Kapitulli 1: Hyrje në Kompjuterat, Programet, dhe Java



Kapitulli 1: Hyrje n? Kompjuterat, Programet, dhe JavaObjektivatBazat e kompjuterit, programeve dhe sistemit operativ, Lidhja e Jav?s me World Wide Web.T? familjarizohemi me termat API, IDE, dhe JDK.T? shkruajm? nj? program t? thjesht? n? Java.T? afishojm? nj? informacion n? konsole.T? shpjegojm? sintaks?n baz? t? nj? program Java.T? krijojm?, kompilojm?, dhe ekzekutojm? nj? program n? Java.(GUI) T? afishojm? nj? rezultat duke p?rdorur kutin? e dialogut JOptionPane.?far? ?sht? nj? kompjuterNj? kompjuter p?rb?het nga nj? procesori (CPU), kujtesa, hard disku, floppy disk, monitori, printeri, dhe paisjet e komunikimit.Njesia Q?ndrore e Procesimit/Procesori/CPUNjesia q?ndrore e procesimit (CPU) ?sht? truri i kompjuterit. Ai gjen instruksione nga kujtesa dhe i ekzekuton ato. Shpejt?sia e CPU matet me megahertz (MHz), ku 1 megahertz ?sht? e barabart? me 1 milion pulse n? sekond?. Shpejt?sia e CPU ka nj? p?rmir?sim t? vazhduesh?m. N? se ju blini nj? PC, ju mund t? gjeni nj? procesor Intel Pentium 4 me shpejt?si 3 gigahertz (1 gigahertz ?sht? 1000 megahertz).KujtesaKujtesa mban t? dh?nat dhe instruksionet e programeve p?r tu ekzekutuar nga CPU. Nj? nj?si kujtese ?sht? nj? sekuenc? e renditur byte-sh, ku secili mban tet? bite. Nj? program dhe t? dh?nat e tij duhet t? sillen n? kujtes? para se ata t? ekzekutohen. Nj? byte n? kujtes? nuk ?sht? asnj? her? bosh, por p?rmbajtja e tij mund t? jet? pa kuptim p?r programin tuaj. P?rmbajtja korrente e nj? byte humbet kur nj? informacion i ri vendoset n? t?.Si rezervohen t? dh?nat?T? dh?nat e llojeve t? ndryshme, si numrat, karakteret, dhe stringjet kodohen si nj? seri bitesh (zerosh dhe nj?shash). Kompjuterat p?rdorin zerot dhe nj?shat mbasi paisjet dixhitale kan? dy gj?ndje stable, t? cilat referohen si zero dhe nj?sh me marr?veshje. Programist?t nuk kan? nevoj? t? kodojn? ose t? dekodojn? t? dh?nat, kjo gj? b?het automatikisht nga sistemi bazuar n? nj? skem? kodimi. Skema e kodimit varion. P?r shembull, karakteri ‘J’ paraqitet me 01001010 n? nj? byte. Nj? numur i vog?l si treshi mund t? rezervohet n? nj? byte t? vet?m. N? se kompjuteri k?rkon t? rezervoj? nj? numur t? madh q? nuk i mjafton nj? byte, ai p?rdor byte shtes? fqinj?. Nuk mundet dy t? dh?na t? ndajn? t? nj?jtin byte. Nj? byte ?sht? nj?sia minimale e rezervimit.Paisjet e Rezervimit Kujtesa ?sht? e fshir?shme, mbasi informacioni humbet kur energjia elektrike nd?rpritet. Programet dhe t? dh?nat jan? t? rezervuara n? m?nyr? t? p?rher?shme n? paisjet e rezervimit dhe kalojn? n? kujtes? kur kompilatori i p?rdor ato. Ka tre tipe kryesor? paisjesh rezervimi: hard disku (ose disky floppy), CD-t? (CD-R dhe CD-RW), dhe shiritat.Paisjet e afishimit: MonitoriMonitori afishon informacionin (tekste dhe grafik?). Rezolucioni dhe “dot pitch” p?rcakton kualitetin e afishimit. Rezolucioni i monitorit dhe Dot PitchRezolucioniRrezolucioni specifikon numrin e pikselave p?r inch katror. Pikselat (element? t? figurave) jan? pik?za q? formojn? nj? imazh n? ekran. Rezolucioni mund t? p?rcaktohet manualisht. Sa m? i madh t? jet? rezolucioni, aq m? e qart? ?sht? figura. Megjithat?, imazhi mund t? jet? shum? i vog?l ne se ju p?rcaktoni rezolucion t? lart? n? nj? ekran t? vog?l monitori. Monitor?t PC zakonisht jan? 15-inch, 17-inch, 19-inch, ose 21-inch. P?r nj? monitor 15-inch, nj? p?rcaktim i p?rshtatsh?m i rezolucionit do t? ishte 640480 (307,200 piksela).dot pitch dot pitch ?sht? madh?sia e hap?sir?s midis pikselave. Sa m? i vog?l t? jet? dot pitch, aq m? i mir? ?sht? afishimi.Paisjet e KomunikimitNj? modem i rregullt p?rdor nj? linj? telefoni dhe mund t? transferoj? t? dh?na me nj? shpejt?si deri 56,000 bps (bite p?r sekond?). Nj? linj? DSL (digital subscriber line) p?rdor gjithashtu nj? linj? telefoni q? mund t? transferoj? t? dh?na me nj? shpejt?si 20 her? m? shpejt se nj? modem e rregullt. Nj? modem kabllor p?rdor nj? linj? kabllore TV-je q? mir?mbahet nga nj? kompani kabllosh. Nj? modem kablli ?sht? aq i shpejt? sa nj? DSL. Karta e interface-it t? rrjetit (Network interface card (NIC)) ?sht? nj? paisje p?r lidhjen e kompjuterit me nj? rrjet lokal (LAN). LAN p?rdoret gjer?sisht n? biznese, universitete, dhe organizata qeveritare. Nj? tip tipik i NIC, quhet 10BaseT, dhe mund t? transferoj? t? dh?na 10 mbps (milion bit-e n? sekond?).ProgrametProgramet e kompjuterit, t? njojtur si software, jan? instruksione n? kompjuter.Ju i thoni kompjuterit ?far? duhet t? b?j? n?p?rmjet programeve. Pa programe, nj? kompjuter ?sht? nj? makin? boshe. Kompjuterat nuk e kuptojn? gjuh?n njer?zore, prandaj ju duhet t? p?rdorni gjuh?t e kompjuterit p?r t? komunikuar me ta. Programet shkruhen duke p?rdorur gjuh?t e programimit.Gjuh?t e ProgramimitGjuha Makin? Gjuha Assembler Gjuha e nivelit t? lart?Gjuha makin? ?sht? nj? bashk?si instruksionesh primitive t? fiksuara brenda ?do kompjuteri. Instruksionet jan? n? form?n e nj? kodi binar, k?shtu q? ju do t? duhet t? shkruani n? nj? kod binar. Programet n? nj? gjuh? native t? makin?s do t? ishin nj? proces shum? i v?shtir?. P?r m? tep?r programet do t? ishin shum? t? v?shtir? p?r tu lexuar dhe modifikuar. P?r shembull, p?r t? mbledhur dy numra do t? shkruhej nj? instruksion binar si ky q? vijon:?1101101010011010 Gjuha assembler u zhvillua p?r ta b?r? programimin m? t? thjesht?.Mbasi kompjuterat nuk mund t? kuptojn? gjuh? assembler, thirret nj? program p?r t? konvertuar programet e gjuh?s assembler n? kodin makin?. P?r shembull, p?r t? mbledhur dy numra,ju mund t? shkruani kodin si m? posht?: ADDF3 R1, R2, R3Gjuh?t e nivelit t? lart? jan? t? ngjajshme me Anglishten dhe t? lehta p?r tu m?suar dhe p?rdorur. P?r shembull, sa vijon ?sht? nj? statement i nj? gjuhe t? nivelit t? lart? q? llogarit sip?rfaqen e nj? rrethi me rreze 5: siperfaqja_rrethit = 5 * 5 * 3.1415; Gjuh? t? nivelit t? lart?FORTRAN (FORmula TRANslation) BASIC (Beginner All-purpose Symbolic Instructional Code) Pascal (named for Blaise Pascal) Ada (named for Ada Lovelace) C (whose developer designed B first) Visual Basic (Basic-like visual language developed by Microsoft) Delphi (Pascal-like visual language developed by Borland) C++ (an objekt-oriented language, based on C)COBOL (COmmon Business Oriented Language)C# (e ngjajshme me Java e zhvilluar nga Microsoft)Java (do ta p?rdorim n? k?t? material)Kompilim i Kodit BurimNj? program i shkruar n? gjuh? t? nivelit t? lart? quhet program burim. Me q? kompjuteri nuk mund t? kuptoj? nj? kod burim, p?rdoret nj? program i quajtur kompilator p?r t? p?rkthyer nj? program burim n? gjuh? makine t? quajtur program objekt. Programi objekt lidhet me kode t? tjer? mb?shtet?s t? librarive t? ndryshme para se kodi objekt t? mund t? ekzekutohet. Sistemet Operativ?Sistemi Operativ (OS) ?sht? nj? program q? menaxhon dhe kontrollon aktivitetet e kompjuterit. Aktualist Windows ?sht? sistemi operativ m? popullor p?r PC. Programe Aplikimi t? till? si browser-i i Internetit ose Word Processor nuk mund t? punojn? pa nj? system operativ. Pse p?rdoret Java?P?rgjigja ?sht? q? Java b?n t? mundur p?r p?rdoruesin t? zhvilloj? dhe shfryt?zoj? aplikime n? Internet p?r serverat, kompjuterat desktop, dhe paisjet e vogla q? mbahen n? dor?. E ardhmja e “computing” ?sht? influencuar thell?sisht nga Interneti, dhe Java premton t? mbetet nj? pjes? e fuqishme e t? ardhmes. Java ?sht? gjuha e programimit e Internetit.Java ?sht? nj? gjuh? programimi me q?llime t? p?rgjithshme programimi. Java ?sht? gjuha Internet-it.Java, Web, dhe m? TejAppletet JavaAplikimet Java p?r Web-inJava gjithashtu p?rdoret p?r zhvillim aplikimesh n? paisjet e dor?s si Palm dhe celular?t19050261620Shembull i p?rdorimit t? ApleteveHistoria e Java-?sJames Gosling dhe Sun MicrosystemsOakJava, 20 Maj 20 1995, bota e Sun HotJava E para here q? Java p?rdoret p?r browser-in WebEarly History Website: Karakteristikat e Java-?sJava ?sht? e thjesht?Java ?sht? pjes?risht e modeluar n? C++, por shum? e thjeshtuar dhe e p?rmir?suar.Java ?sht? e orientuar n? objekte Programimi i drejtuar n? objekte ( Objekt-oriented programming (OOP)) ?sht? nj? metodologji q? z?v?nd?son teknik?n proceduriale t? programimit.Nj? nga problemet q?ndror? t? zhvillimit t? softwareve ?sht? rip?rdorimi i kodeve. Programimi i orientuar n? objekte siguron nj? fleksibilitet t? madh, modularitet, qart?si, dhe rip?rdorshm?ri n?p?rmjet p?rfshirjes (encapsulation), trash?gimis? (inheritance),dhe polimorfizmit (polymorphism)Java ?sht? “Distributed” “Distributed computing” p?rfshin shum? kompjutera q? punojn? s? bashku n? nj? rrjet. Java ?sht? dezinjuar p?r t? leht?suar k?t? aspekt. Me q? cil?sit? e rrjetit jan? integruar n? Java, t? shkruash nj? program n? rrjet ?sht? nj?lloj si t? shkruash ose t? marr?sh t? dh?na nga nj? file. Java interpretohetJava interpretohet gjat? ekzekutimit t? saj. Programet kompilohen n? nj? kod t? kuptuesh?m nga Makina Virtuale e Jav?s q? quhet bytekod. Bytekodi ?sht? i pavaruar nga makina dhe mund t? ekzekutohet n? ?do makin? q? ka nj? interpretues t? Jav?s q? ?sht? pjes? e Makin?s Virtuale t? Jav?s (JVM). 906780456565Java ?sht? robuste Kompilator?t e Jav?s mund t? dallojn? shum? probleme q? do t? ?faqeshin n? koh?n e ekzekutimit t? gjuh?ve t? tjera. Java ka eliminuar disa tipe strukturash q? jan? t? prirura t? prodhojn? gabime t? cilat ndodhen n? gjuh?t e tjera. Java ka cil?sira t? trajtimit t? gabimeve q? e b?jn? gjuh?n nj? gjuh? t? forte. Java ?sht? me siguri t? lart? Java implementon shum? mekanizma sigurie p?r t? mbrojtur sistemin kundrejt sulmeve t? shkaktuara nga programe t? pakontrolluara. Java ?sht? neutrale n? lidhje me arkitektur?n. Shkruhet nj? her? dhe ekzekutohet kudo. Me nj? Makine Viruale Java (JVM), ju mund t? shkruani nj? program q? do t? ekzekutohej n? ?do platform?.Java ?sht? portableMe q? Java ?sht? neutrale n? lidhje me arkitektur?n, programet Java jan? portable. Ato mund t? ekzekutohen n? ?do platform? pa u rikompiluar. Java ka performance t? lart?Performanca e Jav?s konsiston n? faktin q? Java ?sht? e pavarur nga arkitektura. Programet Java mund t? ekzekutohen n? ?do platform?.Java menaxhon veprime t? k?rkuara nj? her?sh nga disa p?rdorues ose procese (Multithread programming).Programimi “Multithread” ?sht? integruar n? Java n? m?nyr? t? p?rshtatshme, nd?rkoh? q? n? gjuh?t e tjera ju duhet t? th?rrisni procedura specifike n? sistemin operativ p?r t? menaxhuar Multithread-in.Java ?sht? dinamikeJava ?sht? dezinjuar p?r t? adaptuar p?rfshirjen e ambjentit. Nj? kod i ri mund t? ngarkohet “fluturimthi” pa u rikompiluar. Nuk ka nevoj? p?r zhvilluesit e aplikimeve t? krijojn?, dhe p?r p?rdoruesit t? instalojn? versione t? reja. Cil?sit? e reja mund t? inkorporohen n? m?nyr? transparente n? se nevojitet nj? gj? e till?. Versione t? JDK JDK 1.02 (1995)JDK 1.1 (1996)JDK 1.2 (1998)JDK 1.3 (2000)JDK 1.4 (2002)JDK 1.5 (2004) a. k. a. JDK 5 or Java 5JDK 1.6 (2006) a. k. a. JDK 6 or Java 6JDK 1.7 (possibly 2010) a. k. a. JDK 7 or Java 7Publikime t? JDK Java Standard Edition (J2SE)J2SE mund t? p?rdoret p?r zhvillimin e aplikimeve t? ve?uara t? klientit ose apleteve.Java Enterprise Edition (J2EE)J2EE mund t? p?rdoret p?r zhvillimin e aplikimeve n? an?n e serverit si servletet Java dhe faqet e sereverit (Java ServerPages,JSP). Java Micro Edition (J2ME). J2ME t? p?rdoret p?r zhvillimin e aplikimeve p?r paisjet e l?vizshme si celular?t. Ky material paraqet programimin duke p?rdorur J2SE. Ambiente pune t? mir?njohur t? Jav?s ( Integrated Development Environment, IDEs)NetBeans Open Source nga Sun Eclipse Open Source nga IBM Nj? program i thjesht? n? Java//Ky program printon Pershendetje nga Java! public class Pershendetje { public static void main(String[] args) { System.out.println("Pershendetje nga Java!"); }} listim 1.1Sh?nim:Ju duhet t? instaloni JDK dhe t? vendosni direktorin? bin t? JDK’ n? “environment path” (p?r shembull, c:\Program Files\java\jdk1.6.0_14\bin n? environment path-in tuaj. Krijimi dhe Editimi i nje kodi burim duke p?rdorur NotePad153733552705Shtypim notepad Pershendetje.java nga prompt-i i DOS dhe shkruajm? kodin n? Notepad.Krijimi, Kompilimi, dhe Ekzekutimi i Programeve92773524130 Kompilimi i Kodit Java BurimJy mund ta ?oni nj? program burim n? ?do makin? me kompilator? t? p?rshtatsh?m. Programi burim duhet rikompiluar, mbasi programi objekt mund t? ekzekutohet vet?m n? nj? makin? specifike. Sot kompjuterat vendosen n? rrjet dhe punojn? s? bashku. Java ?sht? dezinjuar t? ekzekutoj? nj? program objekt n? ?do platform?. Me Jav?n, ju shkruani programin vet?m nj? her?, dhe kompiloni programin burim n? nj? tipi t? ve?ant? kodi objekt q? quhet bytekod . Bytekodi mundet t? ekzekutohet n? ?do kompjuter q? ka Makin?n Virtuale t? Jav?s q? interpreton bytekodin. Ndjekja e Ekzekutimit t? nj? Programi194564055245Enter main methodpublic class Welcome { public static void main(String[] args) { System.out.println("Pershendetje nga Java!"); }} 1562100105410Execute statementpublic class Welcome { public static void main(String[] args) { System.out.println("Pershendetje nga Java!"); }}73025132080Kompilim dhe Ekzekutim i Programit Java nga TextPadKompilim dhe Ekzekutim i Programit Java nga JBuilderKompilim dhe Ekzekutim i Programit Java nga NetBeansKompilim dhe Ekzekutim i Programit Java nga EclipseAnatomia e nj? Programi n? JavaKomentetKomment rreshti: nj? koment rreshti paraprihet nga dy slash-e (//).Koment Paragrafi: Nj? koment paragrafi p?rfshihet nd?rmjet /* dhe */ n? nj? ose disa rreshta. Komente javadoc: fillojn? me /** dhe mbarojn? me */. Ato p?rdoren p?r t? dokumentuar klasa, t? dh?na, dhe metoda. Ato mund t? futen n? nj? file HTML duke p?rdorur komand?n javadoc t? JDK. Fjal?t e rezervuaraFjal?t e rezervuara ose fjal?tky?e q? kan? nj? kuptim specifik p?r kompilatorin dhe nuk mund t? p?rdoren p?r q?llime t? tjera n? program. P?r shembull, kur kompilatori ndesh fjal?n class, ai kupton q? fjala pas k?saj fjale ?sht? emri i klas?s. Fjal?t e rezervuara n? kodin q? pam? m? sip?r jan? public, static, dhe void. P?rdorimi i tyre do t? paraqitet m? pas n? k?t? material. Modifikuesit (Modifiers)Java p?rdor disa fjal? t? rezervuara t? quajtur modifikues q? specifikojn? cil?sit? e t? dh?nave, metodave, dhe klasave dhe si ato mund t? p?rdoren. Shembuj modifikuesish jan? public dhe static. T? tjer? modifikues jan? private, final, abstract, dhe protected. Nj? e dh?n?, metod?, ose klas? public mund t? aksesohet nga programe t? tjer?. Nj? e dh?n? ose metod? private nuk mund t? aksesohet nga programe t? tjer?. Modifikuesit do t? diskutohen kur t? diskutojm? rreth “objekteve dhe klasave”. Statement-etNj? statement paraqet nj? veprim ose sekuenc? veprimesh. Statement-i:System.out.println("Pershendetje Java!") n? listim 1.1 ?sht? nj? statement p?r t? afishuar p?rsh?ndetjen "Pershendetje nga Java!". ?do statement n? Java mbaron me nj? pik?presje(;).BlloqetNj? ?ift kllapash n? nj? program formon nj? bllok q? grupon komponent?t e nj? programi. KlasatKlasa ?sht? esenciale n? konstruktin e Java-?s. Nj? klas? ?sht? nj? template ose nj? model objektesh. Nj? program p?rcaktohet duke p?rdorur nj? ose m? shum? klasa. Metodat?far? ?sht? System.out.println? ?sht? nj? metod?: nj? koleksion statement-esh q? kryejn? nj? sekuenc? veprimesh p?r t? afishuar nj? mesazh n? konsol(interface-i me p?rdoruesin). Ai mund t? p?rdoret edhe pa e kuptuar plot?sisht me detaje se si punon. P?rdoret duke thirrur nj? statement me nj? argument string. Argumenti string p?rfshihet n? parantesa. N? k?t? rast, argument ?sht? "Pershendetje nga Java!" Ju mund ta th?rrisni t? nj?jt?n metod? println me argument t? tjer?. Metoda mainMetoda main siguron kontrollin e rrjedhjes s? programit. Interpretuesi Java ekzekuton aplikimin duke thirrur metod?n main. Metoda main paraqitet si vijon:public static void main(String[] args) { // Statements;}Afishimi i nj? teksti n? nj? kuti dialogu mesazheshJu mund t? p?rdorni metod?n e showMessageDialog t? klsas?s JOptionPane. JOptionPane ?sht? nj? nga shum? klasat e parap?rcaktuara n? sistemin e Jav?s, q? mund t? rip?rdoret. Provoni kodin q? vijon n? makin?n tuaj:import javax.swing.JOptionPane;public class Pershendetje { public static void main(String[] args) { JOptionPane.showInputDialog("Pershendetje nga Java! "); }} ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download