Polskie Towarzystwo Patologów – Polish Society of Pathologists



RAK TRZONU MACICY/ENDOMETRIUM(Carcinoma of the Endometrium)Anna Nasierowska-Guttmejer, Szymon WojtylakRodzaj materia?u Macica, trzon, szyjka, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowód, sie?Inne nades?ane do badania narz?dy (nale?y wymieni?)Procedura chirurgicznaProsta histerektomia, radykalna histerektomia, inne (wymieni?)Badanie makroskopoweLokalizacja guza w trzonie macicy- Dno, trzon, cie?ń/dolny segment macicy (wi??e si? z zespo?em Lynch’a)- Przednia ?ciana, tylna ?ciana, inna lokalizacjaWielko?? guza – maksymalna ?rednica guza (mm)Marginesy (oznaczenie tuszem i pobranie wycinków)Najbli?szy margines chirurgiczny od guza (nazwa?) - obowi?zkowoMargines pochwy i przymacicz w histerektomii radykalnej - warunkowoInne swoiste narz?dowo cechy makroskopoweBadanie mikroskopowe Typ histologiczny wg WHO Kod ICD-O Rak gruczo?owy endometrioidny/Endometrioid carcinoma (70 – 80% przypadków) 8380/3 warianty: z ró?nicowaniem p?askonab?onkowym/with squamous differentaiation 8570/3 gruczo?owo-kosmkowy/villoglandular, 8262/3 wydzielniczy/secretory. 8382/3 Urz?siony/ciliated cel 8383/3 Rak gruczo?owy ?luzowy/Mucinous adenocarcinoma (1% przypadków) 8480/3Rak surowiczy/Serous adenocarcinoma (poni?ej 10% przypadków) 8441/3Rak jasnokomórkowy/Clear cell adenocarcinoma (4% przypadków) 8310/3Rak mieszany/Mixed carcinoma (10% przypadków) 8223/3Rak p?askonab?onkowy/Squamous cell carcinoma (poni?ej 1% przypadków) 8070/3Rak przej?ciowokomórkowy/Transitional cell carcinoma 8120/3Rak drobnokomórkowy/Small cell carcinoma 8041/3Rak niezró?nicowany/Undifferentiated carcinoma 8020/3Mi?sakorak/Carcinosarcoma/malignant mullerian mixed tumor/ 8980/3 carcinoma metaplasticum Rak endometrium dzielony jest na dwa typy.Typ I raka endometrium, rak endometrioidny (Adenocarcinoma endometrioides), wyst?puje u kobiet w wieku oko?omenopauzalnym. Powstaje na pod?o?u przed?u?onej stymulacji estrogenowej, jest poprzedzony rozrostem b?ony ?luzowej trzonu macicy (hyperplazja endometrium). Zwykle wi??e si? z dobrym rokowaniem, z wyj?tkiem postaci o niskiej dojrza?o?ci (G3) o rokowaniu porównywalnym do typu II. Rak gruczo?owy endometrioidny z du?? atypi? j?drow? mo?e by? traktowany jako rak surowiczy.Typ II raka endometrium zwykle rozpoznawany jest u starszych kobiet, po 60 roku ?ycia. Cechuje go brak zwi?zku ze stymulacj? estrogenow? i nie jest poprzedzony rozrostem endometrium. Jego podstawowymi typami histologicznymi s? rak surowiczy i rak jasnokomórkowy. Stanem przedrakowym jest rak surowiczy in situ, CIS, który wykazuje ekspresj? immunohistochemiczn? TP53.Rak mieszany rozpoznawany w przypadkach, gdy jego sk?adniki stanowi? ponad 10% utkania.Nowotwór mieszany z?o?ony z obu z?o?liwych komponentów, nab?onkowego i mezenchymalnego, zwany jest mi?sakorakiem i okre?lany równie? terminem malignant müllerian mixed tumor (MMMT). Obecnie uwa?a si?, i? jest on wariantem raka endometrioidnego i nazywany jest rakiem metaplastycznym o wysokiej z?o?liwo?ci. Stopniowany jest on jak rak endometrioidny. Rozpoznanie wymaga stwierdzenia w utkaniu obu z?o?liwych komponentów, nab?onkowego i mezenchymalnego. W komponencie mezenchymalnym nale?y okre?li? czy jest on homologiczny czy heterologiczny.Adenosarcoma jest nowotworem z?o?onym z ?agodnego komponentu nab?onkowego i z?o?liwego mezenchymalnego, traktowanym jako wariant mi?saka. Stopień dojrza?o?ci histologicznejStopień 1, G1, wysoko dojrza?y, 5% lub mniej sk?adnika litego, nie p?askonab?onkowegoStopień 2, G2, ?rednio dojrza?y, od 6% do 50% sk?adnika litego, nie p?askonab?onkowegoStopień 3, G3, nisko dojrza?y, powy?ej 50% sk?adnika litego, nie p?askonab?onkowegoKomentarz:Stopniowaniu podlega rak gruczo?owy endometrioidny. Sk?adnik p?askonab?onkowy nie podlega stopniowaniu.Raki surowiczy, jasnokomórkowy, przej?ciowokomórkowy, drobnokomórkowy, niezró?nicowany i mi?sakorak s? rakami o wysokiej z?o?liwo?ci i nie podlegaj? stopniowaniu.Wysoki stopień atypii j?drowej podnosi stopień z?o?liwo?ci raka o jeden.W rakach mieszanych brany jest pod uwag? najwy?szy stopień z?o?liwo?ci.Rozleg?o?? naciekania (cecha pT):- mi??niówka ?ciany trzonu macicy:Brak naciekaniaObecna: g??boko?? naciekania w mm, Grubo?? mi??niówki w mmJe?li dok?adna g??boko?? nie mo?e by? okre?lona nale?y oceni? inwazj?:< 50% mi??niówki50% i >50% mi??niówki- surowicówka macicy, pod?cielisko szyjki macicy, prawy/lewy jajnik, prawy/lewy jajowódZaj?ta/yNie zaj?ta/yNie mo?na oceni? Stan w?z?ów ch?onnych (cecha pN)Liczba w?z?ów ch?onnych zbadanych i z przerzutamiDodatkowo wymieni? w?z?y ch?onne miedniczne i paraaortalne.Komentarz:Zaj?te w?z?y ch?onne miedniczne bez paraaortalnych – stopień IIIC1,Wraz z paraaortalnymi – stopień IIIC2. Zakres naciekania miejscowego:- pochwy, przymacicz po prawej/lewej stronie, ?ciana p?cherza moczowego, ?ciany odbytnicy, ?ciany miednicy, ?ciany p?cherza moczowego i/lub b?ony ?luzowej jelita grubego:Zaj?taNie zaj?taNie mo?na oceni?Inwazja naczyń ch?onnych i krwiono?nychNieobecnaObecnaMarginesy chirurgiczneMargines najbli?szy od nacieku raka w mmP?yn w otrzewnejNegatywny w kierunku oceny z?o?liwo?ciPodejrzanyPozytywny w kierunku oceny z?o?liwo?ciNiediagnostycznyStopień zaawansowania pTNM i AJCC 7 wydanie i FIGO (2009)cecha guza pTTNMFIGOTXGuz nie mo?e by? zbadanyT0Brak utkania guzaTisRak przedinwazyjnyT1IGuz ograniczony do macicyT1aIAGuz zajmuje endometrium lub nacieka do po?owy mi??niówkiT1bIBGuz nacieka po?ow? lub ponad po?ow? mi??niówkiT2IIGuz nacieka tkank? ??czn? pod?cieliska szyjki macicy, ale nie przechodzi poza macic?T3aIIIAGuz nacieka surowicówk? i/lub przydatki (naciek przez ci?g?o?? lub przerzuty)T3bIIIBZaj?cie pochwy lub przymacicz (przez ci?g?o?? lub przerzuty)T4IVAGuz nacieka ?cian? p?cherza moczowego i/lub b?on? ?luzow? jelitaRegionalne w?z?y ch?onne cecha pNNXNie s? badaneN0Nie stwierdza si? przerzutów w w?z?ach ch?onnychN1IIIC1Przerzuty do regionalnych miednicznych w?z?ów ch?onnychN2IIIC2Przerzuty do regionalnych paraaortalnych w?z?ów ch?onnych bez lub z zaj?ciem w?z?ów miednicznychPrzerzuty odleg?e pMM0Brak przerzutów odleg?ychM1IVBOdleg?e przerzutyKomentarz do przerzutów odleg?ych:Zaliczane s? przerzuty do w?z?ów ch?onnych pachwinowych, do otrzewnej lub do p?uca, w?troby, ko?ci. Nie kwalifikowane s? przerzuty do w?z?ów paraaortalnych, pochwy, miednicznej surowicówki i przydatków. Czynniki prognostyczneStopień klinicznego zaawansowania wed?ug grup prognostycznychStopień 0Tis N0M0Stopień IAT1aN0M0Stopień IBT1bN0M0Stopień IIT2N0M0Stopień IIIAT3aN0M0Stopień IIIBT3bN0M0Stopień IIIC1T1 – T3N1M0Stopień IIIC2T1 – T3N2M0Stopień IVAT4Ka?dy NM0Stopień IVBT4Ka?dy NM1Badania immunohistochemiczne - diagnostyka ró?nicowa Ró?nicowanie raka endometrioidnego mo?e sprawia? trudno?ci w nast?puj?cych przypadkach:- atypowego rozrostu endometrium- pierwotnego raka jajowodu szerz?cego si? na endometrium,- pierwotnego raka szyjki macicy naciekaj?cego endometrium,- dwóch pierwotnych synchronicznych nowotworów dróg rodnych,- zmian zapalnych endometrium Kryteria diagnostyczne ró?nicuj?ce wysokodojrza?ego raka endometrioidnego z atypowym rozrostem endometrium:- obraz gruczo?ów nieregularnie naciekaj?cych fibroblastyczne pod?cielisko (reakcja desmoplastyczna) lub- cechy zlewania si? gruczo?ów (uk?ady typu cribriform) lub- papilarny typ wzrostu lub- cechy nasilonej atypii komórkowej (atypia j?drowa jak w guzach G3).Minimalny panel immunohistochemiczny przydatny do diagnostyki ró?nicowej- diagnostyka ró?nicowa mi?dzy rakiem gruczo?owym endometrioidnym, a rakiem gruczo?owym szyjki macicy (primary endometrial and endocervical adenocarcinoma): ER, PR, vimentyna, CEA, p16- diagnostyka ró?nicowa mi?dzy endometrioidnym, a surowiczym rakiem gruczo?owym: ER, PR, TP53, p16- diagnostyka ró?nicowa sporadycznego raka endometrioidnego z zaburzeniami genów naprawy b??dów syntezy DNA lub przebiegaj?cego z wrodzonym zespo?em Lynch’a – bia?ka genów naprawy b??dów syntezy DNA: MLH1, MSH2, MSH6, PMS2. Molekularne czynniki predykcyjneZidentyfikowane dotychczas zaburzenia molekularne w obu typach raka endometrium nie maj? istotnego znaczenia predykcyjnego.Zmiany towarzysz?ce - Nie stwierdzono- stwierdzonoa. Rozrost endometrium (hyperplasia endometrii) Kategoryzacja rozrostów endometrium w oparciu o klasyfikacj? WHO:Rozrost prosty (hyperplasia simplex}Rozrost z?o?ony (hyperplasia complex)Rozrost prosty z atypi? (hyperplasia simplex cum atypia)Rozrost z?o?ony z atypi? (hyperplasia complex cum atypia)W rozpoznaniu poszczególnych typów rozrostu endometrium brane s? pod uwag? cechy cytologiczne nab?onka gruczo?ów (podzia? na rozrost atypowy i bez cech atypii) oraz architektonika tkanki (podzia? na rozrost prosty i z?o?ony). Cechy cytologiczne maj? znaczenie pierwszorz?dne.Porównanie cech morfologicznych rozrostu atypowego i bez cech atypiiRozrost bez atypiiRozrost atypowyCechy cytologiczneJ?dra rzekome nawarstwianie kszta?t cygara lub owalne o g?adkim obrysie regularna dystrybucja chromatyny ma?e lub niewidoczne j?derka figury podzia?u mitotycznego obecneCytoplazma Cz?sto amfofilnaCechy cytologiczneJ?dra prawdziwe nawarstwianie z utrat? biegunowo?ci p?cherzykowe, powi?kszone, okr?g?e o nieregularnym obrysie kondensacja chromatyny wyra?ne, du?e j?derka figury podzia?u mitotycznego.Cytoplazma Kwasoch?onna Gruczo?y Nieregularne, ró?nej wielko?ci, niektóre torbielkowato poszerzone Cewy rozga??zione, powyginane z uwypukleniami Rozrost prosty Przypadkowo rozrzucone w obfitym pod?cielisku Rozrost z?o?ony Blisko u?o?one z wyra?n? redukcj? ilo?ciow? pod?cieliska Bardzo nieregularne obrysy gruczo?ówGruczo?y Nieregularne, ró?nej wielko?ci, niektóre torbielkowato poszerzone Cewy rozga??zione, powyginane z uwypukleniami Rozrost prosty Przypadkowo rozrzucone w obfitym pod?cielisku Rozrost z?o?ony Blisko u?o?one z wyra?n? redukcj? ilo?ciow? pod?cieliska Bardzo nieregularne obrysy gruczo?ówCz?sto towarzysz?ce cechy Polipowaty wzrost Komórki urz?sione Poszerzone kapilary ?ylne w pod?cielisku Cechy z?uszczania endometriumCz?sto towarzysz?ce cechy Brodawkowe wpuklenia nab?onka do ?wiat?a gruczo?ów (brak mostkowania) Redukcja pod?cieliska Komórki urz?sione Metaplazja p?askonab?onkowab. EIN (Endometrial Intraepithelial Neoplasia)Z powodu niskiej zgodno?ci rozpoznań rozrostu atypowego w oparciu o klasyfikacj? WHO, zaproponowano alternatywny system z terminologi? endometrial intraepithelial neoplasia (EIN). EIN definiuje klonalny rozrost gruczo?ów endometrium o cechach endometrioidnych, nie wykazuj?cych znamion inwazji.Kryteria diagnostyczne EIN Architektonika- Obszar st?oczonych gruczo?ów w zredukowanym zr?bie - volume percentage stroma (VPS) <55%Odmienny obraz cytologiczny zmiany w porównaniu do gruczo?ów t?a Najwi?kszy wymiar zmiany conajmniej 1mm Nale?y wykluczy? zmiany imituj?ce (endometrium sekrecyjne, polip endometrialny, metaplazje nab?onka gruczo?owego, warstwa podstawna endometrium.Nale?y wykluczy? raka (labiryntowe ?wiat?a gruczo?ów, utkanie lite lub typu cribriform).Wszystkie powy?sze kryteria musz? by? spe?nione. c. Inne (polip endometrialny, metaplazje nab?onka gruczo?owego, endometritis, adenomyosis). Pi?miennictwo:Protocol for the Examination of Specimens From Patients With Carcinoma of the Endometrium Tavassoli FA, Devilee P, eds. World Health Organization Classification of Tumours: Pathology and Genetics of the Breast and Female Genital Organs. Lyon, France: IAREdge SB, Byrd DR, Carducci MA, Compton CA, eds. AJCC Cancer Staging Manual. 7th ed. New York, NY: Springer; 2009. Sobin LH, Gospodarowicz M, Wittekind CH, eds. UICC TNM Classification of Malignant Tumours. 7th ed. New York, NY: Wiley-Liss; 2009.C Press; 2003.Mutter GL. International Society of Gynecological Pathologists Symposium on Endometrial Hyperplasia. I. Histopathology of genetically defined endometrial precancers. Int J Gynecol Pathol. 2000;19(4):301-309. Silverberg SG for the Members of the Cancer Committee, College of American Pathologists. Protocol for the Examination of Specimens From Patients With Carcinomas of the Endometrium. A Basis for Checklists. Arch Pathol Lab Med 1999; 123: 28-32. ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download