Handleiding werken met meer- en hoogbegaafde leerlingen.



Handleiding werken met meer- en hoogbegaafde leerlingen.2012/2013Esmée WeversPastoor van Ars school, LichtenvoordeGericht op begrijpend lezen.5153025centerInhoud TOC \o "1-3" \h \z \u Hoofdstuk 1. 'Welk type meer- of hoogbegaafde leerling is dit kind?' PAGEREF _Toc357579876 \h 3Hoofdstuk 2. 'Hoe kan de leerkracht meer- en hoogbegaafde leerlingen het beste ondersteunen?' PAGEREF _Toc357579877 \h 6Hoofdstuk 3. 'Waar heeft de hoogbegaafde leerling behoefte aan?' PAGEREF _Toc357579878 \h 8Hoofdstuk 4. 'Hoe kunnen vakken geclusterd worden met begrijpend lezen?' PAGEREF _Toc357579879 \h 10Hoofdstuk 5. 'Wat verwacht de leerkracht van de leerling?' en 'Afspraken maken.' PAGEREF _Toc357579880 \h 12Nawoord PAGEREF _Toc357579881 \h 13Literatuurlijst PAGEREF _Toc357579882 \h 14Hoofdstuk 1. 'Welk type meer- of hoogbegaafde leerling is dit kind?'Meer- en hoogbegaafde leerlingen zijn onder te verdelen in verschillende types leerlingen. Iedere type leerling heeft een aantal eigen kenmerken en eigenschappen. Hieronder worden de types leerlingen schematisch weergeven met hun kenmerken en eigenschappen (Bakene, 2012).TyperingGevoel en houding van de leerlingGedragskenmerken van de leerlingWaarnemingHerkenningProfiel 1De succesvolle leerling- Verveeld- Afhankelijk- Positief zelf-concept- Bezorgd- Schuldgevoel over falen- Extrinsieke motivatie- Voelt zich verantwoordelijk voor anderen- Weinig zelfgevoel- Kritisch op zichzelf- Perfectionistisch- Goede prestaties- Zoekt bevestiging en structuur bij de leerkracht- Neemt geen risico- Lijkt ideale leerling- Accepterend en conformerend- Afhankelijk- Geliefd bij docenten- Bewonderd door peers- Geliefd en geaccepteerd door ouders- Gemiddelde schoolprestaties- IQ tests- Nominatie door leerkrachtProfiel 2De uitdager- Verveeld- Gefrustreerd- Laag zelfbeeld- Ongeduldig- Defensief- Zeer sensitief- Onzeker over sociale rollen- Corrigeert docent- Stelt gedragsregels ter discussie- Eerlijk, direct- Stemmingswisselingen- Vertoont inconsistente werkwijze- Onvoldoende zelfcontrole- Creatief- Kiest hyperactieve benadering, trekt alles in twijfel- Staat voor eigen overtuiging- Competitief- Irritant- Opstandig- Betrokken in machtsstrijd- Creatief- Disciplineprobleem- Peers vinden hem amusant- Iedereen wil hen veranderen- Zien er niet uit als hoogbegaafd- Aanbeveling door peers- Nominatie door ouders- Interviews- Prestaties- Aanbeveling door derden- Creativiteitstests- Begripvolle docentProfiel 3Het underground-type- Onzeker- Gespannen- Verward- Snel schuldgevoel- Onbetrouwbaar- Weinig zelfgevoel- Verdringt eigen emoties- Ontkent talent- Ontloopt passende aandacht- Vermijdt uitdaging- Wil bij de groep horen- Wisselt telkens van vriend- Gezien als leider- Niet herkend- Gezien als doorsnee en als succesvol- Soepel, meegaand type- Rustig, verlegen- Heeft geen zin in risico's-Verzet zich- Nominatie door lotgenoten- Nominatie door ouders- Prestatietests-IQ-tests- Doen en laten- Begripvolle docentProfiel 4De drop-out- Rancune- Boos- Neerslachtig- Explosief- Zwak zelf-concept- Defensief- Kenmerken van burn-out- Is vaak absent- Maakt werk niet af- Uitdaging buiten school- Plaatst zich buiten de klas- Zorgt slecht voor zichzelf- Isoleert zich- Is creatief- Bekritiseert zichzelf en anderen- Werkt inconsistent- Stoort, reageert af- Presteert gemiddeld of laag- Is defensief- Afkeuring door volwassene- Peers zijn kritisch- Gezien als zonderlinge eenlingen, rebellen, uitvallers, dopers- Worden afgewezen en uitgelachen- Gezien als gevaarlijk- Analyse verzameld werk- Informatie van vroegere leerkrachten- Verschil tussen IQ-score en prestatie- Inconsistente prestaties- Creativiteitstest- Tips van begaafde medeleerlingen- Buitenschoolse prestatiesProfiel 5De dubbel-bijzondere- Machteloos- Gefrustreerd- Laag zelfbeeld- Wereldvreemd- Boos- Heeft leer- of gedragsproblemen- Werkt inconsistent- Presteert gemiddeld of minder- Kan storend zijn of reageert af- Gezien als 'vreemd'- Gezien als 'dombo'- Beschouwd als hulpeloos- Vermeden door peers- Capaciteiten ingeschat als laag-gemiddeld- Vraagt veel van omgeving, vindt men- Toont alleen de handicaps- Sterk uiteenlopende resultaten op testonderdelen- Herkenning door veelbetekenende anderen- Herkenning door speciale begeleider of begripvolle docent- Interview- Manier van doenProfiel 6De autonome leerling- Zelfvertrouwen- Zelfaanvaarding- Enthousiast- Voelt zich geaccepteerd- Voelt zich gesteund- Wil weten & leren- Durft fouten te maken- Intrinsieke motivatie- Persoonlijke power- Accepteert anderen- Sociaal vaardig- Onafhankelijk- Ontwikkelt eigen doelen- Zet door- Heeft geen bevestiging nodig- Volgt eigen interesse- Is creatief- Staat voor eigen overtuiging- Neemt risico- Geaccepteerd door peers en volwassenen- Bewonderd om talenten- Gezien als bekwaam en verantwoordelijk door ouders- Positieve invloed- Succesvol- Psychologisch sterk- Schoolresultaten- Manier van doen- Producten- Prestatietests- Interviews- Nominatie door leerkracht, peer, ouder, zichzelf- IQ-tests- CreativiteitstestsHoofdstuk 2. 'Hoe kan de leerkracht meer- en hoogbegaafde leerlingen het beste ondersteunen?'64147702301240Dit hoofdstuk is gebaseerd op het boek: 'De 7 uitdagingen' van Tijl Koenderink (2012). Zoals in het plaatje is te zien staan deze 7 uitdagingen in verband met elkaar. Er moet aandacht worden besteedt aan alle 7 uitdagingen, niet één in het bijzonder.- Overtuigen: De leerkracht helpt de leerling om onjuiste, vaak negatieve, overtuigingen om te zetten in positieve overtuigingen. Hiervoor neemt de leerkracht de leerling serieus en accepteert hij hem. De leerkracht heeft goed door met welke type leerling hij te maken heeft en maakt met vergelijkingen duidelijk dat inzet de basis voor succes is.- Geheugen: De leerkracht maakt de leerling duidelijk waarom hij van leerstrategie moet wijzigen. Daarbij maakt de leerkracht gebruik van de vijf geheugenprincipes bij het aanbieden van de stof. Door middel van een stappenplan, met beloningssysteem, wordt er een successpiraal opgebouwd. Daarbij maakt de leerkracht gebruik van mindmaps.Geheugenprincipes:1. Principe van de zintuigen: De via zintuigen verworven informatie zweeft niet los rond in het geheugen, maar kan worden verbonden met een beeld of ervaring.2. Het principe van de emotie: Wanneer een leermoment is gerelateerd aan een emotie, dan ligt het bijna verankerd in het geheugen.3. Het principe van de herhaling: Herhaling betekent voornamelijk inprenten.4. Het principe van de verbinding: Informatie moet als het ware als een puzzel aan elkaar verbonden worden. Hoe meer stukjes er aan de informatie passen, hoe makkelijker de informatie in het geheugen blijft hangen.5. Het principe van het begrip: Iets begrijpen is heel nuttig voor het onthouden van de informatie.- Motivatie: Het is de taak van de leerkracht om de leerling te confronteren met zijn gedrag. Daarbij helpt de leerkracht de leerling maar zorgt er voor dat het ook het probleem van de leerling wordt. Het wordt duidelijk voor de leerling dat inzet noodzakelijk is voor succes en dat je er ook trots op mag zijn. Het breken van een regel heeft altijd een consequentie en de leerlingen weten dit. - Frustratietolerantie: De leerkracht biedt de leerling uitdagende leerstof. Daarbij houdt hij rekening met het aanbieden van duidelijkheid, structuur, kleine stapjes en het tweesporenbeleid.- Samen werken: De leerkracht maakt het voor de leerlingen duidelijk waarom er samengewerkt moet worden. Daarbij is het opstellen van een protocol erg belangrijk.- Zelfstandig werken: De leerkracht maakt duidelijk waarom zelfstandig werken erg belangrijk is. Daarbij houdt de leerkracht de verschillende niveaus goed in de gaten. Leerlingen die een hoger niveau behalen krijgen een beloning.- Hiaten: De leerkracht herkent en erkent hiaten. Daarbij maakt hij de leerling duidelijk dat hij hem wilt helpen, maar dat de leerling het uiteindelijk zelf moet doen.Een stappenplan voor de leerkracht om problemen, tijdens het werken, met het kind te voorkomen:1. Maak het eindresultaat zo concreet mogelijk en houd dat voor ogen, dit doe je door middel van een top-down benadering. 2. Praat met het kind. Spreken met kinderen is veel effectiever dan spreken over kinderen! De leerkracht legt uit wat hij doet en waarom hij dat doet.3. Geef eerst feedback op inzet, dan op strategie. 4. Breng de motivatie om te leren terug. Begin extrinsiek, werk naar intrinsiek toe. Vraag aan het kind wat het prettig vindt, zodat het kind op maat beloond kan worden. De onder-de-zes-boven-de-acht regel is de meest effectieve manier om kinderen te stimuleren en motiveren: Het beste uit het kind halen door uit te leggen dat alles onder de zes onvoldoende is, maar boven de acht het gewenste resultaat moet zijn. 5. Wanneer het kind een verkeerde leerstrategie blijkt te hebben, pas die eerst aan. Leg uit waarom het kind zijn leerstrategie moet aanpassen.6. Wanneer er hiaten zijn die de voortgang blokkeren, werk eerst die hiaten stapsgewijs weg.7. Neem kleine stapjes die steeds groter worden en laat de successpiraal zijn werk doen.3947795240665Hoofdstuk 3. 'Waar heeft de hoogbegaafde leerling behoefte aan?'Een overzicht van het type leerling met de behoeften en acties thuis en op school (Bakene, 2012).TyperingBehoeftenActie thuisActie schoolProfiel 1De succesvolle leerling- Tekorten onder ogen zien- Uitgedaagd worden- Assertiviteitstraining- Versterking van autonomie- Hulp tegen de verveling- Passend curriculum- Onafhankelijkheid versterken- Verantwoordelijkheid geven- Keuzevrijheid geven- Tijd voor eigen interesses- Risicovolle experimenten- Versneld en verrijkt curriculum- Ingedikte leerstof met pretest- Tijd voor eigen interesses- Gelegenheid om peers te ontmoeten- Vaardigheden ontwikkelen die zelfstandig leren begunstigen- In-depth studies- Mentorschap- School & beroeps counselingProfiel 2De uitdager- Aansluiting bij anderen- Tact, flexibiliteit, zelfbewustzijn, zelfcontrole, zelf acceptatie- Ondersteuning van creativiteit- Contracten- Acceptatie en begrip- Ruimte om interesse te volgen- Verdediging tegenover school- Passend gedrag aanleren- Gezinsprojecten- Tolerantie- Plaatsing bij passende docent- Ontwikkeling van cognitieve & sociale vaardigheden- Directe & duidelijke communicatie- Ruimte voor gevoelsuiting- In-depth studies- Mentorhulp bij vorming van een positief zelfbeeld.- GedragscontractenProfiel 3Het under-ground-type- Keuzevrijheid- Bewustzijn van tegenstrijdigheden- Bewustzijn van gevoelens- Steun voor abilities- Contact met lotgenoten- Schoolloopbaanori?ntatie- Zelfacceptatie- Accepteer underground- Help bij school- & loopbaanplanning- Geef gelegenheid om met leeftijd- & lotgenoten om te gaan- Zoek hoogbegaafde rolmodellen- Geef vorm aan een lerende levenshouding- Geef keuzevrijheid- Herkennen & goed plaatsen- Toestaan om niet altijd optimaal te presteren- Geef sekse rolmodel- School- en loopbaanori?ntatie voortzettenProfiel 4De drop-out- Individueel programma- Intensieve ondersteuning- Alternatieven- Counseling- Extra aandacht bij vaardigheids-ontwikkeling- Zoek begeleiding voor het gezin- Diagnostisch onderzoek-Groepstherapie- Niet-traditionele studieaanpak- in-depth studies- Persoonlijke mentor- Alternatieve leerervaringen buiten de klasProfiel 5De dubbel-bijzondere- Benadrukken van sterke punten- Leren omgaan met...- Hoogbegaafden begeleiding- counseling- Vaardigheids-ontwikkeling- Erken hoogbegaafdheid- Daag hem uit- Stimuleer het nemen van risico- Verdedig het kind op school- Gezinsprojecten- Gezinsbegeleiding- Plaatsing in hoogbegaafden-programma- Zorg voor de nodige hulpmiddelen- Zorg voor leerervaringen- Start het doen van verkenning, ontdekkingen en onderzoek- Zorg voor contact met peers- Geef individuele begeleidingProfiel 6De autonome leerling- Voorspraak- Feedback- Faciliteit- Steun bij het nemen van risico- Goede kans- Verdedig het kind op school en in de buurt- Schep voorzieningen om interesses uit te leven- Betrek het kind bij eigen interesses- Neem beperkingen van tijd en plaats weg- Sta vriendschap toe met alle leeftijden- Gezinsprojecten- Geef gelegenheid om een lange termijn studieplan op te stellen- Versneld en verrijkt curriculum- Neem beperkingen van tijd en plaats weg- Ingedikte leerstof met pretest- In-depth studies- Persoonlijke mentor- Studie- en loopbaancouseling- Maak dubbele opleiding mogelijk- Wees soepel met schoolregels en -regelingenHoofdstuk 4. 'Hoe kunnen vakken geclusterd worden met begrijpend lezen?'In het volgende schema wordt weergeven welke werkvormen en materialen er zijn gevonden. Daarbij wordt er aangegeven met welke vakken begrijpend lezen geclusterd kan worden, voor de desbetreffende werkvorm of materiaal. Daarbij is een map aanwezig met de uitwerkingen van de werkvormen.Gericht op groep:SchoolvakMaterialen en werkvormenWaar te vinden?1 en 2Meerdere vakgebiedenLevelspelEduforce1 en 2Begrijpend lezenPiep (jonge lezers)Uitgeverij Kleurig Geregeld1 en 2Begrijpend lezenPiep (jonge lezers) Op stap met Jop en Jet (aanvulling op Piep, meer verdiepend).Uitgeverij Kleurig Geregeld1 tot en met 3Begrijpend lezenWereldori?ntatieDe KijkdoosNoordhoff Uitgevers1 tot en met 3Begrijpend lezenLeeskrakers miniUitgeverij schoolsupport1 tot en met 4Meerdere vakgebiedenVooruit, leerspelletjes voor de onderbouwUitgeverij Kluwer1 tot en met 8Alle vakgebiedenMeerdere mogelijkhedenacadin.nlEen online leeromgeving, zeker een aanrader om als school naar te kijken!2 en 3Leren lezenRotaspel lezenHumpie DumpieUitgeverij Zwijssen3 tot en met 8Begrijpend lezenWerkvorm PuzzelsBijlagemap positie 2.3 tot en met 8LeesboekenVillA alfabetUitgeverij Maretak3 tot en met 8Begrijpend lezenVaria begrijpend lezen UilenreeksUitgeverij Thieme Meulenhoff3 tot en met 8Begrijpend lezenSlimme Taal tot en met 8LeesboekenVerschillende boeken in het thema; hoogbegaafd. tot en met 8Begrijpend lezenRekenenLevelwerkEduforce3 tot en met 8Taal en lezenPlustaak taal en lezen.Uitgeverij Delubas4 en 5LeesboekenBolleboos plus boekenUitgeverij Zwijssen4 en 5Begrijpend lezenSpeurneus (alleen plus niveau!)Uitgeverij Zwijssen4 tot en met 8Begrijpend lezenABCDE... Ik begrijp het!Uitgeverij Schoolsupport5 en 6Meerdere mogelijkhedenBestaande webquesten of zelf een webquest maken.webquest.be5 tot en met 8Begrijpend lezenWerkvorm Idee?n spuienBijlagemap positie 1.5 tot en met 8Begrijpend lezenLeeskrakersUitgeverij schoolsupport5 tot en met 8Begrijpend lezenZinderSchoolsupport7 en 8Begrijpend lezenPiekerpad 5. 'Wat verwacht de leerkracht van de leerling?' en 'Afspraken maken.'Voor iedere leerling is het van belang dat hij/zij weet wat er van hem verwacht wordt. Maar voor de hoogbegaafde leerling is dit extra van belang, omdat deze leerling het nut van de opdracht wil inzien voor de leerling aan het werk zal gaan. Daarom is het erg belangrijk om vooraf duidelijke en goede afspraken te maken. Hierop kan de leerling continu teruggepakt worden.Bij het maken van afspraken zijn de wie, wat, waar en hoe erg belangrijk. Daarbij kan het kind zelf al uitstekend benoemen wat een goede afspraak bij de desbetreffende opdracht zal zijn.De afspraken moeten zowel als op organisatorisch gebied als op de inhoud van het werk gemaakt worden.Ook het gevolg van het niet houden aan de afspraak moet duidelijk zijn voor het kind en consequent worden toegepast. Deze gevolgen kan het kind ook goed vooraf zelf bedenken: 'Als ik mij niet houd aan deze afspraak dan ...'Hieronder staat een schema waarbij belangrijke punten voor het maken van afspraken weergeven zijn:Belangrijke puntenCommunicatieGeef aan wat je van het kind verwacht en controleer of het kind het ermee eens is. Het maken van afspraken moet immers van twee kanten komen. Wanneer één partij het er niet mee eens is, is het moeilijker om de afspraak na te komen. Bespreek ook de consequenties wanneer er niet aan een afspraak wordt gehouden.Trouw aan het doelBedenk wat je wilt bereiken met het kind. Houd het doel goed voor ogen. Is het kind het niet met je eens? Bespreek dan alle mogelijke opties en kom samen tot een goede afspraak.Goede planningBespreek met het kind wanneer je verwacht dat de opdracht/het werkstuk af is. Help het kind ook met de planning! Pak bijvoorbeeld het klassenrooster erbij en geef aan op welke momenten hij/zij aan de opdracht kan werken.3662045116840NawoordDoor de hoofdstukken op chronologische volgorde te doorlopen komt de leerkracht erachter welk type hoogbegaafde leerling hij voor zich heeft. Hier kan de leerkracht handig op in spelen door te weten hoe hij met deze leerling om moet gaan. De leerkracht heeft verschillende handvatten gekregen die hij kan gebruiken tijdens het werken met deze leerling.In hoofdstuk 4 staat een duidelijk overzicht met verschillende materialen en werkvormen. De werkvormen zijn in een map meegeleverd aan de school. De materialen zullen echter aangeschaft moeten worden.Veel succes!LiteratuurlijstBakene, R. (2012). Landelijk Informatiecentrum Hoogbegaafdheid. Verkregen op 7 november, 2012, van , T. (2012). De 7 uitdagingen. Utrecht: Novilo ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download