τω? σεμνο??, μ? διλ?γου?, μ? ο?ν? πολλ? προσ?χοντα?, μ? α?σχροκερδε??, 9??χοντα? τ? μυστ?ριον τ?? π?στεω? ?ν καθαρ? συνειδ?σει. 10?κα? ο?τοι δ? δοκιμαζ?σθωσαν πρ?τον, ε?τα διακονε?τωσαν ?ν?γκλητοι ?ντε?. 11?Γυνα?κα?a ?σα?τω? σεμν??, μ? διαβ?λου?, νηφαλ?ου?, πιστ?? ?ν π?σιν. 12?Δι?κονοι ?στωσαν μι?? γυναικ?? ?νδρε?, τ?κνων καλ?? προ?στ?μενοι κα? τ?ν ?δ?ων ο?κων. 13?ο? γ?ρ καλ?? διακον?σαντε? βαθμ?ν ?αυτο?? καλ?ν περιποιο?νται κα? πολλ?ν παρρησ?αν ?ν π?στει τ? ?ν Χριστ? ?ησο?. The Mystery of Godliness14?Τα?τ? σοι γρ?φω ?λπ?ζων ?λθε?ν πρ?? σ? ??ν τ?χει?? 15???ν δ? βραδ?νω, ?να ε?δ?? π?? δε? ?ν ο?κ? Θεο? ?ναστρ?φεσθαι, ?τι? ?στ?ν ?κκλησ?α Θεο? ζ?ντο?, στ?λο? κα? ?δρα?ωμα τ?? ?ληθε?α?. 16?Κα? ?μολογουμ?νω? μ?γα ?στ?ν τ? τ?? ε?σεβε?α? μυστ?ριον??? ?φανερ?θη ?ν σαρκ?,?δικαι?θη ?ν πνε?ματι,b?φθη ?γγ?λοι?,?κηρ?χθη ?ν ?θνεσιν,?πιστε?θη ?ν κ?σμ?,?νελ?μφθη ?ν δ?ξ?. a 11 Or their wivesb 16 Or vindicated in spirit1 Timothy 4Warnings against False Teachers1?Τ? δ? πνε?μα ?ητ?? λ?γει ?τι ?ν ?στ?ροι? καιρο?? ?ποστ?σοντα? τινε? τ?? π?στεω?, προσ?χοντε? πνε?μασιν πλ?νοι? κα? διδασκαλ?αι? δαιμον?ων, 2??ν ?ποκρ?σει ψευδολ?γων, κεκαυστηριασμ?νων τ?ν ?δ?αν συνε?δησιν, 3?κωλυ?ντων γαμε?ν, ?π?χεσθαι βρωμ?των, ? ? Θε?? ?κτισεν ε?? μετ?λημψιν μετ? ε?χαριστ?α? το?? πιστο?? κα? ?πεγνωκ?σι τ?ν ?λ?θειαν. 4??τι π?ν κτ?σμα Θεο? καλ?ν, κα? ο?δ?ν ?π?βλητον μετ? ε?χαριστ?α? λαμβαν?μενον? 5??γι?ζεται γ?ρ δι? λ?γου Θεο? κα? ?ντε?ξεω?. A Good Minister of Jesus Christ(Leviticus 21:1-17)6?Τα?τα ?ποτιθ?μενο? το?? ?δελφο?? καλ?? ?σ? δι?κονο? Χριστο? ?ησο?, ?ντρεφ?μενο? το?? λ?γοι? τ?? π?στεω? κα? τ?? καλ?? διδασκαλ?α? ? παρηκολο?θηκα?? 7?Το?? δ? βεβ?λου? κα? γρα?δει? μ?θου? παραιτο?. γ?μναζε δ? σεαυτ?ν πρ?? ε?σ?βειαν. 8?? γ?ρ σωματικ? γυμνασ?α πρ?? ?λ?γον ?στ?ν ?φ?λιμο?? ? δ? ε?σ?βεια πρ?? π?ντα ?φ?λιμ?? ?στιν, ?παγγελ?αν ?χουσα ζω?? τ?? ν?ν κα? τ?? μελλο?ση?. 9?πιστ?? ? λ?γο? κα? π?ση? ?ποδοχ?? ?ξιο?? 10?Ε?? το?το γ?ρ κοπι?μεν κα? ?γωνιζ?μεθα,a ?τι ?λπ?καμεν ?π? Θε? ζ?ντι, ?? ?στιν Σωτ?ρ π?ντων ?νθρ?πων, μ?λιστα πιστ?ν. 11?Παρ?γγελλε τα?τα κα? δ?δασκε. 12?Μηδε?? σου τ?? νε?τητο? καταφρονε?τω, ?λλ? τ?πο? γ?νου τ?ν πιστ?ν ?ν λ?γ?, ?ν ?ναστροφ?, ?ν ?γ?π?, ?ν π?στει, ?ν ?γνε??. 13??ω? ?ρχομαι πρ?σεχε τ? ?ναγν?σει, τ? παρακλ?σει, τ? διδασκαλ??. 14?Μ? ?μ?λει το? ?ν σο? χαρ?σματο?, ? ?δ?θη σοι δι? προφητε?α? μετ? ?πιθ?σεω? τ?ν χειρ?ν το? πρεσβυτερ?ου. 15?τα?τα μελ?τα, ?ν το?τοι? ?σθι, ?να σου ? προκοπ? φανερ? ? π?σιν. 16??πεχε σεαυτ? κα? τ? διδασκαλ??, ?π?μενε α?το??? το?το γ?ρ ποι?ν κα? σεαυτ?ν σ?σει? κα? το?? ?κο?οντ?? σου. a 10 SBL, BYZ, and TR ?νειδιζ?μεθα1 Timothy 5Guidelines for Reproof1?Πρεσβυτ?ρ? μ? ?πιπλ?ξ??, ?λλ? παρακ?λει ?? πατ?ρα, νεωτ?ρου? ?? ?δελφο??, 2?πρεσβυτ?ρα? ?? μητ?ρα?, νεωτ?ρα? ?? ?δελφ?? ?ν π?σ? ?γνε??. Support for Widows(Ruth 1:1-5)3?Χ?ρα? τ?μα τ?? ?ντω? χ?ρα?. 4?ε? δ? τι? χ?ρα τ?κνα ? ?κγονα ?χει, μανθαν?τωσαν πρ?τον τ?ν ?διον ο?κον ε?σεβε?ν κα? ?μοιβ?? ?ποδιδ?ναι το?? προγ?νοι?? το?το γ?ρ ?στιν ?π?δεκτον ?ν?πιον το? Θεο?. 5?? δ? ?ντω? χ?ρα κα? μεμονωμ?νη ?λπικεν ?π? Θε?ν κα? προσμ?νει τα?? δε?σεσιν κα? τα?? προσευχα?? νυκτ?? κα? ?μ?ρα?? 6?? δ? σπαταλ?σα ζ?σα τ?θνηκεν. 7?Κα? τα?τα παρ?γγελλε, ?να ?νεπ?λημπτοι ?σιν. 8?ε? δ? τι? τ?ν ?δ?ων κα? μ?λιστα ο?κε?ων ο? προνοε?, τ?ν π?στιν ?ρνηται κα? ?στιν ?π?στου χε?ρων. 9?Χ?ρα καταλεγ?σθω μ? ?λαττον ?τ?ν ?ξ?κοντα γεγονυ?α, ?ν?? ?νδρ?? γυν?, 10??ν ?ργοι? καλο?? μαρτυρουμ?νη, ε? ?τεκνοτρ?φησεν, ε? ?ξενοδ?χησεν, ε? ?γ?ων π?δα? ?νιψεν, ε? θλιβομ?νοι? ?π?ρκεσεν, ε? παντ? ?ργ? ?γαθ? ?πηκολο?θησεν. 11?Νεωτ?ρα? δ? χ?ρα? παραιτο?? ?ταν γ?ρ καταστρηνι?σωσιν το? Χριστο?, γαμε?ν θ?λουσιν, 12??χουσαι κρ?μα ?τι τ?ν πρ?την π?στιν ?θ?τησαν? 13??μα δ? κα? ?ργα? μανθ?νουσιν, περιερχ?μεναι τ?? ο?κ?α?, ο? μ?νον δ? ?ργα? ?λλ? κα? φλ?αροι κα? περ?εργοι, λαλο?σαι τ? μ? δ?οντα. 14?Βο?λομαι ο?ν νεωτ?ρα? γαμε?ν, τεκνογονε?ν, ο?κοδεσποτε?ν, μηδεμ?αν ?φορμ?ν διδ?ναι τ? ?ντικειμ?ν? λοιδορ?α? χ?ριν? 15??δη γ?ρ τινε? ?ξετρ?πησαν ?π?σω το? Σαταν?. 16?Ε? τι? πιστ? ?χει χ?ρα?, ?παρκε?τω α?τα??, κα? μ? βαρε?σθω ? ?κκλησ?α, ?να τα?? ?ντω? χ?ραι? ?παρκ?σ?. Honoring Elders17?Ο? καλ?? προεστ?τε? πρεσβ?τεροι διπλ?? τιμ?? ?ξιο?σθωσαν, μ?λιστα ο? κοπι?ντε? ?ν λ?γ? κα? διδασκαλ??. 18?λ?γει γ?ρ ? γραφ? “Βο?ν ?λο?ντα ο? φιμ?σει?,”a κα? “?ξιο? ? ?ργ?τη? το? μισθο? α?το?.”b 19?Κατ? πρεσβυτ?ρου κατηγορ?αν μ? παραδ?χου, ?κτ?? ε? μ? ?π? δ?ο ? τρι?ν μαρτ?ρων. 20?Το?? (δ?) ?μαρτ?νοντα? ?ν?πιον π?ντων ?λεγχε, ?να κα? ο? λοιπο? φ?βον ?χωσιν. A Charge to Timothy21?Διαμαρτ?ρομαι ?ν?πιον το? Θεο? κα? Χριστο? ?ησο? κα? τ?ν ?κλεκτ?ν ?γγ?λων ?να τα?τα φυλ?ξ?? χωρ?? προκρ?ματο?, μηδ?ν ποι?ν κατ? πρ?σκλισιν. 22?Χε?ρα? ταχ?ω? μηδεν? ?πιτ?θει, μηδ? κοιν?νει ?μαρτ?αι? ?λλοτρ?αι?? σεαυτ?ν ?γν?ν τ?ρει. 23?Μηκ?τι ?δροπ?τει, ?λλ? ο?ν? ?λ?γ? χρ? δι? τ?ν στ?μαχον κα? τ?? πυκν?? σου ?σθενε?α?. 24?Τιν?ν ?νθρ?πων α? ?μαρτ?αι πρ?δηλο? ε?σιν προ?γουσαι ε?? κρ?σιν, τισ?ν δ? κα? ?πακολουθο?σιν? 25??σα?τω? κα? τ? ?ργα τ? καλ? πρ?δηλα, κα? τ? ?λλω? ?χοντα κρυβ?ναι ο? δ?νανται. a 18 Deuteronomy 25:4b 18 Luke 10:71 Timothy 6Instructions to Servants(Ephesians 6:5-9)1??σοι ε?σ?ν ?π? ζυγ?ν δο?λοι, το?? ?δ?ου? δεσπ?τα? π?ση? τιμ?? ?ξ?ου? ?γε?σθωσαν, ?να μ? τ? ?νομα το? Θεο? κα? ? διδασκαλ?α βλασφημ?ται. 2?ο? δ? πιστο?? ?χοντε? δεσπ?τα? μ? καταφρονε?τωσαν, ?τι ?δελφο? ε?σιν, ?λλ? μ?λλον δουλευ?τωσαν, ?τι πιστο? ε?σιν κα? ?γαπητο? ο? τ?? ε?εργεσ?α? ?ντιλαμβαν?μενοι. Τα?τα δ?δασκε κα? παρακ?λει. Reject False Doctrines3?Ε? τι? ?τεροδιδασκαλε? κα? μ? προσ?ρχεται ?για?νουσιν λ?γοι?, το?? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, κα? τ? κατ’ ε?σ?βειαν διδασκαλ??, 4?τετ?φωται, μηδ?ν ?πιστ?μενο?, ?λλ? νοσ?ν περ? ζητ?σει? κα? λογομαχ?α?, ?ξ ?ν γ?νεται φθ?νο?, ?ρι?, βλασφημ?αι, ?π?νοιαι πονηρα?, 5?διαπαρατριβα? διεφθαρμ?νων ?νθρ?πων τ?ν νο?ν κα? ?πεστερημ?νων τ?? ?ληθε?α?, νομιζ?ντων πορισμ?ν ε?ναι τ?ν ε?σ?βειαν.a Contentment in Godliness6??στιν δ? πορισμ?? μ?γα? ? ε?σ?βεια μετ? α?ταρκε?α?? 7?ο?δ?ν γ?ρ ε?σην?γκαμεν ε?? τ?ν κ?σμον, ?τιb ο?δ? ?ξενεγκε?ν τι δυν?μεθα? 8??χοντε? δ? διατροφ?? κα? σκεπ?σματα, το?τοι? ?ρκεσθησ?μεθα. 9?Ο? δ? βουλ?μενοι πλουτε?ν ?μπ?πτουσιν ε?? πειρασμ?ν κα? παγ?δα κα? ?πιθυμ?α? πολλ?? ?νο?του? κα? βλαβερ??, α?τινε? βυθ?ζουσιν το?? ?νθρ?που? ε?? ?λεθρον κα? ?π?λειαν. 10???ζα γ?ρ π?ντων τ?ν κακ?ν ?στιν ? φιλαργυρ?α, ?? τινε? ?ρεγ?μενοι ?πεπλαν?θησαν ?π? τ?? π?στεω? κα? ?αυτο?? περι?πειραν ?δ?ναι? πολλα??. Fight the Good Fight11?Σ? δ?, ? ?νθρωπε Θεο?, τα?τα φε?γε? δ?ωκε δ? δικαιοσ?νην, ε?σ?βειαν, π?στιν, ?γ?πην, ?πομον?ν, πρα?παθ?αν. 12??γων?ζου τ?ν καλ?ν ?γ?να τ?? π?στεω?, ?πιλαβο? τ?? α?ων?ου ζω??, ε?? ?ν ?κλ?θη? κα? ?μολ?γησα? τ?ν καλ?ν ?μολογ?αν ?ν?πιον πολλ?ν μαρτ?ρων. 13?Παραγγ?λλω ?σοι? ?ν?πιον το? Θεο? το? ζωογονο?ντο? τ? π?ντα κα? Χριστο? ?ησο? το? μαρτυρ?σαντο? ?π? Ποντ?ου Πιλ?του τ?ν καλ?ν ?μολογ?αν, 14?τηρ?σα? σε τ?ν ?ντολ?ν ?σπιλον ?νεπ?λημπτον μ?χρι τ?? ?πιφανε?α? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, 15??ν καιρο?? ?δ?οι? δε?ξει ? μακ?ριο? κα? μ?νο? Δυν?στη?, ? Βασιλε?? τ?ν βασιλευ?ντων κα? Κ?ριο? τ?ν κυριευ?ντων, 16?? μ?νο? ?χων ?θανασ?αν, φ?? ο?κ?ν ?πρ?σιτον, ?ν ε?δεν ο?δε?? ?νθρ?πων ο?δ? ?δε?ν δ?ναται? ? τιμ? κα? κρ?το? α??νιον? ?μ?ν. A Charge to the Rich17?Το?? πλουσ?οι? ?ν τ? ν?ν α??νι παρ?γγελλε μ? ?ψηλοφρονε?ν, μηδ? ?λπικ?ναι ?π? πλο?του ?δηλ?τητι, ?λλ’ ?π? Θε? τ? παρ?χοντι ?μ?ν π?ντα πλουσ?ω? ε?? ?π?λαυσιν, 18??γαθοεργε?ν, πλουτε?ν ?ν ?ργοι? καλο??, ε?μεταδ?του? ε?ναι, κοινωνικο??, 19??ποθησαυρ?ζοντα? ?αυτο?? θεμ?λιον καλ?ν ε?? τ? μ?λλον, ?να ?πιλ?βωνται τ?? ?ντω? ζω??. Final Guidance20?? Τιμ?θεε, τ?ν παραθ?κην φ?λαξον, ?κτρεπ?μενο? τ?? βεβ?λου? κενοφων?α? κα? ?ντιθ?σει? τ?? ψευδων?μου γν?σεω?, 21??ν τινε? ?παγγελλ?μενοι περ? τ?ν π?στιν ?στ?χησαν.? χ?ρι? μεθ’ ?μ?ν.c a 5 BYZ and TR include ?φ?στασο ?π? τ?ν τοιο?τωνb 7 BYZ and TR κ?σμον, δ?λονc 21 BYZ and TR include ?μ?ν.2 Timothy2 Timothy 1Paul's Greeting to Timothy(1 Timothy 1:1-2)1?Πα?λο? ?π?στολο? Χριστο? ?ησο? δι? θελ?ματο? Θεο? κατ’ ?παγγελ?αν ζω?? τ?? ?ν Χριστ? ?ησο? 2?Τιμοθ?? ?γαπητ? τ?κν??Χ?ρι?, ?λεο?, ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? κα? Χριστο? ?ησο? το? Κυρ?ου ?μ?ν. Encouragement to Be Faithful3?Χ?ριν ?χω τ? Θε?, ? λατρε?ω ?π? προγ?νων ?ν καθαρ? συνειδ?σει, ?? ?δι?λειπτον ?χω τ?ν περ? σο? μνε?αν ?ν τα?? δε?σεσ?ν μου νυκτ?? κα? ?μ?ρα?, 4??πιποθ?ν σε ?δε?ν, μεμνημ?νο? σου τ?ν δακρ?ων, ?να χαρ?? πληρωθ?, 5??π?μνησιν λαβ?ν τ?? ?ν σο? ?νυποκρ?του π?στεω?, ?τι? ?ν?κησεν πρ?τον ?ν τ? μ?μμ? σου Λω?δι κα? τ? μητρ? σου Ε?ν?κ?, π?πεισμαι δ? ?τι κα? ?ν σο?. Patience in Persecution(Matthew 10:16-25)6?Δι’ ?ν α?τ?αν ?ναμιμν?σκω σε ?ναζωπυρε?ν τ? χ?ρισμα το? Θεο?, ? ?στιν ?ν σο? δι? τ?? ?πιθ?σεω? τ?ν χειρ?ν μου. 7?ο? γ?ρ ?δωκεν ?μ?ν ? Θε?? πνε?μα δειλ?α?, ?λλ? δυν?μεω? κα? ?γ?πη? κα? σωφρονισμο?. 8?Μ? ο?ν ?παισχυνθ?? τ? μαρτ?ριον το? Κυρ?ου ?μ?ν μηδ? ?μ? τ?ν δ?σμιον α?το?, ?λλ? συνκακοπ?θησον τ? ε?αγγελ?? κατ? δ?ναμιν Θεο?, 9?το? σ?σαντο? ?μ?? κα? καλ?σαντο? κλ?σει ?γ??, ο? κατ? τ? ?ργα ?μ?ν ?λλ? κατ? ?δ?αν πρ?θεσιν κα? χ?ριν, τ?ν δοθε?σαν ?μ?ν ?ν Χριστ? ?ησο? πρ? χρ?νων α?ων?ων, 10?φανερωθε?σαν δ? ν?ν δι? τ?? ?πιφανε?α? το? Σωτ?ρο? ?μ?ν Χριστο? ?ησο?, καταργ?σαντο? μ?ν τ?ν θ?νατον φωτ?σαντο? δ? ζω?ν κα? ?φθαρσ?αν δι? το? ε?αγγελ?ου, 11?ε?? ? ?τ?θην ?γ? κ?ρυξ κα? ?π?στολο? κα? διδ?σκαλο?? 12?Δι’ ?ν α?τ?αν κα? τα?τα π?σχω, ?λλ’ ο?κ ?παισχ?νομαι, ο?δα γ?ρ ? πεπ?στευκα, κα? π?πεισμαι ?τι δυνατ?? ?στιν τ?ν παραθ?κην μου φυλ?ξαι ε?? ?κε?νην τ?ν ?μ?ραν. Hold to Sound Teaching13??ποτ?πωσιν ?χε ?γιαιν?ντων λ?γων ?ν παρ’ ?μο? ?κουσα? ?ν π?στει κα? ?γ?π? τ? ?ν Χριστ? ?ησο?? 14?τ?ν καλ?ν παραθ?κην φ?λαξον δι? Πνε?ματο? ?γ?ου το? ?νοικο?ντο? ?ν ?μ?ν. 15?Ο?δα? το?το, ?τι ?πεστρ?φησ?ν με π?ντε? ο? ?ν τ? ?σ??, ?ν ?στιν Φ?γελο? κα? ?ρμογ?νη?. 16?Δ?η ?λεο? ? Κ?ριο? τ? ?νησιφ?ρου ο?κ?, ?τι πολλ?κι? με ?ν?ψυξεν, κα? τ?ν ?λυσ?ν μου ο?κ ?παισχ?νθη, 17??λλ? γεν?μενο? ?ν ??μ? σπουδα?ω? ?ζ?τησ?ν με κα? ε?ρεν?— 18?Δ?η α?τ? ? Κ?ριο? ε?ρε?ν ?λεο? παρ? Κυρ?ου ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ??—κα? ?σα ?ν ?φ?σ? διηκ?νησεν, β?λτιον σ? γιν?σκει?. 2 Timothy 2Grace and Perseverance(Hebrews 12:1-3)1?Σ? ο?ν, τ?κνον μου, ?νδυναμο? ?ν τ? χ?ριτι τ? ?ν Χριστ? ?ησο?, 2?κα? ? ?κουσα? παρ’ ?μο? δι? πολλ?ν μαρτ?ρων, τα?τα παρ?θου πιστο?? ?νθρ?ποι?, ο?τινε? ?κανο? ?σονται κα? ?τ?ρου? διδ?ξαι. 3?Συνκακοπ?θησον ?? καλ?? στρατι?τη? Χριστο? ?ησο?. 4?ο?δε?? στρατευ?μενο? ?μπλ?κεται τα?? το? β?ου πραγματε?αι?, ?να τ? στρατολογ?σαντι ?ρ?σ?. 5???ν δ? κα? ?θλ? τι?, ο? στεφανο?ται ??ν μ? νομ?μω? ?θλ?σ?. 6?τ?ν κοπι?ντα γεωργ?ν δε? πρ?τον τ?ν καρπ?ν μεταλαμβ?νειν. 7?ν?ει ? λ?γω? δ?σει γ?ρ σοι ? Κ?ριο? σ?νεσιν ?ν π?σιν. 8?Μνημ?νευε ?ησο?ν Χριστ?ν ?γηγερμ?νον ?κ νεκρ?ν, ?κ σπ?ρματο? Δαυ?δ, κατ? τ? ε?αγγ?λι?ν μου? 9??ν ? κακοπαθ? μ?χρι δεσμ?ν ?? κακο?ργο?, ?λλ? ? λ?γο? το? Θεο? ο? δ?δεται. 10?δι? το?το π?ντα ?πομ?νω δι? το?? ?κλεκτο??, ?να κα? α?το? σωτηρ?α? τ?χωσιν τ?? ?ν Χριστ? ?ησο? μετ? δ?ξη? α?ων?ου. 11?Πιστ?? ? λ?γο??Ε? γ?ρ συναπεθ?νομεν,κα? συζ?σομεν? 12?ε? ?πομ?νομεν,κα? συμβασιλε?σομεν*?ε? ?ρνησ?μεθα,κ?κε?νο? ?ρν?σεται ?μ??? 13?ε? ?πιστο?μεν,?κε?νο? πιστ?? μ?νει,?ρν?σασθαι γ?ρ ?αυτ?ν ο? δ?ναται. The Lord's Approved Workman14?Τα?τα ?πομ?μν?σκε, διαμαρτυρ?μενο? ?ν?πιον το? Θεο?a μ? λογομαχε?ν, ?π’ ο?δ?ν χρ?σιμον, ?π? καταστροφ? τ?ν ?κου?ντων. 15?Σπο?δασον σεαυτ?ν δ?κιμον παραστ?σαι τ? Θε?, ?ργ?την ?νεπα?σχυντον, ?ρθοτομο?ντα τ?ν λ?γον τ?? ?ληθε?α?. 16?Τ?? δ? βεβ?λου? κενοφων?α? περι?στασο? ?π? πλε?ον γ?ρ προκ?ψουσιν ?σεβε?α?, 17?κα? ? λ?γο? α?τ?ν ?? γ?γγραινα νομ?ν ?ξει? ?ν ?στιν ?μ?ναιο? κα? Φιλητ??, 18?ο?τινε? περ? τ?ν ?λ?θειαν ?στ?χησαν, λ?γοντε? [τ?ν] ?ν?στασιν ?δη γεγον?ναι, κα? ?νατρ?πουσιν τ?ν τινων π?στιν. 19?? μ?ντοι στερε?? θεμ?λιο? το? Θεο? ?στηκεν, ?χων τ?ν σφραγ?δα τα?την “?γνω Κ?ριο? το?? ?ντα? α?το?,” κα? “?ποστ?τω ?π? ?δικ?α? π?? ? ?νομ?ζων τ? ?νομα Κυρ?ου.” 20??ν μεγ?λ? δ? ο?κ?? ο?κ ?στιν μ?νον σκε?η χρυσ? κα? ?ργυρ?, ?λλ? κα? ξ?λινα κα? ?στρ?κινα, κα? ? μ?ν ε?? τιμ?ν ? δ? ε?? ?τιμ?αν? 21???ν ο?ν τι? ?κκαθ?ρ? ?αυτ?ν ?π? το?των, ?σται σκε?ο? ε?? τιμ?ν, ?γιασμ?νον, ε?χρηστον τ? δεσπ?τ?, ε?? π?ν ?ργον ?γαθ?ν ?τοιμασμ?νον. 22?Τ?? δ? νεωτερικ?? ?πιθυμ?α? φε?γε, δ?ωκε δ? δικαιοσ?νην, π?στιν, ?γ?πην, ε?ρ?νην μετ? τ?ν ?πικαλουμ?νων τ?ν Κ?ριον ?κ καθαρ?? καρδ?α?. 23?Τ?? δ? μωρ?? κα? ?παιδε?του? ζητ?σει? παραιτο?, ε?δ?? ?τι γενν?σιν μ?χα?? 24?δο?λον δ? Κυρ?ου ο? δε? μ?χεσθαι ?λλ? ?πιον ε?ναι πρ?? π?ντα?, διδακτικ?ν, ?νεξ?κακον, 25??ν πρα?τητι παιδε?οντα το?? ?ντιδιατιθεμ?νου?, μ?? ποτε δ?? α?το?? ? Θε?? μετ?νοιαν ε?? ?π?γνωσιν ?ληθε?α?, 26?κα? ?ναν?ψωσιν ?κ τ?? το? διαβ?λου παγ?δο?, ?ζωγρημ?νοι ?π’ α?το? ε?? τ? ?κε?νου θ?λημα. a 14 SBL, BYZ, and TR το? κυρ?ου2 Timothy 3Evil in the Last Days1?Το?το δ? γ?νωσκε, ?τι ?ν ?σχ?ται? ?μ?ραι? ?νστ?σονται καιρο? χαλεπο?? 2??σονται γ?ρ ο? ?νθρωποι φ?λαυτοι, φιλ?ργυροι, ?λαζ?νε?, ?περ?φανοι, βλ?σφημοι, γονε?σιν ?πειθε??, ?χ?ριστοι, ?ν?σιοι, 3??στοργοι, ?σπονδοι, δι?βολοι, ?κρατε??, ?ν?μεροι, ?φιλ?γαθοι, 4?προδ?ται, προπετε??, τετυφωμ?νοι, φιλ?δονοι μ?λλον ? φιλ?θεοι, 5??χοντε? μ?ρφωσιν ε?σεβε?α? τ?ν δ? δ?ναμιν α?τ?? ?ρνημ?νοι? κα? το?του? ?ποτρ?που. 6??κ το?των γ?ρ ε?σιν ο? ?νδ?νοντε? ε?? τ?? ο?κ?α? κα? α?χμαλωτ?ζοντε? γυναικ?ρια σεσωρευμ?να ?μαρτ?αι?, ?γ?μενα ?πιθυμ?αι? ποικ?λαι?, 7?π?ντοτε μανθ?νοντα κα? μηδ?ποτε ε?? ?π?γνωσιν ?ληθε?α? ?λθε?ν δυν?μενα. 8??ν τρ?πον δ? ??ννη? κα? ?αμβρ?? ?ντ?στησαν Μω?σε?, ο?τω? κα? ο?τοι ?νθ?στανται τ? ?ληθε??, ?νθρωποι κατεφθαρμ?νοι τ?ν νο?ν, ?δ?κιμοι περ? τ?ν π?στιν. 9??λλ’ ο? προκ?ψουσιν ?π? πλε?ον? ? γ?ρ ?νοια α?τ?ν ?κδηλο? ?σται π?σιν, ?? κα? ? ?κε?νων ?γ?νετο. All Scripture is God-Breathed10?Σ? δ? παρηκολο?θησ?? μου τ? διδασκαλ??, τ? ?γωγ?, τ? προθ?σει, τ? π?στει, τ? μακροθυμ??, τ? ?γ?π?, τ? ?πομον?, 11?το?? διωγμο??, το?? παθ?μασιν, ο?? μοι ?γ?νετο ?ν ?ντιοχε??, ?ν ?κον??, ?ν Λ?στροι?? ο?ου? διωγμο?? ?π?νεγκα, κα? ?κ π?ντων με ?ρρ?σατο ? Κ?ριο?. 12?κα? π?ντε? δ? ο? θ?λοντε? ζ?ν ? ε?σεβ?? ?ν Χριστ? ?ησο? διωχθ?σονται. 13?πονηρο? δ? ?νθρωποι κα? γ?ητε? προκ?ψουσιν ?π? τ? χε?ρον, πλαν?ντε? κα? πλαν?μενοι. 14?Σ? δ? μ?νε ?ν ο?? ?μαθε? κα? ?πιστ?θη?, ε?δ?? παρ? τ?νων ?μαθε?, 15?κα? ?τι ?π? βρ?φου? [τ?] ?ερ? γρ?μματα ο?δα?, τ? δυν?μεν? σε σοφ?σαι ε?? σωτηρ?αν δι? π?στεω? τ?? ?ν Χριστ? ?ησο?. 16?π?σα γραφ? θε?πνευστο? κα? ?φ?λιμο? πρ?? διδασκαλ?αν, πρ?? ?λεγμ?ν, πρ?? ?παν?ρθωσιν, πρ?? παιδε?αν τ?ν ?ν δικαιοσ?ν?, 17??να ?ρτιο? ? ? το? Θεο? ?νθρωπο?, πρ?? π?ν ?ργον ?γαθ?ν ?ξηρτισμ?νο?. 2 Timothy 4Preach the Word1?Διαμαρτ?ρομαι ?ν?πιον το? Θεο? κα? Χριστο? ?ησο?, το? μ?λλοντο? κρ?νειν ζ?ντα? κα? νεκρο??, κα? τ?ν ?πιφ?νειαν α?το? κα? τ?ν βασιλε?αν α?το?? 2?κ?ρυξον τ?ν λ?γον, ?π?στηθι ε?κα?ρω? ?κα?ρω?, ?λεγξον, ?πιτ?μησον, παρακ?λεσον, ?ν π?σ? μακροθυμ?? κα? διδαχ?. 3??σται γ?ρ καιρ?? ?τε τ?? ?γιαινο?ση? διδασκαλ?α? ο?κ ?ν?ξονται, ?λλ? κατ? τ?? ?δ?α? ?πιθυμ?α? ?αυτο?? ?πισωρε?σουσιν διδασκ?λου? κνηθ?μενοι τ?ν ?κο?ν, 4?κα? ?π? μ?ν τ?? ?ληθε?α? τ?ν ?κο?ν ?ποστρ?ψουσιν, ?π? δ? το?? μ?θου? ?κτραπ?σονται. 5?Σ? δ? ν?φε ?ν π?σιν, κακοπ?θησον, ?ργον πο?ησον ε?αγγελιστο?, τ?ν διακον?αν σου πληροφ?ρησον. 6??γ? γ?ρ ?δη σπ?νδομαι, κα? ? καιρ?? τ?? ?ναλ?σε?? μου ?φ?στηκεν. 7?τ?ν καλ?ν ?γ?να ?γ?νισμαι, τ?ν δρ?μον τετ?λεκα, τ?ν π?στιν τετ?ρηκα? 8?λοιπ?ν ?π?κειτα? μοι ? τ?? δικαιοσ?νη? στ?φανο?, ?ν ?ποδ?σει μοι ? κ?ριο? ?ν ?κε?ν? τ? ?μ?ρ?, ? δ?καιο? κριτ??, ο? μ?νον δ? ?μο? ?λλ? κα? π?σι το?? ?γαπηκ?σι τ?ν ?πιφ?νειαν α?το?. Personal Concerns9?Σπο?δασον ?λθε?ν πρ?? με ταχ?ω?? 10?Δημ?? γ?ρ με ?γκατ?λιπεν ?γαπ?σα? τ?ν ν?ν α??να, κα? ?πορε?θη ε?? Θεσσαλον?κην, Κρ?σκη? ε?? Γαλατ?αν, Τ?το? ε?? Δαλματ?αν? 11?Λουκ?? ?στιν μ?νο? μετ’ ?μο?. Μ?ρκον ?ναλαβ?ν ?γε μετ? σεαυτο?? ?στιν γ?ρ μοι ε?χρηστο? ε?? διακον?αν. 12?Τυχικ?ν δ? ?π?στειλα ε?? ?φεσον. 13?τ?ν φαιλ?νην*, ?ν ?π?λιπον ?ν Τρ??δι παρ? Κ?ρπ?, ?ρχ?μενο? φ?ρε, κα? τ? βιβλ?α, μ?λιστα τ?? μεμβρ?να?. 14??λ?ξανδρο? ? χαλκε?? πολλ? μοι κακ? ?νεδε?ξατο? ?ποδ?σει α?τ? ? Κ?ριο? κατ? τ? ?ργα α?το?? 15??ν κα? σ? φυλ?σσου? λ?αν γ?ρ ?ντ?στη το?? ?μετ?ροι? λ?γοι?. The Lord Remains Faithful16??ν τ? πρ?τ? μου ?πολογ?? ο?δε?? μοι παρεγ?νετο, ?λλ? π?ντε? με ?γκατ?λιπον? μ? α?το?? λογισθε?η? 17?? δ? Κ?ρι?? μοι παρ?στη κα? ?νεδυν?μωσ?ν με, ?να δι’ ?μο? τ? κ?ρυγμα πληροφορηθ? κα? ?κο?σωσιν π?ντα τ? ?θνη, κα? ?ρρ?σθην ?κ στ?ματο? λ?οντο?. 18???σετα? με ? Κ?ριο? ?π? παντ?? ?ργου πονηρο? κα? σ?σει ε?? τ?ν βασιλε?αν α?το? τ?ν ?πουρ?νιον? ? ? δ?ξα ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων, ?μ?ν. Final Greetings19??σπασαι Πρ?σκανa κα? ?κ?λαν κα? τ?ν ?νησιφ?ρου ο?κον. 20??ραστο? ?μεινεν ?ν Κορ?νθ?, Τρ?φιμον δ? ?π?λιπον ?ν Μιλ?τ? ?σθενο?ντα. 21?Σπο?δασον πρ? χειμ?νο? ?λθε?ν.?σπ?ζετα? σε Ε?βουλο? κα? Πο?δη? κα? Λ?νο? κα? Κλαυδ?α κα? ο? ?δελφο? π?ντε?. 22?? Κ?ριο? μετ? το? πνε?ματ?? σου. ? χ?ρι? μεθ’ ?μ?ν.b a 19 That is, Priscillab 22 BYZ and TR include ?μ?ν.TitusTitus 1Paul's Greeting to Titus(2 Corinthians 8:16-24)1?Πα?λο? δο?λο? Θεο?, ?π?στολο? δ? ?ησο? Χριστο? κατ? π?στιν ?κλεκτ?ν Θεο? κα? ?π?γνωσιν ?ληθε?α? τ?? κατ’ ε?σ?βειαν 2??π’ ?λπ?δι ζω?? α?ων?ου, ?ν ?πηγγε?λατο ? ?ψευδ?? Θε?? πρ? χρ?νων α?ων?ων, 3??φαν?ρωσεν δ? καιρο?? ?δ?οι? τ?ν λ?γον α?το? ?ν κηρ?γματι ? ?πιστε?θην ?γ? κατ’ ?πιταγ?ν το? Σωτ?ρο? ?μ?ν Θεο?, 4?Τ?τ? γνησ?? τ?κν? κατ? κοιν?ν π?στιν?Χ?ρι? κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? κα? Χριστο? ?ησο? το? Σωτ?ρο? ?μ?ν. Appointing Elders on Crete5?Το?του χ?ριν ?π?λιπ?ν σε ?ν Κρ?τ? ?να τ? λε?ποντα ?πιδιορθ?σ?, κα? καταστ?σ?? κατ? π?λιν πρεσβυτ?ρου?, ?? ?γ? σοι διεταξ?μην, 6?ε? τ?? ?στιν ?ν?γκλητο?, μι?? γυναικ?? ?ν?ρ, τ?κνα ?χων πιστ?, μ? ?ν κατηγορ?? ?σωτ?α? ? ?νυπ?τακτα. 7?Δε? γ?ρ τ?ν ?π?σκοπον ?ν?γκλητον ε?ναι ?? Θεο? ο?κον?μον, μ? α?θ?δη, μ? ?ργ?λον, μ? π?ροινον, μ? πλ?κτην, μ? α?σχροκερδ?, 8??λλ? φιλ?ξενον, φιλ?γαθον, σ?φρονα, δ?καιον, ?σιον, ?γκρατ?, 9??ντεχ?μενον το? κατ? τ?ν διδαχ?ν πιστο? λ?γου, ?να δυνατ?? ? κα? παρακαλε?ν ?ν τ? διδασκαλ?? τ? ?γιαινο?σ? κα? το?? ?ντιλ?γοντα? ?λ?γχειν. Correcting False Teachers10?Ε?σ?ν γ?ρ πολλο? ?κα?? ?νυπ?τακτοι, ματαιολ?γοι κα? φρεναπ?ται, μ?λιστα ο? ?κ τ?? περιτομ??, 11?ο?? δε? ?πιστομ?ζειν, ο?τινε? ?λου? ο?κου? ?νατρ?πουσιν διδ?σκοντε? ? μ? δε? α?σχρο? κ?ρδου? χ?ριν. 12?ε?π?ν τι? ?ξ α?τ?ν ?διο? α?τ?ν προφ?τη? “Κρ?τε? ?ε? ψε?σται, κακ? θηρ?α, γαστ?ρε? ?ργα?.”a 13?? μαρτυρ?α α?τη ?στ?ν ?ληθ??. δι’ ?ν α?τ?αν ?λεγχε α?το?? ?ποτ?μω?, ?να ?για?νωσιν ?ν τ? π?στει, 14?μ? προσ?χοντε? ?ουδα?κο?? μ?θοι? κα? ?ντολα?? ?νθρ?πων ?ποστρεφομ?νων τ?ν ?λ?θειαν. 15?Π?ντα καθαρ? το?? καθαρο??? το?? δ? μεμιαμμ?νοι? κα? ?π?στοι? ο?δ?ν καθαρ?ν, ?λλ? μεμ?ανται α?τ?ν κα? ? νο?? κα? ? συνε?δησι?. 16?Θε?ν ?μολογο?σιν ε?δ?ναι, το?? δ? ?ργοι? ?ρνο?νται, βδελυκτο? ?ντε? κα? ?πειθε?? κα? πρ?? π?ν ?ργον ?γαθ?ν ?δ?κιμοι. a 12 This quote has been attributed to the Cretan philosopher EpimenidesTitus 2Teaching Sound Doctrine1?Σ? δ? λ?λει ? πρ?πει τ? ?γιαινο?σ? διδασκαλ??. 2?Πρεσβ?τα? νηφαλ?ου? ε?ναι, σεμνο??, σ?φρονα?, ?για?νοντα? τ? π?στει, τ? ?γ?π?, τ? ?πομον?? 3?πρεσβ?τιδα? ?σα?τω? ?ν καταστ?ματι ?εροπρεπε??, μ? διαβ?λου? μηδ? ο?ν? πολλ? δεδουλωμ?να?, καλοδιδασκ?λου?, 4??να σωφρον?ζωσιν τ?? ν?α? φιλ?νδρου? ε?ναι, φιλοτ?κνου?, 5?σ?φρονα?, ?γν??, ο?κουργο??, ?γαθ??, ?ποτασσομ?να? το?? ?δ?οι? ?νδρ?σιν, ?να μ? ? λ?γο? το? Θεο? βλασφημ?ται. 6?Το?? νεωτ?ρου? ?σα?τω? παρακ?λει σωφρονε?ν 7?Περ? π?ντα, σεαυτ?ν παρεχ?μενο? τ?πον καλ?ν ?ργων, ?ν τ? διδασκαλ?? ?φθορ?αν, σεμν?τητα, 8?λ?γον ?γι? ?κατ?γνωστον, ?να ? ?ξ ?ναντ?α? ?ντραπ? μηδ?ν ?χων λ?γειν περ? ?μ?ν φα?λον. 9?Δο?λου? ?δ?οι? δεσπ?ται? ?ποτ?σσεσθαι ?ν π?σιν, ε?αρ?στου? ε?ναι, μ? ?ντιλ?γοντα?, 10?μ? νοσφιζομ?νου?, ?λλ? π?σαν π?στιν ?νδεικνυμ?νου? ?γαθ?ν, ?να τ?ν διδασκαλ?αν τ?ν το? Σωτ?ρο? ?μ?ν Θεο? κοσμ?σιν ?ν π?σιν. God's Grace Brings Salvation11??πεφ?νη γ?ρ ? χ?ρι? το? Θεο? σωτ?ριο? π?σιν ?νθρ?ποι?, 12?παιδε?ουσα ?μ??, ?να ?ρνησ?μενοι τ?ν ?σ?βειαν κα? τ?? κοσμικ?? ?πιθυμ?α? σωφρ?νω? κα? δικα?ω? κα? ε?σεβ?? ζ?σωμεν ?ν τ? ν?ν α??νι, 13?προσδεχ?μενοι τ?ν μακαρ?αν ?λπ?δα κα? ?πιφ?νειαν τ?? δ?ξη? το? μεγ?λου Θεο? κα? Σωτ?ρο? ?μ?ν Χριστο? ? ?ησο?, 14??? ?δωκεν ?αυτ?ν ?π?ρ ?μ?ν ?να λυτρ?σηται ?μ?? ?π? π?ση? ?νομ?α? κα? καθαρ?σ? ?αυτ? λα?ν περιο?σιον, ζηλωτ?ν καλ?ν ?ργων. 15?Τα?τα λ?λει κα? παρακ?λει κα? ?λεγχε μετ? π?ση? ?πιταγ??? μηδε?? σου περιφρονε?τω. Titus 3Obedience to Authorities1??πομ?μν?σκε α?το?? ?ρχα?? ?ξουσ?αι? ?ποτ?σσεσθαι, πειθαρχε?ν, πρ?? π?ν ?ργον ?γαθ?ν ?το?μου? ε?ναι, 2?μηδ?να βλασφημε?ν, ?μ?χου? ε?ναι, ?πιεικε??, π?σαν ?νδεικνυμ?νου? πρα?τητα πρ?? π?ντα? ?νθρ?που?. God's Mercy to Us3??μεν γ?ρ ποτε κα? ?με?? ?ν?ητοι, ?πειθε??, πλαν?μενοι, δουλε?οντε? ?πιθυμ?αι? κα? ?δονα?? ποικ?λαι?, ?ν κακ?? κα? φθ?ν? δι?γοντε?, στυγητο?, μισο?ντε? ?λλ?λου?. 4??τε δ? ? χρηστ?τη? κα? ? φιλανθρωπ?α ?πεφ?νη το? Σωτ?ρο? ?μ?ν Θεο?, 5?ο?κ ?ξ ?ργων τ?ν ?ν δικαιοσ?ν? ? ?ποι?σαμεν ?με?? ?λλ? κατ? τ? α?το? ?λεο? ?σωσεν ?μ?? δι? λουτρο? παλινγενεσ?α? κα? ?νακαιν?σεω? Πνε?ματο? ?γ?ου, 6?ο? ?ξ?χεεν ?φ’ ?μ?? πλουσ?ω? δι? ?ησο? Χριστο? το? Σωτ?ρο? ?μ?ν, 7??να δικαιωθ?ντε? τ? ?κε?νου χ?ριτι κληρον?μοι γενηθ?μεν κατ’ ?λπ?δα ζω?? α?ων?ου. 8?Πιστ?? ? λ?γο?, κα? περ? το?των βο?λομα? σε διαβεβαιο?σθαι, ?να φροντ?ζωσιν καλ?ν ?ργων προ?στασθαι ο? πεπιστευκ?τε? Θε?. τα?τ? ?στιν καλ? κα? ?φ?λιμα το?? ?νθρ?ποι?? Avoiding Divisions9?Μωρ?? δ? ζητ?σει? κα? γενεαλογ?α? κα? ?ρει?* κα? μ?χα? νομικ?? περι?στασο? ε?σ?ν γ?ρ ?νωφελε?? κα? μ?ταιοι. 10?α?ρετικ?ν ?νθρωπον μετ? μ?αν κα? δευτ?ραν νουθεσ?αν παραιτο?, 11?ε?δ?? ?τι ?ξ?στραπται ? τοιο?το? κα? ?μαρτ?νει, ?ν α?τοκατ?κριτο?. Final Remarks and Greetings12??ταν π?μψω ?ρτεμ?ν πρ?? σ? ? Τυχικ?ν, σπο?δασον ?λθε?ν πρ?? με ε?? Νικ?πολιν? ?κε? γ?ρ κ?κρικα παραχειμ?σαι. 13?Ζην?ν τ?ν νομικ?ν κα? ?πολλ?ν σπουδα?ω? πρ?πεμψον, ?να μηδ?ν α?το?? λε?π?. 14?μανθαν?τωσαν δ? κα? ο? ?μ?τεροι καλ?ν ?ργων προ?στασθαι ε?? τ?? ?ναγκα?α? χρε?α?, ?να μ? ?σιν ?καρποι. 15??σπ?ζοντα? σε ο? μετ’ ?μο? π?ντε?.?σπασαι το?? φιλο?ντα? ?μ?? ?ν π?στει.? χ?ρι? μετ? π?ντων ?μ?ν.a a 15 BYZ and TR include ?μ?ν.PhilemonPhilemon 1Greetings from Paul and Timothy(1 Thessalonians 1:1-10; 2 Thessalonians 1:1-2)1?Πα?λο? δ?σμιο? Χριστο? ?ησο? κα? Τιμ?θεο? ? ?δελφ??Φιλ?μονι τ? ?γαπητ? κα? συνεργ? ?μ?ν 2?κα? ?πφ?? τ? ?δελφ? κα? ?ρχ?ππ? τ? συστρατι?τ? ?μ?ν κα? τ? κατ’ ο?κ?ν σου ?κκλησ??? 3?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? Θεο? Πατρ?? ?μ?ν κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?. Philemon's Faith and Love4?Ε?χαριστ? τ? Θε? μου π?ντοτε μνε?αν σου ποιο?μενο? ?π? τ?ν προσευχ?ν μου, 5??κο?ων σου τ?ν ?γ?πην κα? τ?ν π?στιν ?ν ?χει? πρ?? τ?ν Κ?ριον ?ησο?ν κα? ε?? π?ντα? το?? ?γ?ου?, 6??πω? ? κοινων?α τ?? π?στε?? σου ?νεργ?? γ?νηται ?ν ?πιγν?σει παντ?? ?γαθο? το? ?ν ?μ?ν ε?? Χριστ?ν? 7?χαρ?ν γ?ρ πολλ?ν ?σχον κα? παρ?κλησιν ?π? τ? ?γ?π? σου, ?τι τ? σπλ?γχνα τ?ν ?γ?ων ?ναπ?παυται δι? σο?, ?δελφ?. Paul's Appeal for Onesimus8?Δι?, πολλ?ν ?ν Χριστ? παρρησ?αν ?χων ?πιτ?σσειν σοι τ? ?ν?κον, 9?δι? τ?ν ?γ?πην μ?λλον παρακαλ?, τοιο?το? ?ν ?? Πα?λο? πρεσβ?τη? νυν? δ? κα? δ?σμιο? Χριστο? ?ησο?, 10?Παρακαλ? σε περ? το? ?μο? τ?κνου, ?ν ?γ?ννησα ?ν το?? δεσμο??, ?ν?σιμον,a 11?τ?ν ποτ? σοι ?χρηστον νυν? δ? κα? σο? κα? ?μο? ε?χρηστον, 12??ν ?ν?πεμψ? σοι α?τ?ν, το?τ’ ?στιν τ? ?μ? σπλ?γχνα? 13??ν ?γ? ?βουλ?μην πρ?? ?μαυτ?ν κατ?χειν, ?να ?π?ρ σο? μοι διακον? ?ν το?? δεσμο?? το? ε?αγγελ?ου, 14?Χωρ?? δ? τ?? σ?? γν?μη? ο?δ?ν ?θ?λησα ποι?σαι, ?να μ? ?? κατ? ?ν?γκην τ? ?γαθ?ν σου ? ?λλ? κατ? ?κο?σιον. 15?τ?χα γ?ρ δι? το?το ?χωρ?σθη πρ?? ?ραν, ?να α??νιον α?τ?ν ?π?χ??, 16?ο?κ?τι ?? δο?λον ?λλ? ?π?ρ δο?λον, ?δελφ?ν ?γαπητ?ν, μ?λιστα ?μο?, π?σ? δ? μ?λλον σο? κα? ?ν σαρκ? κα? ?ν Κυρ??. 17?Ε? ο?ν με ?χει? κοινων?ν, προσλαβο? α?τ?ν ?? ?μ?. 18?ε? δ? τι ?δ?κησ?ν σε ? ?φε?λει, το?το ?μο? ?λλ?γα? 19??γ? Πα?λο? ?γραψα τ? ?μ? χειρ?, ?γ? ?ποτ?σω? ?να μ? λ?γω σοι ?τι κα? σεαυτ?ν μοι προσοφε?λει?. 20?Να?, ?δελφ?, ?γ? σου ?να?μην ?ν Κυρ??? ?ν?παυσ?ν μου τ? σπλ?γχνα ?ν Χριστ?. 21?Πεποιθ?? τ? ?πακο? σου ?γραψ? σοι, ε?δ?? ?τι κα? ?π?ρ ? λ?γω ποι?σει?. 22??μα δ? κα? ?το?μαζ? μοι ξεν?αν? ?λπ?ζω γ?ρ ?τι δι? τ?ν προσευχ?ν ?μ?ν χαρισθ?σομαι ?μ?ν. Additional Greetings23??σπ?ζετα? σε ?παφρ?? ? συναιχμ?λωτ?? μου ?ν Χριστ? ?ησο?, 24?Μ?ρκο?, ?ρ?σταρχο?, Δημ??, Λουκ??, ο? συνεργο? μου. 25?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? μετ? το? πνε?ματο? ?μ?ν.b a 10 Onesimus means useful (see verse 11) or beneficial (see verse 20)b 25 BYZ and TR include ?μ?ν.HebrewsHebrews 1The Supremacy of the Son(Colossians 1:15-23)1?Πολυμερ?? κα? πολυτρ?πω? π?λαι ? Θε?? λαλ?σα? το?? πατρ?σιν ?ν το?? προφ?ται? 2??π’ ?σχ?του τ?ν ?μερ?ν το?των ?λ?λησεν ?μ?ν ?ν Υ??, ?ν ?θηκεν κληρον?μον π?ντων, δι’ ο? κα? ?πο?ησεν το?? α??να?? 3??? ?ν ?πα?γασμα τ?? δ?ξη? κα? χαρακτ?ρ τ?? ?ποστ?σεω? α?το?, φ?ρων τε τ? π?ντα τ? ??ματι τ?? δυν?μεω? ?δι’? α?το?, καθαρισμ?ν τ?ν ?μαρτι?ν ποιησ?μενο? ?κ?θισεν ?ν δεξι? τ?? Μεγαλωσ?νη? ?ν ?ψηλο??, 4?τοσο?τ? κρε?ττων γεν?μενο? τ?ν ?γγ?λων ?σ? διαφορ?τερον παρ’ α?το?? κεκληρον?μηκεν ?νομα. 5?Τ?νι γ?ρ ε?π?ν ποτε τ?ν ?γγ?λων“Υ??? μου ε? σ?,?γ? σ?μερον γεγ?ννηκ? σε”a;Κα? π?λιν“?γ? ?σομαι α?τ? ε?? Πατ?ρα,κα? α?τ?? ?σται μοι ε?? Υ??ν”b; 6??ταν δ? π?λιν ε?σαγ?γ? τ?ν πρωτ?τοκον ε?? τ?ν ο?κουμ?νην, λ?γει“Κα? προσκυνησ?τωσαν α?τ? π?ντε? ?γγελοι Θεο?.”c 7?Κα? πρ?? μ?ν το?? ?γγ?λου? λ?γει“? ποι?ν το?? ?γγ?λου? α?το? πνε?ματα,κα? το?? λειτουργο?? α?το? πυρ?? φλ?γα?”d 8?Πρ?? δ? τ?ν Υ??ν“? θρ?νο? σου ? Θε?? ε?? τ?ν α??να το? α??νο?,κα? ? ??βδο? τ?? ε?θ?τητο? ??βδο? τ?? βασιλε?α? σου*. 9??γ?πησα? δικαιοσ?νην κα? ?μ?σησα? ?νομ?αν?δι? το?το?χρισ?ν σε, ? Θε??, ? Θε?? σου ?λαιον ?γαλλι?σεω?παρ? το?? μετ?χου? σου.”e 10?Κα?“Σ? κατ’ ?ρχ??, Κ?ριε, τ?ν γ?ν ?θεμελ?ωσα?,κα? ?ργα τ?ν χειρ?ν σο? ε?σιν ο? ο?ρανο?? 11?α?το? ?πολο?νται, σ? δ? διαμ?νει??κα? π?ντε? ?? ?μ?τιον παλαιωθ?σονται, 12?κα? ?σε? περιβ?λαιον ?λ?ξει? α?το??,?? ?μ?τιονf κα? ?λλαγ?σονται?σ? δ? ? α?τ?? ε?κα? τ? ?τη σου ο?κ ?κλε?ψουσιν.”g 13?Πρ?? τ?να δ? τ?ν ?γγ?λων ε?ρηκ?ν ποτε“Κ?θου ?κ δεξι?ν μου?ω? ?ν θ? το?? ?χθρο?? σου ?ποπ?διον τ?ν ποδ?ν σου”h; 14?Ο?χ? π?ντε? ε?σ?ν λειτουργικ? πνε?ματα ε?? διακον?αν ?ποστελλ?μενα δι? το?? μ?λλοντα? κληρονομε?ν σωτηρ?αν; a 5 Psalm 2:7b 5 2 Samuel 7:14; 1 Chronicles 17:13c 6 Deuteronomy 32:43d 7 Psalm 104:4e 8-9 Psalm 45:6,7f 12 BYZ and TR do not include ?? ?μ?τιονg 10-12 Psalm 102:25-27h 13 Psalm 110:1Hebrews 2Salvation Confirmed1?Δι? το?το δε? περισσοτ?ρω? προσ?χειν ?μ?? το?? ?κουσθε?σιν, μ?? ποτε παραρυ?μεν. 2?ε? γ?ρ ? δι’ ?γγ?λων λαληθε?? λ?γο? ?γ?νετο β?βαιο?, κα? π?σα παρ?βασι? κα? παρακο? ?λαβεν ?νδικον μισθαποδοσ?αν, 3?π?? ?με?? ?κφευξ?μεθα τηλικα?τη? ?μελ?σαντε? σωτηρ?α?; ?τι? ?ρχ?ν λαβο?σα λαλε?σθαι δι? το? Κυρ?ου, ?π? τ?ν ?κουσ?ντων ε?? ?μ?? ?βεβαι?θη, 4?συνεπιμαρτυρο?ντο? το? Θεο? σημε?οι? τε κα? τ?ρασιν κα? ποικ?λαι? δυν?μεσιν κα? Πνε?ματο? ?γ?ου μερισμο?? κατ? τ?ν α?το? θ?λησιν. Jesus Like His Brothers5?Ο? γ?ρ ?γγ?λοι? ?π?ταξεν τ?ν ο?κουμ?νην τ?ν μ?λλουσαν, περ? ?? λαλο?μεν. 6?διεμαρτ?ρατο δ? πο? τι? λ?γων“Τ? ?στιν ?νθρωπο? ?τι μιμν?σκ? α?το?;? υ??? ?νθρ?που ?τι ?πισκ?πτ? α?τ?ν; 7??λ?ττωσα?a α?τ?ν βραχ? τι παρ’ ?γγ?λου?,δ?ξ? κα? τιμ? ?στεφ?νωσα? α?τ?ν,b 8?π?ντα ?π?ταξα? ?ποκ?τω τ?ν ποδ?ν α?το?.c?ν τ? γ?ρ ?ποτ?ξαι α?τ? τ? π?ντα ο?δ?ν ?φ?κεν α?τ? ?νυπ?τακτον. ν?ν δ? ο?πω ?ρ?μεν α?τ? τ? π?ντα ?ποτεταγμ?να? 9?τ?ν δ? βραχ? τι παρ’ ?γγ?λου? ?λαττωμ?νον βλ?πομεν ?ησο?ν δι? τ? π?θημα το? θαν?του δ?ξ? κα? τιμ? ?στεφανωμ?νον, ?πω? χ?ριτι Θεο? ?π?ρ παντ?? γε?σηται θαν?του. 10??πρεπεν γ?ρ α?τ?, δι’ ?ν τ? π?ντα κα? δι’ ο? τ? π?ντα, πολλο?? υ?ο?? ε?? δ?ξαν ?γαγ?ντα τ?ν ?ρχηγ?ν τ?? σωτηρ?α? α?τ?ν δι? παθημ?των τελει?σαι. 11?? τε γ?ρ ?γι?ζων κα? ο? ?γιαζ?μενοι ?ξ ?ν?? π?ντε?? δι’ ?ν α?τ?αν ο?κ ?παισχ?νεται ?δελφο?? α?το?? καλε?ν, 12?λ?γων“?παγγελ? τ? ?νομ? σου το?? ?δελφο?? μου,?ν μ?σ? ?κκλησ?α? ?μν?σω σε?”d 13?Κα? π?λιν“?γ? ?σομαι πεποιθ?? ?π’ α?τ??”eΚα? π?λιν“?δο? ?γ? κα? τ? παιδ?α ? μοι ?δωκεν ? Θε??.”f 14??πε? ο?ν τ? παιδ?α κεκοιν?νηκεν α?ματο? κα? σαρκ??, κα? α?τ?? παραπλησ?ω? μετ?σχεν τ?ν α?τ?ν, ?να δι? το? θαν?του καταργ?σ? τ?ν τ? κρ?το? ?χοντα το? θαν?του, το?τ’ ?στιν τ?ν δι?βολον, 15?κα? ?παλλ?ξ? το?του?, ?σοι φ?β? θαν?του δι? παντ?? το? ζ?ν ?νοχοι ?σαν δουλε?α?. 16?Ο? γ?ρ δ?? που ?γγ?λων ?πιλαμβ?νεται, ?λλ? σπ?ρματο? ?βρα?μ ?πιλαμβ?νεται. 17??θεν ?φειλεν κατ? π?ντα το?? ?δελφο?? ?μοιωθ?ναι, ?να ?λε?μων γ?νηται κα? πιστ?? ?ρχιερε?? τ? πρ?? τ?ν Θε?ν, ε?? τ? ?λ?σκεσθαι τ?? ?μαρτ?α? το? λαο?. 18??ν ? γ?ρ π?πονθεν α?τ?? πειρασθε??, δ?ναται το?? πειραζομ?νοι? βοηθ?σαι. a 7 Or a little while lower; also in verse 9b 7 WH and TR include κα? κατ?στησα? α?τ?ν ?π? τ? ?ργα τ?ν χειρ?ν σουc 6-8 Psalm 8:4-6d 12 Psalm 22:22e 13 Isaiah 8:17f 13 Isaiah 8:18Hebrews 3Jesus Our Apostle and High Priest1??θεν, ?δελφο? ?γιοι, κλ?σεω? ?πουραν?ου μ?τοχοι, κατανο?σατε τ?ν ?π?στολον κα? ?ρχιερ?α τ?? ?μολογ?α? ?μ?ν ?ησο?ν, 2?πιστ?ν ?ντα τ? ποι?σαντι α?τ?ν, ?? κα? Μω?σ?? ?ν ?λ? τ? ο?κ? α?το?. 3?Πλε?ονο? γ?ρ ο?το? δ?ξη? παρ? Μω?σ?ν ?ξ?ωται καθ’ ?σον πλε?ονα τιμ?ν ?χει το? ο?κου ? κατασκευ?σα? α?τ?ν. 4?π?? γ?ρ ο?κο? κατασκευ?ζεται ?π? τινο?, ? δ? π?ντα κατασκευ?σα? Θε??. 5?Κα? Μω?σ?? μ?ν πιστ?? ?ν ?λ? τ? ο?κ? α?το? ?? θερ?πωνa ε?? μαρτ?ριον τ?ν λαληθησομ?νων, 6?Χριστ?? δ? ?? υ??? ?π? τ?ν ο?κον α?το?? ο? ο?κ?? ?σμεν ?με??, ??ν τ?ν παρρησ?αν κα? τ? κα?χημα τ?? ?λπ?δο? κατ?σχωμεν.b Do Not Harden Your Hearts7?Δι?, καθ?? λ?γει τ? Πνε?μα τ? ?γιον“Σ?μερον ??ν τ?? φων?? α?το? ?κο?σητε, 8?μ? σκληρ?νητε τ?? καρδ?α? ?μ?ν?? ?ν τ? παραπικρασμ?κατ? τ?ν ?μ?ραν το? πειρασμο? ?ν τ? ?ρ?μ?, 9?ο? ?πε?ρασαν ο? πατ?ρε? ?μ?ν ?ν δοκιμασ??κα? ε?δον τ? ?ργα μου τεσσερ?κοντα ?τη. 10?δι? προσ?χθισα τ? γενε? τα?τ?κα? ε?πον‘?ε? πλαν?νται τ? καρδ??? α?το?δ? ο?κ ?γνωσαν τ?? ?δο?? μου,’ 11??? ?μοσα ?ν τ? ?ργ? μου‘Ε? ε?σελε?σονται ε?? τ?ν κατ?παυσ?ν μου.’”c The Peril of Unbelief12?Βλ?πετε, ?δελφο?, μ?? ποτε ?σται ?ν τινι ?μ?ν καρδ?α πονηρ? ?πιστ?α? ?ν τ? ?ποστ?ναι ?π? Θεο? ζ?ντο?, 13??λλ? παρακαλε?τε ?αυτο?? καθ’ ?κ?στην ?μ?ραν, ?χρι? ο? τ? Σ?μερον καλε?ται, ?να μ? σκληρυνθ? τι? ?ξ ?μ?ν ?π?τ? τ?? ?μαρτ?α?? 14?Μ?τοχοι γ?ρ το? Χριστο? γεγ?ναμεν, ??νπερ τ?ν ?ρχ?ν τ?? ?ποστ?σεω? μ?χρι τ?λου? βεβα?αν κατ?σχωμεν. 15??ν τ? λ?γεσθαι“Σ?μερον ??ν τ?? φων?? α?το? ?κο?σητε,Μ? σκληρ?νητε τ?? καρδ?α? ?μ?ν?? ?ν τ? παραπικρασμ?.”d 16?Τ?νε? γ?ρ ?κο?σαντε? παρεπ?κραναν; ?λλ’ ο? π?ντε? ο? ?ξελθ?ντε? ?ξ Α?γ?πτου δι? Μω?σ?ω?; 17?τ?σιν δ? προσ?χθισεν τεσσερ?κοντα ?τη; ο?χ? το?? ?μαρτ?σασιν, ?ν τ? κ?λα ?πεσεν ?ν τ? ?ρ?μ?; 18?τ?σιν δ? ?μοσεν μ? ε?σελε?σεσθαι ε?? τ?ν κατ?παυσιν α?το? ε? μ? το?? ?πειθ?σασιν; 19?κα? βλ?πομεν ?τι ο?κ ?δυν?θησαν ε?σελθε?ν δι’ ?πιστ?αν. a 5 Numbers 12:7b 6 NE, WH, BYZ, and TR include μ?χρι τ?λου? βεβα?ανc 7-11 Psalm 95:7-11d 15 Psalm 95:7,8Hebrews 4The Sabbath Rest(Genesis 2:1-3; Exodus 16:22-36)1?Φοβηθ?μεν ο?ν μ?? ποτε καταλειπομ?νη? ?παγγελ?α? ε?σελθε?ν ε?? τ?ν κατ?παυσιν α?το? δοκ? τι? ?ξ ?μ?ν ?στερηκ?ναι. 2?κα? γ?ρ ?σμεν ε?ηγγελισμ?νοι καθ?περ κ?κε?νοι? ?λλ’ ο?κ ?φ?λησεν ? λ?γο? τ?? ?κο?? ?κε?νου? μ? συγκεκερασμ?νου?* τ? π?στει το?? ?κο?σασιν. 3?Ε?σερχ?μεθα γ?ρ ε?? τ?ν κατ?παυσιν ο? πιστε?σαντε?, καθ?? ε?ρηκεν“?? ?μοσα ?ν τ? ?ργ? μου‘Ε? ε?σελε?σονται ε?? τ?ν κατ?παυσ?ν μου,’”aΚα?τοι τ?ν ?ργων ?π? καταβολ?? κ?σμου γενηθ?ντων. 4?ε?ρηκεν γ?ρ που περ? τ?? ?βδ?μη? ο?τω? “Κα? κατ?παυσεν ? Θε?? ?ν τ? ?μ?ρ? τ? ?βδ?μ? ?π? π?ντων τ?ν ?ργων α?το??”b 5?κα? ?ν το?τ? π?λιν “Ε? ε?σελε?σονται ε?? τ?ν κατ?παυσ?ν μου.” 6??πε? ο?ν ?πολε?πεται τιν?? ε?σελθε?ν ε?? α?τ?ν, κα? ο? πρ?τερον ε?αγγελισθ?ντε? ο?κ ε?σ?λθον δι’ ?πε?θειαν, 7?π?λιν τιν? ?ρ?ζει ?μ?ραν, “Σ?μερον,” ?ν Δαυ?δ λ?γων μετ? τοσο?τον χρ?νον, καθ?? προε?ρηται “Σ?μερον ??ν τ?? φων?? α?το? ?κο?σητε, μ? σκληρ?νητε τ?? καρδ?α? ?μ?ν.”c 8?Ε? γ?ρ α?το?? ?ησο?? κατ?παυσεν, ο?κ ?ν περ? ?λλη? ?λ?λει μετ? τα?τα ?μ?ρα?. 9??ρα ?πολε?πεται σαββατισμ?? τ? λα? το? Θεο?. 10?? γ?ρ ε?σελθ?ν ε?? τ?ν κατ?παυσιν α?το? κα? α?τ?? κατ?παυσεν ?π? τ?ν ?ργων α?το?, ?σπερ ?π? τ?ν ?δ?ων ? Θε??. 11?Σπουδ?σωμεν ο?ν ε?σελθε?ν ε?? ?κε?νην τ?ν κατ?παυσιν, ?να μ? ?ν τ? α?τ? τι? ?ποδε?γματι π?σ? τ?? ?πειθε?α?. God's Word is Living and Active12?Ζ?ν γ?ρ ? λ?γο? το? Θεο? κα? ?νεργ?? κα? τομ?τερο? ?π?ρ π?σαν μ?χαιραν δ?στομον κα? δι?κνο?μενο? ?χρι μερισμο? ψυχ?? κα? πνε?ματο?, ?ρμ?ν τε κα? μυελ?ν, κα? κριτικ?? ?νθυμ?σεων κα? ?ννοι?ν καρδ?α?? 13?κα? ο?κ ?στιν κτ?σι? ?φαν?? ?ν?πιον α?το?, π?ντα δ? γυμν? κα? τετραχηλισμ?να το?? ?φθαλμο?? α?το?, πρ?? ?ν ?μ?ν ? λ?γο?. Jesus the Great High Priest14??χοντε? ο?ν ?ρχιερ?α μ?γαν διεληλυθ?τα το?? ο?ρανο??, ?ησο?ν τ?ν Υ??ν το? Θεο?, κρατ?μεν τ?? ?μολογ?α?. 15?ο? γ?ρ ?χομεν ?ρχιερ?α μ? δυν?μενον συμπαθ?σαι τα?? ?σθενε?αι? ?μ?ν, πεπειρασμ?νον δ? κατ? π?ντα καθ’ ?μοι?τητα χωρ?? ?μαρτ?α?. 16?προσερχ?μεθα ο?ν μετ? παρρησ?α? τ? θρ?ν? τ?? χ?ριτο?, ?να λ?βωμεν ?λεο? κα? χ?ριν ε?ρωμεν ε?? ε?καιρον βο?θειαν. a 3 Psalm 95:11; also in verse 5b 4 Genesis 2:2c 7 Psalm 95:7,8Hebrews 5The Perfect High Priest(Psalm 110:1-7)1?Π?? γ?ρ ?ρχιερε?? ?ξ ?νθρ?πων λαμβαν?μενο? ?π?ρ ?νθρ?πων καθ?σταται τ? πρ?? τ?ν Θε?ν, ?να προσφ?ρ? δ?ρ? τε κα? θυσ?α? ?π?ρ ?μαρτι?ν, 2?μετριοπαθε?ν δυν?μενο? το?? ?γνοο?σιν κα? πλανωμ?νοι?, ?πε? κα? α?τ?? περ?κειται ?σθ?νειαν, 3?κα? δι’ α?τ?ν ?φε?λει, καθ?? περ? το? λαο?, ο?τω? κα? περ? α?το?* προσφ?ρειν περ? ?μαρτι?ν. 4?Κα? ο?χ ?αυτ? τι? λαμβ?νει τ?ν τιμ?ν, ?λλ? καλο?μενο? ?π? το? Θεο?, καθ?σπερ κα? ?αρ?ν. 5?Ο?τω? κα? ? Χριστ?? ο?χ ?αυτ?ν ?δ?ξασεν γενηθ?ναι ?ρχιερ?α, ?λλ’ ? λαλ?σα? πρ?? α?τ?ν“Υ??? μου ε? σ?,?γ? σ?μερον γεγ?ννηκ? σε?”a 6?Καθ?? κα? ?ν ?τ?ρ? λ?γει“Σ? ?ερε?? ε?? τ?ν α??νακατ? τ?ν τ?ξιν Μελχισ?δεκ.”b 7??? ?ν τα?? ?μ?ραι? τ?? σαρκ?? α?το? δε?σει? τε κα? ?κετηρ?α? πρ?? τ?ν δυν?μενον σ?ζειν α?τ?ν ?κ θαν?του μετ? κραυγ?? ?σχυρ?? κα? δακρ?ων προσεν?γκα? κα? ε?σακουσθε?? ?π? τ?? ε?λαβε?α?, 8?κα?περ ?ν Υ???, ?μαθεν ?φ’ ?ν ?παθεν τ?ν ?πακο?ν, 9?κα? τελειωθε?? ?γ?νετο π?σιν το?? ?πακο?ουσιν α?τ? α?τιο? σωτηρ?α? α?ων?ου, 10?προσαγορευθε?? ?π? το? Θεο? ?ρχιερε?? κατ? τ?ν τ?ξιν Μελχισ?δεκ. Warning against Drifting Away11?Περ? ο? πολ?? ?μ?ν ? λ?γο? κα? δυσερμ?νευτο? λ?γειν, ?πε? νωθρο? γεγ?νατε τα?? ?κοα??. 12?κα? γ?ρ ?φε?λοντε? ε?ναι διδ?σκαλοι δι? τ?ν χρ?νον, π?λιν χρε?αν ?χετε το? διδ?σκειν ?μ?? τινα τ? στοιχε?α τ?? ?ρχ?? τ?ν λογ?ων το? Θεο?, κα? γεγ?νατε χρε?αν ?χοντε? γ?λακτο?, [κα?] ο? στερε?? τροφ??. 13?π?? γ?ρ ? μετ?χων γ?λακτο? ?πειρο? λ?γου δικαιοσ?νη?, ν?πιο? γ?ρ ?στιν? 14?τελε?ων δ? ?στιν ? στερε? τροφ?, τ?ν δι? τ?ν ?ξιν τ? α?σθητ?ρια γεγυμνασμ?να ?χ?ντων πρ?? δι?κρισιν καλο? τε κα? κακο?. a 5 Psalm 2:7b 6 Psalm 110:4Hebrews 6A Call to Maturity1?Δι? ?φ?ντε? τ?ν τ?? ?ρχ?? το? Χριστο? λ?γον ?π? τ?ν τελει?τητα φερ?μεθα, μ? π?λιν θεμ?λιον καταβαλλ?μενοι μετανο?α? ?π? νεκρ?ν ?ργων,a κα? π?στεω? ?π? Θε?ν, 2?βαπτισμ?νb διδαχ?ν, ?πιθ?σε?? τε χειρ?ν, ?ναστ?σε?? ?τε? νεκρ?ν, κα? κρ?ματο? α?ων?ου. 3?κα? το?το ποι?σομεν, ??νπερ ?πιτρ?π? ? Θε??. 4??δ?νατον γ?ρ το?? ?παξ φωτισθ?ντα? γευσαμ?νου? τε τ?? δωρε?? τ?? ?πουραν?ου κα? μετ?χου? γενηθ?ντα? Πνε?ματο? ?γ?ου 5?κα? καλ?ν γευσαμ?νου? Θεο? ??μα δυν?μει? τε μ?λλοντο? α??νο?, 6?κα? παραπεσ?ντα?, π?λιν ?νακαιν?ζειν ε?? μετ?νοιαν, ?νασταυρο?ντα? ?αυτο?? τ?ν Υ??ν το? Θεο? κα? παραδειγματ?ζοντα?. 7?Γ? γ?ρ ? πιο?σα τ?ν ?π’ α?τ?? ?ρχ?μενον πολλ?κι? ?ετ?ν, κα? τ?κτουσα βοτ?νην ε?θετον ?κε?νοι? δι’ ο?? κα? γεωργε?ται, μεταλαμβ?νει ε?λογ?α? ?π? το? Θεο?? 8??κφ?ρουσα δ? ?κ?νθα? κα? τριβ?λου? ?δ?κιμο? κα? κατ?ρα? ?γγ??, ?? τ? τ?λο? ε?? κα?σιν. 9?Πεπε?σμεθα δ? περ? ?μ?ν, ?γαπητο?, τ? κρε?σσονα κα? ?χ?μενα σωτηρ?α?, ε? κα? ο?τω? λαλο?μεν. 10?ο? γ?ρ ?δικο? ? Θε?? ?πιλαθ?σθαι το? ?ργου ?μ?ν κα? τ?? ?γ?πη? ?? ?νεδε?ξασθε ε?? τ? ?νομα α?το?, διακον?σαντε? το?? ?γ?οι? κα? διακονο?ντε?. 11??πιθυμο?μεν δ? ?καστον ?μ?ν τ?ν α?τ?ν ?νδε?κνυσθαι σπουδ?ν πρ?? τ?ν πληροφορ?αν τ?? ?λπ?δο? ?χρι τ?λου?, 12??να μ? νωθρο? γ?νησθε, μιμητα? δ? τ?ν δι? π?στεω? κα? μακροθυμ?α? κληρονομο?ντων τ?? ?παγγελ?α?. God's Unchangeable Promise13?Τ? γ?ρ ?βρα?μ ?παγγειλ?μενο? ? Θε??, ?πε? κατ’ ο?δεν?? ε?χεν με?ζονο? ?μ?σαι, ?μοσεν καθ’ ?αυτο?, 14?λ?γων “Ε? μ?ν ε?λογ?ν ε?λογ?σω σε κα? πληθ?νων πληθυν? σε?”c 15?κα? ο?τω? μακροθυμ?σα? ?π?τυχεν τ?? ?παγγελ?α?. 16??νθρωποι γ?ρ κατ? το? με?ζονο? ?μν?ουσιν, κα? π?ση? α?το?? ?ντιλογ?α? π?ρα? ε?? βεβα?ωσιν ? ?ρκο?? 17??ν ? περισσ?τερον βουλ?μενο? ? Θε?? ?πιδε?ξαι το?? κληρον?μοι? τ?? ?παγγελ?α? τ? ?μετ?θετον τ?? βουλ?? α?το? ?μεσ?τευσεν ?ρκ?, 18??να δι? δ?ο πραγμ?των ?μεταθ?των, ?ν ο?? ?δ?νατον ψε?σασθαι [τ?ν] Θε?ν, ?σχυρ?ν παρ?κλησιν ?χωμεν ο? καταφυγ?ντε? κρατ?σαι τ?? προκειμ?νη? ?λπ?δο?? 19??ν ?? ?γκυραν ?χομεν τ?? ψυχ?? ?σφαλ? τε κα? βεβα?αν κα? ε?σερχομ?νην ε?? τ? ?σ?τερον το? καταπετ?σματο?, 20??που πρ?δρομο? ?π?ρ ?μ?ν ε?σ?λθεν ?ησο??, κατ? τ?ν τ?ξιν Μελχισ?δεκ ?ρχιερε?? γεν?μενο? ε?? τ?ν α??να. a 1 Or from pointless ritualsb 2 Or cleansing ritesc 14 Genesis 22:17Hebrews 7Melchizedek and Abraham(Genesis 14:17-24)1?Ο?το? γ?ρ ? Μελχισ?δεκ, βασιλε?? Σαλ?μ, ?ερε?? το? Θεο? το? ?ψ?στου, ? συναντ?σα? ?βρα?μ ?ποστρ?φοντι ?π? τ?? κοπ?? τ?ν βασιλ?ων κα? ε?λογ?σα? α?τ?ν, 2?? κα? δεκ?την ?π? π?ντων ?μ?ρισεν ?βρα?μ, πρ?τον μ?ν ?ρμηνευ?μενο? “Βασιλε?? δικαιοσ?νη?,” ?πειτα δ? κα? “Βασιλε?? Σαλ?μ,” ? ?στιν “Βασιλε?? ε?ρ?νη?,” 3??π?τωρ, ?μ?τωρ, ?γενεαλ?γητο?, μ?τε ?ρχ?ν ?μερ?ν μ?τε ζω?? τ?λο? ?χων, ?φωμοιωμ?νο? δ? τ? Υ?? το? Θεο?, μ?νει ?ερε?? ε?? τ? διηνεκ??. 4?Θεωρε?τε δ? πηλ?κο? ο?το? ? [κα?] δεκ?την ?βρα?μ ?δωκεν ?κ τ?ν ?κροθιν?ων ? πατρι?ρχη?. 5?κα? ο? μ?ν ?κ τ?ν υ??ν Λευ? τ?ν ?ερατε?αν λαμβ?νοντε? ?ντολ?ν ?χουσιν ?ποδεκατο?ν τ?ν λα?ν κατ? τ?ν ν?μον, το?τ’ ?στιν το?? ?δελφο?? α?τ?ν, κα?περ ?ξεληλυθ?τα? ?κ τ?? ?σφ?ο? ?βρα?μ? 6?? δ? μ? γενεαλογο?μενο? ?ξ α?τ?ν δεδεκ?τωκεν ?βρα?μ, κα? τ?ν ?χοντα τ?? ?παγγελ?α? ε?λ?γηκεν. 7?χωρ?? δ? π?ση? ?ντιλογ?α? τ? ?λαττον ?π? το? κρε?ττονο? ε?λογε?ται. 8?Κα? ?δε μ?ν δεκ?τα? ?ποθν?σκοντε? ?νθρωποι λαμβ?νουσιν, ?κε? δ? μαρτυρο?μενο? ?τι ζ?. 9?κα? ?? ?πο? ε?πε?ν, δι’ ?βρα?μ κα? Λευ? ? δεκ?τα? λαμβ?νων δεδεκ?τωται? 10??τι γ?ρ ?ν τ? ?σφ?? το? πατρ?? ?ν ?τε συν?ντησεν α?τ? Μελχισ?δεκ. A Superior Priesthood11?Ε? μ?ν ο?ν τελε?ωσι? δι? τ?? Λευιτικ?? ?ερωσ?νη? ?ν, ? λα?? γ?ρ ?π’ α?τ?? νενομοθ?τηται, τ?? ?τι χρε?α κατ? τ?ν τ?ξιν Μελχισ?δεκ ?τερον ?ν?στασθαι ?ερ?α κα? ο? κατ? τ?ν τ?ξιν ?αρ?ν λ?γεσθαι; 12?μετατιθεμ?νη? γ?ρ τ?? ?ερωσ?νη? ?ξ ?ν?γκη? κα? ν?μου μετ?θεσι? γ?νεται. 13??φ’ ?ν γ?ρ λ?γεται τα?τα, φυλ?? ?τ?ρα? μετ?σχηκεν, ?φ’ ?? ο?δε?? προσ?σχηκεν τ? θυσιαστηρ??? 14?πρ?δηλον γ?ρ ?τι ?ξ ?ο?δα ?νατ?ταλκεν ? Κ?ριο? ?μ?ν, ε?? ?ν φυλ?ν περ? ?ερ?ων ο?δ?ν Μω?σ?? ?λ?λησεν. 15?Κα? περισσ?τερον ?τι κατ?δηλ?ν ?στιν, ε? κατ? τ?ν ?μοι?τητα Μελχισ?δεκ ?ν?σταται ?ερε?? ?τερο?, 16??? ο? κατ? ν?μον ?ντολ?? σαρκ?νη? γ?γονεν ?λλ? κατ? δ?ναμιν ζω?? ?καταλ?του. 17?μαρτυρε?ται γ?ρ ?τι“Σ? ?ερε?? ε?? τ?ν α??νακατ? τ?ν τ?ξιν Μελχισ?δεκ.”a 18??θ?τησι? μ?ν γ?ρ γ?νεται προαγο?ση? ?ντολ?? δι? τ? α?τ?? ?σθεν?? κα? ?νωφελ??, 19?ο?δ?ν γ?ρ ?τελε?ωσεν ? ν?μο?, ?πεισαγωγ? δ? κρε?ττονο? ?λπ?δο?, δι’ ?? ?γγ?ζομεν τ? Θε?. 20?Κα? καθ’ ?σον ο? χωρ?? ?ρκωμοσ?α?,—ο? μ?ν γ?ρ χωρ?? ?ρκωμοσ?α? ε?σ?ν ?ερε?? γεγον?τε?, 21?? δ? μετ? ?ρκωμοσ?α? δι? το? λ?γοντο? πρ?? α?τ?ν“?μοσεν Κ?ριο?, κα? ο? μεταμεληθ?σεται‘Σ? ?ερε?? ε?? τ?ν α??να?—’”b 22?Κατ? τοσο?το κα? κρε?ττονο? διαθ?κη? γ?γονεν ?γγυο? ?ησο??. 23?Κα? ο? μ?ν πλε?ον?? ε?σιν γεγον?τε? ?ερε?? δι? τ? θαν?τ? κωλ?εσθαι παραμ?νειν? 24?? δ? δι? τ? μ?νειν α?τ?ν ε?? τ?ν α??να ?παρ?βατον ?χει τ?ν ?ερωσ?νην? 25??θεν κα? σ?ζειν ε?? τ? παντελ??c δ?ναται το?? προσερχομ?νου? δι’ α?το? τ? Θε?, π?ντοτε ζ?ν ε?? τ? ?ντυγχ?νειν ?π?ρ α?τ?ν. 26?Τοιο?το? γ?ρ ?μ?ν κα? ?πρεπεν ?ρχιερε??, ?σιο?, ?κακο?, ?μ?αντο?, κεχωρισμ?νο? ?π? τ?ν ?μαρτωλ?ν, κα? ?ψηλ?τερο? τ?ν ο?ραν?ν γεν?μενο?? 27??? ο?κ ?χει καθ’ ?μ?ραν ?ν?γκην, ?σπερ ο? ?ρχιερε??, πρ?τερον ?π?ρ τ?ν ?δ?ων ?μαρτι?ν θυσ?α? ?ναφ?ρειν, ?πειτα τ?ν το? λαο?? το?το γ?ρ ?πο?ησεν ?φ?παξ ?αυτ?ν ?νεν?γκα?. 28?? ν?μο? γ?ρ ?νθρ?που? καθ?στησιν ?ρχιερε?? ?χοντα? ?σθ?νειαν, ? λ?γο? δ? τ?? ?ρκωμοσ?α? τ?? μετ? τ?ν ν?μον Υ??ν ε?? τ?ν α??να τετελειωμ?νον. a 17 Psalm 110:4b 21 Psalm 110:4c 25 Or foreverHebrews 8Christ's Eternal Priesthood1?Κεφ?λαιον δ? ?π? το?? λεγομ?νοι?, τοιο?τον ?χομεν ?ρχιερ?α, ?? ?κ?θισεν ?ν δεξι? το? θρ?νου τ?? Μεγαλωσ?νη? ?ν το?? ο?ρανο??, 2?τ?ν ?γ?ων λειτουργ?? κα? τ?? σκην?? τ?? ?ληθιν??, ?ν ?πηξεν ? Κ?ριο?, ο?κ ?νθρωπο?. 3?Π?? γ?ρ ?ρχιερε?? ε?? τ? προσφ?ρειν δ?ρ? τε κα? θυσ?α? καθ?σταται? ?θεν ?ναγκα?ον ?χειν τι κα? το?τον ? προσεν?γκ?. 4?ε? μ?ν ο?ν ?ν ?π? γ??, ο?δ’ ?ν ?ν ?ερε??, ?ντων τ?ν προσφερ?ντων κατ? ν?μον τ? δ?ρα? 5?ο?τινε? ?ποδε?γματι κα? σκι? λατρε?ουσιν τ?ν ?πουραν?ων, καθ?? κεχρημ?τισται Μω?σ?? μ?λλων ?πιτελε?ν τ?ν σκην?ν. “?ρα” γ?ρ φησ?ν, “Ποι?σει? π?ντα κατ? τ?ν τ?πον τ?ν δειχθ?ντα σοι ?ν τ? ?ρει?”a The New Covenant6?Νυν?* δ? διαφορωτ?ρα? τ?τυχεν λειτουργ?α?, ?σ? κα? κρε?ττον?? ?στιν διαθ?κη? μεσ?τη?, ?τι? ?π? κρε?ττοσιν ?παγγελ?αι? νενομοθ?τηται. 7?ε? γ?ρ ? πρ?τη ?κε?νη ?ν ?μεμπτο?, ο?κ ?ν δευτ?ρα? ?ζητε?το τ?πο?. 8?μεμφ?μενο? γ?ρ α?το?? λ?γει“?δο? ?μ?ραι ?ρχονται, λ?γει Κ?ριο?,κα? συντελ?σω?π? τ?ν ο?κον ?σρα?λκα? ?π? τ?ν ο?κον ?ο?δα διαθ?κην καιν?ν, 9?ο? κατ? τ?ν διαθ?κην ?ν ?πο?ησα το?? πατρ?σιν α?τ?ν?ν ?μ?ρ? ?πιλαβομ?νου μου τ?? χειρ?? α?τ?ν?ξαγαγε?ν α?το?? ?κ γ?? Α?γ?πτου,?τι α?το? ο?κ ?ν?μειναν ?ν τ? διαθ?κ? μου,κ?γ? ?μ?λησα α?τ?ν, λ?γει Κ?ριο?. 10??τι α?τη ? διαθ?κη ?ν διαθ?σομαι τ? ο?κ? ?σρα?λμετ? τ?? ?μ?ρα? ?κε?να?, λ?γει Κ?ριο?,διδο?? ν?μου? μου ε?? τ?ν δι?νοιαν α?τ?ν,κα? ?π? καρδ?α? α?τ?ν ?πιγρ?ψω α?το??,κα? ?σομαι α?το?? ε?? Θε?νκα? α?το? ?σοντα? μοι ε?? λα?ν. 11?κα? ο? μ? διδ?ξωσιν ?καστο? τ?ν πολ?την α?το? κα? ?καστο? τ?ν ?δελφ?ν α?το?,λ?γων ‘Γν?θι τ?ν Κ?ριον,’?τι π?ντε? ε?δ?σουσ?ν με?π? μικρο? ?ω? μεγ?λου α?τ?ν. 12??τι ?λεω? ?σομαι τα?? ?δικ?αι? α?τ?ν,κα? τ?ν ?μαρτι?ν α?τ?ν ο? μ? μνησθ? ?τι.b 13??ν τ? λ?γειν “Καιν?ν” πεπαλα?ωκεν τ?ν πρ?την? τ? δ? παλαιο?μενον κα? γηρ?σκον ?γγ?? ?φανισμο?. a 5 Exodus 25:40b 8-12 Jeremiah 31:31-34Hebrews 9The Earthly Tabernacle(Exodus 25:1-9; Exodus 40:1-33)1?Ε?χε μ?ν ο?ν κα? ? πρ?τη δικαι?ματα λατρε?α? τ? τε ?γιον κοσμικ?ν. 2?σκην? γ?ρ κατεσκευ?σθη ? πρ?τη, ?ν ? ? τε λυχν?α κα? ? τρ?πεζα κα? ? πρ?θεσι? τ?ν ?ρτων, ?τι? λ?γεται ?για? 3?μετ? δ? τ? δε?τερον καταπ?τασμα σκην? ? λεγομ?νη ?για ?γ?ων, 4?χρυσο?ν ?χουσα θυμιατ?ριον κα? τ?ν κιβωτ?ν τ?? διαθ?κη? περικεκαλυμμ?νην π?ντοθεν χρυσ??, ?ν ? στ?μνο? χρυσ? ?χουσα τ? μ?ννα κα? ? ??βδο? ?αρ?ν ? βλαστ?σασα κα? α? πλ?κε? τ?? διαθ?κη?, 5??περ?νω δ? α?τ?? Χερουβ?ν δ?ξη? κατασκι?ζοντα τ? ?λαστ?ριον? περ? ?ν ο?κ ?στιν ν?ν λ?γειν κατ? μ?ρο?. 6?Το?των δ? ο?τω? κατεσκευασμ?νων ε?? μ?ν τ?ν πρ?την σκην?ν δι? παντ?? ε?σ?ασιν ο? ?ερε?? τ?? λατρε?α? ?πιτελο?ντε?, 7?ε?? δ? τ?ν δευτ?ραν ?παξ το? ?νιαυτο? μ?νο? ? ?ρχιερε??, ο? χωρ?? α?ματο?, ? προσφ?ρει ?π?ρ ?αυτο? κα? τ?ν το? λαο? ?γνοημ?των, 8?Το?το δηλο?ντο? το? Πνε?ματο? το? ?γ?ου, μ?πω πεφανερ?σθαι τ?ν τ?ν ?γ?ων ?δ?ν ?τι τ?? πρ?τη? σκην?? ?χο?ση? στ?σιν, 9??τι? παραβολ? ε?? τ?ν καιρ?ν τ?ν ?νεστηκ?τα, καθ’ ?ν δ?ρ? τε κα? θυσ?αι προσφ?ρονται μ? δυν?μεναι κατ? συνε?δησιν τελει?σαι τ?ν λατρε?οντα, 10?μ?νον ?π? βρ?μασιν κα? π?μασιν κα? διαφ?ροι? βαπτισμο??, δικαι?ματα σαρκ?? μ?χρι καιρο? διορθ?σεω? ?πικε?μενα. Redemption through His Blood11?Χριστ?? δ? παραγεν?μενο? ?ρχιερε?? τ?ν γενομ?νωνa ?γαθ?ν, δι? τ?? με?ζονο? κα? τελειοτ?ρα? σκην?? ο? χειροποι?του, το?τ’ ?στιν ο? τα?τη? τ?? κτ?σεω?, 12?ο?δ? δι’ α?ματο? τρ?γων κα? μ?σχων, δι? δ? το? ?δ?ου α?ματο?, ε?σ?λθεν ?φ?παξ ε?? τ? ?για, α?ων?αν λ?τρωσιν ε?ρ?μενο?. 13?Ε? γ?ρ τ? α?μα τρ?γων κα? τα?ρων κα? σποδ?? δαμ?λεω? ?αντ?ζουσα το?? κεκοινωμ?νου? ?γι?ζει πρ?? τ?ν τ?? σαρκ?? καθαρ?τητα, 14?π?σ? μ?λλον τ? α?μα το? Χριστο?, ?? δι? Πνε?ματο? α?ων?ου ?αυτ?ν προσ?νεγκεν ?μωμον τ? Θε?, καθαριε? τ?ν συνε?δησιν ?μ?νb ?π? νεκρ?ν ?ργων ε?? τ? λατρε?ειν Θε? ζ?ντι. 15?Κα? δι? το?το διαθ?κη? καιν?? μεσ?τη? ?στ?ν, ?πω? θαν?του γενομ?νου ε?? ?πολ?τρωσιν τ?ν ?π? τ? πρ?τ? διαθ?κ? παραβ?σεων τ?ν ?παγγελ?αν λ?βωσιν ο? κεκλημ?νοι τ?? α?ων?ου κληρονομ?α?. 16??που γ?ρ διαθ?κη, θ?νατον ?ν?γκη φ?ρεσθαι το? διαθεμ?νου? 17?διαθ?κη γ?ρ ?π? νεκρο?? βεβα?α, ?πε? μ?? ποτε ?σχ?ει ?τε ζ? ? διαθ?μενο?. 18??θεν ο?δ? ? πρ?τη χωρ?? α?ματο? ?νκεκα?νισται. 19?λαληθε?ση? γ?ρ π?ση? ?ντολ?? κατ? τ?ν ν?μον ?π? Μω?σ?ω? παντ? τ? λα?, λαβ?ν τ? α?μα τ?ν μ?σχων κα? τ?ν τρ?γων μετ? ?δατο? κα? ?ρ?ου κοκκ?νου κα? ?σσ?που, α?τ? τε τ? βιβλ?ον κα? π?ντα τ?ν λα?ν ?ρ?ντισεν, 20?λ?γων “Το?το τ? α?μα τ?? διαθ?κη? ?? ?νετε?λατο πρ?? ?μ?? ? Θε??.”c 21?Κα? τ?ν σκην?ν δ? κα? π?ντα τ? σκε?η τ?? λειτουργ?α? τ? α?ματι ?μο?ω? ?ρ?ντισεν. 22?κα? σχεδ?ν ?ν α?ματι π?ντα καθαρ?ζεται κατ? τ?ν ν?μον, κα? χωρ?? α?ματεκχυσ?α? ο? γ?νεται ?φεσι?. 23??ν?γκη ο?ν τ? μ?ν ?ποδε?γματα τ?ν ?ν το?? ο?ρανο?? το?τοι? καθαρ?ζεσθαι, α?τ? δ? τ? ?πουρ?νια κρε?ττοσιν θυσ?αι? παρ? τα?τα?. 24?ο? γ?ρ ε?? χειροπο?ητα ε?σ?λθεν ?για Χριστ??, ?ντ?τυπα τ?ν ?ληθιν?ν, ?λλ’ ε?? α?τ?ν τ?ν ο?ραν?ν, ν?ν ?μφανισθ?ναι τ? προσ?π? το? Θεο? ?π?ρ ?μ?ν? 25?ο?δ’ ?να πολλ?κι? προσφ?ρ? ?αυτ?ν, ?σπερ ? ?ρχιερε?? ε?σ?ρχεται ε?? τ? ?για κατ’ ?νιαυτ?ν ?ν α?ματι ?λλοτρ??, 26??πε? ?δει α?τ?ν πολλ?κι? παθε?ν ?π? καταβολ?? κ?σμου? νυν? δ? ?παξ ?π? συντελε?? τ?ν α??νων ε?? ?θ?τησιν τ?? ?μαρτ?α? δι? τ?? θυσ?α? α?το? πεφαν?ρωται. 27?Κα? καθ’ ?σον ?π?κειται το?? ?νθρ?ποι? ?παξ ?ποθανε?ν, μετ? δ? το?το κρ?σι?, 28?ο?τω? κα? ? Χριστ??, ?παξ προσενεχθε?? ε?? τ? πολλ?ν ?νενεγκε?ν ?μαρτ?α?, ?κ δευτ?ρου χωρ?? ?μαρτ?α? ?φθ?σεται το?? α?τ?ν ?πεκδεχομ?νοι? ε?? σωτηρ?αν. a 11 BYZ and TR μελλ?ντωνb 14 BYZ and TR ?μ?νc 20 Exodus 24:8Hebrews 10Christ's Perfect Sacrifice(Psalm 147:1-20; Romans 3:1-8)1?Σκι?ν γ?ρ ?χων ? ν?μο? τ?ν μελλ?ντων ?γαθ?ν, ο?κ α?τ?ν τ?ν ε?κ?να τ?ν πραγμ?των, κατ’ ?νιαυτ?ν τα?? α?τα?? θυσ?αι? ?? προσφ?ρουσιν ε?? τ? διηνεκ?? ο?δ?ποτε δ?ναται το?? προσερχομ?νου? τελει?σαι? 2??πε? ο?κ ?ν ?πα?σαντο προσφερ?μεναι, δι? τ? μηδεμ?αν ?χειν ?τι συνε?δησιν ?μαρτι?ν το?? λατρε?οντα? ?παξ κεκαθαρισμ?νου?; 3??λλ’ ?ν α?τα?? ?ν?μνησι? ?μαρτι?ν κατ’ ?νιαυτ?ν? 4??δ?νατον γ?ρ α?μα τα?ρων κα? τρ?γων ?φαιρε?ν ?μαρτ?α?. 5?Δι? ε?σερχ?μενο? ε?? τ?ν κ?σμον λ?γει“Θυσ?αν κα? προσφορ?ν ο?κ ?θ?λησα?,Σ?μα δ? κατηρτ?σω μοι? 6??λοκαυτ?ματα κα? περ? ?μαρτ?α?Ο?κ ε?δ?κησα?. 7?Τ?τε ε?πον ‘?δο? ?κω,?ν κεφαλ?δι βιβλ?ου γ?γραπται περ? ?μο?,Το? ποι?σαι ? Θε??, τ? θ?λημ? σου.’”a 8??ν?τερον λ?γων ?τι “Θυσ?α? κα? προσφορ?? κα? ?λοκαυτ?ματα κα? περ? ?μαρτ?α? ο?κ ?θ?λησα? ο?δ? ε?δ?κησα?,” α?τινε? κατ? ν?μον προσφ?ρονται, 9?τ?τε ε?ρηκεν “?δο? ?κω το? ποι?σαι τ? θ?λημ? σου.” ?ναιρε? τ? πρ?τον ?να τ? δε?τερον στ?σ?. 10??ν ? θελ?ματι ?γιασμ?νοι ?σμ?ν δι? τ?? προσφορ?? το? σ?ματο? ?ησο? Χριστο? ?φ?παξ. 11?Κα? π?? μ?ν ?ερε?? ?στηκεν καθ’ ?μ?ραν λειτουργ?ν κα? τ?? α?τ?? πολλ?κι? προσφ?ρων θυσ?α?, α?τινε? ο?δ?ποτε δ?νανται περιελε?ν ?μαρτ?α?? 12?ο?το? δ? μ?αν ?π?ρ ?μαρτι?ν προσεν?γκα? θυσ?αν ε?? τ? διηνεκ?? ?κ?θισεν ?ν δεξι? το? Θεο?, 13?τ? λοιπ?ν ?κδεχ?μενο? ?ω? τεθ?σιν ο? ?χθρο? α?το? ?ποπ?διον τ?ν ποδ?ν α?το?. 14?μι? γ?ρ προσφορ? τετελε?ωκεν ε?? τ? διηνεκ?? το?? ?γιαζομ?νου?. 15?Μαρτυρε? δ? ?μ?ν κα? τ? Πνε?μα τ? ?γιον? μετ? γ?ρ τ? ε?ρηκ?ναι 16?“Α?τη ? διαθ?κη ?ν διαθ?σομαι πρ?? α?το??μετ? τ?? ?μ?ρα? ?κε?να?, λ?γει Κ?ριο??διδο?? ν?μου? μου ?π? καρδ?α? α?τ?ν,κα? ?π? τ?ν δι?νοιαν α?τ?ν ?πιγρ?ψω α?το??,”b 17?Κα?“Τ?ν ?μαρτι?ν α?τ?ν κα? τ?ν ?νομι?ν α?τ?νο? μ? μνησθ?σομαι ?τι.”c 18??που δ? ?φεσι? το?των, ο?κ?τι προσφορ? περ? ?μαρτ?α?. A Call to Persevere(Jude 1:17-23)19??χοντε? ο?ν, ?δελφο?, παρρησ?αν ε?? τ?ν ε?σοδον τ?ν ?γ?ων ?ν τ? α?ματι ?ησο?, 20??ν ?νεκα?νισεν ?μ?ν ?δ?ν πρ?σφατον κα? ζ?σαν δι? το? καταπετ?σματο?, το?τ’ ?στιν τ?? σαρκ?? α?το?, 21?κα? ?ερ?α μ?γαν ?π? τ?ν ο?κον το? Θεο?, 22?προσερχ?μεθα μετ? ?ληθιν?? καρδ?α? ?ν πληροφορ?? π?στεω?, ?εραντισμ?νοι τ?? καρδ?α? ?π? συνειδ?σεω? πονηρ?? κα? λελουσμ?νοι τ? σ?μα ?δατι καθαρ?? 23?Κατ?χωμεν τ?ν ?μολογ?αν τ?? ?λπ?δο? ?κλιν?, πιστ?? γ?ρ ? ?παγγειλ?μενο?, 24?κα? κατανο?μεν ?λλ?λου? ε?? παροξυσμ?ν ?γ?πη? κα? καλ?ν ?ργων, 25?μ? ?γκαταλε?ποντε? τ?ν ?πισυναγωγ?ν ?αυτ?ν, καθ?? ?θο? τισ?ν, ?λλ? παρακαλο?ντε?, κα? τοσο?τ? μ?λλον ?σ? βλ?πετε ?γγ?ζουσαν τ?ν ?μ?ραν. 26??κουσ?ω? γ?ρ ?μαρταν?ντων ?μ?ν μετ? τ? λαβε?ν τ?ν ?π?γνωσιν τ?? ?ληθε?α?, ο?κ?τι περ? ?μαρτι?ν ?πολε?πεται θυσ?α, 27?φοβερ? δ? τι? ?κδοχ? κρ?σεω? κα? πυρ?? ζ?λο? ?σθ?ειν μ?λλοντο? το?? ?πεναντ?ου?. 28??θετ?σα? τι? ν?μον Μω?σ?ω? χωρ?? ο?κτιρμ?ν ?π? δυσ?ν ? τρισ?ν μ?ρτυσιν ?ποθν?σκει? 29?π?σ? δοκε?τε χε?ρονο? ?ξιωθ?σεται τιμωρ?α? ? τ?ν Υ??ν το? Θεο? καταπατ?σα? κα? τ? α?μα τ?? διαθ?κη? κοιν?ν ?γησ?μενο? ?ν ? ?γι?σθη, κα? τ? Πνε?μα τ?? χ?ριτο? ?νυβρ?σα?. 30?Ο?δαμεν γ?ρ τ?ν ε?π?ντα “?μο? ?κδ?κησι?, ?γ? ?νταποδ?σω?”d κα? π?λιν “Κρινε? Κ?ριο? τ?ν λα?ν α?το?.”e 31?φοβερ?ν τ? ?μπεσε?ν ε?? χε?ρα? Θεο? ζ?ντο?. 32??ναμιμν?σκεσθε δ? τ?? πρ?τερον ?μ?ρα?, ?ν α?? φωτισθ?ντε? πολλ?ν ?θλησιν ?πεμε?νατε παθημ?των, 33?το?το μ?ν ?νειδισμο?? τε κα? θλ?ψεσιν θεατριζ?μενοι, το?το δ? κοινωνο? τ?ν ο?τω? ?ναστρεφομ?νων γενηθ?ντε?. 34?κα? γ?ρ το?? δεσμ?οι? συνεπαθ?σατε, κα? τ?ν ?ρπαγ?ν τ?ν ?παρχ?ντων ?μ?ν μετ? χαρ?? προσεδ?ξασθε, γιν?σκοντε? ?χειν ?αυτο?? κρε?ττονα* ?παρξιν κα? μ?νουσαν. 35?Μ? ?ποβ?λητε ο?ν τ?ν παρρησ?αν ?μ?ν, ?τι? ?χει μεγ?λην μισθαποδοσ?αν. 36??πομον?? γ?ρ ?χετε χρε?αν ?να τ? θ?λημα το? Θεο? ποι?σαντε? κομ?σησθε τ?ν ?παγγελ?αν. 37??τι γ?ρ“Μικρ?ν ?σον ?σον,? ?ρχ?μενο? ?ξει κα? ο? χρον?σει? 38??f δ? δ?και?? μου ?κ π?στεω? ζ?σεται,κα? ??ν ?ποστε?ληται,ο?κ ε?δοκε? ? ψυχ? μου ?ν α?τ?.”g 39??με?? δ? ο?κ ?σμ?ν ?ποστολ?? ε?? ?π?λειαν, ?λλ? π?στεω? ε?? περιπο?ησιν ψυχ??. a 5-7 Psalm 40:6-8b 16 Jeremiah 31:33c 17 Jeremiah 31:34d 30 Deuteronomy 32:35e 30 Deuteronomy 32:36; Psalm 135:14f 38 BYZ and TR ? δ? δ?καιο? g 38 Habakkuk 2:3,4Hebrews 11Faith and Assurance1??στιν δ? π?στι? ?λπιζομ?νων ?π?στασι?, πραγμ?των ?λεγχο? ο? βλεπομ?νων. 2??ν τα?τ? γ?ρ ?μαρτυρ?θησαν ο? πρεσβ?τεροι. 3?Π?στει νοο?μεν κατηρτ?σθαι το?? α??να? ??ματι Θεο?, ε?? τ? μ? ?κ φαινομ?νων τ? βλεπ?μενον γεγον?ναι. The Faith of Abel, Enoch, Noah4?Π?στει πλε?ονα θυσ?αν ?βελ παρ? Κ??ν προσ?νεγκεν τ? Θε?, δι’ ?? ?μαρτυρ?θη ε?ναι δ?καιο?, μαρτυρο?ντο? ?π? το?? δ?ροι? α?το? το? Θεο?, κα? δι’ α?τ?? ?ποθαν?ν ?τι λαλε?. 5?Π?στει ?ν?χ μετετ?θη το? μ? ?δε?ν θ?νατον, κα? ο?χ η?ρ?σκετο δι?τι μετ?θηκεν α?τ?ν ? Θε??.a πρ? γ?ρ τ?? μεταθ?σεω? μεμαρτ?ρηται ε?αρεστηκ?ναι τ? Θε?? 6?χωρ?? δ? π?στεω? ?δ?νατον ε?αρεστ?σαι? πιστε?σαι γ?ρ δε? τ?ν προσερχ?μενον τ? Θε?, ?τι ?στιν κα? το?? ?κζητο?σιν α?τ?ν μισθαποδ?τη? γ?νεται. 7?Π?στει χρηματισθε?? Ν?ε περ? τ?ν μηδ?πω βλεπομ?νων, ε?λαβηθε?? κατεσκε?ασεν κιβωτ?ν ε?? σωτηρ?αν το? ο?κου α?το?, δι’ ?? κατ?κρινεν τ?ν κ?σμον, κα? τ?? κατ? π?στιν δικαιοσ?νη? ?γ?νετο κληρον?μο?. The Faith of Abraham and Sarah(Genesis 15:1-7; Romans 4:1-12; Galatians 3:1-9; James 2:14-26)8?Π?στει καλο?μενο? ?βρα?μ ?π?κουσεν ?ξελθε?ν ε?? τ?πον ?ν ?μελλεν λαμβ?νειν ε?? κληρονομ?αν, κα? ?ξ?λθεν μ? ?πιστ?μενο? πο? ?ρχεται. 9?Π?στει παρ?κησεν ε?? γ?ν τ?? ?παγγελ?α? ?? ?λλοτρ?αν, ?ν σκηνα?? κατοικ?σα?, μετ? ?σα?κ κα? ?ακ?β τ?ν συνκληρον?μων τ?? ?παγγελ?α? τ?? α?τ??? 10??ξεδ?χετο γ?ρ τ?ν το?? θεμελ?ου? ?χουσαν π?λιν, ?? τεχν?τη? κα? δημιουργ?? ? Θε??. 11?Π?στει κα? α?τ? Σ?ρρ? [στε?ρα] δ?ναμιν ε?? καταβολ?ν σπ?ρματο? ?λαβεν κα? παρ? καιρ?ν ?λικ?α?, ?πε? πιστ?ν ?γ?σατο τ?ν ?παγγειλ?μενον. 12?δι? κα? ?φ’ ?ν?? ?γενν?θησαν, κα? τα?τα νενεκρωμ?νου, καθ?? τ? ?στρα το? ο?ρανο? τ? πλ?θει κα? ?? ? ?μμο? ? παρ? τ? χε?λο? τ?? θαλ?σση? ? ?ναρ?θμητο?. 13?Κατ? π?στιν ?π?θανον ο?τοι π?ντε?, μ? κομισ?μενοι τ?? ?παγγελ?α?, ?λλ? π?ρρωθεν α?τ?? ?δ?ντε? κα? ?σπασ?μενοι, κα? ?μολογ?σαντε? ?τι ξ?νοι κα? παρεπ?δημο? ε?σιν ?π? τ?? γ??. 14?ο? γ?ρ τοια?τα λ?γοντε? ?μφαν?ζουσιν ?τι πατρ?δα ?πιζητο?σιν. 15?κα? ε? μ?ν ?κε?νη? ?μνημ?νευον ?φ’ ?? ?ξ?βησαν, ε?χον ?ν καιρ?ν ?νακ?μψαι? 16?ν?ν δ? κρε?ττονο? ?ρ?γονται, το?τ’ ?στιν ?πουραν?ου. δι? ο?κ ?παισχ?νεται α?το?? ? Θε?? Θε?? ?πικαλε?σθαι α?τ?ν? ?το?μασεν γ?ρ α?το?? π?λιν. 17?Π?στει προσεν?νοχεν ?βρα?μ τ?ν ?σα?κ πειραζ?μενο?, κα? τ?ν μονογεν? προσ?φερεν ? τ?? ?παγγελ?α? ?ναδεξ?μενο?, 18?πρ?? ?ν ?λαλ?θη ?τι “?ν ?σα?κ κληθ?σετα? σοι σπ?ρμα,”b 19?λογισ?μενο? ?τι κα? ?κ νεκρ?ν ?γε?ρειν δυνατ?? ? Θε??? ?θεν α?τ?ν κα? ?ν παραβολ? ?κομ?σατο. The Faith of Isaac, Jacob, Joseph20?Π?στει κα? περ? μελλ?ντων ε?λ?γησεν ?σα?κ τ?ν ?ακ?β κα? τ?ν ?σα?. 21?Π?στει ?ακ?β ?ποθν?σκων ?καστον τ?ν υ??ν ?ωσ?φ ε?λ?γησεν, κα? προσεκ?νησεν ?π? τ? ?κρον τ?? ??βδου α?το?. 22?Π?στει ?ωσ?φ τελευτ?ν περ? τ?? ?ξ?δου τ?ν υ??ν ?σρα?λ ?μνημ?νευσεν κα? περ? τ?ν ?στ?ων α?το? ?νετε?λατο. The Faith of Moses23?Π?στει Μω?σ?? γεννηθε?? ?κρ?βη τρ?μηνον ?π? τ?ν πατ?ρων α?το?, δι?τι ε?δον ?στε?ον τ? παιδ?ον, κα? ο?κ ?φοβ?θησαν τ? δι?ταγμα το? βασιλ?ω?. 24?Π?στει Μω?σ?? μ?γα? γεν?μενο? ?ρν?σατο λ?γεσθαι υ??? θυγατρ?? Φαρα?, 25?μ?λλον ?λ?μενο? συνκακουχε?σθαι τ? λα? το? Θεο? ? πρ?σκαιρον ?χειν ?μαρτ?α? ?π?λαυσιν, 26?με?ζονα πλο?τον ?γησ?μενο? τ?ν Α?γ?πτου θησαυρ?ν τ?ν ?νειδισμ?ν το? Χριστο?? ?π?βλεπεν γ?ρ ε?? τ?ν μισθαποδοσ?αν. 27?Π?στει κατ?λιπεν Α?γυπτον, μ? φοβηθε?? τ?ν θυμ?ν το? βασιλ?ω?? τ?ν γ?ρ ??ρατον ?? ?ρ?ν ?καρτ?ρησεν. 28?Π?στει πεπο?ηκεν τ? π?σχα κα? τ?ν πρ?σχυσιν το? α?ματο?, ?να μ? ? ?λοθρε?ων τ? πρωτ?τοκα θ?γ? α?τ?ν. 29?Π?στει δι?βησαν τ?ν ?ρυθρ?ν Θ?λασσαν ?? δι? ξηρ?? γ??, ?? πε?ραν λαβ?ντε? ο? Α?γ?πτιοι κατεπ?θησαν. The Faith of Many30?Π?στει τ? τε?χη ?εριχ? ?πεσαν κυκλωθ?ντα ?π? ?πτ? ?μ?ρα?. 31?Π?στει ?α?β ? π?ρνη ο? συναπ?λετο το?? ?πειθ?σασιν, δεξαμ?νη το?? κατασκ?που? μετ’ ε?ρ?νη?. 32?Κα? τ? ?τι λ?γω; ?πιλε?ψει με γ?ρ διηγο?μενον ? χρ?νο? περ? Γεδε?ν, Βαρ?κ, Σαμψ?ν, ?εφθ?ε, Δαυ?δ τε κα? Σαμου?λ κα? τ?ν προφητ?ν, 33?ο? δι? π?στεω? κατηγων?σαντο βασιλε?α?, ε?ργ?σαντο* δικαιοσ?νην, ?π?τυχον ?παγγελι?ν, ?φραξαν στ?ματα λε?ντων, 34??σβεσαν δ?ναμιν πυρ??, ?φυγον στ?ματα μαχα?ρη?, ?δυναμ?θησαν ?π? ?σθενε?α?, ?γεν?θησαν ?σχυρο? ?ν πολ?μ?, παρεμβολ?? ?κλιναν ?λλοτρ?ων. 35??λαβον γυνα?κε? ?ξ ?ναστ?σεω? το?? νεκρο?? α?τ?ν? ?λλοι δ? ?τυμπαν?σθησαν, ο? προσδεξ?μενοι τ?ν ?πολ?τρωσιν, ?να κρε?ττονο? ?ναστ?σεω? τ?χωσιν? 36??τεροι δ? ?μπαιγμ?ν κα? μαστ?γων πε?ραν ?λαβον, ?τι δ? δεσμ?ν κα? φυλακ??? 37??λιθ?σθησαν, ?πρ?σθησαν,c ?ν φ?ν? μαχα?ρη? ?π?θανον, περι?λθον ?ν μηλωτα??, ?ν α?γε?οι? δ?ρμασιν, ?στερο?μενοι, θλιβ?μενοι, κακουχο?μενοι, 38??ν ο?κ ?ν ?ξιο? ? κ?σμο?, ?π? ?ρημ?αι? πλαν?μενοι κα? ?ρεσιν κα? σπηλα?οι? κα? τα?? ?πα?? τ?? γ??. 39?Κα? ο?τοι π?ντε? μαρτυρηθ?ντε? δι? τ?? π?στεω? ο?κ ?κομ?σαντο τ?ν ?παγγελ?αν, 40?το? Θεο? περ? ?μ?ν κρε?ττ?ν τι προβλεψαμ?νου, ?να μ? χωρ?? ?μ?ν τελειωθ?σιν. a 5 Genesis 5:24b 18 Genesis 21:12c 37 NE, WH, BYZ, and TR include ?πειρ?σθησαν,Hebrews 12The Call to Endurance(2 Timothy 2:1-13)1?Τοιγαρο?ν κα? ?με??, τοσο?τον ?χοντε? περικε?μενον ?μ?ν ν?φο? μαρτ?ρων, ?γκον ?ποθ?μενοι π?ντα κα? τ?ν ε?περ?στατον ?μαρτ?αν, δι’ ?πομον?? τρ?χωμεν τ?ν προκε?μενον ?μ?ν ?γ?να, 2??φορ?ντε? ε?? τ?ν τ?? π?στεω? ?ρχηγ?ν κα? τελειωτ?ν ?ησο?ν, ?? ?ντ? τ?? προκειμ?νη? α?τ? χαρ?? ?π?μεινεν σταυρ?ν α?σχ?νη? καταφρον?σα?, ?ν δεξι? τε το? θρ?νου το? Θεο? κεκ?θικεν. 3??ναλογ?σασθε γ?ρ τ?ν τοια?την ?πομεμενηκ?τα ?π? τ?ν ?μαρτωλ?ν ε?? ?αυτ?ν ?ντιλογ?αν, ?να μ? κ?μητε τα?? ψυχα?? ?μ?ν ?κλυ?μενοι. God Disciplines His Sons4?Ο?πω μ?χρι? α?ματο? ?ντικατ?στητε πρ?? τ?ν ?μαρτ?αν ?νταγωνιζ?μενοι, 5?κα? ?κλ?λησθε τ?? παρακλ?σεω?, ?τι? ?μ?ν ?? υ?ο?? διαλ?γεται“Υ?? μου, μ? ?λιγ?ρει παιδε?α? Κυρ?ου,μηδ? ?κλ?ου ?π’ α?το? ?λεγχ?μενο?? 6??ν γ?ρ ?γαπ? Κ?ριο? παιδε?ει,μαστιγο? δ? π?ντα υ??ν ?ν παραδ?χεται.a 7?Ε?? παιδε?αν ?πομ?νετε? ?? υ?ο?? ?μ?ν προσφ?ρεται ? Θε??? τ?? γ?ρ υ??? ?ν ο? παιδε?ει πατ?ρ; 8?ε? δ? χωρ?? ?στε παιδε?α?, ?? μ?τοχοι γεγ?νασιν π?ντε?, ?ρα ν?θοι κα? ο?χ υ?ο? ?στε. 9?ε?τα το?? μ?ν τ?? σαρκ?? ?μ?ν πατ?ρα? ε?χομεν παιδευτ?? κα? ?νετρεπ?μεθα? ο? πολ? [δ?] μ?λλον ?ποταγησ?μεθα τ? Πατρ? τ?ν πνευμ?των κα? ζ?σομεν; 10?Ο? μ?ν γ?ρ πρ?? ?λ?γα? ?μ?ρα? κατ? τ? δοκο?ν α?το?? ?πα?δευον, ? δ? ?π? τ? συμφ?ρον ε?? τ? μεταλαβε?ν τ?? ?γι?τητο? α?το?. 11?π?σα δ?* παιδε?α πρ?? μ?ν τ? παρ?ν ο? δοκε? χαρ?? ε?ναι ?λλ? λ?πη?, ?στερον δ? καρπ?ν ε?ρηνικ?ν το?? δι’ α?τ?? γεγυμνασμ?νοι? ?ποδ?δωσιν δικαιοσ?νη?. 12?Δι? τ?? παρειμ?να? χε?ρα? κα? τ? παραλελυμ?να γ?νατα ?νορθ?σατε, 13?κα? τροχι?? ?ρθ?? ποιε?τε το?? ποσ?ν ?μ?ν, ?να μ? τ? χωλ?ν ?κτραπ?, ?αθ? δ? μ?λλον. A Call to Holiness(1 Peter 1:13-21)14?Ε?ρ?νην δι?κετε μετ? π?ντων, κα? τ?ν ?γιασμ?ν, ο? χωρ?? ο?δε?? ?ψεται τ?ν Κ?ριον, 15??πισκοπο?ντε? μ? τι? ?στερ?ν ?π? τ?? χ?ριτο? το? Θεο?, μ? τι? ??ζα πικρ?α? ?νω φ?ουσα ?νοχλ? κα? δι’* α?τ??* μιανθ?σιν ?ο?? πολλο?, 16?μ? τι? π?ρνο? ? β?βηλο? ?? ?σα?, ?? ?ντ? βρ?σεω? μι?? ?π?δετο τ? πρωτοτ?κια ?αυτο?. 17??στε γ?ρ ?τι κα? μετ?πειτα θ?λων κληρονομ?σαι τ?ν ε?λογ?αν ?πεδοκιμ?σθη, μετανο?α? γ?ρ τ?πον ο?χ ε?ρεν, κα?περ μετ? δακρ?ων ?κζητ?σα? α?τ?ν. An Unshakable Kingdom(Exodus 20:18-21; Deuteronomy 5:22-33)18?Ο? γ?ρ προσεληλ?θατε ψηλαφωμ?ν? κα? κεκαυμ?ν? πυρ? κα? γν?φ? κα? ζ?φ? κα? θυ?λλ? 19?κα? σ?λπιγγο? ?χ? κα? φων? ?ημ?των, ?? ο? ?κο?σαντε? παρ?τ?σαντο μ? προστεθ?ναι α?το?? λ?γον? 20?ο?κ ?φερον γ?ρ τ? διαστελλ?μενον “Κ?ν θηρ?ον θ?γ? το? ?ρου?, λιθοβοληθ?σεται?”b 21?κα?, ο?τω φοβερ?ν ?ν τ? φανταζ?μενον, Μω?σ?? ε?πεν “?κφοβ?? ε?μι κα? ?ντρομο??”c 22??λλ? προσεληλ?θατε Σι?ν ?ρει κα? π?λει Θεο? ζ?ντο?, ?ερουσαλ?μ ?πουραν??, κα? μυρι?σιν ?γγ?λων, 23?πανηγ?ρει κα? ?κκλησ?? πρωτοτ?κων ?πογεγραμμ?νων ?ν ο?ρανο??, κα? Κριτ? Θε? π?ντων, κα? πνε?μασι δικα?ων τετελειωμ?νων, 24?κα? διαθ?κη? ν?α? μεσ?τ? ?ησο?, κα? α?ματι ?αντισμο? κρε?ττον λαλο?ντι παρ? τ?ν ?βελ. 25?Βλ?πετε μ? παραιτ?σησθε τ?ν λαλο?ντα? ε? γ?ρ ?κε?νοι ο?κ ?ξ?φυγον ?π? γ?? παραιτησ?μενοι τ?ν χρηματ?ζοντα, πολ? μ?λλον ?με?? ο? τ?ν ?π’ ο?ραν?ν ?ποστρεφ?μενοι? 26?ο? ? φων? τ?ν γ?ν ?σ?λευσεν τ?τε, ν?ν δ? ?π?γγελται λ?γων “?τι ?παξ ?γ? σε?σω ο? μ?νον τ?ν γ?ν ?λλ? κα? τ?ν ο?ραν?ν.”d 27?τ? δ? “?τι ?παξ” δηλο? τ?ν τ?ν σαλευομ?νων μετ?θεσιν ?? πεποιημ?νων, ?να με?ν? τ? μ? σαλευ?μενα. 28?Δι? βασιλε?αν ?σ?λευτον παραλαμβ?νοντε? ?χωμεν χ?ριν, δι’ ?? λατρε?ωμεν ε?αρ?στω? τ? Θε?, μετ? ε?λαβε?α? κα? δ?ου?? 29?κα? γ?ρ ? Θε?? ?μ?ν π?ρ καταναλ?σκον.e a 5-6 Proverbs 3:11,12b 20 Exodus 19:12,13c 21 See Deuteronomy 9:19d 26 Haggai 2:6e 29 Deuteronomy 4:24Hebrews 13Love for Brothers1?? φιλαδελφ?α μεν?τω. 2?τ?? φιλοξεν?α? μ? ?πιλανθ?νεσθε? δι? τα?τη? γ?ρ ?λαθ?ν τινε? ξεν?σαντε? ?γγ?λου?. 3?μιμν?σκεσθε τ?ν δεσμ?ων ?? συνδεδεμ?νοι, τ?ν κακουχουμ?νων ?? κα? α?το? ?ντε? ?ν σ?ματι. 4?Τ?μιο? ? γ?μο? ?ν π?σιν κα? ? κο?τη ?μ?αντο?, π?ρνου? γ?ρ κα? μοιχο?? κρινε? ? Θε??. Christ's Unchanging Nature5??φιλ?ργυρο? ? τρ?πο?, ?ρκο?μενοι το?? παρο?σιν? α?τ?? γ?ρ ε?ρηκεν“Ο? μ? σε ?ν?ο?δ’ ο? μ? σε ?γκαταλ?πω?”a 6??στε θαρρο?ντα? ?μ?? λ?γειν“Κ?ριο? ?μο? βοηθ??, [κα?] ο? φοβηθ?σομαι?τ? ποι?σει μοι ?νθρωπο?;”b 7?Μνημονε?ετε τ?ν ?γουμ?νων ?μ?ν, ο?τινε? ?λ?λησαν ?μ?ν τ?ν λ?γον το? Θεο?, ?ν ?ναθεωρο?ντε? τ?ν ?κβασιν τ?? ?ναστροφ?? μιμε?σθε τ?ν π?στιν. 8??ησο?? Χριστ?? ?χθ?? κα? σ?μερον ? α?τ?? κα? ε?? το?? α??να?. 9?Διδαχα?? ποικ?λαι? κα? ξ?ναι? μ? παραφ?ρεσθε? καλ?ν γ?ρ χ?ριτι βεβαιο?σθαι τ?ν καρδ?αν, ο? βρ?μασιν, ?ν ο?? ο?κ ?φελ?θησαν ο? περιπατο?ντε?. 10??χομεν θυσιαστ?ριον ?ξ ο? φαγε?ν ο?κ ?χουσιν ?ξουσ?αν ο? τ? σκην? λατρε?οντε?. 11??ν γ?ρ ε?σφ?ρεται ζ?ων τ? α?μα περ? ?μαρτ?α? ε?? τ? ?για δι? το? ?ρχιερ?ω?, το?των τ? σ?ματα κατακα?εται ?ξω τ?? παρεμβολ??. 12?δι? κα? ?ησο??, ?να ?γι?σ? δι? το? ?δ?ου α?ματο? τ?ν λα?ν, ?ξω τ?? π?λη? ?παθεν. 13?το?νυν ?ξερχ?μεθα πρ?? α?τ?ν ?ξω τ?? παρεμβολ??, τ?ν ?νειδισμ?ν α?το? φ?ροντε?? 14?ο? γ?ρ ?χομεν ?δε μ?νουσαν π?λιν, ?λλ? τ?ν μ?λλουσαν ?πιζητο?μεν. Sacrifice, Obedience, and Prayer15?Δι’ α?το? ο?ν ?ναφ?ρωμεν θυσ?αν α?ν?σεω? δι? παντ?? τ? Θε?, το?τ’ ?στιν καρπ?ν χειλ?ων ?μολογο?ντων τ? ?ν?ματι α?το?. 16?τ?? δ? ε?ποι?α? κα? κοινων?α? μ? ?πιλανθ?νεσθε? τοια?ται? γ?ρ θυσ?αι? ε?αρεστε?ται ? Θε??. 17?Πε?θεσθε το?? ?γουμ?νοι? ?μ?ν κα? ?πε?κετε? α?το? γ?ρ ?γρυπνο?σιν ?π?ρ τ?ν ψυχ?ν ?μ?ν ?? λ?γον ?ποδ?σοντε?? ?να μετ? χαρ?? το?το ποι?σιν κα? μ? στεν?ζοντε?? ?λυσιτελ?? γ?ρ ?μ?ν το?το. 18?Προσε?χεσθε περ? ?μ?ν? πειθ?μεθα γ?ρ ?τι καλ?ν συνε?δησιν ?χομεν, ?ν π?σιν καλ?? θ?λοντε? ?ναστρ?φεσθαι. 19?περισσοτ?ρω? δ? παρακαλ? το?το ποι?σαι, ?να τ?χιον ?ποκατασταθ? ?μ?ν. Benediction and Farewell20?? δ? Θε?? τ?? ε?ρ?νη?, ? ?ναγαγ?ν ?κ νεκρ?ν τ?ν ποιμ?να τ?ν προβ?των τ?ν μ?γαν ?ν α?ματι διαθ?κη? α?ων?ου, τ?ν Κ?ριον ?μ?ν ?ησο?ν, 21?καταρτ?σαι ?μ?? ?ν παντ? ?γαθ?c ε?? τ? ποι?σαι τ? θ?λημα α?το?, ποι?ν ?ν ?μ?νd τ? ε??ρεστον ?ν?πιον α?το? δι? ?ησο? Χριστο?, ? ? δ?ξα ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. 22?Παρακαλ? δ? ?μ??, ?δελφο?, ?ν?χεσθε το? λ?γου τ?? παρακλ?σεω?? κα? γ?ρ δι? βραχ?ων ?π?στειλα ?μ?ν. 23?Γιν?σκετε τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν Τιμ?θεον ?πολελυμ?νον, μεθ’ ο? ??ν τ?χιον ?ρχηται ?ψομαι ?μ??. 24??σπ?σασθε π?ντα? το?? ?γουμ?νου? ?μ?ν κα? π?ντα? το?? ?γ?ου?.?σπ?ζονται ?μ?? ο? ?π? τ?? ?ταλ?α?. 25?? χ?ρι? μετ? π?ντων ?μ?ν.e a 5 Deuteronomy 31:6b 6 Psalm 118:6c 21 BYZ and TR παντ? ?ργ? ?γαθ?d 21 BYZ and TR ?μ?νe 25 BYZ and TR include ?μ?ν.JamesJames 1Greetings from James(Jude 1:1-2)1???κωβο? Θεο? κα? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο? δο?λο?Τα?? δ?δεκα φυλα?? τα?? ?ν τ? Διασπορ?Χα?ρειν. Rejoicing in Trials(Philippians 1:12-20)2?Π?σαν χαρ?ν ?γ?σασθε, ?δελφο? μου, ?ταν πειρασμο?? περιπ?σητε ποικ?λοι?, 3?γιν?σκοντε? ?τι τ? δοκ?μιον ?μ?ν τ?? π?στεω? κατεργ?ζεται ?πομον?ν. 4?? δ? ?πομον? ?ργον τ?λειον ?χ?τω, ?να ?τε τ?λειοι κα? ?λ?κληροι, ?ν μηδεν? λειπ?μενοι. 5?Ε? δ? τι? ?μ?ν λε?πεται σοφ?α?, α?τε?τω παρ? το? διδ?ντο? Θεο? π?σιν ?πλ?? κα? μ? ?νειδ?ζοντο?, κα? δοθ?σεται α?τ?. 6?α?τε?τω δ? ?ν π?στει, μηδ?ν διακριν?μενο?? ? γ?ρ διακριν?μενο? ?οικεν κλ?δωνι θαλ?σση? ?νεμιζομ?ν? κα? ?ιπιζομ?ν?. 7?μ? γ?ρ ο??σθω ? ?νθρωπο? ?κε?νο? ?τι λ?μψετα? τι παρ? το? Κυρ?ου, 8??ν?ρ δ?ψυχο?, ?κατ?στατο? ?ν π?σαι? τα?? ?δο?? α?το?. 9?Καυχ?σθω δ? ? ?δελφ?? ? ταπειν?? ?ν τ? ?ψει α?το?, 10?? δ? πλο?σιο? ?ν τ? ταπειν?σει α?το?, ?τι ?? ?νθο? χ?ρτου παρελε?σεται. 11??ν?τειλεν γ?ρ ? ?λιο? σ?ν τ? κα?σωνι κα? ?ξ?ρανεν τ?ν χ?ρτον, κα? τ? ?νθο? α?το? ?ξ?πεσεν κα? ? ε?πρ?πεια το? προσ?που α?το? ?π?λετο? ο?τω? κα? ? πλο?σιο? ?ν τα?? πορε?αι? α?το? μαρανθ?σεται. 12?Μακ?ριο? ?ν?ρ ?? ?πομ?νει πειρασμ?ν, ?τι δ?κιμο? γεν?μενο? λ?μψεται τ?ν στ?φανον τ?? ζω??, ?ν ?πηγγε?λατο το?? ?γαπ?σιν α?τ?ν. Good and Perfect Gifts13?Μηδε?? πειραζ?μενο? λεγ?τω ?τι “?π? Θεο? πειρ?ζομαι?” ? γ?ρ Θε?? ?πε?ραστ?? ?στιν κακ?ν, πειρ?ζει δ? α?τ?? ο?δ?να. 14??καστο? δ? πειρ?ζεται ?π? τ?? ?δ?α? ?πιθυμ?α? ?ξελκ?μενο? κα? δελεαζ?μενο?? 15?ε?τα ? ?πιθυμ?α συλλαβο?σα τ?κτει ?μαρτ?αν, ? δ? ?μαρτ?α ?ποτελεσθε?σα ?ποκ?ει θ?νατον. 16?Μ? πλαν?σθε, ?δελφο? μου ?γαπητο?. 17?π?σα δ?σι? ?γαθ? κα? π?ν δ?ρημα τ?λειον ?νωθ?ν ?στιν καταβα?νον ?π? το? Πατρ?? τ?ν φ?των, παρ’ ? ο?κ ?νι παραλλαγ? ? τροπ?? ?ποσκ?ασμα. 18?βουληθε?? ?πεκ?ησεν ?μ?? λ?γ? ?ληθε?α?, ε?? τ? ε?ναι ?μ?? ?παρχ?ν τινα τ?ν α?το? κτισμ?των. Hearing and Doing19??στε, ?δελφο? μου ?γαπητο?. ?στω δ? π?? ?νθρωπο? ταχ?? ε?? τ? ?κο?σαι, βραδ?? ε?? τ? λαλ?σαι, βραδ?? ε?? ?ργ?ν? 20??ργ? γ?ρ ?νδρ?? δικαιοσ?νην Θεο? ο?κ ?ργ?ζεται. 21?δι? ?ποθ?μενοι π?σαν ?υπαρ?αν κα? περισσε?αν κακ?α? ?ν πρα?τητι δ?ξασθε τ?ν ?μφυτον λ?γον τ?ν δυν?μενον σ?σαι τ?? ψυχ?? ?μ?ν. 22?Γ?νεσθε δ? ποιητα? λ?γου, κα? μ? ?κροατα? ? μ?νον παραλογιζ?μενοι ?αυτο??. 23??τι ε? τι? ?κροατ?? λ?γου ?στ?ν κα? ο? ποιητ??, ο?το? ?οικεν ?νδρ? κατανοο?ντι τ? πρ?σωπον τ?? γεν?σεω? α?το? ?ν ?σ?πτρ?? 24?κατεν?ησεν γ?ρ ?αυτ?ν κα? ?πελ?λυθεν, κα? ε?θ?ω? ?πελ?θετο ?πο?ο? ?ν. 25?? δ? παρακ?ψα? ε?? ν?μον τ?λειον τ?ν τ?? ?λευθερ?α? κα? παραμε?να?, ο?κ ?κροατ?? ?πιλησμον?? γεν?μενο? ?λλ? ποιητ?? ?ργου, ο?το? μακ?ριο? ?ν τ? ποι?σει α?το? ?σται. 26?Ε? τι? δοκε? θρησκ?? ε?ναι, μ? χαλιναγωγ?ν γλ?σσαν α?το?* ?λλ? ?πατ?ν καρδ?αν α?το?*, το?του μ?ταιο? ? θρησκε?α. 27?θρησκε?α καθαρ? κα? ?μ?αντο? παρ? τ? Θε? κα? Πατρ? α?τη ?στ?ν, ?πισκ?πτεσθαι ?ρφανο?? κα? χ?ρα? ?ν τ? θλ?ψει α?τ?ν, ?σπιλον ?αυτ?ν τηρε?ν ?π? το? κ?σμου. James 2A Warning against Favoritism1??δελφο? μου, μ? ?ν προσωπολημψ?αι? ?χετε τ?ν π?στιν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? τ?? δ?ξη?. 2???ν γ?ρ ε?σ?λθ? ε?? συναγωγ?ν ?μ?ν ?ν?ρ χρυσοδακτ?λιο? ?ν ?σθ?τι λαμπρ?, ε?σ?λθ? δ? κα? πτωχ?? ?ν ?υπαρ? ?σθ?τι, 3??πιβλ?ψητε δ? ?π? τ?ν φορο?ντα τ?ν ?σθ?τα τ?ν λαμπρ?ν κα? ε?πητε “Σ? κ?θου ?δε καλ??,” κα? τ? πτωχ? ε?πητε “Σ? στ?θι ?κε?” ?? “Κ?θου? ? ?π? τ? ?ποπ?δι?ν μου,” 4?[κα?] ο? διεκρ?θητε ?ν ?αυτο?? κα? ?γ?νεσθε κριτα? διαλογισμ?ν πονηρ?ν; 5??κο?σατε, ?δελφο? μου ?γαπητο?. ο?χ ? Θε?? ?ξελ?ξατο το?? πτωχο?? τ? κ?σμ? πλουσ?ου? ?ν π?στει κα? κληρον?μου? τ?? βασιλε?α? ?? ?πηγγε?λατο το?? ?γαπ?σιν α?τ?ν; 6??με?? δ? ?τιμ?σατε τ?ν πτωχ?ν. ο?χ ο? πλο?σιοι καταδυναστε?ουσιν ?μ?ν, κα? α?το? ?λκουσιν ?μ?? ε?? κριτ?ρια; 7?ο?κ α?το? βλασφημο?σιν τ? καλ?ν ?νομα τ? ?πικληθ?ν ?φ’ ?μ??; 8?Ε? μ?ντοι ν?μον τελε?τε βασιλικ?ν κατ? τ?ν γραφ?ν “?γαπ?σει? τ?ν πλησ?ον σου ?? σεαυτ?ν,”a καλ?? ποιε?τε? 9?ε? δ? προσωπολημπτε?τε, ?μαρτ?αν ?ργ?ζεσθε, ?λεγχ?μενοι ?π? το? ν?μου ?? παραβ?ται. 10??στι? γ?ρ ?λον τ?ν ν?μον τηρ?σ?, πτα?σ? δ? ?ν ?ν?, γ?γονεν π?ντων ?νοχο?. 11?? γ?ρ ε?π?ν “Μ? μοιχε?σ??,”b ε?πεν κα? “Μ? φονε?σ???”c ε? δ? ο? μοιχε?ει?, φονε?ει? δ?, γ?γονα? παραβ?τη? ν?μου. 12?Ο?τω? λαλε?τε κα? ο?τω? ποιε?τε ?? δι? ν?μου ?λευθερ?α? μ?λλοντε? κρ?νεσθαι. 13?? γ?ρ κρ?σι? ?ν?λεο? τ? μ? ποι?σαντι ?λεο?? κατακαυχ?ται ?λεο? κρ?σεω?. Faith and Works(Genesis 15:1-7; Romans 4:1-12; Galatians 3:1-9; Hebrews 11:8-19)14?Τ? τ? ?φελο?, ?δελφο? μου, ??ν π?στιν λ?γ? τι? ?χειν ?ργα δ? μ? ?χ?; μ? δ?ναται ? π?στι? σ?σαι α?τ?ν; 15???ν ?δελφ?? ? ?δελφ? γυμνο? ?π?ρχωσιν κα? λειπ?μενοι τ?? ?φημ?ρου τροφ??, 16?ε?π? δ? τι? α?το?? ?ξ ?μ?ν “?π?γετε ?ν ε?ρ?ν?, θερμα?νεσθε κα? χορτ?ζεσθε,” μ? δ?τε δ? α?το?? τ? ?πιτ?δεια το? σ?ματο?, τ? τ? ?φελο?; 17?ο?τω? κα? ? π?στι?, ??ν μ? ?χ? ?ργα, νεκρ? ?στιν καθ’ ?αυτ?ν. 18??λλ’ ?ρε? τι? “Σ? π?στιν ?χει?, κ?γ? ?ργα ?χω?” δε?ξ?ν μοι τ?ν π?στιν σου χωρ?? τ?ν ?ργων, κ?γ? σοι δε?ξω ?κ τ?ν ?ργων μου τ?ν π?στιν. 19?σ? πιστε?ει? ?τι ε?? ?στιν ? Θε??; καλ?? ποιε??? κα? τ? δαιμ?νια πιστε?ουσιν κα? φρ?σσουσιν. 20?Θ?λει? δ? γν?ναι, ? ?νθρωπε κεν?, ?τι ? π?στι? χωρ?? τ?ν ?ργων ?ργ?d ?στιν; 21??βρα?μ ? πατ?ρ ?μ?ν ο?κ ?ξ ?ργων ?δικαι?θη, ?νεν?γκα? ?σα?κ τ?ν υ??ν α?το? ?π? τ? θυσιαστ?ριον; 22?βλ?πει? ?τι ? π?στι? συν?ργει το?? ?ργοι? α?το?, κα? ?κ τ?ν ?ργων ? π?στι? ?τελει?θη, 23?κα? ?πληρ?θη ? γραφ? ? λ?γουσα “?π?στευσεν δ? ?βρα?μ τ? Θε?, κα? ?λογ?σθη α?τ? ε?? δικαιοσ?νην,”e κα? φ?λο? Θεο? ?κλ?θη. 24??ρ?τε ?τι ?ξ ?ργων δικαιο?ται ?νθρωπο? κα? ο?κ ?κ π?στεω? μ?νον. 25??μο?ω? δ? κα? ?α?β ? π?ρνη ο?κ ?ξ ?ργων ?δικαι?θη, ?ποδεξαμ?νη το?? ?γγ?λου? κα? ?τ?ρ? ?δ? ?κβαλο?σα; 26??σπερ γ?ρ τ? σ?μα χωρ?? πνε?ματο? νεκρ?ν ?στιν, ο?τω? κα? ? π?στι? χωρ?? ?ργων νεκρ? ?στιν. a 8 Leviticus 19:18b 11 Exodus 20:14; Deuteronomy 5:18c 11 Exodus 20:13; Deuteronomy 5:17d 20 BYZ and TR νεκρ?e 23 Genesis 15:6James 3Taming the Tongue1?Μ? πολλο? διδ?σκαλοι γ?νεσθε, ?δελφο? μου, ε?δ?τε? ?τι με?ζον κρ?μα λημψ?μεθα. 2?πολλ? γ?ρ πτα?ομεν ?παντε?? ε? τι? ?ν λ?γ? ο? πτα?ει, ο?το? τ?λειο? ?ν?ρ, δυνατ?? χαλιναγωγ?σαι κα? ?λον τ? σ?μα. 3?Ε? δ? τ?ν ?ππων το?? χαλινο?? ε?? τ? στ?ματα β?λλομεν ε?? τ? πε?θεσθαι α?το?? ?μ?ν, κα? ?λον τ? σ?μα α?τ?ν μετ?γομεν. 4??δο? κα? τ? πλο?α, τηλικα?τα ?ντα κα? ?π? ?ν?μων σκληρ?ν ?λαυν?μενα, μετ?γεται ?π? ?λαχ?στου πηδαλ?ου ?που ? ?ρμ? το? ε?θ?νοντο? βο?λεται? 5?Ο?τω? κα? ? γλ?σσα μικρ?ν μ?λο? ?στ?ν κα? μεγ?λα α?χε?. ?δο? ?λ?κον π?ρ ?λ?κην ?λην ?ν?πτει? 6?κα? ? γλ?σσα π?ρ, ? κ?σμο? τ?? ?δικ?α?, ? γλ?σσα καθ?σταται ?ν το?? μ?λεσιν ?μ?ν, ? σπιλο?σα ?λον τ? σ?μα κα? φλογ?ζουσα τ?ν τροχ?ν τ?? γεν?σεω? κα? φλογιζομ?νη ?π? τ?? γε?ννη?. 7?Π?σα γ?ρ φ?σι? θηρ?ων τε κα? πετειν?ν ?ρπετ?ν τε κα? ?ναλ?ων δαμ?ζεται κα? δεδ?μασται τ? φ?σει τ? ?νθρωπ?ν?, 8?τ?ν δ? γλ?σσαν ο?δε?? δαμ?σαι δ?ναται ?νθρ?πων? ?κατ?στατον κακ?ν, μεστ? ?ο? θανατηφ?ρου. 9??ν α?τ? ε?λογο?μεν τ?ν Κ?ριον κα? Πατ?ρα, κα? ?ν α?τ? καταρ?μεθα το?? ?νθρ?που? το?? καθ’ ?μο?ωσιν Θεο? γεγον?τα?? 10??κ το? α?το? στ?ματο? ?ξ?ρχεται ε?λογ?α κα? κατ?ρα. ο? χρ?, ?δελφο? μου, τα?τα ο?τω? γ?νεσθαι. 11?μ?τι ? πηγ? ?κ τ?? α?τ?? ?π?? βρ?ει τ? γλυκ? κα? τ? πικρ?ν; 12?μ? δ?ναται, ?δελφο? μου, συκ? ?λα?α? ποι?σαι ? ?μπελο? σ?κα; ο?τε ?λυκ?ν γλυκ? ποι?σαι ?δωρ. The Wisdom from Above13?Τ?? σοφ?? κα? ?πιστ?μων ?ν ?μ?ν; δειξ?τω ?κ τ?? καλ?? ?ναστροφ?? τ? ?ργα α?το? ?ν πρα?τητι σοφ?α?. 14?ε? δ? ζ?λον πικρ?ν ?χετε κα? ?ριθε?αν ?ν τ? καρδ?? ?μ?ν, μ? κατακαυχ?σθε κα? ψε?δεσθε κατ? τ?? ?ληθε?α?. 15?ο?κ ?στιν α?τη ? σοφ?α ?νωθεν κατερχομ?νη, ?λλ? ?π?γειο?, ψυχικ?, δαιμονι?δη?? 16??που γ?ρ ζ?λο? κα? ?ριθε?α, ?κε? ?καταστασ?α κα? π?ν φα?λον πρ?γμα. 17?? δ? ?νωθεν σοφ?α πρ?τον μ?ν ?γν? ?στιν, ?πειτα ε?ρηνικ?, ?πιεικ??, ε?πειθ??, μεστ? ?λ?ου? κα? καρπ?ν ?γαθ?ν, ?δι?κριτο?, ?νυπ?κριτο?. 18?καρπ?? δ? δικαιοσ?νη? ?ν ε?ρ?ν? σπε?ρεται το?? ποιο?σιν ε?ρ?νην. James 4Warning against Pride1?Π?θεν π?λεμοι κα? π?θεν μ?χαι ?ν ?μ?ν; ο?κ ?ντε?θεν, ?κ τ?ν ?δον?ν ?μ?ν τ?ν στρατευομ?νων ?ν το?? μ?λεσιν ?μ?ν; 2??πιθυμε?τε, κα? ο?κ ?χετε? φονε?ετε κα? ζηλο?τε, κα? ο? δ?νασθε ?πιτυχε?ν? μ?χεσθε κα? πολεμε?τε. ο?κ ?χετε δι? τ? μ? α?τε?σθαι ?μ??? 3?α?τε?τε κα? ο? λαμβ?νετε, δι?τι κακ?? α?τε?σθε, ?να ?ν τα?? ?δονα?? ?μ?ν δαπαν?σητε. 4?Μοιχαλ?δε?,a ο?κ ο?δατε ?τι ? φιλ?α το? κ?σμου ?χθρα το? Θεο? ?στιν; ?? ??ν ο?ν βουληθ? φ?λο? ε?ναι το? κ?σμου, ?χθρ?? το? Θεο? καθ?σταται. 5?? δοκε?τε ?τι κεν?? ? γραφ? λ?γει “Πρ?? φθ?νον ?πιποθε? τ? πνε?μα ? κατ?κισεν ?ν ?μ?ν;” 6?με?ζονα δ? δ?δωσιν χ?ριν? δι? λ?γει“? Θε?? ?περηφ?νοι? ?ντιτ?σσεται,ταπεινο?? δ? δ?δωσιν χ?ριν.”b Drawing Near to God7??ποτ?γητε ο?ν τ? Θε?? ?ντ?στητε δ? τ? διαβ?λ?, κα? φε?ξεται ?φ’ ?μ?ν? 8??γγ?σατε τ? Θε?, κα? ?γγιε?* ?μ?ν. καθαρ?σατε χε?ρα?, ?μαρτωλο?, κα? ?γν?σατε καρδ?α?, δ?ψυχοι. 9?ταλαιπωρ?σατε κα? πενθ?σατε κα? κλα?σατε? ? γ?λω? ?μ?ν ε?? π?νθο? μετατραπ?τω κα? ? χαρ? ε?? κατ?φειαν. 10?ταπειν?θητε ?ν?πιον Κυρ?ου, κα? ?ψ?σει ?μ??. 11?Μ? καταλαλε?τε ?λλ?λων, ?δελφο?. ? καταλαλ?ν ?δελφο? ? κρ?νων τ?ν ?δελφ?ν α?το? καταλαλε? ν?μου κα? κρ?νει ν?μον? ε? δ? ν?μον κρ?νει?, ο?κ ε? ποιητ?? ν?μου ?λλ? κριτ??. 12?ε?? ?στιν [?] νομοθ?τη? κα? κριτ??, ? δυν?μενο? σ?σαι κα? ?πολ?σαι? σ? δ? τ?? ε?, ? κρ?νων τ?ν πλησ?ον; Do Not Boast of Tomorrow13??γε ν?ν ο? λ?γοντε? “Σ?μερον ? α?ριον πορευσ?μεθα ε?? τ?νδε τ?ν π?λιν κα? ποι?σομεν ?κε? ?νιαυτ?ν κα? ?μπορευσ?μεθα κα? κερδ?σομεν?” 14?ο?τινε? ο?κ ?π?στασθε ?τ?? τ?? α?ριον πο?α ? ζω? ?μ?ν? ?τμ?? γ?ρ ?στε ? πρ?? ?λ?γον φαινομ?νη, ?πειτα κα? ?φανιζομ?νη? 15??ντ? το? λ?γειν ?μ?? “??ν ? Κ?ριο? θελ?σ?, κα? ζ?σομεν κα? ποι?σομεν το?το ? ?κε?νο.” 16?ν?ν δ? καυχ?σθε ?ν τα?? ?λαζονε?αι?* ?μ?ν? π?σα κα?χησι? τοια?τη πονηρ? ?στιν. 17?ε?δ?τι ο?ν καλ?ν ποιε?ν κα? μ? ποιο?ντι, ?μαρτ?α α?τ? ?στιν. a 4 See Hosea 3:1b 6 Proverbs 3:34James 5Warning to the Rich1??γε ν?ν ο? πλο?σιοι, κλα?σατε ?λολ?ζοντε? ?π? τα?? ταλαιπωρ?αι? ?μ?ν τα?? ?περχομ?ναι?. 2?? πλο?το? ?μ?ν σ?σηπεν, κα? τ? ?μ?τια ?μ?ν σητ?βρωτα γ?γονεν, 3?? χρυσ?? ?μ?ν κα? ? ?ργυρο? κατ?ωται, κα? ? ??? α?τ?ν ε?? μαρτ?ριον ?μ?ν ?σται κα? φ?γεται τ?? σ?ρκα? ?μ?ν ?? π?ρ.?θησαυρ?σατε ?ν ?σχ?ται? ?μ?ραι?. 4??δο? ? μισθ?? τ?ν ?ργατ?ν τ?ν ?μησ?ντων τ?? χ?ρα? ?μ?ν ? ?φυστερημ?νο? ?φ’ ?μ?ν κρ?ζει, κα? α? βοα? τ?ν θερισ?ντων ε?? τ? ?τα Κυρ?ου Σαβα?θ ε?σεληλ?θασιν*. 5??τρυφ?σατε ?π? τ?? γ?? κα? ?σπαταλ?σατε, ?θρ?ψατε τ?? καρδ?α? ?μ?ν ?ν ?μ?ρ? σφαγ??. 6?κατεδικ?σατε, ?φονε?σατε τ?ν δ?καιον? ο?κ ?ντιτ?σσεται ?μ?ν. Patience in Suffering(Job 1:1-5)7?Μακροθυμ?σατε ο?ν, ?δελφο?, ?ω? τ?? παρουσ?α? το? Κυρ?ου. ?δο? ? γεωργ?? ?κδ?χεται τ?ν τ?μιον καρπ?ν τ?? γ??, μακροθυμ?ν ?π’ α?τ? ?ω? λ?β? πρ??μον κα? ?ψιμον. 8?μακροθυμ?σατε κα? ?με??, στηρ?ξατε τ?? καρδ?α? ?μ?ν, ?τι ? παρουσ?α το? Κυρ?ου ?γγικεν. 9?μ? στεν?ζετε, ?δελφο?, κατ’ ?λλ?λων, ?να μ? κριθ?τε? ?δο? ? κριτ?? πρ? τ?ν θυρ?ν ?στηκεν. 10??π?δειγμα λ?βετε, ?δελφο?, τ?? κακοπαθ?α? κα? τ?? μακροθυμ?α? το?? προφ?τα?, ο? ?λ?λησαν ?ν τ? ?ν?ματι Κυρ?ου. 11??δο? μακαρ?ζομεν το?? ?πομε?ναντα?? τ?ν ?πομον?ν ??β ?κο?σατε, κα? τ? τ?λο? Κυρ?ου ε?δετε, ?τι πολ?σπλαγχν?? ?στιν ? Κ?ριο? κα? ο?κτ?ρμων. 12?Πρ? π?ντων δ?, ?δελφο? μου, μ? ?μν?ετε, μ?τε τ?ν ο?ραν?ν μ?τε τ?ν γ?ν μ?τε ?λλον τιν? ?ρκον? ?τω δ? ?μ?ν τ? “Να?” να?, κα? τ? “Ο?” ο?, ?να μ? ?π? κρ?σιν π?σητε. The Prayer of Faith13?Κακοπαθε? τι? ?ν ?μ?ν; προσευχ?σθω? ε?θυμε? τι?; ψαλλ?τω. 14??σθενε? τι? ?ν ?μ?ν; προσκαλεσ?σθω το?? πρεσβυτ?ρου? τ?? ?κκλησ?α?, κα? προσευξ?σθωσαν ?π’ α?τ?ν ?λε?ψαντε? ?α?τ?ν? ?λα?? ?ν τ? ?ν?ματι το? Κυρ?ου. 15?κα? ? ε?χ? τ?? π?στεω? σ?σει τ?ν κ?μνοντα, κα? ?γερε? α?τ?ν ? Κ?ριο?? κ?ν ?μαρτ?α? ? πεποιηκ??, ?φεθ?σεται α?τ?. 16??ξομολογε?σθε ο?ν ?λλ?λοι? τ?? ?μαρτ?α?, κα? ε?χεσθε* ?π?ρ ?λλ?λων, ?πω? ?αθ?τε. πολ? ?σχ?ει δ?ησι? δικα?ου ?νεργουμ?νη. 17??λ?α? ?νθρωπο? ?ν ?μοιοπαθ?? ?μ?ν, κα? προσευχ? προση?ξατο το? μ? βρ?ξαι, κα? ο?κ ?βρεξεν ?π? τ?? γ?? ?νιαυτο?? τρε?? κα? μ?να? ?ξ? 18?κα? π?λιν προση?ξατο, κα? ? ο?ραν?? ?ετ?ν ?δωκεν κα? ? γ? ?βλ?στησεν τ?ν καρπ?ν α?τ??. Restoring a Sinner19??δελφο? μου, ??ν τι? ?ν ?μ?ν πλανηθ? ?π? τ?? ?ληθε?α? κα? ?πιστρ?ψ? τι? α?τ?ν, 20?γινωσκ?τω* ?τι ? ?πιστρ?ψα? ?μαρτωλ?ν ?κ πλ?νη? ?δο? α?το? σ?σει ψυχ?ν α?το? ?κ θαν?του κα? καλ?ψει πλ?θο? ?μαρτι?ν. 1 Peter1 Peter 1Greetings from Peter(2 Peter 1:1-2)1?Π?τρο? ?π?στολο? ?ησο? Χριστο??κλεκτο?? παρεπιδ?μοι? Διασπορ?? Π?ντου, Γαλατ?α?, Καππαδοκ?α?, ?σ?α?, κα? Βιθυν?α?, 2?κατ? πρ?γνωσιν Θεο? Πατρ??, ?ν ?γιασμ? Πνε?ματο?, ε?? ?πακο?ν κα? ?αντισμ?ν α?ματο? ?ησο? Χριστο??Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη πληθυνθε?η. A Living Hope3?Ε?λογητ?? ? Θε?? κα? Πατ?ρ το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, ? κατ? τ? πολ? α?το? ?λεο? ?ναγενν?σα? ?μ?? ε?? ?λπ?δα ζ?σαν δι’ ?ναστ?σεω? ?ησο? Χριστο? ?κ νεκρ?ν, 4?ε?? κληρονομ?αν ?φθαρτον κα? ?μ?αντον κα? ?μ?ραντον, τετηρημ?νην ?ν ο?ρανο?? ε?? ?μ?? 5?το?? ?ν δυν?μει Θεο? φρουρουμ?νου? δι? π?στεω? ε?? σωτηρ?αν ?το?μην ?ποκαλυφθ?ναι ?ν καιρ? ?σχ?τ?. 6??ν ? ?γαλλι?σθε, ?λ?γον ?ρτι ε? δ?ον [?στ?ν] λυπηθ?ντε? ?ν ποικ?λοι? πειρασμο??, 7??να τ? δοκ?μιον ?μ?ν τ?? π?στεω? πολυτιμ?τερον χρυσ?ου το? ?πολλυμ?νου, δι? πυρ?? δ? δοκιμαζομ?νου, ε?ρεθ? ε?? ?παινον κα? δ?ξαν κα? τιμ?ν ?ν ?ποκαλ?ψει ?ησο? Χριστο?? 8??ν ο?κ ?δ?ντε? ?γαπ?τε, ε?? ?ν ?ρτι μ? ?ρ?ντε? πιστε?οντε? δ? ?γαλλι?σθε χαρ? ?νεκλαλ?τ? κα? δεδοξασμ?ν?, 9?κομιζ?μενοι τ? τ?λο? τ?? π?στεω? ??μ?ν? σωτηρ?αν ψυχ?ν. 10?Περ? ?? σωτηρ?α? ?ξεζ?τησαν κα? ?ξηρα?νησαν προφ?ται ο? περ? τ?? ε?? ?μ?? χ?ριτο? προφητε?σαντε?, 11??ραυν?ντε? ε?? τ?να ? πο?ον καιρ?ν ?δ?λου τ? ?ν α?το?? Πνε?μα Χριστο? προμαρτυρ?μενον τ? ε?? Χριστ?ν παθ?ματα κα? τ?? μετ? τα?τα δ?ξα?? 12?ο?? ?πεκαλ?φθη ?τι ο?χ ?αυτο?? ?μ?ν δ? διηκ?νουν α?τ?, ? ν?ν ?νηγγ?λη ?μ?ν δι? τ?ν ε?αγγελισαμ?νων ?μ?? ?ν Πνε?ματι ?γ?? ?ποσταλ?ντι ?π’ ο?ρανο?, ε?? ? ?πιθυμο?σιν ?γγελοι παρακ?ψαι. A Call to Holiness(Hebrews 12:14-17)13?Δι? ?ναζωσ?μενοι τ?? ?σφ?α? τ?? διανο?α? ?μ?ν, ν?φοντε?, τελε?ω?, ?λπ?σατε ?π? τ?ν φερομ?νην ?μ?ν χ?ριν ?ν ?ποκαλ?ψει ?ησο? Χριστο?. 14??? τ?κνα ?πακο??, μ? συσχηματιζ?μενοι τα?? πρ?τερον ?ν τ? ?γνο?? ?μ?ν ?πιθυμ?αι?, 15??λλ? κατ? τ?ν καλ?σαντα ?μ?? ?γιον κα? α?το? ?γιοι ?ν π?σ? ?ναστροφ? γεν?θητε, 16?δι?τι γ?γραπται ??τι? “?γιοι ?σεσθε, ?τι ?γ? ?γιο? [ε?μι].”a 17?Κα? ε? Πατ?ρα ?πικαλε?σθε τ?ν ?προσωπολ?μπτω? κρ?νοντα κατ? τ? ?κ?στου ?ργον, ?ν φ?β? τ?ν τ?? παροικ?α? ?μ?ν χρ?νον ?ναστρ?φητε, 18?ε?δ?τε? ?τι ο? φθαρτο??, ?ργυρ?? ? χρυσ??, ?λυτρ?θητε ?κ τ?? ματα?α? ?μ?ν ?ναστροφ?? πατροπαραδ?του, 19??λλ? τιμ?? α?ματι ?? ?μνο? ?μ?μου κα? ?σπ?λου Χριστο?, 20?προεγνωσμ?νου μ?ν πρ? καταβολ?? κ?σμου, φανερωθ?ντο? δ? ?π’ ?σχ?του τ?ν χρ?νων δι’ ?μ?? 21?το?? δι’ α?το? πιστο?? ε?? Θε?ν τ?ν ?γε?ραντα α?τ?ν ?κ νεκρ?ν κα? δ?ξαν α?τ? δ?ντα, ?στε τ?ν π?στιν ?μ?ν κα? ?λπ?δα ε?ναι ε?? Θε?ν. The Word of the Lord Stands(Isaiah 40:6-8)22?Τ?? ψυχ?? ?μ?ν ?γνικ?τε? ?ν τ? ?πακο? τ?? ?ληθε?α? ε?? φιλαδελφ?αν ?νυπ?κριτον, ?κ [καθαρ??] καρδ?α?b ?λλ?λου? ?γαπ?σατε ?κτεν??, 23??ναγεγεννημ?νοι ο?κ ?κ σπορ?? φθαρτ?? ?λλ? ?φθ?ρτου, δι? λ?γου ζ?ντο? Θεο? κα? μ?νοντο?. 24?δι?τι“Π?σα σ?ρξ ?? χ?ρτο?,κα? π?σα δ?ξα α?τ?? ?? ?νθο? χ?ρτου??ξηρ?νθη ? χ?ρτο?, κα? τ? ?νθο? ?ξ?πεσεν? 25?τ? δ? ??μα Κυρ?ου μ?νει ε?? τ?ν α??να.”cΤο?το δ? ?στιν τ? ??μα τ? ε?αγγελισθ?ν ε?? ?μ??. a 16 Leviticus 11:44,45; 19:2; 20:7b 22 SBL, NE, and WH ?κ καρδ?α?c 24-25 Isaiah 40:6-81 Peter 2The Lord is Good1??ποθ?μενοι ο?ν π?σαν κακ?αν κα? π?ντα δ?λον κα? ?ποκρ?σει? κα? φθ?νου? κα? π?σα? καταλαλι??, 2??? ?ρτιγ?ννητα βρ?φη τ? λογικ?ν ?δολον γ?λα ?πιποθ?σατε, ?να ?ν α?τ? α?ξηθ?τε ε?? σωτηρ?αν, 3?ε? ?γε?σασθε ?τι χρηστ?? ? Κ?ριο?. The Living Stone(Isaiah 28:14-22; 1 Corinthians 3:10-15)4?Πρ?? ?ν προσερχ?μενοι, λ?θον ζ?ντα, ?π? ?νθρ?πων μ?ν ?ποδεδοκιμασμ?νον παρ? δ? Θε? ?κλεκτ?ν ?ντιμον, 5?κα? α?το? ?? λ?θοι ζ?ντε? ο?κοδομε?σθε ο?κο? πνευματικ?? ε?? ?ερ?τευμα ?γιον, ?νεν?γκαι πνευματικ?? θυσ?α? ε?προσδ?κτου? [τ?] Θε? δι? ?ησο? Χριστο?. 6?δι?τι περι?χει ?ν γραφ?“?δο? τ?θημι ?ν Σι?ν λ?θον?κλεκτ?ν ? ?κρογωνια?ον ?ντιμον,κα? ? πιστε?ων ?π’ α?τ?ο? μ? καταισχυνθ?.”a 7??μ?ν ο?ν ? τιμ? το?? πιστε?ουσιν? ?πιστο?σιν δ?“Λ?θο? ?ν ?πεδοκ?μασαν ο? ο?κοδομο?ντε?,ο?το? ?γεν?θη ε?? κεφαλ?ν γων?α?”b 8?Κα?“Λ?θο? προσκ?μματο?κα? π?τρα σκανδ?λου?”cΟ? προσκ?πτουσιν τ? λ?γ? ?πειθο?ντε?, ε?? ? κα? ?τ?θησαν? 9??με?? δ? γ?νο? ?κλεκτ?ν, βασ?λειον ?ερ?τευμα, ?θνο? ?γιον, λα?? ε?? περιπο?ησιν, ?πω? τ?? ?ρετ?? ?ξαγγε?λητε το? ?κ σκ?του? ?μ?? καλ?σαντο? ε?? τ? θαυμαστ?ν α?το? φ??? 10?ο? ποτε ο? λα??, ν?ν δ? λα?? Θεο?, ο? ο?κ ?λεημ?νοι, ν?ν δ? ?λεηθ?ντε?. 11??γαπητο?, παρακαλ? ?? παρο?κου? κα? παρεπιδ?μου? ?π?χεσθαι τ?ν σαρκικ?ν ?πιθυμι?ν, α?τινε? στρατε?ονται κατ? τ?? ψυχ??? 12?τ?ν ?ναστροφ?ν ?μ?ν ?ν το?? ?θνεσιν ?χοντε? καλ?ν, ?να ?ν ? καταλαλο?σιν ?μ?ν ?? κακοποι?ν, ?κ τ?ν καλ?ν ?ργων ?ποπτε?οντε? δοξ?σωσιν τ?ν Θε?ν ?ν ?μ?ρ? ?πισκοπ??. Submission to Authorities(Romans 13:1-7)13??ποτ?γητε π?σ? ?νθρωπ?ν? κτ?σει δι? τ?ν Κ?ριον? ε?τε βασιλε? ?? ?περ?χοντι, 14?ε?τε ?γεμ?σιν ?? δι’ α?το? πεμπομ?νοι? ε?? ?κδ?κησιν κακοποι?ν ?παινον δ? ?γαθοποι?ν? 15??τι ο?τω? ?στ?ν τ? θ?λημα το? Θεο?, ?γαθοποιο?ντα? φιμο?ν τ?ν τ?ν ?φρ?νων ?νθρ?πων ?γνωσ?αν? 16??? ?λε?θεροι, κα? μ? ?? ?πικ?λυμμα ?χοντε? τ?? κακ?α? τ?ν ?λευθερ?αν, ?λλ’ ?? Θεο? δο?λοι. 17?Π?ντα? τιμ?σατε, τ?ν ?δελφ?τητα ?γαπ?τε, τ?ν Θε?ν φοβε?σθε, τ?ν βασιλ?α τιμ?τε. 18?Ο? ο?κ?ται, ?ποτασσ?μενοι ?ν παντ? φ?β? το?? δεσπ?ται?, ο? μ?νον το?? ?γαθο?? κα? ?πιεικ?σιν ?λλ? κα? το?? σκολιο??. 19?το?το γ?ρ χ?ρι? ε? δι? συνε?δησιν Θεο? ?ποφ?ρει τι? λ?πα? π?σχων ?δ?κω?. 20?πο?ον γ?ρ κλ?ο? ε? ?μαρτ?νοντε? κα? κολαφιζ?μενοι ?πομενε?τε; ?λλ’ ε? ?γαθοποιο?ντε? κα? π?σχοντε? ?πομενε?τε, το?το χ?ρι? παρ? Θε?. Christ's Example of Suffering(Isaiah 53:1-8; Matthew 26:57-68; Mark 14:53-65; John 18:19-24)21?Ε?? το?το γ?ρ ?κλ?θητε, ?τι κα? Χριστ?? ?παθεν ?π?ρ ?μ?ν, ?μ?ν ?πολιμπ?νων ?πογραμμ?ν ?να ?πακολουθ?σητε το?? ?χνεσιν α?το?? 22?“?? ?μαρτ?αν ο?κ ?πο?ησενο?δ? ε?ρ?θη δ?λο? ?ν τ? στ?ματι α?το??”d 23??? λοιδορο?μενο?ο?κ ?ντελοιδ?ρει,π?σχων ο?κ ?πε?λει,παρεδ?δου δ? τ? κρ?νοντι δικα?ω?? 24??? τ?? ?μαρτ?α? ?μ?ν α?τ?? ?ν?νεγκεν ?ν τ? σ?ματι α?το? ?π? τ? ξ?λον,?να τα?? ?μαρτ?αι? ?πογεν?μενοι τ? δικαιοσ?ν? ζ?σωμεν?“Ο? τ? μ?λωπι ??θητε.”e 25??τε γ?ρ ?? πρ?βατα πλαν?μενοι,f ?λλ? ?πεστρ?φητε ν?ν ?π? τ?ν Ποιμ?να κα? ?π?σκοπον τ?ν ψυχ?ν ?μ?ν. a 6 Isaiah 28:16b 7 Psalm 118:22c 8 Isaiah 8:14d 22 Isaiah 53:9e 24 Isaiah 53:5f 25 Isaiah 53:61 Peter 3Wives and Husbands(Song of Solomon 1:1-3; Ephesians 5:22-33)1??μο?ω? [α?] γυνα?κε?, ?ποτασσ?μεναι το?? ?δ?οι? ?νδρ?σιν, ?να κα? ε? τινε? ?πειθο?σιν τ? λ?γ?, δι? τ?? τ?ν γυναικ?ν ?ναστροφ?? ?νευ λ?γου κερδηθ?σονται, 2??ποπτε?σαντε? τ?ν ?ν φ?β? ?γν?ν ?ναστροφ?ν ?μ?ν. 3??ν ?στω ο?χ ? ?ξωθεν ?μπλοκ?? τριχ?ν κα? περιθ?σεω? χρυσ?ων ? ?νδ?σεω? ?ματ?ων κ?σμο?, 4??λλ’ ? κρυπτ?? τ?? καρδ?α? ?νθρωπο? ?ν τ? ?φθ?ρτ? το? πρα?ω? κα? ?συχ?ου πνε?ματο?, ? ?στιν ?ν?πιον το? Θεο? πολυτελ??. 5?Ο?τω? γ?ρ ποτε κα? α? ?γιαι γυνα?κε? α? ?λπ?ζουσαι ε?? Θε?ν ?κ?σμουν ?αυτ??, ?ποτασσ?μεναι το?? ?δ?οι? ?νδρ?σιν, 6??? Σ?ρρα ?π?κουσεν τ? ?βρα?μ, κ?ριον α?τ?ν καλο?σα? ?? ?γεν?θητε τ?κνα ?γαθοποιο?σαι κα? μ? φοβο?μεναι μηδεμ?αν πτ?ησιν. 7?Ο? ?νδρε? ?μο?ω? συνοικο?ντε? κατ? γν?σιν ?? ?σθενεστ?ρ? σκε?ει τ? γυναικε??, ?πον?μοντε? τιμ?ν ?? κα? συνκληρον?μοι? χ?ριτο? ζω??, ε?? τ? μ? ?νκ?πτεσθαι τ?? προσευχ?? ?μ?ν. Turning from Evil8?Τ? δ? τ?λο? π?ντε? ?μ?φρονε?, συμπαθε??, φιλ?δελφοι, ε?σπλαγχνοι, ταπειν?φρονε?, 9?μ? ?ποδιδ?ντε? κακ?ν ?ντ? κακο? ? λοιδορ?αν ?ντ? λοιδορ?α?, το?ναντ?ον δ? ε?λογο?ντε?, ?τι ε?? το?το ?κλ?θητε ?να ε?λογ?αν κληρονομ?σητε. 10?“? γ?ρ θ?λων ζω?ν ?γαπ?νκα? ?δε?ν ?μ?ρα? ?γαθ??παυσ?τω τ?ν γλ?σσαν ?π? κακο?κα? χε?λη το? μ? λαλ?σαι δ?λον, 11??κκλιν?τω δ? ?π? κακο? κα? ποιησ?τω ?γαθ?ν,ζητησ?τω ε?ρ?νην κα? διωξ?τω α?τ?ν? 12??τι ?φθαλμο? Κυρ?ου ?π? δικα?ου?κα? ?τα α?το? ε?? δ?ησιν α?τ?ν,πρ?σωπον δ? Κυρ?ου ?π? ποιο?ντα? κακ?.”a 13?Κα? τ?? ? κακ?σων ?μ?? ??ν το? ?γαθο? ζηλωτα? γ?νησθε; Suffering for Righteousness(Romans 6:15-23)14??λλ’ ε? κα? π?σχοιτε δι? δικαιοσ?νην, μακ?ριοι. “Τ?ν δ? φ?βον α?τ?ν μ? φοβηθ?τεb μηδ? ταραχθ?τε,”c 15?Κ?ριον δ? τ?ν Χριστ?ν ?γι?σατε ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν, ?τοιμοι ?ε? πρ?? ?πολογ?αν παντ? τ? α?το?ντι ?μ?? λ?γον περ? τ?? ?ν ?μ?ν ?λπ?δο?, ?λλ? μετ? πρα?τητο? κα? φ?βου, 16?συνε?δησιν ?χοντε? ?γαθ?ν, ?να ?ν ? καταλαλε?σθε καταισχυνθ?σιν ο? ?πηρε?ζοντε? ?μ?ν τ?ν ?γαθ?ν ?ν Χριστ? ?ναστροφ?ν. 17?κρε?ττον γ?ρ ?γαθοποιο?ντα?, ε? θ?λοι τ? θ?λημα το? Θεο?, π?σχειν ? κακοποιο?ντα?. 18??τι κα? Χριστ?? ?παξ περ? ?μαρτι?ν ?παθεν*,d δ?καιο? ?π?ρ ?δ?κων, ?να ?μ?? προσαγ?γ? τ? Θε?, θανατωθε?? μ?ν σαρκ? ζωοποιηθε?? δ? πνε?ματι? 19??ν ? κα? το?? ?ν φυλακ? πνε?μασιν πορευθε?? ?κ?ρυξεν, 20??πειθ?σασ?ν ποτε ?τε ?πεξεδ?χετο ? το? Θεο? μακροθυμ?α ?ν ?μ?ραι? Ν?ε κατασκευαζομ?νη? κιβωτο?, ε?? ?ν ?λ?γοι, το?τ’ ?στιν ?κτ? ψυχα?, διεσ?θησαν δι’ ?δατο?. 21?? κα? ?μ?? ?ντ?τυπον ν?ν σ?ζει β?πτισμα, ο? σαρκ?? ?π?θεσι? ??που ?λλ? συνειδ?σεω? ?γαθ?? ?περ?τημα ε?? Θε?ν, δι’ ?ναστ?σεω? ?ησο? Χριστο?, 22??? ?στιν ?ν δεξι? [το?] Θεο?, πορευθε?? ε?? ο?ραν?ν, ?ποταγ?ντων α?τ? ?γγ?λων κα? ?ξουσι?ν κα? δυν?μεων. a 10-12 Psalm 34:12-16b 14 Or fear what they fearc 14 Isaiah 8:12d 18 NE and WH ?π?θανεν1 Peter 4Living for God's Glory1?Χριστο? ο?ν παθ?ντο?a σαρκ? κα? ?με?? τ?ν α?τ?ν ?ννοιαν ?πλ?σασθε, ?τι ? παθ?ν σαρκ? π?παυται ?μαρτ?α?, 2?ε?? τ? μηκ?τι ?νθρ?πων ?πιθυμ?αι? ?λλ? θελ?ματι Θεο? τ?ν ?π?λοιπον ?ν σαρκ? βι?σαι χρ?νον. 3??ρκετ?? γ?ρ ? παρεληλυθ?? χρ?νο? τ? βο?λημα τ?ν ?θν?ν κατειργ?σθαι, πεπορευμ?νου? ?ν ?σελγε?αι?, ?πιθυμ?αι?, ο?νοφλυγ?αι?, κ?μοι?, π?τοι?, κα? ?θεμ?τοι? ε?δωλολατρ?αι?. 4??ν ? ξεν?ζονται μ? συντρεχ?ντων ?μ?ν ε?? τ?ν α?τ?ν τ?? ?σωτ?α? ?ν?χυσιν, βλασφημο?ντε?? 5?ο? ?ποδ?σουσιν λ?γον τ? ?το?μω? ?χοντι κρ?ναι ζ?ντα? κα? νεκρο??. 6?ε?? το?το γ?ρ κα? νεκρο?? ε?ηγγελ?σθη, ?να κριθ?σι μ?ν κατ? ?νθρ?που? σαρκ?, ζ?σι δ? κατ? Θε?ν πνε?ματι. 7?Π?ντων δ? τ? τ?λο? ?γγικεν. σωφρον?σατε ο?ν κα? ν?ψατε ε?? προσευχ??? 8?πρ? π?ντων τ?ν ε?? ?αυτο?? ?γ?πην ?κτεν? ?χοντε?, ?τι ?γ?πη καλ?πτει πλ?θο? ?μαρτι?ν? 9?φιλ?ξενοι ε?? ?λλ?λου? ?νευ γογγυσμο?? 10??καστο? καθ?? ?λαβεν χ?ρισμα, ε?? ?αυτο?? α?τ? διακονο?ντε? ?? καλο? ο?κον?μοι ποικ?λη? χ?ριτο? Θεο?? 11?ε? τι? λαλε?, ?? λ?για Θεο?? ε? τι? διακονε?, ?? ?ξ ?σχ?ο? ?? χορηγε? ? Θε??? ?να ?ν π?σιν δοξ?ζηται ? Θε?? δι? ?ησο? Χριστο?, ? ?στιν ? δ?ξα κα? τ? κρ?το? ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. Suffering as Christians12??γαπητο?, μ? ξεν?ζεσθε τ? ?ν ?μ?ν πυρ?σει πρ?? πειρασμ?ν ?μ?ν γινομ?ν?, ?? ξ?νου ?μ?ν συμβα?νοντο?, 13??λλ? καθ? κοινωνε?τε το?? το? Χριστο? παθ?μασιν χα?ρετε, ?να κα? ?ν τ? ?ποκαλ?ψει τ?? δ?ξη? α?το? χαρ?τε ?γαλλι?μενοι. 14?Ε? ?νειδ?ζεσθε ?ν ?ν?ματι Χριστο?, μακ?ριοι, ?τι τ? τ?? δ?ξη? κα? τ? το? Θεο? Πνε?μα ?φ’ ?μ?? ?ναπα?εται.b 15?μ? γ?ρ τι? ?μ?ν πασχ?τω ?? φονε?? ? κλ?πτη? ? κακοποι?? ? ?? ?λλοτριεπ?σκοπο?? 16?ε? δ? ?? Χριστιαν??, μ? α?σχυν?σθω, δοξαζ?τω δ? τ?ν Θε?ν ?ν τ? ?ν?ματιc το?τ?. 17??τι ? καιρ?? το? ?ρξασθαι τ? κρ?μα ?π? το? ο?κου το? Θεο?? ε? δ? πρ?τον ?φ’ ?μ?ν, τ? τ? τ?λο? τ?ν ?πειθο?ντων τ? το? Θεο? ε?αγγελ??; 18?κα?“Ε? ? δ?καιο? μ?λι? σ?ζεται,? ?σεβ?? κα? ?μαρτωλ?? πο? φανε?ται;”d 19??στε κα? ο? π?σχοντε? κατ? τ? θ?λημα το? Θεο? πιστ? Κτ?στ? παρατιθ?σθωσαν τ?? ψυχ?? α?τ?ν ?ν ?γαθοποι??. a 1 BYZ and TR include ?π?ρ ?μ?νb 14 BYZ and TR include κατ? μ?ν α?το?? βλασφημε?ται, κατ? δ? ?μ?? δοξ?ζεται.c 16 NA μ?ρειd 18 Proverbs 11:311 Peter 5Instructions to Elders1?Πρεσβυτ?ρου? [το??]a ?ν ?μ?ν παρακαλ? ? συμπρεσβ?τερο? κα? μ?ρτυ? τ?ν το? Χριστο? παθημ?των, ? κα? τ?? μελλο?ση? ?ποκαλ?πτεσθαι δ?ξη? κοινων??, 2?ποιμ?νατε τ? ?ν ?μ?ν πο?μνιον το? Θεο?, ??πισκοπο?ντε??b μ? ?ναγκαστ?? ?λλ? ?κουσ?ω? κατ? Θε?ν,c μηδ? α?σχροκερδ?? ?λλ? προθ?μω?, 3?μηδ’ ?? κατακυριε?οντε? τ?ν κλ?ρων ?λλ? τ?ποι γιν?μενοι το? ποιμν?ου? 4?κα? φανερωθ?ντο? το? ?ρχιπο?μενο? κομιε?σθε τ?ν ?μαρ?ντινον τ?? δ?ξη? στ?φανον. Cast Your Cares on Him5??μο?ω?, νε?τεροι, ?ποτ?γητε πρεσβυτ?ροι?? π?ντε? δ? ?λλ?λοι? τ?ν ταπεινοφροσ?νην ?γκομβ?σασθε, ?τι“? Θε?? ?περηφ?νοι? ?ντιτ?σσεται,ταπεινο?? δ? δ?δωσιν χ?ριν.”d 6?Ταπειν?θητε ο?ν ?π? τ?ν κραται?ν χε?ρα το? Θεο?, ?να ?μ?? ?ψ?σ? ?ν καιρ?, 7?π?σαν τ?ν μ?ριμναν ?μ?ν ?πιρ?ψαντε? ?π’ α?τ?ν, ?τι α?τ? μ?λει περ? ?μ?ν. 8?Ν?ψατε, γρηγορ?σατε. ? ?ντ?δικο? ?μ?ν δι?βολο? ?? λ?ων ?ρυ?μενο? περιπατε? ζητ?ν τινα καταπιε?ν? 9?? ?ντ?στητε στερεο? τ? π?στει, ε?δ?τε? τ? α?τ? τ?ν παθημ?των τ? ?ν τ? κ?σμ? ?μ?ν ?δελφ?τητι ?πιτελε?σθαι. Benediction and Farewell10?? δ? Θε?? π?ση? χ?ριτο?, ? καλ?σα? ?μ?? ε?? τ?ν α??νιον α?το? δ?ξαν ?ν Χριστ?,e ?λ?γον παθ?ντα? α?τ?? καταρτ?σει, στηρ?ξει, σθεν?σει, θεμελι?σει. 11?α?τ? τ? κρ?το? ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. 12?Δι? Σιλουανο?f ?μ?ν το? πιστο? ?δελφο?, ?? λογ?ζομαι, δι’ ?λ?γων ?γραψα, παρακαλ?ν κα? ?πιμαρτυρ?ν τα?την ε?ναι ?ληθ? χ?ριν το? Θεο?, ε?? ?ν στ?τε. 13??σπ?ζεται ?μ?? ? ?ν Βαβυλ?νι συνεκλεκτ? κα? Μ?ρκο? ? υ??? μου. 14??σπ?σασθε ?λλ?λου? ?ν φιλ?ματι ?γ?πη?.Ε?ρ?νη ?μ?ν π?σιν το?? ?ν Χριστ?.g a 1 SBL, NE, and WH ο?νb 2 NE and WH do not include ?πισκοπο?ντε?c 2 WH, BYZ, and TR do not include κατ? θε?νd 5 Proverbs 3:34e 10 BYZ and TR ?ν χριστ? ?ησο?f 12 That is, Silasg 14 BYZ and TR include ?μ?ν.2 Peter2 Peter 1Greetings from Peter(1 Peter 1:1-2)1?Συμε?ν Π?τρο? δο?λο? κα? ?π?στολο? ?ησο? Χριστο?Το?? ?σ?τιμον ?μ?ν λαχο?σιν π?στιν ?ν δικαιοσ?ν? το? Θεο? ?μ?ν κα? Σωτ?ρο? ?ησο? Χριστο?? 2?Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη πληθυνθε?η ?ν ?πιγν?σει το? Θεο? κα? ?ησο? το? Κυρ?ου ?μ?ν. Partakers of the Divine Nature3??? ?τ?? π?ντα ?μ?ν τ?? θε?α? δυν?μεω? α?το? τ? πρ?? ζω?ν κα? ε?σ?βειαν δεδωρημ?νη? δι? τ?? ?πιγν?σεω? το? καλ?σαντο? ?μ?? ?δ?? δ?ξ? κα? ?ρετ?, 4?δι’ ?ν τ? τ?μια κα? μ?γιστα ?μ?ν ?παγγ?λματα δεδ?ρηται, ?να δι? το?των γ?νησθε θε?α? κοινωνο? φ?σεω?, ?ποφυγ?ντε? τ?? ?ν τ? κ?σμ? ?ν ?πιθυμ?? φθορ??. 5?Κα? α?τ? το?το δ? σπουδ?ν π?σαν παρεισεν?γκαντε? ?πιχορηγ?σατε ?ν τ? π?στει ?μ?ν τ?ν ?ρετ?ν, ?ν δ? τ? ?ρετ? τ?ν γν?σιν, 6??ν δ? τ? γν?σει τ?ν ?γκρ?τειαν, ?ν δ? τ? ?γκρατε?? τ?ν ?πομον?ν, ?ν δ? τ? ?πομον? τ?ν ε?σ?βειαν, 7??ν δ? τ? ε?σεβε?? τ?ν φιλαδελφ?αν, ?ν δ? τ? φιλαδελφ?? τ?ν ?γ?πην. 8?τα?τα γ?ρ ?μ?ν ?π?ρχοντα κα? πλεον?ζοντα ο?κ ?ργο?? ο?δ? ?κ?ρπου? καθ?στησιν ε?? τ?ν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? ?π?γνωσιν? 9?? γ?ρ μ? π?ρεστιν τα?τα, τυφλ?? ?στιν μυωπ?ζων, λ?θην λαβ?ν το? καθαρισμο? τ?ν π?λαι α?το? ?μαρτι?ν. 10?Δι? μ?λλον, ?δελφο?, σπουδ?σατε βεβα?αν ?μ?ν τ?ν κλ?σιν κα? ?κλογ?ν ποιε?σθαι? τα?τα γ?ρ ποιο?ντε? ο? μ? πτα?σητ? ποτε. 11?ο?τω? γ?ρ πλουσ?ω? ?πιχορηγηθ?σεται ?μ?ν ? ε?σοδο? ε?? τ?ν α??νιον βασιλε?αν το? Κυρ?ου ?μ?ν κα? Σωτ?ρο? ?ησο? Χριστο?. 12?Δι? μελλ?σω ?ε? ?μ?? ?πομιμν?σκειν περ? το?των, κα?περ ε?δ?τα? κα? ?στηριγμ?νου? ?ν τ? παρο?σ? ?ληθε??. 13?δ?καιον δ? ?γο?μαι, ?φ’ ?σον ε?μ? ?ν το?τ? τ? σκην?ματι, διεγε?ρειν ?μ?? ?ν ?πομν?σει, 14?ε?δ?? ?τι ταχιν? ?στιν ? ?π?θεσι? το? σκην?ματ?? μου, καθ?? κα? ? Κ?ριο? ?μ?ν ?ησο?? Χριστ?? ?δ?λωσ?ν μοι? 15?σπουδ?σω δ? κα? ?κ?στοτε ?χειν ?μ?? μετ? τ?ν ?μ?ν ?ξοδον τ?ν το?των μν?μην ποιε?σθαι. Eyewitnesses of His Majesty(Matthew 17:1-13; Mark 9:1-13; Luke 9:28-36)16?Ο? γ?ρ σεσοφισμ?νοι? μ?θοι? ?ξακολουθ?σαντε? ?γνωρ?σαμεν ?μ?ν τ?ν το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? δ?ναμιν κα? παρουσ?αν, ?λλ’ ?π?πται γενηθ?ντε? τ?? ?κε?νου μεγαλει?τητο?. 17?λαβ?ν γ?ρ παρ? Θεο? Πατρ?? τιμ?ν κα? δ?ξαν φων?? ?νεχθε?ση? α?τ? τοι?σδε ?π? τ?? μεγαλοπρεπο?? δ?ξη? “? Υ??? μου ? ?γαπητ?? μου ο?τ?? ?στιν, ε?? ?ν ?γ? ε?δ?κησα,—”a 18?κα? τα?την τ?ν φων?ν ?με?? ?κο?σαμεν ?ξ ο?ρανο? ?νεχθε?σαν σ?ν α?τ? ?ντε? ?ν τ? ?γ?? ?ρει. 19?Κα? ?χομεν βεβαι?τερον τ?ν προφητικ?ν λ?γον, ? καλ?? ποιε?τε προσ?χοντε? ?? λ?χν? φα?νοντι ?ν α?χμηρ? τ?π?, ?ω? ο? ?μ?ρα διαυγ?σ? κα? φωσφ?ρο? ?νατε?λ? ?ν τα?? καρδ?αι? ?μ?ν? 20?το?το πρ?τον γιν?σκοντε?, ?τι π?σα προφητε?α γραφ?? ?δ?α? ?πιλ?σεω? ο? γ?νεται? 21?ο? γ?ρ θελ?ματι ?νθρ?που ?ν?χθη προφητε?α ποτ?, ?λλ? ?π? Πνε?ματο? ?γ?ου φερ?μενοι ?λ?λησαν ?π? Θεο? ?νθρωποι. a 17 Matthew 17:5; Mark 9:7; Luke 9:352 Peter 2Deliverance from False Prophets1??γ?νοντο δ? κα? ψευδοπροφ?ται ?ν τ? λα?, ?? κα? ?ν ?μ?ν ?σονται ψευδοδιδ?σκαλοι, ο?τινε? παρεισ?ξουσιν α?ρ?σει? ?πωλε?α?, κα? τ?ν ?γορ?σαντα α?το?? δεσπ?την ?ρνο?μενοι, ?π?γοντε? ?αυτο?? ταχιν?ν ?π?λειαν? 2?κα? πολλο? ?ξακολουθ?σουσιν α?τ?ν τα?? ?σελγε?αι?, δι’ ο?? ? ?δ?? τ?? ?ληθε?α? βλασφημηθ?σεται? 3?κα? ?ν πλεονεξ?? πλαστο?? λ?γοι? ?μ?? ?μπορε?σονται? ο?? τ? κρ?μα ?κπαλαι ο?κ ?ργε?, κα? ? ?π?λεια α?τ?ν ο? νυστ?ζει. 4?Ε? γ?ρ ? Θε?? ?γγ?λων ?μαρτησ?ντων ο?κ ?φε?σατο, ?λλ? σειρα??* ζ?φουa ταρταρ?σα? παρ?δωκεν ε?? κρ?σιν τηρουμ?νου?, 5?κα? ?ρχα?ου κ?σμου ο?κ ?φε?σατο, ?λλ? ?γδοον Ν?ε δικαιοσ?νη? κ?ρυκα ?φ?λαξεν, κατακλυσμ?ν κ?σμ? ?σεβ?ν ?π?ξα?, 6?κα? π?λει? Σοδ?μων κα? Γομ?ρρα? τεφρ?σα? καταστροφ? κατ?κρινεν,b ?π?δειγμα μελλ?ντων ??σεβ?σιν?c τεθεικ??, 7?κα? δ?καιον Λ?τ καταπονο?μενον ?π? τ?? τ?ν ?θ?σμων ?ν ?σελγε?? ?ναστροφ?? ?ρρ?σατο,— 8?βλ?μματι γ?ρ κα? ?κο? ? δ?καιο? ?νκατοικ?ν ?ν α?το?? ?μ?ραν ?ξ ?μ?ρα? ψυχ?ν δικα?αν ?ν?μοι? ?ργοι? ?βασ?νιζεν,— 9?ο?δεν Κ?ριο? ε?σεβε?? ?κ πειρασμο? ??εσθαι, ?δ?κου? δ? ε?? ?μ?ραν κρ?σεω? κολαζομ?νου? τηρε?ν, 10?μ?λιστα δ? το?? ?π?σω σαρκ?? ?ν ?πιθυμ?? μιασμο? πορευομ?νου? κα? κυρι?τητο? καταφρονο?ντα?. τολμητα?, α?θ?δει?, δ?ξα? ο? τρ?μουσιν βλασφημο?ντε?, 11??που ?γγελοι ?σχ?? κα? δυν?μει με?ζονε? ?ντε? ο? φ?ρουσιν κατ’ α?τ?ν παρ? Κυρ?? βλ?σφημον κρ?σιν. 12?Ο?τοι δ?, ?? ?λογα ζ?α γεγεννημ?να φυσικ? ε?? ?λωσιν κα? φθορ?ν, ?ν ο?? ?γνοο?σιν βλασφημο?ντε?, ?ν τ? φθορ? α?τ?ν κα? φθαρ?σονται, 13??δικο?μενοι μισθ?ν ?δικ?α?? ?δον?ν ?γο?μενοι τ?ν ?ν ?μ?ρ? τρυφ?ν, σπ?λοι κα? μ?μοι ?ντρυφ?ντε? ?ν τα?? ?π?ται? α?τ?ν συνευωχο?μενοι ?μ?ν, 14??φθαλμο?? ?χοντε? μεστο?? μοιχαλ?δο? κα? ?καταπα?στου? ?μαρτ?α?, δελε?ζοντε? ψυχ?? ?στηρ?κτου?, καρδ?αν γεγυμνασμ?νην πλεονεξ?α? ?χοντε?, κατ?ρα? τ?κνα? 15?Καταλιπ?ντε? ε?θε?αν ?δ?ν ?πλαν?θησαν, ?ξακολουθ?σαντε? τ? ?δ? το? Βαλα?μ το? Βοσ?ρ*, ?? μισθ?ν ?δικ?α? ?γ?πησεν, 16??λεγξιν δ? ?σχεν ?δ?α? παρανομ?α?? ?ποζ?γιον ?φωνον ?ν ?νθρ?που φων? φθεγξ?μενον ?κ?λυσεν τ?ν το? προφ?του παραφρον?αν. 17?Ο?το? ε?σιν πηγα? ?νυδροι κα? ?μ?χλαι ?π? λα?λαπο? ?λαυν?μεναι, ο?? ? ζ?φο? το? σκ?του? τετ?ρηται. 18??π?ρογκα γ?ρ μαται?τητο? φθεγγ?μενοι δελε?ζουσιν ?ν ?πιθυμ?αι? σαρκ?? ?σελγε?αι? το?? ?λ?γω? ?ποφε?γοντα? το?? ?ν πλ?ν? ?ναστρεφομ?νου?, 19??λευθερ?αν α?το?? ?παγγελλ?μενοι, α?το? δο?λοι ?π?ρχοντε? τ?? φθορ??? ? γ?ρ τι? ?ττηται, το?τ? ?κα?? δεδο?λωται. 20?Ε? γ?ρ ?ποφυγ?ντε? τ? μι?σματα το? κ?σμου ?ν ?πιγν?σει το? Κυρ?ου κα? Σωτ?ρο? ?ησο? Χριστο?,d το?τοι? δ? π?λιν ?μπλακ?ντε? ?ττ?νται, γ?γονεν α?το?? τ? ?σχατα χε?ρονα τ?ν πρ?των. 21?κρε?ττον γ?ρ ?ν α?το?? μ? ?πεγνωκ?ναι τ?ν ?δ?ν τ?? δικαιοσ?νη?, ? ?πιγνο?σιν ?ποστρ?ψαι ?κ τ?? παραδοθε?ση? α?το?? ?γ?α? ?ντολ??. 22?συμβ?βηκεν α?το?? τ? τ?? ?ληθο?? παροιμ?α? “Κ?ων ?πιστρ?ψα? ?π? τ? ?διον ?ξ?ραμα,”e κα? “?? λουσαμ?νη ε?? κυλισμ?ν βορβ?ρου.” a 4 Or in gloomy dungeonsb 6 WH Σοδ?μων κα? Γομ?ρρα? τεφρ?σα? κατ?κρινενc 6 NE, NA, BYZ, and TR ?σεβε?νd 20 Some manuscripts το? κυρ?ου ?μ?ν κα? σωτ?ρο?e 22 Proverbs 26:112 Peter 3The Coming Judgment(Genesis 3:1-7; Genesis 7:1-5; Romans 5:12-21)1?Τα?την ?δη, ?γαπητο?, δευτ?ραν ?μ?ν γρ?φω ?πιστολ?ν, ?ν α?? διεγε?ρω ?μ?ν ?ν ?πομν?σει τ?ν ε?λικριν? δι?νοιαν, 2?μνησθ?ναι τ?ν προειρημ?νων ?ημ?των ?π? τ?ν ?γ?ων προφητ?ν κα? τ?? τ?ν ?ποστ?λων ?μ?ν ?ντολ?? το? Κυρ?ου κα? Σωτ?ρο?, 3?το?το πρ?τον γιν?σκοντε?, ?τι ?λε?σονται ?π’ ?σχ?των τ?ν ?μερ?ν ?ν ?μπαιγμον? ?μπα?κται κατ? τ?? ?δ?α? ?πιθυμ?α? α?τ?ν πορευ?μενοι 4?κα? λ?γοντε? “Πο? ?στιν ? ?παγγελ?α τ?? παρουσ?α? α?το?; ?φ’ ?? γ?ρ ο? πατ?ρε? ?κοιμ?θησαν, π?ντα ο?τω? διαμ?νει ?π’ ?ρχ?? κτ?σεω?.” 5?Λανθ?νει γ?ρ α?το?? το?το θ?λοντα? ?τι ο?ρανο? ?σαν ?κπαλαι κα? γ? ?ξ ?δατο? κα? δι’ ?δατο? συνεστ?σα τ? το? Θεο? λ?γ?, 6?δι’ ?νa ? τ?τε κ?σμο? ?δατι κατακλυσθε?? ?π?λετο? 7?ο? δ? ν?ν ο?ρανο? κα? ? γ? τ? α?τ? λ?γ? τεθησαυρισμ?νοι ε?σ?ν πυρ? τηρο?μενοι ε?? ?μ?ραν κρ?σεω? κα? ?πωλε?α? τ?ν ?σεβ?ν ?νθρ?πων. The Day of the Lord(Zephaniah 1:7-18; 1 Thessalonians 5:1-11)8??ν δ? το?το μ? λανθαν?τω ?μ??, ?γαπητο?, ?τι μ?α ?μ?ρα παρ? Κυρ?? ?? χ?λια ?τη κα? χ?λια ?τη ?? ?μ?ρα μ?α. 9?ο? βραδ?νει Κ?ριο? τ?? ?παγγελ?α?, ?? τινε? βραδ?τητα ?γο?νται, ?λλ? μακροθυμε? ε?? ?μ??, μ? βουλ?μεν?? τινα? ?πολ?σθαι ?λλ? π?ντα? ε?? μετ?νοιαν χωρ?σαι. 10??ξει δ? ?μ?ρα Κυρ?ου ?? κλ?πτη?, ?ν ? ο? ο?ρανο? ?οιζηδ?ν παρελε?σονται, στοιχε?α δ? καυσο?μενα λυθ?σεται, κα? γ? κα? τ? ?ν α?τ? ?ργα [ο?χ] ε?ρεθ?σεται.b 11?Το?των ο?τω? π?ντων λυομ?νων ποταπο?? δε? ?π?ρχειν ?μ?? ?ν ?γ?αι? ?ναστροφα?? κα? ε?σεβε?αι?, 12?προσδοκ?ντα? κα? σπε?δοντα? τ?ν παρουσ?αν τ?? το? Θεο? ?μ?ρα?, δι’ ?ν ο?ρανο? πυρο?μενοι λυθ?σονται κα? στοιχε?α καυσο?μενα τ?κεται? 13?καινο?? δ? ο?ρανο?? κα? γ?ν καιν?ν κατ? τ? ?π?γγελμα α?το? προσδοκ?μεν, ?ν ο?? δικαιοσ?νη κατοικε?. Final Exhortations14?Δι?, ?γαπητο?, τα?τα προσδοκ?ντε? σπουδ?σατε ?σπιλοι κα? ?μ?μητοι α?τ? ε?ρεθ?ναι ?ν ε?ρ?ν?, 15?Κα? τ?ν το? Κυρ?ου ?μ?ν μακροθυμ?αν σωτηρ?αν ?γε?σθε, καθ?? κα? ? ?γαπητ?? ?μ?ν ?δελφ?? Πα?λο? κατ? τ?ν δοθε?σαν α?τ? σοφ?αν ?γραψεν ?μ?ν, 16??? κα? ?ν π?σαι? ?τα??? ?πιστολα??c λαλ?ν ?ν α?τα?? περ? το?των, ?ν α?? ?στιν δυσν?ητ? τινα, ? ο? ?μαθε?? κα? ?στ?ρικτοι στρεβλο?σινd ?? κα? τ?? λοιπ?? γραφ?? πρ?? τ?ν ?δ?αν α?τ?ν ?π?λειαν. 17??με?? ο?ν, ?γαπητο?, προγιν?σκοντε? φυλ?σσεσθε ?να μ? τ? τ?ν ?θ?σμων πλ?ν? συναπαχθ?ντε? ?κπ?σητε το? ?δ?ου στηριγμο?, 18?α?ξ?νετε δ? ?ν χ?ριτι κα? γν?σει το? Κυρ?ου ?μ?ν κα? Σωτ?ρο? ?ησο? Χριστο?. α?τ? ? δ?ξα κα? ν?ν κα? ε?? ?μ?ραν α??νο?.??μ?ν?.e a 6 NA ?νb 10 BYZ and TR κατακα?σεται; SBL, NE, WH ?ργα ε?ρεθ?σεταιc 16 Or in all the lettersd 16 NA στρεβλ?σουσινe 18 NE, WH, and NA do not include ?μ?ν.1 John1 John 1The Word of Life(Luke 24:36-43; John 20:19-23)1?? ?ν ?π’ ?ρχ??, ? ?κηκ?αμεν, ? ?ωρ?καμεν το?? ?φθαλμο?? ?μ?ν, ? ?θεασ?μεθα κα? α? χε?ρε? ?μ?ν ?ψηλ?φησαν, περ? το? Λ?γου τ?? ζω??,— 2?κα? ? ζω? ?φανερ?θη, κα? ?ωρ?καμεν κα? μαρτυρο?μεν κα? ?παγγ?λλομεν ?μ?ν τ?ν ζω?ν τ?ν α??νιον, ?τι? ?ν πρ?? τ?ν Πατ?ρα κα? ?φανερ?θη ?μ?ν,— 3?? ?ωρ?καμεν κα? ?κηκ?αμεν, ?παγγ?λλομεν κα? ?μ?ν, ?να κα? ?με?? κοινων?αν ?χητε μεθ’ ?μ?ν. κα? ? κοινων?α δ? ? ?μετ?ρα μετ? το? Πατρ?? κα? μετ? το? Υ?ο? α?το? ?ησο? Χριστο?. 4?κα? τα?τα γρ?φομεν ?με?? ?να ? χαρ? ?μ?νa ? πεπληρωμ?νη. Walking in the Light(John 8:12-30)5?Κα? ?στιν α?τη ? ?γγελ?α ?ν ?κηκ?αμεν ?π’ α?το? κα? ?ναγγ?λλομεν ?μ?ν, ?τι ? Θε?? φ?? ?στιν κα? σκοτ?α ?ν α?τ? ο?κ ?στιν ο?δεμ?α. 6???ν ε?πωμεν ?τι κοινων?αν ?χομεν μετ’ α?το? κα? ?ν τ? σκ?τει περιπατ?μεν, ψευδ?μεθα κα? ο? ποιο?μεν τ?ν ?λ?θειαν? 7???ν δ?b ?ν τ? φωτ? περιπατ?μεν ?? α?τ?? ?στιν ?ν τ? φωτ?, κοινων?αν ?χομεν μετ’ ?λλ?λων κα? τ? α?μα ?ησο? το? Υ?ο? α?το? καθαρ?ζει ?μ?? ?π? π?ση? ?μαρτ?α?. 8???ν ε?πωμεν ?τι ?μαρτ?αν ο?κ ?χομεν, ?αυτο?? πλαν?μεν κα? ? ?λ?θεια ο?κ ?στιν ?ν ?μ?ν. 9???ν ?μολογ?μεν τ?? ?μαρτ?α? ?μ?ν, πιστ?? ?στιν κα? δ?καιο?, ?να ?φ? ?μ?ν τ?? ?μαρτ?α? κα? καθαρ?σ? ?μ?? ?π? π?ση? ?δικ?α?. 10???ν ε?πωμεν ?τι ο?χ ?μαρτ?καμεν, ψε?στην ποιο?μεν α?τ?ν κα? ? λ?γο? α?το? ο?κ ?στιν ?ν ?μ?ν. a 4 BYZ and TR ?μ?νb 7 NA does Not include δ?1 John 2Jesus Our Advocate1?Τεκν?α μου, τα?τα γρ?φω ?μ?ν ?να μ? ?μ?ρτητε. κα? ??ν τι? ?μ?ρτ?, Παρ?κλητον ?χομεν πρ?? τ?ν Πατ?ρα ?ησο?ν Χριστ?ν δ?καιον? 2?κα? α?τ?? ?λασμ?? ?στιν περ? τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν, ο? περ? τ?ν ?μετ?ρων δ? μ?νον ?λλ? κα? περ? ?λου το? κ?σμου. 3?Κα? ?ν το?τ? γιν?σκομεν ?τι ?γν?καμεν α?τ?ν, ??ν τ?? ?ντολ?? α?το? τηρ?μεν. 4?? λ?γων ?τι “?γνωκα α?τ?ν,” κα? τ?? ?ντολ?? α?το? μ? τηρ?ν, ψε?στη? ?στ?ν, κα? ?ν το?τ? ? ?λ?θεια ο?κ ?στιν? 5??? δ’ ?ν τηρ? α?το? τ?ν λ?γον ?ληθ?? ?ν το?τ? ? ?γ?πη το? Θεο? τετελε?ωται. ?ν το?τ? γιν?σκομεν ?τι ?ν α?τ? ?σμεν? 6?? λ?γων ?ν α?τ? μ?νειν ?φε?λει καθ?? ?κε?νο? περιεπ?τησεν κα? α?τ?? ο?τω? περιπατε?ν. A New Commandment7??γαπητο?, ο?κ ?ντολ?ν καιν?ν γρ?φω ?μ?ν, ?λλ’ ?ντολ?ν παλαι?ν ?ν ε?χετε ?π’ ?ρχ??? ? ?ντολ? ? παλαι? ?στιν ? λ?γο? ?ν ?κο?σατε. 8?π?λιν ?ντολ?ν καιν?ν γρ?φω ?μ?ν, ? ?στιν ?ληθ?? ?ν α?τ? κα? ?ν ?μ?ν, ?τι ? σκοτ?α παρ?γεται κα? τ? φ?? τ? ?ληθιν?ν ?δη φα?νει. 9?? λ?γων ?ν τ? φωτ? ε?ναι κα? τ?ν ?δελφ?ν α?το? μισ?ν ?ν τ? σκοτ?? ?στ?ν ?ω? ?ρτι. 10?? ?γαπ?ν τ?ν ?δελφ?ν α?το? ?ν τ? φωτ? μ?νει, κα? σκ?νδαλον ?ν α?τ? ο?κ ?στιν? 11?? δ? μισ?ν τ?ν ?δελφ?ν α?το? ?ν τ? σκοτ?? ?στ?ν κα? ?ν τ? σκοτ?? περιπατε?, κα? ο?κ ο?δεν πο? ?π?γει, ?τι ? σκοτ?α ?τ?φλωσεν το?? ?φθαλμο?? α?το?. 12?Γρ?φω ?μ?ν, τεκν?α, ?τι ?φ?ωνται ?μ?ν α? ?μαρτ?αι δι? τ? ?νομα α?το?. 13?Γρ?φω ?μ?ν, πατ?ρε?, ?τι ?γν?κατε τ?ν ?π’ ?ρχ???Γρ?φω ?μ?ν, νεαν?σκοι, ?τι νενικ?κατε τ?ν πονηρ?ν.?γραψα ?μ?ν, παιδ?α, ?τι ?γν?κατε τ?ν Πατ?ρα. 14??γραψα ?μ?ν, πατ?ρε?, ?τι ?γν?κατε τ?ν ?π’ ?ρχ??.?γραψα ?μ?ν, νεαν?σκοι, ?τι ?σχυρο? ?στε κα? ? λ?γο? το? Θεο? ?ν ?μ?ν μ?νει κα? νενικ?κατε τ?ν πονηρ?ν. Do Not Love the World15?Μ? ?γαπ?τε τ?ν κ?σμον μηδ? τ? ?ν τ? κ?σμ?. ??ν τι? ?γαπ? τ?ν κ?σμον, ο?κ ?στιν ? ?γ?πη το? Πατρ?? ?ν α?τ?? 16??τι π?ν τ? ?ν τ? κ?σμ?, ? ?πιθυμ?α τ?? σαρκ?? κα? ? ?πιθυμ?α τ?ν ?φθαλμ?ν κα? ? ?λαζονε?α* το? β?ου, ο?κ ?στιν ?κ το? πατρ??, ?λλ? ?κ το? κ?σμου ?στ?ν. 17?κα? ? κ?σμο? παρ?γεται κα? ? ?πιθυμ?α α?το?? ? δ? ποι?ν τ? θ?λημα το? Θεο? μ?νει ε?? τ?ν α??να. Beware of Antichrists18?Παιδ?α, ?σχ?τη ?ρα ?στ?ν, κα? καθ?? ?κο?σατε ?τι ?ντ?χριστο? ?ρχεται, κα? ν?ν ?ντ?χριστοι πολλο? γεγ?νασιν? ?θεν γιν?σκομεν ?τι ?σχ?τη ?ρα ?στ?ν. 19??ξ ?μ?ν ?ξ?λθαν, ?λλ’ ο?κ ?σαν ?ξ ?μ?ν? ε? γ?ρ ?ξ ?μ?ν ?σαν, μεμεν?κεισαν ?ν μεθ’ ?μ?ν? ?λλ’ ?να φανερωθ?σιν ?τι ο?κ ε?σ?ν π?ντε? ?ξ ?μ?ν. 20?Κα? ?με?? χρ?σμα ?χετε ?π? το? ?γ?ου, κα? ο?δατε π?ντε?.a 21?ο?κ ?γραψα ?μ?ν ?τι ο?κ ο?δατε τ?ν ?λ?θειαν, ?λλ’ ?τι ο?δατε α?τ?ν, κα? ?τι π?ν ψε?δο? ?κ τ?? ?ληθε?α? ο?κ ?στιν. 22?Τ?? ?στιν ? ψε?στη? ε? μ? ? ?ρνο?μενο? ?τι ?ησο?? ο?κ ?στιν ? Χριστ??; ο?τ?? ?στιν ? ?ντ?χριστο?, ? ?ρνο?μενο? τ?ν Πατ?ρα κα? τ?ν Υ??ν. 23?π?? ? ?ρνο?μενο? τ?ν Υ??ν ο?δ? τ?ν Πατ?ρα ?χει? ? ?μολογ?ν τ?ν Υ??ν κα? τ?ν Πατ?ρα ?χει. Continue in Him24??με?? ? ?κο?σατε ?π’ ?ρχ??, ?ν ?μ?ν μεν?τω. ??ν ?ν ?μ?ν με?ν? ? ?π’ ?ρχ?? ?κο?σατε, κα? ?με?? ?ν τ? Υ?? κα? ?ν τ? Πατρ? μενε?τε. 25?κα? α?τη ?στ?ν ? ?παγγελ?α ?ν α?τ?? ?πηγγε?λατο ?μ?ν, τ?ν ζω?ν τ?ν α??νιον. 26?Τα?τα ?γραψα ?μ?ν περ? τ?ν πλαν?ντων ?μ??. 27?κα? ?με?? τ? χρ?σμα ? ?λ?βετε ?π’ α?το? μ?νει ?ν ?μ?ν, κα? ο? χρε?αν ?χετε ?να τι? διδ?σκ? ?μ??? ?λλ’ ?? τ? α?το? χρ?σμα διδ?σκει ?μ?? περ? π?ντων, κα? ?ληθ?? ?στιν κα? ο?κ ?στιν ψε?δο?, κα? καθ?? ?δ?δαξεν ?μ??, μ?νετε ?ν α?τ?. 28?Κα? ν?ν, τεκν?α, μ?νετε ?ν α?τ?, ?να ??ν φανερωθ? σχ?μεν παρρησ?αν κα? μ? α?σχυνθ?μεν ?π’ α?το? ?ν τ? παρουσ?? α?το?. 29???ν ε?δ?τε ?τι δ?και?? ?στιν, γιν?σκετε ?τι κα? π?? ? ποι?ν τ?ν δικαιοσ?νην ?ξ α?το? γεγ?ννηται. a 20 BYZ and TR ο?δατε π?ντα1 John 3Children of God1??δετε ποταπ?ν ?γ?πην δ?δωκεν ?μ?ν ? Πατ?ρ ?να τ?κνα Θεο? κληθ?μεν, κα? ?σμ?ν. δι? το?το ? κ?σμο? ο? γιν?σκει ?μ??, ?τι ο?κ ?γνω α?τ?ν. 2??γαπητο?, ν?ν τ?κνα Θεο? ?σμεν, κα? ο?πω ?φανερ?θη τ? ?σ?μεθα. ο?δαμεν ?τι ??ν φανερωθ?a ?μοιοι α?τ? ?σ?μεθα, ?τι ?ψ?μεθα α?τ?ν καθ?? ?στιν. 3?κα? π?? ? ?χων τ?ν ?λπ?δα τα?την ?π’ α?τ? ?γν?ζει ?αυτ?ν καθ?? ?κε?νο? ?γν?? ?στιν. 4?Π?? ? ποι?ν τ?ν ?μαρτ?αν κα? τ?ν ?νομ?αν ποιε?, κα? ? ?μαρτ?α ?στ?ν ? ?νομ?α. 5?κα? ο?δατε ?τι ?κε?νο? ?φανερ?θη ?να τ?? ?μαρτ?α? ?ρ?, κα? ?μαρτ?α ?ν α?τ? ο?κ ?στιν. 6?π?? ? ?ν α?τ? μ?νων ο?χ ?μαρτ?νει? π?? ? ?μαρτ?νων ο?χ ??ρακεν α?τ?ν ο?δ? ?γνωκεν α?τ?ν. 7?Τεκν?α,b μηδε?? πλαν?τω ?μ??? ? ποι?ν τ?ν δικαιοσ?νην δ?και?? ?στιν, καθ?? ?κε?νο? δ?και?? ?στιν? 8?? ποι?ν τ?ν ?μαρτ?αν ?κ το? διαβ?λου ?στ?ν, ?τι ?π’ ?ρχ?? ? δι?βολο? ?μαρτ?νει. ε?? το?το ?φανερ?θη ? Υ??? το? Θεο?, ?να λ?σ? τ? ?ργα το? διαβ?λου. 9?Π?? ? γεγεννημ?νο? ?κ το? Θεο? ?μαρτ?αν ο? ποιε?, ?τι σπ?ρμα α?το? ?ν α?τ? μ?νει? κα? ο? δ?ναται ?μαρτ?νειν, ?τι ?κ το? Θεο? γεγ?ννηται. 10??ν το?τ? φανερ? ?στιν τ? τ?κνα το? Θεο? κα? τ? τ?κνα το? διαβ?λου? π?? ? μ? ποι?ν δικαιοσ?νην ο?κ ?στιν ?κ το? Θεο?, κα? ? μ? ?γαπ?ν τ?ν ?δελφ?ν α?το?. Love One Another(John 13:31-35; Romans 12:9-13)11??τι α?τη ?στ?ν ? ?γγελ?α ?ν ?κο?σατε ?π’ ?ρχ??, ?να ?γαπ?μεν ?λλ?λου?? 12?ο? καθ?? Κ??ν ?κ το? πονηρο? ?ν κα? ?σφαξεν τ?ν ?δελφ?ν α?το?? κα? χ?ριν τ?νο? ?σφαξεν α?τ?ν; ?τι τ? ?ργα α?το? πονηρ? ?ν, τ? δ? το? ?δελφο? α?το? δ?καια. 13?[κα?] Μ? θαυμ?ζετε, ?δελφο?, ε? μισε? ?μ?? ? κ?σμο?. 14??με?? ο?δαμεν ?τι μεταβεβ?καμεν ?κ το? θαν?του ε?? τ?ν ζω?ν, ?τι ?γαπ?μεν το?? ?δελφο??? ? μ? ?γαπ?ν μ?νει ?ν τ? θαν?τ?. 15?π?? ? μισ?ν τ?ν ?δελφ?ν α?το? ?νθρωποκτ?νο? ?στ?ν, κα? ο?δατε ?τι π?? ?νθρωποκτ?νο? ο?κ ?χει ζω?ν α??νιον ?ν α?τ? μ?νουσαν. 16??ν το?τ? ?γν?καμεν τ?ν ?γ?πην, ?τι ?κε?νο? ?π?ρ ?μ?ν τ?ν ψυχ?ν α?το? ?θηκεν? κα? ?με?? ?φε?λομεν ?π?ρ τ?ν ?δελφ?ν τ?? ψυχ?? θε?ναι. 17??? δ’ ?ν ?χ? τ?ν β?ον το? κ?σμου κα? θεωρ? τ?ν ?δελφ?ν α?το? χρε?αν ?χοντα κα? κλε?σ? τ? σπλ?γχνα α?το? ?π’ α?το?, π?? ? ?γ?πη το? Θεο? μ?νει ?ν α?τ?; 18?Τεκν?α, μ? ?γαπ?μεν λ?γ? μηδ? τ? γλ?σσ?, ?λλ? ?ν ?ργ? κα? ?ληθε??. 19?[κα?] ?ν το?τ? γνωσ?μεθα ?τι ?κ τ?? ?ληθε?α? ?σμ?ν, κα? ?μπροσθεν α?το? πε?σομεν τ?ν καρδ?αν ?μ?ν 20??τι ??ν καταγιν?σκ? ?μ?ν ? καρδ?α, ?τι με?ζων ?στ?ν ? Θε?? τ?? καρδ?α? ?μ?ν κα? γιν?σκει π?ντα. 21??γαπητο?, ??ν ? καρδ?α ??μ?ν? ? ?μ? καταγιν?σκ??, παρρησ?αν ?χομεν πρ?? τ?ν Θε?ν, 22?κα? ? ??ν α?τ?μεν λαμβ?νομεν ?π’ α?το?, ?τι τ?? ?ντολ?? α?το? τηρο?μεν κα? τ? ?ρεστ? ?ν?πιον α?το? ποιο?μεν. 23?κα? α?τη ?στ?ν ? ?ντολ? α?το?, ?να πιστε?σωμεν τ? ?ν?ματι το? Υ?ο? α?το? ?ησο? Χριστο? κα? ?γαπ?μεν ?λλ?λου? καθ?? ?δωκεν ?ντολ?ν ?μ?ν. 24?κα? ? τηρ?ν τ?? ?ντολ?? α?το? ?ν α?τ? μ?νει κα? α?τ?? ?ν α?τ?? κα? ?ν το?τ? γιν?σκομεν ?τι μ?νει ?ν ?μ?ν, ?κ το? Πνε?ματο? ο? ?μ?ν ?δωκεν. a 2 Or when it appearsb 7 NA Παιδ?α1 John 4Testing the Spirits1??γαπητο?, μ? παντ? πνε?ματι πιστε?ετε, ?λλ? δοκιμ?ζετε τ? πνε?ματα ε? ?κ το? Θεο? ?στιν, ?τι πολλο? ψευδοπροφ?ται ?ξεληλ?θασιν ε?? τ?ν κ?σμον. 2??ν το?τ? γιν?σκετε τ? Πνε?μα το? Θεο?? π?ν πνε?μα ? ?μολογε? ?ησο?ν Χριστ?ν ?ν σαρκ? ?ληλυθ?τα ?κ το? Θεο? ?στιν, 3?κα? π?ν πνε?μα ? μ? ?μολογε? τ?ν ?ησο?νa ?κ το? Θεο? ο?κ ?στιν? κα? το?τ? ?στιν τ? το? ?ντιχρ?στου, ? ?κηκ?ατε ?τι ?ρχεται, κα? ν?ν ?ν τ? κ?σμ? ?στ?ν ?δη. 4??με?? ?κ το? Θεο? ?στε, τεκν?α, κα? νενικ?κατε α?το??, ?τι με?ζων ?στ?ν ? ?ν ?μ?ν ? ? ?ν τ? κ?σμ?. 5?α?το? ?κ το? κ?σμου ε?σ?ν? δι? το?το ?κ το? κ?σμου λαλο?σιν κα? ? κ?σμο? α?τ?ν ?κο?ει. 6??με?? ?κ το? Θεο? ?σμεν? ? γιν?σκων τ?ν Θε?ν ?κο?ει ?μ?ν, ?? ο?κ ?στιν ?κ το? Θεο? ο?κ ?κο?ει ?μ?ν. ?κ το?του γιν?σκομεν τ? πνε?μαb τ?? ?ληθε?α? κα? τ? πνε?μα τ?? πλ?νη?. Love Comes from God7??γαπητο?, ?γαπ?μεν ?λλ?λου?, ?τι ? ?γ?πη ?κ το? Θεο? ?στιν, κα? π?? ? ?γαπ?ν ?κ το? Θεο? γεγ?ννηται κα? γιν?σκει τ?ν Θε?ν. 8?? μ? ?γαπ?ν ο?κ ?γνω τ?ν Θε?ν, ?τι ? Θε?? ?γ?πη ?στ?ν. 9??ν το?τ? ?φανερ?θη ? ?γ?πη το? Θεο? ?ν ?μ?ν, ?τι τ?ν Υ??ν α?το? τ?ν μονογεν? ?π?σταλκεν ? Θε?? ε?? τ?ν κ?σμον ?να ζ?σωμεν δι’ α?το?. 10??ν το?τ? ?στ?ν ? ?γ?πη, ο?χ ?τι ?με?? ?γαπ?καμεν τ?ν Θε?ν, ?λλ’ ?τι α?τ?? ?γ?πησεν ?μ?? κα? ?π?στειλεν τ?ν Υ??ν α?το? ?λασμ?ν περ? τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν. 11??γαπητο?, ε? ο?τω? ? Θε?? ?γ?πησεν ?μ??, κα? ?με?? ?φε?λομεν ?λλ?λου? ?γαπ?ν. 12?Θε?ν ο?δε?? π?ποτε τεθ?αται? ??ν ?γαπ?μεν ?λλ?λου?, ? Θε?? ?ν ?μ?ν μ?νει κα? ? ?γ?πη α?το? τετελειωμ?νη ? ??ν ?μ?ν? ?στιν. 13??ν το?τ? γιν?σκομεν ?τι ?ν α?τ? μ?νομεν κα? α?τ?? ?ν ?μ?ν, ?τι ?κ το? Πνε?ματο? α?το? δ?δωκεν ?μ?ν. 14?κα? ?με?? τεθε?μεθα κα? μαρτυρο?μεν ?τι ? Πατ?ρ ?π?σταλκεν τ?ν Υ??ν Σωτ?ρα το? κ?σμου. 15??? ??ν ?μολογ?σ? ?τι ?ησο?? ?στιν ? Υ??? το? Θεο?, ? Θε?? ?ν α?τ? μ?νει κα? α?τ?? ?ν τ? Θε?. 16?κα? ?με?? ?γν?καμεν κα? πεπιστε?καμεν τ?ν ?γ?πην ?ν ?χει ? Θε?? ?ν ?μ?ν. ? Θε?? ?γ?πη ?στ?ν, κα? ? μ?νων ?ν τ? ?γ?π? ?ν τ? Θε? μ?νει κα? ? Θε?? ?ν α?τ? μ?νει. 17??ν το?τ? τετελε?ωται ? ?γ?πη μεθ’ ?μ?ν, ?να παρρησ?αν ?χωμεν ?ν τ? ?μ?ρ? τ?? κρ?σεω?, ?τι καθ?? ?κε?ν?? ?στιν κα? ?με?? ?σμεν ?ν τ? κ?σμ? το?τ?. 18?Φ?βο? ο?κ ?στιν ?ν τ? ?γ?π?, ?λλ’ ? τελε?α ?γ?πη ?ξω β?λλει τ?ν φ?βον, ?τι ? φ?βο? κ?λασιν ?χει, ? δ? φοβο?μενο? ο? τετελε?ωται ?ν τ? ?γ?π?. 19??με?? ?γαπ?μεν, ?τι α?τ?? πρ?το? ?γ?πησεν ?μ??. 20???ν τι? ε?π? ?τι “?γαπ? τ?ν Θε?ν,” κα? τ?ν ?δελφ?ν α?το? μισ?, ψε?στη? ?στ?ν? ? γ?ρ μ? ?γαπ?ν τ?ν ?δελφ?ν α?το? ?ν ??ρακεν, τ?ν Θε?ν ?ν ο?χ ??ρακεν ο? δ?ναται ?γαπ?ν. 21?κα? τα?την τ?ν ?ντολ?ν ?χομεν ?π’ α?το?, ?να ? ?γαπ?ν τ?ν Θε?ν ?γαπ? κα? τ?ν ?δελφ?ν α?το?. a 3 BYZ and TR ?ησο?ν χριστ?ν ?ν σαρκ? ?ληλυθ?ταb 6 Or spirit1 John 5Overcoming the World1?Π?? ? πιστε?ων ?τι ?ησο?? ?στιν ? Χριστ?? ?κ το? Θεο? γεγ?ννηται, κα? π?? ? ?γαπ?ν τ?ν γενν?σαντα ?γαπ? ?κα?? τ?ν γεγεννημ?νον ?ξ α?το?. 2??ν το?τ? γιν?σκομεν ?τι ?γαπ?μεν τ? τ?κνα το? Θεο?, ?ταν τ?ν Θε?ν ?γαπ?μεν κα? τ?? ?ντολ?? α?το? ποι?μεν. 3?α?τη γ?ρ ?στιν ? ?γ?πη το? Θεο?, ?να τ?? ?ντολ?? α?το? τηρ?μεν? κα? α? ?ντολα? α?το? βαρε?αι ο?κ ε?σ?ν, 4??τι π?ν τ? γεγεννημ?νον ?κ το? Θεο? νικ? τ?ν κ?σμον? κα? α?τη ?στ?ν ? ν?κη ? νικ?σασα τ?ν κ?σμον, ? π?στι? ?μ?ν. 5?Τ?? ?δ?? ?στιν ? νικ?ν τ?ν κ?σμον ε? μ? ? πιστε?ων ?τι ?ησο?? ?στιν ? Υ??? το? Θεο?; 6?ο?τ?? ?στιν ? ?λθ?ν δι’ ?δατο? κα? α?ματο?, ?ησο?? Χριστ??? ο?κ ?ν τ? ?δατι μ?νον, ?λλ’ ?ν τ? ?δατι κα? ?ν τ? α?ματι? κα? τ? Πνε?μ? ?στιν τ? μαρτυρο?ν, ?τι τ? Πνε?μ? ?στιν ? ?λ?θεια. 7??τι τρε?? ε?σιν ο? μαρτυρο?ντε?,a 8?τ? Πνε?μα κα? τ? ?δωρ κα? τ? α?μα, κα? ο? τρε?? ε?? τ? ?ν ε?σιν. God's Testimony about His Son9?Ε? τ?ν μαρτυρ?αν τ?ν ?νθρ?πων λαμβ?νομεν, ? μαρτυρ?α το? Θεο? με?ζων ?στ?ν, ?τι α?τη ?στ?ν ? μαρτυρ?α το? Θεο? ?τι μεμαρτ?ρηκεν περ? το? Υ?ο? α?το?. 10?? πιστε?ων ε?? τ?ν Υ??ν το? Θεο? ?χει τ?ν μαρτυρ?αν ?ν α?τ?. ? μ? πιστε?ων τ? Θε? ψε?στην πεπο?ηκεν α?τ?ν, ?τι ο? πεπ?στευκεν ε?? τ?ν μαρτυρ?αν ?ν μεμαρτ?ρηκεν ? Θε?? περ? το? Υ?ο? α?το?. 11?Κα? α?τη ?στ?ν ? μαρτυρ?α, ?τι ζω?ν α??νιον ?δωκεν ?? Θε??? ? ?μ?ν, κα? α?τη ? ζω? ?ν τ? Υ?? α?το? ?στιν. 12?? ?χων τ?ν Υ??ν ?χει τ?ν ζω?ν? ? μ? ?χων τ?ν Υ??ν το? Θεο? τ?ν ζω?ν ο?κ ?χει. Effective Prayer13?Τα?τα ?γραψα ?μ?ν ?να ε?δ?τε ?τι ζω?ν ?χετε α??νιον,b το?? πιστε?ουσιν ε?? τ? ?νομα το? Υ?ο? το? Θεο?. 14?Κα? α?τη ?στ?ν ? παρρησ?α ?ν ?χομεν πρ?? α?τ?ν, ?τι ??ν τι α?τ?μεθα κατ? τ? θ?λημα α?το? ?κο?ει ?μ?ν. 15?κα? ??ν ο?δαμεν ?τι ?κο?ει ?μ?ν ? ??ν α?τ?μεθα, ο?δαμεν ?τι ?χομεν τ? α?τ?ματα ? ?τ?καμεν ?π’ α?το?. 16???ν τι? ?δ? τ?ν ?δελφ?ν α?το? ?μαρτ?νοντα ?μαρτ?αν μ? πρ?? θ?νατον, α?τ?σει, κα? δ?σει α?τ? ζω?ν, το?? ?μαρτ?νουσιν μ? πρ?? θ?νατον. ?στιν ?μαρτ?α πρ?? θ?νατον? ο? περ? ?κε?νη? λ?γω ?να ?ρωτ?σ?. 17?π?σα ?δικ?α ?μαρτ?α ?στ?ν, κα? ?στιν ?μαρτ?α ο? πρ?? θ?νατον. Concluding Remarks18?Ο?δαμεν ?τι π?? ? γεγεννημ?νο? ?κ το? Θεο? ο?χ ?μαρτ?νει, ?λλ’ ? γεννηθε?? ?κ το? Θεο? τηρε? α?τ?ν,c κα? ? πονηρ?? ο?χ ?πτεται α?το?. 19?ο?δαμεν ?τι ?κ το? Θεο? ?σμεν, κα? ? κ?σμο? ?λο? ?ν τ? πονηρ? κε?ται. 20?ο?δαμεν δ? ?τι ? Υ??? το? Θεο? ?κει, κα? δ?δωκεν ?μ?ν δι?νοιαν ?να γιν?σκωμεν* τ?ν ?ληθιν?ν? κα? ?σμ?ν ?ν τ? ?ληθιν?, ?ν τ? Υ?? α?το? ?ησο? Χριστ?. ο?τ?? ?στιν ? ?ληθιν?? Θε?? κα? ζω? α??νιο?. 21?Τεκν?α, φυλ?ξατε ?αυτ? ?π? τ?ν ε?δ?λων.d a 7 TR and GOC include εν τ? ο?ραν?, ? πατ?ρ, ? λ?γο?, κα? τ? ?γιον Πνε?μα· κα? ο?τοι ο? τρε?? ?ν ε?σι. 8 κα? τρε?? ε?σ?ν ο? μαρτυρο?ντε? ?ν τ? γ?,b 13 BYZ and TR include κα? ?να πιστε?ητε ε?? τ? ?νομα το? υ?ο? το? θεο?.c 18 NA, BYZ, and TR ?αυτ?νd 21 BYZ and TR include ?μ?ν.2 John2 John 1Greeting from the Elder(3 John 1:1-4)1?? πρεσβ?τερο??κλεκτ? κυρ?? κα? το?? τ?κνοι? α?τ??, ο?? ?γ? ?γαπ? ?ν ?ληθε??, κα? ο?κ ?γ? μ?νο? ?λλ? κα? π?ντε? ο? ?γνωκ?τε? τ?ν ?λ?θειαν, 2?δι? τ?ν ?λ?θειαν τ?ν μ?νουσαν ?ν ?μ?ν, κα? μεθ’ ?μ?ν ?σται ε?? τ?ν α??να. 3??σται μεθ’ ?μ?ν χ?ρι? ?λεο? ε?ρ?νη παρ? Θεο? Πατρ??, κα? παρ? ?ησο? Χριστο? το? Υ?ο? το? Πατρ??, ?ν ?ληθε?? κα? ?γ?π?. Walking in the Truth(John 8:30-41)4??χ?ρην λ?αν ?τι ε?ρηκα ?κ τ?ν τ?κνων σου περιπατο?ντα? ?ν ?ληθε??, καθ?? ?ντολ?ν ?λ?βομεν παρ? το? Πατρ??. 5?κα? ν?ν ?ρωτ? σε, κυρ?α, ο?χ ?? ?ντολ?ν ?γρ?φων σοι? ? καιν?ν, ?λλ? ?ν ε?χομεν* ?π’ ?ρχ??, ?να ?γαπ?μεν ?λλ?λου?. 6?κα? α?τη ?στ?ν ? ?γ?πη, ?να περιπατ?μεν κατ? τ?? ?ντολ?? α?το?? α?τη ? ?ντολ? ?στιν, καθ?? ?κο?σατε ?π’ ?ρχ??, ?να ?ν α?τ? περιπατ?τε. Beware of Deceivers7??τι πολλο? πλ?νοι ?ξ?λθον ε?? τ?ν κ?σμον, ο? μ? ?μολογο?ντε? ?ησο?ν Χριστ?ν ?ρχ?μενον ?ν σαρκ?? ο?τ?? ?στιν ? πλ?νο? κα? ? ?ντ?χριστο?. 8?βλ?πετε ?αυτο??, ?να μ? ?πολ?σητε ? ε?ργασ?μεθα*,a ?λλ? μισθ?ν πλ?ρη ?πολ?βητε. 9?π?? ? προ?γων κα? μ? μ?νων ?ν τ? διδαχ? το? Χριστο? Θε?ν ο?κ ?χει? ? μ?νων ?ν τ? διδαχ?, ο?το? κα? τ?ν Πατ?ρα κα? τ?ν Υ??ν ?χει. 10?Ε? τι? ?ρχεται πρ?? ?μ?? κα? τα?την τ?ν διδαχ?ν ο? φ?ρει, μ? λαμβ?νετε α?τ?ν ε?? ο?κ?αν, κα? χα?ρειν α?τ? μ? λ?γετε? 11?? λ?γων γ?ρ α?τ? χα?ρειν κοινωνε? το?? ?ργοι? α?το? το?? πονηρο??. Final Greetings12?Πολλ? ?χων ?μ?ν γρ?φειν ο?κ ?βουλ?θην δι? χ?ρτου κα? μ?λανο?, ?λλ? ?λπ?ζω γεν?σθαι πρ?? ?μ?? κα? στ?μα πρ?? στ?μα λαλ?σαι, ?να ? χαρ? ?μ?ν πεπληρωμ?νη ?. 13??σπ?ζετα? σε τ? τ?κνα τ?? ?δελφ?? σου τ?? ?κλεκτ??.b a 8 NE and WH ?ργασ?μεθαb 13 BYZ and TR include ?μ?ν.3 John3 John 1Greeting to Gaius from the Elder(2 John 1:1-3)1?? πρεσβ?τερο?Γα?? τ? ?γαπητ?, ?ν ?γ? ?γαπ? ?ν ?ληθε??. 2??γαπητ?, περ? π?ντων ε?χομα? σε ε?οδο?σθαι κα? ?για?νειν, καθ?? ε?οδο?τα? σου ? ψυχ?. 3??χ?ρην γ?ρ λ?αν ?ρχομ?νων ?δελφ?ν κα? μαρτυρο?ντων σου τ? ?ληθε??, καθ?? σ? ?ν ?ληθε?? περιπατε??. 4?μειζοτ?ραν το?των ο?κ ?χω χαρ?ν, ?να ?κο?ω τ? ?μ? τ?κνα ?ν τ? ?ληθε?? περιπατο?ντα. Gaius Commended for His Hospitality5??γαπητ?, πιστ?ν ποιε?? ? ??ν ?ργ?σ? ε?? το?? ?δελφο?? κα? το?το ξ?νου?, 6?ο? ?μαρτ?ρησ?ν σου τ? ?γ?π? ?ν?πιον ?κκλησ?α?, ο?? καλ?? ποι?σει? προπ?μψα? ?ξ?ω? το? Θεο?? 7??π?ρ γ?ρ το? ?ν?ματο? ?ξ?λθον* μηδ?ν λαμβ?νοντε? ?π? τ?ν ?θνικ?ν. 8??με?? ο?ν ?φε?λομεν ?πολαμβ?νειν το?? τοιο?του?, ?να συνεργο? γιν?μεθα τ? ?ληθε??. Diotrephes and Demetrius9??γραψ? τι τ? ?κκλησ??? ?λλ’ ? φιλοπρωτε?ων α?τ?ν Διοτρεφ?? ο?κ ?πιδ?χεται ?μ??. 10?δι? το?το, ??ν ?λθω, ?πομν?σω α?το? τ? ?ργα ? ποιε? λ?γοι? πονηρο?? φλυαρ?ν ?μ??, κα? μ? ?ρκο?μενο? ?π? το?τοι? ο?τε α?τ?? ?πιδ?χεται το?? ?δελφο?? κα? το?? βουλομ?νου? κωλ?ει κα? ?κ τ?? ?κκλησ?α? ?κβ?λλει. 11??γαπητ?, μ? μιμο? τ? κακ?ν ?λλ? τ? ?γαθ?ν. ? ?γαθοποι?ν ?κ το? Θεο? ?στιν? ? κακοποι?ν ο?χ ??ρακεν τ?ν Θε?ν. 12?Δημητρ?? μεμαρτ?ρηται ?π? π?ντων κα? ?π? α?τ?? τ?? ?ληθε?α?? κα? ?με?? δ? μαρτυρο?μεν, κα? ο?δα? ?τι ? μαρτυρ?α ?μ?ν ?ληθ?? ?στιν. Conclusion13?Πολλ? ε?χον γρ?ψαι σοι, ?λλ’ ο? θ?λω δι? μ?λανο? κα? καλ?μου σοι γρ?φειν? 14??λπ?ζω δ? ε?θ?ω? σε ?δε?ν, κα? στ?μα πρ?? στ?μα λαλ?σομεν.Ε?ρ?νη σοι.?σπ?ζοντα? σε ο? φ?λοι.?σπ?ζου το?? φ?λου? κατ’ ?νομα. JudeJude 1Greetings from Jude(James 1:1-1)1??ο?δα? ?ησο? Χριστο? δο?λο?, ?δελφ?? δ? ?ακ?βου,Το?? ?ν Θε? Πατρ? ?γαπημ?νοι? κα? ?ησο? Χριστ? τετηρημ?νοι? κλητο??. 2??λεο? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη κα? ?γ?πη πληθυνθε?η. God's Judgment on the Ungodly(Genesis 4:1-7; Romans 2:1-16)3??γαπητο?, π?σαν σπουδ?ν ποιο?μενο? γρ?φειν ?μ?ν περ? τ?? κοιν?? ?μ?ν σωτηρ?α?, ?ν?γκην ?σχον γρ?ψαι ?μ?ν παρακαλ?ν ?παγων?ζεσθαι τ? ?παξ παραδοθε?σ? το?? ?γ?οι? π?στει. 4?παρεισ?δυσαν* γ?ρ τινε? ?νθρωποι, ο? π?λαι προγεγραμμ?νοι ε?? το?το τ? κρ?μα, ?σεβε??, τ?ν το? Θεο? ?μ?ν χ?ριτα μετατιθ?ντε? ε?? ?σ?λγειαν κα? τ?ν μ?νον Δεσπ?την κα? Κ?ριον ?μ?ν ?ησο?ν Χριστ?ν ?ρνο?μενοι. 5??πομν?σαι δ? ?μ?? βο?λομαι, ε?δ?τα? ??μ??? ?παξ ? ?π?ντα, ?τι ?ησο???a λα?ν ?κ γ?? Α?γ?πτου σ?σα? τ? δε?τερον το?? μ? πιστε?σαντα? ?π?λεσεν, 6??γγ?λου? τε το?? μ? τηρ?σαντα? τ?ν ?αυτ?ν ?ρχ?ν ?λλ? ?πολιπ?ντα? τ? ?διον ο?κητ?ριον ε?? κρ?σιν μεγ?λη? ?μ?ρα? δεσμο?? ??δ?οι? ?π? ζ?φον τετ?ρηκεν? 7??? Σ?δομα κα? Γ?μορρα κα? α? περ? α?τ?? π?λει?, τ?ν ?μοιον τρ?πον το?τοι? ?κπορνε?σασαι κα? ?πελθο?σαι ?π?σω σαρκ?? ?τ?ρα?, πρ?κεινται δε?γμα πυρ?? α?ων?ου δ?κην ?π?χουσαι. 8??μο?ω? μ?ντοι κα? ο?τοι ?νυπνιαζ?μενοι σ?ρκα μ?ν μια?νουσιν, κυρι?τητα δ? ?θετο?σιν, δ?ξα? δ? βλασφημο?σιν. 9?? δ? Μιχα?λ ? ?ρχ?γγελο?, ?τε τ? διαβ?λ? διακριν?μενο? διελ?γετο περ? το? Μω?σ?ω? σ?ματο?, ο?κ ?τ?λμησεν κρ?σιν ?πενεγκε?ν βλασφημ?α?, ?λλ? ε?πεν “?πιτιμ?σαι σοι Κ?ριο?.”b 10?ο?τοι δ? ?σα μ?ν ο?κ ο?δασιν βλασφημο?σιν, ?σα δ? φυσικ?? ?? τ? ?λογα ζ?α ?π?στανται, ?ν το?τοι? φθε?ρονται. 11?ο?α? α?το??, ?τι τ? ?δ? το? Κ??ν ?πορε?θησαν, κα? τ? πλ?ν? το? Βαλα?μ μισθο? ?ξεχ?θησαν, κα? τ? ?ντιλογ?? το? Κ?ρε ?π?λοντο. 12?Ο?το? ε?σιν ο? ?ν τα?? ?γ?παι? ?μ?ν σπιλ?δε?c συνευωχο?μενοι ?φ?βω?, ?αυτο?? ποιμα?νοντε?, νεφ?λαι ?νυδροι ?π? ?ν?μων παραφερ?μεναι, δ?νδρα φθινοπωριν? ?καρπα δ?? ?ποθαν?ντα ?κριζωθ?ντα, 13?κ?ματα ?γρια θαλ?σση? ?παφρ?ζοντα τ?? ?αυτ?ν α?σχ?να?, ?στ?ρε? πλαν?ται, ο?? ? ζ?φο? το? σκ?του? ε?? α??να τετ?ρηται. 14?Προεφ?τευσεν* δ? κα? το?τοι? ?βδομο? ?π? ?δ?μ ?ν?χ λ?γων “?δο? ?λθεν Κ?ριο? ?ν ?γ?αι? μυρι?σιν α?το?, 15?ποι?σαι κρ?σιν κατ? π?ντων κα? ?λ?γξαι π?ντα? το?? ?σεβε?? περ? π?ντων τ?ν ?ργων ?σεβε?α? α?τ?ν ?ν ?σ?βησαν κα? περ? π?ντων τ?ν σκληρ?ν ?ν ?λ?λησαν κατ’ α?το? ?μαρτωλο? ?σεβε??.”d 16?Ο?το? ε?σιν γογγυστα?, μεμψ?μοιροι, κατ? τ?? ?πιθυμ?α? α?τ?ν πορευ?μενοι, κα? τ? στ?μα α?τ?ν λαλε? ?π?ρογκα, θαυμ?ζοντε? πρ?σωπα ?φελε?α? χ?ριν. A Call to Persevere(Hebrews 10:19-39)17??με?? δ?, ?γαπητο?, μν?σθητε τ?ν ?ημ?των τ?ν προειρημ?νων ?π? τ?ν ?ποστ?λων το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο?, 18??τι ?λεγον ?μ?ν “?π’ ?σχ?του το? χρ?νου ?σονται ?μπα?κται κατ? τ?? ?αυτ?ν ?πιθυμ?α? πορευ?μενοι τ?ν ?σεβει?ν.” 19?Ο?το? ε?σιν ο? ?ποδιορ?ζοντε?, ψυχικο?, Πνε?μα μ? ?χοντε?. 20??με?? δ?, ?γαπητο?, ?ποικοδομο?ντε? ?αυτο?? τ? ?γιωτ?τ? ?μ?ν π?στει, ?ν Πνε?ματι ?γ?? προσευχ?μενοι, 21??αυτο?? ?ν ?γ?π? Θεο? τηρ?σατε, προσδεχ?μενοι τ? ?λεο? το? Κυρ?ου ?μ?ν ?ησο? Χριστο? ε?? ζω?ν α??νιον. 22?Κα? ο?? μ?ν ?λε?τε διακρινομ?νου? 23??ο?? δ?? σ?ζετε ?κ πυρ?? ?ρπ?ζοντε?, ο?? δ? ?λε?τε ?ν φ?β?, μισο?ντε? κα? τ?ν ?π? τ?? σαρκ?? ?σπιλωμ?νον χιτ?να. Doxology(Romans 11:33-36; Romans 16:25-27)24?Τ? δ? δυναμ?ν? φυλ?ξαι ?μ?? ?πτα?στου? κα? στ?σαι κατεν?πιον τ?? δ?ξη? α?το? ?μ?μου? ?ν ?γαλλι?σει, 25?μ?ν? Θε? Σωτ?ρι ?μ?ν δι? ?ησο? Χριστο? το? Κυρ?ου ?μ?ν δ?ξα μεγαλωσ?νη κρ?το? κα? ?ξουσ?α πρ? παντ?? το? α??νο? κα? ν?ν κα? ε?? π?ντα? το?? α??να???μ?ν. a 5 NE, WH, BYZ, and TR Κ?ριο?b 9 See the Testament of Mosesc 12 Or blemishesd 15 See the First Book of EnochRevelationRevelation 1Prologue(Daniel 12:1-13)1??ποκ?λυψι? ?ησο? Χριστο?, ?ν ?δωκεν α?τ? ? Θε??, δε?ξαι το?? δο?λοι? α?το? ? δε? γεν?σθαι ?ν τ?χει, κα? ?σ?μανεν ?ποστε?λα? δι? το? ?γγ?λου α?το?, τ? δο?λ? α?το? ?ω?νν?, 2??? ?μαρτ?ρησεν τ?ν λ?γον το? Θεο? κα? τ?ν μαρτυρ?αν ?ησο? Χριστο?, ?σα ε?δεν. 3?Μακ?ριο? ? ?ναγιν?σκων κα? ο? ?κο?οντε? το?? λ?γου? τ?? προφητε?α? κα? τηρο?ντε? τ? ?ν α?τ? γεγραμμ?να? ? γ?ρ καιρ?? ?γγ??. John Greets the Seven Churches4??ω?ννη?Τα?? ?πτ? ?κκλησ?αι? τα?? ?ν τ? ?σ???Χ?ρι? ?μ?ν κα? ε?ρ?νη ?π? ? ?ν κα? ? ?ν κα? ? ?ρχ?μενο?, κα? ?π? τ?ν ?πτ? Πνευμ?τωνa ? ?ν?πιον το? θρ?νου α?το?, 5?κα? ?π? ?ησο? Χριστο?, ? μ?ρτυ? ? πιστ??, ? πρωτ?τοκο? τ?ν νεκρ?ν κα? ? ?ρχων τ?ν βασιλ?ων τ?? γ??.Τ? ?γαπ?ντι ?μ?? κα? λ?σαντι ?μ?? ?κ τ?ν ?μαρτι?ν ?μ?ν ?ν τ? α?ματι α?το?, 6?κα? ?πο?ησεν ?μ?? βασιλε?αν, ?ερε?? τ? Θε? κα? Πατρ? α?το?, α?τ? ? δ?ξα κα? τ? κρ?το? ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν. 7??δο? ?ρχεται μετ? τ?ν νεφελ?ν, κα? ?ψεται α?τ?ν π?? ?φθαλμ?? κα? ο?τινε? α?τ?ν ?ξεκ?ντησαν, κα? κ?ψονται ?π’ α?τ?ν π?σαι α? φυλα? τ?? γ??. να?, ?μ?ν. 8?“?γ? ε?μι τ? ?λφα κα? τ? ?,”b λ?γει Κ?ριο? ? Θε??, ? ?ν κα? ? ?ν κα? ? ?ρχ?μενο?, ? Παντοκρ?τωρ. John's Vision on Patmos9??γ? ?ω?ννη?, ? ?δελφ?? ?μ?ν κα? συνκοινων?? ?ν τ? θλ?ψει κα? βασιλε?? κα? ?πομον? ?ν ?ησο?, ?γεν?μην ?ν τ? ν?σ? τ? καλουμ?ν? Π?τμ? δι? τ?ν λ?γον το? Θεο? κα? τ?ν μαρτυρ?αν ?ησο?. 10??γεν?μην ?ν Πνε?ματι ?ν τ? κυριακ? ?μ?ρ?, κα? ?κουσα ?π?σω μου φων?ν μεγ?λην ?? σ?λπιγγο? 11?λεγο?ση?c “? βλ?πει? γρ?ψον ε?? βιβλ?ον κα? π?μψον τα?? ?πτ? ?κκλησ?αι?, ε?? ?φεσον κα? ε?? Σμ?ρναν κα? ε?? Π?ργαμον κα? ε?? Θυ?τειρα κα? ε?? Σ?ρδει? κα? ε?? Φιλαδ?λφειαν κα? ε?? Λαοδ?κειαν.” 12?Κα? ?π?στρεψα βλ?πειν τ?ν φων?ν ?τι? ?λ?λει μετ’ ?μο?? κα? ?πιστρ?ψα? ε?δον ?πτ? λυχν?α? χρυσ??, 13?κα? ?ν μ?σ? τ?ν λυχνι?ν ?μοιον υ??ν ?νθρ?που,d ?νδεδυμ?νον ποδ?ρη κα? περιεζωσμ?νον πρ?? το?? μαστο?? ζ?νην χρυσ?ν? 14?? δ? κεφαλ? α?το? κα? α? τρ?χε? λευκα? ?? ?ριον λευκ?ν ?? χι?ν, κα? ο? ?φθαλμο? α?το? ?? φλ?ξ πυρ??, 15?κα? ο? π?δε? α?το? ?μοιοι χαλκολιβ?ν? ?? ?ν καμ?ν? πεπυρωμ?νη?, κα? ? φων? α?το? ?? φων? ?δ?των πολλ?ν, 16?κα? ?χων ?ν τ? δεξι? χειρ? α?το? ?στ?ρα? ?πτ?, κα? ?κ το? στ?ματο? α?το? ?ομφα?α δ?στομο? ?ξε?α ?κπορευομ?νη, κα? ? ?ψι? α?το? ?? ? ?λιο? φα?νει ?ν τ? δυν?μει α?το?. 17?Κα? ?τε ε?δον α?τ?ν, ?πεσα πρ?? το?? π?δα? α?το? ?? νεκρ??? κα? ?θηκεν τ?ν δεξι?ν α?το? ?π’ ?μ? λ?γων “Μ? φοβο?? ?γ? ε?μι ? πρ?το? κα? ? ?σχατο? 18?κα? ? Ζ?ν, κα? ?γεν?μην νεκρ?? κα? ?δο? ζ?ν ε?μι ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων, κα? ?χω τ?? κλε?? το? θαν?του κα? το? ?δου. 19?Γρ?ψον ο?ν ? ε?δε? κα? ? ε?σ?ν κα? ? μ?λλει γεν?σθαι μετ? τα?τα. 20?τ? μυστ?ριον τ?ν ?πτ? ?στ?ρων ο?? ε?δε? ?π? τ?? δεξι?? μου, κα? τ?? ?πτ? λυχν?α? τ?? χρυσ??? ο? ?πτ? ?στ?ρε? ?γγελοι τ?ν ?πτ? ?κκλησι?ν ε?σ?ν, κα? α? λυχν?αι α? ?πτ? ?πτ? ?κκλησ?αι ε?σ?ν. a 4 Or sevenfold Spirit; also in chapters 3, 4, and 5b 8 TR includes ?ρχ? κα? τ?λο?c 11 TR includes ?γ? ?ιμι τ? Α κα? τ? Ω, ? πρ?το? κα? ? ?σχατο?· κα?d 13 See Daniel 7:13Revelation 2To the Church in Ephesus(Acts 19:8-12)1?Τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν ?φ?σ? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? κρατ?ν το?? ?πτ? ?στ?ρα? ?ν τ? δεξι? α?το?, ? περιπατ?ν ?ν μ?σ? τ?ν ?πτ? λυχνι?ν τ?ν χρυσ?ν 2?Ο?δα τ? ?ργα σου κα? τ?ν κ?πον κα? τ?ν ?πομον?ν σου, κα? ?τι ο? δ?ν? βαστ?σαι κακο??, κα? ?πε?ρασα? το?? λ?γοντα? ?αυτο?? ?ποστ?λου? κα? ο?κ ε?σ?ν, κα? ε?ρε? α?το?? ψευδε??? 3?κα? ?πομον?ν ?χει?, κα? ?β?στασα? δι? τ? ?νομ? μου, κα? ο? κεκοπ?ακε?. 4??λλ? ?χω κατ? σο? ?τι τ?ν ?γ?πην σου τ?ν πρ?την ?φ?κε?. 5?μνημ?νευε ο?ν π?θεν π?πτωκα?*, κα? μεταν?ησον κα? τ? πρ?τα ?ργα πο?ησον? ε? δ? μ?, ?ρχομα? σοι κα? κιν?σω τ?ν λυχν?αν σου ?κ το? τ?που α?τ??, ??ν μ? μετανο?σ??. 6??λλ? το?το ?χει?, ?τι μισε?? τ? ?ργα τ?ν Νικολα?τ?ν, ? κ?γ? μισ?. 7?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. Τ? νικ?ντι δ?σω α?τ? φαγε?ν ?κ το? ξ?λου τ?? ζω??, ? ?στιν ?ν τ? Παραδε?σ? το? Θεο?. To the Church in Smyrna8?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Σμ?ρν? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? πρ?το? κα? ? ?σχατο?, ?? ?γ?νετο νεκρ?? κα? ?ζησεν 9?Ο?δ? σου τ?ν θλ?ψιν κα? τ?ν πτωχε?αν, ?λλ? πλο?σιο? ε?, κα? τ?ν βλασφημ?αν ?κ τ?ν λεγ?ντων ?ουδα?ου? ε?ναι ?αυτο??, κα? ο?κ ε?σ?ν ?λλ? συναγωγ? το? Σαταν?. 10?Μηδ?ν* φοβο? ? μ?λλει? π?σχειν. ?δο? μ?λλει β?λλειν ? δι?βολο? ?ξ ?μ?ν ε?? φυλακ?ν ?να πειρασθ?τε, κα? ?ξετε θλ?ψιν ?μερ?ν δ?κα. γ?νου πιστ?? ?χρι θαν?του, κα? δ?σω σοι τ?ν στ?φανον τ?? ζω??. 11?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. ? νικ?ν ο? μ? ?δικηθ? ?κ το? θαν?του το? δευτ?ρου. To the Church in Pergamum12?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Περγ?μ? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? ?χων τ?ν ?ομφα?αν τ?ν δ?στομον τ?ν ?ξε?αν 13?Ο?δα πο? κατοικε??? ?που ? θρ?νο? το? Σαταν?? κα? κρατε?? τ? ?νομ? μου, κα? ο?κ ?ρν?σω τ?ν π?στιν μου κα? ?ν τα?? ?μ?ραι? ?ντιπ?? ? μ?ρτυ? μου ? πιστ?? μου, ?? ?πεκτ?νθη παρ’ ?μ?ν, ?που ? Σαταν?? κατοικε?. 14??λλ’ ?χω κατ? σο? ?λ?γα, ?τι ?χει? ?κε? κρατο?ντα? τ?ν διδαχ?ν Βαλα?μ, ?? ?δ?δασκεν τ? Βαλ?κ βαλε?ν σκ?νδαλον ?ν?πιον τ?ν υ??ν ?σρα?λ, φαγε?ν ε?δωλ?θυτα κα? πορνε?σαι. 15?ο?τω? ?χει? κα? σ? κρατο?ντα? τ?ν διδαχ?ν τ?ν Νικολα?τ?ν ?μο?ω?. 16?μεταν?ησον ο?ν? ε? δ? μ?, ?ρχομα? σοι ταχ? κα? πολεμ?σω μετ’ α?τ?ν ?ν τ? ?ομφα?? το? στ?ματ?? μου. 17?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. Τ? νικ?ντι δ?σω α?τ? το? μ?ννα το? κεκρυμμ?νου, κα? δ?σω α?τ? ψ?φον λευκ?ν, κα? ?π? τ?ν ψ?φον ?νομα καιν?ν γεγραμμ?νον, ? ο?δε?? ο?δεν ε? μ? ? λαμβ?νων. To the Church in Thyatira(Acts 16:11-15)18?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Θυατε?ροι? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? Υ??? το? Θεο?, ? ?χων το?? ?φθαλμο?? α?το? ?? φλ?γα πυρ??, κα? ο? π?δε? α?το? ?μοιοι χαλκολιβ?ν? 19?Ο?δ? σου τ? ?ργα κα? τ?ν ?γ?πην κα? τ?ν π?στιν κα? τ?ν διακον?αν κα? τ?ν ?πομον?ν σου, κα? τ? ?ργα σου τ? ?σχατα πλε?ονα τ?ν πρ?των. 20??λλ? ?χω κατ? σο? ?τι ?φε?? τ?ν γυνα?κα ?εζ?βελ, ? λ?γουσα ?αυτ?ν προφ?τιν, κα? διδ?σκει κα? πλαν? το?? ?μο?? δο?λου? πορνε?σαι κα? φαγε?ν ε?δωλ?θυτα? 21?κα? ?δωκα α?τ? χρ?νον ?να μετανο?σ?, κα? ο? θ?λει μετανο?σαι ?κ τ?? πορνε?α? α?τ??. 22??δο? β?λλω α?τ?ν ε?? κλ?νην, κα? το?? μοιχε?οντα? μετ’ α?τ?? ε?? θλ?ψιν μεγ?λην, ??ν μ? μετανο?σωσιν* ?κ τ?ν ?ργων α?τ??? 23?κα? τ? τ?κνα α?τ?? ?ποκτεν? ?ν θαν?τ?? κα? γν?σονται π?σαι α? ?κκλησ?αι ?τι ?γ? ε?μι ? ?ραυν?ν νεφρο?? κα? καρδ?α?, κα? δ?σω ?μ?ν ?κ?στ? κατ? τ? ?ργα ?μ?ν. 24??μ?ν δ? λ?γω το?? λοιπο?? το?? ?ν Θυατε?ροι?, ?σοι ο?κ ?χουσιν τ?ν διδαχ?ν τα?την, ο?τινε? ο?κ ?γνωσαν τ? βαθ?α το? Σαταν?, ?? λ?γουσιν, ο? β?λλω ?φ’ ?μ?? ?λλο β?ρο?? 25?πλ?ν ? ?χετε κρατ?σατε ?χρι ο? ?ν ?ξω. 26?Κα? ? νικ?ν κα? ? τηρ?ν ?χρι τ?λου? τ? ?ργα μου, δ?σω α?τ? ?ξουσ?αν ?π? τ?ν ?θν?ν, 27?κα? ποιμανε? α?το?? ?ν ??βδ? σιδηρ?, ?? τ? σκε?η τ? κεραμικ? συντρ?βεται,a ?? κ?γ? ε?ληφα παρ? το? Πατρ?? μου, 28?κα? δ?σω α?τ? τ?ν ?στ?ρα τ?ν πρω?ν?ν. 29?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. a 26-27 Psalm 2:8,9Revelation 3To the Church in Sardis1?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Σ?ρδεσιν ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? ?χων τ? ?πτ? Πνε?ματα το? Θεο? κα? το?? ?πτ? ?στ?ρα?Ο?δ? σου τ? ?ργα, ?τι ?νομα ?χει? ?τι ζ??, κα? νεκρ?? ε?. 2?γ?νου γρηγορ?ν, κα? στ?ρισον τ? λοιπ? ? ?μελλον ?ποθανε?ν? ο? γ?ρ ε?ρηκ? σου ?τ?? ?ργα πεπληρωμ?να ?ν?πιον το? Θεο? μου? 3?μνημ?νευε ο?ν π?? ε?ληφα? κα? ?κουσα?, κα? τ?ρει κα? μεταν?ησον. ??ν ο?ν μ? γρηγορ?σ??, ?ξω ?? κλ?πτη?, κα? ο? μ? γν?? πο?αν ?ραν ?ξω ?π? σ?. 4??λλ? ?χει? ?λ?γα ?ν?ματα ?ν Σ?ρδεσιν ? ο?κ ?μ?λυναν τ? ?μ?τια α?τ?ν, κα? περιπατ?σουσιν μετ’ ?μο? ?ν λευκο??, ?τι ?ξιο? ε?σιν. 5?? νικ?ν ο?τω? περιβαλε?ται ?ν ?ματ?οι? λευκο??, κα? ο? μ? ?ξαλε?ψω τ? ?νομα α?το? ?κ τ?? β?βλου τ?? ζω??, κα? ?μολογ?σω τ? ?νομα α?το? ?ν?πιον το? Πατρ?? μου κα? ?ν?πιον τ?ν ?γγ?λων α?το?. 6?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. To the Church in Philadelphia7?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Φιλαδελφε?? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? ?γιο?, ? ?ληθιν??, ? ?χων τ?ν κλε?ν Δαυ?δ, ? ?νο?γων κα? ο?δε?? κλε?σει, κα? κλε?ων κα? ο?δε?? ?νο?γει 8?Ο?δ? σου τ? ?ργα? ?δο? δ?δωκα ?ν?πι?ν σου θ?ραν ?νε?γμ?νην, ?ν ο?δε?? δ?ναται κλε?σαι α?τ?ν? ?τι μικρ?ν ?χει? δ?ναμιν, κα? ?τ?ρησ?? μου τ?ν λ?γον κα? ο?κ ?ρν?σω τ? ?νομ? μου. 9??δο? διδ? ?κ τ?? συναγωγ?? το? Σαταν?, τ?ν λεγ?ντων ?αυτο?? ?ουδα?ου? ε?ναι, κα? ο?κ ε?σ?ν ?λλ? ψε?δονται? ?δο? ποι?σω α?το?? ?να ?ξουσιν κα? προσκυν?σουσιν ?ν?πιον τ?ν ποδ?ν σου, κα? γν?σιν ?τι ?γ? ?γ?πησ? σε. 10??τι ?τ?ρησα? τ?ν λ?γον τ?? ?πομον?? μου, κ?γ? σε τηρ?σω ?κ τ?? ?ρα? το? πειρασμο? τ?? μελλο?ση? ?ρχεσθαι ?π? τ?? ο?κουμ?νη? ?λη?, πειρ?σαι το?? κατοικο?ντα? ?π? τ?? γ??. 11??ρχομαι ταχ?? κρ?τει ? ?χει?, ?να μηδε?? λ?β? τ?ν στ?φαν?ν σου. 12?? νικ?ν, ποι?σω α?τ?ν στ?λον ?ν τ? να? το? Θεο? μου, κα? ?ξω ο? μ? ?ξ?λθ? ?τι, κα? γρ?ψω ?π’ α?τ?ν τ? ?νομα το? Θεο? μου κα? τ? ?νομα τ?? π?λεω? το? Θεο? μου, τ?? καιν?? ?ερουσαλ?μ ? καταβα?νουσα ?κ το? ο?ρανο? ?π? το? Θεο? μου, κα? τ? ?νομ? μου τ? καιν?ν. 13?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?. To the Church in Laodicea(Colossians 2:1-5)14?Κα? τ? ?γγ?λ? τ?? ?ν Λαοδικε?? ?κκλησ?α? γρ?ψονΤ?δε λ?γει ? ?μ?ν, ? μ?ρτυ? ? πιστ?? κα? ?ληθιν??, ? ?ρχ? τ?? κτ?σεω? το? Θεο? 15?Ο?δ? σου τ? ?ργα, ?τι ο?τε ψυχρ?? ε? ο?τε ζεστ??. ?φελον ψυχρ?? ?? ? ζεστ??. 16?ο?τω?, ?τι χλιαρ?? ε?, κα? ο?τε ζεστ?? ο?τε ψυχρ??, μ?λλω σε ?μ?σαι ?κ το? στ?ματ?? μου. 17??τι λ?γει? ?τι ‘Πλο?σι?? ε?μι κα? πεπλο?τηκα κα? ο?δ?ν χρε?αν ?χω,’ κα? ο?κ ο?δα? ?τι σ? ε? ? ταλα?πωρο? κα? ?λεειν?? κα? πτωχ?? κα? τυφλ?? κα? γυμν??, 18?συμβουλε?ω σοι ?γορ?σαι παρ’ ?μο? χρυσ?ον πεπυρωμ?νον ?κ πυρ?? ?να πλουτ?σ??, κα? ?μ?τια λευκ? ?να περιβ?λ? κα? μ? φανερωθ? ? α?σχ?νη τ?? γυμν?τητ?? σου, κα? κολλο?ριον ?γχρ?σαι το?? ?φθαλμο?? σου ?να βλ?π??. 19??γ? ?σου? ??ν φιλ? ?λ?γχω κα? παιδε?ω? ζ?λευε ο?ν κα? μεταν?ησον. 20??δο? ?στηκα ?π? τ?ν θ?ραν κα? κρο?ω? ??ν τι? ?κο?σ? τ?? φων?? μου κα? ?νο?ξ? τ?ν θ?ραν, ?κα?? ε?σελε?σομαι πρ?? α?τ?ν κα? δειπν?σω μετ’ α?το? κα? α?τ?? μετ’ ?μο?. 21?? νικ?ν δ?σω α?τ? καθ?σαι μετ’ ?μο? ?ν τ? θρ?ν? μου, ?? κ?γ? ?ν?κησα κα? ?κ?θισα μετ? το? Πατρ?? μου ?ν τ? θρ?ν? α?το?. 22?? ?χων ο?? ?κουσ?τω τ? τ? Πνε?μα λ?γει τα?? ?κκλησ?αι?.” Revelation 4The Throne in Heaven1?Μετ? τα?τα ε?δον, κα? ?δο? θ?ρα ?νε?γμ?νη ?ν τ? ο?ραν?, κα? ? φων? ? πρ?τη ?ν ?κουσα ?? σ?λπιγγο? λαλο?ση? μετ’ ?μο?, λ?γων “?ν?βα ?δε, κα? δε?ξω σοι ? δε? γεν?σθαι μετ? τα?τα.” 2?ε?θ?ω? ?γεν?μην ?ν Πνε?ματι? κα? ?δο? θρ?νο? ?κειτο ?ν τ? ο?ραν?, κα? ?π? τ?ν θρ?νον καθ?μενο?, 3?κα? ? καθ?μενο? ?μοιο? ?ρ?σει λ?θ? ??σπιδι κα? σαρδ??, κα? ?ρι? κυκλ?θεν το? θρ?νου ?μοιο? ?ρ?σει σμαραγδ?ν?. 4?κα? κυκλ?θεν το? θρ?νου θρ?νου? ε?κοσι τ?σσαρε?, κα? ?π? το?? θρ?νου? ε?κοσι τ?σσαρα? πρεσβυτ?ρου? καθημ?νου? περιβεβλημ?νου? ?ν ?ματ?οι? λευκο??, κα? ?π? τ?? κεφαλ?? α?τ?ν στεφ?νου? χρυσο??. Worship of the Creator5?Κα? ?κ το? θρ?νου ?κπορε?ονται ?στραπα? κα? φωνα? κα? βροντα?? κα? ?πτ? λαμπ?δε? πυρ?? και?μεναι ?ν?πιον το? θρ?νου, ? ε?σιν τ? ?πτ? Πνε?ματα το? Θεο?? 6?κα? ?ν?πιον το? θρ?νου ?? θ?λασσα ?αλ?νη ?μο?α κρυστ?λλ?? κα? ?ν μ?σ? το? θρ?νου κα? κ?κλ? το? θρ?νου τ?σσαρα ζ?α γ?μοντα ?φθαλμ?ν ?μπροσθεν κα? ?πισθεν. 7?κα? τ? ζ?ον τ? πρ?τον ?μοιον λ?οντι, κα? τ? δε?τερον ζ?ον ?μοιον μ?σχ?, κα? τ? τρ?τον ζ?ον ?χων τ? πρ?σωπον ?? ?νθρ?που, κα? τ? τ?ταρτον ζ?ον ?μοιον ?ετ? πετομ?ν?. 8?κα? τ? τ?σσαρα ζ?α, ?ν καθ’ ?ν α?τ?ν ?χων ?ν? πτ?ρυγα? ?ξ, κυκλ?θεν κα? ?σωθεν γ?μουσιν ?φθαλμ?ν? κα? ?ν?παυσιν ο?κ ?χουσιν ?μ?ρα? κα? νυκτ?? λ?γοντε?“?γιο? ?γιο? ?γιο?Κ?ριο? ? Θε?? ? Παντοκρ?τωρ,? ?ν κα? ? ?ν κα? ? ?ρχ?μενο?.” 9?Κα? ?ταν δ?σουσιν τ? ζ?α δ?ξαν κα? τιμ?ν κα? ε?χαριστ?αν τ? καθημ?ν? ?π? τ? θρ?ν? τ? ζ?ντι ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων, 10?πεσο?νται ο? ε?κοσι τ?σσαρε? πρεσβ?τεροι ?ν?πιον το? καθημ?νου ?π? το? θρ?νου, κα? προσκυν?σουσιν τ? ζ?ντι ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων, κα? βαλο?σιν το?? στεφ?νου? α?τ?ν ?ν?πιον το? θρ?νου, λ?γοντε? 11?“?ξιο? ε?, ? Κ?ριο? κα? ? Θε?? ?μ?ν,λαβε?ν τ?ν δ?ξαν κα? τ?ν τιμ?ν κα? τ?ν δ?ναμιν,?τι σ? ?κτισα? τ? π?ντα,κα? δι? τ? θ?λημ? σου ?σαν κα? ?κτ?σθησαν.” Revelation 5The Scroll with Seven Seals1?Κα? ε?δον ?π? τ?ν δεξι?ν το? καθημ?νου ?π? το? θρ?νου βιβλ?ον γεγραμμ?νον ?σωθεν κα? ?πισθεν, κατεσφραγισμ?νον σφραγ?σιν ?πτ?. 2?κα? ε?δον ?γγελον ?σχυρ?ν κηρ?σσοντα ?ν φων? μεγ?λ? “Τ?? ?ξιο? ?νο?ξαι τ? βιβλ?ον κα? λ?σαι τ?? σφραγ?δα? α?το?;” 3?Κα? ο?δε?? ?δ?νατο ?ν τ? ο?ραν? ο?δ? ?π? τ?? γ?? ο?δ? ?ποκ?τω τ?? γ?? ?νο?ξαι τ? βιβλ?ον ο?τε βλ?πειν α?τ?. 4?κα? ??γ?? ?κλαιον πολ?, ?τι ο?δε?? ?ξιο? ε?ρ?θη ?νο?ξαι τ? βιβλ?ον ο?τε βλ?πειν α?τ?. The Lamb is Worthy5?Κα? ε?? ?κ τ?ν πρεσβυτ?ρων λ?γει μοι “Μ? κλα?ε? ?δο? ?ν?κησεν ? Λ?ων ? ?κ τ?? φυλ?? ?ο?δα, ? ??ζα Δαυ?δ, ?νο?ξαι τ? βιβλ?ον κα? τ?? ?πτ? σφραγ?δα? α?το?.” 6?Κα? ε?δον ?ν μ?σ? το? θρ?νου κα? τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων κα? ?ν μ?σ? τ?ν πρεσβυτ?ρων ?ρν?ον ?στηκ?? ?? ?σφαγμ?νον, ?χων κ?ρατα ?πτ? κα? ?φθαλμο?? ?πτ?, ο? ε?σιν τ? ?πτ? Πνε?ματα το? Θεο? ?πεσταλμ?νοι ε?? π?σαν τ?ν γ?ν. 7?κα? ?λθεν κα? ε?ληφεν ?κ τ?? δεξι?? το? καθημ?νου ?π? το? θρ?νου. 8?Κα? ?τε ?λαβεν τ? βιβλ?ον, τ? τ?σσαρα ζ?α κα? ο? ε?κοσι τ?σσαρε? πρεσβ?τεροι ?πεσαν ?ν?πιον το? ?ρν?ου, ?χοντε? ?καστο? κιθ?ραν κα? φι?λα? χρυσ?? γεμο?σα? θυμιαμ?των, α? ε?σιν α? προσευχα? τ?ν ?γ?ων. 9?κα? ?δουσιν ?δ?ν καιν?ν λ?γοντε?“?ξιο? ε? λαβε?ν τ? βιβλ?ον κα? ?νο?ξαι τ?? σφραγ?δα? α?το?,?τι ?σφ?γη?κα? ?γ?ρασα? τ? Θε? ?ν τ? α?ματ? σου?κ π?ση? φυλ?? κα? γλ?σση? κα? λαο? κα? ?θνου?, 10?κα? ?πο?ησα? α?το?? τ? Θε? ?μ?νβασιλε?αν κα? ?ερε??,κα? βασιλε?σουσινa ?π? τ?? γ??.” The Lamb Exalted11?Κα? ε?δον, κα? ?κουσα φων?ν ?γγ?λων πολλ?ν κ?κλ? το? θρ?νου κα? τ?ν ζ?ων κα? τ?ν πρεσβυτ?ρων, κα? ?ν ? ?ριθμ?? α?τ?ν μυρι?δε? μυρι?δων κα? χιλι?δε? χιλι?δων, 12?λ?γοντε? φων? μεγ?λ?“?ξι?ν* ?στιν τ? ?ρν?ον τ? ?σφαγμ?νονλαβε?ν τ?ν δ?ναμιν κα? πλο?τον κα? σοφ?αν κα? ?σχ?νκα? τιμ?ν κα? δ?ξαν κα? ε?λογ?αν.” 13?Κα? π?ν κτ?σμα ? ?ν τ? ο?ραν? κα? ?π? τ?? γ?? κα? ?ποκ?τω τ?? γ?? κα? ?π? τ?? θαλ?σση? ??στ?ν?, κα? τ? ?ν α?το?? π?ντα, ?κουσα λ?γοντα?“Τ? καθημ?ν? ?π? τ? θρ?ν?κα? τ? ?ρν??? ε?λογ?α κα? ? τιμ? κα? ? δ?ξα κα? τ? κρ?το?ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων.” 14?Κα? τ? τ?σσαρα ζ?α ?λεγον “?μ?ν,” κα? ο? πρεσβ?τεροι ?πεσαν κα? προσεκ?νησαν.b a 10 WH βασιλε?ουσινb 14 TR includes ζ?ντι ε?? το?? α?ωνα? τ?ν α??νωνRevelation 6The First Seal: The White Horse1?Κα? ε?δον ?τε ?νοιξεν τ? ?ρν?ον μ?αν ?κ τ?ν ?πτ? σφραγ?δων, κα? ?κουσα ?ν?? ?κ τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων λ?γοντο? ?? φων? βροντ?? “?ρχου.” 2?Κα? ε?δον, κα? ?δο? ?ππο? λευκ??, κα? ? καθ?μενο? ?π’ α?τ?ν ?χων τ?ξον, κα? ?δ?θη α?τ? στ?φανο?, κα? ?ξ?λθεν νικ?ν κα? ?να νικ?σ?. The Second Seal: War3?Κα? ?τε ?νοιξεν τ?ν σφραγ?δα τ?ν δευτ?ραν, ?κουσα το? δευτ?ρου ζ?ου λ?γοντο? “?ρχου.” 4?Κα? ?ξ?λθεν ?λλο? ?ππο? πυρρ??, κα? τ? καθημ?ν? ?π’ α?τ?ν ?δ?θη α?τ? λαβε?ν τ?ν ε?ρ?νην ?κ τ?? γ?? κα? ?να ?λλ?λου? σφ?ξουσιν, κα? ?δ?θη α?τ? μ?χαιρα μεγ?λη. The Third Seal: Famine5?Κα? ?τε ?νοιξεν τ?ν σφραγ?δα τ?ν τρ?την, ?κουσα το? τρ?του ζ?ου λ?γοντο? “?ρχου.”Κα? ε?δον, κα? ?δο? ?ππο? μ?λα?, κα? ? καθ?μενο? ?π’ α?τ?ν ?χων ζυγ?ν ?ν τ? χειρ? α?το?. 6?κα? ?κουσα ?? φων?ν ?ν μ?σ? τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων λ?γουσαν “Χο?νιξ σ?του δηναρ?ου,a κα? τρε?? χο?νικε? κριθ?ν δηναρ?ου? κα? τ? ?λαιον κα? τ?ν ο?νον μ? ?δικ?σ??.” The Fourth Seal: Death7?Κα? ?τε ?νοιξεν τ?ν σφραγ?δα τ?ν τετ?ρτην, ?κουσα φων?ν το? τετ?ρτου ζ?ου λ?γοντο? “?ρχου.” 8?Κα? ε?δον, κα? ?δο? ?ππο? χλωρ??, κα? ? καθ?μενο? ?π?νω α?το?, ?νομα α?τ? ? Θ?νατο?, κα? ? ?δη? ?κολο?θει μετ’ α?το?, κα? ?δ?θη α?το?? ?ξουσ?α ?π? τ? τ?ταρτον τ?? γ??, ?ποκτε?ναι ?ν ?ομφα?? κα? ?ν λιμ? κα? ?ν θαν?τ? κα? ?π? τ?ν θηρ?ων τ?? γ??. The Fifth Seal: The Martyrs9?Κα? ?τε ?νοιξεν τ?ν π?μπτην σφραγ?δα, ε?δον ?ποκ?τω το? θυσιαστηρ?ου τ?? ψυχ?? τ?ν ?σφαγμ?νων δι? τ?ν λ?γον το? Θεο? κα? δι? τ?ν μαρτυρ?αν ?ν ε?χον. 10?κα? ?κραξαν φων? μεγ?λ? λ?γοντε? “?ω? π?τε, ? Δεσπ?τη? ? ?γιο? κα? ?ληθιν??, ο? κρ?νει? κα? ?κδικε?? τ? α?μα ?μ?ν ?κ τ?ν κατοικο?ντων ?π? τ?? γ??;” 11?Κα? ?δ?θη α?το?? ?κ?στ? στολ? λευκ?, κα? ?ρρ?θη α?το?? ?να ?ναπα?σονται ?τι χρ?νον μικρ?ν, ?ω? πληρωθ?σιν κα? ο? σ?νδουλοι α?τ?ν κα? ο? ?δελφο? α?τ?ν ο? μ?λλοντε? ?ποκτ?ννεσθαι ?? κα? α?το?. The Sixth Seal: Terror12?Κα? ε?δον ?τε ?νοιξεν τ?ν σφραγ?δα τ?ν ?κτην, κα? σεισμ?? μ?γα? ?γ?νετο, κα? ? ?λιο? ?γ?νετο μ?λα? ?? σ?κκο? τρ?χινο?, κα? ? σελ?νη ?λη ?γ?νετο ?? α?μα, 13?κα? ο? ?στ?ρε? το? ο?ρανο? ?πεσαν ε?? τ?ν γ?ν, ?? συκ? β?λλει το?? ?λ?νθου? α?τ?? ?π? ?ν?μου μεγ?λου σειομ?νη, 14?κα? ? ο?ραν?? ?πεχωρ?σθη ?? βιβλ?ον ?λισσ?μενον, κα? π?ν ?ρο? κα? ν?σο? ?κ τ?ν τ?πων α?τ?ν ?κιν?θησαν. 15?Κα? ο? βασιλε?? τ?? γ?? κα? ο? μεγιστ?νε? κα? ο? χιλ?αρχοι κα? ο? πλο?σιοι κα? ο? ?σχυρο? κα? π?? δο?λο? κα? ?λε?θερο? ?κρυψαν ?αυτο?? ε?? τ? σπ?λαια κα? ε?? τ?? π?τρα? τ?ν ?ρ?ων, 16?κα? λ?γουσιν το?? ?ρεσιν κα? τα?? π?τραι? “Π?σετε ?φ’ ?μ?? κα? κρ?ψατε ?μ??b ?π? προσ?που το? καθημ?νου ?π? το? θρ?νου κα? ?π? τ?? ?ργ?? το? ?ρν?ου, 17??τι ?λθεν ? ?μ?ρα ? μεγ?λη τ?? ?ργ?? α?τ?ν,c κα? τ?? δ?ναται σταθ?ναι;” a 6 A choenix was a Greek dry measure, equivalent to 1.92 pints. A denarius was customarily a day's wage for a laborer (see Matthew 20:2)b 16 See Hosea 10:8c 17 BYZ and TR α?το?Revelation 7144,000 Sealed1?Μετ? το?το ε?δον τ?σσαρα? ?γγ?λου? ?στ?τα? ?π? τ?? τ?σσαρα? γων?α? τ?? γ??, κρατο?ντα? το?? τ?σσαρα? ?ν?μου? τ?? γ??, ?να μ? πν?? ?νεμο? ?π? τ?? γ?? μ?τε ?π? τ?? θαλ?σση? μ?τε ?π? π?ν δ?νδρον. 2?κα? ε?δον ?λλον ?γγελον ?ναβα?νοντα ?π? ?νατολ?? ?λ?ου, ?χοντα σφραγ?δα Θεο? ζ?ντο?, κα? ?κραξεν φων? μεγ?λ? το?? τ?σσαρσιν ?γγ?λοι? ο?? ?δ?θη α?το?? ?δικ?σαι τ?ν γ?ν κα? τ?ν θ?λασσαν, 3?λ?γων “Μ? ?δικ?σητε τ?ν γ?ν μ?τε τ?ν θ?λασσαν μ?τε τ? δ?νδρα, ?χρι σφραγ?σωμεν το?? δο?λου? το? Θεο? ?μ?ν ?π? τ?ν μετ?πων α?τ?ν.” 4?Κα? ?κουσα τ?ν ?ριθμ?ν τ?ν ?σφραγισμ?νων, ?κατ?ν τεσσερ?κοντα τ?σσαρε? χιλι?δε? ?σφραγισμ?νοι ?κ π?ση? φυλ?? υ??ν ?σρα?λ? 5??κ φυλ?? ?ο?δα δ?δεκα χιλι?δε? ?σφραγισμ?νοι,?κ φυλ?? ?ουβ?ν δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? Γ?δ δ?δεκα χιλι?δε?, 6??κ φυλ?? ?σ?ρ δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? Νεφθαλ?μ δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? Μανασσ? δ?δεκα χιλι?δε?, 7??κ φυλ?? Συμε?ν δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? Λευ? δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? ?σσαχ?ρ δ?δεκα χιλι?δε?, 8??κ φυλ?? Ζαβουλ?ν δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? ?ωσ?φ δ?δεκα χιλι?δε?,?κ φυλ?? Βενιαμ?ν δ?δεκα χιλι?δε? ?σφραγισμ?νοι. Praise from the Great Multitude9?Μετ? τα?τα ε?δον, κα? ?δο? ?χλο? πολ??, ?ν ?ριθμ?σαι α?τ?ν ο?δε?? ?δ?νατο, ?κ παντ?? ?θνου? κα? φυλ?ν κα? λα?ν κα? γλωσσ?ν, ?στ?τε? ?ν?πιον το? θρ?νου κα? ?ν?πιον το? ?ρν?ου, περιβεβλημ?νου? στολ?? λευκ??, κα? φο?νικε? ?ν τα?? χερσ?ν α?τ?ν? 10?κα? κρ?ζουσιν φων? μεγ?λ? λ?γοντε?“? σωτηρ?α τ? Θε? ?μ?ντ? καθημ?ν? ?π? τ? θρ?ν?κα? τ? ?ρν??.” 11?Κα? π?ντε? ο? ?γγελοι ε?στ?κεισαν κ?κλ? το? θρ?νου κα? τ?ν πρεσβυτ?ρων κα? τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων, κα? ?πεσαν ?ν?πιον το? θρ?νου ?π? τ? πρ?σωπα α?τ?ν κα? προσεκ?νησαν τ? Θε?, 12?λ?γοντε? “?μ?ν, ? ε?λογ?α κα? ? δ?ξα κα? ? σοφ?α κα? ? ε?χαριστ?α κα? ? τιμ? κα? ? δ?ναμι? κα? ? ?σχ?? τ? Θε? ?μ?ν ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων? ?μ?ν.” 13?Κα? ?πεκρ?θη ε?? ?κ τ?ν πρεσβυτ?ρων λ?γων μοι “Ο?τοι ο? περιβεβλημ?νοι τ?? στολ?? τ?? λευκ?? τ?νε? ε?σ?ν κα? π?θεν ?λθον;” 14?Κα? ε?ρηκα α?τ? “Κ?ρι? μου, σ? ο?δα?.”Κα? ε?π?ν μοι “Ο?το? ε?σιν ο? ?ρχ?μενοι ?κ τ?? θλ?ψεω? τ?? μεγ?λη?, κα? ?πλυναν τ?? στολ?? α?τ?ν κα? ?λε?καναν α?τ?? ?ν τ? α?ματι το? ?ρν?ου. 15?δι? το?τ?‘Ε?σιν ?ν?πιον το? θρ?νου το? Θεο?,κα? λατρε?ουσιν α?τ? ?μ?ρα? κα? νυκτ?? ?ν τ? να? α?το?,κα? ? καθ?μενο? ?π? το? θρ?νουσκην?σει ?π’ α?το??. 16?ο? πειν?σουσιν ?τιο?δ? διψ?σουσιν ?τι,ο?δ? μ? π?σ? ?π’ α?το?? ? ?λιο?ο?δ? π?ν κα?μα,a 17??τι τ? ?ρν?ον τ? ?ν? μ?σον το? θρ?νουποιμανε? α?το??bκα? ?δηγ?σει α?το?? ?π? ζω?? πηγ?? ?δ?των?cκα? ?ξαλε?ψει ? Θε?? π?ν δ?κρυον ?κ τ?ν ?φθαλμ?ν α?τ?ν.’d” a 16 Isaiah 49:10b 17 Psalm 23:1c 17 Psalm 23:2d 17 Isaiah 25:8Revelation 8The Seventh Seal1?Κα? ?ταν ?νοιξεν τ?ν σφραγ?δα τ?ν ?βδ?μην, ?γ?νετο σιγ? ?ν τ? ο?ραν? ?? ?μι?ριον. 2?κα? ε?δον το?? ?πτ? ?γγ?λου? ο? ?ν?πιον το? Θεο? ?στ?κασιν, κα? ?δ?θησαν α?το?? ?πτ? σ?λπιγγε?. 3?Κα? ?λλο? ?γγελο? ?λθεν κα? ?στ?θη ?π? το? θυσιαστηρ?ου ?χων λιβανωτ?ν χρυσο?ν, κα? ?δ?θη α?τ? θυμι?ματα πολλ? ?να δ?σει τα?? προσευχα?? τ?ν ?γ?ων π?ντων ?π? τ? θυσιαστ?ριον τ? χρυσο?ν τ? ?ν?πιον το? θρ?νου. 4?κα? ?ν?βη ? καπν?? τ?ν θυμιαμ?των τα?? προσευχα?? τ?ν ?γ?ων ?κ χειρ?? το? ?γγ?λου ?ν?πιον το? Θεο?. 5?Κα? ε?ληφεν ? ?γγελο? τ?ν λιβανωτ?ν, κα? ?γ?μισεν α?τ?ν ?κ το? πυρ?? το? θυσιαστηρ?ου κα? ?βαλεν ε?? τ?ν γ?ν? κα? ?γ?νοντο βροντα? κα? φωνα? κα? ?στραπα? κα? σεισμ??. The First Four Trumpets6?Κα? ο? ?πτ? ?γγελοι ο? ?χοντε? τ?? ?πτ? σ?λπιγγα? ?το?μασαν α?το?? ?να σαλπ?σωσιν. 7?Κα? ? πρ?το? ?σ?λπισεν? κα? ?γ?νετο χ?λαζα κα? π?ρ μεμιγμ?να ?ν α?ματι κα? ?βλ?θη ε?? τ?ν γ?ν? κα? τ? τρ?τον τ?? γ?? κατεκ?η, κα? τ? τρ?τον τ?ν δ?νδρων κατεκ?η, κα? π?? χ?ρτο? χλωρ?? κατεκ?η. 8?Κα? ? δε?τερο? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ?? ?ρο? μ?γα πυρ? και?μενον ?βλ?θη ε?? τ?ν θ?λασσαν? κα? ?γ?νετο τ? τρ?τον τ?? θαλ?σση? α?μα, 9?κα? ?π?θανεν τ? τρ?τον τ?ν κτισμ?των τ?ν ?ν τ? θαλ?σσ?, τ? ?χοντα ψυχ??, κα? τ? τρ?τον τ?ν πλο?ων διεφθ?ρησαν. 10?Κα? ? τρ?το? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ?πεσεν ?κ το? ο?ρανο? ?στ?ρ μ?γα? και?μενο? ?? λαμπ??, κα? ?πεσεν ?π? τ? τρ?τον τ?ν ποταμ?ν κα? ?π? τ?? πηγ?? τ?ν ?δ?των. 11?κα? τ? ?νομα το? ?στ?ρο? λ?γεται ? ?ψινθο?. κα? ?γ?νετο τ? τρ?τον τ?ν ?δ?των ε?? ?ψινθον, κα? πολλο? τ?ν ?νθρ?πων ?π?θανον ?κ τ?ν ?δ?των ?τι ?πικρ?νθησαν. 12?Κα? ? τ?ταρτο? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ?πλ?γη τ? τρ?τον το? ?λ?ου κα? τ? τρ?τον τ?? σελ?νη? κα? τ? τρ?τον τ?ν ?στ?ρων, ?να σκοτισθ? τ? τρ?τον α?τ?ν κα? ? ?μ?ρα μ? φ?ν? τ? τρ?τον α?τ??, κα? ? ν?ξ ?μο?ω?. 13?Κα? ε?δον, κα? ?κουσα ?ν?? ?ετο? πετομ?νου ?ν μεσουραν?ματι λ?γοντο? φων? μεγ?λ? “Ο?α? ο?α? ο?α? το?? κατοικο?ντα? ?π? τ?? γ?? ?κ τ?ν λοιπ?ν φων?ν τ?? σ?λπιγγο? τ?ν τρι?ν ?γγ?λων τ?ν μελλ?ντων σαλπ?ζειν.” Revelation 9The Fifth Trumpet1?Κα? ? π?μπτο? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ε?δον ?στ?ρα ?κ το? ο?ρανο? πεπτωκ?τα ε?? τ?ν γ?ν, κα? ?δ?θη α?τ? ? κλε?? το? φρ?ατο? τ?? ?β?σσου. 2?κα? ?νοιξεν τ? φρ?αρ τ?? ?β?σσου? κα? ?ν?βη καπν?? ?κ το? φρ?ατο? ?? καπν?? καμ?νου μεγ?λη?, κα? ?σκοτ?θη ? ?λιο? κα? ? ??ρ ?κ το? καπνο? το? φρ?ατο?. 3?Κα? ?κ το? καπνο? ?ξ?λθον ?κρ?δε? ε?? τ?ν γ?ν, κα? ?δ?θη α?τα??* ?ξουσ?α ?? ?χουσιν ?ξουσ?αν ο? σκορπ?οι τ?? γ??. 4?κα? ?ρρ?θη α?τα??* ?να μ? ?δικ?σουσιν τ?ν χ?ρτον τ?? γ?? ο?δ? π?ν χλωρ?ν ο?δ? π?ν δ?νδρον, ε? μ? το?? ?νθρ?που? ο?τινε? ο?κ ?χουσι* τ?ν σφραγ?δα το? Θεο? ?π? τ?ν μετ?πων. 5?κα? ?δ?θη α?το?? ?να μ? ?ποκτε?νωσιν α?το??, ?λλ’ ?να βασανισθ?σονται μ?να? π?ντε? κα? ? βασανισμ?? α?τ?ν ?? βασανισμ?? σκορπ?ου, ?ταν πα?σ? ?νθρωπον. 6?κα? ?ν τα?? ?μ?ραι? ?κε?ναι? ζητ?σουσιν ο? ?νθρωποι τ?ν θ?νατον κα? ο? μ? ε?ρ?σουσιν α?τ?ν, κα? ?πιθυμ?σουσιν ?ποθανε?ν κα? φε?γει ? θ?νατο? ?π’ α?τ?ν. 7?Κα? τ? ?μοι?ματα τ?ν ?κρ?δων ?μοια* ?πποι? ?τοιμασμ?νοι? ε?? π?λεμον, κα? ?π? τ?? κεφαλ?? α?τ?ν ?? στ?φανοι ?μοιοι χρυσ?, κα? τ? πρ?σωπα α?τ?ν ?? πρ?σωπα ?νθρ?πων, 8?κα? ε?χον* τρ?χα? ?? τρ?χα? γυναικ?ν, κα? ο? ?δ?ντε? α?τ?ν ?? λε?ντων ?σαν, 9?κα? ε?χον θ?ρακα? ?? θ?ρακα? σιδηρο??, κα? ? φων? τ?ν πτερ?γων α?τ?ν ?? φων? ?ρμ?των ?ππων πολλ?ν τρεχ?ντων ε?? π?λεμον. 10?κα? ?χουσιν ο?ρ?? ?μο?α? σκορπ?οι? κα? κ?ντρα, κα? ?ν τα?? ο?ρα?? α?τ?ν ? ?ξουσ?α α?τ?ν ?δικ?σαι το?? ?νθρ?που? μ?να? π?ντε. 11??χουσιν ?π’ α?τ?ν βασιλ?α τ?ν ?γγελον τ?? ?β?σσου, ?νομα α?τ? ?βρα?στ? ?βαδδ?νa κα? ?ν τ? ?λληνικ? ?νομα ?χει ?πολλ?ων.b 12?? Ο?α? ? μ?α ?π?λθεν? ?δο? ?ρχεται ?τι δ?ο Ο?α? μετ? τα?τα. The Sixth Trumpet13?Κα? ? ?κτο? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ?κουσα φων?ν μ?αν ?κ τ?ν τεσσ?ρων κερ?των το? θυσιαστηρ?ου το? χρυσο? το? ?ν?πιον το? Θεο?, 14?λ?γοντα τ? ?κτ? ?γγ?λ?, ? ?χων τ?ν σ?λπιγγα “Λ?σον το?? τ?σσαρα? ?γγ?λου? το?? δεδεμ?νου? ?π? τ? ποταμ? τ? μεγ?λ? Ε?φρ?τ?.” 15?κα? ?λ?θησαν ο? τ?σσαρε? ?γγελοι ο? ?τοιμασμ?νοι ε?? τ?ν ?ραν κα? ?μ?ραν κα? μ?να κα? ?νιαυτ?ν, ?να ?ποκτε?νωσιν τ? τρ?τον τ?ν ?νθρ?πων. 16?κα? ? ?ριθμ?? τ?ν στρατευμ?των το? ?ππικο? δισμυρι?δε?* μυρι?δων? ?κουσα τ?ν ?ριθμ?ν α?τ?ν. 17?Κα? ο?τω? ε?δον το?? ?ππου? ?ν τ? ?ρ?σει κα? το?? καθημ?νου? ?π’ α?τ?ν, ?χοντα? θ?ρακα? πυρ?νου? κα? ?ακινθ?νου? κα? θει?δει?? κα? α? κεφαλα? τ?ν ?ππων ?? κεφαλα? λε?ντων, κα? ?κ τ?ν στομ?των α?τ?ν ?κπορε?εται π?ρ κα? καπν?? κα? θε?ον. 18??π? τ?ν τρι?ν πληγ?ν το?των ?πεκτ?νθησαν τ? τρ?τον τ?ν ?νθρ?πων, ?κ το? πυρ?? κα? το? καπνο? κα? το? θε?ου το? ?κπορευομ?νου ?κ τ?ν στομ?των α?τ?ν. 19?? γ?ρ ?ξουσ?α τ?ν ?ππων ?ν τ? στ?ματι α?τ?ν ?στιν κα? ?ν τα?? ο?ρα?? α?τ?ν? α? γ?ρ ο?ρα? α?τ?ν ?μοιαι ?φεσιν, ?χουσαι κεφαλ??, κα? ?ν α?τα?? ?δικο?σιν. 20??Κα? ο? λοιπο? τ?ν ?νθρ?πων ο? ο?κ ?πεκτ?νθησαν ?ν τα?? πληγα?? τα?ται?, ο?δ? μετεν?ησαν ?κ τ?ν ?ργων τ?ν χειρ?ν α?τ?ν, ?να μ? προσκυν?σουσιν τ? δαιμ?νια κα? τ? ε?δωλα τ? χρυσ? κα? τ? ?ργυρ? κα? τ? χαλκ? κα? τ? λ?θινα κα? τ? ξ?λινα, ? ο?τε βλ?πειν δ?νανται ο?τε ?κο?ειν ο?τε περιπατε?ν?, 21?κα? ο? μετεν?ησαν ?κ τ?ν φ?νων α?τ?ν ο?τε ?κ τ?ν φαρμ?κων α?τ?ν ο?τε ?κ τ?? πορνε?α? α?τ?ν ο?τε ?κ τ?ν κλεμμ?των α?τ?ν. a 11 Abaddon means destructionb 11 Apollyon means destroyerRevelation 10The Angel and the Small Scroll1?Κα? ε?δον ?λλον ?γγελον ?σχυρ?ν καταβα?νοντα ?κ το? ο?ρανο?, περιβεβλημ?νον νεφ?λην, κα? ? ?ρι? ?π? τ?ν κεφαλ?ν α?το?, κα? τ? πρ?σωπον α?το? ?? ? ?λιο?, κα? ο? π?δε? α?το? ?? στ?λοι πυρ??, 2?κα? ?χων ?ν τ? χειρ? α?το? βιβλαρ?διον ?νε?γμ?νον. κα? ?θηκεν τ?ν π?δα α?το? τ?ν δεξι?ν ?π? τ?? θαλ?σση?, τ?ν δ? ε??νυμον ?π? τ?? γ??, 3?κα? ?κραξεν φων? μεγ?λ? ?σπερ λ?ων μυκ?ται. κα? ?τε ?κραξεν, ?λ?λησαν α? ?πτ? βροντα? τ?? ?αυτ?ν φων??. 4?Κα? ?τε ?λ?λησαν α? ?πτ? βροντα?, ?μελλον γρ?φειν? κα? ?κουσα φων?ν ?κ το? ο?ρανο? λ?γουσαν “Σφρ?γισον ? ?λ?λησαν α? ?πτ? βροντα?, κα? μ? α?τ? γρ?ψ??.” 5?Κα? ? ?γγελο?, ?ν ε?δον ?στ?τα ?π? τ?? θαλ?σση? κα? ?π? τ?? γ??, ?ρεν τ?ν χε?ρα α?το? τ?ν δεξι?ν ε?? τ?ν ο?ραν?ν, 6?κα? ?μοσεν ?ν τ? ζ?ντι ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων, ?? ?κτισεν τ?ν ο?ραν?ν κα? τ? ?ν α?τ? κα? τ?ν γ?ν κα? τ? ?ν α?τ? κα? τ?ν θ?λασσαν κα? τ? ?ν α?τ?, ?τι “Χρ?νο? ο?κ?τι ?σται, 7??λλ’ ?ν τα?? ?μ?ραι? τ?? φων?? το? ?βδ?μου ?γγ?λου, ?ταν μ?λλ? σαλπ?ζειν, κα? ?τελ?σθη τ? μυστ?ριον το? Θεο?, ?? ε?ηγγ?λισεν το?? ?αυτο? δο?λου? το?? προφ?τα?.” 8?Κα? ? φων? ?ν ?κουσα ?κ το? ο?ρανο?, π?λιν λαλο?σαν μετ’ ?μο? κα? λ?γουσαν “?παγε λ?βε τ? βιβλ?ον τ? ?νε?γμ?νον ?ν τ? χειρ? το? ?γγ?λου το? ?στ?το? ?π? τ?? θαλ?σση? κα? ?π? τ?? γ??.” 9?Κα? ?π?λθα πρ?? τ?ν ?γγελον, λ?γων α?τ? “Δο?να? μοι τ? βιβλαρ?διον.”Κα? λ?γει μοι “Λ?βε κα? κατ?φαγε α?τ?, κα? πικρανε? σου τ?ν κοιλ?αν, ?λλ’ ?ν τ? στ?ματ? σου ?σται γλυκ? ?? μ?λι.”a 10?Κα? ?λαβον τ? βιβλαρ?διον ?κ τ?? χειρ?? το? ?γγ?λου κα? κατ?φαγον α?τ?, κα? ?ν ?ν τ? στ?ματ? μου ?? μ?λι γλυκ?? κα? ?τε ?φαγον α?τ?, ?πικρ?νθη ? κοιλ?α μου. 11?Κα? λ?γουσ?ν μοι “Δε? σε π?λιν προφητε?σαι ?π? λαο?? κα? ?θνεσιν κα? γλ?σσαι? κα? βασιλε?σιν πολλο??.” a 9 Numbers 5:24; Ezekiel 3:3Revelation 11The Two Witnesses1?Κα? ?δ?θη μοι κ?λαμο? ?μοιο? ??βδ?, λ?γων “?γειρε κα? μ?τρησον τ?ν να?ν το? Θεο? κα? τ? θυσιαστ?ριον κα? το?? προσκυνο?ντα? ?ν α?τ?. 2?κα? τ?ν α?λ?ν τ?ν ?ξωθεν το? ναο? ?κβαλε ?ξωθεν κα? μ? α?τ?ν μετρ?σ??, ?τι ?δ?θη το?? ?θνεσιν, κα? τ?ν π?λιν τ?ν ?γ?αν πατ?σουσιν μ?να? τεσσερ?κοντα [κα?] δ?ο. 3?κα? δ?σω το?? δυσ?ν μ?ρτυσ?ν μου, κα? προφητε?σουσιν ?μ?ρα? χιλ?α? διακοσ?α? ?ξ?κοντα περιβεβλημ?νοι σ?κκου?.” 4?Ο?το? ε?σιν α? δ?ο ?λα?αι κα? α? δ?ο λυχν?αι α? ?ν?πιον το? Κυρ?ου τ?? γ?? ?στ?τε?.a 5?κα? ε? τι? α?το?? θ?λει ?δικ?σαι, π?ρ ?κπορε?εται ?κ το? στ?ματο? α?τ?ν κα? κατεσθ?ει το?? ?χθρο?? α?τ?ν? κα? ε? τι? θελ?σ? α?το?? ?δικ?σαι, ο?τω? δε? α?τ?ν ?ποκτανθ?ναι. 6?ο?τοι ?χουσιν τ?ν ?ξουσ?αν κλε?σαι τ?ν ο?ραν?ν, ?να μ? ?ετ?? βρ?χ? τ?? ?μ?ρα? τ?? προφητε?α? α?τ?ν, κα? ?ξουσ?αν ?χουσιν ?π? τ?ν ?δ?των στρ?φειν α?τ? ε?? α?μα κα? πατ?ξαι τ?ν γ?ν ?ν π?σ? πληγ? ?σ?κι? ??ν θελ?σωσιν. The Witnesses Killed and Raised7?Κα? ?ταν τελ?σωσιν τ?ν μαρτυρ?αν α?τ?ν, τ? θηρ?ον τ? ?ναβα?νον ?κ τ?? ?β?σσου ποι?σει μετ’ α?τ?ν π?λεμον κα? νικ?σει α?το?? κα? ?ποκτενε? α?το??. 8?κα? τ? πτ?μα α?τ?ν ?π? τ?? πλατε?α? τ?? π?λεω? τ?? μεγ?λη?, ?τι? καλε?ται πνευματικ?? Σ?δομα κα? Α?γυπτο?, ?που κα? ? Κ?ριο? α?τ?ν ?σταυρ?θη. 9?κα? βλ?πουσιν ?κ τ?ν λα?ν κα? φυλ?ν κα? γλωσσ?ν κα? ?θν?ν τ? πτ?μα α?τ?ν ?μ?ρα? τρε?? κα? ?μισυ, κα? τ? πτ?ματα α?τ?ν ο?κ ?φ?ουσιν τεθ?ναι ε?? μν?μα. 10?κα? ο? κατοικο?ντε? ?π? τ?? γ?? χα?ρουσιν ?π’ α?το?? κα? ε?φρα?νονται, κα? δ?ρα π?μψουσιν ?λλ?λοι?, ?τι ο?τοι ο? δ?ο προφ?ται ?βασ?νισαν το?? κατοικο?ντα? ?π? τ?? γ??. 11?Κα? μετ? τ?? τρε?? ?μ?ρα? κα? ?μισυ πνε?μα ζω?? ?κ το? Θεο? ε?σ?λθεν ?ν α?το??, κα? ?στησαν ?π? το?? π?δα? α?τ?ν, κα? φ?βο? μ?γα? ?π?πεσεν ?π? το?? θεωρο?ντα? α?το??. 12?κα? ?κουσαν φων?? μεγ?λη? ?κ το? ο?ρανο? λεγο?ση? α?το?? “?ν?βατε ?δε?” κα? ?ν?βησαν ε?? τ?ν ο?ραν?ν ?ν τ? νεφ?λ?, κα? ?θε?ρησαν α?το?? ο? ?χθρο? α?τ?ν. 13?Κα? ?ν ?κε?ν? τ? ?ρ? ?γ?νετο σεισμ?? μ?γα?, κα? τ? δ?κατον τ?? π?λεω? ?πεσεν, κα? ?πεκτ?νθησαν ?ν τ? σεισμ? ?ν?ματα ?νθρ?πων χιλι?δε? ?πτ?, κα? ο? λοιπο? ?μφοβοι ?γ?νοντο κα? ?δωκαν δ?ξαν τ? Θε? το? ο?ρανο?. 14?? Ο?α? ? δευτ?ρα ?π?λθεν? ?δο? ? Ο?α? ? τρ?τη ?ρχεται ταχ?. The Seventh Trumpet15?Κα? ? ?βδομο? ?γγελο? ?σ?λπισεν? κα? ?γ?νοντο φωνα? μεγ?λαι ?ν τ? ο?ραν?, λ?γοντε?“?γ?νετο ? βασιλε?α το? κ?σμου το? Κυρ?ου ?μ?νκα? το? Χριστο? α?το?,κα? βασιλε?σει ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων.” 16?Κα? ο? ε?κοσι τ?σσαρε? πρεσβ?τεροι ο? ?ν?πιον το? Θεο? καθ?μενοι ?π? το?? θρ?νου? α?τ?ν, ?πεσαν ?π? τ? πρ?σωπα α?τ?ν κα? προσεκ?νησαν τ? Θε?, 17?λ?γοντε?“Ε?χαριστο?μ?ν σοι, Κ?ριε ? Θε?? ? Παντοκρ?τωρ,? ?ν κα? ? ?ν,b?τι ε?ληφα? τ?ν δ?ναμ?ν σου τ?ν μεγ?ληνκα? ?βασ?λευσα?? 18?κα? τ? ?θνη ?ργ?σθησαν, κα? ?λθεν ? ?ργ? σουκα? ? καιρ?? τ?ν νεκρ?ν κριθ?ναικα? δο?ναι τ?ν μισθ?ν το?? δο?λοι? σου το?? προφ?ται?κα? το?? ?γ?οι?κα? το?? φοβουμ?νοι? τ? ?νομ? σου,το??* μικρο??* κα? το??* μεγ?λου?*,κα? διαφθε?ραι το?? διαφθε?ροντα? τ?ν γ?ν.” 19?Κα? ?νο?γη ? να?? το? Θεο? ? ?ν τ? ο?ραν?, κα? ?φθη ? κιβωτ?? τ?? διαθ?κη? α?το? ?ν τ? να? α?το?, κα? ?γ?νοντο ?στραπα? κα? φωνα? κα? βροντα? κα? σεισμ?? κα? χ?λαζα μεγ?λη. a 4 Zechariah 4:3,11,14.b 17 TR includes κα? ? ?ρχ?μενο?Revelation 12The Woman and the Dragon1?Κα? σημε?ον μ?γα ?φθη ?ν τ? ο?ραν?, γυν? περιβεβλημ?νη τ?ν ?λιον, κα? ? σελ?νη ?ποκ?τω τ?ν ποδ?ν α?τ??, κα? ?π? τ?? κεφαλ?? α?τ?? στ?φανο? ?στ?ρων δ?δεκα, 2?κα? ?ν γαστρ? ?χουσα, κα? κρ?ζει ?δ?νουσα κα? βασανιζομ?νη τεκε?ν. 3?Κα? ?φθη ?λλο σημε?ον ?ν τ? ο?ραν?, κα? ?δο? δρ?κων πυρρ?? ? μ?γα?, ?χων κεφαλ?? ?πτ? κα? κ?ρατα δ?κα κα? ?π? τ?? κεφαλ?? α?το? ?πτ? διαδ?ματα, 4?κα? ? ο?ρ? α?το? σ?ρει τ? τρ?τον τ?ν ?στ?ρων το? ο?ρανο?, κα? ?βαλεν α?το?? ε?? τ?ν γ?ν. κα? ? δρ?κων ?στηκεν ?ν?πιον τ?? γυναικ?? τ?? μελλο?ση? τεκε?ν, ?να ?ταν τ?κ? τ? τ?κνον α?τ?? καταφ?γ?. 5?Κα? ?τεκεν υ??ν, ?ρσεν, ?? μ?λλει ποιμα?νειν π?ντα τ? ?θνη ?ν ??βδ? σιδηρ??a κα? ?ρπ?σθη τ? τ?κνον α?τ?? πρ?? τ?ν Θε?ν κα? πρ?? τ?ν θρ?νον α?το?. 6?κα? ? γυν? ?φυγεν ε?? τ?ν ?ρημον, ?που ?χει ?κε? τ?πον ?τοιμασμ?νον ?π? το? Θεο?, ?να ?κε? τρ?φωσιν α?τ?ν ?μ?ρα? χιλ?α? διακοσ?α? ?ξ?κοντα. The War in Heaven7?Κα? ?γ?νετο π?λεμο? ?ν τ? ο?ραν?, ? Μιχα?λ κα? ο? ?γγελοι α?το? το? πολεμ?σαι μετ? το? δρ?κοντο?. κα? ? δρ?κων ?πολ?μησεν κα? ο? ?γγελοι α?το?, 8?κα? ο?κ ?σχυσεν*, ο?δ? τ?πο? ε?ρ?θη α?τ?ν ?τι ?ν τ? ο?ραν?. 9?κα? ?βλ?θη ? δρ?κων ? μ?γα?, ? ?φι? ? ?ρχα?ο?, ? καλο?μενο? Δι?βολο? κα? ? Σαταν??, ? πλαν?ν τ?ν ο?κουμ?νην ?λην, ?βλ?θη ε?? τ?ν γ?ν, κα? ο? ?γγελοι α?το? μετ’ α?το? ?βλ?θησαν. 10?Κα? ?κουσα φων?ν μεγ?λην ?ν τ? ο?ραν? λ?γουσαν“?ρτι ?γ?νετο ? σωτηρ?α κα? ? δ?ναμι?κα? ? βασιλε?α το? Θεο? ?μ?νκα? ? ?ξουσ?α το? Χριστο? α?το?,?τι ?βλ?θη ? κατ?γωρ τ?ν ?δελφ?ν ?μ?ν,? κατηγορ?ν α?το?? ?ν?πιον το? Θεο? ?μ?ν ?μ?ρα? κα? νυκτ??. 11?κα? α?το? ?ν?κησαν α?τ?ν δι? τ? α?μα το? ?ρν?ουκα? δι? τ?ν λ?γον τ?? μαρτυρ?α? α?τ?ν,κα? ο?κ ?γ?πησαν τ?ν ψυχ?ν α?τ?ν?χρι θαν?του. 12?δι? το?το ε?φρα?νεσθε, ?ο?? ο?ρανο?κα? ο? ?ν α?το?? σκηνο?ντε??ο?α? τ?ν γ?ν κα? τ?ν θ?λασσαν,?τι κατ?βη ? δι?βολο? πρ?? ?μ?? ?χων θυμ?ν μ?γαν,ε?δ?? ?τι ?λ?γον καιρ?ν ?χει.” The Woman Persecuted13?Κα? ?τε ε?δεν ? δρ?κων ?τι ?βλ?θη ε?? τ?ν γ?ν, ?δ?ωξεν τ?ν γυνα?κα ?τι? ?τεκεν τ?ν ?ρσενα. 14?κα? ?δ?θησαν τ? γυναικ? α? δ?ο πτ?ρυγε? το? ?ετο? το? μεγ?λου, ?να π?τηται ε?? τ?ν ?ρημον ε?? τ?ν τ?πον α?τ??, ?που τρ?φεται ?κε? καιρ?ν κα? καιρο?? κα? ?μισυ καιρο? ?π? προσ?που το? ?φεω?. 15?Κα? ?βαλεν ? ?φι? ?κ το? στ?ματο? α?το? ?π?σω τ?? γυναικ?? ?δωρ ?? ποταμ?ν, ?να α?τ?ν ποταμοφ?ρητον ποι?σ?. 16?κα? ?βο?θησεν ? γ? τ? γυναικ?, κα? ?νοιξεν ? γ? τ? στ?μα α?τ?? κα? κατ?πιεν τ?ν ποταμ?ν ?ν ?βαλεν ? δρ?κων ?κ το? στ?ματο? α?το?. 17?κα? ?ργ?σθη ? δρ?κων ?π? τ? γυναικ?, κα? ?π?λθεν ποι?σαι π?λεμον μετ? τ?ν λοιπ?ν το? σπ?ρματο? α?τ??, τ?ν τηρο?ντων τ?? ?ντολ?? το? Θεο? κα? ?χ?ντων τ?ν μαρτυρ?αν ?ησο??Κα? ?στ?θη ?π? τ?ν ?μμον τ?? θαλ?σση?.b a 5 Psalm 2:9b 17 BYZ and TR Κα? ?στ?θην ?π? τ?ν ?μμον τ?? θαλ?σση?· Some texts number this sentence as verse 18, and others include it with 13:1.Revelation 13The Beast from the Sea1?Κα? ε?δον ?κ τ?? θαλ?σση? θηρ?ον ?ναβα?νον, ?χον κ?ρατα δ?κα κα? κεφαλ?? ?πτ?, κα? ?π? τ?ν κερ?των α?το? δ?κα διαδ?ματα, κα? ?π? τ?? κεφαλ?? α?το? ?ν?ματα βλασφημ?α?. 2?κα? τ? θηρ?ον ? ε?δον ?ν ?μοιον παρδ?λει, κα? ο? π?δε? α?το? ?? ?ρκου, κα? τ? στ?μα α?το? ?? στ?μα λ?οντο?. κα? ?δωκεν α?τ? ? δρ?κων τ?ν δ?ναμιν α?το? κα? τ?ν θρ?νον α?το? κα? ?ξουσ?αν μεγ?λην. 3?Κα? μ?αν ?κ τ?ν κεφαλ?ν α?το? ?? ?σφαγμ?νην ε?? θ?νατον, κα? ? πληγ? το? θαν?του α?το? ?θεραπε?θη. κα? ?θαυμ?σθη ?λη ? γ? ?π?σω το? θηρ?ου, 4?κα? προσεκ?νησαν τ? δρ?κοντι ?τι ?δωκεν τ?ν ?ξουσ?αν τ? θηρ??, κα? προσεκ?νησαν τ? θηρ?? λ?γοντε? “Τ?? ?μοιο? τ? θηρ??, κα? τ?? δ?ναται πολεμ?σαι μετ’ α?το?;” 5?Κα? ?δ?θη α?τ? στ?μα λαλο?ν μεγ?λα κα? βλασφημ?α?, κα? ?δ?θη α?τ? ?ξουσ?α ποι?σαι μ?να? τεσσερ?κοντα [κα?] δ?ο. 6?κα? ?νοιξεν τ? στ?μα α?το? ε?? βλασφημ?α? πρ?? τ?ν Θε?ν, βλασφημ?σαι τ? ?νομα α?το? κα? τ?ν σκην?ν α?το?, το?? ?ν τ? ο?ραν? σκηνο?ντα?. 7?Κα? ?δ?θη α?τ? ποι?σαι π?λεμον μετ? τ?ν ?γ?ων κα? νικ?σαι α?το??, κα? ?δ?θη α?τ? ?ξουσ?α ?π? π?σαν φυλ?ν κα? λα?ν κα? γλ?σσαν κα? ?θνο?. 8?κα? προσκυν?σουσιν α?τ?ν π?ντε? ο? κατοικο?ντε? ?π? τ?? γ??, ο? ο? γ?γραπται τ? ?νομα α?το? ?ν τ? βιβλ?? τ?? ζω?? το? ?ρν?ου το? ?σφαγμ?νου ?π? καταβολ?? κ?σμου. 9?Ε? τι? ?χει ο??, ?κουσ?τω. 10?“Ε? τι? ε?? α?χμαλωσ?αν,ε?? α?χμαλωσ?αν ?π?γει?ε? τι? ?ν μαχα?ρ? ?ποκτανθ?ναι*,a?δε?? α?τ?ν ?ν μαχα?ρ? ?ποκτανθ?ναι.”b?δ? ?στιν ? ?πομον? κα? ? π?στι? τ?ν ?γ?ων. The Beast from the Earth11?Κα? ε?δον ?λλο θηρ?ον ?ναβα?νον ?κ τ?? γ??, κα? ε?χεν κ?ρατα δ?ο ?μοια ?ρν??, κα? ?λ?λει ?? δρ?κων. 12?κα? τ?ν ?ξουσ?αν το? πρ?του θηρ?ου π?σαν ποιε? ?ν?πιον α?το?. κα? ποιε? τ?ν γ?ν κα? το?? ?ν α?τ? κατοικο?ντα? ?να προσκυν?σουσιν τ? θηρ?ον τ? πρ?τον, ο? ?θεραπε?θη ? πληγ? το? θαν?του α?το?. 13?Κα? ποιε? σημε?α μεγ?λα, ?να κα? π?ρ ποι? ?κ το? ο?ρανο? καταβα?νειν ε?? τ?ν γ?ν ?ν?πιον τ?ν ?νθρ?πων. 14?κα? πλαν? το?? κατοικο?ντα? ?π? τ?? γ?? δι? τ? σημε?α ? ?δ?θη α?τ? ποι?σαι ?ν?πιον το? θηρ?ου, λ?γων το?? κατοικο?σιν ?π? τ?? γ?? ποι?σαι ε?κ?να τ? θηρ??, ?? ?χει τ?ν πληγ?ν τ?? μαχα?ρη? κα? ?ζησεν. 15?κα? ?δ?θη α?τ? δο?ναι πνε?μα τ? ε?κ?νι το? θηρ?ου, ?να κα? λαλ?σ? ? ε?κ?ν το? θηρ?ου, κα? ποι?σ? ?να ?σοι ??ν μ? προσκυν?σωσιν τ? ε?κ?νι το? θηρ?ου ?ποκτανθ?σιν. The Mark of the Beast16?Κα? ποιε? π?ντα?, το?? μικρο?? κα? το?? μεγ?λου?, κα? το?? πλουσ?ου? κα? το?? πτωχο??, κα? το?? ?λευθ?ρου? κα? το?? δο?λου?, ?να δ?σιν α?το?? χ?ραγμα ?π? τ?? χειρ?? α?τ?ν τ?? δεξι?? ? ?π? τ? μ?τωπον α?τ?ν, 17?κα? ?να μ? τι? δ?νηται ?γορ?σαι ? πωλ?σαι ε? μ? ? ?χων τ? χ?ραγμα τ? ?νομα το? θηρ?ου ? τ?ν ?ριθμ?ν το? ?ν?ματο? α?το?. 18??δε ? σοφ?α ?στ?ν. ? ?χων νο?ν ψηφισ?τω τ?ν ?ριθμ?ν το? θηρ?ου? ?ριθμ?? γ?ρ ?νθρ?που ?στ?ν. κα? ? ?ριθμ?? α?το? ?ξακ?σιοι ?ξ?κοντα ?ξ.c a 10 NE, WH, and BYZ ?ποκτενε?b 10 Jeremiah 15:2c 18 Some manuscripts ?ξακ?σιοι δεκα ?ξRevelation 14The Lamb and the 144,0001?Κα? ε?δον, κα? ?δο? τ? ?ρν?ον ?στ?? ?π? τ? ?ρο? Σι?ν, κα? μετ’ α?το? ?κατ?ν τεσσερ?κοντα τ?σσαρε? χιλι?δε? ?χουσαι τ? ?νομα α?το? κα? τ? ?νομα το? Πατρ?? α?το? γεγραμμ?νον ?π? τ?ν μετ?πων α?τ?ν. 2?κα? ?κουσα φων?ν ?κ το? ο?ρανο? ?? φων?ν ?δ?των πολλ?ν κα? ?? φων?ν βροντ?? μεγ?λη?, κα? ? φων? ?ν ?κουσα ?? κιθαρ?δ?ν κιθαριζ?ντων ?ν τα?? κιθ?ραι? α?τ?ν. 3?Κα? ?δουσιν ???? ?δ?ν καιν?ν ?ν?πιον το? θρ?νου κα? ?ν?πιον τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων κα? τ?ν πρεσβυτ?ρων? κα? ο?δε?? ?δ?νατο μαθε?ν τ?ν ?δ?ν ε? μ? α? ?κατ?ν τεσσερ?κοντα τ?σσαρε? χιλι?δε?, ο? ?γορασμ?νοι ?π? τ?? γ??. 4?ο?το? ε?σιν ο? μετ? γυναικ?ν ο?κ ?μολ?νθησαν? παρθ?νοι γ?ρ ε?σιν. ο?τοι ο? ?κολουθο?ντε? τ? ?ρν?? ?που ?ν ?π?γ?? ο?τοι ?γορ?σθησαν ?π? τ?ν ?νθρ?πων ?παρχ? τ? Θε? κα? τ? ?ρν??, 5?κα? ?ν τ? στ?ματι α?τ?ν ο?χ ε?ρ?θη ψε?δο?? ?μωμο? ε?σιν.a The Three Angels and Babylon's Fall6?Κα? ε?δον ?λλον ?γγελον πετ?μενον ?ν μεσουραν?ματι, ?χοντα ε?αγγ?λιον α??νιον ε?αγγελ?σαι ?π? το?? καθημ?νου? ?π? τ?? γ?? κα? ?π? π?ν ?θνο? κα? φυλ?ν κα? γλ?σσαν κα? λα?ν, 7?λ?γων ?ν φων? μεγ?λ?? “Φοβ?θητε τ?ν Θε?ν κα? δ?τε α?τ? δ?ξαν, ?τι ?λθεν ? ?ρα τ?? κρ?σεω? α?το?, κα? προσκυν?σατε τ? ποι?σαντι τ?ν ο?ραν?ν κα? τ?ν γ?ν κα? θ?λασσαν κα? πηγ?? ?δ?των.” 8?Κα? ?λλο? ?γγελο? ? δε?τερο? ?κολο?θησεν λ?γων “?πεσεν ?πεσεν Βαβυλ?ν ? μεγ?λη,b ? ?κ το? ο?νου το? θυμο? τ?? πορνε?α? α?τ?? πεπ?τικεν π?ντα τ? ?θνη.” 9?Κα? ?λλο? ?γγελο? τρ?το? ?κολο?θησεν α?το?? λ?γων ?ν φων? μεγ?λ? “Ε? τι? προσκυνε? τ? θηρ?ον κα? τ?ν ε?κ?να α?το?, κα? λαμβ?νει χ?ραγμα ?π? το? μετ?που α?το? ? ?π? τ?ν χε?ρα α?το?, 10?κα? α?τ?? π?εται ?κ το? ο?νου το? θυμο? το? Θεο? το? κεκερασμ?νου ?κρ?του ?ν τ? ποτηρ?? τ?? ?ργ?? α?το?, κα? βασανισθ?σεται ?ν πυρ? κα? θε?? ?ν?πιον ?γγ?λων ?γ?ων κα? ?ν?πιον το? ?ρν?ου. 11?κα? ? καπν?? το? βασανισμο? α?τ?ν ε?? α??να? α??νων ?ναβα?νει, κα? ο?κ ?χουσιν ?ν?παυσιν ?μ?ρα? κα? νυκτ?? ο? προσκυνο?ντε? τ? θηρ?ον κα? τ?ν ε?κ?να α?το?, κα? ε? τι? λαμβ?νει τ? χ?ραγμα το? ?ν?ματο? α?το?.” 12??δε ? ?πομον? τ?ν ?γ?ων ?στ?ν, ο? τηρο?ντε? τ?? ?ντολ?? το? Θεο? κα? τ?ν π?στιν ?ησο?. 13?Κα? ?κουσα φων?? ?κ το? ο?ρανο? λεγο?ση? “Γρ?ψον ‘Μακ?ριοι ο? νεκρο? ο? ?ν Κυρ?? ?ποθν?σκοντε? ?π’ ?ρτι.’”“Να?,” λ?γει τ? Πνε?μα, “?να ?ναπα?σονται ?κ τ?ν κ?πων α?τ?ν? τ? γ?ρ ?ργα α?τ?ν ?κολουθε? μετ’ α?τ?ν.” The Harvest of the Earth14?Κα? ε?δον, κα? ?δο? νεφ?λη λευκ?, κα? ?π? τ?ν νεφ?λην καθ?μενον ?μοιον υ??ν ?νθρ?που,c ?χων ?π? τ?? κεφαλ?? α?το? στ?φανον χρυσο?ν κα? ?ν τ? χειρ? α?το? δρ?πανον ?ξ?. 15?Κα? ?λλο? ?γγελο? ?ξ?λθεν ?κ το? ναο?, κρ?ζων ?ν φων? μεγ?λ? τ? καθημ?ν? ?π? τ?? νεφ?λη? “Π?μψον τ? δρ?παν?ν σου κα? θ?ρισον, ?τι ?λθεν ? ?ρα θερ?σαι, ?τι ?ξηρ?νθη ? θερισμ?? τ?? γ??.” 16?κα? ?βαλεν ? καθ?μενο? ?π? τ?? νεφ?λη? τ? δρ?πανον α?το? ?π? τ?ν γ?ν, κα? ?θερ?σθη ? γ?. 17?Κα? ?λλο? ?γγελο? ?ξ?λθεν ?κ το? ναο? το? ?ν τ? ο?ραν?, ?χων κα? α?τ?? δρ?πανον ?ξ?. 18?Κα? ?λλο? ?γγελο? ?ξ?λθεν ?κ το? θυσιαστηρ?ου, ? ?χων ?ξουσ?αν ?π? το? πυρ??, κα? ?φ?νησεν φων? μεγ?λ? τ? ?χοντι τ? δρ?πανον τ? ?ξ? λ?γων “Π?μψον σου τ? δρ?πανον τ? ?ξ? κα? τρ?γησον το?? β?τρυα? τ?? ?μπ?λου τ?? γ??, ?τι ?κμασαν α? σταφυλα? α?τ??.” 19?Κα? ?βαλεν ? ?γγελο? τ? δρ?πανον α?το? ε?? τ?ν γ?ν, κα? ?τρ?γησεν τ?ν ?μπελον τ?? γ?? κα? ?βαλεν ε?? τ?ν λην?ν το? θυμο? το? Θεο? τ?ν μ?γαν. 20?κα? ?πατ?θη ? λην?? ?ξωθεν τ?? π?λεω?, κα? ?ξ?λθεν α?μα ?κ τ?? ληνο? ?χρι τ?ν χαλιν?ν τ?ν ?ππων, ?π? σταδ?ων χιλ?ων ?ξακοσ?ων.d a 5 BYZ and TR include ?ν?πιον το? θρ?νου το? Θεο?b 8 Isaiah 21:9; Daniel 4:30c 14 See Daniel 7:13d 20 About 183 miles or 29 kilometersRevelation 15The Song of Moses and the Lamb1?Κα? ε?δον ?λλο σημε?ον ?ν τ? ο?ραν? μ?γα κα? θαυμαστ?ν, ?γγ?λου? ?πτ? ?χοντα? πληγ?? ?πτ? τ?? ?σχ?τα?, ?τι ?ν α?τα?? ?τελ?σθη ? θυμ?? το? Θεο?. 2?Κα? ε?δον ?? θ?λασσαν ?αλ?νην μεμιγμ?νην πυρ?, κα? το?? νικ?ντα? ?κ το? θηρ?ου κα? ?κ τ?? ε?κ?νο? α?το? κα? ?κ το? ?ριθμο? το? ?ν?ματο? α?το? ?στ?τα? ?π? τ?ν θ?λασσαν τ?ν ?αλ?νην, ?χοντα? κιθ?ρα? το? Θεο?. 3?κα? ?δουσιν τ?ν ?δ?ν Μω?σ?ω? το? δο?λου το? Θεο? κα? τ?ν ?δ?ν το? ?ρν?ου, λ?γοντε?“Μεγ?λα κα? θαυμαστ? τ? ?ργα σου,Κ?ριε ? Θε?? ? Παντοκρ?τωρ?δ?καιαι κα? ?ληθινα? α? ?δο? σου,? Βασιλε?? τ?ν ?θν?ν?a 4?τ?? ο? μ? φοβηθ?, Κ?ριε,κα? δοξ?σει τ? ?νομ? σου;?τι μ?νο? ?σιο?,?τι π?ντα τ? ?θνη ?ξουσιν κα? προσκυν?σουσιν ?ν?πι?ν σου,?τι τ? δικαι?ματ? σου ?φανερ?θησαν.” Preparation for Judgment5?Κα? μετ? τα?τα ε?δον, κα? ?νο?γη ? να?? τ?? σκην?? το? μαρτυρ?ου ?ν τ? ο?ραν?, 6?κα? ?ξ?λθον ο? ?πτ? ?γγελοι ο? ?χοντε? τ?? ?πτ? πληγ?? ?κ το? ναο?, ?νδεδυμ?νοι λ?νον καθαρ?ν λαμπρ?ν κα? περιεζωσμ?νοι περ? τ? στ?θη ζ?να? χρυσ??. 7?Κα? ?ν ?κ τ?ν τεσσ?ρων ζ?ων ?δωκεν το?? ?πτ? ?γγ?λοι? ?πτ? φι?λα? χρυσ?? γεμο?σα? το? θυμο? το? Θεο? το? ζ?ντο? ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων. 8?κα? ?γεμ?σθη ? να?? καπνο? ?κ τ?? δ?ξη? το? Θεο? κα? ?κ τ?? δυν?μεω? α?το?, κα? ο?δε?? ?δ?νατο ε?σελθε?ν ε?? τ?ν να?ν ?χρι τελεσθ?σιν α? ?πτ? πληγα? τ?ν ?πτ? ?γγ?λων. a 3 SBL and WH α??νων; TR ?γ?ωνRevelation 16The First Six Bowls of Wrath1?Κα? ?κουσα μεγ?λη? φων?? ?κ το? ναο? λεγο?ση? το?? ?πτ? ?γγ?λοι? “?π?γετε κα? ?κχ?ετε τ?? ?πτ? φι?λα? το? θυμο? το? Θεο? ε?? τ?ν γ?ν.” 2?Κα? ?π?λθεν ? πρ?το? κα? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ε?? τ?ν γ?ν? κα? ?γ?νετο ?λκο? κακ?ν κα? πονηρ?ν ?π? το?? ?νθρ?που? το?? ?χοντα? τ? χ?ραγμα το? θηρ?ου κα? το?? προσκυνο?ντα? τ? ε?κ?νι α?το?. 3?Κα? ? δε?τερο? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ε?? τ?ν θ?λασσαν? κα? ?γ?νετο α?μα ?? νεκρο?, κα? π?σα ψυχ? ζω?? ?π?θανεν, τ? ?ν τ? θαλ?σσ?. 4?Κα? ? τρ?το? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ε?? το?? ποταμο?? κα? τ?? πηγ?? τ?ν ?δ?των? κα? ?γ?νετο α?μα. 5?Κα? ?κουσα το? ?γγ?λου τ?ν ?δ?των λ?γοντο?“Δ?καιο? ε?,? ?ν κα? ? ?ν, ? ?σιο?,?τι τα?τα ?κρινα?, 6??τι α?μα ?γ?ων κα? προφητ?ν ?ξ?χεαν,κα? α?μα α?το?? δ?δωκα? πιε?ν*??ξιο? ε?σιν.” 7?Κα? ?κουσα το? θυσιαστηρ?ου λ?γοντο?“Να?, Κ?ριε ? Θε?? ? Παντοκρ?τωρ,?ληθινα? κα? δ?καιαι α? κρ?σει? σου.” 8?Κα? ? τ?ταρτο? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ?π? τ?ν ?λιον? κα? ?δ?θη α?τ? καυματ?σαι το?? ?νθρ?που? ?ν πυρ?. 9?κα? ?καυματ?σθησαν ο? ?νθρωποι κα?μα μ?γα, κα? ?βλασφ?μησαν τ? ?νομα το? Θεο? το? ?χοντο? τ?ν ?ξουσ?αν ?π? τ?? πληγ?? τα?τα?, κα? ο? μετεν?ησαν δο?ναι α?τ? δ?ξαν. 10?Κα? ? π?μπτο? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ?π? τ?ν θρ?νον το? θηρ?ου? κα? ?γ?νετο ? βασιλε?α α?το? ?σκοτωμ?νη, κα? ?μασ?ντο τ?? γλ?σσα? α?τ?ν ?κ το? π?νου, 11?κα? ?βλασφ?μησαν τ?ν Θε?ν το? ο?ρανο? ?κ τ?ν π?νων α?τ?ν κα? ?κ τ?ν ?λκ?ν α?τ?ν, κα? ο? μετεν?ησαν ?κ τ?ν ?ργων α?τ?ν. 12?Κα? ? ?κτο? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ?π? τ?ν ποταμ?ν τ?ν μ?γαν ?τ?ν? Ε?φρ?την? κα? ?ξηρ?νθη τ? ?δωρ α?το?, ?να ?τοιμασθ? ? ?δ?? τ?ν βασιλ?ων τ?ν ?π? ?νατολ?? ?λ?ου. 13?Κα? ε?δον ?κ το? στ?ματο? το? δρ?κοντο? κα? ?κ το? στ?ματο? το? θηρ?ου κα? ?κ το? στ?ματο? το? ψευδοπροφ?του πνε?ματα τρ?α ?κ?θαρτα ?? β?τραχοι? 14?ε?σ?ν γ?ρ πνε?ματα δαιμον?ων ποιο?ντα σημε?α, ? ?κπορε?εται ?π? το?? βασιλε?? τ?? ο?κουμ?νη? ?λη?, συναγαγε?ν α?το?? ε?? τ?ν π?λεμον τ?? ?μ?ρα? τ?? μεγ?λη? το? Θεο? το? Παντοκρ?τορο?. 15?“?δο? ?ρχομαι ?? κλ?πτη?? μακ?ριο? ? γρηγορ?ν κα? τηρ?ν τ? ?μ?τια α?το?, ?να μ? γυμν?? περιπατ? κα? βλ?πωσιν τ?ν ?σχημοσ?νην α?το?.” 16?Κα? συν?γαγεν α?το?? ε?? τ?ν τ?πον τ?ν καλο?μενον ?βρα?στ? ?ρ?μαγεδ?ν. The Seventh Bowl of Wrath17?Κα? ? ?βδομο? ?ξ?χεεν τ?ν φι?λην α?το? ?π? τ?ν ??ρα? κα? ?ξ?λθεν φων? μεγ?λη ?κ το? ναο? ?π? το? θρ?νου λ?γουσα “Γ?γονεν.” 18?Κα? ?γ?νοντο ?στραπα? κα? φωνα? κα? βροντα?, κα? σεισμ?? ?γ?νετο μ?γα?, ο?ο? ο?κ ?γ?νετο ?φ’ ο? ?νθρωπο? ? ?γ?νετο ?π? τ?? γ??, τηλικο?το? σεισμ?? ο?τω μ?γα?. 19?κα? ?γ?νετο ? π?λι? ? μεγ?λη ε?? τρ?α μ?ρη, κα? α? π?λει? τ?ν ?θν?ν ?πεσαν. κα? Βαβυλ?ν ? μεγ?λη ?μν?σθη ?ν?πιον το? Θεο? δο?ναι α?τ? τ? ποτ?ριον το? ο?νου το? θυμο? τ?? ?ργ?? α?το?. 20?Κα? π?σα ν?σο? ?φυγεν, κα? ?ρη ο?χ ε?ρ?θησαν. 21?κα? χ?λαζα μεγ?λη ?? ταλαντια?αa καταβα?νει ?κ το? ο?ρανο? ?π? το?? ?νθρ?που?? κα? ?βλασφ?μησαν ο? ?νθρωποι τ?ν Θε?ν ?κ τ?? πληγ?? τ?? χαλ?ζη?, ?τι μεγ?λη ?στ?ν ? πληγ? α?τ?? σφ?δρα. a 21 Greek a talent in weight, or about 45 kilogramsRevelation 17The Woman on the Beast1?Κα? ?λθεν ε?? ?κ τ?ν ?πτ? ?γγ?λων τ?ν ?χ?ντων τ?? ?πτ? φι?λα?, κα? ?λ?λησεν μετ’ ?μο? λ?γων “Δε?ρο, δε?ξω σοι τ? κρ?μα τ?? π?ρνη? τ?? μεγ?λη? τ?? καθημ?νη? ?π? ?δ?των πολλ?ν, 2?μεθ’ ?? ?π?ρνευσαν ο? βασιλε?? τ?? γ??, κα? ?μεθ?σθησαν ο? κατοικο?ντε? τ?ν γ?ν ?κ το? ο?νου τ?? πορνε?α? α?τ??.” 3?Κα? ?π?νεγκ?ν με ε?? ?ρημον ?ν Πνε?ματι. κα? ε?δον γυνα?κα καθημ?νην ?π? θηρ?ον κ?κκινον, γ?μοντα ?ν?ματα βλασφημ?α?, ?χων κεφαλ?? ?πτ? κα? κ?ρατα δ?κα. 4?κα? ? γυν? ?ν περιβεβλημ?νη πορφυρο?ν κα? κ?κκινον, κα? κεχρυσωμ?νη χρυσ?? κα? λ?θ? τιμ?? κα? μαργαρ?ται?, ?χουσα ποτ?ριον χρυσο?ν ?ν τ? χειρ? α?τ?? γ?μον βδελυγμ?των κα? τ? ?κ?θαρτα τ?? πορνε?α? α?τ??, 5?κα? ?π? τ? μ?τωπον α?τ?? ?νομα γεγραμμ?νον, μυστ?ριον,ΒΑΒΥΛΩΝ Ο* ΜΕΓΑΛΗ, Ο* ΜΗΤΗΡ ΤΩΝ ΠΟΡΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΔΕΛΥΓΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ.The Mystery Explained6?Κα? ε?δον τ?ν γυνα?κα μεθ?ουσαν ?κ το? α?ματο? τ?ν ?γ?ων κα? ?κ το? α?ματο? τ?ν μαρτ?ρων ?ησο?. Κα? ?θα?μασα ?δ?ν α?τ?ν θα?μα μ?γα. 7?Κα? ε?π?ν μοι ? ?γγελο? “Δι? τ? ?θα?μασα?; ?γ? ?ρ? σοι τ? μυστ?ριον τ?? γυναικ?? κα? το? θηρ?ου το? βαστ?ζοντο? α?τ?ν το? ?χοντο? τ?? ?πτ? κεφαλ?? κα? τ? δ?κα κ?ρατα. 8?Τ? θηρ?ον ? ε?δε? ?ν κα? ο?κ ?στιν, κα? μ?λλει ?ναβα?νειν ?κ τ?? ?β?σσου κα? ε?? ?π?λειαν ?π?γει? κα? θαυμασθ?σονται ο? κατοικο?ντε? ?π? τ?? γ??, ?ν ο? γ?γραπται τ? ?νομα ?π? τ? βιβλ?ον τ?? ζω?? ?π? καταβολ?? κ?σμου, βλεπ?ντων τ? θηρ?ον ?τι ?ν κα? ο?κ ?στιν κα? παρ?σται. 9??δε ? νο?? ? ?χων σοφ?αν. α? ?πτ? κεφαλα? ?πτ? ?ρη ε?σ?ν, ?που ? γυν? κ?θηται ?π’ α?τ?ν. 10?κα? βασιλε?? ?πτ? ε?σιν? ο? π?ντε ?πεσαν, ? ε?? ?στιν, ? ?λλο? ο?πω ?λθεν, κα? ?ταν ?λθ? ?λ?γον α?τ?ν δε? με?ναι. 11?Κα? τ? θηρ?ον ? ?ν κα? ο?κ ?στιν, κα? α?τ?? ?γδο?? ?στιν κα? ?κ τ?ν ?πτ? ?στιν, κα? ε?? ?π?λειαν ?π?γει. 12?κα? τ? δ?κα κ?ρατα ? ε?δε? δ?κα βασιλε?? ε?σιν, ο?τινε? βασιλε?αν ο?πω ?λαβον, ?λλ? ?ξουσ?αν ?? βασιλε?? μ?αν ?ραν λαμβ?νουσιν μετ? το? θηρ?ου. 13?ο?τοι μ?αν γν?μην ?χουσιν, κα? τ?ν δ?ναμιν κα? ?ξουσ?αν α?τ?ν τ? θηρ?? διδ?ασιν. The Victory of the Lamb14?Ο?τοι μετ? το? ?ρν?ου πολεμ?σουσιν κα? τ? ?ρν?ον νικ?σει α?το??, ?τι Κ?ριο? κυρ?ων ?στ?ν κα? Βασιλε?? βασιλ?ων, κα? ο? μετ’ α?το? κλητο? κα? ?κλεκτο? κα? πιστο?.” 15?Κα? λ?γει μοι “Τ? ?δατα ? ε?δε?, ο? ? π?ρνη κ?θηται, λαο? κα? ?χλοι ε?σ?ν κα? ?θνη κα? γλ?σσαι. 16?κα? τ? δ?κα κ?ρατα ? ε?δε? κα? τ? θηρ?ον, ο?τοι μισ?σουσιν τ?ν π?ρνην, κα? ?ρημωμ?νην ποι?σουσιν α?τ?ν κα? γυμν?ν, κα? τ?? σ?ρκα? α?τ?? φ?γονται, κα? α?τ?ν κατακα?σουσιν ?ν πυρ?? 17?? γ?ρ Θε?? ?δωκεν ε?? τ?? καρδ?α? α?τ?ν ποι?σαι τ?ν γν?μην α?το?, κα? ποι?σαι μ?αν γν?μην κα? δο?ναι τ?ν βασιλε?αν α?τ?ν τ? θηρ??, ?χρι τελεσθ?σονται ο? λ?γοι το? Θεο?. 18?κα? ? γυν? ?ν ε?δε? ?στιν ? π?λι? ? μεγ?λη ? ?χουσα βασιλε?αν ?π? τ?ν βασιλ?ων τ?? γ??.” Revelation 18Babylon is Fallen1?Μετ? τα?τα ε?δον ?λλον ?γγελον καταβα?νοντα ?κ το? ο?ρανο?, ?χοντα ?ξουσ?αν μεγ?λην, κα? ? γ? ?φωτ?σθη ?κ τ?? δ?ξη? α?το?. 2?κα? ?κραξεν ?ν ?σχυρ? φων? λ?γων“?πεσεν ?πεσεν Βαβυλ?ν ? μεγ?λη,aκα? ?γ?νετο κατοικητ?ριον δαιμον?ωνκα? φυλακ? παντ?? πνε?ματο? ?καθ?ρτουκα? φυλακ? παντ?? ?ρν?ου ?καθ?ρτου?κα? φυλακ? παντ?? θηρ?ου ?καθ?ρτου?b κα? μεμισημ?νου, 3??τι ?κ το? ο?νου το? θυμο? τ?? πορνε?α? α?τ??π?πωκανc π?ντα τ? ?θνη,κα? ο? βασιλε?? τ?? γ?? μετ’ α?τ?? ?π?ρνευσαν,κα? ο? ?μποροι τ?? γ???κ τ?? δυν?μεω? το? στρ?νου? α?τ?? ?πλο?τησαν.” 4?Κα? ?κουσα ?λλην φων?ν ?κ το? ο?ρανο? λ?γουσαν“?ξ?λθατε ? λα?? μου ?ξ α?τ??,d?να μ? συνκοινων?σητε τα?? ?μαρτ?αι? α?τ??,κα? ?κ τ?ν πληγ?ν α?τ?? ?να μ? λ?βητε? 5??τι ?κολλ?θησαν α?τ?? α? ?μαρτ?αι ?χρι το? ο?ρανο?,κα? ?μνημ?νευσεν ? Θε?? τ? ?δικ?ματα α?τ??. 6??π?δοτε α?τ? ?? κα? α?τ? ?π?δωκεν,κα? διπλ?σατε τ? διπλ? κατ? τ? ?ργα α?τ????ν τ? ποτηρ?? ? ?κ?ρασενκερ?σατε α?τ? διπλο?ν? 7??σα ?δ?ξασεν α?τ?ν κα? ?στρην?ασεν,τοσο?τον δ?τε α?τ? βασανισμ?ν κα? π?νθο?.?τι ?ν τ? καρδ?? α?τ?? λ?γει ?τι ‘Κ?θημαι βασ?λισσακα? χ?ρα ο?κ ε?μ?,κα? π?νθο? ο? μ? ?δω?’ 8?δι? το?το ?ν μι? ?μ?ρ? ?ξουσιν α? πληγα? α?τ??,θ?νατο? κα? π?νθο? κα? λιμ??,κα? ?ν πυρ? κατακαυθ?σεται??τι ?σχυρ?? Κ?ριο? ? Θε?? ? κρ?να? α?τ?ν.” Lament over Babylon9?Κα? κλα?σουσιν κα? κ?ψονται ?π’ α?τ?ν ο? βασιλε?? τ?? γ?? ο? μετ’ α?τ?? πορνε?σαντε? κα? στρηνι?σαντε?, ?ταν βλ?πωσιν τ?ν καπν?ν τ?? πυρ?σεω? α?τ??, 10??π? μακρ?θεν ?στηκ?τε? δι? τ?ν φ?βον το? βασανισμο? α?τ??, λ?γοντε?“Ο?α? ο?α?, ? π?λι? ? μεγ?λη, Βαβυλ?ν? π?λι? ? ?σχυρ?,?τι μι? ?ρ? ?λθεν? κρ?σι? σου.” 11?Κα? ο? ?μποροι τ?? γ?? κλα?ουσιν κα? πενθο?σιν ?π’ α?τ?ν, ?τι τ?ν γ?μον α?τ?ν ο?δε?? ?γορ?ζει ο?κ?τι, 12?γ?μον χρυσο? κα? ?ργ?ρου κα? λ?θου τιμ?ου κα? μαργαριτ?ν κα? βυσσ?νου κα? πορφ?ρα? κα? σιρικο? κα? κοκκ?νου, κα? π?ν ξ?λον θ??νον κα? π?ν σκε?ο? ?λεφ?ντινον κα? π?ν σκε?ο? ?κ ξ?λου τιμιωτ?του κα? χαλκο? κα? σιδ?ρου κα? μαρμ?ρου, 13?κα? κινν?μωμον κα? ?μωμον κα? θυμι?ματα κα? μ?ρον κα? λ?βανον κα? ο?νον κα? ?λαιον κα? σεμ?δαλιν κα? σ?τον κα? κτ?νη κα? πρ?βατα, κα? ?ππων κα? ?εδ?ν κα? σωμ?των, κα? ψυχ?? ?νθρ?πων. 14?“Κα? ? ?π?ρα σου τ?? ?πιθυμ?α? τ?? ψυχ???π?λθεν ?π? σο?,κα? π?ντα τ? λιπαρ? κα? τ? λαμπρ? ?π?λετο ?π? σο?,κα? ο?κ?τι ο? μ? α?τ? ε?ρ?σουσιν.” 15?Ο? ?μποροι το?των, ο? πλουτ?σαντε? ?π’ α?τ??, ?π? μακρ?θεν στ?σονται δι? τ?ν φ?βον το? βασανισμο? α?τ?? κλα?οντε? κα? πενθο?ντε?, 16?λ?γοντε?“Ο?α? ο?α?, ? π?λι? ? μεγ?λη,? περιβεβλημ?νη β?σσινον κα? πορφυρο?ν κα? κ?κκινον,κα? κεχρυσωμ?νη ?ν χρυσ?? κα? λ?θ? τιμ?? κα? μαργαρ?τ?, 17??τι μι? ?ρ? ?ρημ?θη ?τοσο?το? πλο?το?.”Κα? π?? κυβερν?τη? κα? π?? ? ?π? τ?πον πλ?ων κα? να?ται κα? ?σοι τ?ν θ?λασσαν ?ργ?ζονται, ?π? μακρ?θεν ?στησαν 18?κα? ?κραζον βλ?ποντε? τ?ν καπν?ν τ?? πυρ?σεω? α?τ?? λ?γοντε? ‘Τ?? ?μο?α τ? π?λει τ? μεγ?λ?;’ 19?Κα? ?βαλον χο?ν ?π? τ?? κεφαλ?? α?τ?ν κα? ?κραζον κλα?οντε? κα? πενθο?ντε?, λ?γοντε?“Ο?α? ο?α?, ? π?λι? ? μεγ?λη,?ν ? ?πλο?τησανπ?ντε? ο? ?χοντε? τ? πλο?α ?ν τ? θαλ?σσ??κ τ?? τιμι?τητο? α?τ??,?τι μι? ?ρ? ?ρημ?θη.” 20?“Ε?φρα?νου ?π’ α?τ?, ο?ραν?κα? ο? ?γιοι κα? ο? ?π?στολοι κα? ο? προφ?ται,?τι ?κρινεν ? Θε??τ? κρ?μα ?μ?ν ?ξ α?τ??.” The Doom of Babylon21?Κα? ?ρεν ε?? ?γγελο? ?σχυρ?? λ?θον ?? μ?λινον μ?γαν, κα? ?βαλεν ε?? τ?ν θ?λασσαν λ?γων“Ο?τω? ?ρμ?ματι βληθ?σεταιΒαβυλ?ν ? μεγ?λη π?λι?,κα? ο? μ? ε?ρεθ? ?τι. 22?κα? φων? κιθαρ?δ?ν κα? μουσικ?νκα? α?λητ?ν κα? σαλπιστ?νο? μ? ?κουσθ? ?ν σο? ?τι,κα? π?? τεχν?τη? π?ση? τ?χνη?ο? μ? ε?ρεθ? ?ν σο? ?τι,κα? φων? μ?λουο? μ? ?κουσθ? ?ν σο? ?τι, 23?κα? φ?? λ?χνουο? μ? φ?ν? ?ν σο? ?τι,κα? φων? νυμφ?ου κα? ν?μφη?ο? μ? ?κουσθ? ?ν σο? ?τι??τι ο? ?μπορο? σου ?σαν ο? μεγιστ?νε? τ?? γ??,?τι ?ν τ? φαρμακε?? σου ?πλαν?θησαν π?ντα τ? ?θνη,” 24?Κα? ?ν α?τ? α?μα προφητ?ν κα? ?γ?ων ε?ρ?θη κα? π?ντων τ?ν ?σφαγμ?νων ?π? τ?? γ??. a 2 Isaiah 21:9; Daniel 4:30b 2 NE, WH, BYZ, and TR do not include κα? φυλακ? παντ?? θηρ?ου ?καθ?ρτουc 3 SBL and WH π?πτωκανd 4 Jeremiah 51:45Revelation 19Rejoicing in Heaven1?Μετ? τα?τα ?κουσα ?? φων?ν μεγ?λην ?χλου πολλο? ?ν τ? ο?ραν? λεγ?ντων“?λληλου???? σωτηρ?α κα? ? δ?ξα κα? ? δ?ναμι? το? Θεο? ?μ?ν, 2??τι ?ληθινα? κα? δ?καιαι α? κρ?σει? α?το???τι ?κρινεν τ?ν π?ρνην τ?ν μεγ?λην?τι? ?φθειρεν τ?ν γ?ν ?ν τ? πορνε?? α?τ??,κα? ?ξεδ?κησεν τ? α?μα τ?ν δο?λων α?το??κ χειρ?? α?τ??.” 3?Κα? δε?τερον ε?ρηκαν“?λληλου???κα? ? καπν?? α?τ?? ?ναβα?νει ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων.” 4?Κα? ?πεσαν ο? πρεσβ?τεροι ο? ε?κοσι τ?σσαρε? κα? τ? τ?σσαρα ζ?α, κα? προσεκ?νησαν τ? Θε? τ? καθημ?ν? ?π? τ? θρ?ν? λ?γοντε?“?μ?ν, ?λληλου??.” 5?Κα? φων? ?π? το? θρ?νου ?ξ?λθεν λ?γουσα“Α?νε?τε τ? Θε? ?μ?ν,π?ντε? ο? δο?λοι α?το?,?κα?? ο? φοβο?μενοι α?τ?ν,ο? μικρο? κα? ο? μεγ?λοι.” The Marriage of the Lamb6?Κα? ?κουσα ?? φων?ν ?χλου πολλο? κα? ?? φων?ν ?δ?των πολλ?ν κα? ?? φων?ν βροντ?ν ?σχυρ?ν, λεγ?ντων“?λληλου??,?τι ?βασ?λευσεν Κ?ριο? ? Θε?? ?μ?ν ? Παντοκρ?τωρ. 7?χα?ρωμεν κα? ?γαλλι?μεν,κα? δ?σομεν τ?ν δ?ξαν α?τ?,?τι ?λθεν ? γ?μο? το? ?ρν?ου,κα? ? γυν? α?το? ?το?μασεν ?αυτ?ν, 8?κα? ?δ?θη α?τ??να περιβ?ληται β?σσινον λαμπρ?ν καθαρ?ν?”Τ? γ?ρ β?σσινον τ? δικαι?ματα τ?ν ?γ?ων ?στ?ν. 9?Κα? λ?γει μοι “Γρ?ψον ‘Μακ?ριοι ο? ε?? τ? δε?πνον το? γ?μου το? ?ρν?ου κεκλημ?νοι.’” κα? λ?γει μοι “Ο?τοι ο? λ?γοι ?ληθινο? το? Θεο? ε?σιν.” 10?Κα? ?πεσα ?μπροσθεν τ?ν ποδ?ν α?το? προσκυν?σαι α?τ?. κα? λ?γει μοι “?ρα μ?? σ?νδουλ?? σο? ε?μι κα? τ?ν ?δελφ?ν σου τ?ν ?χ?ντων τ?ν μαρτυρ?αν ?ησο?? τ? Θε? προσκ?νησον? ? γ?ρ μαρτυρ?α ?ησο? ?στιν τ? πνε?μα τ?? προφητε?α?.” The Rider on the White Horse11?Κα? ε?δον τ?ν ο?ραν?ν ?νε?γμ?νον, κα? ?δο? ?ππο? λευκ??, κα? ? καθ?μενο? ?π’ α?τ?ν καλο?μενο? ? Πιστ?? κα? ?ληθιν??, κα? ?ν δικαιοσ?ν? κρ?νει κα? πολεμε?. 12?ο? δ? ?φθαλμο? α?το? [??] φλ?ξ πυρ??, κα? ?π? τ?ν κεφαλ?ν α?το? διαδ?ματα πολλ?, ?χων ?νομα γεγραμμ?νον ? ο?δε?? ο?δεν ε? μ? α?τ??, 13?κα? περιβεβλημ?νο? ?μ?τιον βεβαμμ?νονa α?ματι, κα? κ?κληται τ? ?νομα α?το? ? Λ?γο? το? Θεο?. 14?Κα? τ? στρατε?ματα τ? ?ν τ? ο?ραν? ?κολο?θει α?τ? ?φ’ ?πποι? λευκο??, ?νδεδυμ?νοι β?σσινον λευκ?ν καθαρ?ν. 15?κα? ?κ το? στ?ματο? α?το? ?κπορε?εται ?ομφα?α ?ξε?α, ?να ?ν α?τ? πατ?ξ? τ? ?θνη? κα? α?τ?? ποιμανε? α?το?? ?ν ??βδ? σιδηρ??b κα? α?τ?? πατε? τ?ν λην?ν το? ο?νου το? θυμο? τ?? ?ργ?? το? Θεο? το? Παντοκρ?τορο?. 16?κα? ?χει ?π? τ? ?μ?τιον κα? ?π? τ?ν μηρ?ν α?το? ?νομα γεγραμμ?νονΒΑΣΙΛΕΥΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΣ ΚΥΡΙΩΝ.Defeat of the Beast and False Prophet17?Κα? ε?δον ?να ?γγελον ?στ?τα ?ν τ? ?λ??, κα? ?κραξεν ?ν φων? μεγ?λ? λ?γων π?σιν το?? ?ρν?οι? το?? πετομ?νοι? ?ν μεσουραν?ματι “Δε?τε συν?χθητε ε?? τ? δε?πνον τ? μ?γα το? Θεο?, 18??να φ?γητε σ?ρκα? βασιλ?ων κα? σ?ρκα? χιλι?ρχων κα? σ?ρκα? ?σχυρ?ν κα? σ?ρκα? ?ππων κα? τ?ν καθημ?νων ?π’ α?τ?ν, κα? σ?ρκα? π?ντων ?λευθ?ρων τε κα? δο?λων κα? μικρ?ν κα? μεγ?λων.” 19?Κα? ε?δον τ? θηρ?ον κα? το?? βασιλε?? τ?? γ?? κα? τ? στρατε?ματα α?τ?ν συνηγμ?να ποι?σαι τ?ν π?λεμον μετ? το? καθημ?νου ?π? το? ?ππου κα? μετ? το? στρατε?ματο? α?το?. 20?κα? ?πι?σθη τ? θηρ?ον κα? μετ’ α?το? ? ψευδοπροφ?τη? ? ποι?σα? τ? σημε?α ?ν?πιον α?το?, ?ν ο?? ?πλ?νησεν το?? λαβ?ντα? τ? χ?ραγμα το? θηρ?ου κα? το?? προσκυνο?ντα? τ? ε?κ?νι α?το?? ζ?ντε? ?βλ?θησαν ο? δ?ο ε?? τ?ν λ?μνην το? πυρ?? τ?? καιομ?νη? ?ν θε??. 21?κα? ο? λοιπο? ?πεκτ?νθησαν ?ν τ? ?ομφα?? το? καθημ?νου ?π? το? ?ππου τ? ?ξελθο?σ? ?κ το? στ?ματο? α?το?,Κα? π?ντα τ? ?ρνεα ?χορτ?σθησαν ?κ τ?ν σαρκ?ν α?τ?ν. a 13 WH ?εραντισμ?νονb 15 Psalm 2:9Revelation 20Satan Bound1?Κα? ε?δον ?γγελον καταβα?νοντα ?κ το? ο?ρανο?, ?χοντα τ?ν κλε?ν τ?? ?β?σσου κα? ?λυσιν μεγ?λην ?π? τ?ν χε?ρα α?το?. 2?κα? ?κρ?τησεν τ?ν δρ?κοντα, ? ?φι? ? ?ρχα?ο?, ?? ?στιν Δι?βολο? κα? ? Σαταν??, κα? ?δησεν α?τ?ν χ?λια ?τη, 3?κα? ?βαλεν α?τ?ν ε?? τ?ν ?βυσσον, κα? ?κλεισεν κα? ?σφρ?γισεν ?π?νω α?το?, ?να μ? πλαν?σ? ?τι τ? ?θνη, ?χρι τελεσθ? τ? χ?λια ?τη? μετ? τα?τα δε? λυθ?ναι α?τ?ν μικρ?ν χρ?νον. 4??Κα? ε?δον θρ?νου?, κα? ?κ?θισαν ?π’ α?το??, κα? κρ?μα ?δ?θη α?το??, κα? τ?? ψυχ?? τ?ν πεπελεκισμ?νων δι? τ?ν μαρτυρ?αν ?ησο? κα? δι? τ?ν λ?γον το? θεο?, κα? ο?τινε? ο? προσεκ?νησαν τ? θηρ?ον ο?δ? τ?ν ε?κ?να α?το? κα? ο?κ ?λαβον τ? χ?ραγμα ?π? τ? μ?τωπον κα? ?π? τ?ν χε?ρα α?τ?ν κα? ?ζησαν κα? ?βασ?λευσαν μετ? το? χριστο? χ?λια ?τη?. 5?Ο? λοιπο? τ?ν νεκρ?ν ο?κ ?ζησαν ?χρι τελεσθ? τ? χ?λια ?τη. α?τη ? ?ν?στασι? ? πρ?τη. 6?μακ?ριο? κα? ?γιο? ? ?χων μ?ρο? ?ν τ? ?ναστ?σει τ? πρ?τ?? ?π? το?των ? δε?τερο? θ?νατο? ο?κ ?χει ?ξουσ?αν, ?λλ’ ?σονται ?ερε?? το? Θεο? κα? το? Χριστο?, κα? βασιλε?σουσιν μετ’ α?το? τ? χ?λια ?τη. Satan Cast into the Lake of Fire7?Κα? ?ταν τελεσθ? τ? χ?λια ?τη, λυθ?σεται ? Σαταν?? ?κ τ?? φυλακ?? α?το?, 8?κα? ?ξελε?σεται πλαν?σαι τ? ?θνη τ? ?ν τα?? τ?σσαρσιν γων?αι? τ?? γ??, τ?ν Γ?γ κα? Μαγ?γ, συναγαγε?ν α?το?? ε?? τ?ν π?λεμον, ?ν ? ?ριθμ?? α?τ?ν ?? ? ?μμο? τ?? θαλ?σση?. 9?Κα? ?ν?βησαν ?π? τ? πλ?το? τ?? γ??, κα? ?κ?κλευσαν τ?ν παρεμβολ?ν τ?ν ?γ?ων κα? τ?ν π?λιν τ?ν ?γαπημ?νην? κα? κατ?βη π?ρ ?κ το? ο?ρανο?a κα? κατ?φαγεν α?το??? 10?κα? ? δι?βολο? ? πλαν?ν α?το?? ?βλ?θη ε?? τ?ν λ?μνην το? πυρ?? κα? θε?ου, ?που κα? τ? θηρ?ον κα? ? ψευδοπροφ?τη?, κα? βασανισθ?σονται ?μ?ρα? κα? νυκτ?? ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων. The Final Judgment11?Κα? ε?δον θρ?νον μ?γαν λευκ?ν κα? τ?ν καθ?μενον ?π’ α?τ?ν ο? ?π? το? προσ?που ?φυγεν ? γ? κα? ? ο?ραν??, κα? τ?πο? ο?χ ε?ρ?θη α?το??. 12?κα? ε?δον το?? νεκρο??, το?? μεγ?λου? κα? το?? μικρο??, ?στ?τα? ?ν?πιον το? θρ?νου, κα? βιβλ?α ?νο?χθησαν?Κα? ?λλο βιβλ?ον ?νο?χθη, ? ?στιν τ?? ζω??? κα? ?κρ?θησαν ο? νεκρο? ?κ τ?ν γεγραμμ?νων ?ν το?? βιβλ?οι? κατ? τ? ?ργα α?τ?ν. 13?κα? ?δωκεν ? θ?λασσα το?? νεκρο?? το?? ?ν α?τ?, κα? ? θ?νατο? κα? ? ?δη? ?δωκαν το?? νεκρο?? το?? ?ν α?το??, κα? ?κρ?θησαν ?καστο? κατ? τ? ?ργα α?τ?ν. 14?Κα? ? θ?νατο? κα? ? ?δη? ?βλ?θησαν ε?? τ?ν λ?μνην το? πυρ??. ο?το? ? θ?νατο? ? δε?τερ?? ?στιν, ? λ?μνη το? πυρ??. 15?κα? ε? τι? ο?χ ε?ρ?θη ?ν τ? β?βλ? τ?? ζω?? γεγραμμ?νο?, ?βλ?θη ε?? τ?ν λ?μνην το? πυρ??. a 9 BYZ and TR include το? θεο?Revelation 21A New Heaven and a New Earth1?Κα? ε?δον ο?ραν?ν καιν?ν κα? γ?ν καιν?ν?a ? γ?ρ πρ?το? ο?ραν?? κα? ? πρ?τη γ? ?π?λθαν, κα? ? θ?λασσα ο?κ ?στιν ?τι. 2?κα? τ?ν π?λιν τ?ν ?γ?αν ?ερουσαλ?μ καιν?ν ε?δον καταβα?νουσαν ?κ το? ο?ρανο? ?π? το? Θεο?, ?τοιμασμ?νην ?? ν?μφην κεκοσμημ?νην τ? ?νδρ? α?τ??. 3?Κα? ?κουσα φων?? μεγ?λη? ?κ το? θρ?νου λεγο?ση?“?δο? ? σκην? το? Θεο? μετ? τ?ν ?νθρ?πων,κα? σκην?σει μετ’ α?τ?ν,κα? α?το? λαο? α?το? ?σονται,κα? α?τ?? ? Θε?? μετ’ α?τ?ν ?σται [α?τ?ν θε??],b 4?κα? ?ξαλε?ψει π?ν δ?κρυον ?κ τ?ν ?φθαλμ?ν α?τ?ν,cκα? ? θ?νατο? ο?κ ?σται ?τι,ο?τε π?νθο? ο?τε κραυγ? ο?τε π?νο?ο?κ ?σται ?τι??τι τ? πρ?τα ?π?λθαν.” 5?Κα? ε?πεν ? καθ?μενο? ?π? τ? θρ?ν? “?δο? καιν? ποι? π?ντα.” κα? λ?γει “Γρ?ψον, ?τι ο?τοι ο? λ?γοι πιστο? κα? ?ληθινο? ε?σιν.” 6?κα? ε?π?ν μοι “Γ?γοναν. ?γ? [ε?μι] τ? ?λφα κα? τ? ?, ? ?ρχ? κα? τ? τ?λο?. ?γ? τ? διψ?ντι δ?σω ?κ τ?? πηγ?? το? ?δατο? τ?? ζω?? δωρε?ν. 7?? νικ?ν κληρονομ?σει τα?τα, κα? ?σομαι α?τ? Θε?? κα? α?τ?? ?σται μοι υ???. 8?Το?? δ? δειλο?? κα? ?π?στοι? κα? ?βδελυγμ?νοι? κα? φονε?σιν κα? π?ρνοι? κα? φαρμ?κοι? κα? ε?δωλολ?τραι? κα? π?σιν το?? ψευδ?σιν τ? μ?ρο? α?τ?ν ?ν τ? λ?μν? τ? καιομ?ν? πυρ? κα? θε??, ? ?στιν ? θ?νατο? ? δε?τερο?.” The New Jerusalem9?Κα? ?λθεν ε?? ?κ τ?ν ?πτ? ?γγ?λων τ?ν ?χ?ντων τ?? ?πτ? φι?λα?, τ?ν γεμ?ντων τ?ν ?πτ? πληγ?ν τ?ν ?σχ?των, κα? ?λ?λησεν μετ’ ?μο? λ?γων “Δε?ρο, δε?ξω σοι τ?ν ν?μφην τ?ν γυνα?κα το? ?ρν?ου.” 10?Κα? ?π?νεγκ?ν με ?ν Πνε?ματι ?π? ?ρο? μ?γα κα? ?ψηλ?ν, κα? ?δειξ?ν μοι τ?ν π?λιν τ?ν ?γ?αν ?ερουσαλ?μ καταβα?νουσαν ?κ το? ο?ρανο? ?π? το? Θεο?, 11??χουσαν τ?ν δ?ξαν το? Θεο?? ? φωστ?ρ α?τ?? ?μοιο? λ?θ? τιμιωτ?τ?, ?? λ?θ? ??σπιδι κρυσταλλ?ζοντι? 12??χουσα τε?χο? μ?γα κα? ?ψηλ?ν, ?χουσα πυλ?να? δ?δεκα, κα? ?π? το?? πυλ?σιν ?γγ?λου? δ?δεκα, κα? ?ν?ματα ?πιγεγραμμ?να, ? ?στιν [τ? ?ν?ματα] τ?ν δ?δεκα φυλ?ν υ??ν ?σρα?λ. 13??π? ?νατολ?? πυλ?νε? τρε??, κα? ?π? βορρ? πυλ?νε? τρε??, κα? ?π? ν?του πυλ?νε? τρε??, κα? ?π? δυσμ?ν πυλ?νε? τρε??. 14?κα? τ? τε?χο? τ?? π?λεω? ?χων θεμελ?ου? δ?δεκα, κα? ?π’ α?τ?ν δ?δεκα ?ν?ματα τ?ν δ?δεκα ?ποστ?λων το? ?ρν?ου. 15?Κα? ? λαλ?ν μετ’ ?μο? ε?χεν μ?τρον κ?λαμον χρυσο?ν, ?να μετρ?σ? τ?ν π?λιν κα? το?? πυλ?να? α?τ?? κα? τ? τε?χο? α?τ??. 16?κα? ? π?λι? τετρ?γωνο? κε?ται, κα? τ? μ?κο? α?τ?? ?σον [κα?] τ? πλ?το?. κα? ?μ?τρησεν τ?ν π?λιν τ? καλ?μ? ?π? σταδ?ων δ?δεκα χιλι?δων?d τ? μ?κο? κα? τ? πλ?το? κα? τ? ?ψο? α?τ?? ?σα ?στ?ν. 17?κα? ?μ?τρησεν τ? τε?χο? α?τ?? ?κατ?ν τεσσερ?κοντα τεσσ?ρων πηχ?ν,e μ?τρον ?νθρ?που, ? ?στιν ?γγ?λου. 18?Κα? ? ?νδ?μησι? το? τε?χου? α?τ?? ?ασπι?, κα? ? π?λι? χρυσ?ον καθαρ?ν ?μοιον ??λ? καθαρ?. 19?ο? θεμ?λιοι το? τε?χου? τ?? π?λεω? παντ? λ?θ? τιμ?? κεκοσμημ?νοι? ? θεμ?λιο? ? πρ?το? ?ασπι?, ? δε?τερο? σ?πφιρο?, ? τρ?το? χαλκηδ?ν, ? τ?ταρτο? σμ?ραγδο?, 20?? π?μπτο? σαρδ?νυξ, ? ?κτο? σ?ρδιον, ? ?βδομο? χρυσ?λιθο?, ? ?γδοο? β?ρυλλο?, ? ?νατο? τοπ?ζιον, ? δ?κατο? χρυσ?πρασο?, ? ?νδ?κατο? ??κινθο?, ? δωδ?κατο? ?μ?θυστο?. 21?Κα? ο? δ?δεκα πυλ?νε? δ?δεκα μαργαρ?ται? ?ν? ε?? ?καστο? τ?ν πυλ?νων ?ν ?ξ ?ν?? μαργαρ?του. κα? ? πλατε?α τ?? π?λεω? χρυσ?ον καθαρ?ν ?? ?αλο? διαυγ??. 22?Κα? να?ν ο?κ ε?δον ?ν α?τ?? ? γ?ρ Κ?ριο? ? Θε?? ? Παντοκρ?τωρ να?? α?τ?? ?στιν, κα? τ? ?ρν?ον. 23?κα? ? π?λι? ο? χρε?αν ?χει το? ?λ?ου ο?δ? τ?? σελ?νη?, ?να φα?νωσιν α?τ?? ? γ?ρ δ?ξα το? Θεο? ?φ?τισεν α?τ?ν, κα? ? λ?χνο? α?τ?? τ? ?ρν?ον. 24?κα? περιπατ?σουσιν τ? ?θνη δι? το? φωτ?? α?τ??, κα? ο? βασιλε?? τ?? γ?? φ?ρουσιν τ?ν δ?ξανf α?τ?ν ε?? α?τ?ν? 25?κα? ο? πυλ?νε? α?τ?? ο? μ? κλεισθ?σιν ?μ?ρα?, ν?ξ γ?ρ ο?κ ?σται ?κε?? 26?Κα? ο?σουσιν τ?ν δ?ξαν κα? τ?ν τιμ?ν τ?ν ?θν?ν ε?? α?τ?ν. 27?κα? ο? μ? ε?σ?λθ? ε?? α?τ?ν π?ν κοιν?ν κα? ? ποι?ν βδ?λυγμα κα? ψε?δο?, ε? μ? ο? γεγραμμ?νοι ?ν τ? βιβλ?? τ?? ζω?? το? ?ρν?ου. a 1 Isaiah 65:17; 66:22b 3 SBL, NE, WH, and BYZ do not include as their Godc 4 Isaiah 25:8d 16 About 1,370 miles or 2,200 kilometerse 17 That is, about 200 feet or 65 meters. The measure could indicate either height or thickness.f 24 BYZ and TR include κα? τιμ?νRevelation 22The River of Life1?Κα? ?δειξ?ν μοι ποταμ?ν ?δατο? ζω?? λαμπρ?ν ?? κρ?σταλλον, ?κπορευ?μενον ?κ το? θρ?νου το? Θεο? κα? το? ?ρν?ου. 2??ν μ?σ? τ?? πλατε?α? α?τ?? κα? το? ποταμο? ?ντε?θεν κα? ?κε?θεν ξ?λον ζω?? ποιο?ν καρπο?? δ?δεκα, κατ? μ?να ?καστον ?ποδιδο?ν τ?ν καρπ?ν α?το?, κα? τ? φ?λλα το? ξ?λου ε?? θεραπε?αν τ?ν ?θν?ν. 3?Κα? π?ν κατ?θεμα ο?κ ?σται ?τι. κα? ? θρ?νο? το? Θεο? κα? το? ?ρν?ου ?ν α?τ? ?σται, κα? ο? δο?λοι α?το? λατρε?σουσιν α?τ?, 4?κα? ?ψονται τ? πρ?σωπον α?το?, κα? τ? ?νομα α?το? ?π? τ?ν μετ?πων α?τ?ν. 5?κα? ν?ξ ο?κ ?σται ?τι, κα? ο?κ ?χουσιν χρε?αν φωτ?? λ?χνου κα? φωτ?? ?λ?ου, ?τι Κ?ριο? ? Θε?? φωτ?σει ?π’ α?το??, κα? βασιλε?σουσιν ε?? το?? α??να? τ?ν α??νων. Jesus is Coming6?Κα? ε?π?ν μοι “Ο?τοι ο? λ?γοι πιστο? κα? ?ληθινο?, κα? ? Κ?ριο? ? Θε?? τ?ν πνευμ?των τ?ν προφητ?ν ?π?στειλεν τ?ν ?γγελον α?το? δε?ξαι το?? δο?λοι? α?το? ? δε? γεν?σθαι ?ν τ?χει.” 7?“Κα? ?δο? ?ρχομαι ταχ?. μακ?ριο? ? τηρ?ν το?? λ?γου? τ?? προφητε?α? το? βιβλ?ου το?του.” 8?Κ?γ? ?ω?ννη? ? ?κο?ων κα? βλ?πων τα?τα. κα? ?τε ?κουσα κα? ?βλεψα, ?πεσα προσκυν?σαι ?μπροσθεν τ?ν ποδ?ν το? ?γγ?λου το? δεικν?οντ?? μοι τα?τα. 9?κα? λ?γει μοι “?ρα μ?? σ?νδουλ?? σο? ε?μι κα? τ?ν ?δελφ?ν σου τ?ν προφητ?ν κα? τ?ν τηρο?ντων το?? λ?γου? το? βιβλ?ου το?του? τ? Θε? προσκ?νησον.” 10?Κα? λ?γει μοι “Μ? σφραγ?σ?? το?? λ?γου? τ?? προφητε?α? το? βιβλ?ου το?του? ? καιρ?? γ?ρ ?γγ?? ?στιν. 11?? ?δικ?ν ?δικησ?τω ?τι, κα? ? ?υπαρ?? ?υπανθ?τω ?τι, κα? ? δ?καιο? δικαιοσ?νην ποιησ?τω ?τι, κα? ? ?γιο? ?γιασθ?τω ?τι.” 12?“?δο? ?ρχομαι ταχ?, κα? ? μισθ?? μου μετ’ ?μο?, ?ποδο?ναι ?κ?στ? ?? τ? ?ργον ?στ?ν α?το?. 13??γ? τ? ?λφα κα? τ? ?, ? πρ?το? κα? ? ?σχατο?, ? ?ρχ? κα? τ? τ?λο?.” 14?Μακ?ριοι ο? πλ?νοντε? τ?? στολ?? α?τ?ν,a ?να ?σται ? ?ξουσ?α α?τ?ν ?π? τ? ξ?λον τ?? ζω?? κα? το?? πυλ?σιν ε?σ?λθωσιν ε?? τ?ν π?λιν. 15??ξω ο? κ?νε? κα? ο? φ?ρμακοι κα? ο? π?ρνοι κα? ο? φονε?? κα? ο? ε?δωλολ?τραι κα? π?? φιλ?ν κα? ποι?ν ψε?δο?. 16?“?γ? ?ησο?? ?πεμψα τ?ν ?γγελ?ν μου μαρτυρ?σαι ?μ?ν τα?τα ?π? τα?? ?κκλησ?αι?. ?γ? ε?μι ? ??ζα κα? τ? γ?νο? Δαυ?δ, ? ?στ?ρ ? λαμπρ??, ? πρω?ν??.” 17?Κα? τ? Πνε?μα κα? ? ν?μφη λ?γουσιν “?ρχου.” κα? ? ?κο?ων ε?π?τω “?ρχου.” κα? ? διψ?ν ?ρχ?σθω, ? θ?λων λαβ?τω ?δωρ ζω?? δωρε?ν. Nothing May Be Added18?Μαρτυρ? ?γ? παντ? τ? ?κο?οντι το?? λ?γου? τ?? προφητε?α? το? βιβλ?ου το?του? ??ν τι? ?πιθ? ?π’ α?τ?, ?πιθ?σει ? Θε?? ?π’ α?τ?ν τ?? πληγ?? τ?? γεγραμμ?να? ?ν τ? βιβλ?? το?τ?? 19?κα? ??ν τι? ?φ?λ? ?π? τ?ν λ?γων το? βιβλ?ου τ?? προφητε?α? τα?τη?, ?φελε? ? Θε?? τ? μ?ρο? α?το? ?π? το? ξ?λου τ?? ζω?? κα? ?κ τ?? π?λεω? τ?? ?γ?α?, τ?ν γεγραμμ?νων ?ν τ? βιβλ?? το?τ?. 20?Λ?γει ? μαρτυρ?ν τα?τα “Να?, ?ρχομαι ταχ?.” ?μ?ν, ?ρχου Κ?ριε ?ησο?. 21?? χ?ρι? το? Κυρ?ου ?ησο?b μετ? π?ντων ??γ?ων.c?μ?ν?.d a 14 BYZ and TR ποιο?ντε? τ?? ?ντολ??b 21 WH and BYZ το? Κυρ?ου ?ησο? Χριστο?; TR το? Κυρ?ου ημ?ν ?ησο? Χριστο?c 21 SBL, WH, NE, and TR do not include ?γ?ωνd 21 SBL, WH, NE, and NA do not include ?μ?ν. ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download