Polityka ekologiczna państwa 2030



| |

|Raport z konsultacji społecznych |

| |

|Warszawa 2019 |

Konsultacje społeczne projektu Polityki ekologicznej państwa 2030 (PEP2030) trwały oficjalnie od 6 do 30 września 2018 r., natomiast uwagi społeczeństwa przyjmowane były jeszcze w październiku 2018 r. Żadna uwaga nie została odrzucona z powodu jej przekazania po 30 września 2018 r.

Konsultacje projektu PEP2030 były połączone z konsultacjami projektu prognozy oddziaływania na środowisko[1].

Z niezbędną dokumentacją sprawy można było zapoznać się w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Środowiska. Dokumentacja została również wyłożona do wglądu w siedzibie Ministerstwa Środowiska. W ramach konsultacji społecznych uwagi i wnioski można było składać za pośrednictwem formularza internetowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w formie pisemnej lub ustnie do protokołu.

W ramach konsultacji 27 września 2018 r. została także zorganizowana konferencja w siedzibie Ministerstwa Środowiska w Warszawie. Do udziału w konferencji zgłosiło się 119 osób. Konferencję podzielono na następujące części:

1. Znaczenie polityki ekologicznej dla rozwoju kraju

2. Przygotowanie Polityki ekologicznej państwa 2030 oraz jej najważniejsze cele

3. Gospodarka wodna do roku 2030

4. Pytania i komentarze uczestników

5. Ochrona powietrza i klimatu do roku 2030

6. Pytania i komentarze uczestników

7. Ochrona różnorodności biologicznej do roku 2030

8. Pytania i komentarze uczestników

9. Gospodarka odpadami do roku 2030

10. Pytania i komentarze uczestników

11. Zarządzanie zasobami geologicznymi do roku 2030

12. Pytania i komentarze uczestników

13. Poprawa skuteczności Inspekcji Ochrony Środowiska do roku 2030

14. Pytania i komentarze uczestników

15. Najważniejsze wnioski płynące z prognozy oddziaływania na środowisko

16. Pytania i komentarze uczestników

17. Podsumowanie i zamknięcie spotkania

Ministerstwo Środowiska otrzymało łącznie kilkaset uwag strony społecznej. Poniżej znajduje się tabela ze wszystkimi uwagami wraz z informacją o sposobie ich rozpatrzenia.

|Lp. |Podmiot zgłaszający uwagę|Tytuł dokumentu |Treść uwagi |Propozycja konkretnego zapisu |Uzasadnienie |Sposób rozpatrzenia uwagi |

| | |(PEP, prognoza, | | | | |

| | |załącznik, uchwała, | | | | |

| | |uzasadnienie), | | | | |

| | |strona | | | | |

|2 |Komisja Ochrony |Rozdz.2 Priorytety |Rozdział ten zawiera ogólny wykaz najważniejszych problemów ekologicznych, | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |polityki |bez nadania im rangi i uszeregowania ich znaczenia w skali ogólnokrajowej i| | | |

| | |ekologicznej państwa|regionalnej; wynika to zapewne z braku takiej analizy w Diagnozie do PEP | | |Dla problemów określonych w tym rozdziale określono rangę. |

| | | |(zał.1). | | |Zostały one zaliczone do priorytetów, więc ich ranga jest |

| | | | | | |wysoka. |

| | | | | | |Wymiar regionalny problemów został z kolei określony w |

| | | | | | |częściach dotyczących terytorializacji. |

|3 |Komisja Ochrony |Rozdział. 6 Cele PEP|Cel główny PEP – „Rozwój potencjału środowiska na rzecz obywateli i |powinno być raczej „zachowanie potencjału |Potencjał środowiska (zwłaszcza jego zasoby) jest z natury swojej |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT | |przedsiębiorców” jest nieprawidłowo sformułowany; |środowiska do rozwoju i zapewnienia bytu |ograniczony i planowanie jego rozwoju jest nieporozumieniem. Można | |

| | | | |przyszłych pokoleń”. |planować raczej rozwój jego wykorzystania, w ramach zrównoważonego |Założeniem przygotowania nowych strategii rozwoju była ich |

| | | |Cele szczegółowe są moim zdaniem dobrze dobrane i we właściwej kolejności, | |rozwoju. |spójność ze Strategią na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. Cel |

| | | |przy czym nie zawierają jednego ważnego celu – Ochrony środowiska. | | |główny został dlatego zaczerpnięty wprost z PEP. |

| | | |Wszystkie wymienione w PEP cele szczegółowe dotyczą wykorzystania | | |Ochrona środowiska jest elementem każdego z celów |

| | | |środowiska w aspekcie rozwoju gospodarczego oraz zapewnienia zdrowia i | | |szczegółowych, a zwłaszcza Celu szczegółowego I: Środowisko i |

| | | |bezpieczeństwa ludzi; brakuje celu dotyczącego ochrony środowiska, w tym | | |zdrowie. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa |

| | | |najcenniejszych zasobów i elementów przyrody, w celu zachowania potencjału | | |ekologicznego. |

| | | |i równowagi środowiska jako całości. | | | |

|4 |Komisja Ochrony |Rozdział. 7 | |Propozycja dodania: | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |Wskaźniki realizacji| |- odsetek ludności korzystające z sieci | | |

| | |celów PEP | |ciepłowniczej | |Kwestie podłączania budynków do sieci ciepłowniczych w celu |

| | | | | | |wykorzystania ciepła centralnego zostały uregulowane w |

| | | | | | |rekomendacjach RM z dnia 25 kwietnia 2017 r. pt. „Czyste |

| | | | | | |Powietrze”. Zadanie polegające na stworzeniu mechanizmów |

| | | | | | |legislacyjnych przyspieszających proces podłączania budynków |

| | | | | | |do sieci ciepłowniczej jest obecnie realizowane przez resort |

| | | | | | |energii. |

| | | | | | |Szczegółowe informacje na temat liczby gospodarstw domowych |

| | | | | | |znajdujących się w zasięgu sieci ciepłowniczych, a nie |

| | | | | | |podłączonych do tych sieci, znajdują się w posiadaniu 2478 |

| | | | | | |gmin |

| | | | | | |. |

| | | | | | |Zgodnie z danymi opublikowanymi przez GUS w raporcie „Zużycie |

| | | | | | |energii w gospodarstwach domowych w 2015r.” 41,7% gospodarstw |

| | | | | | |domowych w Polsce jest zasilanych ciepłem sieciowym. W |

| | | | | | |obszarach miejskich wielkość ta w 2015 r. osiągnęła wartość |

| | | | | | |60%, natomiast w obszarach wiejskich 3%. ME nie posiada danych|

| | | | | | |dotyczących liczby gospodarstw domowych będących w zasięgu |

| | | | | | |rejonowych sieci ciepłowniczych, które nie mają technicznej |

| | | | | | |lub ekonomicznej możliwości przyłączenia do danej sieci. |

|5 |Komisja Ochrony |Rozdział. 7 | |Propozycja dodania: | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |Wskaźniki realizacji| |- odsetek powierzchni (wg gmin) posiadających | | |

| | |celów PEP | |mpzp. | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej |

| | | | | | |znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw |

| | | | | | |Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 z|

| | | | | | |perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. Zintegrowanie |

| | | | | | |planowania społecznego, gospodarczego i przestrzennego, w tym |

| | | | | | |zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich, np. działanie|

| | | | | | |3.1 Efektywne prowadzenie polityki przestrzennej. |

|6 |Komisja Ochrony |Rozdział. 9 |Brak przewidzianej współpracy z NGO, nawet w zakresie edukacji | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |Działania i zadania | | | | |

| | |PEP | | | |Zadania dla celu Środowisko i edukacja uzupełniono o: |

| | | | | | |63.2. Prowadzenie edukacji nieformalnej w obszarach objętych |

| | | | | | |strategią, w tym we współpracy z organizacjami pozarządowymi. |

| | | | | | |63.3. Prowadzenie edukacji formalnej w obszarach objętych |

| | | | | | |strategią, w tym we współpracy z organizacjami pozarządowymi. |

|7 |Komisja Ochrony |Rozdział. 9 |W poz. 28 i 29 str. 89 oraz poz. 30,31, i 32 str. 90 – dotyczących pól | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |Działania i zadania |elektromagnetycznych w kolumnie „podmiot odpowiedzialny” uzupełnić – | | | |

| | |PEP |minister właściwy ds. elektroenergetyki (Minister Energii) oraz minister | | |W zadaniu 30 i 32 uwzględniono rolę Ministra Zdrowia jako |

| | | |właściwy ds. zdrowia. | | |organu współpracującego, natomiast nie uwzględniono roli |

| | | | | | |Ministra Energii, gdyż zadania te znajdują się poza jego |

| | | | | | |właściwością. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Zadanie 31 dotyczy Poprawy przejrzystości procedur |

| | | | | | |administracyjnych dotyczących lokalizacji i eksploatacji |

| | | | | | |instalacji emitujących pola elektromagnetyczne oraz |

| | | | | | |infradźwięki (SOR) brak podstawy do uwzględniania Ministra |

| | | | | | |Zdrowia, gdyż znajduje się poza jego właściwością. |

|8 |Komisja Ochrony |Rozdział. 10 |W zestawieniu obszarów szczególnie narażonych pominięto woj. | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Środowiska FSNT-NOT |Terytorialnizacja |kujawsko-pomorskie w zakresie eutrofizacji wód śródlądowych (zwłaszcza | | | |

| | |kierunków |jezior) oraz presji ze strony rolnictwa, gdzie zjawiska te występują | | | |

| | |interwencji PEP |(wynika to m.in. z Raportu o stanie środowiska woj. kujawsko-pomorskiego). | | | |

|9 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Słusznym jest wprowadzona do dokumentu zasady „Wielu negatywnym zjawiskom w| | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |środowisku można zapobiec lub zmniejszyć ich niepożądane oddziaływanie, | | | |

| | | |jeżeli odpowiednio wcześnie zostanie wykorzystana „zasada przezorności”. | | |Zasada przezorności została uwzględniona w PEP, aby kierować |

| | | |Kierować się nią powinny wszystkie podmioty mające wpływ na stan | | |się nią przy wdrażaniu polityki ekologicznej. |

| | | |środowiska, jak też interesariusze procedur środowiskowych.” Niestety | | | |

| | | |wydaje się, że jest ona jedynie deklaracją werbalną, gdyż w wielu zapisach | | | |

| | | |PEP 2030 (a także w innych dokumentach strategicznych) postulowane | | | |

| | | |podejście do ochrony środowisk nie jest stosowane. | | | |

|10 |Karaczun, Kassenberg / |PEP / Prognoza |Opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska projekt | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |polityki ekologicznej państwa 2030 (PEP 2030) nie jest kompletnym | | | |

| | | |dokumentem. W kilku miejscach Autorzy wskazują, że powinien on zostać | | |Uzupełniono rozdział dotyczący finansowania. |

| | | |uzupełniony przez inne podmioty (np. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi),| | | |

| | | |brak jest także niektórych jego części (np. treści rozdziału Ramy | | |Brak treści wskazanych w uwadze, nie powoduje że analizowany |

| | | |Finansowe). Dlatego też pełna ocena projektu PEP 2030 nie jest na obecnym | | |projekt tj. PEP nie może zostać uznany z strategię/politykę |

| | | |etapie możliwa. Dotyczy to także Prognozy oddziaływania PEP 2030 na | | |rozwoju. W związku z tym brak przesłanek, które powodowałyby |

| | | |środowisko – ze względu na niekompletność projektu ocenianego dokumentu, | | |że nie może zostać poddany strategicznej ocenie oddziaływania |

| | | |także prognoza nie jest kompletna. Jest to istotna wada formalna projektu | | |na środowisko. |

| | | |PEP 2030 przedstawionego do konsultacji społecznych. Dlatego przedłożenie | | | |

| | | |dokumentu do konsultacji społecznej nie może być traktowane jako formalne | | |Trzeba mieć na uwadze, że zgodnie z Art. 46. ustawy ooś |

| | | |jej wypełnienie, jego publikację traktować należy raczej jako uzyskanie | | |przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na |

| | | |wstępnej opinii zainteresowanych osób i instytucji. Dopiero pełny dokument | | |środowisko wymagają projekty (m. in. polityk, strategii), a |

| | | |i wykonana dla niego prognoza oddziaływania na środowisko mogą stanowić | | |nie gotowe, kompletne dokumenty. PEP będzie można uznać za |

| | | |formalne wypełnienie partycypacji społecznej. W szczególności b. ważnym | | |kompletny dopiero po zakończeniu prac nad nim, w tym |

| | | |jest określnie strony finansowej projektu PEP. Na ile oszacowany został | | |odniesieniu się do uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji |

| | | |koszt poszczególnych kierunków interwencji, działań i projektów | | |społecznych. |

| | | |strategicznych? Gdzie będzie źródło finasowania? Na ile będą zaangażowane | | | |

| | | |środki UE? Na te i podobne pytania projekt ocenianego dokumentu obecnie nie| | |Ponadto PEP wraz z prognoza poddawany jest ocenie odpowiednich|

| | | |odpowiada. | | |organów, wynikającej z ustawy ooś. Ich rolą jest także |

| | | | | | |stwierdzenie kompletności lub braku kompletności zarówno PEP |

| | | | | | |jak i prognozy. |

|12 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W dokumencie nie został opisany sposób przygotowania projektu dokumentu. Z | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |informacji zamieszczonych w nim można się domyślać, że jego opracowanie – | | | |

| | | |co należy przyjąć z uznaniem - poprzedzała ankieta skierowana do Urzędów | | |Dokument został przygotowany zgodnie z wymogami ustawowymi, |

| | | |Marszałkowskich. Brak jest jednak informacji, czy na etapie przygotowywania| | |dotyczącymi udziału społeczeństwa. |

| | | |projektu prowadzone były konsultacje z zainteresowanymi interesariuszami | | | |

| | | |(bussines, samorządy, organizacje pozarządowe itp.). Jest to o tyle | | | |

| | | |istotne, że środowisko przyrodnicze jest dobrem ogólnonarodowym. Dlatego | | | |

| | | |też obywatele powinni mieć możliwość wpływu na kierunki działań ochrony | | | |

| | | |środowiska. Partycypacyjny proces przygotowania dokumentów strategicznych | | | |

| | | |jest czymś innym, wprowadzającym dodatkowe wartości do życia społecznego i | | | |

| | | |politycznego, niż poddanie ocenie wersji finalnej dokumentu. Co więcej | | | |

| | | |dokumenty przygotowane w sposób partycypacyjny mają większą szansę na | | | |

| | | |praktyczną ich realizację. | | | |

|13 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Tak szerokie opracowanie – które ma być dokumentem operacyjnym – utrudnia |PEP / | |Uwaga uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |jego wykorzystywanie w praktyce podejmowania decyzji politycznych i |Załącznik 1 / | | |

| | | |strategicznych. Brak jest zwięzłej syntezy dokumentu oraz streszczenia dla |Załącznik 2 / | |Poprawiono rozdział Wstęp. |

| | | |laików. |Załącznik 3 / | | |

| | | | |Załącznik 4 / | |Dodatkowo, jako syntezę dokumentu należy traktować rozdział |

| | | | |Prognoza OOŚ | |Priorytety Polityki ekologicznej państwa 2030 (PEP). |

| | | | | | |Uzupełnieniem priorytetów są rozdziały Cele PEP oraz Działania|

| | | | |Redakcyjna: | |i zadania PEP. |

| | | | |max 2500 znaków | | |

|14 |Karaczun, Kassenberg / |Diagnoza |Diagnoza zawarta jest w załączniku 2, a jej synteza przedstawiona w | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |rozdziale 3 projektu PEP 2030. Opis przedstawiony w załączniku 2 obejmuje w| | | |

| | | |zasadzie wszystkie najważniejsze zagadnienia ochrony środowiska w Polsce. | | |Wprowadzono korekty do „Diagnozy”. |

| | | |Słabością tego opracowania jest jego statyczny charakter - opracowanie to | | | |

| | | |ma charakter dokumentów opracowywanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska | | | |

| | | |opisujących bieżący stan środowiska w Polsce. Jednocześnie jest mało | | | |

| | | |skonkretyzowany – brak jest m.in. oceny przyczyn obecnego stanu, nie | | | |

| | | |odpowiedziano na pytanie jaka byłą skuteczność dotychczasowych działań i | | | |

| | | |syntezy - co z tego wynika dla dokumentu PEP. Choć w kilku przypadkach | | | |

| | | |Autorzy próbują wskazywać trendy zachodzące w środowisku oraz w presji na | | | |

| | | |jego stan (np. wskazując na wzrost ilości samochodów zrejestrowanych w | | | |

| | | |naszym kraju) nie podjęli próby hierarchizacji ważności tych trendów – | | | |

| | | |zwłaszcza tych odnoszących się do zmiany presji na jakość środowiska, a w | | | |

| | | |konsekwencji na zdrowie. Brak jest próby syntezy diagnozy i | | | |

| | | |zidentyfikowanych trendów, która pozwoliłaby na ich kategoryzację – wybór | | | |

| | | |trendów pozytywnych (z punktu widzenia jakości środowiska i celów PEP), | | | |

| | | |które powinny być wzmacniane poprzez instrumenty interwencji polityki | | | |

| | | |ekologicznej oraz tych, które są negatywne i które należy zatrzymać i | | | |

| | | |odwrócić. | | | |

|15 |Karaczun, Kassenberg / |Rozdział 4 PEP |Niestety w swojej pracy Autorzy projektu PEP 2030 ograniczyli się jedynie | |Brak analizy obecnego systemu, brak wskazania jego wad i niedoskonałości |Uwaga uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |do analizy, czy zostały osiągnięte założone wskaźniki ilościowe BEiŚ, a na | |powoduje nie tylko obawy co do skuteczności nowo tworzonego systemu, ale| |

| | | |15 zrealizowano (albo ma być zrealizowane) tylko 5 . Nawet tam, gdzie cele | |także budzi wątpliwość co do celowości dokonywania zmian w istniejącym |Zaktualizowano podsumowanie BEiŚ. |

| | | |te nie zostały zrealizowane brak jest analizy przyczyn, dlaczego nie udało | |obecnie systemie. | |

| | | |się ich osiągnąć. Dlaczego tak się stało, czy zostały one źle zapisane, czy| | | |

| | | |nie nadano im właściwego priorytetu, czy nie zapewniono wystarczających | | | |

| | | |środków finansowych do ich realizacji czy system instytucji ochrony | | | |

| | | |środowiska w Polsce okazał niewydolny w tych kwestiach. Nie wskazuje się | | | |

| | | |także dodatkowych działań (ani oceny czy działania takie są niezbędne) | | | |

| | | |jakie będą podjęte (lub też powinny być podjęte), aby cele te osiągnąć. | | | |

| | | |Brak jest także oceny instrumentów dotychczasowej polityki ekologicznej, | | | |

| | | |oceny ich skuteczności i efektywności. Autorzy PEP 2030 nie dokonali także | | | |

| | | |oceny skuteczności istniejącego systemu zarządzania ochroną środowiska. To | | | |

| | | |istotna wada projektu PEP 2030 bowiem jednym z jego priorytetów jest | | | |

| | | |stworzenie nowego, efektywnego systemu zarządzania ochroną środowiska w | | | |

| | | |Polsce. | | | |

|16 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że cele PEP 2030 opisane są w 3 | |stosunek liczby jednolitych części wód powierzchniowych o dobrym stanie |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |rozdziałach: Priorytety PEP 2030, Cele PEP oraz wskaźniki realizacji celów | |do ogólnej liczby jednolitych części wód | |

| | | |PEP (cele znajdziemy także w rozdziale 8 – kierunki interwencji PEP), przy | |a) rzeki i zbiorniki zaporowe; |Wskaźniki dotyczące stosunku liczby jednolitych części wód w |

| | | |czym tylko te ostatnie opisane zostały ilościowo (przy czym nie wszystkich | |b) jeziora |stanie dobrym do ogólnej liczby jednolitych części wód |

| | | |– wartość docelowa części z nich (np. zmiana stosunku liczby jednolitych | | |wyprowadzone zostały z zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. |

| | | |części wód powierzchniowych o dobrym stanie do ogólnej liczby jednolitych | |stosunek liczby jednolitych części wód podziemnych o dobrym stanie |Obecnie RDW podlega procesowi fitness check mającemu na celu |

| | | |części wód) opisana jest jedynie jako „poprawa stanu”, przy innych | |chemicznym do ogólnej liczby jednolitych części wód badanych w ramach |sprawdzenie, w jaki sposób zapisy dyrektywy służą osiągnięciu |

| | | |wskaźnikach brak wartości docelowej w roku 2030 (np. poziom recyklingu i | |monitoringu diagnostycznego |jej celów. RDW zakłada osiągnięcie przez wszystkie jcwp stanu |

| | | |przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw | | |dobrego do 2015 r., lecz jak pokazują np. wyniki raportu |

| | | |sztucznych i szkła z odpadów komunalnych), czy też nie podano wartości | |pojemność obiektów małej retencji wodnej |Europejskiej Agencji Środowiska opublikowanego w 2018 r. |

| | | |docelowych zarówno dla roku 2030 jak i dla 2020 (np. stopień redukcji | | |European Waters – Assessment of status and pressures 2018 |

| | | |rocznego odpływu wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub | | |pozostało wiele do zrobienia w kwestii 100-procentowego |

| | | |zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów | | |osiągnięcia celów RDW wyznaczonych w jej treści z 2000 r. Na |

| | | |atmosferycznych w granicach administracyjnych miast). Brak celów | | |tym etapie nie są znane, możliwe do weryfikacji, cele RDW po |

| | | |ilościowych należy uznać za istotną słabość PEP 2030. | | |jej planowanej nowelizacji/ aktualizacji, stąd zakładane do |

| | | | | | |osiągnięcia wartości dla 2020 i 2030 roku nie mogą być |

| | | | | | |wskazane w wartościach nominalnych. Każde zwiększenie odsetku |

| | | | | | |liczby jcw o dobrym stanie do roku 2020 i 2030 jest pożądane w|

| | | | | | |kontekście celów RDW. |

|17 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |J.w. | |udział obszarów zdegradowanych w ogólnej powierzchni kraju |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | | | | | |

| | | | | |poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu |Określenie docelowego w 2030 r. udziału obszarów |

| | | | | |papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych |zdegradowanych w ogólnej powierzchni kraju nie jest w obecnej |

| | | | | | |chwili możliwe. |

|18 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |J.w. | |stopień redukcji rocznego odpływu wód opadowych lub roztopowych ujętych w|Uwaga częściowo uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | | | |otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do | |

| | | | | |odprowadzania opadów atmosferycznych w granicach administracyjnych miast |Proponujemy odstąpienie od określenia wskaźnika w tym |

| | | | | | |zakresie. Opłaty za usługi wodne wprowadzone w ustawie – Prawo|

| | | | | | |wodne mają na celu również zmniejszenie odpływu wód opadowych |

| | | | | | |i roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy |

| | | | | | |kanalizacji deszczowej w miastach, tak jak programy |

| | | | | | |wspierające rozwój retencji w miastach. Wydaje się, że nie |

| | | | | | |jest zasadnym wprowadzanie sztywnego wskaźnika stopnia |

| | | | | | |redukcji rocznego odpływu wód opadowych lub roztopowych |

| | | | | | |ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej|

| | | | | | |służące do odprowadzania opadów atmosferycznych w granicach |

| | | | | | |administracyjnych miast, gdyż pozyskanie danych i ich |

| | | | | | |porównanie w tym zakresie może być obarczone błędem ze względu|

| | | | | | |na zmienność rocznej sumy opadów w poszczególnych latach. |

|19 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Celem głównym PEP 2030 (str. 55) jest Rozwój potencjału środowiska na rzecz| | |W zakresie wskaźnika dotyczącego zarządzania zasobami |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |obywateli i przedsiębiorców (SOR). Zgodnie z zapisami dokumentu jego | | |dziedzictwa przyrodniczego – uwaga nieuwzględniona. O ile |

| | | |realizacja będzie wspierana przez 3 cele szczegółowe i dwa cele | | |uzupełnienie listy wskaźników o wskaźnik nawiązujący do stanu |

| | | |horyzontalne. Ich wdrażaniu będzie służyć realizacja priorytetów PEP | | |siedlisk przyrodniczych, monitorowanych przez GIOŚ, mogłoby |

| | | |opisanych w rozdziale 2 (priorytety) i działania opisane w rozdziałach: 8 | | |zostać rozważone, o tyle proponowany, mocno wyśrubowany cel, |

| | | |(kierunki interwencji) i 9 (działania i zadania). Niestety wszystkie cele i| | |jest niemożliwy do osiągnięcia. Na stan siedlisk |

| | | |priorytety opisane są w sposób bardzo ogólny, bez próby ich hierarchizacji | | |przyrodniczych wpływ ma wiele zmiennych, w tym o naturalnym i |

| | | |i wskazania docelowych wartości poprawy jakości środowiska, które powinno | | |niemożliwym do zmiany charakterze, dlatego też założenie, iż w|

| | | |zostać osiągnięte. W tym kontekście podanie wartości docelowej wskaźników | | |odniesieniu do żadnego z siedlisk i stanowisk nie nastąpi |

| | | |realizacji celów PEP jest niewystarczające, bowiem zaproponowane wskaźniki | | |pogorszenie stanu, jest nierealne.  |

| | | |nie obejmują całokształtu problematyki PEP i nie odnoszą się do wszystkich | | | |

| | | |wskazanych w dokumencie priorytetów (np. wskaźniki celu Środowisko i | | |W zakresie wskaźnika dotyczącego rozwoju GOZ – uwaga |

| | | |gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska dotyczą | | |nieuwzględniona. |

| | | |wyłącznie gospodarki leśnej (2 wskaźniki) i po 1 wskaźniku dotyczącym | | |Cele i wskaźniki z zakresu gospodarki odpadami należy uznać za|

| | | |obszarów Natura 2000, poziomu recyklingu wybranych surowców wtórnych oraz | | |wystarczające. |

| | | |liczby zweryfikowanych krajowych technologii pro-środowiskowych (str. 57). | | |W związku z przyjęciem tzw. pakietu odpadowego wspierającego |

| | | |Wskaźniki te nie są w pełni powiązane z priorytetami PEP, ani z kierunkami | | |przejście gospodarki na gospodarkę o obiegu zamkniętym zostały|

| | | |interwencji, w ramach których są m.in. są zapisane takie kierunki jak | | |wyznaczone nowe cele do osiągnięcia, tj. poziomy przygotowania|

| | | |zarządzanie zasobami dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w tym ochrona| | |do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. |

| | | |różnorodności biologicznej i krajobrazowej, rozwój gospodarki o obiegu | | | |

| | | |zamkniętym, czy też zarządzanie zasobami geologicznymi i upowszechnianie | | |Ponadto, dodatkowe cele i kierunki rozwoju gospodarki odpadami|

| | | |technik BAT. Słabością priorytetów i celów jest także brak hierarchii ich | | |na poziomie kraju określone zostały w Kpgo 2022 (np. |

| | | |ważności i pilności. Wobec dużej ilości wyzwań ekologicznych przed którymi| | |ograniczenie do 2020 r. udziału masy termicznie |

| | | |nadal stoi Polska oczywiste jest, że nie da się równocześnie zapewnić | | |przekształcanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących|

| | | |osiągnięcia wszystkich celów i priorytetów PEP. Powinny być one w związku z| | |z przetworzenia odpadów komunalnych w stosunku do wytworzonych|

| | | |tym podzielone na te, które uznaje się za najbardziej pilne (np. ze względu| | |odpadów komunalnych do 30%, lub redukcja składowania odpadów |

| | | |na wpływ na zdrowie Polaków lub też możliwość doprowadzenia do | | |komunalnych do maksymalnie 10% do 2030 r). Głównym celem |

| | | |nieodwracalnych zmian w systemie przyrodniczym Kraju), a których realizacja| | |dokumentu jest określenie polityki gospodarki odpadami zgodnej|

| | | |jest mniej pilna. | | |z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, wpisującej się |

| | | | | | |w działania gospodarki o obiegu zamkniętym. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Należy podkreślić, że GOZ to nie tylko odpady. Dokumentem |

| | | | | | |krajowym wspierającym przejście na gospodarkę o obiegu |

| | | | | | |zamkniętym będzie „Strategia produktywności” oraz „Mapa |

| | | | | | |drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu |

| | | | | | |zamkniętym” przygotowywanych przez MPiT. Dokumenty zawierać |

| | | | | | |mają propozycję działań na poziomie krajowym, w tym również |

| | | | | | |odnosić się do wdrażania i monitorowania GOZ. |

| | | | | | | |

| | | | | | |W zakresie wskaźnika dotyczącego zarządzania zasobami |

| | | | | | |geologicznymi – DSA – uwaga nieuwzględniona. Odniesienia do |

| | | | | | |Polityki Surowcowej Państwa uwzględniono w kierunkach |

| | | | | | |interwencji PEP: Zarządzanie zasobami geologicznymi poprzez |

| | | | | | |opracowanie i wdrożenie polityki surowcowej państwa. PEP |

| | | | | | |wielokrotnie nawiązuje do PSP, brak konieczności zamieszczania|

| | | | | | |w projekcie PEP wskaźników będących przedmiotem PSP. Polityka |

| | | | | | |ekologiczna jest dokumentem harmonijnym z Polityką Surowcową |

| | | | | | |Państwa. Zarządzanie zasobami geologicznymi zostało przypisane|

| | | | | | |do zadań Polskiej Agencji Geologicznej (obecnie Państwowa |

| | | | | | |Służba Geologiczna), nie ma potrzeby powtarzać tego w PEP. |

|20 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Bardzo interesująca, i zasługująca na pozytywną ocenę, jest próba | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |regionalizacji celów i priorytetów PEP zaprezentowana w rozdziale 5. | | | |

| | | |Powinna ona pozwolić na dostosowywanie działań podejmowanych w | | | |

| | | |poszczególnych regionach Polski do najważniejszych, występujących w nich | | | |

| | | |problemów. Tym niemniej należy pamiętać, że PEP 2030 jest dokumentem | | | |

| | | |strategicznym odnoszącym się do poziomu całego państwa, a nie | | | |

| | | |poszczególnych województw, i którego instrumenty będą miały raczej | | | |

| | | |charakter horyzontalny (tj. obowiązujący na terenie całego Państwa) a nie | | | |

| | | |wybiórczy. | | | |

|21 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |System realizacji PEP 2030 opisano w rozdziale 12. Opis ten jest jednak | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |zbyt ogólny i nie pozwala na ocenę, czy będzie możliwe osiągnięcie | | | |

| | | |założonych w dokumencie celów. Brak jest m.in. wskazania nowych | | |Przeformułowano rozdział dot. systemu realizacji PEP, w |

| | | |instrumentów, które Rząd będzie chciał wprowadzić, aby osiągać cele PEP | | |Diagnozie uzupełniono również rozdział dotyczący zarządzania |

| | | |2030, form współpracy jakie administracja rządowa będzie stosowała w | | |ochroną środowiska. W PEP przewidziano także zadanie |

| | | |kontaktach z głównymi interesariuszami polityki ekologicznej, analizy | | |zmierzające do określenia form współpracy z interesariuszami |

| | | |struktury zarządzania ochroną środowiska, która zostanie utworzona, aby | | |polityki ekologicznej. |

| | | |zapewnić sprawne wdrażanie celów PEP. | | | |

|22 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Brak jest w projekcie PEP 2030 rozdziału Ramy finansowe (rozdz. 13) oraz | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |nie ma podrozdziału powiązanie PEP 2030 z innymi horyzontalnymi, | | | |

| | | |zintegrowanymi strategiami rozwoju (w rozdz. 12). Uniemożliwia to ocenę | | |Uzupełniono rozdział Ramy finansowe. |

| | | |miejsca polityki ekologicznej w strategii zarządzania Państwem oraz | | | |

| | | |hierarchii celów tej polityki wobec celów polityki gospodarczej i | | |Prace nad ramami finansowymi strategii trwają w MIiR, a prace |

| | | |politycznej. Ponieważ Autorzy PEP 2030 podkreślają, że stawia ona w centrum| | |nad innymi strategiami w poszczególnych resortach. |

| | | |interesy człowieka, a jej cele są podporządkowane celom gospodarczym SOR | | | |

| | | |można domniemywać, że PEP 2030 będzie miało rolę służebną wobec strategii | | |Punktem wyjścia do przygotowania PEP była Strategia na rzecz |

| | | |gospodarczych. Oznacza to, że jakość środowiska przyrodniczego w Polsce | | |odpowiedzialnego rozwoju (SOR). Nie oznacza to jednak, że |

| | | |podlegać będzie dalszej degradacji. | | |politykę ekologiczną podporządkowano rozwojowi |

| | | | | | |społeczno-gospodarczemu. Celem SOR jest Tworzenie warunków dla|

| | | | | | |wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście|

| | | | | | |spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i|

| | | | | | |terytorialnym. Podstawową zasadą PEP jest zasada |

| | | | | | |zrównoważonego rozwoju. Postępowanie w sprawie strategicznej |

| | | | | | |oceny oddziaływania na środowisko nie wykazało, aby realizacja|

| | | | | | |PEP miałaby doprowadzić do degradacji stanu środowiska. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Założeniem przygotowania dziewięciu nowych strategii rozwoju |

| | | | | | |jest ich komplementarność. PEP nie będzie pełniła roli |

| | | | | | |służebnej względem innych strategii rozwoju. |

|23 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Szczególnie istotną wadą dokumentu jest kompletna negacja potrzeby | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |znaczącej redukcji gazów cieplarnianych z energetyki i przemysłów | | | |

| | | |(hutniczy, cementowy czy chemiczny). Wskazuje to na zamierzony unik w | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |stosunku do najpoważniejszego na świecie zagrożenia cywilizacyjnego jakim | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |jest zmiana klimatu, które stanowi przedmiot umów międzynarodowych jak | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |Porozumienie z Paryża oraz polityki klimatycznej UE. Świadczy o tym | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |następujący zapis „Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu | | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | |koncentracji GC w powietrzu poprzez m.in.: wykorzystanie potencjału lasów, | | |Ministerstwo Energii. Redukcja emisji gazów cieplarnianych w |

| | | |rozwój budownictwa drewnianego w roli magazynu CO2, wykorzystanie biomasy | | |sektorze energii będzie wynikała ze zmiany miksu |

| | | |leśnej i rolnej dla produkcji energii z OZE w dedykowanych instalacjach, | | |energetycznego. |

| | | |uwzględnienie potencjału hydroenergetycznego oraz polskich zasobów | | | |

| | | |geotermalnych, zachowanie i odbudowę terenów podmokłych, sekwestrację węgla| | |W PEP wyodrębniono kierunek interwencji Przeciwdziałanie |

| | | |w glebie”. Nie ma tu ani słowa o redukcji emisji gazów cieplarnianych z ich| | |zmianom klimatu. |

| | | |podstawowych źródeł jakim jest energetyka, przemysł i transport. Sytuacja w| | | |

| | | |zakresie handlu uprawnieniami do emisji dynamicznie się zmienia cena | | | |

| | | |uprawnienia obecnie przekracza 20 euro i może rosnąc dalej. Ma to kluczowe | | | |

| | | |znaczenie dla produkcji energii elektrycznej i ciepła jak i funkcjonowania | | | |

| | | |przemysłów energochłonnych i emitujących gazy cieplarnianie. Nie ma | | | |

| | | |odniesienia do tego instrumentu ochrony klimatu jak i konsekwencji dla | | | |

| | | |Polski zarówno co do działań ograniczających emisje jak i gromadzenia | | | |

| | | |środków w wyniku aukcji uprawnień, które mogłyby zasilić fundusze | | | |

| | | |ekologiczne. Zaproponowany wskaźnik dynamiki emisji gazów cieplarnianych w | | | |

| | | |stosunku do roku 1990 o 23% na rok 2030 kiedy wskaźnik ogólnoeuropejski | | | |

| | | |wynosi 40% a aby wypełnić zobowiązania z Paryża powinien on wynosić co | | | |

| | | |najmniej 55%. Nie posługuje się w dokumencie oceną zmian w emisji gazów | | | |

| | | |cieplarnianych, co najlepiej obrazuje skalę podjętych zobowiązań. Można na | | | |

| | | |podstawie wskaźnika dynamik zmian oszacować spadek emisji o 9% w okresie | | | |

| | | |2016-2030 czyli z prawie 400 mln ton do jedynie 364 mln ton CO2 ekw., a | | | |

| | | |przyjmując cel UE powinna ona wynosić 285 mln tonCO2, a najlepiej aby | | | |

| | | |wypełnić zobowiązania z Paryża 215 mln tonCO2. Jest to o tyle dziwne, że | | | |

| | | |Autorzy projektu PEP 2030 wielokrotnie wskazują w dokumencie, że zmiana | | | |

| | | |klimatu jest istotnym problemem i konieczne jest podejmowanie działań na | | | |

| | | |rzecz jej powstrzymania. | | | |

|24 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Zdaniem autorów niniejszej oceny bardzo istotnym kierunkiem działań PEP | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |2030 powinno być wspieranie transformacji energetycznej zgodnie z trendem,| | | |

| | | |który dominuje na świecie. Świadczą o tym m.in. poniższe fakty i prognozy: | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |a. Fotowoltaika i wiatr są tańsze niż nowe duże elektrownie na węgiel i | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |gaz. | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |b. Do 2050 r. technologia wiatrowa i słoneczna zapewnia prawie 50% energii | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |elektrycznej na świecie. | | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | |c. Do 2050 r. energia odnawialna dostarczać będzie 87% energii elektrycznej| | |Ministerstwo Energii. |

| | | |w Europie (dominująca energetyki wiatrowej i słonecznej), 55% w USA, 62% w | | | |

| | | |Chinach i 75% w Indiach. | | | |

| | | |d. W Europie tanie odnawialne źródła energii, elastyczny popyt i baterie | | | |

| | | |zintegrowane będą zmienić system energetyczny z paliw kopalnych i jądrowych| | | |

| | | |na oparty o energetykę odnawialną, prowadząc do bezemisyjne energetyki. | | | |

| | | |e. Tylko 29% światowej produkcji energii elektrycznej będzie pochodzić ze | | | |

| | | |spalania paliw kopalnych, z 63% obecnie. | | | |

| | | |f. Do 2050 roku koszt przeciętnej elektrowni fotowoltaicznej spadną o 71%. | | | |

| | | |g. Energia wiatrowa również staje się coraz tańsza i spodziewany się spadku| | | |

| | | |o 58% do 2050 roku. | | | |

| | | |h. Przewidywany spadek w okresie 2017 – 2020 kosztów magazynów energii to | | | |

| | | |66%. | | | |

| | | |Negowanie tego kierunku skazuje Polskę na trwanie w przestarzałe węglowej | | | |

| | | |strukturze. | | | |

| | | |Górnictwo węgla, wraz z energetyką na nim opartą, stanowią znaczny ciężar | | | |

| | | |dla budżetu państwa (ze względu na dotacje), a ponadto wysoce negatywnie | | | |

| | | |wpływają na społeczeństwo (zdrowie) oraz środowisko (koszty zewnętrzne). W | | | |

| | | |latach 1990–2016 jawne oraz ukryte subsydia osiągnęły wartość ok. 230 mld | | | |

| | | |zł. Ważnym elementem są także koszty zewnętrzne. Szacuje się, że w | | | |

| | | |przypadku elektroenergetyki opartej na węglu w tym samym okresie wynosiły | | | |

| | | |one 0,8–2,6 bln zł (to m.in. koszty degradacji zasobów przyrodniczych – | | | |

| | | |czego niestety, w projekcie PEP 2030 nie dostrzeżono). Łącznie dotacje oraz| | | |

| | | |koszty zewnętrzne obciążały przez te 27 lat każdego mieszkańca naszego | | | |

| | | |kraju kwotą ponad 1900 zł rocznie. Dokument PEP kompletnie ignoruje te | | | |

| | | |fakty jak i trendy światowe. W ogóle kwestia dotacji anty środowiskowych i | | | |

| | | |kosztów zewnętrznych nie występuje w całym opracowaniu. | | | |

|25 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Zapis „Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł | | | |

| | | |stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i| | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |małe elektrownie wodne. Należy też mieć na uwadze rozwój technologii | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |magazynowania energii elektrycznej, jak też hybrydowe instalacje OZE. | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |Polska posiada ponadto duży potencjał w ograniczaniu koncentracji CO2 w | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |atmosferze poprzez m.in. intensyfikację działań zmierzających do | | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | |magazynowania węgla w produktach z drewna i rozwój energooszczędnego | | |Ministerstwo Energii. |

| | | |budownictwa drewnianego.” wyraźnie pokazuje to oderwanie od tego co w | | | |

| | | |zakresie ochrony klimatu i transformacji dzieje się na świecie. Koncepcja | | |Projekty strategiczne „Leśne gospodarstwa węglowe” i |

| | | |leśnych kompleksów węglowych jak i magazynowanie węgla w produktach z | | |„Budownictwo drewniane” zostały przedstawione jako projekty |

| | | |drewna czy w glebie ma charakter uzupełniający i nie trwały, a przewidywana| | |uzupełniające. |

| | | |skala pochłaniania (ok. 32 mln ton dwutlenku węgla rocznie), zdecydowanie | | | |

| | | |zawyżona (dla zmagazynowania 1 mln CO2 w warunkach Polskich niezbędne jest | | | |

| | | |około 210 – 270 tys. ha lasów). Wątpliwa jest też trwałość zmagazynowanego | | | |

| | | |w ten sposób węgla. Przykładowe w wyniku huraganu w sierpniu 2017 roku wg | | | |

| | | |Lasów Państwowych straty w drewnie wyniosły 8,2 mln m3, co stanowi ponad | | | |

| | | |20% pozyskanego rocznie drewna. Można wstępnie szacować, że jest to strata | | | |

| | | |ok. 1 mln ton CO2¬ w jego sekwestracji nie licząc gnicia i spalania. | | | |

|26 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Zagadnienie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych ze sektorów nie | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |objętych ETS został szerzej i poważniej potraktowane niż emisji z sektorów | | | |

| | | |objętych ETS. Ważnym jest dokonanie oceny potencjału redukcyjnego tych | | |Opisywane zagadnienie jest elementem działania Opracowanie |

| | | |sektorów. Wydaje się, że to jest już za późno gdyż działania trzeba | | |polityki redukcji emisji gazów cieplarnianych z sektorów |

| | | |podejmować szeroko już teraz. Dotyczy to m.in.: transportu, gospodarki | | |nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (non-ETS).|

| | | |odpadami, budynków i budownictwa, rolnictwa oraz leśnictwa. | | | |

|27 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |W dokumencie w zasadzie nie dostrzega się powstawania zagrożeń wynikających| |Jednym z kluczowych narzędzi ochrony środowiska jest planowanie |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |ze słabości planowania przestrzennego Nie ma też propozycji znaczącego | |przestrzenne. Odnosi się ono zarówno do terenów wiejskich jak i | |

| | | |wzmocnienia tego instrumentu. Oznacza, że nadal będzie pogłębiał się chaos | |zurbanizowanych. Występująca wyjątkowa słabość planowania przestrzennego|PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |przestrzenny, powodujący pogorszenia stanu środowiska oraz jakości życia | |powoduje powstawanie wielu zagrożeń środowiskowych jak choćby rozlewanie |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |ludzi | |się miast, wzmacnianie tworzenia się w dużych miastach wyspy ciepła, brak|jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | |należytej ochrony przyrody w tym różnorodności biologicznej i usług |Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej |

| | | | | |ekologicznych. |znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw |

| | | | | | |Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 |

| | | | | | |z perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. |

| | | | | | |Zintegrowanie planowania społecznego, gospodarczego i |

| | | | | | |przestrzennego, w tym zagospodarowanie przestrzenne obszarów |

| | | | | | |morskich, np. działanie 3.1 Efektywne prowadzenie polityki |

| | | | | | |przestrzennej. |

|28 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Kluczową rolę obecnie a jeszcze bardziej w przyszłości odgrywają i będą | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |odgrywać miasta, co jest podkreślane w wielu dokumentach międzynarodowych | | | |

| | | |jak choćby Agenda 2030. Brak całościowego spojrzenia i określenia jaką rola| | |Wzmocniono zapisy dotyczące miast w rozdz. „Streszczenie |

| | | |w realizacji PEP mogłyby pełnić miasta. Problematyce miejskie powinien być | | |diagnozy” PEP. |

| | | |poświęcony oddzielny rozdział. | | | |

| | | | | | |Zagadnienia miejskie w kontekście polityki środowiskowej |

| | | | | | |zostały ujęte w PEP. Nie ma jednak potrzeby opracowania |

| | | | | | |odrębnego rozdziału. Dokument poświęcony w całości |

| | | | | | |problematyce miejskiej to „Krajowa Polityka Miejska 2023”. Nie|

| | | | | | |jest zasadne powielanie treści, zawartości, diagnoz i działań |

| | | | | | |w poszczególnych dokumentach strategicznych i programowych. |

|29 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Dokument nie odnosi się do wszystkich istotnych porozumień | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |międzynarodowych, którego stroną jest Polska w tym takiej jak wymienione na| | | |

| | | |stronie Ministerstwa Środowiska Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy | | |Uzupełniono Diagnozę. |

| | | |ozonowej czy Konwencja z Minamaty w sprawie rtęci. | | | |

|30 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |Ważnym jest odniesienie się w wielu miejscach dokumentu do gospodarki o | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |obiegu zamkniętym (GoZ). Zapis „Ogromne możliwości, szczególnie w | | | |

| | | |kontekście rozwoju obszarów niezurbanizowanych, stwarza odejście od | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |linearnego modelu gospodarki na rzecz wdrożenia gospodarki o obiegu | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |zamkniętym. Powyższe oznacza samowystarczalność terenów niezurbanizowanych,| | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |szczególnie pod kątem energetycznym poprzez wykorzystanie odnawialnych | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące GOZ znajdą się w, |

| | | |źródeł energii, a także dbałość o to, aby materiały oraz surowce | | |przygotowywanej przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i |

| | | |funkcjonowały w gospodarce jak najdłużej” jest w pełni uzasadniony ale nie | | |Technologii, Strategii produktywności. |

| | | |przekłada się to na konkretne zapisy interwencji gdyż GoZ w nich jest | | | |

| | | |praktycznie zawężony do gospodarki odpadami, co oczywiści jest bardzo | | | |

| | | |ważne, ale zdecydowanie niewystarczające ! Natomiast inne zagadnienia | | | |

| | | |związane z GoZ nie zostały dostrzeżone jako także istotne. Dotyczy to: | | | |

| | | |trwałości i przedłużenia życia produktów, ich współdzielenia, drugiego | | | |

| | | |życia produktów itp. | | | |

|31 |Karaczun, Kassenberg / |PEP |W części odnoszącej się do polityki surowcowej nie widzi się, że poważnym | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Koalicja Ratujmy Rzeki | |źródłem surowców są aglomeracje miejskie w tym w szczególności górnośląska | | | |

| | | |gdzie na hałdach zdeponowanych jest 0,5 mld ton odpadów przemysłowych. | | |O pozyskiwaniu surowców z odpadów oraz ponownym ich |

| | | | | | |wykorzystaniu i wprowadzeniu do powtórnego obiegu zgodnie z |

| | | | | | |zasadami GOZ nawiązuje Polityka surowcowa państwa (PSP), filar|

| | | | | | |3. Pozyskiwanie surowców z odpadów, substytucja surowcowa oraz|

| | | | | | |rekultywacja. Zagadnienia te będą realizowane poprzez programy|

| | | | | | |wykonawcze do PSP |

|32 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Wątpliwości budzi opisywanie w tekście PEP, w rozdziale 8 (kierunki | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |interwencji) wybranych projektów już zrealizowanych, realizowanych i/lub | | | |

| | | |planowanych do zrealizowania w poszczególnych regionach Kraju. Choć takie | | |Zrezygnowano z części projektów. W konsultacjach pojawiły się |

| | | |opisy dobrych przykładów mają znaczący walor edukacyjny to obniżają rangę | | |głosy, że opisy projektów należy zachować, np. uwaga Koalicji |

| | | |dokumentu i utrudniają jego odbiór. | | |Ratujmy Rzeki. |

|33 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Brak jest w PEP 2030 propozycji w jaki sposób emisja z transportu będzie | |Ważnym są zapisy mówiące o zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń do |Uwaga uwzględniona. |

| | | |obniżana. | |powietrza. Dotyczą one jednak w praktyce jedynie zakładów przemysłowych, | |

| | | | | |elektrowni czy elektrociepłowni. Natomiast nie można tego powiedzieć o |Opisywane zagadnienie jest elementem działania Opracowanie |

| | | | | |źródłach smogu – piece indywidualne oraz o emisji z transportu. I tak w |polityki redukcji emisji gazów cieplarnianych z sektorów |

| | | | | |okresie 2005 – 2016 emisja gazów cieplarnianych z tego sektora urosła o |nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji (non-ETS) |

| | | | | |30% kiedy nasz cel dla emisji z poza ETS do roku 2030 wynosi minus 7%. |oraz projektu strategicznego Czyste powietrze. |

|34 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Istotnym zapisem w PEP 2030 jest dostrzeżenie potrzeby odbudowy funkcji | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |ekosystemów będących źródłem usług dla człowieka. Niestety, te pozytywne | | | |

| | | |zamiary nie są odzwierciedlone w działaniach - zbyt słabo prezentowane są | | |Zaproponowane zapisy w PEP w pełni odzwierciedlają zapisy |

| | | |interwencje i strategiczne programy co do ochrony ekosystemów ważnych z | | |zawarte w Unijnej strategii ochrony różnorodności |

| | | |punktu widzenia systemu przyrodniczego kraju i rozwoju gospodarki (np. | | |biologicznej. |

| | | |doliny rzeczne, czy agrosystemy, gleby rolnicze dobrej jakości itp.). Wręcz| | | |

| | | |przeciwnie wiele planowanych działań spowoduje ich utratę (np. w wyniku | | |Dodatkowo, prowadzenie działalności górniczej możliwe jest w |

| | | |budowy odkrywek węgla brunatnego czy też rozbudowy dróg wodnych Wisły i | | |oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Na obszarach o |

| | | |Odry). Niestety kwestie te są w PEP 2030 zlekceważone. | | |szczególnych walorach siedliskowych lub krajobrazowych nie |

| | | | | | |jest możliwe prowadzenie działalności górniczej. Pamiętać |

| | | | | | |należy, że gospodarka surowcami stanowi ważną składową w |

| | | | | | |handlu krajowym i międzynarodowym, stanowi istotne źródło |

| | | | | | |dochodu Skarbu Państwa, a więc nie jest możliwym całkowite |

| | | | | | |wykluczenie takiej działalności na terenie kraju. Część |

| | | | | | |wydobywanych surowców ma charakter strategiczny i stanowi o |

| | | | | | |bezpieczeństwie energetycznym kraju (surowce energetyczne). |

| | | | | | |Ustawa - Prawo geologiczne i górnicze stanowi, że działalność |

| | | | | | |górnicza może być wykonywana wyłącznie, gdy nie sprzeciwia się|

| | | | | | |interesowi publicznemu, w szczególności związanemu z interesem|

| | | | | | |surowcowym państwa lub ochroną środowiska, w tym racjonalną |

| | | | | | |gospodarką złożami kopalin. Działalność taka musi także |

| | | | | | |uwzględniać przeznaczenie nieruchomości lub obszaru morskiego |

| | | | | | |RP. |

|35 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Trudno zgodzić się ze stwierdzeniem, że rozwiązanie problemu budynków o | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |złych standard energetyczny leży w szerokim upowszechnieniu głębokiej ich | | | |

| | | |termomodernizacji. Bez dobrze ukierunkowanego wsparcia doradczego i | | |NFOŚiGW we wrześniu 2018 r. uruchomił Program finansowy |

| | | |finansowego jak i uproszczenia procedur sama świadomość nie wystarczy. | | |„Czyste Powietrze”, którego celem jest przeprowadzenie |

| | | |Jednocześnie aż się prosi aby rozwiązanie widzieć szerzej w sposób | | |głębokiej termomodernizacji budynków jednorodzinnych |

| | | |zintegrowany czyli oprócz termomodernizacji, wymianę źródła ciepła na | | |połączonej z wymianą urządzenia grzewczego, co przełoży się na|

| | | |ekologiczne (fotowoltaika z pompą ciepła i magazynowaniem energii), | | |poprawę stanu jakości powietrza w kraju. |

| | | |wymianę azbestu z pokrycia dachów, zainstalowanie przydomowej oczyszczalni | | | |

| | | |ścieków zwłaszcza w obszarach rozproszonej zabudowy itp. | | | |

|36 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Pominięto w PEP 2030 także kwestie zbyt niskich norm efektywności | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |energetycznej dla nowo wznoszonych budynków. Brak jest np. wskazania, że | | | |

| | | |mieszkania budowane w ramach rządowego programu Mieszkanie + powinny być | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |zeroenergetyczne lub pasywne (o rocznym zapotrzebowaniu na energię nie | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |większym niż 15 kWh/m2/rok). Byłoby to nie tylko rozwiązaniem wspierającym | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |ochronę środowiska, ale także instrumentem pomocy socjalnej, redukującym | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące efektywności energetycznej |

| | | |ubóstwo energetyczne | | |znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej |

| | | | | | |przez Ministerstwo Energii. |

|37 |Karaczun, Kassenberg |PEP |To samo dotyczy objęcia gminy wsparciem merytorycznym w zakresie | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |przygotowywania programów ograniczania niskiej emisji (PONE) oraz w | | | |

| | | |zakresie zarządzania wielokryterialnego emisjami. Wsparcie merytoryczne | | |PONE nie wynikają z prawodawstwa. Są to inicjatywy samorządów.|

| | | |jest ważne, ale bez dobrej legislacji i bez programów wsparcia finansowego | | |Niezależnie od tego Rząd RP uruchomił Program Stop Smog, |

| | | |pozytywne rezultaty nie zostaną osiągnięte. | | |polegający na udzieleniu wsparcia finansowego gminom, w |

| | | | | | |których prowadzone są działania zmierzające do wymiany starych|

| | | | | | |wyeksploatowanych urządzeń grzewczych na paliwa stałe na |

| | | | | | |urządzenia grzewcze spełniające wymogi 5 klasy Dyrektywy |

| | | | | | |Ecodesign. |

|38 |Karaczun, Kassenberg |PEP |PEP 2030 pomija wiele ważnych kwestii. Brak w nim odniesienia do | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkim, zwłaszcza rtęcią, co staje | | | |

| | | |się coraz ważniejsze (także w świetle ujawnionych ostatnio problemem | | |Głównym problemem jakości powietrza w kraju jest sektor |

| | | |zaniżania emisji tego metalu z polskich elektrowni węglowych). | | |bytowo-komunalny oraz transport. Sektor przemysłowy, w tym |

| | | | | | |zwłaszcza sektor wytwarzania energii (ciepłownie, elektrownie,|

| | | | | | |elektrociepłownie), ze względu na realizacje wymogów dyrektyw |

| | | | | | |MCP i IED nie stanowi problemu środowiskowego, ponieważ |

| | | | | | |stosowane są tam wymagania techniczne wynikające z technik |

| | | | | | |BAT. |

|39 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Brak jest odniesienia do zanieczyszczenia plastikiem i zawartością | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |mikrofarmaceutyków w wodach, także w wodach pitnych. | | | |

| | | | | | |W kontekście farmaceutyków w wodach – obecnie, zgodnie z |

| | | | | | |wymaganiami dyrektywy 2008/105/WE zmienionej dyrektywą |

| | | | | | |2013/39/UE, realizowane są działania z zakresu monitorowania |

| | | | | | |substancji z listy obserwacyjnej, na której znajdują się |

| | | | | | |farmaceutyki – jest to badanie o charakterze screeningowym. |

| | | | | | |Zgodnie z najnowszymi badaniami polskich wód, największe |

| | | | | | |zagrożenie stanowi diklofenak. Wymóg jego monitorowania i |

| | | | | | |projektowania działań naprawczych ze względu na |

| | | | | | |zanieczyszczenie nie jest wymagany – zgodnie z założeniami |

| | | | | | |prawodawstwa europejskiego. Dopiero po przyjęciu tego |

| | | | | | |dokumentu przepisy prawa krajowego będą mogły być dostosowane |

| | | | | | |do nowego ustawodawstwa UE. W związku z czym na obecnym |

| | | | | | |etapie prac kwestia zanieczyszczenia wód farmaceutykami nie |

| | | | | | |jest wskazana do uwzględnienia w projekcie PEP 2030. |

| | | | | | |Oczekiwany jest również ostateczny projekt dokumentu KE – |

| | | | | | |Strategic Approach to the Pharmaceuticals in the Environment, |

| | | | | | |który będzie mógł wskazać kierunki strategii na polu krajowym.|

| | | | | | | |

| | | | | | | |

| | | | | | |W zakresie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,|

| | | | | | |aktualnie procedowany jest projekt dyrektywy w sprawie jakości|

| | | | | | |wody przeznaczonej do spożycia ludzi, który odnosi się do |

| | | | | | |kwestii zanieczyszczenia plastikiem. Dopiero po przyjęciu tego|

| | | | | | |dokumentu przepisy prawa krajowego będą mogły być dostosowane |

| | | | | | |do nowego ustawodawstwa UE. W związku z czym na obecnym |

| | | | | | |etapie prac kwestia zanieczyszczenia plastikiem wody pitnej |

| | | | | | |nie jest wskazana do uwzględnienia w projekcie PEP 2030. |

|40 |Karaczun, Kassenberg |PEP |O powiązaniu pomiędzy stanem środowiska i zdrowiem mówi się w PEP 2030 | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |wiele, ale przede wszystkim w odniesieniu do trendów światowych. Zbyt mało | | | |

| | | |miejsca poświęcono temu zagadnieniu w odniesieniu do sytuacji w Polsce. I | | |Podrozdział Przybierający na znaczeniu wpływ środowiska na |

| | | |nie chodzi tu tylko o katastrofalną sytuację w zakresie zanieczyszczenia | | |zdrowie człowieka odnosi się do trendów europejskich, lecz są |

| | | |powietrza, ale także konsekwencje zdrowotne nadmiernego oddziaływania | | |one prawdziwe również dla Polski, stąd nie wymaga on |

| | | |hałasu i wibracji, promieniowania elektromagnetycznego, skażenia wód | | |uzupełnienia. |

| | | |powierzchniowych. Jest to o tyle istotne, że ograniczenie negatywnego | | | |

| | | |wpływu zanieczyszczenia i degradacji środowiska przyrodniczego na zdrowie | | | |

| | | |Polaków powinno być podstawowym priorytetem PEP | | | |

|41 |Karaczun, Kassenberg |Diagnoza |Diagnoza w odniesieniu do zasobów wodnych jest z jednej strony bardzo | | |Uwaga uwzględniona |

| | | |obszerna, z drugiej strony jej treść jest znacząco niezrównoważona. Na 23 | | | |

| | | |strony tekstu poświęconego zasobom wody (Załącznik 1), 19 stron poświęcone | | |Diagnoza w części dotyczącej zasobów wodnych została |

| | | |jest jakości wód, 1,5 strony problemom ilościowym zasobów wodnych (w tym | | |przeredagowana. Uzupełniono informacje, starając się zachować |

| | | |suszy i zagrożenia powodziowego), a 2,5 presji na zasoby wodne oraz | | |jednolity poziom zrównoważenia treści pod względem |

| | | |wybranym działaniom podejmowanym w ostatnich latach na rzecz ich ochrony | | |szczegółowości. |

| | | |(pod względem jakościowym). | | | |

|42 |Karaczun, Kassenberg |Diagnoza |W diagnozie poświęconej zasobom wodnym zabrakło oceny efektywności | | |Uwaga częściowo uwzględniona |

| | | |instrumentów wykorzystywanych w ubiegłych latach dla zapewnienia dobrego | | | |

| | | |stanu wód (ilościowo i jakościowo) w Polsce – taka analiza wydaje się | | |Diagnoza w części dotyczącej zasobów wodnych została |

| | | |niezbędna wobec faktu, że stan jakościowy wód w Polsce nie jest | | |przeredagowana. |

| | | |zadowalający pomimo istotnej poprawy w zakresie gospodarki wodno – | | | |

| | | |ściekowej. Brak jest oceny, czy i w jaki sposób utworzenie Państwowego | | |W PEP zaplanowano również zadania analityczne mające na celu |

| | | |Gospodarstwa Wody Polskie w miejsce dotychczasowych instytucji (KZGW i | | |przeprowadzenie oceny reformy gospodarki wodnej. |

| | | |RZGW) przyniosło oczekiwaną poprawę efektywności zarządzania zasobami | | | |

| | | |wodnymi. Słabością tej części jest także brak bardziej szczegółowej oceny | | |Raport z wdrażania programu wodno-środowiskowego kraju, |

| | | |przyczyn z powodu których jakość wód poprawia się zbyt wolno. Jest to o | | |będącego częścią planów gospodarowania wodami, jako elementu |

| | | |tyle istotne, że w rozdziale 3 PEP (Streszczenie diagnozy – str. 17 PEP | | |wdrażającego RDW, jest w opracowaniu i zostanie zakończony w |

| | | |2030) Autorzy piszą, że …Polska wdraża postanowienia RDW oraz innych | | |grudniu 2018 roku, co na obecnym etapie nie daje podstaw do |

| | | |dyrektyw powiązanych z RDW poprzez realizację działań mających na celu | | |wprowadzenia wiążących zapisów do PEP, nie mniej jednak |

| | | |poprawę stanu lub potencjału jednolitych części wód, a określonych w | | |planuje się, że informacje z tego zakresu będą udostępniane |

| | | |opracowanych dokumentach planistycznych… Można w związku z tym zadać | | |przez resort gospodarki wodnej. |

| | | |pytanie – czy warto i należy nadal stosować te same działania, jeśli ich | | | |

| | | |dotychczasowa skuteczność w poprawie jakości wód w Polsce nie była | | |MGMiŻŚ jest przed roczną oceną działalności Wód Polskich – |

| | | |wystarczająca ? | | |pierwszego roku tej działalności – do 30 czerwca 2019 r., |

| | | | | | |zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, co na |

| | | | | | |obecnym etapie nie daje podstaw do wprowadzenia wiążących |

| | | | | | |zapisów do PEP. |

|43 |Karaczun, Kassenberg |Diagnoza i PEP |W części dotyczącej zasobów wodnych diagnozy (str. 4 Załącznik 1) wskazano,| | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |że regionem narażonym na deficyt wody jest m.in. województwo wielkopolskie.| | | |

| | | |Jest to ocena uzasadniona. Wielkopolska jest obszarem deficytu wody nie | | |Uzupełniono Diagnozę o informacje nt. wpływu intensywnego |

| | | |tylko ze względu na niski poziom opadów, ale także ze względu na rozwinięte| | |rolnictwa oraz wydobycia węgla brunatnego na stan zasobów |

| | | |rolnictwo generujące duże zapotrzebowanie na wodę oraz – przede wszystkim –| | |wodnych. |

| | | |w konsekwencji eksploatacji odkrywek węgla brunatnego (skutki to m.in. | | | |

| | | |okresowe zanikanie rzeki Noteć na odcinku około 40 km, obniżenie | | |Przygotowano nowy rozdział w PEP dot. terytorializacji. |

| | | |zwierciadła wody i cofnięcie lustra wody o ok. 6 m w Jeziorze Wilczyńskim, | | | |

| | | |zagrożenie poziomu zwierciadła wód w Jez. Gopło). Już dziś zagraża to | | | |

| | | |rolnictwu tego terenu. Niestety, kwestia ta w zasadzie nie znajduje | | | |

| | | |odzwierciedlenia w PEP 2030 (projekt strategiczny Woda dla rolnictwa jest | | | |

| | | |na tyle ogólna, że nie wskazuje jakie działania mające na celu | | | |

| | | |wyeliminowanie tego problemu w województwie będą prowadzone). Może to być | | | |

| | | |spowodowane dość bezkrytycznym przyjęciem informacji przedstawionych w | | | |

| | | |ankietach, które wypełniały na potrzeby przygotowania PEP 2030 Urzędy | | | |

| | | |Marszałkowskie. W tabeli opracowanej na ich podstawie (opisującej | | | |

| | | |terytorialny aspekt występowania problemów ochrony środowiska - str. 54 PEP| | | |

| | | |2030) określono wagę tego problemu w tym regionie jako umiarkowaną (3 w | | | |

| | | |skali 1 – 5). Jest to o tyle niebezpieczne, że kierując się danymi z tabeli| | | |

| | | |można uznać deficyt wody w Wielkopolsce za problem mało istotny. | | | |

|44 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W streszczeniu diagnozy (rozdział 4 PEP 2030, str. 17) Autorzy piszą: … 15%| | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |gospodarstw domowych w obszarach wiejskich nadal korzysta z indywidualnych | | | |

| | | |ujęć wody o zmiennej jakości, a w obszarach wiejskich o niskiej gęstości | | |Nie można jednoznacznie ocenić, które rozwiązanie dla |

| | | |zaludnienia i rozwijającej się infrastrukturze turystycznej brakuje | | |konkretnej gminy byłoby odpowiedniejsze. Wybór najbardziej |

| | | |lokalnych systemów kanalizacji i oczyszczania ścieków … Kluczowe pytanie – | | |optymalnego rozwiązania w zakresie realizacji gospodarki |

| | | |na które w projekcie PEP 2030 nie udzielono odpowiedzi jest to, czy | | |wodno-ściekowej zależy w szczególności od lokalnych |

| | | |gospodarstwa te powinny być włączane do sieci kanalizacyjnej, czy nie | | |uwarunkowań (np. ukształtowanie terenu, gęstość zaludnienia). |

| | | |bardziej efektywne będzie ich wyposażanie w indywidualne systemy | | |W związku z czym nie można wskazać jednego konkretnego |

| | | |oczyszczania ścieków (oczyszczalnie przydomowe). | | |rozwiązania, które byłoby dostosowane do wszystkich obszarów |

| | | | | | |wiejskich w kraju. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 22 lipca |

| | | | | | |2014 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic |

| | | | | | |aglomeracji wskaźnik koncentracji sieci kanalizacyjnej nie |

| | | | | | |może być mniejszy niż 120 mieszkańców/ 1 km sieci |

| | | | | | |kanalizacyjnej (poza wyjątkami dla których rozporządzenie |

| | | | | | |dopuszcza koncentrację 90 mieszkańców/ 1 km sieci). W związku |

| | | | | | |z powyższym w obszarach o rozproszonej infrastrukturze należy |

| | | | | | |stosować inne rozwiązania np. indywidualne systemy |

| | | | | | |oczyszczania ścieków. |

|45 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |Analiza SWOT przedstawiona jest w Załączniku 2. Została ona przygotowana | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |dla podstawowych obszarów interwencji polityki ekologicznej w ujęciu | | | |

| | | |regionalnym (w podziale na województwa). Zaletą tego podejścia jest to, że | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |pozwala ono na dostosowanie kierunków interwencji do rzeczywistych potrzeb | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |regionu. Ma ono jednak także wady: utrudnia koordynację polityki na | | |przedstawicieli województw. |

| | | |poziomie centralnym oraz może prowadzić do błędnych decyzji. Zwłaszcza w | | | |

| | | |przypadku, gdy informacje uzyskane w regionach nie były poddane | | | |

| | | |weryfikacji. Przykładem może być tu dostrzeżenie – jako szansy – w | | | |

| | | |województwie pomorskim położenia nadmorskiego i dostępu do morza i jego | | | |

| | | |zasobów. Mające dostęp do podobnych zasobów województwo zachodniopomorskie | | | |

| | | |nie wskazuje na ten element jako na szansę (co więcej w województwie | | | |

| | | |zachodniopomorskim nie wskazano żadnego elementu związanego z jego | | | |

| | | |sąsiedztwem z Morzem Bałtyckim jako szansy, zagrożenia, słabego lub silnego| | | |

| | | |punktu). Ponieważ trudno domniemywać, że sytuacja w tych dwóch, | | | |

| | | |sąsiadujących województwach jest w tym zakresie zupełnie odmienna należy | | | |

| | | |domniemywać, że nie podejście poszczególnych województw nie zostało | | | |

| | | |zweryfikowane przez Autorów PEP i stąd różnica w podejściu | | | |

|46 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W podsumowaniu diagnozy (str. 17 PEP 2030) Autorzy piszą: | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |…niedoinwestowanie gospodarki wodnej skutkuje niezadawalającym stanem | | | |

| | | |infrastruktury gospodarki wodnej… Tym niemniej w analizie SWOT, jako na | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |ograniczenia w realizacji inwestycji w gospodarce wodnej spowodowane | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |brakiem środków finansowych jako słabą stronę gospodarki wodami wskazały | | |przedstawicieli województw. |

| | | |tylko 4 województwa (dolnośląskie, podlaskie, podkarpackie, pomorskie) co | | | |

| | | |może oznaczać, że brak inwestycji w gospodarce wodnej wynika z innych | | | |

| | | |przyczyn niż ograniczonego dostępu do środków finansowych. | | | |

|47 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |Zdziwienie budzi brak wskazania w analizie SWOT wśród mocnych stron | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |gospodarki wodnej i gospodarki wodno – ściekowej rozwiniętej legislacji UE | | | |

| | | |w tym obszarze (czego konsekwencją jest m.in. obowiązek wypełniania | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |narzucanych przez te przepisy wymogów w naszym kraju – dotyczy to zarówno | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |budowy sieci kanalizacyjnej, oczyszczalni ścieków, jak też prawidłowego | | |przedstawicieli województw. |

| | | |przechowywania nawozów – zarówno naturalnych jak i sztucznych, ich | | | |

| | | |odpowiedniego stosowania, przestrzegania dobrej praktyki rolnej itp.) jak | | | |

| | | |też wśród szans w zakresie gospodarki wodnej – dostępności do funduszy | | | |

| | | |unijnych, które mogą być przeznaczana na poprawę sytuacji w tych obszarach | | | |

| | | |i uzupełniać krajowe środki przeznaczane na te cel (że jest to planowane | | | |

| | | |świadczy m.in. opis źródeł finansowania projektu strategicznego Woda dla | | | |

| | | |rolnictwa – załącznik 3.9). | | | |

|48 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |Tylko w jednym województwie (warmińsko – mazurskie) w analizie SWOT jako | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |szansę uznano rosnącą świadomość społeczną dotyczącą konieczności | | | |

| | | |zachowania i ochrony zasobów wodnych. W konsekwencji należy przyjąć, że | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |brak tej świadomości może być barierą, a co najmniej istotnym zagrożeniem | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |dla realizacji celów w zakresie gospodarowania wodą w pozostałych | | |przedstawicieli województw. |

| | | |województwach. Niestety nie zostało ono wskazane w tabeli SWOT. | | | |

|49 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |Tylko w dwóch województwach jako szansę zidentyfikowano doświadczenie służb| | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |odpowiedzialnych za utrzymanie urządzeń wodnych i obiektów osłony | | | |

| | | |przeciwpowodziowej. Czy w innych województwach, w których zidentyfikowano | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |wysoki poziom zagrożenia powodziowego (6 województw) nie ma odpowiednich | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |kadr, które mogą skutecznie zarządzać ochroną przeciwpowodziową ? | | |przedstawicieli województw. |

|50 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |Co najmniej zdziwienie – z punktu widzenia celów PEP 2030 – budzi uznanie | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |kompleksowego zagospodarowania doliny Wisły (w tym budowa drugiego stopnia | | | |

| | | |wodnego na Wiśle poniżej Włocławka) za szansę. Inwestycja ta – o ile | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |zostanie zrealizowana – pociągnie za sobą ogromne przekształcenia w | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |ekosystemach zależnych od Wisły, w tym również siedlisk objętych ochroną w | | |przedstawicieli województw. |

| | | |ramach systemu Natura 2000. Brak wskazania na to zagrożenie w części | | | |

| | | |analizy SWOT poświęconej ochronie zasobów przyrodniczych. | | | |

|51 |Karaczun, Kassenberg |Analiza SWOT |W analizie SWOT dotyczącej gospodarki wodno – ściekowej aż 8 punktów (na | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |16) dotyczy oczyszczalni ścieków. W rzeczywistości są to w zasadzie te same| | | |

| | | |zagadnienia, tylko sformułowane w różny sposób. | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | | | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | | | |przedstawicieli województw. |

|52 |Karaczun, Kassenberg |PEP |Należy zgodzić się z Autorami PEP 2030, że największe zagrożenie dla | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |gospodarki wodami stanowią zmiany klimatu i ekstremalne zjawiska pogodowe, | | | |

| | | |postępująca (sub)urbanizacja oraz intensyfikacja produkcji rolniczej. | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |Niestety, ta właściwa diagnoza nie w pełni znalazła odzwierciedlenie w | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |celach i priorytetach PEP i planowanych działaniach – brak jest propozycji | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |instrumentów, które pozwoliłyby ograniczać sub-urbanizację i intensyfikacje| | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |produkcji rolnej i/lub zmniejszać negatywny wpływ presji powodowanej przez | | |Polityce energetycznej Polski, planowania przestrzennego w |

| | | |te zjawiska. Także jako niewystarczające należy uznać zapisy wskazujące | | |Strategii Sprawne Państwo, a rolnictwa w Strategii |

| | | |działania jakie Polska podejmie w zakresie ochrony klimatu. | | |zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa. |

| | | | | | | |

| | | | | | |W PEP wyodrębniono kierunek interwencji Przeciwdziałanie |

| | | | | | |zmianom klimatu. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Spośród priorytetów wymienione jest wdrożenie nowoczesnego |

| | | | | | |systemu zarządzania zasobami wodnymi i ryzykiem powodziowym |

| | | | | | |oraz potrzeba realizacji zadań z zakresu zachowania i poprawy |

| | | | | | |stanu wód i bezpieczeństwa powodziowego, co odpowiadać będzie |

| | | | | | |na zagrożenie dla gospodarki wodnej ze strony zmiany klimatu |

| | | | | | |oraz ekstremalnych zjawisk pogodowych. Ponadto jednym z celów |

| | | | | | |PEP jest łagodzenie zmian klimatu i adaptacja do nich oraz |

| | | | | | |zapobieganie ryzyku klęsk żywiołowych, a kierunkiem działań – |

| | | | | | |przeciwdziałanie zmianom klimatu i adaptacja do nich. |

| | | | | | |Działania to m.in. opracowanie oraz aktualizacja dokumentów |

| | | | | | |planistycznych w zakresie gospodarowania wodą, np. opracowanie|

| | | | | | |i aktualizacja planów przeciwdziałania suszy oraz planów |

| | | | | | |zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP), które odpowiadają na |

| | | | | | |zagrożenia dla gospodarki wodnej, w tym zmiany klimatu i |

| | | | | | |ekstremalne zjawiska pogodowe. Odpowiedzią na zagrożenia będą |

| | | | | | |też wdrażane w ramach ww. dokumentów działania w tym działania|

| | | | | | |w ramach PZRP: na rzecz racjonalnego gospodarowania obszarami |

| | | | | | |zagrożenia powodziowego, w tym w zakresie ustalania warunków |

| | | | | | |zabudowy i zagospodarowania terenu i rzecz ochrony i |

| | | | | | |zwiększania naturalnej retencji oraz przywracania naturalnych |

| | | | | | |warunków przepływu. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Ponadto, w celu zwiększenia odporności gospodarki wodnej na |

| | | | | | |wpływ zmian klimatu minister właściwy ds. gospodarki wodnej |

| | | | | | |rozpoczął prace nad Programem Rozwoju Retencji. PRR, którego |

| | | | | | |ukończenie planowane jest w 2020 r., zawierał będzie |

| | | | | | |działania, mające na celu zwiększenie ilości retencjonowanej |

| | | | | | |wody, a tym samym zwiększenie zasobów wodnych Polski. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Dodatkowo, weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. |

| | | | | | |5 czerwca 2018 r w sprawie przyjęcia „Programu działań |

| | | | | | |mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami |

| | | | | | |pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu |

| | | | | | |zanieczyszczeniu”. Program działań ….zawiera zapisy mające na |

| | | | | | |celu ograniczenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych oraz |

| | | | | | |podziemnych azotanami pochodzącymi z rolnictwa. Jednym z jego |

| | | | | | |celów jest nałożenie konieczności precyzyjniejszego dobierania|

| | | | | | |dawki nawozów do warunków w jakich prowadzona jest uprawa |

| | | | | | |roślin oraz określenie warunków jakie muszą być spełnione przy|

| | | | | | |wykorzystaniu nawozów naturalnych. Program działań … nie |

| | | | | | |rozwiązuje w pełni problemów związanych z zanieczyszczeniami |

| | | | | | |wód pochodzenia rolniczego ze względu na zbyt mało precyzyjne |

| | | | | | |zapisy, ale stanowi pierwszy krok w tym kierunku, co jest |

| | | | | | |niezwykle istotne zważywszy na powszechność występowania |

| | | | | | |presji rolniczej na terenie Polski. Jednym z problemów ochrony|

| | | | | | |wód przed zanieczyszczeniami rolniczymi, których program |

| | | | | | |działań nie rozwiązuje jest odejście od dobrej praktyki |

| | | | | | |rolniczej, jaką było uzależnienie możliwości budowy |

| | | | | | |wielkoprzemysłowych ferm hodowlanych od posiadania przez |

| | | | | | |inwestora odpowiedniego areału gruntów uprawnych do |

| | | | | | |zagospodarowania nawozów naturalnych. |

|53 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W rozdziale 2 (Priorytety PEP) zagadnieniom gospodarki wodnej i wodno – | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |ściekowej poświęcono jeden akapit. Opisano w nim zadania jakie realizować | | | |

| | | |będzie Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” – wspieranie gmin w | | |Opis, w jaki sposób priorytety odnoszą się do zagrożeń dla |

| | | |zapewnieniu wody na potrzeby ludności i gospodarki, zapewnienie | | |wód, znajduje się powyżej (stanowisko do uwagi 52). |

| | | |bezpieczeństwa powodziowego oraz utrzymanie lub poprawa stanu wód. Ma to | | | |

| | | |zostać osiągnięte poprzez wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania | | | |

| | | |zasobami wodnymi i ryzykiem powodziowym i opracowywanie dokumentów | | | |

| | | |wynikających z konieczności wdrożenia dyrektywy 2000/60/WE (Ramowa | | | |

| | | |Dyrektywa Wodna). Z opisu nie wynika w jaki sposób zmiana systemu | | | |

| | | |instytucjonalnego (np. jak to już napisano wcześniej – czy likwidacja KZGW | | | |

| | | |i RZGW i utworzenie PGW „Wody Polskie”) poprawiła system zarządzania wodami| | | |

| | | |w Polsce. Opisane priorytety nie odnoszą się do zidentyfikowanych – | | | |

| | | |najważniejszych zagrożeń dla wód w Polsce – (sub)urbanizacji, | | | |

| | | |intensyfikacji rolnictwa czy postępujących skutków zmian klimatu. Oceniając| | | |

| | | |zagadnienie ochrony wód w kontekście regionalnym można mieć także | | | |

| | | |wątpliwości, czy PGW „Wody Polskie” działające w scentralizowanej | | | |

| | | |strukturze będą bardziej efektywnie rozwiązywały problemy regionalne i | | | |

| | | |lokalne gospodarki wodnej i wodno – ściekowej niż istniejące do końca 2017 | | | |

| | | |roku Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej czy też Wojewódzkie Zarządy | | | |

| | | |Melioracji i Urządzeń Wodnych. | | | |

|54 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W rozdziale 7 PEP wskazano 4 wskaźniki dotyczące gospodarki wodnej i | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |wodno-ściekowej przy czym w odniesieniu do 2 z nich (stosunek liczby | | | |

| | | |jednolitych części wód o dobrym stanie do ogólnej liczby jednolitych części| | |W zakresie wskaźnika dot. liczby jcwp w dobrym stanie: |

| | | |wód: 1/ powierzchniowych; 2/ podziemnych) wartość docelowa nie została | | |Wskaźniki dotyczące stosunku liczby jednolitych części wód w |

| | | |podana a jedynie ma nastąpić poprawa obecnego stanu. Podejście to jest | | |stanie dobrym do ogólnej liczby jednolitych części wód |

| | | |zdecydowanie niewystarczające ze względu na znaczenie jaki dobry stan | | |wyprowadzone zostały z zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. |

| | | |zasobów wodnych ma dla jakości życia oraz stabilności systemu | | |Obecnie RDW podlega procesowi fitness check mającemu na celu |

| | | |przyrodniczego kraju. Minimalnym wskaźnikiem w odniesieniu do tych | | |sprawdzenie, w jaki sposób zapisy dyrektywy służą osiągnięciu |

| | | |kryteriów powinno być osiągnięcie dobrego stanu wszystkich jednolitych | | |jej celów. RDW zakłada osiągnięcie przez wszystkie jcwp stanu |

| | | |części wód – zarówno powierzchniowych jak i podziemnych – nie później niż w| | |dobrego do 2015 r., lecz jak pokazują np. wyniki raportu |

| | | |2020 roku. Brak jest wskazania jaki odsetek – zarówno w 2020 jak i w 2030 | | |Europejskiej Agencji Środowiska opublikowanego w 2018 r. |

| | | |roku - mieszkańców wsi powinien mieć dostęp do sieci kanalizacyjnej. | | |European Waters – Assessment of status and pressures 2018 |

| | | | | | |pozostało wiele do zrobienia w kwestii 100-procentowego |

| | | | | | |osiągnięcia celów RDW wyznaczonych w jej treści z 2000 r. Na |

| | | | | | |tym etapie nie są znane, możliwe do weryfikacji, cele RDW po |

| | | | | | |jej planowanej nowelizacji/ aktualizacji, stąd zakładane do |

| | | | | | |osiągnięcia wartości dla 2020 i 2030 roku nie mogą być |

| | | | | | |wskazane w wartościach nominalnych. Każde zwiększenie odsetku |

| | | | | | |liczby jcw o dobrym stanie do roku 2020 i 2030 jest pożądane w|

| | | | | | |kontekście celów RDW. |

| | | | | | | |

| | | | | | |W odniesieniu do danych, jaki odsetek mieszkańców wsi powinien|

| | | | | | |mieć dostęp do sieci kanalizacyjnej – uwaga jest niejasna, |

| | | | | | |tabela w rozdziale 7 PEP wskazuje |

| | | | | | |odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej w |

| | | | | | |stosunku do ludności ogółem w latach 2020 i 2030. |

|55 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W rozdziale 8 opisano kierunki interwencji PEP, w tym także w zakresie | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |gospodarowania i ochrony wód. Planowane kierunki obejmują: wdrożenie zasady| | | |

| | | |zwrotu kosztów za usługi wodne, wdrożenie jednolitej struktury zarządzania | | | |

| | | |gospodarką wodną przez PGW „Wody Polskie”, kontynuowanie wsparcia | | | |

| | | |realizacji przedsięwzięć mających na celu poprawę jakości wód | | | |

| | | |powierzchniowych i podziemnych zgodnie z wymogami dyrektyw unijnych oraz | | | |

| | | |budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, opracowywanie i aktualizację | | | |

| | | |dokumentów strategicznych/planistycznych w zakresie gospodarowania wodami | | | |

| | | |oraz monitoring prowadzony zarówno w celu zapewnienia wiedzy niezbędnej do | | | |

| | | |zrównoważonego gospodarowania wodami, jak i na potrzeby przygotowania | | | |

| | | |aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy na cykl | | | |

| | | |wodny 2022–2027. Wskazano także, że prowadzone będą prace nad utworzeniem | | | |

| | | |nowych mechanizmów prawno-finansowych sprzyjających racjonalnemu | | | |

| | | |wykorzystaniu zasobów wodnych i wdrażaniu wodooszczędnych technologii. | | | |

|56 |Karaczun, Kassenberg |PEP |W rozdziale 9 (Działania i zadania PEP) opisano 47 działań i zadań jakie | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |powinny zostać podjęte do 2030 roku, aby cele i priorytety w zakresie | | | |

| | | |gospodarki wodnej i wodno – ściekowej zostały osiągnięte. 3 z nich to | | | |

| | | |zadania legislacyjne, 21 to różnego rodzaju analizy, 11 to instrumenty | | | |

| | | |finansowe, pozostałe to inwestycje, zadania w zakresie programowani i in. | | | |

| | | |Brak jest opisu jednego z działań (dotyczącego edukacji w zakresie | | | |

| | | |prawidłowego postępowania z odpadami – ma to zostać uzupełnione przez | | | |

| | | |MRiRW). Jako prawidłowe należy uznać wskazanie w odniesieniu do każdego | | | |

| | | |zadania instytucji odpowiedzialnej za jego realizację oraz termin, w którym| | | |

| | | |powinno ono zostać wdrożone. | | | |

|57 |Karaczun, Kassenberg |Uwagi dotyczące |1. Cele w zakresie gospodarki wodnej i wodno – ściekowej mają zostać | | |Ad. 1. Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | |projektu |osiągnięte także poprzez wdrażanie projektu strategicznego: Woda dla | | | |

| | |strategicznego Woda |rolnictwa opisanego w Załączniku 3.9. Został on opisany w pliku Excel. Jego| | |Ad. 2. Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | |dla rolnictwa |celem jest poprawa stabilności i ciągłości produkcji rolniczej w warunkach | | | |

| | | |okresowych niedoborów i nadmiarów wody, w tym przede wszystkim wsparcie | | |Ad. 3. Uwaga częściowo uwzględniona. Przygotowano nowy |

| | | |gospodarstw rodzinnych w budowie, odbudowie i prawidłowym wykorzystaniu | | |Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | | |urządzeń melioracyjnych dla poprawienia warunków produkcji, powiększenia | | | |

| | | |retencji wodnej oraz osiągnięcia efektów środowiskowych. Wobec | | |Ad. 4. Uwaga nieuwzględniona. Nie przewiduje się liczbowego |

| | | |zdiagnozowanego zagrożenia gospodarki wodnej skutkami zmian klimatu cel ten| | |określenia wskaźników realizacji z uwagi na strategiczny |

| | | |należy uznać za prawidłowy. | | |charakter SOR oraz PEP. Dopiero w programach operacyjnych |

| | | |2. W ramach projektu planowane jest wsparcie dla różnego rodzaju inwestycji| | |zapewniających konkretne wsparcie finansowe będzie możliwe |

| | | |realizowanych na terenach wiejskich, w tym np.: budowy i odbudowy budowli | | |powiązanie z określonymi wskaźnikami realizacji. |

| | | |piętrzących na kanałach, rowach i małych ciekach; budowy zbiorników oraz | | | |

| | | |mikrozbiorników wodnych (oczek wodnych, stawów); renaturyzacji obszarów | | |Ad. 5. Uwaga częściowo uwzględniona. Przygotowano nowy |

| | | |podmokłych w celu przywrócenia im funkcji retencyjnych; restytucji obszarów| | |Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | | |zalewowych czy szkoleń dla rolników. Planowane działania są adekwatne do | | | |

| | | |celu projektu. | | |Ad. 6. Uwaga częściowo uwzględniona. Przygotowano nowy |

| | | |3. Cel główny projektu został uszczegółowiony przez dwa cele szczegółowe: | | |Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | | |1/ Poprawa gospodarki wodnej w rolnictwie oraz 2/ Wsparcie utrzymania | | | |

| | | |urządzeń melioracji wodnych. Niestety odnoszą się one tylko do części z | | |Ad. 7 i 8. MRiRW dostrzega zagrożenia realizacji projektu |

| | | |założonych działań i nie obejmują takich zagadnień jak: renaturyzacja | | |wynikające w szczególności z braku możliwości finansowania |

| | | |obszarów podmokłych w celu przywrócenia im funkcji retencyjnych; restytucja| | |projektów z zakresu melioracji ze środków Polityki Spójności |

| | | |obszarów zalewowych oraz szkolenia dla rolników. Ww. cele dotyczą jedynie | | |na lata 2014-2020..Są i będą podejmowane działania na rzecz |

| | | |zagadnień inwestycyjnych (budowa lub odbudowa urządzeń melioracyjnych | | |zapewnienia finansowania tych działań w kolejnej perspektywie |

| | | |zwiększających retencję wody i przeciwdziałających suszy na gruntach | | |finansowej. |

| | | |rolnych, a także ograniczających występowanie lokalnych podtopień) lub | | | |

| | | |organizacyjnych (utrzymywanie urządzeń melioracyjnych przez spółki wodne). | | | |

| | | |Tak znaczne zawężenie projektu oznacza, że nie będzie możliwe osiągnięcie | | | |

| | | |założonych celów i osiągnięcie celów ekologicznych projektu związanych z | | | |

| | | |wspieraniem retencji naturalnej wód. | | | |

| | | |4. Dla ww. celów pośrednich nie zostały opisane żadne wskaźniki ich | | | |

| | | |realizacji, oprócz wskazania, że ich wdrożenie powinno pozwolić na | | | |

| | | |zwiększenie pojemności retencyjnej oraz zwiększenie powierzchni gruntów | | | |

| | | |zmeliorowanych objętych utrzymaniem przez spółki wodne. Brak jest wartości | | | |

| | | |tych wskaźników – zarówno bazowej jak i docelowej, harmonogramu ich | | | |

| | | |osiągania, sposobu monitorowania postępów i ich raportowania. Świadczy to o| | | |

| | | |niekompletności ocenianego dokumentu. | | | |

| | | |5. Jako oczekiwane korzyści z realizacji projektu wskazano na zmniejszenie | | | |

| | | |ryzyka powodzi, podtopień i łagodzenie skutków suszy. Brak jest wskazania | | | |

| | | |na korzyści środowiskowe (np. związane z poprawą warunków naturalnej | | | |

| | | |retencji) czy też pozytywnych efektów zwiększania świadomości rolników w | | | |

| | | |zakresie gospodarki wodnej. | | | |

| | | |6. W opisie wskazano na 6 zadań/kamieni milowych projektu. Ich horyzont | | | |

| | | |czasowy obejmuje okres od 31/12/2016 do 31/12/2018. W odniesieniu do | | | |

| | | |zadań/kamieni milowych, które powinny zostać osiągnięte przed wrześniem | | | |

| | | |2018 roku brak jest informacji, czy zostały one zrealizowane. Tak | | | |

| | | |niekompletny opis jest zaskakujący, m.in. dlatego, że zgodnie z PEP 2030 | | | |

| | | |projekt Woda dla rolnictwa ma być realizowany aż do 2030 roku. Powinien | | | |

| | | |więc prezentować cele/zadania/kamienie milowe także na lata 2018 – 2030. | | | |

| | | |Świadczy to o niekompletności ocenianego dokumentu. | | | |

| | | |7. Koszt realizacji projektu oceniono na 1,91 miliarda PLN (w latach 2016 –| | | |

| | | |2030), z czego zapewnione jest finansowanie jedynie na poziomie 0,43 | | | |

| | | |miliarda PLN. Brak jest wskazania w jaki sposób zapewniona zostanie | | | |

| | | |płynność finansowa projektu. Jest to o tyle istotne, że 1 miliard PLN ma | | | |

| | | |pochodzić z Funduszu Polityki Spójności (0,5 mld z programu na lata 2014 – | | | |

| | | |2020 i 0,5 mld na lata 2021 – 2027). Jest to o tyle istotne, że jednym z | | | |

| | | |ryzyk programu (patrz niżej) wskazano brak możliwości finansowania | | | |

| | | |projektów z zakresu melioracji wodnych ze środków Polityki Spójności | | | |

| | | |(obecne zapisy Programów Operacyjnych (POIiŚ, RPO) uniemożliwiają | | | |

| | | |realizację zadań z zakresu melioracji wodnych ze środków Polityki | | | |

| | | |Spójności). Jest to istotne zagrożenie dla możliwości osiągnięcia | | | |

| | | |założonych celów projektu. | | | |

| | | |8. Wskazano trzy aktywne ryzyka dla możliwości wdrażania projektu, oprócz | | | |

| | | |wymienionego wcześniej braku możliwości jego finansowania ze środków | | | |

| | | |Funduszu Spójności (w latach 2016 – 2020) pozostałe ryzyka to: zmiany | | | |

| | | |organizacyjne wynikające z nowej ustawy Prawo wodne (przejęcie kompetencji| | | |

| | | |w zakresie wykonywania urządzeń melioracji wodnych należące do marszałków | | | |

| | | |województw przez PGW „Wody Polskie”) oraz słabe przygotowanie | | | |

| | | |dokumentacyjne do realizacji projektów z zakresu budowy i odbudowy urządzeń| | | |

| | | |melioracji wodnych (dotychczasowe zapisy Umowy Partnerstwa wyłączają | | | |

| | | |możliwość realizacji projektów z zakresu melioracji wodnych w perspektywie | | | |

| | | |finansowej 2014-2020 i brak też spełnionych warunków exante w zakresie | | | |

| | | |gospodarki wodnej oraz zmiana kompetencji w zakresie inwestycji - | | | |

| | | |likwidacja WZMiUW). Brak jest opisu jak ryzyka te będą zarządzane i | | | |

| | | |minimalizowane. Jest to istotne zagrożenie dla możliwości osiągnięcia | | | |

| | | |założonych celów projektu. | | | |

|58 |Karaczun, Kassenberg |Uwagi dotyczące |Należy podzielić pogląd zawarty w projekcie PEP, że adaptacja do zmiany | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | |projektu |klimatu stanowi jedno z istotnych wyzwań dla społeczeństwa i gospodarki. | | | |

| | |strategicznego |Dlatego tak ważnym jest przygotowanie i realizacja polityki w tym zakresie | | |Wpisane do projektu PEP „opracowanie scenariuszy klimatycznych|

| | |Adaptacja do zmian |przez administrację rządową i samorządową. Przygotowany przez rząd | | |niezbędnych do oceny społecznych, gospodarczych i |

| | |klimatu |Strategicznym planie adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany| | |środowiskowych skutków zmian klimatu oraz planowania |

| | | |klimatu do roku 2020 wraz z przygotowywanymi miejskimi planami adaptacji | | |adaptacji, w tym badań naukowych niezbędnych będących podstawą|

| | | |dla 45 największych miast w Polsce stanowią dobrą podstawę do działania. | | |skutecznych działań adaptacyjnych” dotyczy realizowanego |

| | | |Dlatego przewidziane w Karcie projektu Adaptacja do zmian klimatu | | |obecnie przez IOŚ-PIB projektu Baza wiedzy o zmianach klimatu |

| | | |„opracowanie scenariuszy klimatycznych niezbędnych do oceny społecznych, | | |i adaptacji do ich skutków oraz kanałów jej upowszechniania w |

| | | |gospodarczych i środowiskowych skutków zmian klimatu oraz planowania | | |kontekście zwiększania odporności gospodarki, środowiska i |

| | | |adaptacji, w tym badań naukowych niezbędnych będących podstawą skutecznych | | |społeczeństwa na zmiany klimatu oraz przeciwdziałania i |

| | | |działań adaptacyjnych” uznać należy za niekonieczne gdyż wiedza na ten | | |minimalizowania skutków nadzwyczajnych zagrożeń. W ramach |

| | | |temat istnieje a na początku roku 2019 r. wszystkie duże miasta będę miały | | |projektu powstaną m.in. nowe scenariusze klimatyczne, mające |

| | | |dokumenty planistyczne. Po co mieszczać w dokumencie działania będące w | | |na celu: |

| | | |realizacji i których zakończenie będzie wcześniejsze niż uchwalenie PEP. | | |prognozę zmian temperatury i opadu w perspektywie do 2100 |

| | | |Dlatego w Karcie projektu bardziej należy skoncentrować na działaniach, | | |roku, ze szczególnym uwzględnieniem roku 2050, |

| | | |mechanizmach finansowania przedsięwzięć adaptacyjnych i konkretnych | | |stworzenie portalu dedykowanego prezentacji opracowanych |

| | | |zmianach legislacyjnych niż na kolejnym opracowaniu scenariuszy zmiany | | |scenariuszy. |

| | | |klimatu, które istnieją. Zdecydowanie ważniejszym jest kontynuowanie prac | | | |

| | | |planistycznych dotyczących skutków zmian klimatu dla terenów wiejskich | | |Jednocześnie należy zauważyć, że PEP nie jest dedykowanym |

| | | |zwłaszcza rolnictwa. Zmiana klimatu dla tych obszarów będzie szczególnie | | |wyłącznie dla tematu i obszaru adaptacji do zmian klimatu |

| | | |dotkliwa w kontekście podniesienia się temperatury, wydłużenia okresu | | |dokumentem. |

| | | |wegetacyjnego, coraz dłuższych okresów susz, zmiany reżimu opadów, | | | |

| | | |zwiększone gradacji szkodników itp. Dlatego celowym wydaje się dokonanie | | |Wspominane w treści uwagi dot. działań, mechanizmów |

| | | |rewizji karty projektu Adaptacja do zmian klimatu. Bardziej adekwatnym do | | |finansowania przedsięwzięć adaptacyjnych i konkretnych zmian |

| | | |potrzeb jest projekt strategiczny dotyczący pt. Kompleksowy program | | |legislacyjnych znajdują się w SPA2020 oraz będą uwzględnione w|

| | | |adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatycznych do roku 2020, który | | |nowej wersji Strategii PL do adaptacji do zmian klimatu, która|

| | | |wyraźnie koncentruje się na działania jakie należy podjąć na terenach | | |powstania po 2020 roku, m.in. na bazie wyników projektu Baza |

| | | |leśnych aby adaptować się do zmiany klimatu. Zastrzeżenia może budzi | | |wiedzy. |

| | | |znaczna ilość różnego rodzaju twardych działań inwestycyjnych. Brak | | | |

| | | |natomiast poszukiwania rozwiązań wykorzystujących rozwiązania podpatrywane | | | |

| | | |przyrodzie tzw. nature based solutions. | | | |

|59 |Koalicja Ratujmy Rzeki / |PEP |Stwierdzenie w PEP 2030 o stopniowym wyczerpywaniu się dotychczasowych | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| |Karaczun, Kassenberg | |źródeł fnansowania ochrony środowiska przy jednoczesnej konieczności | | | |

| | | |dalszego fnansowego wspierania inwestycji w tym zakresie wskazuje na | | |Zadania dot. mechanizmów wsparcia finansowego uwzględniono w |

| | | |potrzebę dalszego udoskonalania obecnego systemu fnansowania. To słuszne | | |działaniu Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do |

| | | |stwierdzenie nie znalazło żadnego odbicia w ocenianym dokumencie. Biorąc | | |powietrza. |

| | | |pod uwagę dotychczasowe, wstępne ustalenia tylko na zagadnienia dotyczące | | | |

| | | |klimatu Polska w okresie 2021-2027 powinna z funduszy UE wydać 70 mld zł. | | |Obecnie na forum Rządu toczą się rozmowy dot. wydatkowania |

| | | |Czy przewiduje się wykorzystanie wpływów z aukcji uprawnień do emisji gazów| | |dochodów z aukcji uprawnień do emisji. |

| | | |cieplarnianych, które bezpośrednio zasilają budżet państwa, powinny | | | |

| | | |wspierać bezpośrednio wdrażanie polityki ekologicznej w części ochrona | | |MŚ nie zgadza się z opinią, że projekt PEP |

| | | |klimatu i adaptacja do jego zmiany (w chwili obecnej pieniądze te stanowią | | |nie odnosi się do wyzwań związanych |

| | | |dochód budżetu bez wskazania kierunków ich wydatkowania)? Szacuje się, że | | |z funkcjonowaniem systemu finansowania ochrony środowiska. W |

| | | |ich skala w okresie 2021 – 2023 może wynieść 50-100 mld zł. Na ile będa | | |dokumencie identyfikuje się uwarunkowania i wyzwania, które |

| | | |zaangażowane w realizację PEP środki krajowe, a przede wszystkim fundusze | | |system finansowania powinien uwzględniać, a także, które |

| | | |ekologiczne? | | |powinny być brane pod uwagę przy jego dalszym kształtowaniu. |

| | | | | | |I tak: |

| | | | | | |zwraca się uwagę na zagadnienie utrzymania dalszej zdolności |

| | | | | | |generowania wypłat środków na finansowanie ochrony środowiska |

| | | | | | |i gospodarki wodnej w kwotach przekraczających wpływy |

| | | | | | |uzyskiwane z tytułu opłat i kar środowiskowych poprzez |

| | | | | | |utrzymanie i doskonalenie wypracowanych mechanizmów zwrotnego |

| | | | | | |finansowania ochrony środowiska, a także poszukiwanie nowych |

| | | | | | |instrumentów finansowych, |

| | | | | | |przewiduje się, że stopniowo coraz więcej wydatków związanych |

| | | | | | |z ochroną środowiska będzie ponoszona zarówno przez |

| | | | | | |konsumentów (gospodarstwa domowe), jak i producentów |

| | | | | | |(przedsiębiorstwa) zgodnie z zasadą „zanieczyszczający |

| | | | | | |płaci.”, |

| | | | | | |wskazuje się, że oparcie logiki programowania funduszy |

| | | | | | |europejskich po 2020 r. na powiązaniach poszczególnych polityk|

| | | | | | |z celami środowiskowymi może być szansą na lepsze zrozumienie |

| | | | | | |polskich priorytetów rozwojowych oraz wkomponowania ich w cele|

| | | | | | |rozwojowe Unii (efektem takiego podejścia może być |

| | | | | | |przeznaczenie w ramach innych polityk UE i pozyskanie przez |

| | | | | | |Polskę większych środków na cele środowiskowe), |

| | | | | | |stwierdza się, że szansy na zapewnienie środków na ochronę |

| | | | | | |środowiska należy upatrywać również w przezwyciężeniu „pułapki|

| | | | | | |słabości instytucjonalnej” poprzez położenie nacisku na |

| | | | | | |poprawę efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony |

| | | | | | |środowiska, w tym w szczególności usprawnienie systemu |

| | | | | | |kontroli i zarządzania ochroną środowiska, |

| | | | | | |zwraca się uwagę, że wobec ograniczonej dostępności środków na|

| | | | | | |realizację celów PEP istotne będzie zapewnienie spójności |

| | | | | | |wydatków publicznych w innych obszarach z celami PEP i |

| | | | | | |wdrożenie zasady niewspierania środkami publicznymi działań i |

| | | | | | |przedsięwzięć sprzecznych z celami PEP. |

| | | | | | |Zważywszy na ograniczoność dostępnych środków oraz zakres |

| | | | | | |niezbędnych do podjęcia działań inwestycyjnych, |

| | | | | | |w projekcie PEP wskazuje się na potrzebę opracowania narzędzi,|

| | | | | | |dzięki którym możliwe będzie: |

| | | | | | |dokonanie bieżącej oceny efektywności i skuteczności |

| | | | | | |udzielanej pomocy (przy wykorzystywaniu tych samych wskaźników|

| | | | | | |osiągnięcia efektu ekologicznego) bez względu na podmiot, |

| | | | | | |który uczestniczy w realizacji przedsięwzięcia, |

| | | | | | |bieżące zidentyfikowanie wszystkich, znaczących przedsięwzięć |

| | | | | | |środowiskowych realizowanych z udziałem środków publicznych |

| | | | | | |niezależnie od tego z jakich źródeł i przez jaki podmiot dane |

| | | | | | |przedsięwzięcie jest realizowane, |

| | | | | | |bieżąca koordynacja priorytetów inwestycyjnych w obszarze |

| | | | | | |ochrony środowiska, |

| | | | | | |włączenie kryterium innowacyjności do systemu oceny wniosków o|

| | | | | | |udzielenie finansowania na przedsięwzięcia środowiskowe o |

| | | | | | |charakterze inwestycyjnym, |

| | | | | | |ułatwienie realizacji projektów zintegrowanych. |

| | | | | | |Należy przy tym założyć, że dostosowanie systemu finansowania |

| | | | | | |ochrony środowiska do nowych warunków i potrzeb realizować |

| | | | | | |będzie się zarówno poprzez działania legislacyjne (w tym |

| | | | | | |poprzez legislację na poziomie UE dotyczącą perspektywy |

| | | | | | |finansowej 2021-2027), jak i zarządcze – przygotowanie i |

| | | | | | |uzgodnienie projektów programów operacyjnych dofinansowywanych|

| | | | | | |ze środków UE, programowanie działalności funduszy ochrony |

| | | | | | |środowiska i zarządzanie tą działalnością, programowanie |

| | | | | | |polityk publicznych w innych dziedzinach i finansowych |

| | | | | | |narzędzi ich realizacji w taki sposób, by uwzględniały również|

| | | | | | |cele środowiskowe i klimatyczne. |

| | | | | | |Wśród działań służących realizacji PEP, |

| | | | | | |w ramach celu horyzontalnego „Środowisko i administracja. |

| | | | | | |Poprawa efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony |

| | | | | | |środowiska” przewiduje się działanie (nr 75) pn. „Zapewnienie |

| | | | | | |finansowania zadań |

| | | | | | |z zakresu ochrony środowiska ze środków krajowych i |

| | | | | | |zagranicznych po roku 2020. |

| | | | | | |Na działanie składają się następujące zadania: |

| | | | | | |stworzenie spójnego systemu monitorowania efektów |

| | | | | | |środowiskowych inwestycji wspieranych przez fundusze ochrony |

| | | | | | |środowiska, |

| | | | | | |ewaluacja krajowego systemu finansowania ochrony środowiska i |

| | | | | | |gospodarki wodnej oraz wprowadzenie niezbędnych korekt, |

| | | | | | |ewaluacja projektów finansowanych ze środków POIŚ 2014–2020 na|

| | | | | | |podstawie Planu Ewaluacji, |

| | | | | | |monitorowanie i współuczestniczenie w wypracowywaniu |

| | | | | | |instrumentów mających na celu finansowanie zadań z zakresu |

| | | | | | |ochrony środowiska po 2020 roku ze środków zagranicznych, |

| | | | | | |monitorowanie instrumentów mających na celu finansowanie |

| | | | | | |zadań z zakresu ochrony środowiska po 2020 roku ze środków |

| | | | | | |krajowych w zakresie dotyczącym działalności funduszy ochrony |

| | | | | | |środowiska, |

| | | | | | |prowadzenie gospodarki finansowej funduszy ochrony środowiska |

| | | | | | |w sposób zapewniający zachowanie ich potencjału finansowego i |

| | | | | | |organizacyjnego. |

| | | | | | |W zależności od zadania jako podmioty odpowiedzialne za |

| | | | | | |realizację wskazani zostali: minister właściwy ds. środowiska,|

| | | | | | |minister właściwy ds. gospodarki wodnej, fundusze ochrony |

| | | | | | |środowiska. |

|60 |Koalicja Ratujmy Rzeki / |PEP |Brak w ocenianym projekcie dokumentu odniesienia się do bardzo poważnych | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Karaczun, Kassenberg | |potencjalnych zagrożeń, które już są i mogą wystąpić w okresie | | | |

| | | |obowiązywania PEP. Dotyczy to: | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |a. Utrzymania struktury węglowej energetyki z przyjętym przez rząd | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |programami rozwoju górnictwa węgla kamiennego (70-71 mln ton w roku 2030 | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |czyli tyle ile teraz) i górnictwa węgla brunatnego (50 mln ton w roku 2030 | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |czyli tylko o 10 mln ton mniej niż obecnie). Oznacza to pogłębianie | | |Polityce energetycznej Polski, a dróg wodnych i innych kwestii|

| | | |degradacji środowiska związanych z istniejącymi kopalniami oraz negatywne | | |transportowych w Strategii zrównoważonego rozwoju transportu, |

| | | |skutki uruchomienia nowych (zwłaszcza odkrywek węgla brunatnego). W | | |. |

| | | |konsekwencji wg. Forum Energii udział węgla produkcji energii może wynieść | | | |

| | | |78% w roku 2030 i 63% w roku 2050. Ten kierunek jest niezgodny z | | | |

| | | |Porozumieniem w Paryżu i polityką energetyczno-klimatyczną UE i w oczywisty| | | |

| | | |sposób nie pozwoli Polsce wywiązać się z celów redukcji emisji gazów | | | |

| | | |cieplarnianych. | | | |

| | | |b. Planowanej rozbudowy dróg wodnych Wisły i Odry, co wiąże się z poważnym | | | |

| | | |negatywnym oddziaływaniem na ekosystemy występujące w ich dolinach w części| | | |

| | | |objęte europejskim systemem ochronnym Natura 2000. | | | |

| | | |c. Zamiaru przekopania Mierzei Wiślanej, co może zagrozić spójności systemu| | | |

| | | |ekologicznego Mierzei Wiślanej i Zalewu Wiślanego w tym obszarom Natura | | | |

| | | |2000. | | | |

| | | |d. Budowy nowego lotniska jako hubu europejskiego w Centralnej Polsce, | | | |

| | | |który w istotny sposób spowoduje nie tylko istotną zmianę w użytkowaniu | | | |

| | | |terenów i przesiedlanie ludności ale także przyczyni się do szybkiego | | | |

| | | |wzrostu ruchu lotniczego a zatem wzrostu emisji gazów cieplarnianych. | | | |

| | | |e. Rozważanej budowy elektrowni jądrowej czy dużych farm wiatrowy na morzu,| | | |

| | | |które będą stanowić całkowite nowe obiekty z punktu widzenia ochrony | | | |

| | | |środowiska. PEP powinno to dostrzec i określić jak powinniśmy być do tego | | | |

| | | |przygotowani. | | | |

| | | |f. Programu rozwoju elektro mobilności, który z jednej strony będzie miał | | | |

| | | |korzystny wpływ na jakość powietrza w miastach a z drugiej niesie za sobą | | | |

| | | |nowe zagrożenia w postaci konieczności utylizacji lub zagospodarowani | | | |

| | | |zużytych baterii, pojazdów. | | | |

|61 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 9 |Uzupełnienie akapitu dot. planowania przestrzennego, które musi uwzględniać|Kluczowa dla osiągnięcia celów polityki |Poprawa planowania przestrzennego jest kluczowym elementem osiągnięcia |Uwaga uwzględniona. |

| | | |również kwestie zmniejszenie ryzyka powodziowego. |ekologicznej jest dodatkowo dbałość o kulturę |znaczącej poprawy w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym | |

| | | | |współżycia ze środowiskiem na szczeblu |(ograniczenie ryzyka powodzi i zmniejszenie strat powodziowych). | |

| | | | |samorządowym, zwłaszcza poprzez racjonale | | |

| | | | |planowanie zagospodarowania przestrzennego, | | |

| | | | |które pomaga chronić ludność przed | | |

| | | | |zanieczyszczeniami powietrza i hałasem, powodzią| | |

| | | | |oraz przyrodę przed nadmierną presją. | | |

|62 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 9 |Poszerzenie zakresu ocenianych aspektów stanu środowiska, kluczowych dla |Dlatego proces rozwoju będzie monitorowany za |Zachowanie obecnego składu gatunku fauny i flory nie jest wystarczające, |Uwaga uwzględniona. |

| | | |zachowania i poprawy dobrostanu człowieka i polskiej przyrody. |pomocą odpowiednich wskaźników umożliwiających |konieczne będzie podjęcie działań nakierowanych na restytucje utraconych | |

| | | | |ocenę takich aspektów jak: poprawa jakości wody |gatunków, np. jesiotra atlantyckiego. Dla zapewnienia dobrostanu | |

| | | | |i powietrza, ograniczenie wpływu na zmiany |człowieka i polskiej przyrody nie wystarczy ochrona gatunków. Konieczne | |

| | | | |klimatu oraz stan zachowania i odbudowy pełnego |jest również zapewnienie i odtwarzania funkcjonalności ekosystemów i | |

| | | | |składu gatunkowego rodzimej fauny i flory oraz |usług świadczonych przez ekosystemy (tzw. usług ekosystemowych, np. | |

| | | | |usług świadczonych przez ekosystemy. |regulacyjnych, zaopatrzeniowych, kulturowych). | |

|63 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 11 |Uzupełnienie informacji o obowiązkach PGW Wody Polskie wynikających z |Dlatego Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody |Obowiązkiem PGW Wody Polskie jest nie tylko planowanie, ale również |Uwaga uwzględniona. |

| | | |wdrażania RDW |Polskie” poprzez zarządzanie zlewniowe będzie |realizacja działań gwarantujących niepogarszanie i poprawę stanu wód | |

| | | | |realizować zadania w zakresie zachowania i |powierzchniowych i podziemych. Działania te obejmują między innymi | |

| | | | |poprawy stanu wód, bezpieczeństwa powodziowego |podejmowanie renaturyzacji ekosystemów wodnych oraz wypracowanie, | |

| | | | |oraz będzie wspierać gminy w zapewnieniu wody na|wdrażanie i monitorowanie dobrych praktyk zarządzania wodami | |

| | | | |potrzeby ludności i gospodarki. |powierzchniowymi i podziemnymi w taki sposób, aby łączyć kwestie | |

| | | | | |zarządzania ryzykiem powodziowym i zaopatrzenia w wodę z koniecznością | |

| | | | | |osiągnięcia dobrego stanu wód (wymóg Ramowej Dyrektywy Wodnej) i | |

| | | | | |ograniczania spływu zanieczyszczeń do wód (w odniesieniu do azotanów – | |

| | | | | |wymóg Dyrektywy Azotanowej) | |

|64 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 15 |Uzupełnienie treści akapitu o istotny czynnik ograniczający retencję zlewni|W tym kontekście problem stanowi zbyt mała |W skali kraju najważniejszym ilościowo i obszarowo czynnikiem |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |lokalnych. |retencja zlewni lokalnych, spowodowana między |ograniczającym retencję zlewni lokalnych jest regulowanie (prostowanie | |

| | | | |innymi wzrostem obszaru powierzchni |biegu) i pogłębianie małych rzek realizowane w ramach tzw. utrzymania wód|Około 80% istniejących urządzeń melioracyjnych ma co najmniej |

| | | | |uszczelnionych, powstających w procesie |oraz melioracje odwadniające (systemy rowów melioracyjnych pozbawione |40 lat, a wiele z nich powstało już na przełomie XIX i XX |

| | | | |urbanizacji i rozwoju infrastruktury |możliwości piętrzenia wody). |wieku. Były one wykonywane w czasie, gdy największym problemem|

| | | | |transportowej oraz zmianami w produkcji rolnej, | |był nadmiar wody, a nie jej brak. Dlatego też wykonywane |

| | | | |a także nadmiernym przyspieszeniem odpływu wód | |wówczas systemy melioracyjne spełniały głównie funkcje |

| | | | |ze zlewni i dolin rzek wskutek niewłaściwie | |odwadniające. Dlatego też nie powinniśmy w tym przypadku mówić|

| | | | |prowadzonych melioracji rolnych | |o niewłaściwie prowadzonych melioracjach. W obecnej |

| | | | | | |perspektywie finansowej urządzenia melioracyjne nie są |

| | | | | | |finansowane zarówno ze środków budżetu państwa, jak i ze |

| | | | | | |środków UE. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Dokonano zmiany zdania w sposób następujący: |

| | | | | | |„W tym kontekście problem stanowi zbyt mała retencja zlewni |

| | | | | | |lokalnych, spowodowana między innymi wzrostem obszaru |

| | | | | | |powierzchni uszczelnionych, powstających w procesie |

| | | | | | |urbanizacji i rozwoju infrastruktury transportowej oraz |

| | | | | | |zmianami w produkcji rolnej, a także nadmiernym |

| | | | | | |przyspieszeniem odpływu wód ze zlewni i dolin rzek z urządzeń |

| | | | | | |melioracyjnych, które pełnią głównie funkcje odwadniające”. |

|65 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 15 | |Niedoinwestowanie gospodarki wodnej oraz |Niedoinwestowanie gospodarki wodnej jest problemem znacząco mniej mniej |Uwaga nieuwzględniona |

| | | | |niewłaściwe planowanie i realizacja inwestycji |istotnym niż niewłaściwe planowanie i realizacja inwestycji | |

| | | | |hydrotechnicznych oraz tzw. Utrzymania wód |hydrotechnicznych oraz tzw. utrzymania wód, zwłaszcza rzek, co skutkuje |Planowanie w zakresie gospodarki wodnej opiera się w |

| | | | |skutkuje niezadawalającym stanem infrastruktury |marnotrawstwem na masową skalą środków publicznych, pogłębianiem problemu|szczególności na dokumentach planistycznych – m.in. planach |

| | | | |gospodarki wodnej, jak na przykład sztucznych |powodzi i suszy wskutek ograniczania retencyjności zlewni w krajobrazie |gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy czy planach |

| | | | |zbiorników, oraz niską efektywnością systemu |rolno-leśnym oraz masową degradacją stanu ekosystemów oraz zasobów |zarządzania ryzykiem powodziowym, dla których w cyklach |

| | | | |ochrony przeciwpowodziowej kraju oraz degradacją|przyrodniczych rzek. Szacunkowe oceny wskazują, że w poprzednim cyklu |sześcioletnich prowadzone są ekstensywne konsultacje |

| | | | |ekosystemów wodnych. Wyniki monitoringu stanu |realizacji Ramowej Dyrektywy Wodnej, tj. w latach 2010 – 2015, |publiczne, podczas których analizowane są uwagi i opinie |

| | | | |wód powierzchniowych z lat 2010–2015 wskazują, |niewłaściwie zrealizowanymi inwestycjami hydrotechnicznych oraz tzw. |zgłaszane przez różne podmioty oraz wypracowywany konsensus w |

| | | | |że zdecydowana większość jednolitych części wód |utrzymaniem wód poważnie zdegradowano ekosystemy ok. 20 tys. km bieżących|kwestiach problemowych. |

| | | | |powierzchniowych nim objętych nie osiąga stanu |małych ciekówi. |Częścią planów gospodarowania wodami są wykazy inwestycji, |

| | | | |dobrego. | |które są analizowane pod kątem spełnienia przy ich realizacji,|

| | | | | | |celów środowiskowych zakładanych dla jednolitych części wód |

| | | | | | |powierzchniowych, na których maja być realizowane. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Analogicznym konsultacjom publicznym, zgodnie z art. 327 ust. |

| | | | | | |3 ustawy Prawo wodne, podlegają również dokumenty planistyczne|

| | | | | | |w zakresie prac utrzymaniowych – Plany utrzymania wód. Proces |

| | | | | | |wydatkowania środków publicznych na zadania dotyczące |

| | | | | | |zabezpieczenia przeciwpowodziowego jest złożony i |

| | | | | | |czasochłonny, ale przez to transparentny. Zakres realizowanych|

| | | | | | |zadań inwestycyjnych i utrzymaniowych musi być poprzedzony |

| | | | | | |potwierdzeniem zgodności z dokumentami strategicznymi na |

| | | | | | |poziomie krajowym i regionów wodnych. Biorąc pod uwagę |

| | | | | | |ograniczone środki finansowe i niedofinansowanie gospodarki |

| | | | | | |wodnej, co nie pozostaje kwestią sporną, realizowane są w |

| | | | | | |pierwszej kolejności działania priorytetowe – kluczowe dla |

| | | | | | |minimalizacji ryzyka powodziowego. Katalog dostępnych działań |

| | | | | | |jest określony w dokumentach strategicznych, z uwzględnieniem |

| | | | | | |uwarunkowań lokalnych. |

| | | | | | |W ramach wdrażanych obecnie planów zarządzania ryzykiem |

| | | | | | |powodziowym rekomendowane do realizacji działania podlegały |

| | | | | | |szczegółowej ocenie m.in. pod względem ich wpływu na |

| | | | | | |zagrożenie powodziowe oraz na środowisko. |

|66 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 21 |Niespójne (wewnętrznie sprzeczne) dane w tabeli Cel 3, wymagające | |W pkt. 8 tabeli przypuszczalnie chodzi o stan ekologiczny, co sugeruje |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |weryfikacji. | |pkt. 7 odnoszący się do stanu chemicznego wód. Zakładając, że pkt. 8 | |

| | | | | |rzeczywiście odnosi się do stanu ekologicznego JCWP rzecznych, wówczas |Stan ekologiczny jest pkt. 6 tabeli. W pkt 8 jest stan ogólny,|

| | | | | |podany w tym punkcie udział rzek w stanie dobrym (10,9%) jest sprzeczny z|który jest wynikowym stanu ekologicznego z pkt 6 i stanu |

| | | | | |danymi przedstawionymi w pkt. 6, które wskazują na znacznie lepszy stan |chemicznego z pkt.7 – zgodnie z rozporządzeniem w sprawie |

| | | | | |rzek niż przedstawiony w pkt. 8 (można się domyślać, że pkt. 6 obrazuje |sposobu klasyfikacji wód powierzchniowych. W tabeli nie ma |

| | | | | |tan/potencjał wypadkowy, tj. wymaganą przez RDW ocenę stanu wód |błędu. |

| | | | | |powierzchniowych uwzględniającą stan/potencjał chemiczny oraz | |

| | | | | |stan/potencjał ekologiczny). | |

|67 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 21 |Uzupełnienie akapitu o ważna przyczynę rosnącego ryzyka powodzi |Jednocześnie, we wszystkich częściach kraju |W skali kraju najważniejszym ilościowo i obszarowo czynnikiem |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |wzrośnie ryzyko wystąpienia powodzi, co związane|ograniczającym retencję zlewni lokalnych jest regulowanie (prostowanie | |

| | | | |jest z niewystarczającą zdolnością retencyjną |biegu) i pogłębianie małych rzek realizowane w ramach tzw. utrzymania wód| |

| | | | |naturalnych i sztucznych zbiorników, wzrostem |oraz melioracje odwadniające (systemy rowów melioracyjnych pozbawione | |

| | | | |udziału powierzchni nieprzepuszczalnych, |możliwości piętrzenia wody). | |

| | | | |szczególnie w miastach, nadmiernym odpływem wód | | |

| | | | |z małych zlewni wskutek niewłaściwie | | |

| | | | |przeprowadzonych regulacji i utrzymania rzek, | | |

| | | | |ograniczania naturalnych terenów zalewowych oraz| | |

| | | | |powszechnym brakiem urządzeń piętrzących wodę w | | |

| | | | |systemach rowów melioracyjnych. | | |

|68 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 36 |Niejasne sformułowanie |Jednocześnie, niekorzystne zmiany warunków |Zdanie nielogicznie sformułowane (zmiany warunków hydrologicznych |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | | |hydrologicznych na Wiśle poniżej stopnia wodnego|zagrażają awariom?), wymaga również niezbędnie doprecyzowania, o jaką | |

| | | | |we Włocławku zagrażają awariom podziemnym sieci |infrastrukturę chodzi i jaki jest charatker zagrożeń. |Usunięto zapis. |

| | | | |infrastruktury technicznej. | | |

|69 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 39 |Sprostowanie nieścisłości |Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu |Łączny potencjał wymienionych w pierwotnej wersji sposobów ograniczania i|Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |koncentracji GC w powietrzu przede wszystkim |bilansowania emisji GC jest dalece niewystarczający do wypełnienia przez | |

| | | | |poprzez zmianę obecnego misku energetycznego |Polskę międzynarodowych zobowiązań klimatycznych. W tym celu niezbędne |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | |opartego na węglu i rozwój opłacalnych |będzie stopniowe odejście od spalania węgla, a więc wyeliminowanie |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | |ekonomicznie i przyjaznych środowisku |głównego źródła emisji CO2. Odejście od węgla jest nieuniknione również |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | |odnawialnych źródeł energii, oraz, |ze względów ekonomicznych i społecznych, ponieważ energetyka węglowa jest|Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | | |uzupałniająco, działania wspierające |już teraz cenowo niekonkurencyjna wobec OZE i generuje ogromne koszty |Polityce energetycznej Polski. |

| | | | |pochłanianie CO2 z atmosfery, m.in.: |zewnętrzne, przede wszystkim w obszarze zdrowia publicznego. Wobec | |

| | | | |wykorzystanie potencjału lasów, zachowanie i |dynamicznie zmieniającej się sytuacji na rynku źródeł energii | |

| | | | |odbudowę terenów podmokłych, sekwestrację węgla |średniookresowa strategia jaką jest PEP nie powinna wskazywać na | |

| | | | |w glebie. |konkretne kategorie OZE, ponieważ w krótkim czasie zastosowanie np. | |

| | | | | |geotermii może okazać się ekonomicznie nieuzasadnione wobec oczekiwanego | |

| | | | | |dalszego spadku cen fotowoltaiki czy pomp ciepła. Wskazywanie na | |

| | | | | |hydroenergetykę i spalanie biomasy leśnej jest również błędne ze względu | |

| | | | | |duży niekorzystny wpływ tych rodzajów OZE na stan ekosystemów, siedlisk i| |

| | | | | |różnorodności biologicznej a także emisje metanu ze zbiorników zaporowych| |

| | | | | |i poważne wątpliwości środowisk naukowych co do wpływu spalania biomasy | |

| | | | | |leśnej na klimat. | |

|70 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 40 |Doprecyzowanie opisu problemu rosnącej konkurencji o zasoby naturalne w |Jako bardzo wysokie określono zagrożenie |Skuteczna realizacja celów Polityki Ekologicznej Państwa jest kluczowa |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |kontekście wody |deficytem wody w województwie łódzkim, |dla przyszłego potencjału rozwojowego Polski, dlatego ważne jest | |

| | | | |zawłaszcza w strefach o dużych potrzebach |zapewnienie spójności z nią innych polityk państwa, np. polityki |Planowane działania w zakresie rozwoju śródlądowych dróg |

| | | | |rozwoju i niskiej retencyjności, gdzie |transportowej czy energetycznej, tak by działania podejmowane w obszarach|wodnych przyczynią się do zwiększenia zasobów wodnych, a nie |

| | | | |niekorzystne zmiany warunków hydrologicznych w |transportu bądź energetyki nie niweczyły wysiłków podejmowanych w ramach |do ich zubożenia. |

| | | | |postaci leja depresyjnego kopalni odkrywkowej |realizacji PEP. Z tego powodu istotne jest klarowne zidentyfkowanie w PEP| |

| | | | |powodują wysychanie studni, degradację szaty |elementów i działań w ramach innych polityk państwa, które stoją w | |

| | | | |roślinnej, utratę bioróżnorodności, zanikanie |sprzeczności z celami PEP, dzięki czemu możliwe będzie poszukowanie dla |Dodatkowo, prowadzenie działalności górniczej możliwe jest w |

| | | | |rzek i cieków oraz straty w sektorze rolnym. |nich alternatyw dających się pogodzić z PEP. |oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Na obszarach o |

| | | | |Presję na zasoby wodne kraju mogą zwiększać | |szczególnych walorach siedliskowych lub krajobrazowych nie |

| | | | |niektóre planowane obecnie przedsięwzięcia, | |jest możliwe prowadzenie działalności górniczej. Pamiętać |

| | | | |takie jak nowe kopalnie odkrywkowe węgla | |należy, że gospodarka surowcami stanowi ważną składową w |

| | | | |brunatnego w Wielkopolsce czy plany dotyczące | |handlu krajowym i międzynarodowym, stanowi istotne źródło |

| | | | |rozwoju żeglugi śródlądowej, wiążące się z | |dochodu Skarbu Państwa, a więc nie jest możliwym całkowite |

| | | | |przekształcaniem Wisły w kaskadę zbiorników | |wykluczenie takiej działalności na terenie kraju. Część |

| | | | |zaporowych oraz budową szeregu stopni wodnych na| |wydobywanych surowców ma charakter strategiczny i stanowi o |

| | | | |Odrze, co spowoduje utratę zdolności tych rzek | |bezpieczeństwie energetycznym kraju (surowce energetyczne). |

| | | | |do samooczyszczania i w konsekwencji | |Ustawa - Prawo geologiczne i górnicze stanowi, że działalność |

| | | | |ograniczenie dostępu ludności do czystej wody | |górnicza może być wykonywana wyłącznie, gdy nie sprzeciwia się|

| | | | |pitnej, a także utratę różnorodności | |interesowi publicznemu, w szczególności związanemu z interesem|

| | | | |biologicznej i zubożenie dziedzictwa | |surowcowym państwa lub ochroną środowiska, w tym racjonalną |

| | | | |przyrodniczego poprzez całkowite lub częściowe | |gospodarką złożami kopalin. Działalność taka musi także |

| | | | |zniszczenie licznych chronionych i cennych | |uwzględniać przeznaczenie nieruchomości lub obszaru morskiego |

| | | | |przyrodniczo terenów. | |RP. |

| | | | | | | |

|71 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 42 |Doprecyzowanie opisu problemu rosnącej presji na ekosystemy w kontekście |Zagrożone degradacją cennych zasobów |Zachowanie różnorodności biologicznej jest istotnie bardzo ważnych |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |wody |przyrodniczych są w szczególności tereny |zadaniem państwa, a skutecznośc realizacji tego zadania wpłynie znacząco | |

| | | | |województwa opolskiego, lubelskiego, |na potencjał rozwojowy Polski. Jednocześnie tempo zachodzącej obecnie |Sama identyfikacja źródeł presji nie jest wystarczającym |

| | | | |świętokrzyskiego oraz poddawane presji ze strony|degradacji ekosystemów i utraty różnorodności biologicznej jest |działaniem w celu ograniczenia presji na ekosystemy wodne. |

| | | | |przemysłu wydobywczego, infrastruktury i |zatrważające, a zahamowanie tego trendu nie będzie zadaniem łatwym. |Niezbędne jest uwzględnienie w polskim prawodawstwie |

| | | | |urbanizacji tereny województwa dolnośląskiego. W|Dlatego w PEP niezbędna jest precyzyjna identyfkacja źródeł presji na |przejrzystych i jednoznacznych przepisów prawnych, na |

| | | | |skali całego kraju zagrożenie dotyczy obszarów |ekosystemy, która ułatwi zaplanowanie działań w tej dziedzinie oraz |podstawie których możliwe będzie zahamowanie działań |

| | | | |wodnobłotnych, niezwykle istotnych z punktu |zapewnienie spójności innych polityk państwa z PEP. |przyczyniających się do powstawania kluczowych presji. Będzie |

| | | | |widzenia retencjonowania wody oraz zapobiegania | |to zadanie bardzo trudne ze względu na fakt, że presje na |

| | | | |powodziom i łagodzenia skutków suszy, które od | |ekosystemy wywierają często sektory istotne z punktu widzenia |

| | | | |wielu lat ulegają systematycznej degradacji z | |rozwoju państwa, takie jak m. in. rolnictwo, przemysł |

| | | | |powodu niewłaściwie realizowanych melioracji, | |wydobywczy. |

| | | | |osuszania i prac utrzymaniowych na rzekach i | | |

| | | | |strumieniach. Pod rosnącą presją znajdują się | | |

| | | | |również cenne ekosystemy związane z rzekami i | | |

| | | | |zasiedlające je chronione gatunki ptaków, ryb i | | |

| | | | |innych zwierząt wodnych. Obszary te zagrożone są| | |

| | | | |degradacją wskutek realizowanych i planowanych | | |

| | | | |działań regulacyjnych na rzekach, wpływu | | |

| | | | |istniejących i planowanych zapór oraz generalnie| | |

| | | | |planów dotyczących bardziej intensywnej | | |

| | | | |eksploatacji rzek na potrzeby transportu czy | | |

| | | | |hydroenergetyki. | | |

|72 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 44 |Doprecyzowanie |Ponadto, dobrze |Właściwe podejście do rzek w |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |zaplanowane obszary |miastach będzie miało | |

| | | | |miejskie, zapewniające |fundamentalne znaczenie dla | |

| | | | |łatwy dostęp do |dobrostanu mieszkańców. | |

| | | | |naturalnych terenów |Nadrzeczne tereny w miastach | |

| | | | |zielonych, w tym |oferują szerokie możliwości | |

| | | | |zwłaszcza terenów |aktywnego wypoczynku, | |

| | | | |nadrzecznych, oraz |rekreacji, kontaktu z przyrodą | |

| | | | |umożliwiające tworzenie |oraz wytchnienia od wysokich | |

| | | | |zielonej i błękitnej |temperatur w przypadku coraz | |

| | | | |infrastruktury miejskiej, |bardziej dotkliwych fal upałów, | |

| | | | |mogą dawać korzyści dla |dostępne dla wszystkich | |

| | | | |zdrowia i jakości życia |mieszkańców. Doliny rzek są | |

| | | | |człowieka, także łagodzić |również istotne jako obszary | |

| | | | |odczuwalne przez |retencyjne oraz naturalne | |

| | | | |mieszkańców miast |korytarze napowietrzające dla | |

| | | | |skutki zmian klimatu. |miast. Jako że większość dużych | |

| | | | | |miast w Polsce położonych jest | |

| | | | | |nad rzekami, PEP w kontekście | |

| | | | | |zdrowia i dobrostanu | |

| | | | | |mieszkańców powinna położyć | |

| | | | | |szczególny nacisk na ochronę | |

| | | | | |walorów przyrodniczych rzek w | |

| | | | | |miastach. | |

|73 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 46 |Sprostowanie nieścisłości |Na znaczeniu zyska również transport szynowy |Ujawnione do tej pory plany dotyczące rozwoju transportu wodnego są nie |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | | |do pogodzenia z celami PEP dotyczącymi zachowania różnorodności | |

| | | | | |biologicznej, ponieważ doprowadzą do utraty cennych ekosystemów wskutek |Uwaga nie jest zgodna z zapisami Strategii Zrównoważonego |

| | | | | |przekształceń i grodzenia rzek. Ich realizacja nie będzie miała |Rozwoju Transportu oraz polityką Unii Europejskiej, wg której |

| | | | | |istotnego znaczenia dla ograniczenia emisji gazów |należy dążyć do odciążenia transportu drogowego poprzez rozwój|

| | | | | |cieplarnianych ani dla poprawy jakości powietrza. Założenia MGMiŻŚ |transportu kolejowego i wodnego śródlądowego oraz rozwijania |

| | | | | |przewidują, że w przypadku pełnej realizacji tych planów, drogami wodnymi|transportu multimodalnego. |

| | | | | |przewożone byłoby ok. 32 mln ton towarów rocznie, co stanowi mniej niż 2%| |

| | | | | |wolumenu towarów przewożonych obecnie w transporcie drogowym. Wg. | |

| | | | | |wyliczeń prof. Romana Żurka z PAN wdrożenie transportu wodnego | |

| | | | | |pozwoliłoby ograniczyć emisje CO2 z transportu jedynie o ok. 1%, co | |

| | | | | |wynika stad, iż drogi wodne konkurowałyby raczej z koleją, a | |

| | | | | |nie z transportem drogowym. Jednocześnie realizacja tych planów wiązałaby| |

| | | | | |się z zaangażowaniem ogromnych środków finansowych, które nie trafiłyby | |

| | | | | |do innych sektorów transportu, oferujących znacznie większy potencjał w | |

| | | | | |zakresie poprawy jakości powietrza czy ograniczenia | |

| | | | | |emisji, takich jak elektromobilność i transport | |

| | | | | |szynowy. Transport wodny umniejszyłby również potencjał rzek jako miejsc | |

| | | | | |rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców, ze względu na emisje spalin, | |

| | | | | |zanieczyszczeń i hałasu, znacznie ograniczając wartość tej kategorii | |

| | | | | |usług ekosystemowych. Dlatego PEP nie powinna wskazywać na transport | |

| | | | | |wodny jako jedno z rozwiązań problemu zanieczyszczeń powietrza czy emisji| |

| | | | | |CO2, tym bardziej, że w | |

| | | | | |załączonej Diagnozie transport wodny jest zidentyfkowany jako jedno ze | |

| | | | | |źródeł zanieczyszczeń | |

| | | | | |emitowanych do powietrza (str. 12 PEP) | |

|74 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 47 |Doprecyzowanie |Stworzenie zdrowych |W kontekście konieczności |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |ekosystemów wodnych |ograniczenia emisji gazów | |

| | | | |wymaga wizji |cieplarnianych warto mieć na |Elektrownie wodne, ze względów kosztowych, często powstają na |

| | | | |systemowej, jako że stan |uwadze fakt iż energetyka |istniejących już piętrzeniach i sama ich instalacja nie wpływa|

| | | | |tych ekosystemów jest |wodna należy, obok spalania |negatywnie na środowisko. Powstanie takiej elektrowni ma |

| | | | |ściśle powiązany z tym, w jaki sposób zarządza |biomasy leśnej, do najmniej przyjaznych środowisku |korzystny wpływ na środowisko, gdyż jest źródłem czystej |

| | | | |się zasobami lądowymi i |odnawialnych źródeł energii. Ze |energii. |

| | | | |wodnymi oraz z presją ze |względu na swoje poważne | |

| | | | |strony takich sektorów, |negatywne oddziaływania | |

| | | | |jak rolnictwo, |środowiskowe, takie jak | |

| | | | |energetyka, w tym |fragmentacja korytarzy | |

| | | | |energetyka wodna, i |ekologicznych, degradacja | |

| | | | |transport. |cennych siedlisk czy emisje | |

| | | | | |metanu ze zbiorników | |

| | | | | |zaporowych, hydroenergetyka | |

| | | | | |nie powinna być traktowana | |

| | | | | |jako czyste źródło energii, lecz | |

| | | | | |raczej jako źródło presji na | |

| | | | | |ekosystemy wodne. | |

|75 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 48 |Uzupełnienie |Szansy na zapewnienie |Skuteczna realizacja celów PEP |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |środków na ochronę |będzie zależała od zapewnienia | |

| | | | |środowiska należy |odpowiednich środków | |

| | | | |upatrywać również w |fnansowych oraz – wobec skali | |

| | | | |przezwyciężeniu „pułapki |wyzwań – również od poziomu | |

| | | | |słabości instytucjonalnej” |spójności wydatków publicznych | |

| | | | |poprzez położenie |w innych obszarach z celami | |

| | | | |nacisku na poprawę |PEP. W dokumencie PEP | |

| | | | |efektywności |powinno pojawić się pojęcie | |

| | | | |funkcjonowania |zgodności wydatków | |

| | | | |instrumentów ochrony |publicznych z celami | |

| | | | |środowiska, w tym w |zrównoważonego rozwoju | |

| | | | |szczególności |(sustainability proofng), | |

| | | | |usprawnienie systemu |oznaczające testowanie | |

| | | | |kontroli i zarządzania |wszystkich planowanych | |

| | | | |ochroną środowiska. |wydatków publicznych pod | |

| | | | |Powyższe będzie wiązało się z podejmowaniem |kątem ich zgodności z celami polityki ekologicznej i SDG, oraz | |

| | | | |wysiłków na rzecz |zasada niewspierania środkami | |

| | | | |zwalczania szarej strefy |publicznymi działań i inwestycji | |

| | | | |w gospodarce odpadami i |sprzecznych z polityką | |

| | | | |nielegalnej eksploatacji |ekologiczną i oddalających | |

| | | | |kopalin, a także |realizację jej celów. Takie | |

| | | | |wzmocnienia Inspekcji |podejście pozwoli skuteczniej | |

| | | | |Ochrony Środowiska. |osiągnąć cele PEP pomimo | |

| | | | |Kluczowe znaczenie dla |kurczenia się dostępnych | |

| | | | |realizacji inwestycji |zasobów fnansowych. | |

| | | | |środowiskowych będzie |Zaproponowane uzupełnienie | |

| | | | |miało również pełne |można traktować jako dodanie | |

| | | | |wdrożenie reformy |fnansowego wymiaru do zapisu | |

| | | | |gospodarki wodnej. |o spójności polityk i włączeniu | |

| | | | |Wobec ograniczonej |działań proekologicznych w | |

| | | | |dostępności środków |główny nurt działalności | |

| | | | |na realizację celów |państwa na str. 11 (tam jest | |

| | | | |PEP istotne będzie |mowa o ochronie różnorodności | |

| | | | |zapewnienie spójności |biologicznej, ale to samo | |

| | | | |wydatków publicznych |podejście powinno obowiązywać | |

| | | | |w innych obszarach z |dla wszystkich priorytetowych | |

| | | | |celami PEP (ang.: |obszarów PEP). | |

| | | | |sustainability | | |

| | | | |proofngg) i wdrożenie | | |

| | | | |zasady niewspierania | | |

| | | | |środkami publicznymi | | |

| | | | |działań i | | |

| | | | |przedsięwzięć | | |

| | | | |sprzecznych z celami | | |

| | | | |PEP. | | |

|76 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 55 |Rozwinięcie opisu wskaźnika |pojemność obiektów małej retencji wodnej |Podkreślenia wymaga, że obiektami małej retencji są |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |(naturalnej i sztucznej) |również zrenaturyzowane | |

| | | | | |mokradła, oczka śródpolne, itp. |Nie ma potrzeby doszczegółowienia wskaźnika, jest jasne że |

| | | | | |Rozwijanie naturalnej małej |mała retencja to zarówno retencja naturalna, jak i sztuczna. |

| | | | | |retencji łączy potrzebę |Jednocześnie należy podkreślić, że nie jest możliwe dokładne |

| | | | | |retencjonowania wody z |wyliczenie objętości wody/pojemności mokradeł czy oczek |

| | | | | |ochrona bioróżnorodności. |wodnych. |

| | | | | |Natomiast retencja sztuczna, | |

| | | | | |zwłaszcza sztuczne zbiorniki, | |

| | | | | |powodują silna degradacje | |

| | | | | |bioróżnorodności związanej z | |

| | | | | |rzekami. | |

|77 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 55 |Dodanie wskaźnika |Powierzchnia |Zwiększenie retencyjności |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |(mierzonego w dwóch |odtworzonych |małych zlewni powinno być | |

| | | |jednostkach |naturalnych terenów |połączone z odtwarzaniem |Wykorzystanie niezurbanizowanych terenów zalewowych jako |

| | | |jednocześnie: ha i |zalewowych w dolinach |terenów zalewowych na rzekch |obszarów naturalnej retencji jest jedną z nietechnicznych |

| | | |dam) |dużych rzek i odzyskana |głównych poprzez odsuwanie |metod ochrony przed powodzią. Podjęcie działań mających na |

| | | | |retencja dolinowa |obwałowań, tak jak to |celu przywrócenie naturalnych rozlewisk rzecznych umożliwi |

| | | | | |zrealizowano nad Odrą w rejonie |wykorzystanie zdolności naturalnych terenów podmokłych i |

| | | | | |Domaszkowa – Tarchalic. |zalewowych do przyjmowania wód i łagodzenia skutków powodzi. |

| | | | | |Odtwarzanie terenów | |

| | | | | |zalewowych jest jednym |Niemniej jednak dodanie wskaźnika w zakresie „powierzchni |

| | | | | |elementów tworzenia tzw. |odtworzonych naturalnych terenów zalewowych w dolinach dużych |

| | | | | |zielonej infrastruktury |rzek i odzyskanej retencji dolinowej” z proponowanymi |

| | | | | |rekomendowanej Polsce przez |jednostkami „ha i dam” nie jest możliwe z uwagi na brak |

| | | | | |KE w raporcie podsumowującym |możliwości wskazania wartości bazowej i docelowej, jak również|

| | | | | |wdrażania w naszym kraju |obliczania powierzchni o pojemności terenów zalewowych. |

| | | | | |wspólnotowej polityki | |

| | | | | |środowiskowej (KE, 2016) | |

|78 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 55 |Rozwinięcie opisu celu szczegółowego |Zrównoważone gospodarowanie wodami, w tym |Cele społeczne dotyczące gospodarowania wodami nie mogą być osiągane w |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |zapewnienie |oderwaniu od działań na rzecz | |

| | | | |dostępu do czystej wody |osiągnięcia środowiskowych |Cel uszczegółowiono. |

| | | | |dla społeczeństwa i |celów gospodarowania wodami. | |

| | | | |gospodarki oraz |Cel społeczny (zapewnienie | |

| | | | |osiągnięcie dobrego |dostępu do czystej wody dla | |

| | | | |stanu ilościowego, |społeczeństwa i gospodarki) i | |

| | | | |chemicznego i |cel środowiskowy (dobry stan | |

| | | | |ekologicznego wód |wód w rozumieniu RDW) | |

| | | | | |powinny być ze sobą ściśle | |

| | | | | |powiązane w sposób | |

| | | | | |zapewniający efekt synergii. | |

|79 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 55 |Dobre przykłady z |Woj. dolnośląskie |Pierwszy w Polsce przypadek |Zamierzono uwzględnić uwagę. |

| | | |województw – dodanie |„Odsunięcia obwałowań |działania coraz szerzej | |

| | | |przykładu odsunięcia |Odry dla celów |stosowanego w innych krajach, |MŚ zwróciło się do autorów uwagi o przekazanie opisu projektu.|

| | | |obwałowań rzeki dla |odtworzenia naturalnej |nakierowanego na poprawę |Opisu jednak nie dostarczono do MŚ. |

| | | |celów odtworzenia |retencji i poprawy stanu |efektywności zarządzania | |

| | | |naturalnej retencji |chronionych siedlisk |ryzykiem powodziowym | |

| | | | |przyrodniczych” (opis |połączoną z poprawą stanu | |

| | | | |projektu dostarczymy na |środowiska przyrodniczego. | |

| | | | |życzenie Ministerstwa | | |

| | | | |Środowiska) | | |

|81 |Koalicja Ratujmy Rzeki |PEP str. 100 |Wprowadzenie zielonej |53. Rozwój infrastruktury |Obecny stan wiedzy naukowej |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |i niebieskiej |przeciwpowodziowej w |wskazuje, że największą | |

| | | |infrastruktury w |oparciu o inwestycje o |skutecznością i racjonalnością |Rozwój infrastruktury przeciwpowodziowej, w tym zbiorników |

| | | |miejsce budowy |wysokim stopniu |ekonomiczną charakteryzują się |wielofunkcyjnych nie wyklucza realizacji rozwiązań opartych na|

| | | |zbiorników |skuteczności i |rozwiązania oparte na |współpracy z naturą. |

| | | |wielofunkcyjnych z |racjonalności |planowaniu przestrzennym oraz | |

| | | |powodu braku |ekonomicznej oraz |tworzeniu zielonej i niebieskiej |Działania z zakresu zielonej i niebieskiej infrastruktury będą|

| | | |ekonomicznego |odpowiednie planowanie |infrastruktury współpracującej z |realizowane bezpośrednio poprzez działanie: |

| | | |uzasadnienia dla tych |przestrzenne, ze |naturalnymi zjawiskami i |Rozwój infrastruktury zielonej i błękitnej obszarów |

| | | |ostatnich |szczególnym |cyklami przyrodniczymi. Wobec |zurbanizowanych w celu zachowania łączności przestrzennej |

| | | | |uwzględnieniem |ograniczonej dostępności |wewnątrz tych obszarów i z terenami otwartymi oraz wspomagania|

| | | | |rozwiązań opartych na |środków fnansowych te |procesów adaptacji do zmian klimatu (SOR) |

| | | | |współpracy z naturą |rozwiązania powinny być |oraz w ramach działań: |

| | | | |(nature based |priorytetem, ponieważ |Wdrożenie planów zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) dla |

| | | | |solutionsg) oraz |pozwalają osiągnąć wyższy |obszarów dorzeczy, opracowanie ich aktualizacji (SOR); |

| | | | |zielonej i niebieskiej |poziom bezpieczeństwa |Wdrożenie aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym|

| | | | |infrastruktury. |powodziowego mniejszym |(PZRP) oraz realizacja prac na potrzeby kolejnej (II) |

| | | | | |kosztem. |aktualizacji w 2027 r.; |

| | | | | | |Opracowanie i wdrożenie planów przeciwdziałania skutkom suszy |

| | | | | | |(SOR) oraz opracowanie ich aktualizacji; |

| | | | | | |Opracowanie Programu Rozwoju Retencji; |

| | | | | | |Zrównoważone oraz odporne na zmiany klimatu zarządzanie wodami|

| | | | | | |opadowymi na obszarach zurbanizowanych poprzez różne formy |

| | | | | | |retencji i rozwój infrastruktury zieleni (SOR). |

|82 |Koalicja Ratujmy Rzeki |Załącznik 3 str. 1 |Konieczność |Projekt strategiczny |W obecnie proponowanym |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |zastosowania |nadmiernie skupia się na |kształcie, który skupia się tylko | |

| | | |szerszego podejścia w |kwestiach melioracji, nie |na jednym aspekcie problemu i |Projekt strategiczny Woda dla rolnictwa jest projektem ujętym |

| | | |projekcie |mówi o niezbędnej |nie odnosi się do szkodliwego |w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020, |

| | | |strategicznym Woda |zmianie |wpływu niektórych praktyk |przyjętej przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 roku. |

| | | |dla rolnictwa |dotychczasowych |melioracyjnych na dostępność | |

| | | | |praktyk w tym obszarze, |wody dla rolnictwa, projekt |Projekt Strategii był szeroko konsultowany społecznie. |

| | | | |które są częścią |strategiczny nie osiągnię |Dokument został poddany również ewaluacji ex ante, zgodnie z |

| | | | |problemu, oraz nie |zakładanych celów. |przepisami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz|

| | | | |odnosi się do dostępnej wiedzy naukowej nt. | |ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego |

| | | | |wpływu zmian klimatu i | |ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o |

| | | | |gospodarki wodnej w jej | |ocenach oddziaływania na środowisko. |

| | | | |dotychczasowym | | |

| | | | |kształcie na dostępność | |MRiRW nie podziela obaw, że projekt nie osiągnie zakładanych |

| | | | |wody dla rolnictwa. | |celów. Jednym z działań jest nadanie istniejącym systemom |

| | | | |Dlatego wymaga | |melioracyjnym funkcji retencyjnej. |

| | | | |głębokich zmian, które | | |

| | | | |pozwolą wyeliminować | | |

| | | | |praktyki | | |

| | | | |kontrproduktywne i | | |

| | | | |szkodliwe dla | | |

| | | | |bioróżnorodności. | | |

| | | | |Działania w ramach | | |

| | | | |projektu powinny zostać | | |

| | | | |zaplanowane w oparciu o | | |

| | | | |wiedzę naukową, | | |

| | | | |dokładną diagnozę | | |

| | | | |problemu i z większym | | |

| | | | |uwzględnieniem naturebased | | |

| | | | |solutions. | | |

|83 |Prof. dr hab. inż. |PEP |Nie dostrzegłem w dokumencie analizy wpływu na środowisko dwu dużych | |Przedstawiony do zaopiniowania projekt ma olbrzymie znaczenie dla |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |projektów, jakimi są; budowa Centralnego Portu Lotniczego i przekop Mierzei| |wdrażania głównych zasad ochrony środowiska w kraju. Dlatego też wymaga | |

| |Politechnika Warszawska | |Wiślanej. | |ścisłego powiązania z innymi działaniami natury gospodarczej i |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | | |społecznej, o czym zresztą wspominają jego Autorzy. Dokument odnosi się |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | | |do uchwalonej dnia 14 lutego 2017 r. Rada Ministrów nowej |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | |średniookresowej strategii rozwoju kraju – Strategii na rzecz |Kompleksowe rozwiązania dotyczące dróg wodnych i innych |

| | | | | |Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) SOR. |kwestii transportowych znajdują się w Strategii zrównoważonego|

| | | | | |Dlatego też powinien być bezpośrednio związany z działaniami prowadzącymi|rozwoju transportu. |

| | | | | |do rozwoju przemysłu i infrastruktury w kraju. Powinien bardziej | |

| | | | | |przewidywać działania prewencyjne, łatwiej jest zapobiegać, niż | |

| | | | | |ograniczać niekorzystny wpływ działań związanych z rozwojem gospodarczym | |

| | | | | |kraju, na środowisko. A zatem „Polityka ekologiczna państwa 2030” powinna| |

| | | | | |wskazywać na „sprzężenie zwrotne” prowadzące do konieczności wprowadzenia| |

| | | | | |modyfikacji SOR. | |

|84 |Prof. dr hab. inż. |PEP |Bez wątpienia stwierdzenie „To właśnie człowiek jest nadrzędną wartością w | |Raczej tezą działań w zakresie ochrony środowiska przyjętą przez UNEP |Uwaga uwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |Polityce ekologicznej państwa 2030 poprzez koncentrację tematyczną na | |jest; „Giving the environment an equal footing to social and economic | |

| |Politechnika Warszawska | |jakości życia, zdrowiu i dobrobycie Polaków.”, nie jest w pełni zgodne z | |considerations within the framework shows that environmental |Uzupełniono zapis: |

| | | |definicja zawartą w dokumencie ONZ UNEP, chociaż słusznie stwierdzono, że | |sustainability is a foundation for socio-economic development. It |„To właśnie człowiek jest nadrzędną wartością w Polityce |

| | | |„Polityka ekologiczna państwa 2030 powinna również sprzyjać realizacji | |encourages a type of development that minimizes unintended environmental |ekologicznej państwa 2030 poprzez koncentrację tematyczną na |

| | | |celów i zobowiązań Polski na szczeblu międzynarodowym, w tym na poziomie | |consequences and strengthens adaptation and resilience to environmental |jakości życia, zdrowiu i dobrobycie Polaków, przy jednoczesnym|

| | | |unijnym oraz ONZ, szczególnie w kontekście celów polityki | |and other changes.” Nie zawsze tradycyjnie pojęta jakość życia człowieka,|zapewnieniu ochrony środowiska, zachowaniu różnorodności |

| | | |klimatyczno-energetycznej UE do 2030 oraz trzech konwencji z Rio: Konwencji| |jest zgodna z wymogami ochrony środowiska. Nadrzędną rolą Ministerstwa |biologicznej i innych form materii ożywionej oraz |

| | | |Klimatycznej, Konwencji o Różnorodności Biologicznej i Konwencji o | |Środowiska jest taka ochrona środowiska, zachowanie bioróżnorodności i |nieożywionej”. |

| | | |Pustynnieniu.”. | |innych form materii ożywionej oraz nieożywionej, aby ekspensywne | |

| | | | | |działania człowieka nie zaszkodziły ważnym, w małym stopniu odnawialnym, | |

| | | | | |wartościom środowiska. Działania takie nie są sprzeczne z ochroną zdrowia| |

| | | | | |i dobrobytu człowieka. Dalej oczywiście dokument odnosi się do ważnych | |

| | | | | |porozumień międzynarodowych i z pełną powagą odnosi się do wymogów | |

| | | | | |realizacji ich ustaleń przez Polskę. I stwierdzenie zawarte w dalszej | |

| | | | | |części dokumentu , jest już zgodne z definicją ONZ „Kluczowym elementem | |

| | | | | |zapewniającym bezpieczne funkcjonowanie człowieka w wymiarze społecznym, | |

| | | | | |ekonomicznym i kulturowym jest środowisko, w tym jego kondycja, | |

| | | | | |różnorodność i zasobność.” I to stwierdzenie powinno być leitmotiv’em | |

| | | | | |całego dokumentu. | |

|85 |Prof. dr hab. inż. |PEP i załączniki |Rozdział 4. „Podsumowanie wdrażania Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |i Środowisko 2020” (BEiŚ) w części środowiskowej” nie jest dobrze | | | |

| |Politechnika Warszawska | |opracowany, trudno go nawet skomentować nie przynosi żadnych wniosków. | | |Zaktualizowano podsumowanie BEiŚ. |

| | | |Najpewniej opracowano go bez konsultacji ze specjalistami, np. z Komitetem | | | |

| | | |Problemów Energetyki PAN, czy też SEP. | | | |

| | | |[…] | | | |

| | | |W podpunktach ( nie wiadomo dlaczego umieszczonych w paragrafie 4) ; | | | |

| | | |Zużycie wody, Oczyszczanie ścieków, Gospodarka odpadami ( między pierwszym | | | |

| | | |i drugim z tych podpunktów wstawiono Lesistość, co zaburza logiczną | | | |

| | | |spójność dokumentu ; natomiast między zużyciem wody i oczyszczaniem | | | |

| | | |ścieków, taki logiczny związek istnieje), nie odniesiono się do problemu | | | |

| | | |zagospodarowania nadmiarowych osadów z oczyszczalni biologicznych. Zgodnie | | | |

| | | |z Dyrektywą EU osadów tych nie można składować ze względów środowiskowych, | | | |

| | | |po obróbce część z nich należy spalać ( po biofermentacji, prowadzącej do | | | |

| | | |ich mineralizacji i uzyskania biometanu), a większą część wykorzystywać | | | |

| | | |jako wartościowy nawóz organiczny. | | | |

| | | |Podpunkt Jakość powietrza. Oczywiście jak we wszystkich działaniach | | | |

| | | |dotyczących ochrony środowiska „W działaniach zmierzających do poprawy | | | |

| | | |jakości powietrza bardzo ważne jest podnoszenie świadomości społecznej „ . | | | |

| | | |Jednak główne działania powinny dotyczyć działań prowadzących do | | | |

| | | |ograniczania procesów spalania w źródłach rozproszonych. Ogrzewanie domów | | | |

| | | |oraz obiektów komunalnych powinno opierać się o elektryczność (z pompami | | | |

| | | |ciepła), wytwarzaną w bezemisyjnej energetyce oraz spalanie gazu. Węgiel | | | |

| | | |nawet po wzbogaceniu nie będzie paliwem czystym, zawiera rtęć , a | | | |

| | | |wielopierścieniowe związki organiczne powstają w płomieniu , w warunkach | | | |

| | | |spalania, które trudno regulować ( i utrzymać na stałym poziomie) w kotłach| | | |

| | | |domowych. | | | |

|87 |Prof. dr hab. inż. | |Dokument nie podnosi sprawy która powinna tez zostać rozwiązana ze | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |środowiskowego punktu widzenia, emisji rtęci. Przy spalaniu węgla emitowane| | | |

| |Politechnika Warszawska | |są również pewne ilości rtęci. W Stanach Zjednoczonych elektrownie opalane | | |Kwestie emisji metali ciężkich takich jak arsen, kadm, nikiel |

| | | |węglem emitują jedną trzecią rtęci emitowanej ze źródeł antropogenicznych | | |uregulowane zostały w rozporządzeniu z dnia 1 marca 2018 r. w |

| | | |(48 ton/rok), w Europie, co najmniej 20 ton/rok. Obawy dotyczące tej emisji| | |sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. z 2018 |

| | | |są związane z faktem, że związki rtęci łatwo wbudowują się w łańcuch | | |poz. 680 z poźn. zm.) natomiast immisji tych zanieczyszczeń |

| | | |pokarmowy człowieka. | | |w rozporządzeniu z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów|

| | | | | | |niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. poz. 1031) . |

|88 |Prof. dr hab. inż. | |Nowym problemem związanym ze spalaniem paliw jest emisja lotnych | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |zanieczyszczeń organicznych w tym wielopierścieniowych związków | | | |

| |Politechnika Warszawska | |organicznych. Lista 18 związków o możliwych działaniach kancerogennych | | |W prawodawstwie polskim wykorzystywana jest lista substancji |

| | | |została ogłoszona przez US EPA i WHO (benzo - α- piren jest tylko jednym z | | |zawarta w dyrektywach UE. |

| | | |nich). | | | |

|89 |Prof. dr hab. inż. | |Innym zagadnieniem które wymaga rozpatrzenia jest fakt, że przy spalaniu | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |obecnie ponad 50 milionów ton węgla rocznie, emisja związków uranu i toru z| | | |

| |Politechnika Warszawska | |pyłem i odpadami stałymi jest bardzo wysoka. | | |W prawodawstwie polskim wykorzystywana jest lista substancji |

| | | | | | |zawarta w dyrektywach UE. |

|90 |Prof. dr hab. inż. | |Należy też odnotować fakt odprowadzania do rzek (głównie Wisły i Odry) | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski | |zasolonych wód kopalnianych. Prowadzenie wydobycia węgla kamiennego, rud | | | |

| |Politechnika Warszawska | |miedzi, czy też innych surowców wymaga stałego odwodnienia wyrobisk | | |Kwestie związane z oczyszczaniem wód kopalnianych i |

| | | |górniczych. Odpady kopalni KGHM trafiające na składowisko Żelazny Most | | |zagospodarowaniem osadu z tego oczyszczania dotyczy rozwiązań |

| | | |zawierają wiele metali ciężkich, z których niektóre są uwalniane do | | |technologicznych poszczególnych zakładów górniczych, a nie |

| | | |środowiska np. po utlenieniu jego jonów z U(III) do U(VI), tworzącego | | |bezpośrednio PEP. |

| | | |rozpuszczalne w wodzie związki. Z kolei wody górnicze pompowane z pokładów | | | |

| | | |węglowych których głębokość sięga nawet 500 metrów pod ziemią lub leżących | | |Dodatkowo, fakt ten został odnotowany w dokumentach |

| | | |nawet głębiej, zawierają duże ilości soli. Wymagają one oczyszczenia z | | |planistycznych wymaganych przez RDW (plany gospodarowania |

| | | |zawiesiny oraz jonów baru i radu (jak osad ten jest potem zabezpieczany ?).| | |wodami na obszarach dorzeczy – apgw). Apgw zawiera również |

| | | | | | |informacje dotyczące działań naprawczych dla jednolitych |

| | | | | | |części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych. |

| | | | | | |Informacje na temat prac z zakresu aktualizacji planów |

| | | | | | |gospodarowania wodami zostały umieszczone w projekcie treści |

| | | | | | |PEP. |

|91 |Prof. dr hab. inż. |Prognoza str. 81 i |Dwutlenek azotu | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski |82 |„W ocenie opartej na wartościach stężeń średnich rocznych NO2, 42 strefy | | | |

| |Politechnika Warszawska | |zaliczono do klasy A, pozostałe 4 strefy zaliczono do klasy C. Są to | | |Ocena zawarta w prognozie oparta została o wyniki rocznej |

| | | |strefy: Aglomeracja Wrocławska, Aglomeracja Krakowska, Aglomeracja | | |oceny jakości powietrza w strefach – wykonywanej przez WIOŚ |

| | | |Warszawska i Aglomeracja Górnośląska, W każdej z nich przekroczenia | | |według zasad określonych w art. 89 ustawy – Prawo ochrony |

| | | |zarejestrowano na tzw. stanowiskach komunikacyjnych, przeznaczonych do | | |środowiska (Ocena jakości powietrza w strefach w Polsce za rok|

| | | |oceny bezpośredniego oddziaływania ruchu drogowego na zanieczyszczenie | | |2016, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 2017). |

| | | |powietrza” | | | |

| | | |Chyba chodzi o NOx w przeliczeniu na NO2, ca. 95% emisji ze spalania to NO.| | |Wskazana ocena w strefach za 2016 rok wykonana została w |

| | | |Brak odniesienia do emisji rtęci (Hg) | | |oparciu o kryteria ustanowione w celu ochrony zdrowia |

| | | | | | |(dotyczyła 12 substancji) oraz o kryteria określone w celu |

| | | | | | |ochrony roślin (obejmowała 3 zanieczyszczenia). Wśród |

| | | | | | |kryteriów objętych oceną w strefach nie ma rtęci. |

| | | | | | | |

| | | | | | |W raporcie zawierającym wyniki oceny jakości w strefach – w |

| | | | | | |opisie kryteriów będących podstawą rocznej oceny jakości |

| | | | | | |powietrza za 2016 r. w zakresie NO2 – nie ma informacji, że |

| | | | | | |chodzi o NOx w przeliczeniu na NO2, ca. 95%. W związku z tym |

| | | | | | |nie ma podstaw, aby taka informacja zawarta została w |

| | | | | | |prognozie, skoro nie ma jej w podstawowym krajowym dokumencie |

| | | | | | |monitoringowym, o który zapisy prognozy w ww. kwestii są |

| | | | | | |oparte. |

|92 |Prof. dr hab. inż. |Zalacznik 3.6 |„Celem projektu jest wykazanie roli obszarów leśnych w łagodzeniu | |[pic] |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Andrzej G. Chmielewski |Projekt strategiczny|negatywnych skutków zmian klimatycznych i pochłanianiu gazów cieplarnianych| | | |

| |Politechnika Warszawska |Leśne gospodarstwa |w środowisku. Działania w ramach projektu przyczynią się do utworzenia | | |Przygotowano nowy Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | |weglowe |modelu pochłaniania dwutlenku węgla przez polskie lasy oraz doprowadzą do | | | |

| | | |automatycznego określania ilości zakumulowanego węgla dla każdego | | |W tej chwili Leśne Gospodarstwa Węglowe mają znikomy wpływ na |

| | | |wydzielenia drzewostanowego w Zintegrowanym Systemie Informatycznym Lasów | | |polski bilans CO2, ponieważ projekt z założenia ma charakter |

| | | |Państwowych. Bardzo ważną kwestią będzie testowanie efektywności | | |pilotażowo-testowy i realizowany jest w ograniczanej skali, a |

| | | |dodatkowych działań zmierzających do zwiększenia retencji CO2 w lasach | | |do tego został uruchomiony dopiero w roku 2017. To |

| | | |Polski. Wypracowane modele przysłużą się do udoskonalenia sposobu | | |przedsięwzięcie przede wszystkim badawcze i naukowe, które ma |

| | | |raportowania pochłaniania CO2 w lasach Polski. Jednocześnie prowadzona | | |dopiero dać odpowiedź na to, czy i w jakim zakresie warto je |

| | | |będzie działalność promująca wkład różnych instytucji i przedsiębiorstw w | | |kontynuować w przyszłości i jakie rezultaty może przynieść |

| | | |zwiększanie ilości węgla zretencjonowanego w lasach poprzez czynności | | |realizowane na większą skalę. Projekt jest realizowany w 23 |

| | | |dodatkowe w zrównoważonej gospodarce leśnej.” | | |nadleśnictwach (mamy ich w sumie 430), w wybranych przez nie |

| | | |• Wiedza w tym zakresie jest szeroka, w odniesieniu do świata i Polski | | |do tego celu drzewostanach (bo nie we wszystkich lasach, |

| | | |(patrz rysunek) . W Polsce emitowane jest 310 639 milionów ton CO2 rocznie | | |którymi zarządzają) – w sumie na powierzchni 12 tys. ha. Dla |

| | | |(wg. wyżej cytowanego dokumentu – Prognoza oddziaływania na środowisko), z | | |porównania, lasy w Polsce zajmują ok. 9,3 mln ha, z czego Lasy|

| | | |czego prawie za połowę emisji odpowiedzialne są sektory objęte systemem | | |Państwowe zarządzają ok. 7,6 mln ha. |

| | | |handlu emisjami (ETS) – energetyka, przemysł i lotnictwo. | | |Wielkość szacowanego efektu dodatkowego pochłaniania CO2 w |

| | | |• 1 hektar lasu sosnowego, najpopularniejszego typu lasu w Polsce, jest w | | |projekcie LGW to około 1 mln ton przez okres 30 lat. To |

| | | |stanie wchłonąć około 20 – 30 ton CO2 na rok | | |oznacza, że w latach 2017-2046 na ww. powierzchni leśnej |

| | | |• Przy najbardziej optymistycznym scenariuszu, w celu skompensowania | | |włączonej w projekt zostanie, w wyniku realizacji działań |

| | | |rocznych emisji tylko jednej elektrowni Bełchatów należałoby posadzić ponad| | |dodatkowych (zmodyfikowania standardowych działań w ramach |

| | | |1 200 tysięcy hektarów lasu sosnowego (4% powierzchni Polski) i utrzymywać | | |zrównoważonej gospodarki leśnej), pochłonięte milion ton CO2 |

| | | |go przez kilkadziesiąt lat. | | |więcej w stosunku do stanu bau (business as usual). Oczywiście|

| | | |• Badania wskazują, że młody las tego samego gatunku może więcej emitować | | |ewentualne włączenie w przyszłości do projektu dodatkowych |

| | | |CO2, niż pochłaniać a najwięcej CO2 wchłaniają lasy ponad | | |obszarów leśnych istotnie zwiększyłoby wspomnianą wartość. By |

| | | |pięćdziesięcioletnie. | | |o takim kierunku przesądzić, najpierw jednak musimy w |

| | | | | | |relatywnie małej skali przetestować LGW. W tej fazie chcemy |

| | | | | | |przede wszystkim zweryfikować stosowane w świecie modele |

| | | | | | |obliczania bilansu węgla w odniesieniu do lasów i |

| | | | | | |przystosować je do specyfiki lasów środkowoeuropejskich |

|93 |Prof. dr hab. inż. |Zalacznik 3.2 |„Efektywna realizacja projektu wpłynie pośrednio także na realizację celu | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Andrzej G. Chmielewski |Projekt strategiczny|szczegółowego II – Rozwój społecznie i terytorialnie równoważony. Dotyczyć | | | |

| |Politechnika Warszawska |czyste powietrze |to będzie tych regionów, w których poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem | | |Przygotowano nowy Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | | |zawieszonym PM10 i PM2,5 oraz benzo(α)pirenem jest najwyższy w Polsce, jak | | | |

| | | |również w Europie (dotyczy to głównie obszarów Polski zachodnio-południowej| | |Głównym problemem jakości powietrza w kraju jest sektor-bytowo|

| | | |- województwa śląskiego i małopolskiego).” | | |komunalny oraz transport. Sektor przemysłowy, w tym zwłaszcza |

| | | |Znowu brak odniesienia do emisji rtęci. Ta część opracowania powinna być | | |sektor wytwarzania energii (ciepłownie, elektrownie, |

| | | |przygotowana w ścisłej współpracy z Ministerstwem Energii. Ponieważ | | |elektrociepłownie), ze względu na realizacje wymogów dyrektyw |

| | | |najważniejszym działaniem jest zapobieganie emisji. W tym zakresie programy| | |MCP i IED nie stanowi problemu środowiskowego, ponieważ |

| | | |(potrzebne) termoizolacji i czystego węgla nie rozwiążą problemu. | | |stosowane są tam wymagania techniczne wynikające z technik |

| | | |Najważniejsze jest zapobieganie emisjom i ograniczanie wykorzystania | | |BAT. |

| | | |energetycznych procesów spalania do minimum. Termomodernizacja nie jest | | |W sektorze bytowo-komunalnym problemy emisji poszczególnych |

| | | |techniką wytwarzania energii cieplnej, tylko ograniczania jej strat. | | |zanieczyszczeń regulują przepisy Ministra Rozwoju i Finansów |

| | | |Dążeniem nowoczesnego kraju powinno być wprowadzenie w jak najszerszym | | |dot. wymagań emisyjnych dla kotłów oraz przepisy Ministra |

| | | |zakresie ogrzewania domów i obiektów użyteczności publicznej z | | |Energii dotyczące wymagań jakościowych dla paliw. W 2017 r. i |

| | | |wykorzystaniem energii elektrycznej i gazu ( też spalanie, ale jest to | | |2018 r. zostały opublikowane odpowiednie rozporządzenia |

| | | |najczystszy nośnik energii – dla zasilania źródeł rozproszonych). Energia | | |regulujące te kwestie. |

| | | |elektryczna , w coraz większym zakresie powinna być produkowana z | | | |

| | | |wykorzystaniem OZE i EJ. | | | |

|94 |Greenpeace |PEP |Naszym zdaniem projekt PEP powinien odnosić się do SOR, ale jednak jako | |Zgodnie z założeniami autorów, projekt PEP powstał w ramach “Strategii na|Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |główny cel i punkt odniesienia mieć dobro oraz ochronę środowiska | |rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”, | |

| | | |naturalnego – powinien w swoim założeniu w sposób kompleksowy wyznaczać | |w skrócie SOR. Inaczej mówiąc PEP, ma być jedną ze strategii sektorowych |Hierarchia strategii rozwoju jest zgodna z postanowieniami |

| | | |kierunki działań na rzecz poprawy stanu i ochrony środowiska w Polsce. | |związanych i służących SOR, co już w samym założeniu znacząco wpływa na |ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. „Strategia na |

| | | |Podejmując działania dzisiaj musimy pamiętać o przyszłych pokoleniach. | |kształt polityki ekologicznej oraz ogranicza jej cele i funkcje. |rzecz odpowiedzialnego rozwoju” jest średniookresową strategią|

| | | |Zachowanie dobrego stanu środowiska to nie tylko odpowiedzialność przed | | |rozwoju, a „Polityka ekologiczną państwa 2030” jedną z |

| | | |nimi, ale również zobowiązanie, którego podjęła się Polska podpisując | | |dziewięciu sektorowych strategii rozwoju. |

| | | |szereg konwencji międzynarodowych i wstępując do Unii Europejskiej. | | | |

|95 |Greenpeace |PEP |W naszej ocenie znaczna część zaproponowanych rozwiązań nie realizuje tej | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |funkcji (red. ochrona środowiska naturalnego). Co więcej, jak zwracają | | | |

| | | |uwagę autorzy – jest to jedna z 9 strategii sektorowych, a więc nie powinna| | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |być dyskutowana w oderwaniu od nich i bez odniesienia do innych strategii, | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |ponieważ może się okazać, że pozostałe dokumenty mogłyby zmienić kształt | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |niektórych rozwiązań lub też mieć odmienny niż zakładany wpływ na | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |środowisko. Na przykład w dokumencie nie została ujęta rzetelna analiza | | |Polityce energetycznej Polski. |

| | | |wpływu na stan środowiska, jakość powietrza oraz możliwość osiągnięcia | | | |

| | | |celów klimatycznych polskiego systemu energetycznego, który obecnie w ok. | | |Dodatkowym założeniem jest, że strategie rozwoju będą |

| | | |78% oparty jest na najbardziej szkodliwym dla klimatu paliwie jakim jest | | |komplementarne względem siebie. Strategie są poddawane |

| | | |węgiel. W naszej opinii nie jest możliwe przygotowanie kompleksowego | | |ewaluacji ex-ante, zleconej przez MIiR, co ma wyeliminować |

| | | |projektu “Polityki ekologicznej państwa 2030” bez uwzględnienia w nim tego | | |potencjalne sprzeczności postanowień poszczególnych strategii.|

| | | |problemu. Nie postulujemy, by projekt PEP konkurował, częściowo pokrywał | | | |

| | | |się z polityką energetyczną kraju lub też wskazywał kierunki rozwoju | | | |

| | | |sektora energetycznego (ponieważ nie taka jest rola dyskutowanego | | | |

| | | |dokumentu), ale by uwzględniał skutki środowiskowe prowadzonej polityki | | | |

| | | |energetycznej, które mają kluczowe znaczenie dla możliwości wypełnienia | | | |

| | | |przez Polskę celów Porozumienia Paryskiego i unijnej polityki | | | |

| | | |klimatyczno-energetycznej oraz wyznaczał ramy dla polityki gospodarczej, a | | | |

| | | |w tym energetycznej, dzięki którym będą one prowadzone w sposób | | | |

| | | |zrównoważony i nie szkodzący ludziom oraz środowisku. Jeżeli nie jest to | | | |

| | | |możliwe przed publikacją projektu aktualizowanej obecnie “Polityki | | | |

| | | |energetycznej państwa”, po jej przyjęciu “Polityka ekologiczna państwa | | | |

| | | |2030” powinna zostać znowelizowana. | | | |

|96 |Greenpeace |PEP |Generalnie, polityka ekologiczna kraju powinna określać ramy i kierunki | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |świadomej działalności państwa w zakresie ochrony środowiska oraz | | | |

| | | |gospodarowania jego zasobami w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Jej| | |Hierarchia strategii rozwoju jest zgodna z postanowieniami |

| | | |zalecenia powinny być uwzględniane w innych dokumentach strategicznych oraz| | |ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. „Strategia na |

| | | |wszelkiego rodzaju programach, których wdrożenie ma wpływ na stan | | |rzecz odpowiedzialnego rozwoju” jest średniookresową strategią|

| | | |środowiska. W tym sensie niepokojące jest przeniesienie z SOR i postawienie| | |rozwoju, a „Polityka ekologiczną państwa 2030” jedną z |

| | | |za główny cel PEP rozwoju potencjału środowiska na rzecz obywateli i | | |dziewięciu sektorowych strategii rozwoju. |

| | | |przedsiębiorców, a pominięcie w tym celu kwestii samej ochrony środowiska. | | | |

| | | |Uważamy, że cel ten powinien zostać przewartościowany. Podstawowym celem | | |Ochrona środowiska jest elementem każdego z celów |

| | | |dokumentu powinny być ochrona środowiska i wzmacnianie systemu | | |szczegółowych, a zwłaszcza Celu szczegółowego I: Środowisko i |

| | | |przyrodniczego państwa, tak aby zapewniał on bezpieczeństwo ekologiczne | | |zdrowie. Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa |

| | | |mieszkańców, zarówno w krótkiej perspektywie czasowej, jak i perspektywie | | |ekologicznego. |

| | | |długoterminowej. Celem powinno być też wyznaczenie przestrzeni ekologicznej| | | |

| | | |w jakiej mogą być realizowane programy rozwoju społeczno-gospodarczego i | | | |

| | | |zapewnienie, że procesy rozwojowe nie naruszą granic stabilności systemu | | | |

| | | |przyrodniczego. | | | |

|97 |Greenpeace |PEP |Uważamy, że polityka ekologiczna państwa wspierająca zrównoważony rozwój, | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |dla dobra ekosystemów, zasobów, organizmów żywych i nas samych, powinna | | | |

| | | |skupiać się na ochronie zasobów naturalnych Polski w zakresie: | | |Brakuje skonkretyzowania, w jaki sposób cele powinny zostać |

| | | |różnorodności biologicznej, w tym ochrony zasobów wodnych, ochrony zasobów | | |przeformułowane. |

| | | |naturalnych i określenia możliwości ich zagospodarowania w taki sposób, by | | | |

| | | |ich wykorzystanie nie wpływało negatywnie na środowisko; ochronie klimatu, | | | |

| | | |czyli mitygacji i adaptacji; bezpieczeństwie ekologicznym w zakresie: | | | |

| | | |ochrony powietrza, gospodarki odpadami, ochrony przeciwpowodziowej. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Docenić trzeba fakt, że zdecydowana większość powyższych obszarów | | | |

| | | |tematycznych została uwzględniona w projekcie PEP, niemniej jednak cele i | | | |

| | | |działania związane z tymi obszarami wymagają poprawy. | | | |

|98 |Greenpeace |PEP |Należy zwrócić uwagę również na to, że przedstawiony do konsultacji | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |społecznych projekt (w wersji opublikowanej w dniu 4 września 2018 roku na | | | |

| | | |stronie internetowej Ministerstwa Środowiska pod adresem: | | |Brakujące fragmenty mają charakter techniczny. PEP nie |

| | | | | |decyduje o realizacji konkretnych inwestycji. Z tego powodu |

| | | |nstwa-2030/) nie jest dokumentem skończonym. Brakuje niektórych elementów i| | |rozdział poświęcony kwestiom finansowym określać będzie |

| | | |części dokumentu, które mogą wpłynąć na ostateczny kształt polityki, w tym | | |wyłącznie ramy finansowe, w jakich realizatorzy PEP będą się |

| | | |bardzo ważnego rozdziału dotyczącego ram finansowych wdrażania PEP. | | |poruszać. Dokument nie będzie przypisywał konkretnych kwot do |

| | | | | | |poszczególnych celów, kierunków interwencji, działań, czy |

| | | | | | |zadań. |

|99 |Greenpeace |PEP |Trudno rzetelnie ocenić kwestie związane z konsultowaną osobną ścieżką | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |“Polityką surowcową państwa”, której wyniki zostaną przedstawione po | | | |

| | | |zakończeniu konsultacji PEP. Z tego względu ciężko jest ocenić jego | | |Przygotowano nowy Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | | |faktyczną finalną jakość, zakres, jak również oddziaływanie na środowisko. | | | |

| | | |Konsultacje społeczne powinny dotyczyć kompletnego projektu oraz | | |Przygotowanie „Polityki surowcowej państwa” (PSP) jest jednym |

| | | |przygotowanej na jego potrzeby całościowej oceny oddziaływania na | | |z projektów strategicznych „Polityki ekologicznej państwa”. |

| | | |środowisko. | | |Projekt strategiczny został opisany w załączniku do PEP. |

| | | | | | | |

| | | | | | |PSP nie jest jedną z dziewięciu strategii rozwoju w rozumieniu|

| | | | | | |ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W hierarchii |

| | | | | | |dokumentów strategicznych nie znajduje się na tym samym |

| | | | | | |poziomie co PEP. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Projekt PSP przechodzi niezależnie ścieżkę rządowego procesu |

| | | | | | |legislacyjnego i w ramach tego procesu poddawany jest |

| | | | | | |konsultacjom publicznym i innym elementom procesu. |

|100 |Greenpeace |PEP |Znaczna część poruszanych tematów lub szczegółowych rozwiązań została ujęta| | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |w sposób wybiórczy i nie obejmuje danego aspektu w sposób całościowy, na co| | | |

| | | |zwracamy uwagę w dalszej części dotyczącej uwag szczegółowych. | | |Uwaga jest nieprecyzyjna. |

|101 |Greenpeace |PEP |W projekcie brakuje też definicji lub odniesienia się do projektów aktów | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |prawnych, które definiują poszczególne pojęcia, jak np. neutralność | | | |

| | | |klimatyczna. | | | |

|103 |Greenpeace |PEP |Wsparcie finansowe przedsiębiorców w realizacji inwestycji związanych z |Propozycje zmian: |Mimo, iż dokument nie precyzuje formy, zasad, wysokości i podmiotów, |Uwaga uwzględniona. |

| | | |dostosowaniem instalacji do konkluzji BAT. |Uważamy, iż proponowane w dokumencie wsparcie |którym taka pomoc miałaby być udzielana, warto zwrócić uwagę, iż | |

| | | | |finansowe przedsiębiorców w realizacji |spółkami, które w największym stopniu będą zmuszone dostosować swoje | |

| | | |Nie widzimy uzasadnienia, dla którego środki publiczne miałyby być |inwestycji związanych z dostosowaniem instalacji|instalacje do konkluzji BAT, będą największe grupy energetyczne w Polsce.| |

| | | |przeznaczone jako pomoc finansowa dla przedsiębiorstw na realizację |do konkluzji BAT powinno w całości zostać |Podmioty te, z uwagi na swoją pozycję rynkową, finansową, a także | |

| | | |przedsięwzięć (inwestycji) wynikających z normalnych okoliczności rynkowych|wykreślone z projektu Polityki ekologicznej |otrzymywaną już pomoc, w szczególności nie powinny stać się | |

| | | |i regulacyjnych, w których te przedsiębiorstwa funkcjonują. |państwa 2030. |beneficjentami proponowanej w dokumencie pomocy finansowej ze środków | |

| | | | | |publicznych. | |

|104 |Greenpeace |PEP |Zasoby przyrodnicze, w tym krajobraz, leśnictwo i różnorodność biologiczna.|Propozycje zmian: | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do rezerwatów przyrody. |

| | | | |a) Kierunek interwencji: Zarządzanie zasobami | |Działania takie toczą się na bieżąco. Regionalni Dyrektorzy |

| | | |W tym obszarze PEP znajduje się wiele elementów, które wymagają daleko |dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, w tym | |Ochrony Środowiska, tam, gdzie to konieczne, sukcesywnie |

| | | |idącej poprawy. |ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu | |ustanawiają nowe rezerwaty przyrody. Obecny system nadzoru nad|

| | | |Przede wszystkim realna ochrona polskich zasobów przyrodniczych i |(II.1) | |formami ochrony przyrody wynika z Ustawy o ochronie przyrody. |

| | | |różnorodności biologicznej nie będzie możliwa bez gruntownego |Do działania 36. “Dostosowanie norm systemu | |„Program Ochrony i Zrównoważonego użytkowania Różnorodności |

| | | |przedefiniowania roli Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (LP).|planowania i zagospodarowania przestrzeni oraz | |Biologicznej” jest dokumentem wykonawczym realizującym zapisy |

| | | |W PEP działania tej instytucji traktowane są jako z definicji słuszne i |wprowadzenie zmian w zarządzaniu obszarami | |Konwencji o różnorodności biologicznej oraz dokumentów z niej |

| | | |prowadzone z uwzględnieniem najlepszej wiedzy przyrodniczej i naukowej. |poddanymi ochronie w celu zmniejszenia | |wynikających. Lasy Państwowe realizują np. zapisy planów |

| | | |Tymczasem sprawa Puszczy Białowieskiej pokazała, że działania LP, kiedy |naturalnej konfliktogenności ochrony wartości | |ochrony rezerwatów lub planów zadań ochronnych obszarów Natura|

| | | |priorytetem jest ochrona ich interesu gospodarczego, prowadzone są wbrew |wysoko cenionych (SOR)” proponujemy dodać: | |2000, ustanowionych na podstawie przepisów aktów prawa |

| | | |wiedzy przyrodniczej, a mogą nawet łamać prawo ochrony środowiska. Niestety|- punkt 3: “Modernizacja i wzmocnienie systemu | |miejscowego realizują zapisy w nich zawarte. |

| | | |w PEP nie ma słowa o koniecznych reformach LP, wręcz przeciwnie, kierunki |nadzoru nad ochroną obszarów chronionych, w tym | | |

| | | |interwencji będą wzmacniały kompetencje LP. Nie jest dla nas również |obszarów Natura 2000 (Nowelizacja ustawy o | |Uwaga uwzględniona w odniesieniu do obszarów Natura 2000. |

| | | |zrozumiałe, dlaczego kilkukrotnie pojawiają się w oderwaniu od |ochronie przyrody w zakresie systemu nadzoru nad| |Tekst został zmodyfikowany. |

| | | |jakichkolwiek wiarygodnych danych, nawiązania do Leśnych Gospodarstw |obszarami chronionymi)”, ponieważ zarówno | | |

| | | |Węglowych, jako rzekomego rozwiązania problemu nadmiernych emisji. |Program Ochrony i Zrównoważonego użytkowania | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do planów urządzania |

| | | | |Różnorodności Biologicznej – który wskazuje na | |lasów. Plan urządzenia lasu jest zintegrowany z planami zadań |

| | | |Znamienne jest też, że lasy traktowane są w dokumencie głównie jako zasób |potrzebę ściślejszego nadzoru – jak i | |ochronnych lub planami ochrony dla obszarów Natura 2000. PZO |

| | | |surowca, co stoi w jawnej sprzeczności, z celami ochronnymi. Zupełnym |doświadczenia związane ze sprawą skierowaną | |lub PO są aktami prawa miejscowego i z mocy tego prawa muszą |

| | | |nieporozumieniem jest wpisanie w projekt “Polityki ekologicznej państwa |przeciwko Polsce do TSUE w sprawie uchybień, | |być uwzględnione w PUL. |

| | | |2030” odniesienia do wykorzystania drewna w technologii współspalania w |jakie miały miejsce w roku 2017/2018 na terenie | |RDOŚ mają odpowiednie uprawnienia do sprawowania nadzoru |

| | | |energetyce (pomimo, że nie jest wyszczególnione o jaki rodzaj współspalania|Puszczy Białowieskiej skłaniają do wniosków, że | |zapisane w ustawie o ochronie przyrody. Obowiązujące dokumenty|

| | | |chodzi, najbardziej rozpowszechnione w Polsce było współspalanie węgla z |potrzebna jest ściślejsza kontrola zarządzania | |określające metodykę sporządzania Planów Urządzania Lasu |

| | | |biomasą realizowane w elektrowniach, którego nie można nazwać zieloną |obszarami chronionymi, a instytucje takie jak | |uwzględniają i wprowadzają wymienione w pkt 4 zapisy, jednak |

| | | |energią, ponieważ wspiera utrzymanie wysokoemisyjnych jednostek węglowych).|LP, w związku z szeregiem innych, bardziej | |sporządzone będą one z upływem czasu – z kolejnością |

| | | | |priorytetowych celów, nie są najlepszym | |następnych Planów Urządzania Lasu. |

| | | |Odniesienia do różnorodności biologicznej pozostają jedynie deklaratywne, |podmiotem zarządzającym taką ochroną, | | |

| | | |gdyż nie są odzwierciedlone w założonych kierunkach interwencji i |- punkt 4: “Integracja dokumentów planistycznych| |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do powołania nowych parków|

| | | |wskaźnikach. Podobnie sytuacja ma się z formami ochrony typu parki |dla terenów, na których prowadzona jest | |narodowych. Obecnie obowiązujące regulacje prawne umożliwiają |

| | | |narodowe, czy rezerwaty. W dokumencie pojawia się jedynie stwierdzenie, że |gospodarka leśna oraz równocześnie objęte są one| |zarówno rozszerzanie granic istniejących parków narodowych, |

| | | |należy rozwijać sieć terenów chronionych, ale w żaden sposób ten priorytet |programem Natura 2000”, ponieważ Plany | |jak również utworzenie nowych po uzyskaniu jednoczesnej |

| | | |nie jest zoperacjonalizowany. |Urządzania Lasu powinny w pełni uwzględniać cele| |akceptacji społeczeństwa. |

| | | | |Planu Zadań Ochronnych dla terenów chronionych. | | |

| | | |Jesteśmy również zaniepokojeni podejściem do roli sieci obszarów objętych |Bez tej integralności nie jest możliwe | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do działania 40. Aktualne |

| | | |ochroną Natura 2000, z którego wynika, że ta forma ochrony ma być |zapewnienie prawidłowego stopnia ochrony | |plany urządzenia lasy są przygotowywane zgodnie z zasadą |

| | | |podporządkowana działaniom gospodarczym, a nie potrzebom ochrony |obszarom przyrodniczo cennym. Również Unijna | |zrównoważonej gospodarki leśnej. Prowadzenie trwale |

| | | |konkretnych siedlisk czy gatunków ptaków. Natomiast w kwestii finansowania |Strategia Ochrony Bioróżnorodności zakłada | |zrównoważonej gospodarki leśnej wynika z zapisów Ustawy o |

| | | |ochrony przyrody, gdzie w diagnozie jednoznacznie stwierdzono, że w |włączenie i uwzględnienie środków dotyczących | |Lasach art. 7 oraz Polityki Leśnej Państwa. |

| | | |przyszłości zabraknie środków, jest zbyt mało uwagi poświęconej sposobom |różnorodności biologicznej do planów urządzanie | | |

| | | |mitygowania tego zagrożenia. |lasu. Współpraca RDOŚ oraz LP przy tworzeniu | |Uwaga uwzględniona w odniesieniu do działania 41. |

| | | | |jednego dokumentu zapewni przejrzystość w prawie| | |

| | | |Ponadto wszystkie fragmenty PEP zawierające odniesienia do danych (np. |potrzebną do prawidłowej ochrony cennych | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do zadania 42.2. Drzewa |

| | | |Informacja o zdolnościach pochłaniania gazów cieplarnianych przez polskie |gatunków i siedlisk. | |pomnikowe mają wystarczającą ochronę wynikającą z ustawy o |

| | | |lasy, informacja o miąższości drewna w polskich lasach itd.) muszą | | |ochronie. Ochrona wszystkich drzew i drzewostanów stuletnich |

| | | |bezwzględnie zawierać odniesienia do źródeł tych danych. Bez takich |Do działania 39. Ochrona różnorodności | |jest niemożliwa w praktyce m.in. ze względu na funkcjonowanie |

| | | |odniesień dane te pozbawione są wagi i wartości argumentacyjnej. |biologicznej proponujemy dodać zadanie: | |przemysłu drzewnego, emisję CO2 ( stare drzewa mniej |

| | | | |Punkt 18: “Powołanie nowych i powiększenie | |pochłaniają). |

| | | | |istniejących parków narodowych. Konieczne jest | | |

| | | | |stworzenie co najmniej 3 nowych obiektów – | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do zadania 42.3. Nie |

| | | | |Mazurskiego PN, Turnickiego PN oraz Jurajskiego | |zidentyfikowano potrzeby zapisów o szczególnej ochronie ptaków|

| | | | |PN. Powiększenia granic wymagają: Białowieski | |z dyrektywy ptasiej, gdyż sama dyrektywa wymaga takiej |

| | | | |PN, Karkonoski PN, Białogórski PN i PN “Bory | |ochrony. Gatunki wpisane na czerwoną listę gatunków |

| | | | |Tucholskie”, ponieważ program Ochrony i | |zagrożonych są jednocześnie gatunkami chronionymi w ramach |

| | | | |Zrównoważonego użytkowania Różnorodności | |dyrektywy siedliskowej. |

| | | | |Biologicznej jako priorytet w ochronie Polskiej | | |

| | | | |bioróżnorodności podaje powołanie i powiększenie| |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do wskaźnika. Wskaźnik |

| | | | |parków narodowych. Jest to również cel zgodny z | |jest wyliczony właściwie na podstawie faktu objęcia lasów |

| | | | |Konwencją o Różnorodności Biologicznej | |planami urządzenia lasu, które zapewniają zrównoważone |

| | | | |sporządzonej w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca | |podejście. |

| | | | |1992 r. i celami na lata 2011-2020 wyznaczonymi | | |

| | | | |w Aichi. Sama PEP w rozdziale Priorytety | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do podmiotów |

| | | | |Polityki Ekologicznej Państwa zawiera przepisany| |odpowiedzialnych. Nie można wpisywać jako „jednostki |

| | | | |z Konwencji o Różnorodności Biologicznej passus:| |odpowiedzialne” podmioty, które nie ponoszą odpowiedzialności |

| | | | |“Potrzebne jest uzupełnienie sieci parków | |za podejmowane decyzje. |

| | | | |narodowych i rezerwatów w sposób, który zapewni | | |

| | | | |ich reprezentatywność względem różnorodności | | |

| | | | |zasobów przyrodniczych w kraju i zachowa tereny | | |

| | | | |najcenniejsze”. Ten priorytet musi znaleźć | | |

| | | | |odzwierciedlenie w celach, kierunkach działań i | | |

| | | | |wskaźnikach PEP (np: wskaźnik mógłby brzmieć: | | |

| | | | |“liczba nowo utworzonych i poszerzonych parków | | |

| | | | |narodowych”). | | |

| | | | | | | |

| | | | |b) Kierunek interwencji: Wspieranie | | |

| | | | |wielofunkcyjnej i trwale zrównoważonej | | |

| | | | |gospodarki leśnej (II.2) | | |

| | | | |Do działania 40. “Utrzymanie, w miarę | | |

| | | | |dostępności gruntów do zalesienia, zwiększenie | | |

| | | | |ogólnej lesistości kraju oraz zwartości | | |

| | | | |kompleksów leśnych i powierzchni zalesianych | | |

| | | | |(SOR)” proponujemy dodać zadanie: “Przyjęcie | | |

| | | | |planów urządzania lasu lub równoważnych | | |

| | | | |instrumentów zgodnie ze zrównoważoną gospodarką | | |

| | | | |leśną (SMF – Sustainable Management of | | |

| | | | |Forests)”, ponieważ jednym z celów Unijnej | | |

| | | | |Strategii Ochrony Bioróżnorodności jest | | |

| | | | |zrównoważone leśnictwo. Zalesianie w sposób | | |

| | | | |zrównoważony, oparty na określonych, | | |

| | | | |uzasadnionych naukowo standardach, musi być | | |

| | | | |jednym z priorytetów gospodarki leśnej. | | |

| | | | | | | |

| | | | |W działaniu 41. “Zwiększenie dostępności biomasy| | |

| | | | |leśnej (w tym drewna energetycznego) na potrzeby| | |

| | | | |zaspokojenia lokalnych potrzeb | | |

| | | | |samowystarczalności energetycznej oraz | | |

| | | | |współspalania w energetyce (SOR)” fragment | | |

| | | | |zdania “oraz współspalania w energetyce” | | |

| | | | |powinien zostać wykreślony. W działaniu tym | | |

| | | | |powinna też zostać wyraźnie sprecyzowana i | | |

| | | | |dookreślona kwestia wykorzystania drewna | | |

| | | | |energetycznego jedynie na potrzeby zaspokojenia | | |

| | | | |lokalnych potrzeb samowystarczalności | | |

| | | | |energetycznej, z wykluczeniem dużych, | | |

| | | | |niskosprawnych bloków energetycznych. | | |

| | | | | | | |

| | | | |Do działania 42. “Włączenie leśnictwa do | | |

| | | | |dalszych działań na rzecz ochrony różnorodności | | |

| | | | |biologicznej” proponujemy następujące zmiany: | | |

| | | | |Treść zadania 2. “Ochrona populacji rzadkich | | |

| | | | |rodzimych gatunków drzew w ekosystemach leśnych”| | |

| | | | |proponujemy zmienić na “Ochrona populacji | | |

| | | | |rzadkich rodzimych gatunków drzew w ekosystemach| | |

| | | | |leśnych, jak również siedlisk, w których one się| | |

| | | | |znajdują. Ochrona drzew pomnikowych oraz ochrona| | |

| | | | |drzew i drzewostanów ponadstuletnich.” | | |

| | | | |Treść zadania 3. “Ochrona populacji ptaków | | |

| | | | |leśnych” proponujemy zmienić na: “Ochrona ptaków| | |

| | | | |leśnych, w szczególności gatunków wpisanych na | | |

| | | | |czerwoną listę gatunków zagrożonych, jak również| | |

| | | | |gatunków z dyrektywy ptasiej. Stosowanie zakazu | | |

| | | | |prac leśnych, drogowych etc. w czasie trwania | | |

| | | | |okresu lęgowego tychże ptaków.” | | |

| | | | |Biorąc również pod uwagę cele Unijnej Strategii | | |

| | | | |Ochrony Bioróżnorodności proponujemy dodać | | |

| | | | |zadanie: “Przeprowadzenie kontroli w | | |

| | | | |Nadleśnictwach w celu ustalenia czy stosują one | | |

| | | | |zasady zrównoważonej gospodarki leśnej (SMF) | | |

| | | | |oraz, czy dbają one o wzmacnianie różnorodności | | |

| | | | |biologicznej lasów”. | | |

| | | | | | | |

| | | | |Uważamy też za niewłaściwe, że obecny sposób | | |

| | | | |wyliczenia wskaźnika “postęp w kierunku | | |

| | | | |zrównoważonej gospodarki leśnej” zakłada, że | | |

| | | | |wszystkie lasy w zarządzie Lasów Państwowych są | | |

| | | | |zarządzane zgodnie z zasadami zrównoważonej | | |

| | | | |gospodarki leśnej. O błędności tego założenia | | |

| | | | |świadczy choćby wyrok TSUE z 17.04.2018 oraz | | |

| | | | |obszar Lasów Państwowych, które nie posiadają | | |

| | | | |lub mają zawieszony certyfikat FSC. Z tego | | |

| | | | |względu wskaźnik ten powinien zostać określony | | |

| | | | |jako procent powierzchni lasów - prywatnych i | | |

| | | | |państwowych, których dokumenty planistyczne są | | |

| | | | |zgodne z kryteriami zrównoważonej gospodarki | | |

| | | | |leśnej. | | |

| | | | | | | |

| | | | |Ponadto w działaniach interwencji II.2 wnosimy o| | |

| | | | |dodanie jako podmiotów odpowiedzialnych, | | |

| | | | |jednostek mogących wspomóc zaplanowane | | |

| | | | |działania spoza LP, odpowiednio lokalnych | | |

| | | | |jednostek dyrekcji środowiskowych, instytutów | | |

| | | | |naukowych zajmujących się ekologią, biologią | | |

| | | | |lasu oraz instytutów przyrodniczych etc., | | |

| | | | |niezależnych instytucji audytorskich. | | |

|105 |Greenpeace |PEP |Biorąc pod uwagę szczególne zainteresowanie, jakie wzbudzają Leśne | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | |Uwagi do projektu |Gospodarstwa Węglowe, chcemy im poświęcić osobny rozdział, w którym | | | |

| | |strategicznego |zawieramy ogólne uwagi dotyczące tego projektu. Należy podkreślić, że | | |Przygotowano nowy Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | |“Leśne Gospodarstwa |najbardziej efektywnym narzędziem ograniczania zmian klimatu jest redukcja | | | |

| | |Węglowe” |emisji, a lasy nie są w stanie zrekompensować poziomu emisji produkowanych | | |Głównym i najbardziej efektywnym narzędziem ograniczenia zmian|

| | | |przez człowieka. Ochrona lasów jest istotna nie tyle z racji ich roli w | | |klimatu jest redukcja emisji, ale nie wolno zapominać o |

| | | |bieżącym usuwaniu CO2 z atmosfery, co ze względu na już zmagazynowane przez| | |drugiej stronie, czyli o pochłanianiu gazów cieplarnianych. W |

| | | |nie zasoby węgla. Z tego względu negatywnie oceniamy projekt LGW, | | |tą stronę są skierowane działania LP realizowane w ramach |

| | | |opowiadając się za taką reformą zarządzania polskimi lasami, która zwiększy| | |projektu LGW. |

| | | |ich znaczenie w magazynowaniu dwutlenku węgla. | | | |

| | | | | | |W tej chwili Leśne Gospodarstwa Węglowe mają znikomy wpływ na |

| | | |Lasy w umiarkowanej strefie klimatycznej mogą odgrywać pewien pozytywny | | |polski bilans CO2, ponieważ projekt z założenia ma charakter |

| | | |wpływ na ogólny bilans emisji gazów cieplarnianych, choć nie są w stanie | | |pilotażowo-testowy i realizowany jest w ograniczanej skali, a |

| | | |zastąpić działań koniecznych do ograniczenia tych emisji - przede wszystkim| | |do tego został uruchomiony dopiero w roku 2017. To |

| | | |szybkiego odejścia od spalania paliw kopalnych[2]. “Polityka ekologiczna | | |przedsięwzięcie przede wszystkim badawcze i naukowe, które ma |

| | | |państwa 2030” musi uwzględniać ten fakt i nie może traktować odpowiedniego | | |dopiero dać odpowiedź na to, czy i w jakim zakresie warto je |

| | | |zarządzania lasami jako podstawowej odpowiedzi Polski na wyzwania związane | | |kontynuować w przyszłości i jakie rezultaty może przynieść |

| | | |z wpływem człowieka na zmiany klimatu. | | |realizowane na większą skalę. Projekt jest realizowany w 23 |

| | | | | | |nadleśnictwach (mamy ich w sumie 430), w wybranych przez nie |

| | | |Należy też wziąć pod uwagę, że zakres działań przewidzianych w projekcie | | |do tego celu drzewostanach – w sumie na powierzchni 12 tys. |

| | | |Leśne Gospodarstwa Węglowe (LGW) nie będzie miał praktycznie żadnego | | |ha. Dla porównania, lasy w Polsce zajmują ok. 9,3 mln ha, z |

| | | |znaczenia dla pochłaniania emisji produkowanych przez polską energetykę | | |czego Lasy Państwowe zarządzają ok. 7,6 mln ha. |

| | | |opartą na paliwach kopalnych, przemysł, transport i rolnictwo. Dość | | |Wielkość szacowanego efektu dodatkowego pochłaniania CO2 w |

| | | |powiedzieć, że według danych LP[3] w czasie trzydziestoletniego pilotażu | | |projekcie LGW to około 1 mln ton przez okres 30 lat. To |

| | | |LGW pochłoną mniej CO2 niż wynosi roczna emisja jednej tylko elektrowni | | |oznacza, że w latach 2017-2046 na powierzchni 12 tyś ha |

| | | |Bełchatów. | | |włączonej w projekt zostanie, w wyniku realizacji działań |

| | | | | | |dodatkowych (zmodyfikowania standardowych działań w ramach |

| | | |Polska oczywiście musi wziąć pod uwagę lasy w ogólnym bilansie emisji gazów| | |zrównoważonej gospodarki leśnej), pochłonięte dodatkowo milion|

| | | |cieplarnianych, jednak nie potrzebuje do tego skomplikowanego systemu o | | |ton CO2 więcej w stosunku do stanu bau (business as usual). |

| | | |mało transparentnych zasadach przepływu pieniędzy, niejasnych kryteriach | | |Oczywiście ewentualne włączenie w przyszłości do projektu |

| | | |doboru i nieujawnionych podstawach naukowych, tylko zasadniczej reformy | | |dodatkowych obszarów leśnych istotnie zwiększyłoby wspomnianą |

| | | |zarządzania lasami państwowymi w taki sposób, by cele klimatyczne i | | |wartość. By o takim kierunku przesądzić, najpierw jednak |

| | | |związane z ochroną różnorodności biologicznej nie były podrzędne wobec | | |musimy w relatywnie małej skali przetestować LGW. W tej fazie |

| | | |celów gospodarczych przedsiębiorstwa LP. Reforma taka powinna oznaczać | | |chcemy przede wszystkim zweryfikować stosowane w świecie |

| | | |m.in. zwiększenie powierzchni obszarów leśnych wyłączonych z eksploatacji i| | |modele obliczania bilansu węgla w odniesieniu do lasów i |

| | | |poddanych renaturalizacji, zwiększanie wieku rębnego drzew, naturalną | | |przystosować je do specyfiki lasów środkowoeuropejskich. |

| | | |przebudowę drzewostanów w kierunku zwiększenia udziału drzew liściastych na| | | |

| | | |stanowiskach, na których gospodarka leśna w ubiegłych dekadach preferowała | | |Projekt LGW jest wspierany na bieżąco przez kilka krajowych |

| | | |lasy iglaste, wykorzystywanie pozyskiwanego drewna do zastosowań o długich | | |ośrodków badawczych: Instytut Badawczy Leśnictwa, Uniwersytet |

| | | |cyklach życia i znaczące ograniczanie udziału drewna wykorzystywanego w | | |Przyrodniczy w Poznaniu, Instytut Dendrologii PAN w Kórniku, |

| | | |cyklach krótkich (w tym przede wszystkim drewna energetycznego), | | |Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Taxus I.T., |

| | | |odchodzenie od wysokoemisyjnych metod gospodarki leśnej (rębnie zupełne, | | |Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Instytut Geodezji i |

| | | |intensywne wykorzystanie ciężkiego sprzętu itd). | | |Kartografii, Instytut Technologii Drewna. Wsparcie eksperckie |

| | | | | | |i badawcze zapewniają dodatkowo, za pośrednictwem IBL, |

| | | | | | |podmioty zagraniczne, takie jak JRC (Joint Research Centre- |

| | | | | | |wspólne centrum badawcze Komisji Europejskiej). W projekcie |

| | | | | | |zastosowano do szacowań tzw. model kanadyjski (dostosowując go|

| | | | | | |do warunków polskich) CBM CFS3 (Carbon Budget Model), czyli |

| | | | | | |oprogramowanie stworzone przez kanadyjskich naukowców na |

| | | | | | |potrzeby modelowania bilansu węgla w lesie. Ma ono umożliwić |

| | | | | | |odpowiedź na pytanie, czy zabiegi hodowlane stosowane przez |

| | | | | | |leśników dadzą̨ oczekiwany efekt ekonomiczny i ekologiczny w |

| | | | | | |bilansie węgla. To model uznany i stosowany w świecie. Na |

| | | | | | |potrzeby projektu wykorzystywane są również prace |

| | | | | | |badawczo-rozwojowe realizowane w ramach programu Rembiofor |

| | | | | | |(finansowanego m.in. przez NCBiR w zakresie programów |

| | | | | | |BIOSTRATEG), np. projekt Teledetekcyjne określanie biomasy |

| | | | | | |drzewnej i zasobów węgla w lasach - |

| | | | | | |BIOSTRATEG1/267755/4/NCBR/2015. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Wyniki istotnej części badań będą prezentowane na przełomie |

| | | | | | |lat 2018/2019, po zakończeniu pierwszych etapów projektów |

| | | | | | |badawczych. |

| | | | | | | |

| | | | | | |W ostatnim akapicie postulowana jest reforma zarządzania |

| | | | | | |lasami państwowymi jako gwarant realizacji celów |

| | | | | | |klimatycznych. PGL LP, realizując obowiązki ustawowe, np. |

| | | | | | |poprzez projekt LGW, w ramach obecnych struktur i w ramach |

| | | | | | |obecnego porządku prawnego już realizują większość z |

| | | | | | |oczekiwanych kierunków. |

|106 |Greenpeace |PEP |Zanieczyszczenie rtęcią w Europie pozostaje poważnym problemem, a Polska |Propozycje zmian: | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |jest – obok Niemiec – jednym z dwóch największych jej emitentów. Jak |W zakresie jakości powietrza w projekcie PEP: | | |

| | | |wskazuje EEA, wyniki monitoringu wód powierzchniowych wykazały |- należy dodać zapisy o celach ograniczenia | |W prawodawstwie polskim, w rozporządzeniu o standardach |

| | | |przekroczenie stężenia rtęci wyznaczonego dla celu ochrony ptaków i ssaków |emisji przemysłowych, w tym emisji metali | |emisyjnych oraz rozporządzeniu o poziomach niektórych |

| | | |spożywających ryby w aż 46 000 spośród 111 000 przebadanych przypadków[4]. |ciężkich związanych w największym stopniu ze | |substancji w powietrzu uwzględniono metale ciężkie. Natomiast |

| | | |Rtęć to jeden z najbardziej niebezpiecznych metali ciężkich. Ma zdolność do|spalaniem węgla. Wg raportu Europejskiej Agencji| |w prawodawstwie UE rtęć nie została jeszcze uregulowana. |

| | | |przekształcania się w związki organiczne, co powoduje, że z gleby i wody |Środowiska z września 2018 roku (EEA[12]), | | |

| | | |włącza się w łańcuch pokarmowy i akumuluje się np. w mięsie ryb. Jest |- dla celów osiągnięcia zdecydowanej poprawy | | |

| | | |szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż może uszkadzać płód |jakości powietrza, którą zakłada PEP należy | | |

| | | |ludzki i powoduje uszkodzenia układu nerwowego człowieka. Rtęć wnika do |określić jasno cel wyeliminowania zużycia węgla | | |

| | | |mózgu, przenika przez barierę łożyskową, kumuluje się w nerkach, |i innych paliw stałych w ogrzewnictwie | | |

| | | |uszkadzając je. Może wywoływać niewydolność oddechową, niewydolność |indywidualnym oraz określić preferowane | | |

| | | |krążenia, zapalenie jelit, zapalenie błony śluzowej[5]. |paliwa/technologie, które Polska zamierza | | |

| | | | |rozwijać w to miejsce (Krajowa strategia | | |

| | | |Należy zauważyć, że elektrownia w Bełchatowie jest największym w UE |zaopatrzenia w ciepło do 2030 roku), | | |

| | | |emitentem rtęci, o rocznej emisji do powietrza wynoszącej ok. 2,82 tony |- w PEP należy uwzględnić potrzebę modernizacji | | |

| | | |(dane E-PRTR za 2016 rok). W tym kontekście, PEP – celem ograniczenia |systemów ciepłowniczych oraz zachęcać do | | |

| | | |emisji rtęci do środowiska - powinna zakładać bezwzględne egzekwowanie |wykorzystania lokalnej biomasy jako paliwa | | |

| | | |wymogów Konkluzji BAT, wynikających z Dyrektywy o emisjach przemysłowych |energetycznego w jednostkach o najwyższej | | |

| | | |(Dyrektywa IED), a zakładających ograniczenie emisji rtęci z dużych |efektywności produkcji, | | |

| | | |instalacji przemysłowych. |- PEP powinien zaadresować problem | | |

| | | | |zanieczyszczeń z transportu, a także włączyć do | | |

| | | |Wg raportu WHO z maja 2018 roku, wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych |dokumentu zalecenia NIK, | | |

| | | |miast Unii Europejskiej pyłem zawieszonym aż 36 miast to miejscowości |- termomodernizacja budynków – w ostatnim zdaniu| | |

| | | |polskie[6]. Główną przyczyną tego stanu rzeczy jest użycie węgla jako |na str. 31 dotyczącym termomodernizacji budynków| | |

| | | |głównego paliwa w ogrzewnictwie indywidualnym. W sektorze komunalno-bytowym|(„jego rozwiązanie leży w szerokim | | |

| | | |obecnie zużywa się – wg różnych szacunków i w zależności od warunków |upowszechnieniu głębokiej termomodernizacji | | |

| | | |meteorologicznych w danym roku – od 10 do kilkunastu milionów ton węgla. |budynków”) należałoby dodać na końcu: | | |

| | | |Polska jest ostatnim krajem Unii Europejskiej, w którym węgiel pozostaje w |„połączonego z wymianą źródeł ciepła na OZE”. | | |

| | | |tak powszechnym użyciu w ogrzewnictwie indywidualnym. Technologiami, które |Dla najlepszego efektu ekologicznego oraz celem | | |

| | | |gwarantują największy efekt ekologiczny, a zarazem spójność z polityką |optymalnego wykorzystania publicznych środków, | | |

| | | |klimatyczną, są odnawialne źródła energii (OZE), takie jak pompy ciepła |termomodernizacja powinna być połączona z | | |

| | | |(optymalnie w połączeniu z fotowoltaiką jako instalacje hybrydowe), małe |likwidacją kotłów węglowych oraz instalacją OZE.| | |

| | | |elektrownie wiatrowe, kotły na biomasę (pellet), biogazownie rolnicze, |Dodatkowo, warunkiem osiągnięcia celu programu | | |

| | | |geotermia (punktowo, w szczególnych wypadkach występowania dobrych warunków|termomodernizacji połączonego z wymianą źródeł | | |

| | | |do rozwoju[7]) oraz kolektory słoneczne (do ogrzewania wody użytkowej). Jak|ciepła jest zapewnienie stabilnego źródła | | |

| | | |wskazują autorzy raportu „Uwalniając ukryty potencjał”[8] w latach |finansowania. Takim dogodnym i stabilnym źródłem| | |

| | | |2021-2030 mikroinstalacje OZE mogą być rozwijane – w zależności od |może być system EU ETS, który należałoby | | |

| | | |technologii – w tempie 10-20% rocznie. Innym możliwym kierunkiem rozwoju |uwzględnić jako źródło finansowania w PEP[13]. | | |

| | | |ogrzewania jest jego elektryfikacja, jednak wymagałaby odblokowania | | | |

| | | |inwestycji w odnawialne źródła energii i intensywnego rozwoju wszystkich |- Greenpeace docenia rolę kształtowania | | |

| | | |gałęzi OZE o dużym potencjale produkcji: energetyki wiatrowej na lądzie i |świadomości ekologicznej społeczeństwa w | | |

| | | |morzu oraz fotowoltaiki. |osiąganiu celów ochrony środowiska. W ocenie | | |

| | | | |fundacji, władze państwowe i samorządowe powinny| | |

| | | |87,5% (463 z 529) wszystkich systemów ciepłowniczych w Polsce nie posiada |skupić się na lepszym egzekwowaniu prawa, z czym| | |

| | | |statusu systemów efektywnych. Muszą to zmienić, jeżeli chcą w przyszłości |do tej pory instytucje różnych szczebli miały | | |

| | | |zachować dostęp do pomocy publicznej i nadal dostarczać Polakom ciepło w |problem. W szczególności znaczenie ma | | |

| | | |rozsądnej cenie – wynika z analizy Forum Energii[9]. Jak wskazują autorzy |egzekwowanie przepisów uchwał antysmogowych | | |

| | | |analizy, ze względu na ograniczone zasoby, należy wdrożyć mechanizmy |przez władze gminne oraz przepisów prawa ochrony| | |

| | | |zachęcające do wykorzystania krajowej biomasy jako paliwa energetycznego w |środowiska przez inspekcję ochrony środowiska. | | |

| | | |jednostkach o najwyższej efektywności produkcji, to jest w pierwszej |Jednak – jak się wydaje – najbardziej kluczową | | |

| | | |kolejności w jednostkach kogeneracyjnych i kotłach ciepłowniczych. Ponieważ|kwestią jest problem braku odpowiedniej polityki| | |

| | | |potencjał krajowej biomasy jest ograniczony, należy przesunąć jej |fiskalnej w stosunku do odnawialnych źródeł | | |

| | | |wykorzystanie z elektroenergetyki (współspalanie) do ciepłownictwa[10]. |energii oraz brak stabilności polityki | | |

| | | | |energetycznej w przeszłości, który spowodował | | |

| | | |Realnym zagrożeniem dla osiągnięcia celów PEP w zakresie ochrony powietrza |spadek zaufania mieszkańców do państwa polskiego| | |

| | | |jest możliwy wzrost emisji zanieczyszczeń z transportu samochodowego. Jak |i jego polityki ekologicznej. W przeszłości | | |

| | | |wskazuje raport NIK z września 2018 roku[11], w latach 2014-2017 |zdarzały się bowiem sytuacje, w których całe | | |

| | | |przekroczenia poziomu dopuszczalnego NO2 (wynikające głównie z |miejscowości zmieniały ogrzewanie na mniej | | |

| | | |oddziaływania źródeł transportowych) występowały w 4 z 46 stref (9%), w |zanieczyszczające, by po kilku latach – ze | | |

| | | |których dokonuje się oceny jakości powietrza, lecz skala tych przekroczeń |względu na zmianę polityki fiskalnej państwa – | | |

| | | |była wysoka (maksymalne wartości stężeń rocznych mieściły się w przedziale |powrócić do ogrzewania węglowego. Wyznaczenie | | |

| | | |od 148%-158% poziomu dopuszczalnego). Polska pozostaje chłonnym rynkiem |jasno określonych celów dot. ciepła z OZE i | | |

| | | |zbytu używanych samochodów z silnikiem Diesla z Europy Zachodniej, a |strategii zaopatrzenia w ciepło na poziomie | | |

| | | |przeciętny wiek samochodu wynosi ponad 17 lat (za projekt PEP, s. 46). Ze |państwa będzie miało decydujące znaczenie, a | | |

| | | |względu na z jednej strony – eliminowanie samochodów z silnikiem Diesla z |także stabilnej polityki podatkowej, która | | |

| | | |rynków zachodnich, a z drugiej – ze względu na postępujące bogacenie się |zmierzałaby do promocji odnawialnych źródeł | | |

| | | |polskiego społeczeństwa – trend ten może się nasilić, powodując, że Polska |energii. | | |

| | | |stanie się dieslowym „wrakowiskiem” Europy. Najwyższa Izba Kontroli | | | |

| | | |ostrzega, że przygotowane przez Ministra Energii regulacje prawne dotyczące|- Str. 86, uwagi do tabeli – harmonogramu | | |

| | | |wprowadzenia ograniczeń w transporcie samochodowym w miastach ze względu na|działań: w punkcie 21 dodać punkt 6: „wdrażanie | | |

| | | |niedoskonałości przyjętych rozwiązań rodzą ryzyko nieskuteczności tych |Konkluzji BAT i zapewnienie braku odstępstw dla | | |

| | | |działań, a tym samym nie posłużą do poprawy jakości powietrza. |instalacji”. | | |

|107 |Greenpeace |PEP |Projekt opiera się na niepełnej diagnozie problemu zanieczyszczenia | | |Uwaga uwzględniona. |

| | |Uwagi dodatkowe do |powietrza w Polsce. Prawidłowo wymienia jako kluczowe kwestie zmniejszenia | | | |

| | |Załącznika 3.2 |emisji zanieczyszczeń z obszaru sektora komunalno-bytowego, ale zupełnie | | |Przygotowano nowy Załącznik 3: Projekty strategiczne PEP2030. |

| | |Projekt strategiczny|pomija innych, znaczących emitentów w postaci przemysłu i energetyki. | | | |

| | |Czyste Powietrze |Tymczasem wg danych KOBiZE, te dwa sektory odpowiadają za ok. ¼ wszystkich | | |Dodatkowo, w prawodawstwie polskim, w rozporządzeniu o |

| | | |emisji pyłów zawieszonych. Co więcej, energetyka węglowa jest również | | |standardach emisyjnych oraz rozporządzeniu o poziomach |

| | | |ogromnym emitentem metali ciężkich, w tym rtęci. Przykładowo, elektrownia | | |niektórych substancji w powietrzu uwzględniono metale ciężkie.|

| | | |Bełchatów emituje rocznie prawie trzy tony rtęci – tj. więcej niż emituje | | |Natomiast w prawodawstwie UE rtęć nie została jeszcze |

| | | |cały hiszpański przemysł. Ponadto, liczne przykłady zakładów przemysłowych | | |uregulowana. |

| | | |zlokalizowanych w mniejszych miastach, których działalność wywołuje | | | |

| | | |protesty okolicznych mieszkańców, wskazuje na ogromną uciążliwość zdrowotną| | | |

| | | |takich zakładów. Za przykład mogą stanowić tu miejscowości takie jak | | | |

| | | |Mielec, Nowy Targ czy Skawina. W tym kontekście, projekt strategiczny | | | |

| | | |Czyste Powietrze powinien zakładać dostosowanie zakładów przemysłowych, w | | | |

| | | |tym energetycznych do wymogów emisyjnych przewidzianych w tzw. Konkluzjach | | | |

| | | |BAT/BREF, a także do przewidzianych w przyszłych latach zrewidowanych | | | |

| | | |wymogów emisyjnych wynikających z prawodawstwa UE. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Projekt nie spełnia kryteriów SMART – brakuje wyraźnego określenia celów | | | |

| | | |redukcji emisji lub poziomu stężeń zanieczyszczeń na 2030 rok i celów | | | |

| | | |średniookresowych, co będzie wykluczało możliwość ewaluacji projektu. | | | |

| | | |Brakuje również określenia celów w zakresie rozwoju poszczególnych | | | |

| | | |technologii np. w zakresie wzrostu mocy zielonego ciepła, wzrostu | | | |

| | | |efektywności energetycznej w budownictwie, czy spadku użycia paliw stałych | | | |

| | | |w tym węgla, które spowodują, że osiągnięcie celu głównego programu będzie | | | |

| | | |realne. | | | |

| | | |Kluczowym warunkiem dla powodzenia projektu będzie zagwarantowanie | | | |

| | | |stabilnego i pewnego źródła finansowania zaplanowanych działań. Analizy | | | |

| | | |eksperckie wskazują, że takim dogodnym źródłem działań na rzecz ochrony | | | |

| | | |powietrza – w tym poprawy efektywności energetycznej budynków | | | |

| | | |jednorodzinnych i wsparcia rozwoju mikro-OZE – mogłyby być przychody | | | |

| | | |budżetu państwa z unijnego systemu handlu emisjami EU ETS. Zgodnie z | | | |

| | | |dyrektywą EU ETS, co najmniej połowa środków powinna być przeznaczona na | | | |

| | | |cele związane z ochroną klimatu i zrównoważoną energetyką, w tym na | | | |

| | | |inwestycje w OZE i efektywność energetyczną. Wg szacunków instytutu | | | |

| | | |Wise-Europa, środki z tytułu handlu emisjami w latach 2020-2030 mogą | | | |

| | | |wynosić od 5 do 9 miliardów złotych rocznie. Dlatego też PEP powinien | | | |

| | | |zakładać powiązanie przychodów budżetu państwa z tytułu EU ETS z | | | |

| | | |wydatkowaniem na powyższe cele ochrony powietrza, tj. wsparcie | | | |

| | | |termomodernizacji i rozwoju OZE, z wyłączeniem wspierania paliw kopalnych –| | | |

| | | |ze względu na potrzebę zapewnienia spójności programu strategicznego Czyste| | | |

| | | |Powietrze z innymi politykami, w tym polityką w zakresie ochrony klimatu. | | | |

| | | |Vide wnioski z raportu Wise-Europa „Uwalniając ukryty potencjał” z 2017 | | | |

| | | |roku: “Europejski system handlu emisjami EU ETS stanowi dobre źródło | | | |

| | | |finansowania programu wsparcia termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła| | | |

| | | |po 2020 roku. Łączna pula środków pochodzących z Funduszu Modernizacyjnego | | | |

| | | |i ze sprzedaży uprawnień na aukcjach pozwala nie tylko zapewnić wsparcie | | | |

| | | |początkowe dla analizowanych inwestycji, ale też innych działań | | | |

| | | |sprzyjających niskoemisyjnej modernizacji polskiej gospodarki. Jest to | | | |

| | | |szczególnie istotne biorąc pod uwagę prawdopodobne ograniczenie puli | | | |

| | | |środków dostępnych z funduszy europejskich w przyszłej dekadzie”[14]. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Projekt pomija bezpośrednie korzyści ekonomiczne z działań na rzecz ochrony| | | |

| | | |powietrza, podczas gdy np. program termomodernizacyjny w połączeniu z | | | |

| | | |rozwojem mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii może mieć wymierny, | | | |

| | | |korzystny wpływ na rozwój gospodarczy (vide: Wise-Europa, raport | | | |

| | | |„Uwalniając ukryty potencjał”, s.3). Realizacja programu | | | |

| | | |termomodernizacyjnego w połączeniu z rozwojem mikro-OZE – w zakresie | | | |

| | | |proponowanym przez autorów ww. analizy – łączy się ze wzrostem Produktu | | | |

| | | |Krajowego Brutto w porównaniu do scenariusza odniesienia o ok. 0,5% w roku | | | |

| | | |2020, 1,2% w roku 2030 i 1,3% w roku 2035. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Projekt strategiczny Czyste Powietrze powinien również postrzegać problem | | | |

| | | |zanieczyszczenia powietrza w szerszym znaczeniu gospodarczym niż tylko | | | |

| | | |negatywny wpływ na turystykę. Choć temat ten wymaga pogłębionej analizy, | | | |

| | | |zła jakość powietrza jest barierą rozwojową utrudniającą ściąganie | | | |

| | | |inwestorów z dziedzin o wysokim potencjale wartości dodanej dla gospodarki,| | | |

| | | |a także specjalistów skłonnych do pracy w innowacyjnych sektorach. Z takimi| | | |

| | | |problemami borykają się już m.in. Kraków, miasta Górnośląskiego Okręgu | | | |

| | | |Przemysłowego czy Wrocław, z których coraz częściej mieszkańcy emigrują w | | | |

| | | |poszukiwaniu czystszych terenów, gwarantujących wyższą jakość życia. Należy| | | |

| | | |zauważyć ponadto, że istnieje globalny trend w postaci wspierania rozwoju | | | |

| | | |odnawialnych źródeł energii i odchodzenia od paliw kopalnych przez duże, | | | |

| | | |innowacyjne przedsiębiorstwa takie jak Apple, Samsung czy Google. Projekt | | | |

| | | |nie wytycza śmiałej wizji wspierania technologii odnawialnych – brak | | | |

| | | |takiego sygnału politycznego do zmiany i dołączenia do globalnego trendu | | | |

| | | |wspierania rozwoju zielonej energii może spowodować utratę szans | | | |

| | | |rozwojowych dla Polski i w efekcie utknięcie przez nasz kraj w tzw. pułapce| | | |

| | | |średniego rozwoju. | | | |

|108 |Greenpeace |PEP / Prognoza |Powierzchnia ziemi - rolnictwo; zasoby wodne, w tym jakość wód – rolnictwo | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | | | |Kwestie związane z rolnictwem są szeroko potraktowane w |

| | | |Prognoza słusznie identyfikuje rosnący problem zanieczyszczenia oraz utraty| | |projekcie Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i |

| | | |zawartości materii organicznej gleb jako wysoce priorytetowy. To niezwykle | | |rybactwa, kierunek interwencji II.6. Gospodarowanie zasobami |

| | | |istotny problem z punktu widzenia różnorodności biologicznej. | | |środowiska i przestrzenią dla przyszłych pokoleń i wzrostu |

| | | | | | |gospodarczego. Jest to jedna z 9 strategii branżowych (do nich|

| | | |Cenne będzie także wyznaczenie lub odniesienie się do istniejących celów | | |należy także PEP) i jej ustalenia dotyczą właśnie rolnictwa. |

| | | |zwiększających udział procentowy areału upraw ekologicznych w Polsce i | | | |

| | | |potraktowanie rolnictwa ekologicznego jako strategicznie ważnego dla | | | |

| | | |zachowania walorów przyrodniczych Polski oraz zapewnienia miejsc pracy. | | | |

| | | |Jakość gleby w przypadku rolnictwa ekologicznego jest wysoka, a potencjał | | | |

| | | |ograniczenia strat materii organicznej zdecydowanie większy niż w przypadku| | | |

| | | |upraw konwencjonalnych. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Poddanie terenów zanieczyszczonych działaniom mającym na celu usunięcie lub| | | |

| | | |zmniejszenie ilości substancji szkodliwych, ich kontrolowanie oraz | | | |

| | | |ograniczenie rozprzestrzeniania się jest niezbędne, jednak bez zapobiegania| | | |

| | | |narastającemu problemowi utraty żywotności procesów glebowych, skazujemy | | | |

| | | |Polskę i polskie rolnictwo na nierówną walkę. W prognozie podkreślane jest | | | |

| | | |kluczowe, że znaczenie dla ochrony gleb należy przypisać zasadom planowania| | | |

| | | |przestrzennego, umożliwiającym ponowne wykorzystanie obszarów | | | |

| | | |poprzemysłowych – ponownie warto zaprojektować ekologiczne metody | | | |

| | | |rekultywacji tych terenów. | | | |

|109 |Greenpeace | |W świetle tego, że „wyniki monitoringu stanu wód powierzchniowych z lat | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |2010–2015 wskazują, że zdecydowana większość jednolitych części wód | | | |

| | | |powierzchniowych nim objętych nie osiąga stanu dobrego. Zły stan wód | | |Uzupełniono Diagnozę. |

| | | |ogranicza wykorzystanie wód rzek, cieków i zbiorników na cele rolnicze | | | |

| | | |(nawodnienia) i przemysłowe (produkcja), a także rekreacyjne (kąpieliska, | | | |

| | | |sporty wodne). Jako dobry ocenia się natomiast stan chemiczny wód | | | |

| | | |podziemnych. Obserwuje się jednak nadmierną eksploatację zasobów zbiorników| | | |

| | | |wód podziemnych, położonych w pobliżu największych miast Polski”, PEP nie | | | |

| | | |diagnozuje wpływu intensywnego chowu przemysłowego zwierząt, którego rola w| | | |

| | | |Polsce rośnie, na jakość wód. Warto wskazać, że fermy nie są poddane | | | |

| | | |regulacjom podobnym do tych, jakim są poddawane np. fabryki. W świetle | | | |

| | | |istotności ograniczenia zanieczyszczeń wód, źródło zanieczyszczeń jakim są | | | |

| | | |fermy przemysłowe powinno zostać zanalizowane i uwzględnione w PEP. | | | |

|110 |Greenpeace | |PEP mówi, że różnorodność biologiczna Polski jest oceniana bardzo wysoko, | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |jednak nie wiemy, przez kogo i w jakim czasie. Zważając na to, że od wielu | | | |

| | | |lat nie są prowadzone żadne badania faunistyczne np. nad populacją owadów | | |Biorąc pod uwagę liczbę oraz oceny stanu ochrony siedlisk i |

| | | |zapylających, będących kluczowymi dla wielu ekosystemów, trudno w poważny | | |gatunków chronionych, zarówno w sieci Natura 2000, jak i |

| | | |sposób oceniać poziom różnorodności albowiem brakuje faktycznego oglądu | | |objętych krajowymi formami ochrony przyrody, w porównaniu z |

| | | |sytuacji. W Narodowej Strategii Ochrony Owadów Zapylających podkreślamy | | |innymi państwami członkowskimi UE, można stwierdzić, że |

| | | |między innymi istotność tego problemu. | | |różnorodność biologiczna w Polsce jest wysoka. |

|111 |Greenpeace | |Odnośnie prac nad ustawą odorową, należy wskazać, że zanieczyszczenia | | |Uwaga nieuwzględniona w zakresie produkcji przemysłowej. PEP |

| | | |związane z przemysłową produkcją nie ograniczają się jedynie do problemów | | |odnosi się do produkcji przemysłowej nie tylko w kontekście |

| | | |związanych z uciążliwością zapachu, zaś w PEP brakuje adresowania problemów| | |ustawy odorowej. |

| | | |związanych chociażby z zanieczyszczeniem wód czy gleb oraz konsekwencjami | | | |

| | | |wprowadzania do środowiska znacznych ilości antybiotyków. | | |Uwaga nieuwzględniona w zakresie ochrony wód. Problemowi |

| | | | | | |poświęcono kierunek interwencji Zrównoważone gospodarowanie |

| | | | | | |wodami, w tym zapewnienie dostępu do czystej wody dla |

| | | | | | |społeczeństwa i gospodarki oraz osiągnięcie dobrego stanu wód.|

| | | | | | | |

| | | | | | |Uwaga nieuwzględniona w odniesieniu do degradacji gleb. W |

| | | | | | |ramach kierunku interwencji „Ochrona powierzchni ziemi, w tym |

| | | | | | |gleb” przewidziano stosowne działania. |

|112 |Greenpeace |PEP |System ocen oddziaływania na środowisko |Propozycje zmian: | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |Rozwiązaniem jest przeniesienie prawa do wyboru | | |

| | | |Zaletą obecnego systemu ocen oddziaływania na środowisko jest to, że w |podmiotu przygotowującego raport środowiskowy z | |Według obowiązujących regulacji odpowiedzialnym za |

| | | |większej części odbywają się one przed wyspecjalizowanymi organami, jakimi |inwestora na RDOŚ, który posługiwałby się | |przygotowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na |

| | | |są Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska (RDOŚ), posiadające odpowiednie |określoną listą firm lub zespołów osób chętnych | |środowisko jest inwestor. Raport podlega weryfikacji w |

| | | |zasoby kadrowe i relatywnie najmniej podatne na naciski inwestorów, władz |do tego typu zleceń i wykazujących się | |procedurze oceny oddziaływania na środowisko według zasad |

| | | |samorządowych oraz lokalnych grup interesów. |odpowiednim zasobem kadrowym. Wybór taki | |określonych w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku |

| | | | |powinien być dokonywany w trybie analogicznym do| |i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska |

| | | |Podstawową wadą jest natomiast to, że raporty środowiskowe, przedkładane w |zamówień publicznych – jednak decydujące powinny| |oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. |

| | | |ramach ocen oddziaływania na środowisko, są przygotowywane na zlecenie |być kryteria związane z fachowością (np. dorobek| | |

| | | |inwestorów, którzy jednocześnie mają pełną możliwość wyboru podmiotu, który|naukowy, udokumentowane doświadczenie zawodowe w| |Dodatkowo Kodeks postępowania administracyjnego jako dowód |

| | | |taki raport przygotuje. Jest to system korupcjogenny, gdyż podstawowym, |poszczególnych branżach, sporządzanie raportów | |dopuszcza wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia |

| | | |choć nieformalnym kryterium wyboru firmy przygotowującej raport |środowiskowych w przeszłości – z uwzględnieniem | |sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Na zasadach określonych|

| | | |środowiskowy staje się to, czy gwarantuje ona pozytywną z punktu widzenia |okoliczności jaki ich odsetek doprowadził do | |w Kodeksie postępowania administracyjnego właściwy organ może |

| | | |inwestora konkluzję raportu co do możliwości realizacji danej inwestycji. W|konkluzji, które następnie się potwierdziły w | |powołać biegłego lub przeprowadzić oględziny, uwzględnić |

| | | |środowisku każdej branży jest z grubsza wiadomym, która firma tworzy |postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej | |wnioski dowodowe zgłaszane przez strony. |

| | | |“przyjazne” dla inwestorów raporty (te mogą liczyć na liczne oraz dobrze |itp.), przy relatywnie niskiej wadze kryterium | |Wyżej zasygnalizowane reguły weryfikacji raportów służą |

| | | |płatne zlecenia) – a w przypadku której należy się spodziewać podniesienia |cenowego. Inwestor miałby jedynie ponosić koszt | |zapewnieniu rzetelności w ich przygotowaniu i ewentualne |

| | | |w raporcie problemów środowiskowych, uniemożliwiających otrzymanie decyzji |raportu środowiskowego, nie mając jednak wpływu | |działania legislacyjne, służące polepszeniu jakości raportów,|

| | | |środowiskowej lub znacznie podnoszących koszt inwestycji (tych podmiotów |na wybór jego wykonawcy – i nie mogąc w związku | |powinny być podejmowane w tym obszarze. |

| | | |inwestorzy unikają i w efekcie wypadają one z rynku). |z tym na niego nieformalnie oddziaływać. Z kolei| | |

| | | | |wyłaniani w opisany powyżej sposób wykonawcy | | |

| | | | |byliby całkowicie niezależni od inwestorów i ich| | |

| | | | |ewentualnych nacisków, zaś zainteresowani | | |

| | | | |rzetelnością raportów (zwłaszcza tym by ich | | |

| | | | |ustalenia potwierdziły się w dalszej części | | |

| | | | |postępowania o wydanie decyzji środowiskowej). | | |

| | | | |System powyższy byłby analogiczny do stosowanego| | |

| | | | |w sądownictwie, gdzie to sąd, a nie strony | | |

| | | | |procesu zlecają biegłym sądowym przygotowanie | | |

| | | | |odpowiednich opinii naukowych lub ekspertyz – | | |

| | | | |których koszta są następnie pokrywane przez | | |

| | | | |stronę przegraną (z tą różnicą, że w przypadku | | |

| | | | |oceny oddziaływania na środowisko obowiązek | | |

| | | | |zapłaty spoczywałby bezwzględnie na inwestorze).| | |

| | | | | | | |

| | | | |Proponowane w PEP działanie w postaci | | |

| | | | |standaryzacji procesu inwentaryzacji | | |

| | | | |przyrodniczej oraz formatu raportu o | | |

| | | | |oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko | | |

| | | | |mające na celu zwiększenie skuteczności i | | |

| | | | |odpowiedzialności systemu ocen oddziaływania na | | |

| | | | |środowisko jest słuszne, ale niewystarczające, | | |

| | | | |gdyż nie rozwiąże problemu tendencyjności | | |

| | | | |raportów środowiskowych, które są powszechnie | | |

| | | | |pisane w ten sposób by zadowolić zleceniodawcę, | | |

| | | | |tj. inwestora. | | |

|113 |Greenpeace |PEP |Zasoby geologiczne | | |Uwaga nieuwzględniona – uwaga niezasadna. |

| | | |Przede wszystkim, PEP nie powinno być konsultowane bez uwzględnienia w nim | | | |

| | | |skończonej wersji “Polityki surowcowej państwa”. W istocie bowiem dopiero z| | |Polityka surowcowa państwa (PSP) w systemie zarządzania |

| | | |przyjętej “Polityki surowcowej państwa” wynikać będzie rzeczywista wartość | | |rozwojem kraju będzie znajdowała się o szczebel poniżej |

| | | |niektórych zasobów geologicznych. | | |Polityki ekologicznej państwa. Z tego też powodu opracowanie |

| | | | | | |PSP jest jednym z projektów strategicznych PEP, a nie częścią |

| | | | | | |PEP. Nie jest planowane, aby PSP stało się załącznikiem do |

| | | | | | |PEP. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Należy zaznaczyć, że oba dokumenty mają charakter strategiczny|

| | | | | | |i są harmonijne. Polityka Surowcowa Państwa jest jednym z |

| | | | | | |projektów niezbędnych do realizacji strategii rozwoju SOR. Nie|

| | | | | | |jest możliwe, aby była załącznikiem do PEP. |

|114 |Greenpeace |PEP |Zarządzanie zasobami geologicznymi, związane m.in. z wdrażaniem | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |przygotowywanej obecnie “Polityki surowcowej państwa”, powinno w większym | | | |

| | | |stopniu uwzględniać ryzyka i negatywne konsekwencje środowiskowe oraz | | |Prowadzenie działalności górniczej możliwe jest w oparciu o |

| | | |społeczno-ekonomiczne działalności górniczej. W relatywnie największym | | |zasadę zrównoważonego rozwoju. Na obszarach o szczególnych |

| | | |stopniu dotyczy to górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego, które generuje | | |walorach siedliskowych lub krajobrazowych nie jest możliwe |

| | | |znaczne szkody w środowisku - w szczególności będąc odpowiedzialne za | | |prowadzenie działalności górniczej. Pamiętać należy, że |

| | | |osuszenia wód powierzchniowych i gruntów rolnych (głośny przypadek | | |gospodarka surowcami stanowi ważną składową w handlu krajowym |

| | | |wyschniętej Noteci i zanikających jezior Pojezierza Gnieźnieńskiego we | | |i międzynarodowym, stanowi istotne źródło dochodu Skarbu |

| | | |wschodniej Wielkopolsce, które to zjawiska zostały spowodowane przez leje | | |Państwa, a więc nie jest możliwym całkowite wykluczenie takiej|

| | | |depresji odkrywek w regionie konińskim). Skutkiem tych szkód środowiskowych| | |działalności na terenie kraju. Część wydobywanych surowców ma |

| | | |są znaczne szkody społeczne i ekonomiczne, dotykające mieszkańców terenów | | |charakter strategiczny i stanowi o bezpieczeństwie |

| | | |sąsiadujących z odkrywkami węgla brunatnego, w tym zwłaszcza rolników, dla | | |energetycznym kraju (surowce energetyczne, w tym węgiel |

| | | |których brak wody oznacza niemożność prowadzenia gospodarstw i | | |brunatny). Ustawa - Prawo geologiczne i górnicze stanowi, że |

| | | |nieopłacalność produkcji rolnej. | | |działalność górnicza może być wykonywana wyłącznie, gdy nie |

| | | | | | |sprzeciwia się interesowi publicznemu, w szczególności |

| | | | | | |związanemu z interesem surowcowym państwa lub ochroną |

| | | |W ramach zarządzania zasobami geologicznymi należałoby wprowadzić system | | |środowiska, w tym racjonalną gospodarką złożami kopalin. |

| | | |automatycznego rekompensowania przez obecnych i przyszłych przedsiębiorców | | |Działalność taka musi także uwzględniać przeznaczenie |

| | | |górniczych szkód społecznych i ekonomicznych, powodowanych przez określone | | |nieruchomości lub obszaru morskiego RP. |

| | | |rodzaje działalności górniczej – np. w formie ryczałtowych odszkodowań dla | | | |

| | | |mieszkańców terenów sąsiadujących z danym zakładem górniczym, których | | |Odwadnianie zakładów górniczych odbywa się po uzyskaniu zgody |

| | | |wysokość uzależniona byłaby od stopnia uciążliwości danej działalności w | | |wodnoprawnej (ustawa Prawo wodne). Organ właściwy miejscowo w |

| | | |odniesieniu do danego terenu. | | |przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lub uchybień w |

| | | | | | |prowadzeniu działalności ma możliwość cofnięcia zgody. |

| | | | | | |Rekompensaty za skutki związane ze szkodliwym wpływem |

| | | | | | |działalności górniczej wypłaca przedsiębiorca. Zobowiązany |

| | | | | | |jest on także do regularnych opłat środowiskowych, które |

| | | | | | |stanowią rekompensatę za wynikłe w trakcie działalności |

| | | | | | |szkody. O rekompensatach za prowadzenie działalności górniczej|

| | | | | | |stanowią odpowiednie ustawy, w tym ustawa Prawo geologiczne i |

| | | | | | |górnicze. W ramach działań związanych z wdrożeniem Polityki |

| | | | | | |surowcowej państwa (PSP) planuje się usprawnienie systemu |

| | | | | | |podatków i danin (filar 9), rekultywację i remediację (filar |

| | | | | | |3), ochronę i zrównoważone gospodarowanie złożami kopalin w |

| | | | | | |kontekście planowania przestrzennego (filar 2). |

|115 |Greenpeace |Zał. 1 Diagnoza |W Diagnozie (“Załączniku 1 – Diagnoza w obszarach objętych zakresem | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |Polityki ekologicznej państwa 2030”), przygotowanym do projektu PEP | | | |

| | | |stwierdza się przykładowo, że “Polska posiada duże zasoby węgla kamiennego | | |Diagnoza w obszarze związanym z zasobami geologicznymi została|

| | | |i brunatnego” – ale nie oznacza to przecież, że jest lub będzie możliwość, | | |przeredagowana, jednocześnie należy mieć na względzie, ze |

| | | |względnie sens, je wydobywać. Przykładowo, liczne złoża węgla brunatnego | | |dokumentem, który będzie określał ramy dla gospodarowania |

| | | |położone są w bezpośrednim sąsiedztwie terenów przyrodniczo cennych, w tym | | |surowcami będzie Polityka Surowcowa Państwa, która jest w |

| | | |obszarów Natura 2000, albo obejmują tereny z licznymi zabytkami | | |trakcie opracowania. |

| | | |architektury – co w istocie wyklucza możliwość ich eksploatacji (przypadek | | | |

| | | |złoża Gubin, położonego między 3 obszarami Natura 2000, na obszarze którego| | |Należy wziąć pod uwagę także Politykę energetyczną Polski do |

| | | |znajduje się kilkanaście zabytkowych, objętych ochroną prawną kościołów, | | |2040 roku, gdzie wskazano, że udział węgla w wytwarzaniu |

| | | |zespołów pałacowo-parkowych i dworków, jak również złoża Ościsłowo leżącego| | |energii elektrycznej spadnie z obecnych 78% do około 60%, ale |

| | | |przy 2 obszarach Natura 2000). W niektórych regionach eksploatację złóż | | |wolumen wykorzystywanego węgla przez energetykę zawodową |

| | | |węgla brunatnego de facto uniemożliwi także szczególnie silny opór | | |(elektrownie i elektrociepłownie) utrzyma się na stabilnym |

| | | |społeczny, potwierdzony wynikami lokalnych referendów i wynikami wyborów | | |poziomie. Udokumentowane złoża nie muszą być obecnie |

| | | |samorządowych, w których od lat wygrywają radni i wójtowie przeciwni | | |eksploatowane, stanowią one rezerwy surowcowe. O tym, czy i w |

| | | |odkrywkom (przypadki złóż Gubin, Oczkowice, Dęby Szlacheckie i Legnica) – | | |jaki sposób będą wykorzystywane w przyszłości, zostanie |

| | | |trudno w końcu wyobrazić sobie realizację tego typu inwestycji przy użyciu | | |określone, gdy obecne zasoby zostaną wyczerpane lub ich |

| | | |siły i | | |wydobycie przestanie być opłacalne. |

| | | |pod osłoną organów porządku publicznego. Kolejną przeszkodę w eksploatacji | | | |

| | | |złóż węgla brunatnego stanowią szczególnie trudne warunki geologiczne i | | | |

| | | |znaczna odległość od elektrowni mającej spalać wydobyty surowiec (przypadek| | | |

| | | |złoża Złoczew), co dodatkowo znacząco podwyższy koszty potencjalnej | | | |

| | | |inwestycji, nie wspominając nawet o jej kosztach środowiskowych. Z kolei w | | | |

| | | |przypadku zarówno węgla brunatnego, jak kamiennego, w perspektywie | | | |

| | | |kilku-kilkunastu lat może okazać się, biorąc pod uwagę np. politykę | | | |

| | | |klimatyczną Unii Europejskiej oraz współczesne trendy cywilizacyjne | | | |

| | | |polegające na technologicznym rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz | | | |

| | | |spadku ich kosztów (jak też cen wytworzonego przez nie prądu), że ich | | | |

| | | |wykorzystanie w energetyce okaże się niemożliwe lub też nieopłacalne – a w | | | |

| | | |konsekwencji zasoby tych surowców okażą się całkowicie bezwartościowe w | | | |

| | | |przypadku wykorzystania energetycznego. | | | |

| | | | | | | |

| | | |W powyższym kontekście całkiem nonsensowne jest stwierdzenie Diagnozy: | | | |

| | | |“Wydobycie węgla brunatnego wyniosło w 2012 r. 64 297 tys. ton i przy | | | |

| | | |niezmienionym zapotrzebowaniu zasoby te wystarczą na prawie 350 lat” – | | | |

| | | |wynikające z prostego podzielenia udokumentowanych geologicznych zasobów | | | |

| | | |bilansowych (bez uwzględniania kategorii tych złóż, tj. okoliczności czy | | | |

| | | |ich dokumentację sporządzono w kategorii A+B, C1, C2 czy D – co ma | | | |

| | | |zasadnicze znaczenie z punktu widzenia możliwości ich eksploatacji; różnice| | | |

| | | |między tymi kategoriami wyjaśnia Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia | | | |

| | | |1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z | | | |

| | | |wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. Ust. 2015, poz. 987)) przez obecne | | | |

| | | |roczne zużycie tego surowca. Można przypuszczać, że autorzy tego | | | |

| | | |stwierdzenia nie widzą różnicy między bilansowymi zasobami geologicznymi a | | | |

| | | |zasobami przemysłowymi, które stanowią jedynie ułamek tych pierwszych. | | | |

|116 |Greenpeace |Zał. 1 Diagnoza |Zupełnie kuriozalne jest, że w “Załączniku 1 – Diagnoza w obszarach |Propozycje zmian: | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |objętych zakresem Polityki ekologicznej państwa 2030”, przy opisie zasobów |Projekt PEP należy przygotować w oparciu o | | |

| | | |oraz rocznego wydobycia węgla kamiennego, węgla brunatnego, ropy naftowej i|najnowsze, aktualne dane. Po uwzględnieniu w | |Dane zostały zaktualizowane. |

| | | |gazu ziemnego posłużono się danymi z 2012 r. i 2015 r. – powołując się na |Diagnozie aktualnych danych, projekt „Polityki | | |

| | | |Bilanse zasobów złóż kopalin wydane w 2013 r. i 2018 r. Tymczasem dostępny |ekologicznej państwa 2030” wraz z oceną | |Nie ma obowiązku poddania projektu ponownym konsultacjom po |

| | | |jest już Bilans zasobów złóż kopalin na dzień 31 XII 2017, wydany w 2018 r.|oddziaływania na środowisko powinien zostać | |uwzględnieniu uwag partnerów społecznych. W przeciwnym razie |

| | | |Być może autorzy tego fragmentu Polityki Ekologicznej Państwa po prostu |poprawiony, a następnie poddany ponownym | |proces konsultowania i nanoszenia uwag nie mógłby się |

| | | |przekopiowali jakiś analogiczny dokument sprzed kilku lat? |konsultacjom społecznym. Wykorzystanie | |zakończyć. |

| | | | |nieadekwatnych danych może doprowadzić do | | |

| | | | |sytuacji, w której proponowana polityka będzie | | |

| | | | |nieskuteczna, nieaktualna lub wręcz błędna. Jak | | |

| | | | |już pisaliśmy – błędna diagnoza to błędne | | |

| | | | |leczenie. Aktualny Bilans zasobów złóż kopalin w| | |

| | | | |Polsce wg stanu na 31 XII 2017 r. znajduje się | | |

| | | | |na stronach internetowych Państwowego Instytutu | | |

| | | | |Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego| | |

| | | | |(PIG-PIB) pod adresem: | | |

| | | | | | |

| | | | |-bilans-zasobow-zloz-kopalin-w-polsce-wg-stanu-n| | |

| | | | |a-31-12-2017-r.html. | | |

|117 |Greenpeace |PEP |Zmiana klimatu |Propozycje zmian: | |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |W tym kontekście od razu trzeba zwrócić uwagę, | | |

| | | |Doceniamy fakt, że w projekcie dużo uwagi poświęcone zostało kwestiom |że projekt PEP w sposób niewłaściwy prezentuje | |Zaktualizowano opisy. |

| | | |zmiany klimatu oraz mitygacji i adaptacji. Dobrze, że w zakresie kierunków |cele Porozumienia Paryskiego, jak również pomija| | |

| | | |interwencji priorytetem są działania dotyczące ograniczenia emisji gazów |kwestię podniesienia celów unijnej polityki do | | |

| | | |cieplarnianych dzięki realizacji celów polityki klimatycznej UE do roku |roku 2030 oraz całkowicie ignoruje dyskusję nad | | |

| | | |2030 oraz postanowień Porozumienia Paryskiego. |długofalowymi celami redukcyjnymi, których | | |

| | | | |propozycja zostanie przedstawiona już pod koniec| | |

| | | | |listopada 2018 r. Ponadto z uwagi na to, że, jak| | |

| | | | |wskazują autorzy, projekt PEP będzie podstawą do| | |

| | | | |późniejszej rozmowy na temat funduszy i | | |

| | | | |finansowania, również europejskiego, konieczne | | |

| | | | |jest właściwe postawienie akcentów i realizacja | | |

| | | | |projektów oraz kierunków interwencji, które | | |

| | | | |rzeczywiście służą redukcji emisji, | | |

| | | | |przeciwdziałaniu zmianie klimatu. | | |

| | | | | | | |

| | | | |Tekst dotyczący zmiany klimatu oraz polityki | | |

| | | | |klimatyczno-energetycznej zawiera nieścisłości, | | |

| | | | |pominięcia, błędnie rozłożone akcenty oraz nie | | |

| | | | |odnosi się do aktualnego stanu prac nad prawem | | |

| | | | |międzynarodowym w tym zakresie. Autorzy projektu| | |

| | | | |słusznie zauważają, że “Polityka ekologiczna | | |

| | | | |państwa 2030 powinna również sprzyjać realizacji| | |

| | | | |celów i zobowiązań Polski na szczeblu | | |

| | | | |międzynarodowym, w tym na poziomie unijnym oraz | | |

| | | | |ONZ, szczególnie w kontekście celów polityki | | |

| | | | |klimatyczno-energetycznej UE do 2030 oraz trzech| | |

| | | | |konwencji z Rio: Konwencji Klimatycznej, | | |

| | | | |Konwencji o Różnorodności Biologicznej i | | |

| | | | |Konwencji o Pustynnieniu” jednak brakuje | | |

| | | | |wyraźnego podkreślenia roli Porozumienia | | |

| | | | |Paryskiego, które w chwili obecnej stanowi ramy | | |

| | | | |dla globalnej polityki klimatycznej. | | |

| | | | |Porozumienie Paryskie wspominane jest już dwa | | |

| | | | |akapity dalej, jednakże w kontekście, który | | |

| | | | |pomija główny cel Porozumienia. Jest on również | | |

| | | | |w sposób niepełny opisany w innych częściach | | |

| | | | |PEP. Głównym celem Porozumienia jest podjęcie | | |

| | | | |wspólnych wysiłków na rzecz przeciwdziałania | | |

| | | | |zmianie klimatu, uwzględniając kwestie | | |

| | | | |zrównoważonego rozwoju oraz przeciwdziałania | | |

| | | | |ubóstwu, aby: | | |

| | | | |a. utrzymać wzrost średniej temperatury na | | |

| | | | |świecie na poziomie znacznie poniżej 2°C w | | |

| | | | |porównaniu do poziomu sprzed epoki przemysłowej | | |

| | | | |i kontynuowanie wysiłków w celu ograniczenia | | |

| | | | |wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej poziomu | | |

| | | | |sprzed epoki przemysłowej, uznając, że | | |

| | | | |ograniczyłoby to znacznie ryzyko i skutki zmian | | |

| | | | |klimatu; | | |

| | | | |b. zwiększyć zdolności adaptacji do | | |

| | | | |niekorzystnych skutków zmiany klimatu oraz | | |

| | | | |zwiększyć odporność na zmianę klimatu i rozwój | | |

| | | | |niskoemisyjny w sposób, który nie zagraża | | |

| | | | |produkcji żywności; oraz | | |

| | | | |c. dostosować przepływy finansowe do ścieżki | | |

| | | | |prowadzącej do niskiego poziomu emisji gazów | | |

| | | | |cieplarnianych i rozwoju, który jest neutralny | | |

| | | | |dla klimatu. | | |

| | | | |Dopiero dalej w dokumencie napisane jest, że cel| | |

| | | | |ten ma być realizowany w sposób sprawiedliwy i | | |

| | | | |zrównoważony oraz uwzględniający zróżnicowaną | | |

| | | | |odpowiedzialność za zmianę klimatu i zdolności | | |

| | | | |zależne od uwarunkowań krajowych[15]. Taki opis,| | |

| | | | |zgodny z tekstem Porozumienia Paryskiego, | | |

| | | | |powinien znaleźć się w projekcie PEP. Autorzy | | |

| | | | |projektu nie wspomnieli o podkreśleniu | | |

| | | | |konieczności podejmowania działań na rzecz | | |

| | | | |ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C | | |

| | | | |powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, co | | |

| | | | |jest wyraźnie wskazane w Porozumieniu Paryskim | | |

| | | | |oraz podkreślane przez Komisję Europejską, na | | |

| | | | |której stronach internetowych możemy przeczytać,| | |

| | | | |również w języku polskim: “Porozumienie paryskie| | |

| | | | |jest pomostem łączącym dzisiejszą politykę z | | |

| | | | |neutralnością klimatyczną, która jest celem na | | |

| | | | |koniec bieżącego stulecia. (...) | | |

| | | | |Rządy osiągnęły porozumienie w kwestii: | | |

| | | | |- długoterminowego celu, jakim jest utrzymanie | | |

| | | | |wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie| | |

| | | | |niższego niż 2°C powyżej poziomu sprzed epoki | | |

| | | | |przemysłowej, | | |

| | | | |- dążenia do tego, by ograniczyć wzrost do | | |

| | | | |1,5°C, gdyż znacznie obniżyłoby to ryzyko i | | |

| | | | |skutki zmiany klimatu | | |

| | | | |- konieczności jak najszybszego osiągnięcia w | | |

| | | | |skali świata punktu zwrotnego maksymalnego | | |

| | | | |poziomu emisji – przy założeniu, że krajom | | |

| | | | |rozwijającym się zajmie to dłużej, | | |

| | | | |- doprowadzenia do szybkiej redukcji emisji | | |

| | | | |zgodnie z najnowszymi dostępnymi informacjami | | |

| | | | |naukowymi[16].” | | |

| | | | |Uważamy, że aktualny sposób opisu problemu jest | | |

| | | | |mylący i może negatywnie wpłynąć na | | |

| | | | |przeciwdziałanie najbardziej katastrofalnym | | |

| | | | |skutkom zmiany klimatu, a przez co negatywnie | | |

| | | | |wpłynie na kondycję środowiska, życie ludzkie | | |

| | | | |oraz gospodarkę. | | |

| | | | | | | |

| | | | |PEP powinien jasno prezentować cele Porozumienia| | |

| | | | |Paryskiego, zgodnie z jego zapisami oraz | | |

| | | | |pokazywać cel jakim jest dążenie do ograniczenia| | |

| | | | |wzrostu temperatury do 1,5°C, a nie przede | | |

| | | | |wszystkim zwracać uwagę na fakt, że redukcja | | |

| | | | |emisji gazów cieplarnianych powinna uwzględniać | | |

| | | | |specyfikę gospodarczą danego kraju. Dodatkowo, w| | |

| | | | |przypadku działań zmierzających do efektywnego | | |

| | | | |zmniejszenia koncentracji gazów cieplarnianych, | | |

| | | | |a konkretnie technologii wykorzystania | | |

| | | | |dostępnych źródeł energii, obok geotermii, | | |

| | | | |brakuje priorytetyzacji wykorzystania | | |

| | | | |odnawialnych źródeł energii takich jak | | |

| | | | |energetyka słoneczna oraz wiatrowa (w tym morska| | |

| | | | |energetyka wiatrowa), a także zwrócenia uwagi na| | |

| | | | |potencjał gospodarczy rozwoju tych technologii, | | |

| | | | |jaki niesie za sobą rozwój polskiego przemysłu | | |

| | | | |produkcji urządzeń i komponentów na rzecz | | |

| | | | |OZE[17]. | | |

| | | | | | | |

| | | | |Projekt zwraca również uwagę na cele unijnej | | |

| | | | |polityki klimatycznej, kwestie związane z | | |

| | | | |prawodawstwem dotyczącym systemu handlu | | |

| | | | |uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU| | |

| | | | |ETS), rozporządzenia ESR oraz rozporządzenia | | |

| | | | |dotyczącego sektora LULUCF. Niestety, w wielu | | |

| | | | |miejscach odnosi się do nieaktualnego stanu | | |

| | | | |prawnego. Na przykład, z uwagi na zmiany jakie | | |

| | | | |zostały wynegocjowane podczas trilogów | | |

| | | | |dotyczących poszczególnych aktów prawnych | | |

| | | | |składających się na pakiet “Czysta energia dla | | |

| | | | |wszystkich Europejczyków”, które odbyły się w | | |

| | | | |pierwszej połowie 2018 r. między | | |

| | | | |przedstawicielami Rady, Parlamentu i Komisji | | |

| | | | |Europejskiej, fragment ten powinien już teraz | | |

| | | | |zostać odpowiednio zmodyfikowany i odnosić się | | |

| | | | |do nowych, wiążących celów dotyczących: udziału | | |

| | | | |odnawialnych źródeł energii – został on | | |

| | | | |ustanowiony na poziomie 32%[18] i poprawy | | |

| | | | |efektywności energetycznej – w tym zakresie cel | | |

| | | | |unijny został podniesiony do 32,5%[19]. Fragment| | |

| | | | |ten powinien być poprawiony i uwzględniać | | |

| | | | |aktualny stan prac nad poszczególnymi | | |

| | | | |rozporządzeniami (np. rozporządzenie ESR zostało| | |

| | | | |przyjęte 14 maja 2018 r.[20]). Adekwatnie, | | |

| | | | |również poziom ambicji, cele i działania krajowe| | |

| | | | |powinny zostać dostosowane do aktualnych celów. | | |

|118 |Greenpeace |PEP |W celu dotyczącym Środowiska i klimatu – mitygacja i adaptacja do zmian | | |Uwaga uwzględniona. |

| | | |klimatu oraz zapobieganie ryzyku klęsk żywiołowych, do kierunku | | | |

| | | |interwencji: “Przeciwdziałanie zmianom klimatu i adaptacja do nich | | |Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. |

| | | |(III.1)”, działanie 59. “Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do | | | |

| | | |powietrza, zadanie 1. Wsparcie inwestycji związanych z wzrostem produkcji | | | |

| | | |energii ze źródeł odnawialnych ze szczególnym uwzględnieniem źródeł | | | |

| | | |stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i| | | |

| | | |małe elektrownie wodne”, proponujemy wykreślenie fragmentu: “ze szczególnym| | | |

| | | |uwzględnieniem źródeł stabilnych” i uzupełnienie listy o średnie, małe i | | | |

| | | |przydomowe elektrownie fotowoltaiczne oraz elektrownie wiatrowe na lądzie i| | | |

| | | |na morzu. Rozwój tych technologii, nie dość, że służyć będzie redukcji | | | |

| | | |emisji gazów cieplarnianych, ale także może stać się kołem zamachowym dla | | | |

| | | |polskiej gospodarki, co w przypadku morskiej energetyki wiatrowej | | | |

| | | |podkreślał w swoim exposé premier Mateusz Morawiecki. Tymczasem możliwe | | | |

| | | |zyski dla rozwoju polskiego przemysłu produkcji urządzeń i komponentów na | | | |

| | | |rzecz OZE, ze szczególnym ze szczególnym uwzględnieniem sektora energetyki | | | |

| | | |słonecznej zostało opisane w raporcie „Polski przemysł produkcji urządzeń | | | |

| | | |dla energetyki odnawialnej. Aktualizacja bazy danych firm i ocena | | | |

| | | |możliwości rozwoju branży do 2020 i do 2030 roku” opracowanym przez | | | |

| | | |Instytut Energetyki Odnawialnej[21]. | | | |

|120 |Greenpeace |PEP |W zadaniu 6. “Wsparcie inwestycji w zakresie rozwoju funkcjonowania | | |Uwaga nieuwzględniona |

| | | |klastrów energii oraz gmin samowystarczalnych energetycznie” podkreślony | | | |

| | | |powinien być kierunek inwestycji – w naszej opinii wsparcie powinno być | | |Zadaniem klastrów energii i innych form współpracy |

| | | |kierowane na rozwój źródeł odnawialnych oraz działań prowadzących do | | |energetycznej jest wykorzystanie lokalnego potencjału, ze |

| | | |poprawy efektywności energetycznej, z wykluczeniem możliwości wspierania | | |szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii, |

| | | |źródeł opartych na paliwach kopalnych. | | |którego efektem będzie relatywne uniezależnienie danego |

| | | | | | |obszaru od zewnętrznych dostaw energii i braku konieczności |

| | | | | | |uwzględniania potrzeb energetycznych danego obszaru w |

| | | | | | |planowanej rezerwie mocy operatora systemu |

| | | | | | |elektroenergetycznego. Wynikająca z tego synergia przyczynić |

| | | | | | |się może do multiplikacji potencjału redukcji emisji gazów |

| | | | | | |cieplarnianych, jednakże nie będzie to możliwe z odgórnym |

| | | | | | |wykluczeniem możliwości wspierania źródeł innych niż |

| | | | | | |odnawialne. Tego typu źródła, pracujące między innymi w trybie|

| | | | | | |skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej, |

| | | | | | |odpowiadać będą za zbilansowanie i bezpieczeństwo energetyczne|

| | | | | | |na wydzielonym obszarze klastra. |

|121 |HEAL (Health and |PEP |Projekt Polityki Ekologicznej Państwa do 2030 r., w wersji opublikowanej w | | |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| |Environment Alliance) | |dniu 4 września | | | |

| |Polska | |2018 roku na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska jest | | |Uzupełniono rozdział dotyczący finansowania. |

| | | |niekompletny. Brak jest | | | |

| | | |niektórych części dokumentu, o czym piszą sami autorzy (w tym bardzo | | |Konsultacje społeczne i strategiczna ocena oddziaływania na |

| | | |ważnego rozdzialu | | |środowisko przeprowadzane są zgodnie z obowiązującymi |

| | | |dotyczącego ram finansowych wdrażania PEP). Dlatego HEAL traktuje niniejszy| | |przepisami. Przepisy rozróżniają projektów na projekty |

| | | |proces | | |kompletne i niekompletne. |

| | | |opiniowania jako wstępną fazę prac nad polityką ekologiczną państwa, a nie | | | |

| | | |jako formalny | | |Brakujące fragmenty PEP mają charakter techniczny. PEP nie |

| | | |proces konsultacji społecznych wymaganych przez ustawę o udostępnianiu | | |decyduje o realizacji konkretnych inwestycji. Z tego powodu |

| | | |informacji o | | |rozdział poświęcony kwestiom finansowym określać będzie |

| | | |Środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie Środowiska | | |wyłącznie ramy finansowe, w jakich realizatorzy PEP będą się |

| | | |oraz o ocenach | | |poruszać. Dokument nie będzie przypisywał konkretnych kwot do |

| | | |oddziaływania na Środowisko (D.U 2017 poz. 1405). Formalne konsultacje mogą| | |poszczególnych celów, kierunków interwencji, działań, czy |

| | | |nastąpić | | |zadań. |

| | | |dopiero kiedy projekt PEP będzie kompletny i do takiego projektu (a nie do | | | |

| | | |niekompletnej | | | |

| | | |jego wersji), zostanie wykonana prognoza oddziaływania na Środowisko. HEAL | | | |

| | | |oczekuje | | | |

| | | |na możliwość zapoznania się z kompletnym projektem dokumentu i wykonanej do| | | |

| | | |niej prognozy OOS. | | | |

|122 |HEAL (Health and |PEP |Porozumienie Paryskie wyraźnie określa docelowy kierunek działania na rzecz| | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Environment Alliance) | |ochrony | | | |

| |Polska | |klimatu, czyli nie przekroczenie wzrostu Średniej temperatury globalnej o | | |Rząd RP podejmuje działania na rzecz ochrony klimatu, |

| | | |2’C, a optymalnie | | |jednocześnie stawiając ambitne cele, które są realne do |

| | | |- 1,5’C. Oznacza to dla UE ograniczenie do roku 2030 emisji gazów | | |zrealizowania w rzeczywistości. |

| | | |cieplarnianych co | | | |

| | | |najmniej o 55% (a 65% jeśli wzrost Średniej temperatury ma być mniejszy niż| | | |

| | | |1,5’C) w | | | |

| | | |stosunku do roku 1990. Obecnie kraje UE zgodziły na 40% redukcję, ale | | | |

| | | |trwają prace nad | | | |

| | | |podwyższeniem tego celu. Polska w okresie 1988 (rok bazowy) - 2016 dokonała| | | |

| | | |ograniczenia emisji o ponad 113. Jednak w stosunku do roku 1990, który jest| | | |

| | | |rokiem | | | |

| | | |wyjściowym dla polityki UE redukcja wyniosła poniżej 19%. Wg projektu PEP | | | |

| | | |Polska | | | |

| | | |zamierza do roku 2030 zredukować o 23% w stosunku do roku 1990. Jest to | | | |

| | | |zdecydowanie | | | |

| | | |za mało, aby wypełnić zobowiązania Polski wobec ustaleń z Paryża jak i | | | |

| | | |sprostać zapisom | | | |

| | | |polityki klimatycznej UE, które nasz kraj zaakceptował. Dlatego HEAL wzywa | | | |

| | | |do | | | |

| | | |zasadniczej zmiany stanowiska zapisanego w projekcie PEP, tak aby Polska | | | |

| | | |była | | | |

| | | |odpowiedzialnym krajem w sensie globalnym i zobowiązała się do ograniczenia| | | |

| | | |emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 o co najmniej 50% w stosunku do | | | |

| | | |roku 1990. Oznacza to emisję na poziomie nie wyższym niż 240 mln ton CO2 | | | |

| | | |ekw.. przy dzisiejszej sięgającej 400 mln ton CO2 ekw. Bez takiej | | | |

| | | |deklaracji trudno będzie uznać rząd Polski za orędownika wdrożenia | | | |

| | | |Porozumienia Paryskiego. | | | |

|123 |HEAL (Health and |PEP |Dlatego HEAL domaga się zasadniczego uzupełnienia projektu PEP o kwestie | |Od kilku lat na całym świecie zachodzi transformacja energetyczna. Jej |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Environment Alliance) | |opłacalności energetyki węglowej, jej wpływu na środowisko, jakość | |kierunki wyraźnie określają prognozy sporządzone przez Bloomberg New | |

| |Polska | |powietrza i | |Finance, które mówią m.in., że: |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |zdrowie mieszkanek i mieszkańców, a także na zewnętrzne koszty zdrowotne, | |a. Energia produkowana w instalacjach fotowoltaicznych i wiatrowych już |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |straty | |dziś w wielu krajach jest tańsza z dużych elektrowni węglowych czy gazu. |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |środowiskowe i gospodarcze związane z rozwojem górnictwa węgla kamiennego i| |A jej ceny nadal spadają: |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |brunatnego. Unikanie tego tematu to poważny błąd autorów dokumentu. | |- koszty budowy przeciętnej elektrowni fotowoltaicznej spadną o 71% do |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | | | |2050 roku; |Ministerstwo Energii. |

| | | | | |- energia wiatrowa również staje się coraz tańsza i spodziewany jest | |

| | | | | |spadek kosztów | |

| | | | | |jej budowy o 58% do 2050 roku; | |

| | | | | |- przewidywany jest też spadek kosztów magazynów energii w okresie 2017 -| |

| | | | | |2020 | |

| | | | | |aż o 66%. | |

| | | | | |b. Do 2050 r. technologie: wiatrowa i słoneczna zapewnią niemal 50% | |

| | | | | |energii elektrycznej na świecie. | |

| | | | | |c. Do 2050 r. energia odnawialna dostarczać będzie 87% energii | |

| | | | | |elektrycznej w Europie (dominować będzie energetyka wiatrowa i | |

| | | | | |słoneczna), 55% w USA, 62% w | |

| | | | | |Chinach i 75% w lndiach. | |

| | | | | |d. W Europie tanie odnawialne źródła energii, elastyczny popyt i baterie | |

| | | | | |zintegrowane | |

| | | | | |będą zmieniać system energetyczny uzależniony od paliw kopalnych i | |

| | | | | |jądrowych, na | |

| | | | | |taki, który oparty jest jedynie o energetykę odnawialną. | |

| | | | | | | |

| | | | | |W związku z powyższym utrzymywanie przez Polskę węglowej struktury | |

| | | | | |gospodarki jest | |

| | | | | |nieprzyszłościowe, kreuje ryzyko uzależnienia od importu energii, a także| |

| | | | | |będzie stanowić | |

| | | | | |dalsze bardzo znaczące obciążenie dla budżetu państwa, gospodarki i | |

| | | | | |gospodarstw | |

| | | | | |domowych. Już teraz obserwujemy wzrost cen energii a koszt uprawnienia do| |

| | | | | |emisji gazów | |

| | | | | |cieplarnianych oscyluje obecnie na poziomie ok. 20 euro. W latach | |

| | | | | |1990-2016 jawne oraz | |

| | | | | |ukryte subsydia dla energetyki konwencjonalnej w Polsce osiągnęły wartość| |

| | | | | |ok. 230 mld zł. | |

| | | | | |Jest to sektor dotowany, w przeniewierstwie do odnawialnych źródeł, które| |

| | | | | |nie otrzymują | |

| | | | | |wsparcia. Sektor ten generuje także ogromne koszty zewnętrzne - m.in. | |

| | | | | |wskutek emisji | |

| | | | | |szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń powietrza, która prowadzi do | |

| | | | | |podwyższonej | |

| | | | | |zapadalności na szereg chorób (w tym układu oddechowego, sercowo - | |

| | | | | |naczyniowego czy | |

| | | | | |nowotwory), a w konsekwencji zwiększonej śmiertelności Polek i Polaków, a| |

| | | | | |także | |

| | | | | |bezpośredniej degradacji zasobów przyrodniczych. Szacuje się, że w | |

| | | | | |przypadku | |

| | | | | |elektroenergetyki opartej na węglu w tym samym okresie koszty te wyniosły| |

| | | | | |od 0,8 aż do | |

| | | | | |2,6 bln zł. Łącznie dotacje oraz koszty zewnętrzne obciążały przez te 27 | |

| | | | | |lat każdego | |

| | | | | |mieszkańca naszego kraju kwotą ponad 1900 zł rocznie. Dokument PEP | |

| | | | | |kompletnie | |

| | | | | |ignoruje te fakty, jak i trendy światowe. Dlatego nie widzimy | |

| | | | | |uzasadnienia ekonomicznego | |

| | | | | |dla propozycji przedstawionych w dokumencie PEP oraz w rządowych | |

| | | | | |dokumentach | |

| | | | | |dotyczących rozwoju górnictwa. Rząd przyjął programy dotyczące rozwoju | |

| | | | | |górnictwa węgla | |

| | | | | |kamiennego (70 mln ton wydobycie w roku 2030 - czyli tyle ile teraz) i | |

| | | | | |brunatnego (50 mln | |

| | | | | |ton wydobycie w roku 2030 przy dzisiejszych 60 mln ton). | |

|124 |HEAL (Health and |PEP |Jednocześnie HEAL zdecydowanie uważa, że proces rozwoju gospodarki | | |Opinia przyjęta do wiadomości |

| |Environment Alliance) | |zeroemisyjnej wraz z programem sprawiedliwej transformacji regionów | | | |

| |Polska | |uzależnionych od wydobycia i spalania węgla, powinien rozpocząć się jak | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |najszybciej | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |tak aby w latach 30. XXI w. nastąpiło zdecydowane odejście od węgla w | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |produkcji | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |energii. | | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | | | | |Ministerstwo Energii. |

|125 |HEAL (Health and |PEP |Zdaniem HEAL szersze wprowadzenie sekwestracji węgla w biomasie, choć | |Zgodnie z obecnymi zapisami PEP głównym kierunkiem ochrony klimatu w |Opinia przyjęta do wiadomości |

| |Environment Alliance) | |pożądane, zdecydowanie nie jest i nie będzie wystarczające do | |Polsce ma być | |

| |Polska | |zrekompensowania | |tworzenie leśnych kompleksów węglowych i magazynowanie CO2 przez rozwój |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |emisji energetycznych, przemysłowych i transportowych. Dlatego może ono | |budownictwa drewnianego. Mowa jest o przewidywanej skali pochłaniania ok.|strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |mieć | |32 mln ton |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |jedynie charakter uzupełniający w stosunku do programów redukcji emisji | |CO2 rocznie. Nawet przyjmując, że wielkość ta nie jest przeszacowana (na |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |gazów | |co zwraca |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | |cieplarnianych. | |uwagę wielu ekspertów wskazując, że w warunkach polskich dla pochłonięcia|Ministerstwo Energii. |

| | | | | |1 mln ton CO2 niezbędne jest 210 - 270 tys. ha lasu) to należy pamiętać, | |

| | | | | |że stanowi to jedynie 8% |Pochłanianie zostało przedstawione w PEP jako jedno z działań |

| | | | | |dzisiejszej emisji gazów cieplarnianych w Polsce. A więc nie jest to z |zmierzających do ograniczenia koncentracji CO2. |

| | | | | |pewnością działanie | |

| | | | | |wystarczające dla wywiązania się Polski z międzynarodowych zobowiązań | |

| | | | | |redukcji emisji | |

| | | | | |gazów cieplarnianych. Jednoczenie wątpliwa jest trwałość takiego | |

| | | | | |rozwiązania. | |

| | | | | |Przykładowo w wyniku huraganu z sierpnia 2017 roku wg Lasów Państwowych | |

| | | | | |straty w | |

| | | | | |pozyskaniu drewna wyniosły 8,2 mln m, (tj. ponad 20% pozyskanego w | |

| | | | | |polskich lasach | |

| | | | | |rocznie drewna) co oznacza stratę ok. 1 mln ton CO2 w jego sekwestracji, | |

| | | | | |nie licząc gnicia i | |

| | | | | |spalania. | |

|126 |HEAL (Health and |PEP |Dlatego HEAL wnosi o natychmiastowe | |Zagadnienie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z sektorów |Uwaga uwzględniona. |

| |Environment Alliance) | |przygotowanie i wdrożenie programu ograniczenia remisji z sektorów spoza | |nieobjętych ETS | |

| |Polska | |ETS, tak | |zostało szerzej i poważniej potraktowane w dokumencie niż kwestia emisji |Odpowiednie przedsięwzięcia będą realizowane w ramach |

| | | |aby co najmniej wypełnić podjęte przez nasz kraj zobowiązania unijne. | |z sektorów |działania Opracowanie polityki redukcji emisji gazów |

| | | | | |objętych ETS. Dotyczy to m.in.: transportu, gospodarki odpadami, budynków|cieplarnianych z sektorów nieobjętych systemem handlu |

| | | | | |i budownictwa, |uprawnieniami do emisji (non-ETS). |

| | | | | |rolnictwa oraz leśnictwa. W projekcie PEP zamierza się dokonać oceny | |

| | | | | |potencjału | |

| | | | | |redukcyjnego tych sektorów. W ocenie HEAL, choć taka ocena jest | |

| | | | | |potrzebna, nie można | |

| | | | | |zapominać, że działania na rzecz redukcji emisji z tych sektorów trzeba | |

| | | | | |szeroko | |

| | | | | |podejmować, już teraz. Na przykład w okresie 2005 - 2016 emisja gazów | |

| | | | | |cieplarnianych z | |

| | | | | |transportu wzrosła o 30%, podczas gdy cel dla Polski to ograniczenie | |

| | | | | |emisji spoza ETS o | |

| | | | | |7% do roku 2030. Jeśli natychmiast nie podejmiemy działań na rzecz jej | |

| | | | | |redukcji to nie | |

| | | | | |będzie możliwe osiągnijcie przyjętych celów. | |

|127 |HEAL (Health and |PEP |Bardzo ważną kwestią jest finansowanie progresywnej polityki klimatycznej w| | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Environment Alliance) | |ramach | | | |

| |Polska | |PEP. W obecnej wersji dokumentu to zagadnienie nie zostało ujęte. A jest to| | |Obecnie na forum Rządu toczą się rozmowy dot. wydatkowania |

| | | |kwestia | | |dochodów z aukcji uprawnień do emisji. |

| | | |kluczowa. W oparciu o obecne założenia przyszłego budżetu UE na lata | | | |

| | | |2021-2027 na | | | |

| | | |zagadnienia związane z ochroną klimatu i adaptacją Polska będzie mogła | | | |

| | | |wydać ok. 70 mld zł. Natomiast szacuje się, że dochody z aukcji uprawnień | | | |

| | | |do emisji w okresie 2021 – 2023 może wynieść dodatkowe 50-100 mld zł. HEAL | | | |

| | | |uważa, że środki te powinny być | | | |

| | | |skierowane na jak najszybszą transformację energetyczną, czyli m.in.: | | | |

| | | |- rozwój sektora produkcji instalacji energetyki odnawialnej oraz urządzeń | | | |

| | | |i oprogramowania | | | |

| | | |do efektywnego zarządzania energią; | | | |

| | | |- rozwój energetyki odnawialnej, zwłaszcza rozproszonej, poprzez stworzenie| | | |

| | | |odpowiedniej | | | |

| | | |legislacji i zachęt ekonomicznych dla prosumentów; | | | |

| | | |- szeroki program głębokiej termomodernizacji powiązany z rozwojem i | | | |

| | | |wprowadzeniem w modernizowanych budynkach energetyki odnawialnej; | | | |

| | | |- elektryfikację, opartą o energetykę odnawialną, transportu publicznego | | | |

| | | |oraz samochodów dostawczych; | | | |

| | | |- poprawę jakości powietrza zanieczyszczanego przez spalanie węgla i | | | |

| | | |odpadów węglowych w gospodarstwach domowych oraz likwidację ubóstwa | | | |

| | | |energetycznego; | | | |

| | | |- zapewnienie sprawiedliwych warunków transformacji regionów górniczych, | | | |

| | | |szczególnie Wschodniej Wielkopolski i Górnego Śląska (w postaci programów | | | |

| | | |finansowych zapewniających odpowiednio wczesne stworzenie miejsc pracy dla | | | |

| | | |osób odchodzących z | | | |

| | | |sektora związanego z węglem, prekwalifikację tych osób, wsparcie gmin we | | | |

| | | |wdrażaniu tych programów oraz programów osłonowych). Najlepiej taką funkcję| | | |

| | | |spełniał dedykowany Fundusz na Sprawiedliwą Transformację regionów | | | |

| | | |górniczych, zarządzany przez | | | |

| | | |Ministerstwo lnwestycji i Rozwoju. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Taki kierunek wydatkowania środków pozyskanych z aukcji jednostek uprawnień| | | |

| | | |do emisji | | | |

| | | |w ramach europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) | | | |

| | | |powinien | | | |

| | | |zostać jednoznacznie określony w PEP 2030. | | | |

|129 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Koalicja Klimatyczna oczekuje możliwości zapoznania się z kompletnym | |Projekt Polityki Ekologicznej Państwa 2030, w wersji z dnia 4 września |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |projektem dokumentu i wykonanej do niej prognozy OOŚ. | |2018 roku opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska, | |

| | | | | |jest niekompletny. W dokumencie brakuje niektórych części, w tym bardzo |Uzupełniono rozdział dotyczący finansowania. |

| | | | | |ważnego rozdziału dotyczącego ram finansowych wdrażania PEP 2030. | |

| | | | | |Wspominają o tym sami autorzy projektu. Dlatego Koalicja Klimatyczna |Konsultacje społeczne i strategiczna ocena oddziaływania na |

| | | | | |traktuje niniejszy proces opiniowania jako wstępną fazę prac nad Polityką|środowisko przeprowadzane są zgodnie z obowiązującymi |

| | | | | |Ekologiczną Państwa 2030, a nie jako formalny proces konsultacji |przepisami. Przepisy rozróżniają projektów na projekty |

| | | | | |społecznych wymaganych przez ustawę o udostępnianiu informacji o |kompletne i niekompletne. |

| | | | | |środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska | |

| | | | | |oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2017 poz. 1405). |Brakujące fragmenty PEP mają charakter techniczny. PEP nie |

| | | | | |Formalne konsultacje mogą nastąpić dopiero wtedy, gdy projekt PEP 2030 |decyduje o realizacji konkretnych inwestycji. Z tego powodu |

| | | | | |zostanie uzupełniony i do takiego dokumentu, a nie do niekompletnej jego |rozdział poświęcony kwestiom finansowym określać będzie |

| | | | | |wersji, będzie wykonana prognoza oddziaływania na środowisko. |wyłącznie ramy finansowe, w jakich realizatorzy PEP będą się |

| | | | | | |poruszać. Dokument nie będzie przypisywał konkretnych kwot do |

| | | | | | |poszczególnych celów, kierunków interwencji, działań, czy |

| | | | | | |zadań. |

|130 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Dlatego Koalicja Klimatyczna wzywa do zasadniczej zmiany stanowiska | |Porozumienie Paryskie wyraźnie określa docelowy kierunek działań na rzecz|Opinia przyjęta do wiadomości. |

| | | |zapisanego w projekcie PEP 2030 tak, aby Polska zobowiązała się do | |ochrony klimatu, który zakłada ograniczenie wzrostu średniej temperatury | |

| | | |ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku o co najmniej 50% w | |globalnej znacznie poniżej 2°C, a nawet zatrzymanie go na poziomie 1,5°C.|Rząd RP podejmuje działania na rzecz ochrony klimatu, |

| | | |stosunku do 1990 roku. Oznacza to emisję na poziomie nie wyższym niż 240 | |Dla Unii Europejskiej oznacza to ograniczenie do 2030 roku emisji gazów |jednocześnie stawiając ambitne cele, które są realne do |

| | | |mln ton CO2 ekw. przy dzisiejszej sięgającej 400 mln ton CO2 ekw. Bez | |cieplarnianych o co najmniej 55% (a nawet o 65% jeśli wzrost średniej |zrealizowania w rzeczywistości. |

| | | |takiej deklaracji trudno będzie uznać polski rząd za orędownika wdrożenia | |temperatury ma być niższy niż 1,5°C) w stosunku do 1990 roku. Obecnie | |

| | | |Porozumienia Paryskiego i odpowiedzialny kraj w ujęciu globalnym. | |kraje UE zgodziły na 40% redukcję, ale trwają pracę nad podwyższeniem | |

| | | | | |tego celu. Polska od 1988 (rok bazowy) do 2016 roku dokonała ograniczenia| |

| | | | | |emisji o ponad 1/3. Jednak w stosunku do 1990 roku, który jest rokiem | |

| | | | | |wyjściowym dla polityki UE, redukcja wyniosła poniżej 19%. Wg projektu | |

| | | | | |PEP 2030 Polska zamierza do 2030 roku zredukować o 23% w stosunku do roku| |

| | | | | |1990. Jest to zdecydowanie za mało, aby wypełnić zobowiązania Polski z | |

| | | | | |Paryża, jak i sprostać zapisom polityki klimatycznej UE, które nasz kraj | |

| | | | | |zaakceptował. | |

|132 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Jednocześnie Koalicja Klimatyczna uważa, że proces rozwoju gospodarki | | |Opinia przyjęta do wiadomości |

| | | |zeroemisyjnej, wraz z programem sprawiedliwej transformacji regionów | | | |

| | | |uzależnionych od wydobycia i spalania węgla, powinien rozpocząć się jak | | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |najszybciej, by w latach 30. XXI w. nastąpiło odejście od węgla do | | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |produkcji energii. | | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | | | | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | | | | |Ministerstwo Energii. |

|133 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Zdaniem Koalicji Klimatycznej szersze wprowadzenie sekwestracji węgla w | |Zgodnie z obecnymi zapisami PEP 2030 głównym kierunkiem ochrony klimatu w|Opinia przyjęta do wiadomości |

| | | |biomasie, choć pożądane, zdecydowanie nie jest i nie będzie wystarczające | |Polsce ma być tworzenie leśnych kompleksów węglowych i magazynowanie CO2 | |

| | | |do zrekompensowania emisji energetycznych, przemysłowych i transportowych. | |przez rozwój budownictwa drewnianego. Autorzy dokumentu szacują skalę |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |Dlatego może ono mieć jedynie charakter uzupełniający w stosunku do | |pochłaniania na ok. 32 mln ton CO2 rocznie. Wielu ekspertów zwraca uwagę,|strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |programów redukcji emisji gazów cieplarnianych. | |że w polskich warunkach, aby zabsorbować 1 mln ton CO2 potrzeba 210-270 |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | |tys. ha lasu. Zakładając, że podana skala pochłaniania nie jest zawyżona,|Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | | | |to i tak 32 mln ton CO2 stanowi jedynie 8% emisji gazów cieplarnianych w |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | | | |Polsce. Zatem takie działanie nie wystarczy, by Polska wywiązała się z |Ministerstwo Energii. |

| | | | | |międzynarodowych zobowiązań redukcji emisji gazów cieplarnianych. | |

| | | | | |Jednoczenie wątpliwa jest trwałość takiego rozwiązania. Przykładowo, jak |Pochłanianie zostało przedstawione w PEP jako jedno z działań |

| | | | | |podały Lasy Państwowe, huragan z sierpnia 2017 roku spowodował straty w |zmierzających do ograniczenia koncentracji CO2. |

| | | | | |pozyskaniu drewna rzędu 8,2 mln m3 (tj. ponad 20% pozyskanego w polskich | |

| | | | | |lasach rocznie drewna), co oznacza stratę ok. 1 mln ton CO2 w jego | |

| | | | | |sekwestracji, nie licząc gnicia i spalania. | |

|134 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Dlatego Koalicja Klimatyczna wnosi o natychmiastowe przygotowanie i | |Zagadnienie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z sektorów |Uwaga uwzględniona. |

| | | |wdrożenie programu ograniczenia emisji z sektorów nieobjętych systemem ETS | |nieobjętych ETS zostało szerzej i poważniej potraktowane w dokumencie niż| |

| | | |tak, aby co najmniej wypełnić podjęte przez Polskę zobowiązania unijne. | |kwestia emisji z sektorów objętych ETS. Dotyczy to m.in. transportu, |Odpowiednie przedsięwzięcia będą realizowane w ramach |

| | | | | |gospodarki odpadami, budownictwa, rolnictwa oraz leśnictwa. W projekcie |działania Opracowanie polityki redukcji emisji gazów |

| | | | | |PEP 2030 zamierza się dokonać oceny potencjału redukcyjnego tych |cieplarnianych z sektorów nieobjętych systemem handlu |

| | | | | |sektorów. W ocenie Koalicji Klimatycznej, choć taka ocena jest potrzebna,|uprawnieniami do emisji (non-ETS). |

| | | | | |nie można zapominać, że działania na rzecz redukcji emisji z tych | |

| | | | | |sektorów trzeba podejmować już teraz. Na przykład w okresie 2005-2016 | |

| | | | | |emisja gazów cieplarnianych z transportu wzrosła o 30%, podczas gdy | |

| | | | | |Polska zobowiązała się ograniczyć emisje z sektorów nieobjętych systemem | |

| | | | | |ETS o 7% 2030 do roku. Jeśli natychmiast nie podejmiemy działań na rzecz | |

| | | | | |jej redukcji, to osiągnięcie przyjętych celów nie będzie możliwe. | |

|135 |Koalicja Klimatyczna |PEP |Bardzo ważną kwestią jest finansowanie progresywnej polityki klimatycznej w| | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |ramach PEP 2030. Obecna wersja dokumentu nie porusza tego zagadnienia, a | | | |

| | | |jest to kwestia kluczowa. W oparciu o aktualne założenia przyszłego budżetu| | |Obecnie na forum Rządu toczą się rozmowy dot. wydatkowania |

| | | |UE na lata 2021-2027 dotyczące zagadnień związanych z ochroną klimatu i | | |dochodów z aukcji uprawnień do emisji. |

| | | |adaptacją Polska będzie mogła wydać ok. 70 mld zł. Natomiast szacuje się, | | | |

| | | |że dochody z aukcji uprawnień do emisji w okresie 2021-2023 mogą wynieść | | | |

| | | |dodatkowe 50-100 mld zł. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Koalicja Klimatyczna uważa, że środki te powinny być skierowane na jak | | | |

| | | |najszybszą transformację energetyczną, czyli m.in.: | | | |

| | | |• rozwój sektora produkcji instalacji energetyki odnawialnej oraz urządzeń | | | |

| | | |i oprogramowania do efektywnego zarządzania energią; | | | |

| | | |• rozwój energetyki odnawialnej, zwłaszcza rozproszonej, poprzez stworzenie| | | |

| | | |odpowiedniej legislacji i zachęt ekonomicznych dla prosumentów; | | | |

| | | |• szeroki program głębokiej termomodernizacji powiązany z rozwojem i | | | |

| | | |wprowadzaniem w modernizowanych budynkach energetyki odnawialnej; | | | |

| | | |• elektryfikację, opartą o energetykę odnawialną, transportu publicznego | | | |

| | | |oraz samochodów dostawczych; | | | |

| | | |• poprawę jakości powietrza zanieczyszczanego przez spalanie węgla i | | | |

| | | |odpadów węglowych w gospodarstwach domowych oraz likwidację ubóstwa | | | |

| | | |energetycznego; | | | |

| | | |• zapewnienie sprawiedliwych warunków transformacji regionów górniczych, | | | |

| | | |szczególnie Wschodniej Wielkopolski i Górnego Śląska (w postaci programów | | | |

| | | |finansowych zapewniających odpowiednio wczesne stworzenie miejsc pracy dla | | | |

| | | |osób odchodzących z sektora związanego z węglem, przekwalifikowanie tych | | | |

| | | |osób, wsparcie gmin we wdrażaniu tych programów oraz programów osłonowych).| | | |

| | | |Najlepiej taką funkcję spełniał dedykowany Fundusz na Sprawiedliwą | | | |

| | | |Transformację regionów górniczych, zarządzany przez Ministerstwo Inwestycji| | | |

| | | |i Rozwoju. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Taki kierunek wydatkowania środków pozyskanych z aukcji jednostek uprawnień| | | |

| | | |do emisji w ramach europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU| | | |

| | | |ETS) powinien zostać jednoznacznie określony w PEP 2030. | | | |

|136 |Koalicja Klimatyczna |PEP |W dokumencie brakuje opisu działań zmierzających do zmiany poziomów | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |informowania i alarmowania o przekroczeniach stężeń pyłów zawieszonych | | | |

| | | |(PM2,5; PM10). Dzisiejsze poziomy wyznaczone przez Ministerstwo Środowisko | | |Kwestia rozwiązywana jest na poziomie operacyjnym. MŚ |

| | | |są zbyt wysokie i nie zapewniają należytej ochrony w rozumieniu przepływu | | |wystąpiło do MZ 15.10.2018 r. w sprawie analizy możliwości |

| | | |informacji do mieszkańców i mieszkanek Polski. | | |zaostrzenia poziomów informowania i alarmowania dla pyłu PM10.|

|140 |Fundacja Rozwój TAK – |PEP |Fundacja RT-ON domaga się zasadniczego uzupełniania projektu PEP wraz ze | |Zgodnie z załączonym do PEP dokumentem „Projekt strategiczny Polityka |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Odkrywki NIE | |stanowiącym załącznik PSP o kwestie wpływu górnictwa węgla kamiennego i | |Surowcowa Państwa”, „Polityka surowcowa określi efektywne narzędzia i | |

| | | |brunatnego oraz energetyki węglowej na środowisko i zdrowie ludzi, a także | |działania prowadzące do zabezpieczenia stałych dostaw surowców |Nadrzędnym celem Polityki surowcowej państwa (PSP) jest |

| | | |o kwestie strat gospodarczych i społecznych związanych z ww. działalnością.| |niezbędnych do rozwoju gospodarki krajowej i europejskiej. Nadrzędnym |zapewnienie dostępu do niezbędnych surowców zarówno obecnie, |

| | | | | |celem polityki surowcowej państwa jest zapewnienie dostępu do niezbędnych|jak i w perspektywie wieloletniej, uwzględniającego potrzeby |

| | | | | |surowców zarówno obecnie jak i w perspektywie wieloletniej, |przyszłych pokoleń. Cel ten zapewni bezpieczeństwo |

| | | | | |uwzględniającej potrzeby przyszłych pokoleń.” Cel ten stoi w sprzeczności|energetyczne wszystkim mieszkańcom i przedsiębiorcom, a także |

| | | | | |z celami Polityki Ekologicznej Państwa (Cel szczegółowy II: Środowisko i |uniezależni od dostaw surowców energetycznych z zagranicy, co |

| | | | | |gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska) i stanowi |znacznie zmniejszy ryzyko odcięcia dostaw surowców w przypadku|

| | | | | |cel gospodarczy, a nie środowiskowy czy ekologiczny. |ewentualnych konfliktów handlowych. Należy zaznaczyć, że celem|

| | | | | |Ponadto, zarówno w PEP 2030 jak i w PSP, pomija się lub bagatelizuje |PSP jest ochrona wszystkich złóż, w głównej mierze przed ich |

| | | | | |negatywny wpływ działalności wydobywczej na stan środowiska, zasoby wód, |niezgodnym z prawem zabudowywaniem. Nie oznacza to, że każde |

| | | | | |na społeczeństwo i lokalną gospodarkę w rejonach eksploatacji kopalin. |udokumentowane złoże będzie eksploatowane. PSP zakłada |

| | | | | |Nie zapewniono uczciwych i skutecznych mechanizmów mitygujących czy |zrównoważony rozwój gospodarki surowcowej z zachowaniem |

| | | | | |kompensujących te szkody i straty, co więcej PSP dąży do |wszelkich niezbędnych norm ochrony środowiska naturalnego. |

| | | | | |zmarginalizowania roli lokalnych samorządów w procesie decyzyjnym |Jeśli złoże znajduje się na obszarze szczególnie ważnym pod |

| | | | | |dotyczącym lokalizowania nowych inwestycji górniczych. Działalność |względem siedliskowym lub krajobrazowym nie jest eksploatowane|

| | | | | |wydobywcza jest na poziomie strategii krajowej – i to strategii |(przykład bogatych złóż metali w rejonie Puszczy |

| | | | | |ekologicznej - zwalniana z konieczności dotrzymania standardów |Białowieskiej). Ochrona i zrównoważone gospodarowanie złożami |

| | | | | |zrównoważonego rozwoju, mimo że standardy te wynikają z obowiązującego |określono w filarze 2 PSP. |

| | | | | |prawa krajowego i europejskiego i są stosowane wobec wszelkiej innej | |

| | | | | |działalności omawianej w PEP 2030. | |

|141 |Fundacja Rozwój TAK – |PEP |Bardzo ważną kwestią, która nie została ujęta w obecnej wersji dokumentu, | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Odkrywki NIE | |jest finansowanie progresywnej polityki klimatycznej w ramach PEP. W | | | |

| | | |oparciu o obecne założenia przyszłego budżetu UE na lata 2021-2027, na | | |Obecnie na forum Rządu toczą się rozmowy dot. wydatkowania |

| | | |zagadnienia związane z ochroną klimatu i adaptacją Polska będzie mogła | | |dochodów z aukcji uprawnień do emisji. |

| | | |wydać ok. 70 mld zł. Ponadto szacuje się, że dochody z aukcji uprawnień do | | | |

| | | |emisji mogą w okresie 2021 – 2023 wynieść 50-100 mld zł. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Fundacja RT-ON uważa, że środki te powinny być skierowane przede wszystkim | | | |

| | | |na transformację energetyczną, czyli: | | | |

| | | |- rozwój sektora produkcji instalacji energetyki odnawialnej oraz urządzeń | | | |

| | | |i oprogramowania do efektywnego zarządzania energią; | | | |

| | | |- rozwój energetyki odnawialnej, zwłaszcza rozproszonej, w tym | | | |

| | | |prosumenckiej oraz klastrów energetycznych; | | | |

| | | |- szeroki program termomodernizacji powiązany z wprowadzaniem energetyki | | | |

| | | |odnawialnej; | | | |

| | | |- przeciwdziałanie niskiej emisji i ubóstwu energetycznemu; | | | |

| | | |- elektryfikację transportu publicznego oraz samochodów dostawczych; | | | |

| | | |- transformację gospodarczą regionów górniczych, szczególnie Wschodniej | | | |

| | | |Wielkopolski i Górnego Śląska. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Taki kierunek wydatkowania środków pozyskanych z aukcji jednostek uprawnień| | | |

| | | |do emisji w ramach europejskiego systemu EU ETS powinien zostać | | | |

| | | |jednoznacznie określony w PEP 2030. | | | |

|142 |Stowarzyszenie |Diagnoza str.82 |[W Diagnozie] znajdujemy stwierdzenie: | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Dystrybutorów | | | | | |

| |i Producentów Części | |"W roku 2005 wprowadzono w życie przepisy Unii Europejskiej w zakresie | | |Przedstawiona opinia/analiza nie zawiera konkretnego |

| |Motoryzacyjnych | |postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji. Analizując dostępne | | |postulatu. |

| | | |dane, można zauważyć systematyczny wzrost liczby pojazdów wycofanych z | | | |

| | | |eksploatacji przekazanych do stacji demontażu: z 151 tys. w roku 2006 do | | | |

| | | |ponad 365 tys. sztuk w roku 2016. W analogicznym okresie poziom ponownego | | | |

| | | |użycia i recyklingu tego strumienia odpadów zwiększył się z 84,7% do 94,7 | | | |

| | | |%, a poziom ponownego użycia i odzysku zwiększył się z 85,8% do 97%. " | | | |

| | | | | | | |

| | | |Nie mamy zastrzeżeń do tych ustaleń, ale warto się nad nimi dłużej | | | |

| | | |zastanowić. Po pierwsze – jest to dowód na to, że obowiązkowy system | | | |

| | | |recyklingu pojazdów wycofywanych z użytku działa, był on zresztą | | | |

| | | |stymulowany funduszami środowiskowymi. Te ustalenia cieszą, ale trzeba je | | | |

| | | |odnieść do tego jak zmieniał się park samochodowy w analogicznym okresie. | | | |

| | | |Po drugie, raport wskazując na poprawę wskaźników recyklingu w tym | | | |

| | | |strumieniu nie neguje chyba, że ciągle istnieje drugi, nieoficjalny | | | |

| | | |strumień, na który składa się demontaż w warsztatach nie zapewniających | | | |

| | | |standardów, z których części w niewiadomym stanie trafiają na platformy | | | |

| | | |internetowe, jak i – w niewiadomej ilości - do środowiska naturalnego. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Niestety trudno jest wskazać, w jakiej proporcji systematyczny wzrost | | | |

| | | |liczby pojazdów wycofanych z eksploatacji przekazanych do stacji demontażu | | | |

| | | |pozostaje w związku z fluktuacją liczby parku samochodowego, gdyż Centralna| | | |

| | | |Ewidencja Pojazdów zawiera w ogromnej ilości błędne dane. Nasze | | | |

| | | |Stowarzyszenie jako pierwsze zwracało na to uwagę („Stanowisko Koalicji | | | |

| | | |utworzonej przez organizacje branży motoryzacyjnej w kwestii błędnych | | | |

| | | |danych zawartych w Centralnej Ewidencji Pojazdów” z 2015 r. skierowany do | | | |

| | | |Premiera Rady Ministrów, Ministra Spraw Wewnętrznych, Ministra Ochrony | | | |

| | | |Środowiska, Ministra Infrastruktury i Rozwoju oraz Ministra Gospodarki). | | | |

| | | |Błąd wynika już z samego tworzenia centralnej bazy, do której wyraźnie bez | | | |

| | | |niezbędnej weryfikacji przepisano dotychczasowe dane z rejestrów lokalnych.| | | |

| | | |W rezultacie w bazie funkcjonują „martwe dusze”, czyli pojazdy nieaktywne | | | |

| | | |lub nieistniejące. Odnosimy to (nasze obliczenia na koniec 2014 r.) do | | | |

| | | |pojazdów, wobec których w ciągu ostatnich 8 lat nie dokonywano żadnej | | | |

| | | |czynności (sprzedaż, przegląd okresowy który powinien być dokonywany raz na| | | |

| | | |rok …). Liczbę takich pojazdów określamy na 6.750.374 pojazdów. Stanowiły | | | |

| | | |one na koniec 2014 r. 22,3% całościowej liczby pojazdów w bazie. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Średni wiek nieaktywnego pojazdu to 32,6 lat. Gdyby dane z CEP były | | | |

| | | |rzetelne, musielibyśmy uznać, że w Polsce jest zarejestrowanych 2.431.055 | | | |

| | | |pojazdów w wieku powyżej 30 lat. Wśród nich mielibyśmy aż 38 819 pojazdów | | | |

| | | |określonych nazwą Syrena. Pamiętając, że nowy system tablic rejestracyjny | | | |

| | | |został wprowadzony wraz z reformą administracyjną kraju z 1998 r., gdyby | | | |

| | | |pojazdy zarejestrowane w CEP rzeczywiście istniały to systematycznie auta z| | | |

| | | |„czarnymi tablicami” musiałyby być często spotykane na ulicach, stanowiąc | | | |

| | | |istotną część parku samochodowego. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Analiza danych ze wskazanego okresu nie jest zresztą prosta, gdyż po | | | |

| | | |wejściu Polski do UE 1 maja 2004 r. w sposób dotychczas niespotykany miał | | | |

| | | |miejsce wzrost parku samochodowego, w znacznej części pochodzącego z | | | |

| | | |masowego importu używanych pojazdów z innych państw członkowskich (w | | | |

| | | |pierwszej kolejności z Niemiec). Ten masowy import miał różne oblicza: duży| | | |

| | | |odsetek aut powypadkowych, duży odsetek pojazdów z silnikami Diesla, | | | |

| | | |niekoniecznie wyposażonych w odpowiednie, na bieżąco zmieniane lub | | | |

| | | |czyszczone filtry czy też spełniających najnowsze normy emisji spalin. | | | |

| | | |Część z tych aut została rozebrana na części i tak sprzedawana bez żadnej | | | |

| | | |kontroli, jeśli chodzi o ich przydatność techniczną. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Tak wiec po dokładniejszej analizie, wzrost procentowy samochodów oddanych | | | |

| | | |do utylizacji nie jest już tak spektakularny, a niezwykle ważne staje się, | | | |

| | | |co dalej dzieje się z elementami tych pojazdów | | | |

| | | | | | | |

| | | |Zagadnienie to winno być monitorowane w kolejnych latach, przy znanym | | | |

| | | |problemie szarej strefy, która nie tylko szkodzi interesom budżetowym | | | |

| | | |państwa, ale sprawia, że pojazdy wycofane z użytku przetwarzane są w | | | |

| | | |nieznanych warunkach jeśli chodzi o ochronę środowiska. Wiemy, jak ważne | | | |

| | | |jest, aby odpowiednio separować zużyte, toksyczne dla środowiska płyny z | | | |

| | | |pojazdu, zużyte akumulatory czy opony . Warto sobie zadać pytanie, jaki | | | |

| | | |jest średni wiek pojazdów które wycofuje się z eksploatacji. Z technicznego| | | |

| | | |punktu widzenia taki pojazd powinien w całości podlegać recyklingowi. | | | |

| | | |Trudno sobie wyobrazić, aby części wymontowane ze starych, zużytych | | | |

| | | |samochodów mogą zostać użyte powtórnie w innych pojazdach. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Po przekroczeniu pewnego wieku, stanu zużycia, korozji, one nie nadają się | | | |

| | | |nawet do regeneracji. Z doświadczenia firmy Lauber (zajmuje się przemysłowa| | | |

| | | |regeneracja podzespołów takich jak alternatory, rozruszniki, zaciski | | | |

| | | |hamulcowe czy przekładnie kierownicze) wynika, że rdzenie czyli podzespoły | | | |

| | | |i części do regeneracji nie mogą pochodzić z samochodów, które przekroczyły| | | |

| | | |określony wiek. Drugim istotnym parametrem jest przebieg pojazdu | | | |

| | | |trafiającego do stacji demontażu. Wówczas nasuwające się wnioski są | | | |

| | | |oczywiste: części i podzespoły do regeneracji czy takie, które ewentualnie | | | |

| | | |nadają się do powtórnego użycia (głównie części karoseryjne czy wyposażenia| | | |

| | | |wnętrza) pochodzą głownie ze stosunkowo nowych samochodów powypadkowych i | | | |

| | | |to takich, które maja udokumentowaną historię. Części pochodzące z | | | |

| | | |samochodów kilkunastoletnich i do tego z dużym przebiegiem powinny być | | | |

| | | |traktowane jako surowiec wtórny albo odpad niebezpieczny (akumulator, | | | |

| | | |elektronika) i odpowiednio utylizowane. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Zarówno nasze Stowarzyszenie, jak i ogólnoeuropejskie organizacje, do | | | |

| | | |których należymy, tj, FIGIEFA i CLEPA, są zwolennikami neutralności | | | |

| | | |technologicznej. Rozumieć należy to jako nie przesądzanie a priori, jaka | | | |

| | | |technologia będzie najlepsza, ale danie szansy wszystkim, danie szansy | | | |

| | | |rozwoju każdej z technologii. | | | |

|143 |Stowarzyszenie |PEP |Zgadzamy się z polityką celów w zakresie redukcji emisji spalin przez | |Nie możemy nie zauważać kosztów społecznych, ani faktu, iż energia |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Dystrybutorów | |pojazdy samochodowe, uznajemy jednak że cele redukcji emisji wyznaczone | |elektryczna w Polsce generowana jest w znacznej większości ze spalania | |

| |i Producentów Części | |producentom pojazdów w UE do roku 2030 są bardzo ambitne i prawdopodobnie | |paliw kopalnych. Niektórzy zauważają trend różnicowania normatywnego | |

| |Motoryzacyjnych | |niemożliwe do spełnienia. Cykle produkcyjne charakteryzują się bowiem | |różnych źródeł czy sposobów produkcji energii elektrycznej, w zasadzie w | |

| | | |długookresowością oraz złożonością łańcuchów dostaw. | |sposób normatywny przesądzając o rentowności, czy możliwości zaistnienia | |

| | | | | |danej technologii. Ponad 100 lat motoryzacji dostarcza nam wielu dowodów | |

| | | | | |na to, że różne technologie przeżywają różne okresy i nie wolno się | |

| | | | | |ograniczać, ani blokować innowacyjności. | |

| | | | | |Każdy produkt który został wytworzony ma własną metrykę czyli tzw. „ślad | |

| | | | | |węglowy”. Nikt nie ma wątpliwości , że żarówka „LED” jest znacznie | |

| | | | | |oszczędniejsza niż tradycyjna, ale już jej wytworzenie i utylizacja jest | |

| | | | | |znacznie kosztowniejsza. Ważny jest wiec ogólny bilans energetyczny czyli| |

| | | | | |właśnie „ślad węglowy” na przestrzeni życia każdego produktu. | |

|144 |Stowarzyszenie |PEP |Jako organizacja reprezentująca branżę motoryzacyjną odnotowujemy rolę | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Dystrybutorów | |Generalnej Inspekcji Ochrony Środowiska, jako kluczową w zapewnieniu zadań | | | |

| |i Producentów Części | |związanych z ochroną środowiska, a równocześnie – w zwalczaniu szarej | | | |

| |Motoryzacyjnych | |strefy. | | | |

|145 |Stowarzyszenie Leśników i|PEP |Pragnie zauważyć, ze przedłożony dokument jest niedopracowany i posiada | | |Opinia przyjęta do wiadomości. |

| |Właścicieli Lasów | |zapisy: ,,do uzupełnienia", | | | |

| | | |co w przypadku tego typu ważnych projektów jest niedopuszczalne. | | |Brakujące fragmenty mają charakter techniczny. Nie stanowią |

| | | | | | |one o meritum strategii. |

|146 |Stowarzyszenie Leśników i|PEP |Ponadto wyrażamy obawy, że wprowadzanie zmian w zasadach sprzedaży drewna | | |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Właścicieli Lasów | |polegające na dodaniu nowego sortymentu: ,,drewno energetyczne", może | | | |

| | | |przyczynić się do stworzenia zamieszania w klasyfikacji drewna i do | | |Wprowadzenie sortymentu wynika z realizacji Ustawy o OZE – |

| | | |niepotrzebnego zwiększenia biurokracji. | | |Rozporządzenia dotyczącego cech drewna energetycznego. |

| | | |Również bez określenia naukowych podstaw, utopijna aczkolwiek potrzebna | | | |

| | | |idea wydaje się być wycena pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Najlepszym | | | |

| | | |przykładem braku zasad wyliczenia wartości pozaprodukcyjnych funkcji lasu, | | | |

| | | |jest wyceny takiego dobra jak powietrze leśne. | | | |

|147 |Stowarzyszenie Leśników i|PEP |Jednak najistotniejsza wada przedstawionego dokumentu jest fakt braku | | |Uwaga uwzględniona. |

| |Właścicieli Lasów | |zapisków dotyczących lasów nie będących w posiadaniu Skarbu Państwa. | | | |

| | | |Większość przewidzianych prac dotyczących leśnictwa wykonywane ma być | | |Uzupełniono. |

| | | |oparciu o Lasy Państwowe. Co nijak się ma do zapisów ustawowych zgodnie z | | | |

| | | |którymi, nadzór nad lasami prywatnymi sprawują starostowie. Lasy prywatne w| | | |

| | | |Polsce stanowią 19,2% całkowitej powierzchni leśnej - co według danych GUS | | | |

| | | |odpowiada powierzchni 1 774 tys. ha. Wzrost powierzchni lasów | | | |

| | | |prywatnych w ostatnich dwudziestu latach wyniósł 18,7%. Jednocześnie | | | |

| | | |powierzchnia lasów publicznych zwiększyła się w analogicznym okresie | | | |

| | | |jedynie o 2,7%. Wiec pomijanie tak ważnego elementu jakim są lasy prywatne | | | |

| | | |w dokumencie pod tytułem ,,Polityka ekologiczna państwa 2030" jest nie do | | | |

| | | |przyjęcia. | | | |

|148 |Stowarzyszenie |PEP |Analiza projektu wskazuje, że proponowany projekt nie odnosi się do celów | |Według wstępu do projektu, „Polityka ekologiczna państwa 2030" będzie |Uwaga nieuwzględniona. |

| |Producentów i Importerów | |2030: OZE 32% (w Polsce: | |stanowiła strategię w | |

| |Urządzeń Grzewczych | |wg analizy REMap 2030 organizacji IRENA: 27%) oraz efektywności | |rozumieniu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Po przyjęciu |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |energetycznej (32,5%). Pomija także | |ma być jedną z podstaw |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |wpływ czynników jakie są konsekwencją politycznego uzgodnienia w sprawie | |prowadzenia polityki ochrony środowiska w Polsce, zgodnie z ustawą — |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |Zarządzanie Unią Energetyczną. Pominięcie tego wpływu na tym etapie | |Prawo ochrony środowiska. |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | |spowoduje, ze przyjęty projekt krótkim czasie po przyjęciu, prawdopodobnie | |W systemie dokumentów strategicznych „Polityka ekologiczna państwa 2030" |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | |w perspektywie najbliższego roku będzie musiał być całkowicie zmieniony w | |ma stanowić |Ministerstwo Energii. |

| | | |zakresie związanym z celami OZE i efektywności. | |doprecyzowanie i operacjonalizację „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego | |

| | | | | |Rozwoju do roku 2020 | |

| | | | | |(z perspektywą do 2030 r.)" — SOR. | |

|149 |Stowarzyszenie |PEP |W programie "Czyste Powietrze" który powinien być zaznaczony w szczególny | |Wybór systemu ogrzewania jest jedną z kluczowych decyzji związanych z |Uwaga nieuwzględniona |

| |Producentów i Importerów | |sposób w projekcie jako | |budową domu, a szeroka gama dostępnych na rynku technologii z pewnością | |

| |Urządzeń Grzewczych | |narzędzie do osiągnięcia założonych celów w zakresie polepszenia jakości | |nie ułatwia inwestorom tego zadania. Jest wiele kryteriów dotyczących |Uwaga dotyczy sposobów realizacji przez NFOŚiGW Programu |

| | | |powietrza w Polsce. nie jest | |planowania systemu ogrzewania projektowanego domu. Należy pamiętać, że |Priorytetowego „Czyste Powietrze”, które nie są rozpatrywane |

| | | |wymagany audyt energetyczny, tymczasem wybór optymalnego wariantu | |ponad 80% energii zużywanej w domu to właśnie ciepło. Dlatego najpierw |na poziomie dokumentu strategicznego. |

| | | |modernizacji jest elementem kluczowym do rzetelnego doboru usprawnień a w | |należy zwrócić uwagę na samą konstrukcję domu, przede wszystkim w | |

| | | |konsekwencji prawidłowej termomodernizacji | |kontekście jego izolacji termicznej. Należy pamiętać, że najtańsza | |

| | | |obiektu i uzyskania satysfakcjonujących parametrów, w tym również jakości | |energia to ta, której nie zużywamy. Dlatego budownictwo energooszczędne | |

| | | |powietrza zewnętrznego. | |ma tak duże znaczenie przy ograniczaniu zapotrzebowania na energię | |

| | | | | |potrzebną do funkcjonowania obiektu. Dopiero na dalszym etapie istotny | |

| | | | | |jest dobór sposobu ogrzewania, który powinien być dostosowany do | |

| | | | | |konstrukcji budynku i jego lokalizacji. Podstawowe kryteria, którymi | |

| | | | | |powinniśmy się tu kierować, to przede wszystkim położenie budynku i jego | |

| | | | | |dostęp do lokalnych źródeł ciepła. Chodzi o to, aby w pierwszej | |

| | | | | |kolejności korzystać z tych źródeł, które są dostępne na miejscu i nie | |

| | | | | |trzeba ich dostarczać z zewnątrz. Oczywiście nie wszędzie jest to możliwe| |

| | | | | |do zrealizowania, ale należy pamiętać, że dobór odpowiedniej instalacji | |

| | | | | |powinien przebiegać na podstawie rzetelnej analizy ekonomicznej popartej | |

| | | | | |wszystkimi potrzebnymi danymi – a nie tylko wybiórczymi, preferowanymi | |

| | | | | |przez lobbystów – oraz możliwościami technologicznymi w danym budynku. | |

| | | | | |Dokonując wyboru nie powinniśmy zapominać o tak fundamentalnym argumencie| |

| | | | | |jak możliwie pełna gwarancja bezpieczeństwa energetycznego. | |

| | | | | | | |

| | | | | |Każde rozwiązanie jest dobre, jeżeli w efekcie pozwoli na ponoszenie | |

| | | | | |niskich kosztów energii z tytułu ogrzewania. Dom energooszczędny sam w | |

| | | | | |sobie potrzebuje znacznie mniej energii w porównaniu do konwencjonalnego | |

| | | | | |budynku. Dlatego tego typu budynki są ogrzewane za pomocą instalacji | |

| | | | | |pracującej na tzw. niskich parametrach, czyli po prostu temperatura | |

| | | | | |zasilania ogrzewania podłogowego czy grzejników jest dużo niższa w | |

| | | | | |porównaniu z tym, do czego byliśmy przyzwyczajeni przez dziesiątki lat. | |

| | | | | |Dodatkowo standardem w budownictwie energooszczędnym jest już odzysk | |

| | | | | |ciepła z wentylacji, które wcześniej było bezpowrotnie tracone. Dlatego | |

| | | | | |moc urządzeń grzewczych – bez względu na to, czy jest to pompa ciepła, | |

| | | | | |kolektory słoneczne, kocioł kondensacyjny, układ mikrokogeneracyjny czy | |

| | | | | |kocioł na biomasę – jest znacznie zredukowana w stosunku do domów o | |

| | | | | |podobnej funkcjonalności, które były budowane w technologii | |

| | | | | |konwencjonalnej. | |

|150 |Stowarzyszenie |PEP |Program "Czyste Powietrze" powinien naszym zdaniem w większym stopniu | |Pomimo wzrastającej świadomości społeczeństwa, konieczne jest wsparcie |Uwaga nieuwzględniona |

| |Producentów i Importerów | |zaimplementować rozwiązania wskazane w nowelizowanej Dyrektywie PE i Rady | |użytkowników końcowych i inwestorów w wiedzę i narzędzia, które pozwolą w| |

| |Urządzeń Grzewczych | |UE 2018/844 z dnia 30 maja 2018 r. (EPBD) zmieniającej dyrektywę 2010/31/UE| |optymalnie szybkim czasie implementować w życie założenia PEP dotyczące |Uwaga dotyczy sposobów realizacji przez NFOŚiGW Programu |

| | | |w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i dyrektywę 2012/27/UE w | |działań na rzecz efektywności energetycznej budynków, oraz optymalnego |Priorytetowego „Czyste Powietrze”, które nie są rozpatrywane |

| | | |sprawie efektywności energetycznej, które w konsekwencji również | |wykorzystywania w tych budynkach energii w tym szczególne ciepła. |na poziomie dokumentu strategicznego. |

| | | |przekładają się na lepszą organizację procesu termomodernizacji. | | | |

| | | | | | | |

| | | |Proponujemy, aby w programie uwzględnione zostały również rozwiązania | | | |

| | | |wskazywane bezpośrednio w EPBD, tj. | | | |

| | | |a) agregacja projektów, w tym przez platformy lub grupy inwestycyjne oraz | | | |

| | | |poprzez konsorcja małych i średnich przedsiębiorstw, aby ułatwić inwestorom| | | |

| | | |dostęp oraz zapewnić potencjalnym klientom rozwiązania pakietowe; | | | |

| | | |b) zmniejszania postrzeganego ryzyka dotyczącego działań w zakresie | | | |

| | | |efektywności energetycznej dla | | | |

| | | |inwestorów i sektora prywatnego; | | | |

| | | |c) wykorzystania funduszy publicznych do lewarowania dodatkowych inwestycji| | | |

| | | |w sektorze prywatnym oraz zaradzenia konkretnym niedoskonałościom rynku; | | | |

| | | |d) wspierania inwestycji w zasoby energooszczędnych budynków użytku | | | |

| | | |publicznego, zgodnie z wytycznymi Eurostatu; oraz | | | |

| | | |e) łatwo dostępnych i przejrzystych narzędzi doradczych, takich jak punkty | | | |

| | | |kompleksowej obsługi dla | | | |

| | | |konsumentów czy usługi doradcze w zakresie energii, dotyczące właściwych | | | |

| | | |renowacji zwiększających | | | |

| | | |efektywność energetyczną i instrumentów finansowania. | | | |

|151 |Stowarzyszenie |PEP |W zakresie ogrzewania, w niewystarczający sposób jest zdefiniowanie działań|Rozszerzyć treść założeń programu Czyste |Podstawową sprawą jest jednoznaczne zdefiniowanie urządzeń które mogą |Uwaga nieuwzględniona |

| |Producentów i Importerów | |na rzecz wsparcia stosowania czystych emisyjnie, urządzeń opalanych |powietrze o zdefiniowanie sposobów dojśćia do |być objęte dofinansowaniem w ramach Programu.Jednoznaczne określenie | |

| |Urządzeń Grzewczych | |grzewczych opartych na OZE w tym na biomasie, pompach ciepła, ogrzewaniu |celu poprzez zdefiniowanie technologii i wymagań|wymogów jakościowych dla poziomu emisji i efektywności urządzenia i ich |Uwaga dotyczy sposobów realizacji przez NFOŚiGW Programu |

| | | |elektrycznym oraz gazie i oleju opałowym. To samo dotyczy promowania |technicznych dla tych technologii, dzieki którym|pozwoli na wyeliminowanie praktyk zastępowania starego urządzenia nowym, |Priorytetowego „Czyste Powietrze”, które nie są rozpatrywane |

| | | |wykorzystywania urządzeń o wysokiej efektywności energetycznej z |mozliwe jest realizacja założonych zadań |ale o podobnych parametrach technicznych, co w efekcie nie przyczyni się |na poziomie dokumentu strategicznego. |

| | | |uwzględnieniem perspektywy realizacji celów OZE i efektywności | |do osiągnięcia założonego celu jakim jest likwidacja zanieczyszczeń | |

| | | |energetycznej zgodnie z ustaleniami w ramach UE. | |powietrza z rozproszonych urządzeń grzewczych Konieczne jest | |

| | | | | |zdefiniowanie istotnych, porównywalnych parametrów technicznych urządzeń,| |

| | | | | |które w transparentny sposób pozwolą na świadomy wybór urządzenia | |

| | | | | |odpowiadającego danej instalacji. Rozwiązaniem występujących w praktyce | |

| | | | | |problemów byłoby stworzenie listy urządzeń spełniających wymagania. | |

| | | | | | | |

| | | | | |Na takiej liście wyszczególnione by były produkty spełniające wymagania | |

| | | | | |określone w specyfikacji która powinna być złącznikiem do zasad | |

| | | | | |Programu.Lista byłaby przydatna przede wszystkim dla urzędników | |

| | | | | |obsługujących Program „Czyste Powietrze”, oraz wszelkie inne projekty | |

| | | | | |programów wsparcia ograniczenia niskiej emisji. Tego typu rozwiązanie | |

| | | | | |zapewniłoby pełną transparentność procedur przyznawania wsparcia dla | |

| | | | | |poszczególnych inwestycji w zakresie doboru urządzeń grzewczych Lista | |

| | | | | |miałaby charakter otwarty dla urządzeń spełniających wymagania. | |

| | | | | |Egzekwowanie wymogu przekazywania etykiet energetycznych i kart | |

| | | | | |produktów. Dzięki takim dokumentom, jednoznacznie jest określona jakość | |

| | | | | |urządzeń grzewczych, które mogą być wprowadzane do obrotu na terenie UE i| |

| | | | | |w sposób jednoznaczny jest określone ich oznakowanie i sposób podawania | |

| | | | | |ich parametrów technicznych. | |

| | | | | | | |

| | | | | |Regulacje dotyczące tych wymogów z jednej strony narzucają na producentów| |

| | | | | |ten sam sposób podawania właściwości technicznych, takich jak sprawność, | |

| | | | | |ale równocześnie narzucają jednolity sposób podawania tych danych na | |

| | | | | |urządzeniach, oraz we wszystkich materiałach dot. ww. urządzeń, w taki | |

| | | | | |sposób, aby użytkownik końcowy, który nie musi mieć specjalistycznej | |

| | | | | |wiedzy technicznej, mógł porównać różne produkty, i sam zdecydować | |

| | | | | |jakiego typu urządzenie chce zastosować we własnym budynku czy | |

| | | | | |mieszkaniu, ew. ogrzewanym budynku. | |

|155 |WWF Polska |PEP str. 7 |w wykazie dokumentów nie uwzględniono opracowanej przez Ministerstwo |w wykazie dokumentów nie uwzględniono |Jest to dokument bazowy w odniesieniu do polskiej gospodarki o obiegu |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |Rozwoju (Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii) Mapy drogowej |opracowanej przez Ministerstwo Rozwoju |zamkniętym, należy zapewnić zgodność Polityki Ekologicznej Państwa z Mapą| |

| | | |transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym |(Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii) |Drogową |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | |Mapy drogowej transformacji w kierunku | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | |gospodarki o obiegu zamkniętym | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | | | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące GOZ znajdą się w Strategii |

| | | | | | |produktywności, przygotowywanej przez Ministerstwo |

| | | | | | |Przedsiębiorczości i Technologii. |

|156 |WWF Polska |PEP str. 9 |Uzupełnienie zdania |Dążenie do poprawy jakości życia powoduje stałą |Konieczność zrównoważonego korzystania z żywych zasobów morskich (m.in. |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |potrzebę rozwoju, co jednak jest możliwe tylko |ryb) powinna być wyeksponowana i podkreślona, ponieważ od stanu zasobów | |

| | | | |dzięki zrównoważonemu korzystaniu z zasobów |morskich i dostępności ryb w przyszłości zależy w dużej mierze | |

| | | | |przyrodniczych, w tym zrównoważonemu korzystaniu|bezpieczeństwo żywności kraju. | |

| | | | |z żywych zasobów morskich. | | |

|158 |WWF Polska |PEP str. 9 |Uzupełnienie akapitu dot. planowania przestrzennego, które musi uwzględniać|Kluczowa dla osiągnięcia celów polityki |Poprawa planowania przestrzennego jest kluczowym elementem osiągnięcia |Uwaga uwzględniona |

| | | |również kwestie zmniejszenie ryzyka powodziowego. |ekologicznej jest dodatkowo dbałość o kulturę |znaczącej poprawy w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym | |

| | | | |współżycia ze środowiskiem na szczeblu |(ograniczenie ryzyka powodzi i zmniejszenie strat powodziowych). | |

| | | | |samorządowym, zwłaszcza poprzez racjonale | | |

| | | | |planowanie zagospodarowania przestrzennego, | | |

| | | | |które pomaga chronić ludność przed | | |

| | | | |zanieczyszczeniami powietrza i hałasem, powodzią| | |

| | | | |oraz przyrodę przed nadmierną presją. | | |

|160 |WWF Polska |PEP str. 9 |Wnioskujemy o wpisanie w opisie priorytetów wyraźnego stwierdzenia o |Jednym z priorytetów Polityki ekologicznej |Ochrona przyrody będzie skuteczna tylko w przypadku zapewnienia na nią |Uwaga uwzględniona. |

| | | |konieczności znaczącego zwiększenia wysokości oraz dostępności środków na |państwa do 2030 jest znaczące zwiększenie |odpowiednich środków finansowych. | |

| | | |ochronę przyrody. |wysokości oraz dostępności środków na ochronę | |Dodano zdanie: „Taka integracja powinna przejawiać się poprzez|

| | | | |przyrody. | |znaczące zwiększenie wysokości oraz dostępności środków na |

| | | | | | |ochronę przyrody w funduszach sektorowych”. |

|161 |WWF Polska |PEP str. 10 |Należy doprecyzować cel Porozumienia Paryskiego, żeby usunąć wątpliwości co|Wdrożenie Porozumienia paryskiego, w myśl |Jednoznaczne definiowanie długoterminowych celów redukcyjnych pozwoli |Uwaga uwzględniona. |

| | | |do długoterminowych trajektorii emisyjności. |którego wyeliminowanie emisji netto do około |tworzyć polityki spójne z tymi celami w pozostałych resortach. | |

| | | | |połowy wieku powinno uwzględniać specyfikę |Pozostawianie celów redukcyjnych w domyśle będzie powodowało | |

| | | | |gospodarczą danego kraju, stanowi impuls dla |niezrozumienie u czytelnika. IPCC jasno pokazuje, że osiągnięcie celu z | |

| | | | |zrównoważonego rozwoju. |Porozumienia Paryskiego (znacznie poniżej 2 stopni C) wymagać będzie | |

| | | | | |dojście do tzw. neutralności klimatycznej w połowie obecnego wieku. | |

|162 |WWF Polska |PEP str. 10 |Należy dodać wspieranie rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej do listy |Dlatego podejmowane będą działania zmierzające |Pomijanie źródeł energii takich jak energia słoneczna i wiatrowa jest |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |działań zmierzających do obniżenia emisji GC. |do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w |poważnym przeoczeniem. Są to innowacyjne, najszybciej rozwijające się | |

| | | | |atmosferze, uwzględniające działania w sektorach|technologie pozyskiwania energii. Dodatkowo wpływ elektrowni wodnych i |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | |gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC (przede|biomasy w mitygacji emisji GC jest pomijalny. |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | |wszystkim energetyka, transport, rolnictwo), | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | |dotyczące m.in. wprowadzania innowacyjnych | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w |

| | | | |technologii wykorzystania dostępnych źródeł | |Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez |

| | | | |energii, w tym rozwój geotermii, fotowoltaiki, | |Ministerstwo Energii. |

| | | | |energetyki wiatrowej lądowej i morskiej. | | |

|163 |WWF Polska |PEP str. 11 |Ogromne możliwości, szczególnie w kontekście rozwoju obszarów |Ogromne możliwości, zarówno w kontekście rozwoju|Miasta są poligonami gospodarki o obiegu zamkniętym, stwarza ona szanse |Uwaga uwzględniona |

| | | |niezurbanizowanych - gospodarka o obiegu zamkniętym to także wyzwanie i |obszarów zurbanizowanych jak i |także dla obszarów zurbanizowanych, istnieje wiele przykładów miast o | |

| | | |szansa dla obszarów zurbanizowanych |niezurbanizowanych |obiegu zamkniętym, warto wykorzystane w nich rozwiązania przenosić do | |

| | | | | |polskich miast. | |

|167 |WWF Polska |PEP str. 11 |Uzupełnienie informacji o obowiązkach PGW Wody Polskie wynikających z |Dlatego Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody |Obowiązkiem PGW Wody Polskie jest nie tylko planowanie, ale również |Uwaga uwzględniona |

| | | |wdrażania RDW |Polskie” poprzez zarządzanie zlewniowe będzie |realizacja działań gwarantujących nie pogarszanie i poprawę stanu wód | |

| | | | |realizować zadania w zakresie zachowania i |powierzchniowych i podziemych . Działania te obejmują między innymi | |

| | | | |poprawy stanu wód, bezpieczeństwa powodziowego |podejmowanie renaturyzacji ekosystemów wodnych oraz wypracowanie, | |

| | | | |oraz będzie wspierać gminy w zapewnieniu wody na|wdrażanie i monitorowanie dobrych praktyk zarządzania wodami | |

| | | | |potrzeby ludności i gospodarki. |powierzchniowymi i podziemnymi w taki sposób, aby łączyć kwestie | |

| | | | | |zarządzania ryzykiem powodziowym i zaopatrzenia w wodę z koniecznością | |

| | | | | |osiągnięcia dobrego stanu wód (wymóg Ramowej Dyrektywy Wodnej) i | |

| | | | | |ograniczania spływu zanieczyszczeń do wód (w odniesieniu do azotanów – | |

| | | | | |wymóg Dyrektywy Azotanowej) | |

|172 |WWF Polska |PEP str. 16 |Wnioskujemy o modyfikację akapitu zaczynającego się od: „Pomimo pozytywnych|W zdaniu zaczynającym się: „Istotne są także |1) Na „niewłaściwy” i „niezadowalający” stan zachowania siedlisk |Uwaga uwzględniona. |

| | | |przykładów i sukcesów związanych z ochroną przyrody, obserwuje się jednak |zmiany w rolnictwie…” wnioskujemy o dopisanie |przyrodniczych szczególnie mocno zwraca uwagę „Prognoza oddziaływania na | |

| | | |ogólny spadek wartości przyrodniczych kraju…” |informacji o zaniku gatunków związanych z |środowisko Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”[2]: „…stan | |

| | | | |obszarami rolnymi. Proponowane zdanie po |leśnych siedlisk przyrodniczych w obszarach Natura 2000 jest | |

| | | | |modyfikacji: „Istotne są także zmiany w |niezadowalający. Wyniki monitoringu siedlisk przyrodniczych, dla lat | |

| | | | |rolnictwie – zarówno intensyfikacja upraw w |2013-2014, prowadzonego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska | |

| | | | |kierunku rolnictwa wielkopowierzchniowego, jak i|wykazały, że dla regionu kontynentalnego stan żadnego siedliska leśnego | |

| | | | |zaniechanie tradycyjnego użytkowania rolniczego |nie został oceniony jako właściwy (FV), dla 90% siedlisk określono stan | |

| | | | |prowadzą do zaniku ekosystemów i gatunków |na niezadowalający (U1) a dla 10% jako zły (U2), dla regionu alpejskiego | |

| | | | |związanych z tradycyjną gospodarką rolną i |stan leśnych siedlisk przyrodniczych został oceniony jako właściwy (FV) | |

| | | | |utraty tradycyjnych krajobrazów rolniczych, |dla 29% siedlisk, dla 57% siedlisk określono stan na niezadowalający | |

| | | | |stanowiących siedlisko wielu organizmów”. Do |(U1), a dla 14% jako zły (U2).” W dokumencie tym wskazano również, że | |

| | | | |tego akapitu proponujemy dopisanie zdania: |ochrona siedlisk i gatunków dzikiej fauny i flory jest wymieniona jako | |

| | | | |„Również stan zachowania siedlisk przyrodniczych|jedna z „najważniejszych, aktualnych celów ochrony środowiska”. | |

| | | | |i siedlisk gatunków w obszarach Natura 2000 jest| | |

| | | | |niezadowalający. Ich ochrona jest jednym z | | |

| | | | |najważniejszych, aktualnych celów ochrony | | |

| | | | |środowiska”. | | |

|173 |WWF Polska |PEP str. 16 |Wnioskujemy o modyfikację akapitu zaczynającego się od: ”Wyznacznikiem |Proponujemy aby zdanie uzyskało następujące |Zapewne można by wymienić więcej gatunków, które świadczą o bogactwie |Uwaga uwzględniona |

| | | |bogactwa zasobów przyrodniczych jest również występowanie dużych |brzmienie” Wyznacznikiem bogactwa zasobów |przyrodniczym Polski. Jednak obok dużych drapieżników należy co najmniej | |

| | | |drapieżników, tj. wilków, rysi i niedźwiedzi. |przyrodniczych jest również występowanie dużych |wymienić żubra, jako że Polska odgrywa kluczową rolę w ochronie tego | |

| | | | |drapieżników, tj. wilków, rysi i niedźwiedzi , a|gatunku. | |

| | | | |także największa na świecie populacja żubrów” | | |

|181 |WWF Polska |PEP str. 25 |Z tego powodu zostanie wprowadzony na obszarze całego kraju program działań|Z tego powodu 5 czerwca 2018 r. Rada Ministrów |Przywołany program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia|Uwaga uwzględniona. |

| | | |mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi |przyjęła rozporządzenie w sprawie przyjęcia |(...) został już wprowadzony rozporządzeniem Rady Ministrów. Należy | |

| | | |ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu, którego |„Programu działań mających na celu zmniejszenie |dostosować zapis do aktualnego stanu legislacyjnego. | |

| | | |realizacja przyczyni się do zmniejszenia udziału rolnictwa w ilości |zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze | | |

| | | |ładunków azotu odprowadzanego do wód. |źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu | | |

| | | | |zanieczyszczeniu” (Dz. U. 2018, poz. 1339). | | |

| | | | |Prawidłowa realizacja wymogów Programu działań | | |

| | | | |przyczyni się do zmniejszenia udziału rolnictwa | | |

| | | | |w ilości ładunków azotu odprowadzanego do wód. | | |

|182 |WWF Polska |PEP str. 26 |analogicznie do uwzględnionej w rozdziale dot. wód zasady |Dlatego też zintensyfikowane zostały działania |Ilości odpadów opakowaniowych wzrastają, wprowadzenie zasady rozszerzonej|Uwaga uwzględniona |

| | | |"zanieczyszczający płaci" należy uwzględnić zasadę rozszerzonej |mające na celu osiągnięcie wymaganych poziomów. |odpowiedzialności producentów pozwoli zapanować nad ilością i jakością | |

| | | |odpowiedzialności producenta. |Wśród podjętych działań należy wymienić m.in: |powstających odpadów, czyniąc ich producentów odpowiedzialnymi za ich | |

| | | | |Wprowadzenie zasady rozszerzonej |zagospodarowanie. odpady bardziej uciążliwe mogą być np. objęte | |

| | | | |odpowiedzialności producenta w odniesieniu do |podwyższoną opłatą, co stanowić będzie bodziec ekonomiczny do zmiany | |

| | | | |uciążliwych odpadów, w tym odpadów |mechanizmów rządzących rynkiem opakowań. | |

| | | | |opakowaniowych. | | |

|186 |WWF Polska |PEP str. 31 |Uzupełnienia opisu problemu jakości powietrza o problem jakości paliw |Problemem jest też dostępność słabej jakości |Rolą państwa jest uregulowanie tej sytuacji w postaci Ustawy o jakości |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |stałych na rynku detalicznym i braku odpowiednich regulacji. |paliw (miały, muły, floty, węgiel o wysokiej |paliw stałych. Zaproponowane prze Ministerstwo Energii w Rozporządzeniu | |

| | | | |wilgotności) w obrocie detalicznym bez realnej |opublikowanym w sierpniu normy realnie nie wykluczą odpadów węglowych z |Wprowadzono do prawodawstwa krajowego wymagania jakościowe dla|

| | | | |regulacji ze strony państwa ani sprawnego |rynku. Jeśli ten kształt Rozporządzenia zostanie utrzymany to zielone |paliw stałych, stosowanych w sektorze bytowo-komunalnym. |

| | | | |systemu kontroli. Zaproponowana w 2018 roku |światło producentom i dystrybutorom na dalsze sprzedawanie złych paliw. |Wymagania te wprowadzono poprzez ustawę z dnia 5 lipca 2018 r.|

| | | | |Ustawa o jakości paliw stałych powinna być |Jeśli poważnie traktujemy problem jakości powietrza dokument PEP musi się|o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania |

| | | | |uzupełniona o Rozporządzenie dotyczące norm |do tego problem odnieść. |jakości paliw oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, |

| | | | |jakości paliw stałych, które wyklucza z rynku | |oraz pakiet rozporządzeń wykonawczych do ustawy, czyli |

| | | | |odpady węglowe. | |ogłoszone dniu 4 października 2018 r. rozporządzenia Ministra |

| | | | | | |Energii: w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych (Dz.|

| | | | | | |U. 2018, poz. 1890), w sprawie sposobu pobierania próbek paliw|

| | | | | | |stałych (Dz. U. 2018, poz. 1891), w sprawie wzoru świadectwa |

| | | | | | |jakości paliw stałych (Dz. U. 2018, poz. 1892) oraz w sprawie |

| | | | | | |metod badania jakości paliw stałych (Dz. U. 2018, poz. 1893). |

|187 |WWF Polska |PEP str. 32 |Wnioskujemy o dodanie tekstu po zdaniu: „Pakiety działań, przyczyniających |Wnioskowany tekst uzupełniający informację: „Dla|Uzupełnienie tekstu o informacje o finansowaniu działań, jako wskazanie |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | |się do zahamowania spadku liczebności wskaźnikowych gatunków krajobrazu |okresu 2014-2020 budżet został zredukowany, a |jedno ze źródeł problemu, co jest istotne dla zahamowania spadków | |

| | | |rolniczego, realizowane są w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013|powierzchnia działań znacząco zmniejszona z |liczebności wskaźnikowych gatunków krajobrazu rolniczego. |Owszem, tzw. pakiet ptasi w programie |

| | | |i 2014–2020”. |terenu całej Polski do wyłącznie obszarów Natura| |rolno-środowiskowo-klimatycznym został ograniczony wyłącznie |

| | | | |2000”. | |do obszarów ptasich, jednak zaproponowane zdanie ma negatywny |

| | | | | | |wydźwięk. W opinii GDOŚ, z punktu widzenia efektywności |

| | | | | | |działań na obszarach Natura 2000, w sytuacji, w której na |

| | | | | | |finansowanie działań jest mniej środków, priorytetyzacja |

| | | | | | |obszarów chronionych jest działaniem rozsądnym. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Zaproponowano wersję pośrednią pomiędzy uwagą WWF Polska i |

| | | | | | |MRiRW. |

|188 |WWF Polska |PEP str. 36 |Należy podkreślić problem eutrofizacji Morza Bałtyckiego, a nie tylko |Szczególną uwagę należy zwrócić na problem |Według raportu przygotowanego przez Komisję Helsińską aż 97 % Morza |Uwaga uwzględniona |

| | | |wskazywać na bardzo wysokie zagrożenie ryzykiem eutrofizacji wód |eutrofizacji Morza Bałtyckiego, skutkujący m.in.|Bałtyckiego wykazywało efekty eutrofizacji[1]. Polska jest jednym z | |

| | | |śródlądowych. Po zdaniu "Poważne zagrożenie eutrofizacją występuje również |zamykaniem kąpielisk morskich ze względu na |największych w zlewisku Bałtyku dostarczycieli azotu i fosforu do morza, | |

| | | |na terenach województwa warmińsko-mazurskiego" proponujemy dodać nowy |toksyczność niektórych z gatunków sinic |których zbyt duża ilość w wodzie powoduje eutrofizację (tzw. | |

| | | |zapis. |występujących w zakwitach fitoplanktonu w lecie.|przeżyźnienie wód). Duża ilość substancji biogennych (azotu i fosforu) | |

| | | | |Ze 146 kąpielisk nadmorskich, ze względu na |powoduje masowy zakwit glonów i sinic, które stanowią potencjalnie | |

| | | | |zakwit sinic, czasowo zamkniętych w 2018 r. było|zagrożone dla zdrowia ludzi, oraz przyczynia się do zmniejszenia się | |

| | | | |11 kąpielisk z województwa zachodniopomorskiego,|przejrzystości wody morskiej i powiększania się w obszarach głębinowych | |

| | | | |oraz 55 kąpielisk z województwa pomorskiego. |tzw. martwych stref, gdzie wymierają organizmy tam bytujące. Ze względu | |

| | | | |Najdłużej niedostępne dla plażowiczów z powodu |na powyższe nie należy pomijać w PEP jednego z kluczowych zagadnień, | |

| | | | |zakwitów sinic - przez 15 dni, było kąpielisko w|którego skutki doświadczyli np. przebywający w tym roku nad Bałtykiem | |

| | | | |Chałupach.[1] Zakwity sinic zwracały szczególną |plażowicze. [1] HELCOM, 2018, State of the Baltic Sea – Second HELCOM | |

| | | | |uwagę organów sanitarnych ze względu na |holistic assessment 2011-2016. Baltic Sea Environment Proceedings 155, | |

| | | | |wydzielane niebezpieczne dla zdrowia kąpiących | |

| | | | |się toksyny, które mogą powodować podrażnienie |ate-of-the-Baltic-Sea_Second-HELCOM-holistic-assessment-2011-2016.pdf, | |

| | | | |skóry, swędzenie i łzawienie oczu, dolegliwości |[link dostępny na dzień 21.09.2018] | |

| | | | |ze strony układu pokarmowego, a nawet zaburzenia| | |

| | | | |neurologiczne[2]. Na pojawienie się, | | |

| | | | |długotrwałość i intensywność zakwitu wpływ mają | | |

| | | | |zarówno stężenia fosforu, jak i temperatura wody| | |

| | | | |i warunki pogodowe. [1] Główny Inspektorat | | |

| | | | |Sanitarny, Serwis | | |

| | | | |kąpieliskowy | |

| | | | |rmacje [link dostępny na dzień 21.09.2018]; [2] | | |

| | | | |Główny Inspektorat Sanitarny, Serwis | | |

| | | | |kąpieliskowy, Departament Bezpieczeństwa | | |

| | | | |Zdrowotnego Wody | | |

| | | | | | |

| | | | |anitarny_kap_2016.pdf, strona 15 [link dostępny | | |

| | | | |na dzień 21.09.2018] | | |

|190 |WWF Polska |PEP str. 38 |Rozbudować akapit o wskazany tekst |Zmniejszenie ryzyka powodziowego od strony morza|Ustawa o Ochronie Brzegów Morskich z dnia 23 marca 2003 roku, na |Uwaga częściowo uwzględniona. |

| | | | |poprzez realizację działań z zakresu ochrony |podstawie której uchwalono "program ochrony brzegów morskich" przyczynia | |

| | | | |brzegu morskiego powinno być realizowane na |się w sposób pośredni do dewaluacji siedlisk przyrodniczych, poprzez |Nowe brzmienie: |

| | | | |równi z ochroną siedlisk przyrodniczych |zakładanie nadmiernego stosowania środków technicznych do ochrony lądu |Zmniejszenie ryzyka powodziowego od strony morza poprzez |

| | | | |zwłaszcza w obszarach Natura 2000. Stosowane |przed erozją. |realizację działań z zakresu ochrony brzegu morskiego powinno |

| | | | |działania z zakresu ochrony brzegów morskich | |być realizowane z uwzględnieniem siedlisk przyrodniczych |

| | | | |powinny poprzedzone być Oceną Oddziaływania na | |zwłaszcza w obszarach Natura 2000. Stosowane działania z |

| | | | |Środowisko, a analiza wybranej formy | |zakresu ochrony brzegów morskich powinny poprzedzone być Oceną|

| | | | |zabezpieczania brzegów powinna być rozszerzona o| |Oddziaływania na Środowisko, a analiza wybranej formy |

| | | | |wpływ zastosowanej formy ochrony na tereny | |zabezpieczania brzegów powinna być rozszerzona o wpływ |

| | | | |przyległe. Istotne znaczenie będzie mieć także | |zastosowanej formy ochrony na tereny przyległe. Istotne |

| | | | |monitoring stref przybrzeżnych. | |znaczenie będzie mieć także monitoring stref przybrzeżnych. |

|191 |WWF Polska |PEP str. 38 |Brak źródła |Przyjmuje się, że już ponad 70%* polskiego |Należy podać źródło danych |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |wybrzeża to odcinki erozyjne. | | |

| | | | | | |Doprecyzowano: |

| | | | | | |„Polskie brzegi południowego Bałtyku w ponad 70 procentach |

| | | | | | |podlegają procesom erozji” – tyt. Brzeg Morski Procesy |

| | | | | | |fizyczne obszaru płytko- i nadwodnego, aut. Zbigniew Pruszak |

| | | | | | |Wydawnictwo IBW PAN, 2014 r., ISBN 978-83-85708-74-2. |

|192 |WWF Polska |PEP str. 39 |W PEP brakuje opisu polskich celów związanych z rozwojem OZE i zwiększeniem|Polska posiada też zobowiązania dotyczące |Rozbudowa OZE i efektywności energetycznej są równie ważnymi |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |efektywności energetycznej dla Polski. Opisane są tylko cele związanie z |rozwoju odnawialnych źródeł energii wynikające z|instrumentami w mitygacji zmiany klimatu. | |

| | | |emisjami. |dokumentów i celów unijnych. Cel do 2020 roku | |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | | |został określony jako 15% udział OZE w krajowym | |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | | |miksie energetycznym. Żeby osiągnąć ten cel, | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | | |państwo musi uruchomić adekwatne działania | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki, w tym |

| | | | |wspierającej rozwój sektora, tj. jak zachęty | |efektywności energetycznej, znajdą się w Polityce |

| | | | |ekonomiczne do inwestycji i rozwiązania dla | |energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo |

| | | | |prosumentów, inaczej istnieje poważne ryzyko | |Energii. |

| | | | |niezrealizowania tego celu. Cel na kolejny okres| | |

| | | | |rozliczeniowy, do 2030, nie został jeszcze | | |

| | | | |zdefiniowany, dla UE wynosi on 32%. | | |

|193 |WWF Polska |PEP str. 39 |Wnioskujemy o dodanie tekstu po zdaniu: „Najprawdopodobniej najbardziej |Wnioskowany tekst uzupełniający o następujące |W zmieniających się uwarunkowaniach klimatycznych rola drzewostanów |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |narażone na działanie czynników klimatycznych będą ekosystemy górskie. |informacje : „W świetle wyzwań przed jakimi będą|referencyjnych będzie wzrastać . Dlatego powinny być one w pełni | |

| | | |Szacuje się, że na tych obszarach w Polsce, w związku ze zmianami klimatu, |stali zarządcy polskich lasów, bardzo ważna rolę|reprezentatywne dla poszczególnych dużych kompleksów leśnych. |Tworzenie drzewostanów referencyjnych wynika z wewnętrznych |

| | | |wyginięciem zagrożone jest 60% gatunków. |będą odgrywać drzewostany referencyjne. | |przepisów PGL LP i z procesów certyfikacji. Nie ma potrzeby |

| | | | |Obserwacje adaptacji przyrody do nowych | |wpisywania tych działań do strategii. |

| | | | |uwarunkowań klimatycznych pomoże w modyfikacji | | |

| | | | |sposobu zarządzania lasami w Polsce ” | | |

|194 |WWF Polska |PEP str. 39 |Należy dodać słowo "antropogeniczne", żeby odróżnić zjawisko gwałtownego, |Należy również mieć na uwadze, że |PEP powinien dawać jasny sygnał na temat pochodzenia zmiany klimatu i nie|Uwaga uwzględniona |

| | | |wychodzącego poza trendy, wzrostu średniej temperatury Ziemi, od |antropogeniczna zmiana klimatu, skutkująca |pozostawiać w tym względzie żadnych wątpliwości. | |

| | | |naturalnego zjawiska cyklicznych ociepleń. |anomaliami pogodowymi w ekstremalnej wersji oraz| | |

| | | | |długofalowymi zmianami, w skali świata będzie | | |

| | | | |ograniczać dostępność żywności, wody pitnej oraz| | |

| | | | |energii, zwiększając tym samym konkurencję o | | |

| | | | |zasoby i migrację ludności z terenów szczególnie| | |

| | | | |zagrożonych (na przykład państwa wyspiarskie) w | | |

| | | | |rejony bezpieczniejsze. | | |

|197 |WWF Polska |PEP str. 42 |W części „Rosnąca presja na ekosystemy” wnioskujemy o modyfikację zdania |„W związku z tym, wzrośnie znaczenie rolnictwa i|Uzupełnienie tekstu o informacje dotyczące siedlisk przyrodniczych, |Uwaga uwzględniona. |

| | | |zaczynającego się „W związku z tym, wzrośnie znaczenie wkładu…” |leśnictwa dla utrzymania i wzmocnienia |zgodnie z dokumentem „Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii na | |

| | | | |różnorodności biologicznej i stanu zachowania |rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” ochrona siedlisk i gatunków dzikiej fauny| |

| | | | |chronionych siedlisk przyrodniczych ekosystemów |i flory jest jednym z „najważniejszych, aktualnych celów ochrony | |

| | | | |lądowych , a także rybactwa dla zapewnienia |środowiska”. | |

| | | | |zrównoważonego wykorzystania zasobów ekosystemów| | |

| | | | |wodnych ”. | | |

|198 |WWF Polska |PEP str. 45 |Należy dodać brak regulacji jako przyczynę oraz wykreślić ubóstwo |W sektorze bytowo-komunalnym wykorzystywane są |Z badań realizowanych m.in. na zlecenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i|Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |energetyczne z listy przyczyn |do procesów spalania przestarzałe instalacje i |Technologii wynika, że ubóstwo energetyczne niekoniecznie dotyka osób | |

| | | | |urządzenia niespełniające norm emisyjnych, |ubogich, jest ono związane ze złą jakością budynków mieszkalnych, które |Jednym z głównych elementów rekomendacji dla RM z 25 kwietnia |

| | | | |stosowane są często paliwa stałe złej jakości, |nie są efektywne energetycznie bądź ich dużą powierzchnią. Strukturalnym |2017 r. pt. „Czyste Powietrze” jest kwestia rozwiązania |

| | | | |np. muły węglowe, flotokoncentraty poflotacyjne,|problemem jest powszechna dostępność paliw i ich przystępność cenowa, |problemów ubóstwa energetycznego w Polsce. W tym zakresie |

| | | | |miał węglowy, węgiel złej jakości czy węgiel |wynikająca często ze słabej kaloryczności i wysokiej emisyjności. |Komitet Sterujący ds.,KPOP prowadzi odpowiednie działania we |

| | | | |brunatny, a także spalane są odpady. Te | |współpracy z ME i MRPiPS. |

| | | | |nieodpowiednie praktyki wynikają z | | |

| | | | |niedostatecznej świadomości społeczeństwa o | |Dodatkowo uregulowane zostały w 2017 i 2018 r. kwestie wymagań|

| | | | |wpływie ich działań na stan jakości powietrza i | |emisyjnych dla kotłów wprowadzanych na polski rynek oraz |

| | | | |związanych z tym skutkach zdrowotnych oraz braku| |wymagań jakościowych dla paliw stałych dedykowanych sektorowi |

| | | | |odpowiednich regulacji na szczeblu krajowym | |bytowo-komunalnemu. |

| | | | |dotyczącej norm dla pieców i dla paliw. | |Jednocześnie w kraju prowadzone są kampanie informacyjne o |

| | | | |Przyczyną stosowania paliw złej jakości jest | |skutkach spalania paliw niewłaściwej jakości (w tym również |

| | | | |brak regulacji rynku detalicznego pod kątem ich | |odpadów) dla środowiska naturalnego i życia ludzi. W tym |

| | | | |dostępności, brak skutecznej kontroli produktów | |zakresie Minister Środowiska w 2017 r. opublikował Poradnik, |

| | | | |sprzedawanych w punktach dystrybucji tj. jak | |Informator i broszury informacyjne pt. ”Czyste ciepło w moim |

| | | | |skąłdy węgla oraz atrkacyjność kosztowa | |domu ze spalania paliw stałych”. Ministerstwo Środowiska |

| | | | |najgorszych paliw. | |rozpoczęło także kampanię społeczną pn. „Czyste Powietrze - |

| | | | | | |zdrowy wybór!” |

|199 |WWF Polska |PEP str. 47 |Nadmierna depozycja substancji biogennych (azotu i fosforu) w środowisku |Nadmierny dopływ substancji biogennych (azotu i |Błędnie użyty termin „depozycja. O depozycji mówimy tylko w przypadku |Uwaga uwzględniona. |

| | | |wodnym powoduje eutrofizację, której wynikiem są zmiany w liczebności i |fosforu) do środowiska wodnego powoduje |dopływu atmosferycznego. Głównym źródłem substancji eutrofizujących w | |

| | | |różnorodności gatunkowej, a także zakwity glonów, powstawanie odtlenionych,|eutrofizację, której wynikiem, przy utrzymującej|Bałtyku jest dopływ ze źródeł punktowych – rzecznych i ścieków |Zmieniono terminologię. |

| | | |martwych stref i wymywanie azotanów do wód podziemnych. |się wysokiej temperaturze wody, są zakwity |komunalnych/przemysłowych oraz z lądowych źródeł rozproszonych, a więc w | |

| | | | |glonów i sinic. Zakwity ograniczają dostęp |formie rozpuszczonej w wodzie. Ponadto w sposób zbyt uproszczony | |

| | | | |światła słonecznego do głębszych warstw wody, co|przedstawiono zależność pomiędzy zmianą liczebności i różnorodności | |

| | | | |prowadzi do ograniczeń rozwoju roślin bytujących|gatunkowej a eutrofizacją. Na zmiany w łańcuch toficznym, poza | |

| | | | |w głębszych partiach wody i wykorzystujących |eutrofizacją, ma wpłlyw wiele innych czynników (np. przełowienie). | |

| | | | |światło słoneczne w procesie fotosyntezy. |Stwierdzenie, że wynikiem eutrofizacj jest (...)"powstawanie | |

| | | | |Eutrofizacja przyczynia się do powiększania się |odtlenionych, martwych stref" nie jest do końca prawdziwe w odniesieniu | |

| | | | |pustyni tlenowych (martwych stref) i obszarów o |do Morza Bałtyckiego. Badania rdzeni osadów bałtyckich (m.in. przez B. | |

| | | | |obniżonej ilości tlenu, w których zamiera życie.|Winterhaltera – „Baltic Sea Geology”, B.Winterhalter, T. Flodén, S. | |

| | | | |Nasilające się niskie natlenienie wód |Axberg, L. Niemistö) wykazały, że strefy azoiczne pojawiały się w Bałtyku| |

| | | | |głębinowych Bałtyku przyczynia się do spadku |tysiące lat przed okresem, który możemy przyjąć za początek eutrofizacji | |

| | | | |populacji ryb w Morzu Bałtyckim [1]. Strefy |morza (niektórzy autorzy uważają, że to początek wypalania lasów). Jest | |

| | | | |przydenne w Bałtyku całkowicie pozbawione tlenu |to więc zjawisko związane również z budową dna Bałtyku. Eutrofizacja | |

| | | | |(martwe strefy), powstałe w wyniku kombinacji |spowodowała, że obszar stref przydennych pozbawionych tlenu lub | |

| | | | |niekorzystnych warunków naturalnych i |wykazujących niedotlenienie uległ znacznemu zwiększeniu. Dodatkowo | |

| | | | |obserwowanego już od lat 60-tych XX wieku |wynikiem eutrofizacji nie jest "wymywanie azotanów do wód podziemnych" - | |

| | | | |zjawiska eutrofizacji, mogą niekorzystnie |obecność związków azotu i fosforu w wodach podziemnych ma związek z | |

| | | | |wpływać na stan populacji ryb Bałtyku, między |migracją zanieczyszczeń z powierzchni terenu do tych wód. | |

| | | | |innymi ograniczają potencjalną przestrzeń | | |

| | | | |dogodną dla ryb (w tym dorsza) na odbycie tarła | | |

| | | | |oraz zmniejszają dostępność nisz ekologicznych | | |

| | | | |dla ryb przydennych. [1] Deoxygenation of the | | |

| | | | |Baltic Sea during the last century, Jacob | | |

| | | | |Carstensen, Jesper H. Andersen, Bo G. | | |

| | | | |Gustafsson, and Daniel J. Conley, 2014, | | |

| | | | | [link | | |

| | | | |dostępny na dzień 24.09.2018] | | |

|200 |WWF Polska |PEP str. 47 |Ma to wpływ na usługi ekosystemowe, takie jak zapewnianie źródeł wody do |Ma to wpływ na usługi ekosystemowe, takie jak |Dla zachowania spójności z zaproponowaną treścią nowego zapisu |Uwaga uwzględniona |

| | | |spożycia, rybołówstwa oraz rekreacji. |zapewnianie źródeł wody do spożycia |odnoszącego się do eutrofizacji i jej skutków, proponuje się wykreślenie | |

| | | | |(zanieczyszczenie wód podziemnych związkami |fragmentu "wymywanie azotanów do wód podziemnych" (błąd merytoryczny), | |

| | | | |azotu i fosforu) rybołówstwa oraz rekreacji. |tym samym dodania w nawiasie informacji o zanieczyszczeniach wód | |

| | | | | |podziemnych. | |

|206 |WWF Polska |PEP str. 54 |Wnioskujemy o adekwatne podejście do wskaźnika procent obszarów Natura 2000|Wartość wskaźnika dla 2020 roku: 95% |Zaproponowana wartość 60% dla roku 2020 jest sprzeczna z założeniami SOR,|Uwaga uwzględniona częściowo. |

| | | |posiadających planistyczne instrumenty zarządzania. | |gdzie zaplanowano ten wskaźnik w 2020 roku na poziomie 75%, co i tak |Poprawiono wartości w 2020 r. na te, zawarte w SOR (75%). |

| | | | | |wydaje się mało ambitnym założeniem. Wymogi ustawy o ochronie przyrody, w| |

| | | | | |Art. 28. 1. wskazują, że „Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad |W GDOŚ, ze środków POIiŚ 2014-2020, prowadzony jest projekt |

| | | | | |obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; |dotyczący realizacji planów zadań ochronnych. Na podstawie |

| | | | | |pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia |danych projektowych można określić harmonogram zatwierdzania |

| | | | | |obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla |planów zadań ochronnych, który zależny jest w części od |

| | | | | |Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków.” W |zapewnienia finansowania. Zakłada się, ze samych pzo do 2020 |

| | | | | |2020 roku, zgodnie z ustawą, powinny być gotowe plany zadań ochronnych |r. powstanie około 71%, natomiast 75% można będzie uzyskać |

| | | | | |dla wszystkich dotychczas wyznaczonych obszarów. Proponujemy za wskaźnik |poprzez inne dokumenty uwzgledniające zakres pzo i po, np. |

| | | | | |sukcesu w 2020 roku wpisać wartość 95%, zostawiając 5% jako bufor |plany urządzania lasu. W związku z powyższym, oraz w związku z|

| | | | | |bezpieczeństwa. |możliwościami kadrowymi sprawujących nadzór nad obszarami |

| | | | | | |Natura 2000, 95% nie jest realne do wykonania w zaproponowanym|

| | | | | | |horyzoncie czasowym – tj. do 2020 r. |

|207 |WWF Polska |PEP str. 54 |Wnioskujemy o uzupełnienie wskaźników realizacji celów PEP dla cel: |"„Stan siedlisk przyrodniczych objętych |Wskaźnik ten dobrze obrazuje stan zachowania walorów przyrodniczych w |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |Środowisko i gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, |Państwowym Monitoringiem Środowiska. Wartość |Polsce. Jest on mierzalny, ponadto prowadzony jest monitoring | |

| | | |proponujemy dodanie nowych wskaźników. |bazowa[4] – stan siedlisk przyrodniczych za lata|dostarczający dane. Za zastosowaniem tego wskaźnika w PEP przemawiają |O ile uzupełnienie listy wskaźników o wskaźnik nawiązujący do |

| | | | |2013-2014. Wartość pośrednia – stan lepszy niż |jego dostępność oraz uznana jakość oceny (Państwowy Monitoring |stanu siedlisk przyrodniczych, monitorowanych przez GIOŚ, |

| | | | |rok bazowy oraz dla żadnego z siedlisk nie |Środowiska). Wyniki monitoringu prowadzonego w latach 2013-2014[5] |mogłoby zostać rozważone, o tyle proponowany, mocno |

| | | | |notuje się stanu gorszego na poziomie ogólnym |wskazują, że tylko na 23,6% stanowisk stan ochrony oceniono na FV – stan |wyśrubowany cel, jest niemożliwy do osiągnięcia. Na stan |

| | | | |dla danego typu siedliska i na stanowiskach. |właściwy, na 43,0% jako niewłaściwy (U1), a na 33,4% jako zły (U2). Taka |siedlisk przyrodniczych wpływ ma wiele zmiennych, w tym o |

| | | | |Wartość docelowa – stan lepszy niż wartość |sytuacja wymaga działań na poziomie państwa, a więc również powinno |naturalnym i niemożliwym do zmiany charakterze, dlatego też |

| | | | |pośrednia oraz dla żadnego z siedlisk nie notuje|znaleźć się miejsce ochronę siedlisk objętych Państwowym Monitoringiem |założenie, iż w odniesieniu do żadnego z siedlisk i stanowisk |

| | | | |się stanu gorszego na poziomie ogólnym dla |Środowiska w dokumentach strategicznych takich jak „Polityka ekologiczna |nie nastąpi pogorszenie stanu, jest nierealne.  |

| | | | |danego typu siedliska i na stanowiskach.”"[4] 4 |państwa”. | |

| | | | | | |

| | | | |blikacje/biuletyn_monitoringu/Biuletyn-Monitorin| | |

| | | | |gu-Przyrody-14-20152.pdf | | |

|208 |WWF Polska |PEP str. 54 |Wnioskujemy o uzupełnienie wskaźników realizacji celów PEP dla cel: |Wskaźnik liczebności pospolitych ptaków |W dokumencie „Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii na rzecz |Uwaga uwzględniona. |

| | | |Środowisko i gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, |krajobrazu rolniczego (Farmland Bird Index - |Odpowiedzialnego Rozwoju” mowa jest o wskaźniku dotyczącym różnorodności | |

| | | |proponujemy dodanie nowych wskaźników. |FBI) |biologicznej obszarów rolnych. „Wskaźnikiem bardzo dobrze pokazującym ten| |

| | | | | |problem jest wskaźnik liczebności pospolitych ptaków krajobrazu | |

| | | | | |rolniczego (Farmland Bird Index - FBI), który jest częścią Państwowego | |

| | | | | |Monitoringu Środowiska prowadzonego przez Główny Inspektorat Ochrony | |

| | | | | |Środowiska”. Wnioskujemy o dołączenie tego wskaźnika do wskaźników | |

| | | | | |realizacji celów PEP, szczególnie że jest on szacowany w Państwowym | |

| | | | | |Monitoringiem Środowiska. Wskaźnik ten używany był w Strategii | |

| | | | | |„Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko 2020”, warto kontynuować jego | |

| | | | | |wykorzystanie. | |

|209 |WWF Polska |PEP str. 54 |Wnioskujemy o uzupełnienie wskaźników realizacji celów PEP dla cel: |Procent (%) powierzchni kraju objęty ochrona |Za „Opinią w sprawie najpilniejszych wyzwań dotyczących ochrony przyrody |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |Środowisko i gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, |ścisłą i bierną. |w Polsce, w roku 2016”[6], przygotowaną przez Państwową Rade Ochrony | |

| | | |proponujemy dodanie nowych wskaźników. | |Przyrody: Ochron bierna i ścisła jest kluczowa dla wielu gatunków i |Wartość wskaźnika niemożliwa do określenia. GDOŚ nie prowadzi|

| | | | | |siedlisk – w szczególności leśnych, a prowadzona w odpowiedniej skali |rejestrów mogących posłużyć za punkt odniesienia. |

| | | | | |stanowi bezcenny punkt odniesienia dla kontroli skuteczności ochrony |Przy około 1500 rezerwatach przyrody każdorazowa analiza |

| | | | | |czynnej. Tymczasem w Polsce łączna powierzchnia obszarów objętych ochrona|poszczególnych aktów o ustanowieniu tych form, wydaje się być |

| | | | | |ścisłą w parkach narodowych i rezerwatach stanowi zaledwie ok. 770 km2, |niemożliwa. Nie planuje się ponadto prowadzenia baz danych |

| | | | | |co stanowi niespełna 0,24% powierzchni kraju. Wskaźnik ten pokazuje |odnośnie do obszarów ochrony ścisłej i biernej, tylko na |

| | | | | |bardzo dobrze tendencję w ochronie różnorodności biologicznej w |potrzeby sprawozdawania ze wskaźników PEP. |

| | | | | |szczególności drzewostanów o charakterze naturalnym w obszarach leśnych, | |

| | | | | |dla których kluczowa jest ochrona naturalnej dynamiki procesów |Ponadto, sposób ochrony gatunków lub siedlisk nie jest celem |

| | | | | |przyrodniczych, z różnymi stadiami drzewostanów, w tym z obfitością |samym w sobie, a jedynie drogą dojścia do właściwego stanu |

| | | | | |martwego drewna. |ochrony konkretnego gat. lub siedliska, dlatego też |

| | | | | |[6] takiego miernika jest nieuzasadnione. |

| | | | | |e-wyzwania-ochrony-przyrody.pdf | |

|210 |WWF Polska |PEP str. 55 |Rozwinięcie opisu wskaźnika |pojemność obiektów małej retencji wodnej |Podkreślenia wymaga, że obiektami małej retencji są również |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |(naturalnej i sztucznej) |zrenaturyzowane mokradła, oczka śródpolne, itp. Rozwijanie naturalnej | |

| | | | | |małej retencji łączy potrzebę retencjonowania wody z ochrona |Nie ma potrzeby doszczegółowienia wskaźnika, jest jasne że |

| | | | | |bioróżnorodności. Natomiast retencja sztuczna, zwłaszcza sztuczne |mała retencja to zarówno retencja naturalna, jak i sztuczna. |

| | | | | |zbiorniki, powodują silna degradacje bioróżnorodności związanej z |Jednocześnie nie jest możliwe dokładne wyliczenie objętości |

| | | | | |rzekami. |wody/pojemności mokradeł, oczek wodnych. |

|211 |WWF Polska |PEP str. 55 |Dodanie wskaźnika (mierzonego w dwóch jednostkach jednocześnie: ha i dam3) |Powierzchnia odtworzonych naturalnych terenów |Zwiększenie retencyjności małych zlewni powinno być połączone z |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | | |zalewowych w dolinach dużych rzek i odzyskana |odtwarzaniem terenów zalewowych na rzekch głównych poprzez odsuwanie | |

| | | | |retencja dolinowa |obwałowań, tak jak to zrealizowano nad Odra w rejonie Domaszkowa – |Wykorzystanie niezurbanizowanych terenów zalewowych jako |

| | | | | |Tarchalic. Odtwarzanie terenów zalewowych jest jednym elementów tworzenia|obszarów naturalnej retencji jest jedną z nietechnicznych |

| | | | | |tzw. zielonej infrastruktury rekomendowanej Polsce przez KE w raporcie |metod ochrony przed powodzią. Podjęcie działań mających na |

| | | | | |podsumowującym wdrażania w naszym kraju wspólnotowej polityki |celu przywrócenie naturalnych rozlewisk rzecznych umożliwi |

| | | | | |środowiskowej (Komisja Europejska, 2016). |wykorzystanie zdolności naturalnych terenów podmokłych i |

| | | | | | |zalewowych do przyjmowania wód i łagodzenia skutków powodzi. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Niemniej jednak dodanie wskaźnika w zakresie „powierzchni |

| | | | | | |odtworzonych naturalnych terenów zalewowych w dolinach dużych |

| | | | | | |rzek i odzyskanej retencji dolinowej” z proponowanymi |

| | | | | | |jednostkami „ha i dam” nie jest możliwe z uwagi na brak |

| | | | | | |możliwości wskazania wartości bazowej i docelowej, jak również|

| | | | | | |obliczania powierzchni o pojemności terenów zalewowych. |

|212 |WWF Polska |PEP str. 55 |Rozwinięcie opisu celu szczegółowego [kierunku interwencji] |Zrównoważone gospodarowanie wodami, w tym |Cele społeczne dotyczące gospodarowania wodami nie mogą być osiągane w |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |zapewnienie dostępu do czystej wody dla |oderwaniu od działań na rzecz osiągnięcia środowiskowych celów | |

| | | | |społeczeństwa i gospodarki oraz osiągnięcie |gospodarowania wodami. Cel społeczny (zapewnienie dostępu do czystej wody|Cel uszczegółowiono. |

| | | | |dobrego stanu ilościowego, chemicznego i |dla społeczeństwa i gospodarki) i cel środowiskowy (dobry stan wód w | |

| | | | |ekologicznego wód. |rozumieniu RDW) powinny być ze sobą ściśle powiązane w sposób | |

| | | | | |zapewniający efekt synergii. | |

|213 |WWF Polska |PEP str. 56 |Wnioskujemy o zmodyfikowanie kierunków interwencji. Z: „Zarządzanie |Zarządzanie zasobami dziedzictwa przyrodniczego |Wnioskujemy o podejście kompleksowe do zagadnienia ochrony przyrody w |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |zasobami dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, w tym ochrona |i kulturowego, w tym ochrona różnorodności |Polsce, czemu ma służyć PEP. | |

| | | |różnorodności biologicznej i krajobrazu” |biologicznej, stanu zachowania siedlisk i | |Ochrona siedlisk i gatunków zawiera się w ochronie |

| | | | |gatunków oraz krajobrazu. | |różnorodności biologicznej. |

| | | | | | | |

| | | | | | |Ponadto, nie istnieje pojęcie takie jak ochrona stanu |

| | | | | | |zachowania. Stan zachowania jest swoistą diagnozą |

| | | | | | |rzeczywistości, jest określany na podstawie konkretnych |

| | | | | | |wskaźników. |

|214 |WWF Polska |PEP str. 58 |Uzupełnienie akapitu |Na znaczeniu zyskają również działania, |Załącznik 1 Dyrektywy Ramowej ws. Strategii Morskiej wymienia 11 |Uwaga uwzględniona. |

| | | | |obejmujące kształtowanie krajobrazów |wskaźników jakości dotyczących określania dobrego stanu środowiska | |

| | | | |sprzyjających zatrzymywaniu wody i ochronę wód | |

| | | | |morskich. W oparciu o zaktualizowane akty prawne|from=PL Źródło: DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/56/WE z | |

| | | | |i dokumenty strategiczne podjęte zostaną m.in. |dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie| |

| | | | |działania w celu osiągnięcia dobrego stanu |polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii | |

| | | | |środowiska morskiego do 2020 roku, w zakresie |morskiej) Niniejsza propozycja uzupełnienia jest w pełni zgodna z tabelą | |

| | | | |jedenastu wskaźników jakości dotyczących |w rozdziale 9 (Działania i zadania PEP) pkt 8. Ochrona wód morskich | |

| | | | |określania dobrego stanu środowiska morskiego, | | |

| | | | |zgodnie z wymogami Dyrektywy Ramowej ws. | | |

| | | | |Strategii Morskiej. | | |

|215 |WWF Polska |PEP str. 63 |Ochrona powierzchni ziemi, w tym gleb. W opisie projektu brakuje bardzo |Uwzględnienie ochrony przed erozją. |Ochrona przed erozją ma kluczowe znaczenie dla ochrony powierzchni ziemi.|Uwaga uwzględniona. |

| | | |ważnego aspektu dla ochrony gleb, ochrony przed erozją. Projekt ten | | | |

| | | |obejmować powinien działania takie jak np. promowanie miedz i zadrzewień / | | | |

| | | |zakrzaczeń śródpolnych redukujących erozję. | | | |

|216 |WWF Polska |PEP str. 65 |Działania do realizacji zaplanowane w ramach PEP będą ukierunkowane przede |Działania do realizacji zaplanowane w ramach PEP|Głównym zagrożeniem różnorodności biologicznej jest utrata naturalnych |Uwaga uwzględniona |

| | | |wszystkim na zahamowanie spadku różnorodności biologicznej. |będą ukierunkowane przede wszystkim na |siedlisk. Temple w swoich badaniach wykazał, że 82% zagrożonych gatunków | |

| | | | |zahamowanie spadku różnorodności biologicznej i |ptaków zagrażała degradacja ich siedlisk. Źródło: Temple S.A. (1986). | |

| | | | |ochronę siedlisk. |"The problem of avian extinctions". Ornithology. 3: 453–485 | |

|257 |WWF Polska |Prognoza str. 166 |Działanie 7. Działania informacyjno-edukacyjne w zakresie upowszechniania |Działanie 7. Działania informacyjno-edukacyjne w|Program działań został już wprowadzony w życie rozporządzenim Rady |Uwaga uwzględniona. |

| | | |przyjaznych środowisku sposobów przechowywania i stosowania nawozów, w tym |zakresie upowszechniania przyjaznych środowisku |Ministrów. Należy dostosować zapis do aktualnego stanu legislacyjnego | |

| | | |realizacja działań mających na celu racjonalną gospodarkę nawozową (SOR) to|sposobów przechowywania i stosowania nawozów, w | | |

| | | |m.in. opracowanie i przyjęcie programu działań mających na celu |tym realizacja działań mających na celu | | |

| | | |zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł |racjonalną gospodarkę nawozową (SOR) to m.in. | | |

| | | |rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. |realizacja programu działań mających na celu | | |

| | | | |zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami | | |

| | | | |pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz | | |

| | | | |zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. | | |

|258 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 30|Zagospodarowania odpadów na cele energetyczne - z zastrzeżeniem zachowania |Projekty dotyczące mechanicznobiologicznego |Konieczność zachowania hierarchii postępowania z odpadami. |Uwaga uwzględniona. |

| | | |hierarchii postępowania z odpadami. Zagospodarowanie odpadów na cele |przetwarzania czy termicznego przekształcania | | |

| | | |energetyczne jest w hierarchii poniżej zapobiegania powstawaniu odpadów, |odpadów z odzyskiem energii muszą więc stanowić | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |ponownego użycia, recyklingu. |część szerszego systemu gospodarki odpadami | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | |komunalnymi, zawierającego wspomniane elementy | |przedstawicieli województw. |

| | | | |usytuowane najwyżej w hierarchii postępowania z | | |

| | | | |odpadami. | | |

|259 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|Powolny proces inwestycyjny w zakresie tworzenia punktów selektywnego |uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw|Problem dotyczy całej Polski |Uwaga uwzględniona. |

| | | |zbierania odpadów komunalnych, niedobory środków finansowych - zagrożenie |w tabeli | | |

| | | |dotyczy wszystkich województw | | | |

|260 |WWF Polska |Diagnoza str. 30 |Wskazanie udziału obydwu rodzajów węgla (kamiennego i brunatnego) w |Według danych za rok 2017 produkcja energii z |Wskazywanie tylko udziału węgla kamiennego nie odzwierciedla wpływu całej|Uwaga uwzględniona. |

| | | |całościowym systemie energetycznym Polski ( nie tylko kamiennego w |węgla kamiennego i brunatnego w Polsce wyniosła |węglowej energetyki na jakość powietrza w Polsce. | |

| | | |wytwarzaniu energii pierwotnej). |78,4 % całości wyprodukowanej energii. | | |

|263 |WWF Polska |Diagnoza str. 96 |Leśne Gospodarstwa Węglowe i pochłanianie CO2 nie są wystarczającym |Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu |Głównym obszarem interwencji powinny być najbardziej emisyjne sektory |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |rozwiązaniem do mitygacji poziomu emisji. Wskazywanie tego jako głównego |stężenia CO2 w atmosferze, m.in. poprzez |czyli spalanie paliw (blisko 93%), zarówno w źródłach stacjonarnych (np. | |

| | | |kierunku ochrony klimatu w PEP jest niewłaściwe, ze względu na |wykorzystanie potencjału lasów (pochłanianie |elektrownie, elektrociepłownie), jak i mobilnych (transport), oraz ok. |PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych |

| | | |zaadresowanie w ten sposób tylko 8% emisji GC przez Polskę. Większa uwaga |30,6 mln ton CO2 rocznie z gruntów leśnych) oraz|6%, związane z procesami przemysłowymi. |strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii |

| | | |powinna być poświęcona najbardziej emisjyjnym (według danych podanych w |wdrożenie projektów rozwojowych, takich jak | |jest niedublowanie działań i zadań. |

| | | |Diagnozie do PEP, na stronie 90) sektorom. |pilotażowy projekt Leśnych Gospodarstw | |Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki, w tym |

| | | | |Węglowych, jednak będzie to działanie | |efektywności energetycznej, znajdą się w Polityce |

| | | | |niewystarczające do zrekompensowania emisji | |energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo |

| | | | |energetycznych, przemysłowych i transportowych. | |Energii. |

| | | | |Działania powinny być podejmowane przede | | |

| | | | |wszystkim w obszarach ograniczania emisji z | | |

| | | | |sektorów ETS i non-ETS. | | |

|266 |WWF Polska |Diagnoza str. 70 |Wnioskujemy o dodanie po akapicie „Analogicznym wskaźnikiem do FBI 22 jest |„W ramach realizowanego przez GIOŚ państwowego |Źródło: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, "Pilotażowy monitoring |Uwaga uwzględniona. |

| | | |wskaźnik ptaków około 25% wyższym niż w bazowym (2000).” Informacji |monitoringu środowiska prowadzona jest ocena |wilka i rysia realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska" | |

| | | |dotyczących ssaków |stanu zachowania populacji również innych grup | | |

| | | | |systematycznych np. ssaków. Obecnie GIOŚ | | |

| | | | |prowadzi pilotażowy projekt monitoring wilka i | | |

| | | | |rysia w Polsce. W wyniku realizacji tego | | |

| | | | |projektu zostaną opracowane nowe metodyki | | |

| | | | |monitoringowe dla wilka i rysia, na potrzeby | | |

| | | | |monitoringu stanu środowiska.” | | |

|267 |WWF Polska |Diagnoza str. 70 |W zakresie lasów bardzo ważnym stwierdzeniem jest konieczność prowadzenie |Zgodnie z „Informacją o stanie lasów oraz o |Uzupełnienie diagnozy o istotne dane. |Uwaga nieuwzględniona. |

| | | |wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, która powinna uwzględniać wszystkie |realizacji „Krajowego Programu Zwiększania | | |

| | | |funkcje lasu, w tym również te poza produkcyjne. Dla ochrony lasów istotne |Lesistości” w 2014 r. „w Polsce największą | |Teza niskiego przeciętnego wieku drzewostanów w Polsce jest |

| | | |jest nie tylko ich powierzchnia ale jakość. Wnioskujemy o dopisanie w |powierzchnię zajmują drzewostany w wieku od 41 | |subiektywną oceną. Obecny, przeciętny wiek drzewostanów wynika|

| | | |diagnozie informacji o wieku lasów oraz stanie siedlisk leśnych, zgodnie z |do 60 lat. […] Przeciętny wiek drzewostanów wg | |w dużej mierze z powojennych zalesień znacznej powierzchni |

| | | |poniższymi informacjami, które zamieszczone są w „Prognozie oddziaływania |WISL (w latach 2010-2014) w lasach wszystkich | |kraju, kontynuowanych do dnia dzisiejszego. Wskaźnik ten |

| | | |na środowisko Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”. |form własności wynosi 56 lat.” Taki wiek | |systematycznie wzrasta. Zły stan siedlisk w dużej mierze nie |

| | | | |określić należy jako niski i jednym z celów | |wynika z ich faktycznej kondycji, tylko z konstrukcji |

| | | | |gospodarki leśnej powinno być zwiększanie | |wskaźników użytych do ich oceny. W związku z powyższym |

| | | | |przeciętnego wieku drzewostanów. Stan leśnych | |należałoby najpierw zmodyfikować wskaźniki w taki sposób, aby |

| | | | |siedlisk przyrodniczych w obszarach Natura 2000 | |uwzględniały, z jednej strony, faktyczny stan siedlisk, z |

| | | | |jest wyzwaniem na przyszłości. Wyniki | |drugiej fakt prowadzenia w nich gospodarki leśnej. |

| | | | |monitoringu siedlisk przyrodniczych, dla lat | | |

| | | | |2013-2014, prowadzonego przez Główny Inspektorat| | |

| | | | |Ochrony Środowiska[18] wykazały, że dla regionu | | |

| | | | |kontynentalnego stan żadnego z siedlisk leśnych | | |

| | | | |nie został oceniony jako właściwy (FV), dla 90% | | |

| | | | |siedlisk określono stan na niezadowalający (U1) | | |

| | | | |a dla 10% zły (U2), dla regionu alpejskiego stan| | |

| | | | |leśnych siedlisk przyrodniczych został oceniony | | |

| | | | |jako właściwy (FV) dla 29% siedlisk, dla 57% | | |

| | | | |siedlisk określono stan na niezadowalający (U1) | | |

| | | | |a dla 14% zły (U2). | | |

|269 |WWF Polska |Diagnoza str. 76 |Po zdaniu: „Ponadto w ramach organizowanych przez GDOŚ corocznych |„Zagadnienia związane z ochroną i kształtowaniem|Ważne jest, aby zwracać uwagę na związek jakości krajobrazu z jakością |Uwaga uwzględniona. |

| | | |konferencji poświęconym aktualnym zagadnieniom związanym z krajobrazem, |krajobrazu są szczególnie ważne ze względu |środowiska, w którym żyje człowiek, a tym samym z jakością życia. Źródło:| |

| | | |następuje wymiana informacji oraz integracja różnych środowisk zajmujących |realizowane oraz planowane inwestycje, w tym |A. Rychling, J. Solon. Ekologia Krajobrazu. PWN, 2011. | |

| | | |się tematyką kształtowania i ochrony krajobrazu.” dodać akapit. |inwestycje liniowe. Dobrze zaplanowane | | |

| | | | |inwestycje, to takie które mają ograniczony, | | |

| | | | |negatywny wpływ na środowisko oraz w miarę | | |

| | | | |harmonijnie wpisuję się w krajobraz. Bardzo | | |

| | | | |ważne jest uświadamianie społeczeństwu, iż | | |

| | | | |ingerencja w środowisko zaczyna się od zmian w | | |

| | | | |krajobrazie , a jakość krajobrazu tożsama jest, | | |

| | | | |w dłuższej perspektywie czasu, z jakością życia.| | |

| | | | |Stąd też bardzo ważne jest prowadzenie nt. roli | | |

| | | | |krajobrazu edukacji na różnych poziomach. ” | | |

|271 |WWF Polska |Diagnoza str. 117 |Po zdaniu: „W okresie od 11.2008 – 09.2017 regionalni dyrektorzy ochrony |W Polsce dominują obszarowe formy ochrony |Jest potrzeba skomentowania / zinterpretowania Rys. 10.2 Bez tego |Uwaga uwzględniona. |

| | | |środowiska utworzyli łącznie 79 rezerwatów.” Postulujemy dodanie akapitu. |przyrody o niskich reżimach ochronnych (np. |czytelnik pozbawiony jest ważnych informacji nt. udziału obszarów o | |

| | | | |obszary chronionego krajobrazu, parki |różnych statusach ochronnych. | |

| | | | |krajobrazowe). Parki narodowe oraz rezerwaty | | |

| | | | |przyrody zajmują jedynie 5% powierzchni | | |

| | | | |wszystkich obiektów i obszarów o szczególnych | | |

| | | | |walorach przyrodniczych w naszym kraju. | | |

|272 |WWF Polska |Diagnoza str. 117 |Diagnoza zawiera dużo cennych informacji dotyczących sieci Natura 2000, co |Najskuteczniejszą formą ochrony najcenniejszych |Uzupełnienie tekstu o istotne fakty. |Uwaga uwzględniona. |

| | | |jest słuszne, chociażby ze względu na jej rozmiary. Wnioskujemy o |obszarów przyrodniczych są Parki Narodowe i dla | | |

| | | |uzupełnienie tekstu o informacje o najwyższej formie ochrony przyrody, |mniejszych obszarów, rezerwaty przyrody. W | | |

| | | |parkach narodowych. Proponujemy dopisanie tekstu: |Polsce znajdują się 23 parki narodowe. Ostatni | | |

| | | | |został powołany do życia w 2001 roku. | | |

| | | | |Powierzchnia parków narodowych w Polsce jest | | |

| | | | |niewielka w porównaniu z innymi krajami, | | |

| | | | |zajmujemy 26 miejsce w Europie. Stanowią one | | |

| | | | |jedynie 1,1 proc. powierzchni kraju, w | | |

| | | | |porównaniu z 3,4 proc. średnio w Europie. | | |

|273 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|Niesprostanie wymogom prawnym związanych z ograniczeniem składowania |uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw|Zgodnie z danymi przekazywanymi do Urzędów Marszałkowskich, ograniczanie |Uwaga uwzględniona. |

| | | |odpadów - zagrożenie dotyczy wszystkich województw |w tabeli |składowania to problem ogólnopolski. | |

| | | | | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | | | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | | | |przedstawicieli województw. |

|274 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|Nieosiągnięcie wskaźników związanych z odzyskiem i recyklingiem odpadów - |uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw|Zgodnie z danymi przekazywanymi do Urzędów Marszałkowskich, wszystkie |Uwaga uwzględniona. |

| | | |zagrożenie dotyczy wszystkich województw |w tabeli |województwa będą mieć kłopoty z wywiązaniem się z celów recyklingu. | |

| | | | | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | | | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | | | |przedstawicieli województw. |

|275 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|Wzrost poziomu konsumpcji - zagrożenie dotyczy wszystkich województw |uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw|Wzorce konsumpcji są uniwersalne - problem dotyczy całej Polski |Uwaga uwzględniona |

| | | | |w tabeli | | |

| | | | | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | | | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | | | |przedstawicieli województw. |

|276 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|Spalanie odpadów w gospodarstwach domowych - zagrożenie dotyczy wszystkich |uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw|Problem dotyczy całej Polski |Uwaga uwzględniona. |

| | | |województw |w tabeli | | |

| | | | | | |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | | | | |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | | | | |przedstawicieli województw. |

|277 |WWF Polska |Analiza SWOT str. 31|1. Województwa postrzegają duży potencjał w implementacji modelu gospodarki|W ramach implementacji zasad gospodarki o obiegu|Gospodarka o obiegu zamkniętym to szansa wciąż niewykorzystywana w Polsce|Uwaga uwzględniona. |

| | | |o obiegu zamkniętym i hierarchii sposobów postępowania z odpadami. - w |zamkniętym konieczne jest podejmowanie działań |na odpowiednim poziomie. Większość odpadów powstaje w formie zmieszanej, | |

| | | |rzeczywistości większość funduszy ma być przeznaczona na budowę spalarni i |zgodnych z hierarchią postępowania z odpadami - |brak odpowiedniej segregacji u źródła, niewydolne systemy zbiórki i |Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. |

| | | |modernizacje MBPów (przekształcenie w kompostownie i segregatornie |należy przede wszystkim podjąć wysiłki na rzecz |segregacji, wciąż braki/niewydolne instalacje, wiele planów budowy |Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację|

| | | |zbieranych selektywnie). Brak realnych działań dotyczących poprawy poziomu |ograniczania ilości powstających odpadów, |spalarni. |przedstawicieli województw. |

| | | |i jakości selektywnej zbiórki odpadów. PSZOK to tylko element, a nie główna|przygotować programy i ułatwienia służące | | |

| | | |podpora systemu segregacji - PSZOK to średnio 6% odzyskiwanych odpadów z |ponownemu ich wykorzystaniu, zmobilizować | | |

| | | |całego strumienia. |wysiłki w celu stworzenia odpowiedniej | | |

| | | | |infrastruktury, w obliczu zobowiązań dot. | | |

| | | | |recyklingu, stworzenie systemu służącego | | |

| | | | |poprawie poziomu i jakości selektywnej zbiórki. | | |

| | | | |W pierwszej kolejności finansowanie powinno być | | |

| | | | |skierowane na rozbudowę infrastruktury do | | |

| | | | |selektywnego zbierania odpadów i przygotowania | | |

| | | | |ich do ponownego użycia i recyklingu. | | |

278 |Ekspert ETV |PEP str. 56, |Tabela, wiersz pn. „bariery dla rozwoju ekoinnowacji”

Jak te bariery zostały zidentyfikowane? W oparciu o co tzn. jak zdefiniowano te bariery w ankiecie? Wg tych danych nie wygląda to najgorzej ( ani jednego czerwonego kwadratu) ale kłóci się z prawdą bo skoro ryzyko nie jest wysokie to dlaczego ekoinnowacje są tak słabe w Polsce? |[W każdym województwie powinno być „5”] | |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. | |279 |Ekspert ETV |PEP str. 85 |Działanie 5. Wdrażanie aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i aktualizacji programu wodno-środowiskowego kraju oraz realizacja prac na potrzeby kolejnej aktualizacji tych dokumentów w roku 2021 (SOR)

|Zadanie 14. Wzmocnienie monitoringu wód w zakresie procedur zapewnienia i kontroli jakości pomiarów i ocen stanu wód powierzchniowych oraz wysokosprawnej i innowacyjnej infrastruktury badawczej, pomiarowej i informatycznej

Zadanie 15. Wsparcie projektów w ramach działania 2.1. POIŚ dotyczących wzmocnienia monitoringu wód w zakresie procedur zapewnienia i kontroli jakości pomiarów i ocen stanu wód powierzchniowych oraz wysokosprawnej i innowacyjnej infrastruktury badawczej, pomiarowej i informatycznej. |Do konsultacji z GIOŚ: czy procedury zapewnienia i kontroli jakości pomiarów określają wymagania dot. infrastruktury badawczej i pomiarowej . Można rozważyć wykorzystanie weryfikacji ETV dla potwierdzania efektu działania aparatury pomiarowej w tych zakresach, w których nie obejmuje tego par 22 ROZPORZĄDZENIA MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych.

W § 22. Określa warunki zapewnienia jakości pomiarów i badań w monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Warunki te dot. stosowania metod referencyjnych d pomiarów nie obejmują jednak takich aspektów jak bezoobsługowość, pomiar ciągły online, ilość zużywanych chemikaliów niezbędnych do pracy urządzenia pomiarowego, szybkość pomiaru itp. czyli innowacyjności , która wpływa na koszty operacyjne i skuteczność systemu monitoringu. |Uwaga nieuwzględniona.

W monitoringu wód wszystkie badania i pomiary podlegają zapisom § 22 rozporządzenia w sprawie formy i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych. Ponadto wszystkie badania instrumentalne w ramach monitoringu wód wykonywane są przez laboratoria IOŚ, a nie podmioty zewnętrzne. | |280 |Ekspert ETV |PEP str. 87 |Realizacja projektu strategicznego Woda dla rolnictwa | |Ten program powinien uwzględniać wdrażanie innowacyjnych technologii środowiskowych z godnie z jednym z obszarów ETV przewidzianym do otwarcia w pełnym programie ETV oraz już obecnie otwartych jak np. technologie wody. Należałoby tu uwzględnić m. in. recyklingu wody dla celów rolniczych np., wykorzystanie zdecentralizowanych systemów oczyszczania ścieków pozwalających na ich wykorzystanie do celów nawadniania upraw ( w tym upraw plonów konsumpcyjnych) z zachowaniem substancji odżywczych. Takie rozwiązania są stosowane np. w Hiszpanii, pozwalają skutecznie ograniczyć ilość stosowanych nawozów sztucznych.

Wpisują się bardzo dobrze w system małych oczyszczalni ścieków . Wraz z Ministerstwem Rolnictwa moznaby opracować protokół testowania tego typu rozwiązań/ sprawdzenia wymagań technicznych ( np.pod kątem odzysku substancji odżywczych) w oparciu o ETV do warunków polskich także do zastosowań w uprawach hydroponicznych IETU obecnie weryfikuje taką technologię w Hiszpanii.. |Opinia przyjęta do wiadomości.

Projekt Woda dla rolnictwa nie wyklucza realizacji zagadnień związanych z ponownym wykorzystaniem wody do celów rolniczych, jednak na poziomie opisu projektu nie wydaje się zasadne odwoływanie się do określonych technologii. Zapisy takie mogłyby się znaleźć w programach operacyjnych jako element, którego uwzględnienie będzie stanowić dodatkowe źródło punktacji projektu. | |281 |Ekspert ETV |PEP str. 89 |Działanie 16. Rozwój i wsparcie finansowe Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie pomiarów jakości powietrza (SOR) |Propozycja dodania zadania:

„Utworzenia krajowego programu weryfikacji technologii monitoringu jakości powietrza. Działanie realizowane w ramach projektu strategicznego System weryfikacji technologii środowiskowych ETV” |Jeden z obszarów ETV dot. technologii ochrony powietrza dotyczy urządzeń do monitoringu jakości powietrza. Obecnie wymagania , które określają parametry działania takiego sprzętu na potrzeby włączenia go do monitroingu środowiska określa ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 13 września 2012 r.

w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu

Określa ono, m. in: metody i zakres dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu; górne i dolne progi oszacowania dla niektórych substancji w powietrzu oraz dopuszczalne częstości przekraczania progów oszacowania, zakresy wymaganych pomiarów, z podziałem na pomiary ciągłe oraz okresowe, metodyki referencyjne, zakres pomiarów.

Nie uwzględnia jednak innych parametrów pracy urządzeń i czujników np. bezobsługowość, prędkość i czestotliwość pomiaru, ilośc generowanych danych i łatwośc ich sposobu interpretacji, rozmiary urządzeń – istotne w przypadku doboru lokalizacji do zainstalowania itp., podatność na zewnętrzne warunki klimatyczne, zachowanie w przypadku utraty zasiania . Dotyczy to szczególnie niskokosztowych urządzeń wykorzystywanych w monitorngu ciągłym np. w miastach

. Miasta dokonują zakupów takiego sprzętu bez jednoznacznych kryteriów jakie wymagania ten sprzęt powinien spełniać aby dostarczać wiarygodnych danych. Oczywiście w przetargach wymagany jest raport z badań tych urządzeń zgodnie z rozporządzeniem – natomiast pada pytanie czy ten raport jest wystarczający. W oparciu o metodykę ETV można by we współpracy z GIOŚ opracować dedykowany program weryfikacji tych urządzeń w oparciu o protokół weryfikacji takiego sprzętu umożliwiający potwierdzenie jego działania zgodnie z wymaganiami GIOŚ tak aby mógł stanowić wsparcie/ uzupełnienie dla Państwowego Monitroingu Środowiska. Oczywiście będzie to jednocześnie wymagało akredytowanej jednostki weryfikującej np. w drodze rozszerzenia zakresu akredytacji istniejącej jednostki lub jednostek. IETU, bazując na naszym wieloletnim doświadczeniu w zakresie diagnozowania stanu środowiska w tym powietrza i deklaruje zainteresowanie opracowaniem takiego protokołu i rozszerzenia zakresu akredytacji jednostki weryfikującej . |Uwaga nieuwzględniona.

Wymagania, dotyczące urządzeń służących do pomiarów jakości powietrza, określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 czerwca 2018 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2018 r. poz. 1119), zgodnie z zapisami zawartymi w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz. Urz. UE L 152 z 11.06.2008, str.1) oraz Dyrektywie Komisji (UE) 2015/1480 z dnia 28 sierpnia 2015 r. zmieniającej niektóre załączniki do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE i 2008/50/WE ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych, zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza. W ww. rozporządzeniu (par. 5 ust. 1 pkt 4 oraz załącznik 7) zostały przytoczone metodyki referencyjne, na podstawie których są wykonywane pomiary jakości powietrza. Dopuszczalne jest również stosowanie metodyk równoważnych z metodą referencyjną (par. 5 ust. 2), jednak w takim przypadku metodyka równoważna musi mieć wykazaną równoważność do metody referencyjnej (par. 5 ust. 3).

Za zapewnienie jakości pomiarów i cały proces zatwierdzania urządzeń do pomiarów jakości powietrza - zgodnie z polskim prawem - odpowiada Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Biorąc powyższe pod uwagę, niecelowe jest tworzenie dodatkowej jednostki, która de facto dublowałaby kompetencje, które w drodze ww. rozporządzenia zostały przypisane Krajowemu Laboratorium Referencyjnemu i Wzorcującemu GIOŚ. | |282 |Ekspert ETV |PEP str. 91 |Działanie 21. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza

Zadanie 4. Wsparcie przedsiębiorców w realizacji inwestycji prośrodowiskowych | |Należałoby wyjaśnić co oznaczają inwestycje prośrodowiskowe, czy maja być one innowacyjne oraz określić jakie minimalnie kryteria w maja spełniać w kontekście uzyskiwanej środowiskowej wartości dodanej, oraz sposób w jaki spełnienie kryteriów środowiskowych/ uzyskiwanego efektu środowiskowego ma być potwierdzone np.przez ocenę strony trzeciej jaka jest ETV, wysokość wsparcia powinna być uzależniona od potwierdzonego efektu środowiskowego i ekoinnowacyjności rozwiązania. ETV może być wykorzystany tutaj dla oceny zgodności spełnionego świadczenia z wymaganiami kontraktowymi/umowy o dofinansowanie inwestycji.

Umowa na innowacyjną technologię może przewidywać, jako przesłankę odbioru przedmiotu zamówienia, przedstawienie zamawiającemu przez wykonawcę świadectwa weryfikacji ETV z wdrożonej tym zamówieniem technologii (ewentualnie także fragmentów lub całości raportu z weryfikacji), potwierdzających spełnienie parametrów określonych w opisie przedmiotu umowy i w ofercie wykonawcy. W tym wypadku należało będzie wskazać w umowie na wymóg ich sporządzenia przez jednostkę posiadającą akredytację jednostki inspekcyjnej typu A zgodną z normą ISO/IEC 17020:2012 do prowadzenia weryfikacji technologii środowiskowych - albo zgodnie z Ogólnym Protokołem Weryfikacji ETV UE w zakresie dotyczącym przedmiotu zamówienia, albo zgodnie z normą ISO 14034:2016 w zakresie dotyczącym przedmiotu zamówienia. Jeżeli wystarczające byłoby potwierdzenie spełnienia parametrów technologii jedynie poprzez analizy laboratoryjne i jedynie w odniesieniu do obecnie istniejących norm, zamawiający nie powinien wymagać od wykonawców dokumentacji ETV, a jedynie sprawozdania z badań od jednostki akredytowanej do prowadzenia badań według normy ISO/IEC 17025. |Uwaga nieuwzględniona.

Szczegółowe rozstrzyganie, czy dana inwestycja realizowana przez przedsiębiorstwo ma charakter prośrodowiskowy odbywa się na etapie udzielania wsparcia przez odpowiedzialną za to instytucję. Nie ma konieczności uszczegółowiania tego zapisu na poziomie dokumentu strategicznego. | |283 |Ekspert ETV |PEP str. 93 |Działanie 24. Wsparcie remediacji zidentyfikowanych gleb zanieczyszczonych (SOR) |Propozycja dodania zadania:

1. Wsparcie badań, rozwoju, wdrażania i testowania innowacyjnych technologii remediacji gleb, w tym wielkoskalowych projektów demonstracyjnych

2. Wsparcie realizacji projektów dotyczących zanieczyszczonych lub zdegradowanych terenów w ramach działania 2.5. POIŚ | |Uwaga nieuwzględniona.

Wydaje się zasadne pozostawienie celu w ogólnym brzmieniu zgodnym z SOR. | |284 |Ekspert ETV |PEP str. 102 |Kierunek interwencji : Gospodarka odpadami w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym (II.3)

| |Nie jest jasne jakich odpadów ten kierunek dotyczy czy komunalnych czy poużytkowych przemysłowych, w mojej ocenie to powinno być rozgraniczone, bo zupełnie inne działania dot. komunalki a inne odpadów poużytkowych, budowlanych czy przemysłowych.

Nie wiadomo, czy mówimy o skuteczniejszym odzysku materiałów np. tworzyw sztucznych z odpadów opakowaniowych czy o odzysku tworzyw z pojazdów wycofanych z eksploatacji a to dwa różne zagadnienia. |Uwaga nieuwzględniona.

Kierunek dotyczy szeroko pojętej gospodarki odpadami, dotyczącej wszystkich odpadów.

Nie jest wskazane zawężanie tego kierunku tylko do wybranych rodzajów odpadów. | |285 |Ekspert ETV |PEP str. 103 |Działanie 46. Dążenie do maksymalizacji wykorzystywania odpadów jako surowców (SOR)

| |Mam tutaj cały czas wątpliwośc czy nie należy dla jasności uściślić o jakich odpadach mówimy: komunalnych czy poużytkowych i przemysłowych. W mojej opinii inne działania związane z GOZ dotyczą komunalki a inne odpadów poużytkowych itp. |Uwaga nieuwzględniona.

Działanie wynikające wprost z SOR. Nie jest wskazane zawężanie tego kierunku tylko do wybranych rodzajów odpadów. | |286 |Ekspert ETV |PEP str. 103 |Działanie 46. Dążenie do maksymalizacji wykorzystywania odpadów jako surowców (SOR)

|Zadanie 1. Wsparcie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie innowacyjnych technologii środowiskowych i nowych modeli biznesowych dotyczących odzysku i wykorzystania surowców wtórnych i gospodarki odpadami

|W mojej ocenie rozwijane i wdrażane powinny być także nowe technologie pozwalające skuteczniej odzyskiwać a nie tylko zagospodarowywać surowce np. uzyskiwać czystsze recyklaty o parametrach lepiej odpowiadającym danym potrzebom rynku i zapewniającym szersze ich zagospodarowanie np. lepsze segregacja odpadów budowalnych pozwala na uzyskanie kruszyw z recyklingu lepszej jakości co z kolei zapewnia ich lepszy zbyt do zastosowania jako substytut kruszywa pierwotnego np. do produkcji pewnych klas betonu. Ponadto same technologie nie wystarczą, konieczne jest także wskazanie jak innowacja ma zafunkcjonować w łańcuchu wartości – jeśli to nie zostanie zademonstrowane to nawet najlepsza technologia nie zostanie wykorzystana. Celem przedsiębiorstw jest robienie biznesu w oparciu o technologie a nie gospodarka odpadami

Ponadto zawężanie interesariuszy wyłącznie do systemu funduszy ochrony środowiska spowoduje, ze priorytety dot. innowacji i GOZ nie znajdą się np. w programach NCBiR, mimo tego że NCBiR ma program strategiczny pt. Innowacyjny Recykling. Poza tym to działanie wpisuje się też w inne programy NCBiR np. Biostrateg czy program dot. innowacyjnych materiałów – tutaj aż prosiłoby się by wzmocnić priorytety w zakresie nowych materiałów z wykorzystaniem tzw. secondary raw materials czyli surowców z obiegu wtórnego .Brak synergii pomiędzy programami spowoduje rozdrobnienie finansowania a tym samym słabszy efekt. To co istotnie to także uzgodnienie wspólnej definicji technologii środowiskowej zgodnie z normą ISO 14034. Skoro Indonezja była w stanie wprowadzić tą definicję do swojego prawa wykonawczego, to nie widzę przeszkód czemu Polska miałaby tego nie zrobić. |Uwaga uwzględniona. | |287 |Ekspert ETV |PEP str. 103 |Działanie 46. Dążenie do maksymalizacji wykorzystywania odpadów jako surowców (SOR)

|Propozycja dodania zadania:

„Opracowanie i wdrożenie dobrowolnego systemu certyfikacji/oceny parametrów technicznych strumieni odpadów użytkowych pod kątem ich kaskadowego wykorzystania”

|Jedną z możliwości wykorzystania weryfikacji ETV w kontekście GOZ wskazaną przez KE jest badanie i potwierdzanie właściwości surowców z wtórnego obiegu jako materiału wsadowego do dalszych procesów produkcyjnych. Obecnie parametry takich surowców nie są znormalizowane , norma ISO 14034 może być w celu weryfikacji/certyfikacji parametrów surowców z drugiego obiegu doskonale wykorzystana do zagwarantowania odbiorcy takiego surowca , że dany materiał pochodzący z danej instalacji spełnia określone wymagania kwalifikujące go do wykorzystania w danym celu. Być może to działanie wpisuje się też w działanie nr 48 |Uwaga nieuwzględniona.

Propozycja zadania bardziej wpisuje się w Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji i w nim powinna być uwzględniona.

W zakresie odpadów zostały już poniekąd ustanowione kryteria dla niektórych rodzajów odpadów – rozporządzenia Rady Europejskiej lub Komisji dotyczące utraty statusu odpadów (złom żelaza, stali i aluminium, złom miedzi, stłuczka szklana).

Rozporządzenia określają wymagania dla otrzymanego w wyniku procesu odzysku materiału tak, aby spełniał wymogi techniczne przemysłu, był zgodny z istniejącymi przepisami i normami, które mają zastosowanie do produktów,

oraz nie doprowadził do ogólnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko lub zdrowie ludzkie. | |288 |Ekspert ETV |PEP str. 103 |Działanie 46. Dążenie do maksymalizacji wykorzystywania odpadów jako surowców (SOR)

|Propozycja dodania zadania:

„Opracowanie i wdrożenie dobrowolnego systemu certyfikacji i weryfikacji instalacji przetwarzania odpadów/ewenulanie ścieżek recyklingu danych surowców pod katem ich efektywności ekologicznej”

|Dobrowolny system certyfikacji - w tym weryfikacji - urządzeń do przetwarzania najważniejszych rodzajów odpadów / recyklatów zawierających np. znaczne ilości kluczowych surowców (np. Odpadów elektronicznych i / lub zużytych baterii). Program powinien obejmować wymierne i weryfikowalne minimalne standardy jakości pracy tych instalacji oraz procedurę weryfikacji na bazie ETV

Taki system skutkowałby poprawą dostępu polskich przedsiębiorstw do kluczowych surowców (CRM) oraz zwiększeniem wskaźników odzysku w Polsce w odniesieniu do kluczowych rodzajów odpadów / recyklatów zawierających znaczne ilości CRM;

Ewentulanie można ten system rozszerzyć pod kątem odzysku innych surowców np. z przetwarzania odpadów komunalnych

inną możliwoscią jest opracwoanie systemu weryfikacji efektywności ekologiczej róznych ścieżek recyklngu dango surowca np.alumnium. Taki system, ako system wspomagajcy procesy decyzje mógłby być istotny z punktu widzenia ekorojektowania |Uwaga nieuwzględniona.

Propozycja zadania bardziej wpisuje się w Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji i w nim powinna być uwzględniona.

Dodatkowo, w obecnie obowiązującym porządku prawnym funkcje certyfikacji i weryfikacji spełnia system pozwoleń zintegrowanych. | |289 |Ekspert ETV |PEP str. 103 |Działanie 46. Dążenie do maksymalizacji wykorzystywania odpadów jako surowców (SOR)

|Propozycja dodania zadania:

„Opracowanie wytycznych stymulujących wdrażanie działań na rzecz GOZ w sektorze finansów publicznych ( zielone zamówienia publiczne)”

|Brakuje systemu zachęt do stosowania GOZ w zamówieniach publicznych np. w zakresie preferowania inwestycji wykorzystujących surowce wtórne np. wymóg zastosowania np. 5% materiałów budowlanych z odzysku do inwestycji budowlanych dot. budynków użyteczności publicznej, projektów rewitalizacyjnych , projektów remediacyjnych itp., wykorzystanie podejścia „Green deal” w zamówieniach stosowanych przez miasta itp. Wiadomo, że zamówienia publiczne są jednym z kluczowych stymulatorów dla wdrażania innowacji w tym dot. GOZ. |Uwaga uwzględniona | |290 |Ekspert ETV |PEP str. 104 |Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji |Wprowadzenie ujednoliconego podejścia do zdefiniowania i kryteriów oceny technologii środowiskowych, w tym ekoinnowacji w oparciu o normę ISO 14034:2016 Zarządzanie środowiskowe: weryfikacja technologii środowiskowych w dokumentacji funduszy ochrony środowiska, POIR, POIS oraz innych dokumentach strategicznych

Przesunięcie zadania na pozycję nr 3:

„Promocja polskich technologii środowiskowych i wspieranie rozwoju tego sektora w kraju i zagranicą w ramach projektu Greenevo – Akcelerator Zielonych Technologii” |Norma definiuje technologię środowiskową jako: proces, produkt usługę która skutkuje uzyskaniem środowiskowej wartości dodanej lub która służy do pomiarów parametrów wskazujących wpływ na środowisko

Środowiskowa wartość dodana definiowana jest jako : bardziej korzystny lub mniej szkodliwy wpływ na środowisko technologii w odniesieniu do odpowiedniej technologii alternatywnej

Wpływ na środowisko: zmiana w środowisku, zarówno niekorzystna, jak i korzystna, która w całości lub częściowo jest spowodowana nabyciem surowców, projektowaniem, wytworzeniem, użytkowaniem lub zakończeniem użytkowania technologii (definicja zaadoptowana z ISO 14001)

Odpowiednia technologia alternatywna: technologia stosowana obecnie w sytuacji podobnej do technologii środowiskowej, której efekt działania będzie weryfikowany przez weryfikację technologii środowiskowej

Należy doprecyzować pojęcie ekoinnowacji jako nowość w zakresie e uzyskiwanego przez rozwiązanie efektu środowiskowego w kontekście jego cyklu życia czyli:

Technologia jest innowacyjna gdy stanowi nowość pod względem:

• sposobu zaprojektowania/konstrukcji

• surowców/ materiałów koniecznych do jej wytworzenia

• sposobu wytworzenia/procesu produkcji

• eksploatacji

• możliwości recyklingu/końcowego unieszkodliwienia

Bez wykazania środowiskowej wartości dodanej a w przypadku sprzętu pomiarowego – lepszej skuteczności pomiaru technologia w ogóle nie powinna być wykazywana jako technologia środowiskowa.

Wymagać to będzie także wprowadzenia zmian w kryteriach oceny merytorycznej wniosków – w projektach dot. ekoinnowacyjnych technologii kryterium dot. zrównoważonego rozwoju powinno być kryterium ocenianym punktowo a nie w skali 0/1 i powinno być zdecydowanie bardziej rozbudowane o wykazanie środowiskowej wartości dodanej.

Ponadto we wniosku/kryterium oceny należy wprowadzić zapisy o sposobie oceny/monitorowania uzyskania zadeklarowanego we wniosku projektowym efektu środowiskowego. Dobrym przykładem może być program KE CIP Ecoinnovation, gdzie po pierwsze wprowadzono w regulaminie konkursu zapisy dot. uzyskiwania minimalnych konkretnych efektów środowiskowych przez technologie np. w przypadku technologii wodooszczędnych do zastosowania w przemyśle spożywczym: ograniczenie zużycia wody co najmniej o 30%. Odpowiadał temu obowiązkowy pakiet działań w projekcie, gdzie konieczne było monitorowanie/wykazanie zadeklarowanego efektu.

Takie podejście ułatwiało też sumaryczną ocenę/ monitorowanie uzyskanych efektów środowiskowych przez cały program i potwierdzenie racjonalnego wydatkowania środków publicznych na B+R+I dla uzyskania konkretnego efektu środowiskowego – zgodnie z działaniem . |Uwaga uwzględniona.

Zmodyfikowano działania i zadania po dodatkowych konsultacjach z ekspertką. | |291 |Ekspert ETV |PEP str. 104 |Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji |Propozycja dodania zadania:

„Stworzenie bazy wiedzy o ekoinnowacjach w Polsce jako platformy dostarczającej informacji przedsiębiorcom nt. rozwijanych w Polsce innowacyjnych technologii środowiskowych oraz prezentacji wiarygodnej oferty rynkowej tych rozwiązań” |Wymaga to opracowania i wdrożenie systemu pozyskiwania informacji o rozwijanych i wdrażanych w Polsce ekoinnowacjach w ramach funduszy ochrony środowiska, programów NCBiR, POIR, innych , zasiliłoby to także akcelerator Greenevo oraz ETV

Obecnie brak jest dostępu do jakiegokolwiek źródła informacji nt. jakie projekty dot. ekoinnowacji są realizowane z rożnych źródeł finansowania , oferta jest rozproszona , nie wiadomo gdzie szukac klientów dla Greenevo czy ETV. Naet nie wiemy czy te technologie które są w Polsce rozwijane są zodne z potrzebami gospodarki. Z kolei przedsiębiorcy nie mają dostępu do oferty gotowych do komercjalizacji ekoinnowacji bo nigdzie to nie jest zebrane i trudno taką ofertę promować także innymi kanałami np. we współpracy z MSZ. Niemcy swego czasu opracowywali raz na dwa lata katalog niemieckich technologii środowiskowych, który skutecznie promowali – taką rolę na pewno może pełnić Greenevo . Trudno jednak tworzyć ofertę bez dostępu do informacji. Dlatego uważam że taka baza wiedzy jest absolutnie niezbędna. Powinna być oparta o stronę internetową MŚ i zawierać także polskie technologie zweryfikowne przez ETV. |Uwaga uwzględniona.

Zmodyfikowano działania i zadania po dodatkowych konsultacjach z ekspertką. | |292 |Ekspert ETV |PEP str. 105 |Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji

Zadanie 3. Wsparcie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie innowacyjnych technologii środowiskowych | |Czy tu nie powinny być określone jakies priorytety tematyczne? Czy nie należałoby rozważyć dookreślenia o jaki poziom rozwoju tych technologii nam chodzi? Np. co najmniej TRL6 a dla wdrożeń TRL8? |Uwaga uwzględniona.

Zmodyfikowano działania i zadania po dodatkowych konsultacjach z ekspertką. | |293 |Ekspert ETV |PEP str. 105 |Działanie 49. Wsparcie wdrażania ekoinnowacji

|Zadanie 4. Wsparcie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie:

a. recyclingu,

b. racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej;

c. przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich,

d. leśnictwa i ochrony różnorodności biologicznej

e. ochrony powierzchni ziemi

f. ochrony jakości powietrza |Tu musi być ujednolicona definicja technologii środowiskowej w przeciwnym razie ogólne cele 6 i 7 mogą nie być zbieżne tu chodzi o uzyskanie celu priorytetowego czyli uzyskanie przez technologię efektu środowiskowego dzięki innowacyjnemu podejściu ale koniecznie w kontekście podejścia cyklu zycia, żebyśmy nie promowali i wdrażali rozwiązań, które mogą przynosić więcej szkód ekologicznych niż technologie konwencjonlane. Dlatego uważam że podejście ETV powinno być zastosowane do oceny wszystkich technologii, które chcą mianować się technologiami środowiskowymi.

W świetle kierunków interwencji zapisanych w projekcie PEP wydaje się, że także te dwa obszary tematyczne powinny być przedmiotem prac B+R wdrożenia , proponuję uzupełnienie

Być może te dwa obszary ujęte są już odpowiednio w Polityce Surowcowej oraz w programie Czyste powietrze, ale mimo wszystko ekoinnowacje mają charakter horyzontalny dlatego proponuję je tu także zmieścić |Uwaga uwzględniona | |294 |Ekspert ETV |PEP str. 106 |Kierunek interwencji: Wspieranie wdrażania ekoinnowacji oraz upowszechnianie najlepszych dostępnych technik BAT (II.5) |Propozycja dodania działań i zadań:

Działanie 51: „Wsparcie merytoryczne sektora finansów publicznych w zakresie zakupu i wdrażania ekoinnowacji”

Zadanie 1: „Wsparcie merytoryczne sektora finansów publicznych w zakresie stosowania zamówień publicznych oraz wykorzystania zamówień przedkomercyjnych do zakupu ekoinnwacji”

Działanie 52: „Wsparcie przedsiębiorców w zakresie poprawy efektywnego korzystania z zasobów dzięki ekoinnowacjom”

Zadanie 1: „Wsparcie merytoryczne przedsiębiorców w realizacji inwestycji związanych z poprawą efektywności korzystania z zasobów dzięki ekoinnowacjom”

Zadanie 2: „Wsparcie finansowe przedsiębiorców w realizacji inwestycji wykorzystujących innowacje dla poprawy efektywności korzystania z zasobów” | |Uwaga uwzględniona | |295 |Ekspert ETV |PEP str. 107 |Kierunek interwencji: Przeciwdziałanie zmianom klimatu i adaptacja do nich (III.1) | |W całym tym kierunku interwencji brakuje jakiegokolwiek działania dot. Wsparcia prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie innowacyjnych technologii środowiskowych dla przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich.

Powinny one dot w szczególności zielonych i błękitnych infrastruktur, innowacyjnego zagospodarowania wód opadowych wykorzystania ICT jako systemów wspomagających, stosowania tzw. nature based solutions itp.

Niestety nie wiem , na jakim poziomie takie działanie wpisać. |Uwaga nieuwzględniona.

Tożsame zadanie jest uwzględnione w kierunku interwencji Wspieranie wdrażania ekoinnowacji oraz upowszechnianie najlepszych dostępnych technik BAT (II.5). Nie ma potrzeby dublowania zadań. | |296 |Ekspert ETV |Diagnoza str. 87 |Dodanie definicji ekoinnowacji |Ekoinnowacje czyli innowacyjne technologie środowiskowe to procesy, produkty, usługi, które skutkują uzyskaniem środowiskowej wartości dodanej t.j. wykazują bardziej korzystny lub mniej szkodliwy wpływ na środowisko w odniesieniu do obecnie stosowanych rozwiązań konwencjonalnych lub które służą do pomiarów parametrów wskazujących wpływ na środowisko. W porównaniu do rozwiązań konwencjonalnych, ekoinnowacje powinny wykazywać nowość pod względem zaprojektowania, surowców wykorzystywanych do ich wytworzenia, procesu wytwarzania, eksploatacji czy możliwości recyklingu lub sposobu końcowego unieszkodliwienia, w kontekście uzyskiwanego efektu działania t.j. ich sprawności funkcjonalnej lub technologicznej. |Trzeba przede wszystkim zdefiniować o czym mówimy. Norma PN-ISO 14034 definiuje technologie środowiskowe, warto też odnieść do aspektu innowacji w kontekście technologii środowiskowych, gdyż jest on dość specyficzny i raczej ma niewiele wspólnego z powszechnie stosowanymi w Polsce definicjami innowacyjności, które odnoszą się przede wszystkim do wieku technologii i jej zastosowania w kontekście geograficznym. W ekoinnowacjach podstawą jest uzyskiwany efekt ekologiczny . I należy to szczególnie podkreślić. |Uwaga uwzględniona | |563 |prof. Nowicki oraz Polska Zielona Sieć – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Należy zrezygnować z planów budowy śródlądowych dróg wodnych. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga nie jest zgodna z zapisami Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu oraz polityką Unii Europejskiej, wg której należy dążyć do odciążenia transportu drogowego poprzez rozwój transportu kolejowego i wodnego śródlądowego oraz rozwijania transportu multimodalnego. | |565 |prof. Nowicki – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Cenne jest położenie nacisku na zwalczanie niskiej emisji. Powinno zwiększyć się nacisk na działania związane z OZE. Nie wystarczy wspierać geotermię i biogazownie. Nie należy faworyzować geotermii, bo źródło to może stanowić tylko margines potrzeb produkcyjnych. W systemie efektywne będą tylko małe biogazownie, tj. do 0,5 MW. W projekcie należy uwzględnić wsparcie dla energetyki wiatrowej i słonecznej. | | |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE.

| |566 |prof. Nowicki – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Absurdem ekonomicznym, ekologicznym i technicznym jest współspalanie drewna z węglem. | | |Uwaga uwzględniona.

Usunięto „współspalanie w energetyce”. | |567 |prof. Nowicki – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Nie można zwiększać pozyskiwania drewna, np. na budownictwo drewniane. Lasy powinny podlegać renaturyzacji. | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Miąższość pozyskiwanego drewna jest określona w planach urządzenia lasu (wynika ona z uwarunkowań przyrodniczych) uwzględniających wszystkie cele zrównoważonej gospodarki leśnej.

Nie planuje się zwiększania pozyskania drewna na potrzeby projektu Budownictwo drewniane. | |568 |Korporacja Kominiarzy Polskich – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |W programie Czyste powietrze brakuje działań związanych z kominiarstwem. Dobór kominów względem powierzchni oraz wysokości jest kluczowy. Nieczyszczenie kominów jest problemem dla jakości powietrza. Kampania społeczna powinna uwzględniać, jakie znaczenie dla jakości powietrza ma utrzymanie kominów. | | |Uwaga uwzględniona.

W PEP przewidziano kierunek interwencji poświęcony edukacji ekologicznej oraz projekt strategiczny „Czyste powietrze”.

Minister Środowiska wydał poradnik „Czyste ciepło w twoim domu z paliw stałych”, w którym zawarte zostały kwestie utrzymywania w dobrej kondycji technicznej przewodów kominowych. | |569 |Krajowe Forum Chłodnictwa – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Wsparcie dla OZE nie może ograniczać się do geotermii i biogazowni. Dobrze, że powstanie program dla non-ETS. | | |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE.

| |570 |WWF Polska – w trakcie konferencji konsultacyjnej |Diagnoza |Brak w diagnozie informacji, zgodnie z którą niska emisja jest rezultatem niskiej jakości paliw. | | |Uwaga niezasadna.

W diagnozie znajdują się fragm. odnoszące się do jakości paliw m.in. : struktura emisji zanieczyszczeń w Polsce jest pochodną struktury zużycia i jakości paliw. Informacje na ten temat zawarto również w streszczeniu diagnozy: Do najważniejszych wyzwań w tym zakresie (poprawy jakości powietrza – przyp. autora) należy eliminacja tzw. niskiej emisji, która jest wynikiem wykorzystywania w sektorze bytowo-komunalnym, przede wszystkim do indywidualnego ogrzewania budynków, paliw stałych (w tym węgla niskiej jakości) i odpadów, wyeksploatowania i niedostosowania technologicznego palenisk i małych kotłowni lokalnych, a także niskiego standardu energetycznego budynków. | |571 |WWF Polska – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |PEP nie definiuje żadnych celów dla OZE i efektywności energetycznej. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki, w tym efektywności energetycznej, znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii. | |572 |WWF Polska – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Należy odnieść się krytycznie do faworyzowania geotermii i elektrowni wodnych. | | |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |573 |Polska Organizacji Rozwoju Technologii – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP, program „Czyste powietrze” |W programie „Czyste powietrze” należy uwzględnić pompy ciepła. | | |Uwaga częściowo uwzględniona.

Uwaga dotyczy sposobów realizacji przez NFOŚiGW Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze”, które nie są rozpatrywane na poziomie dokumentu strategicznego.

Informacyjnie – pompy ciepła są uwzględnione w Programie Priorytetowym NFOŚiGW „Czyste Powietrze”. | |574 |Client Earth – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Programy ochrony powietrza są nieefektywne i źle pisane. Czy są plany wspierania władz lokalnych w przygotowywaniu POP-ów? | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

W I połowie 2019 r. zostanie zmienione Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych. | |575 |Towarzystwo Elektrowni Wodnych – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |PEP powinna prezentować racjonalne podejście do dostępnych w danym miejscu źródeł energii na rzecz niskiej emisji. Czasem dobry jest nawet węgiel dobrej jakości. Nie można forsować pewnych poszczególnych źródeł energii, np. geotermii. | | |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |576 |Towarzystwo Elektrowni Wodnych – w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Postulowane jest racjonalne podejście do ochrony różnorodności biologicznej, tak aby negatywnie nie wpływać na wzrost gospodarki. Nowe technologie umożliwiają minimalizację wpływu na zasoby przyrodnicze. | | |Uwaga nieuwzględniona.

W ocenie MŚ system ochrony przyrody, w tym różnorodności biologicznej, jest prowadzony w sposób racjonalny, uwzględniający zasadę zrównoważonego rozwoju oraz prawo międzynarodowe (m.in. dyrektywy UE, konwencje). Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi w kontekście inwestycji jest również przedmiotem postępowań ooś. | |577 |Polski Klub Ekologiczny

– w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |Czy planowane jest poszerzenie granic parków narodowych? Społeczeństwo jest za. | | |Zadanie jest realizowane na podstawie obowiązujących przepisów, a więc przy współudziale samorządów, które mają decydujący głos. | |578 |Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Zapisy dotyczące GOZ powinny dotyczyć także zagospodarowania osadów ściekowych i wód opadowych. | | |Uwaga uwzględniona.

Nowe brzmienie:

„GOZ ma także istotne znaczenie w gospodarce wodno-ściekowej (w kontekście zagospodarowania osadów ściekowych i wykorzystania oczyszczonych ścieków jako wody technologicznej lub do celów utrzymania zieleni miejskiej) oraz w energetyce, a także w zagospodarowaniu wód opadowych i roztopowych (recykling wody, zmniejszanie tzw. „śladu wodnego”)”. | |579 |Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Geologia jest potraktowana marginalnie. Odpady przemysłowe to znaczna część odpadów.

| | |Uwaga nieuwzględniona.

Zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami znajdują się w rozdziale dotyczącym gospodarki odpadami. Ponadto w zakresie gospodarki odpadami został opracowany Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022, który został opracowany dla osiągnięcia celów w gospodarce odpadami, wdrażania hierarchii sposobów postępowania z odpadami oraz zasady samowystarczalności i bliskości, a także utworzenia i utrzymania zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami. KPGO 2022 określa kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz kształtowania systemu gospodarki odpadami – w tym odpadami przemysłowymi. Kierunki te znajdują odzwierciedlenie w opracowywanych na poziomie regionalnym wojewódzkich planach gospodarki odpadami (w tym planach inwestycyjnych).

Ponadto, pozyskiwanie surowców z odpadów, substytucja surowcowa oraz rekultywacja i remediacja zostały określone w filarze 3 do Polityki surowcowej państwa (PSP). Wszelkie analizy zostaną wykonane w trakcie opracowywania programów wykonawczych do PSP. | |580 |Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Horyzont czasowy do 2020 r. jest zbyt krótki.

| | |Uwaga uwzględniona.

Harmonogram realizacji działań i zadań zostanie zweryfikowany. | |581 |Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Należy doinwestować GIOŚ. Konieczne jest odzespolenie. GIOŚ powinien mieć większe możliwości egzekucyjne.

| | |Uwaga uwzględniona.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o IOŚ i zmianie innych ustaw wprowadziła rozwiązania prawne i finansowe mające na celu wzmocnienie skuteczności działania IOŚ w obszarze kontroli i monitoringu. | |582 |Polska Izba Gospodarcza Ekorozwój

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |OZE – nie należy faworyzować geotermii. Ona ma znaczenie marginalne. | | |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |583 |prof. Nowicki

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Szacowanie usług ekosystemowych – bardzo dobrze, że tematyka jest podejmowana w PEP.

Należy dążyć do zwiększenie powierzchni parków narodowych – należy powołać Turnicki Park Narodowy. Obecny stan prawny na to nie pozwala, aby rozszerzać parki narodowe. Trzeba zmienić ustawę o ochronie przyrody. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Obecnie obowiązujące regulacje prawne umożliwiają zarówno rozszerzanie granic istniejących parków narodowych, jak również utworzenie nowych po uzyskaniu jednoczesnej akceptacji społeczeństwa. | |584 |Przedstawiciel przedsiębiorców – w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Wśród przedsiębiorców są ci, którzy chcą działać legalnie i ci, którzy działają nielegalnie. Należy identyfikować tych drugich i ich potępiać. GIOŚ powinien certyfikować przedsiębiorców działających legalnie i informować o certyfikatach na dedykowanej platformie. | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska od wielu lat jest patronem honorowym wielu inicjatyw, których celem jest wyróżnienie organizacji, które w swojej działalności cechują się wysoką świadomością ekologiczną. Jednym z przykładów jest Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości. Jest to ogólnopolski, dostępny publicznie wykaz jednostek organizacyjnych wyróżniających się w zakresie realizacji zapobiegawczej strategii ochrony środowiska. Aby znaleźć się w tym rejestrze, należy wykazać nie tylko prowadzenie działalności proekologicznej i związanych z nią efektów oraz planów, ale też działalność i plany związane z wywieraniem pozytywnego, szeroko pojętego wpływu społecznego. | |585 |Stowarzyszenie Forum Recyklerów Samochodów – w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Przedsiębiorcy chcą partnera w GIOŚ. Część kontroli należy zapowiadać. Recyklerzy chcą współpracować z inspekcją. | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o IOŚ i zmianie innych ustaw wprowadziła możliwość przeprowadzania kontroli bez wcześniejszego zapowiadania tylko dla kontroli interwencyjnych i pozaplanowych dot. działania szarej strefy lub zanieczyszczenia środowiska. Pozostałe kontrole będą prowadzone zgodnie zapisami ustawy Prawo Przedsiębiorców. | |586 |PIG-PIB – w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Należy dodać nowe działanie/zadanie - pogłębienie współpracy ze środowiskami naukowymi, społeczeństwem, organizacjami pozarządowymi w zakresie pojawiających się zagrożeń. | | |Uwaga częściowo uwzględniona.

Jednym z nowych zadań określonych w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o IOŚ i zmianie innych ustaw jest prowadzenie działań edukacyjnych dla innych organów i podmiotów korzystających ze środowiska z zakresu korzystania ze środowiska. W ramach tych działań będzie odbywała się współpraca z innymi organami, instytucjami i przedsiębiorcami. Nie ma jednak potrzeby wpisywania takiego zadania wprost do PEP. | |587 |Krajowe Forum Chłodnictwa

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Należy rozwijać współpracę GIOŚ z organizacjami branżowymi. Konieczne jest budowanie kompetencji państwa w przestrzeganiu prawa. Zasadne jest ograniczanie kar za wykroczenia formalne. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Wysokość kary, za niedopełnienie wymogów formalnych jest zdecydowanie mniejsza, niż za naruszenia w wyniku których może nastąpić lub nastąpiło zagrożenie lub zanieczyszczenie środowiska. | |588 |Uczestnik – w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Nie zaadresowano problemu spalania zużytych olejów. | | |Uwaga nieprecyzyjna.

Identyfikacje problemów w zakresie systemu gospodarki olejami odpadowymi zawiera KPGO 2022. | |589 |Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Należy zmienić system oparty o organizacje odzysku do 2030 r.

| | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP nie jest właściwym dokumentem do dokonywania szczegółowych zmian systemowych. W pierwszej kolejności należałoby dokonać analizy zasadności i możliwości zmiany systemu. | |590 |Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Problematyczne dla branży jest uzyskiwanie decyzji o pozwoleniu na działalność. Nie opłaca się inwestować, gdy decyzje są udzielane tylko na 6-10 lat.

| | |Uwaga nieuwzględniona.

Decyzje udzielane są zgodnie z obowiązującymi przepisami i w opinii MŚ-DGO czas ich obowiązywania jest wystarczający. | |591 |Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Należy rozważyć wprowadzenie zachęt finansowych dla recyklerów samochodów. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP nie jest właściwym dokumentem do dokonywania szczegółowych zmian systemowych. | |592 |Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Konieczne są konkretne rozwiązania i zachęty dla przedsiębiorców, tak aby stymulować wykorzystywanie odzyskanych surowców. Teraz recyklerzy nie mają komu sprzedawać odzyskanych surowców. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP nie jest właściwym dokumentem do dokonywania szczegółowych zmian systemowych. | |593 |Klaster Gospodarki i Recyklingu

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |PEP nie odnosi się do selektywnego zbierania tekstyliów.

| | |Uwaga nieuwzględniona.

Dokument określa ogólne ramy w zakresie odpadów komunalnych, nie jest zasadne doszczegółowienie dla poszczególnych rodzajów odpadów. Ponadto wprowadzenie od 2025 r. selektywnego zbierania tekstyliów, o którym mowa w dyrektywie 2018/851, będzie przedmiotem transpozycji tej dyrektywy do polskiego porządku prawnego. | |594 |Klaster Gospodarki i Recyklingu

– w trakcie konferencji konsultacyjnej | |Obserwowany jest brak zapotrzebowania na surowce wtórne. PEP nie proponuje instrumentów wsparcia dla recyklerów i stymulowania popytu na surowce. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP nie jest właściwym dokumentem do wprowadzania instrumentów w tym zakresie. Szczegółowym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami jest KPGO 2022, a nie PEP. | |595 |Greenpeace

– w trakcie konferencji konsultacyjnej |Diagnoza |Należy zaktualizować dane w diagnozie nt. zasobów geologicznych. | | |Uwaga uwzględniona.

Dane zaktualizowano. | |596 |Greenpeace

– w trakcie konferencji konsultacyjnej |PEP |W PEP brakuje celów dot. efektywności energetycznej. W PEP powinno wskazać się na to, jaką rolę w gospodarce pełni węgiel. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki, w tym efektywności energetycznej, znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii. | |597 |Polski Klub Ekologiczny

– w trakcie konferencji konsultacyjnej |Prognoza ooś |Dlaczego prognoza ooś zaniechała odniesienia się do energetyki opartej na węglu? To powinna być jedna z rekomendacji w prognozie ooś. | | |Uwaga uwzględniona.

Do prognozy dodana została rekomendacja Ujęcie w PEP zadania Wsparcie innowacyjności w sektorze energetycznym.

Innowacyjność w sektorze energetycznym powinna przejawiać się w m.in. w dywersyfikacji technologicznej wykorzystania paliwa węglowego oraz w dążeniu do ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko (w tym ludzi) energetyki opartej o węgiel kamienny i brunatny. Ważne jest upowszechnianie alternatywnych zastosowań paliwa węglowego w tym np. uruchamianie instalacji służących zgazowaniu jego zgazowaniu. Obecnie udział węgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii elektrycznej wynosi ok. 85%. Z punktu widzenia środowiska bardzo istotnym w zwiazku z tym jest aby ta produkcja oparta była w maksymalnym stopniu o tzw. czyste technologie węglowe (to ogólna nazwa wszystkich procesów i sposobów wykorzystania węgla mających na celu minimalizację negatywnego wpływu produktów jego spalania na środowisko).

Rekomendacja powinna zostać ujęta w opracowywanej równolegle do PEP Polityce energetycznej Polski. | |598 |Ankieta internetowa |PEP str. 30 |Nie jest tu podana informacja w jakich jednostkach mierzy się odpady budowlane. Jeśli w tonach to pewnie ta wartość jest prawdziwa – gruz z budów jest rozdrabniany i używany do budowy dróg, natomiast Państwu powinno zależeć na redukcji w m3. Polityka Państwa obecnie zupełnie nie sprzyja podejmowaniu działań na rzecz selektywnej zbiórki odpadów na budowach/rozbiórkach. Z praktyki wiadomo, że wszystkie odpady (np. płyta g-k, styropian, wełna mineralna, wykładziny) są wrzucane do jednego kontenera, który następnie jest wywożony na komunalne składowisko odpadów. Polityka Państwa powinna wspierać (np. poprzez zmiany w przepisach budowlanych) wyroby, które pochodzą z recyclingu. To stworzy model biznesowy, który będzie sprzyjał rozwojowi technologii w tym zakresie. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Dane dot. odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych, sprawozdawane są w Mg.

Wskaźnik poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych określono w [%].

Szczegółowym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami jest KPGO 2022, a nie PEP. | |599 |Ankieta internetowa |PEP str. 33 |Problemem jest również efektywne wykorzystanie istniejącego prawa. Przykładem może być Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków, której art. 13 stanowi, że: „…podają w reklamie dotyczącej sprzedaży lub najmu budynku lub jego części wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową…”. Artykuł ten jest całkowicie lekceważony i w reklamach informacja na temat zapotrzebowania na energię w ogóle się nie pojawia, przez co kupujący nie mają możliwości kierowania się oszczędnością energii przy wyborze kupowanego mieszkania. Zatem nie trzeba tworzyć nowych przepisów, wystarczy efektywnie egzekwować istniejące. | | |Opinia przyjęta do wiadomości. | |600 |Ankieta internetowa |PEP str. 43 |W punkcie tym zupełnie pominięto sprawę wspierania i promocji rozwiązań, których producenci zdecydowali się na dokonywanie oceny ich wyrobów pod kątem wpływu na środowisko. Powszechnie znane metody ocen cyklu życia, czy kosztów cyklu życia nie są promowane, choć jedynie one w wiarygodny sposób pokazują jak dany system/wyrób wpływa na środowisko. Zmniejszenie tego wpływu odbywa się m.in. przez zwiększanie ilości surowca pochodzącego z recyclingu, czyli zmniejszenia zapotrzebowania na surowce naturalne. Wiarygodna ocena, w opozycji do quasi-promocji „ekologicznych wyrobów” wskazałaby drogę przemysłowi, w jakim kierunku należy inwestować. | | |Uwaga uwzględniona.

Zapisy dotyczące ekoinnowacji i technologii środowiskowych zostały wzmocnione. | |601 |Ankieta internetowa |PEP str. 44 |„Ochronę przed hałasem” należy rozumieć nie tylko jako problem ograniczania źródeł hałasu. Wobec rosnącego ruchu drogowego i lotniczego, zagęszczania miast, większej intensywności życia, wyeliminowanie źródeł hałasu nie będzie możliwe. Natomiast należy tworzyć przepisy sprzyjające wznoszeniu budowli/barier chroniących skutecznie przed hałasem. Przykładem mogą być szkoły, gdzie poziom hałasu na korytarzach na przerwach przekracza 80 dB, m.in. przez to, że są źle projektowane. Ten sam problem dotyczy budownictwa wielorodzinnego, źle projektowanego pod względem izolacyjności akustycznej | | |Uwaga nieuwzględniona.

Problem ograniczenia oddziaływania na środowisko źródeł hałasu funkcjonujących w środowisku regulują przepisy ustawy – Prawo ochrony środowiska, zaś kwestie związane z izolacyjnością przegród regulują przepisy budowlane. | |602 |Ankieta internetowa |PEP str. 57 |W tabeli przy określaniu poziomów recyklingu (…), proponujemy rozważyć udział procentowy "objętościowo". | | |Uwaga nieuwzględniona.

Dane dot. odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych, sprawozdawane są w Mg. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych odnoszą się do masy odpadów, co zgodne jest z obowiązującymi aktami prawnymi UE i Polski.

Szczegółowym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami jest KPGO 2022, a nie PEP. | |603 |Ankieta internetowa |PEP str. 58 |W tabeli zwrot "Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza lub istotne zmniejszenie ich oddziaływania", proponuje uzupełnić o stwierdzenie, iż chodzi przede wszystkim o "niskie emisje". | | |Uwaga nieuwzględniona.

Nazwa kierunku interwencji jest zaczerpnięta ze Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. | |604 |Ankieta internetowa |PEP str. 59 |W tabeli proponujemy zdanie "Wspieranie wdrażania ekoinnowacji oraz upowszechnianie najlepszych dostępnych technik BAT" uzupełnić o zwrot " oraz wspieranie wdrażania stosowania deklaracji środowiskowych, bazujących na ocenie cyklu życia" | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań. Kompleksowe rozwiązania dotyczące spraw gospodarczych i oceny cyklu życia produktów znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Strategii produktywności. | |605 |Ankieta internetowa |PEP str. 63 |W zakresie tzw. "Dobrych przykładów" pragniemy zauważyć, że to kontrowersyjny zapis :”dobre przykłady z województw”. Programy ograniczające się do wspierani wymiany kotłów/pieców, powodują tylko wzrost kosztów ogrzewania (źródło ciepła tanie zamieniamy na źródło ciepła drogie, przy niezmiennym zapotrzebowaniu na energię). Tylko program, którego celem jest ograniczenie zużycia energii i wymiana źródła ciepła jest „dobrym przykładem” | | |Uwaga uwzględniona.

Wykreślono słowa „dobre”. | |606 |Ankieta internetowa |PEP str. 66 |zapisy 2 akapitu należy uzupełnić o zwroty: "...oraz akustycznych standardów dla obiektów budowlanych" i "oraz akustycznych poziomów izolacyjności akustycznej przegród w budynkach" | | |Uwaga nieuwzględniona. Niemożliwa jest identyfikacja, jakiego konkretnie fragmentu uwaga dotyczy. | |607 |Ankieta internetowa |PEP |Moje uwagi mają charakter strategiczny, więc nie odnoszą się do konkretnych stron.

1. Zapisy polityki należy uzupełnić o kwestie transportowe:

a. Ruch kolejowy, uznawany przecież za ekologiczny, w dokumencie praktycznie nie istnieje.

b. Ograniczenie problemu hałasu do norm ochrony środowiska jest i będzie nieskuteczne, konieczne jest opracowanie założeń limitowania ruchu na miejskich ulicach w celu ochrony przed nadmiernym hałasem, w tym określenie maksymalnego natężenia pojazdów dla dróg niższych klas.

c. W nawiązaniu do poprzedniego punktu konieczne jest urzędowe trasowanie ruchu samochodów ciężarowych na drogach gminnych i powiatowych (niedostosowanych do dużego ruchu ciężarówek), tak aby pojazdy te jak najszybciej wjeżdżały na drogi wojewódzkie i krajowe. Oczywiście przepisy muszą uwzględniać wyjątki dla ruchu pojazdów komunalnych.

d. Konieczne są działania na rzecz przestrzegania przez kierowców dopuszczalnych prędkości. Szczególną uwagę należy zwrócić na motocyklistów, znacznie słabiej kontrolowanych (nie rejestrowanych przez fotoradary) i generujących często nieproporcjonalnie duży hałas.

e. Konieczne jest opracowanie zasad dla wydawania odstępstw od przepisów, w szczególności zapobieganie rozbudowie jezdni samochodowych w miejscach gdzie ulica ma niewystarczającą z punktu widzenia środowiska i przepisów szerokość – obecnie zbyt często dopuszcza się poszerzanie jezdni, skutkujące przekraczaniem norm hałasu i degradacją środowiska pieszo-rowerowego.

2. Obecne przepisy porządkowe promują w praktyce (choć miękkie zapisy mówią inaczej) używanie w zimie dużej ilości soli przez drogowców i dozorców – trzeba zweryfikować zapisy na rzecz promowania bardziej ekologicznych działań. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące zrównoważonego transportu znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Infrastruktury, Strategii zrównoważonego rozwoju transportu. Jeden kierunek interwencji całościowo poświęcono kwestiom środowiskowym: Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko. | |608 |Ankieta internetowa |PEP |3. Należy odejść od zasady branżowości aktów prawnych na rzecz ich przenikania. Np. ustawa krajobrazowa wyjęła z planowania przestrzennego kwestie ogrodzeń. Ogrodzenia to nie tylko wygląd, ale też blokowanie szlaków migracji zwierząt, który to ekologiczny aspekt będzie prawdopodobnie przez osoby zajmujące się wyglądem przestrzennym pominięty. | | |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 z perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. Zintegrowanie planowania społecznego, gospodarczego i przestrzennego, w tym zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich, np. działanie 3.1 Efektywne prowadzenie polityki przestrzennej. | |609 |Ankieta internetowa |PEP |4. Zadrzewienie to nie tylko duże obszary leśne i parki, ale też szpalery drzew wzdłuż dróg i ulic, tworzące liniowe „pasy zieleni”. Konieczne są regulacje chroniące szpalery drzew (odpowiednie działania kompensacyjne, czasami wręcz budowa jezdni w innym miejscu). | | |Uwaga nieuwzględniona.

Zgodnie z postanowieniami art. 83 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody jednym z podstawowych instrumentów służących ochronie drzew i krzewów (poza wyjątkami wynikającymi z art. 83f ust. 1 uop) jest obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, którego brak skutkuje wymierzeniem kar pieniężnych na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 1 uop za usunięcie drzew bez wymaganego zezwolenia. Zezwolenie na wycięcie drzew jest wyjątkiem od reguły zachowania drzew, które jako element przyrody podlegają ochronie prawnej. Obowiązujące regulacje zapewniają zatem ochronę już pojedynczych drzew, a tym bardziej szpalerów. | |610 |Ankieta internetowa |PEP |5. Potrzeba uzupełnienia zapisów o tworzenie przestrzeni zapewniających bioróżnorodność. Fragmenty wypielęgnowanych trawników miejskich powinny być przekształcone w „dzikie” łąki, podobne zapisy powinny dotyczyć wspomnianych wyżej szpalerów drzew. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Organy samorządu terytorialnego posiadają możliwość kształtowania zieleni miejskiej w ramach zadań własnych – zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym. | |611 |Ankieta internetowa |PEP |6. Za duży brak uważam rozpoznania gospodarczej roli wybranych zwierząt, np. pszczół i trzmieli: tego typu owady powinny podlegać szczególnej ochronie poprzez regulacje stosowania środków ochrony roślin i ludzi, czy kształtowanie obszarów / pasów drzew korzystnych dla owadów zapylających. | | |W ocenie MŚ rola zapylaczy jest dobrze rozpoznana. Resort środowiska prowadził m.in. kampanię informacyjną dot. ochrony owadów zapylających. Na gruncie europejskim resort środowiska aktywnie brał udział w inicjatywie EU Pollinators Initiative. Trzmiel objęty jest ochroną gatunkową. | |612 |Ankieta internetowa |PEP |7. Elementem polityki ekologicznej powinny być działania na rzecz pozytywnego odbioru ekologii. W dokumencie wspomniano edukację, brakuje jednak:

a. Zmniejszenia negatywnego oddziaływania procedur środowiskowych na procesy inwestycyjne, w tym doprecyzowanie obszarów Natura 2000 oraz radykalne skrócenie czasu oceny oddziaływania inwestycji na środowisko. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Działania legislacyjne w celu usprawnienia procedur środowiskowych są podejmowane na bieżąco. | |613 |Ankieta internetowa |PEP |b. Proporcjonalne obciążanie firm (szczególnie małych i średnich) biurokracją środowiskową – za niedopuszczalną należy uznać obecną sytuację, w której niektóre firmy płacą rocznie 50 zł kosztów środowiskowych i 500 zł za wypełnienie deklaracji kosztów środowiskowych przez fachowca. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga nieprecyzyjna. Koszty związane z wypełnianiem wspomnianych „deklaracji kosztów środowiskowych przez fachowca” oznaczają najprawdopodobniej korzystanie z usług prywatnych firm, które działają na zasadach rynkowych. | |614 |Ankieta internetowa |PEP |c. Nawiązanie współpracy z dużymi, uznanymi i polskim organizacjami ekologicznymi, które z jednej strony monitorowałyby działania ekologiczne i proponowały dalsze regulacje, z drugiej jednak chroniłyby merytorycznie działania inwestycyjne przed małymi hałaśliwymi grupami próbującymi tą inwestycję blokować lub wymuszać „gratyfikacje” (oczywiście chronione w ten sposób inwestycje nie mogą naruszać ustalonych zasad ekologicznych). | | |Uwaga nieuwzględniona.

Zaproponowana uwaga wpisuje się w określone w projekcie PEP zadanie „Opracowanie i wdrożenie programu współpracy ministra właściwego ds. środowiska z organizacjami pozarządowymi” w ramach działania „Wzmocnienie zaplecza ekspercko-analitycznego w dziedzinie środowiska i gospodarki wodnej”. | |615 |Ankieta internetowa |PEP |Wstrzymać prywatny import starych samochodów | |Polska zalewana jest prywatnym importem starych samochodów, które zatruwają powietrze |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga dotyczy obszaru gospodarki. | |616 |Ankieta internetowa |PEP str. 33 |W rozdziale pt. Jakość powietrza należy zaktualizować informacje w zakresie przygotowanych, realizowanych oraz opracowywanych uchwał antysmogowych. |Dotychczas przygotowano i realizowane są uchwały antysmogowe dla Krakowa oraz dziewięciu województw: małopolskiego, śląskiego, opolskiego, mazowieckiego, łódzkiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, lubuskiego i podkarpackiego . Prace nad uchwałą dla województwa lubelskiego są na ukończeniu. |Nowe uchwały antysmogowe:

1. Uchwała Nr LII/869/18 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 23 kwietnia 2018 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa podkarpackiego ograniczeń w zakresie instalacji, w których następuje spalanie paliw

2. UCHWAŁA NR XLVI/733/18 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO z dnia 18 czerwca 2018 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze miasta Zielona Góra ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw |Uwaga uwzględniona. | |617 |Ankieta internetowa |PEP str. 47 |W dokumencie nie przedstawiono informacji odnośnie do czynników mających wpływ na poziom zanieczyszczenia powietrza, w tym warunków meteorologicznych, przemian zachodzących w atmosferze czy też ukształtowania terenu. |"Stan powietrza w Polsce zależy głównie od wielkości i przestrzennego rozkładu emisji ze źródeł stacjonarnych i mobilnych, jak również przepływów transgranicznych i przemian fizyko-chemicznych zachodzących w atmosferze. Procesy te mają wpływ zarówno na kształtowanie się tzw. tła zanieczyszczeń będącego wynikiem ustalania się stanu równowagi dynamicznej w dalszej odległości od źródeł emisji, jak również mają one wpływ na zasięg występowania podwyższonych stężeń w rejonie bezpośredniego oddziaływania źródeł. Niekorzystne warunki meteorologiczne (stany bezwietrzne - cisze, niska temperatura, mgła, brak opadów, inwersja) mają znaczenie szczególnie w przypadku niskich źródeł emisji np. palenisk domowych, lokalnych kotłowni i komunikacji samochodowej. Ponadto, w przypadku niektórych miast polskich, istotny wpływ na poziom zanieczyszczenia powietrza mają warunki topograficzne, tj. usytuowanie źródeł emisji np. w dolinach górskich lub nieckach rzek, utrudniające rozpraszanie zanieczyszczeń – brak klinów napowietrzających oraz koncentracja przemysłu w aglomeracjach lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie, jak to ma miejsce w Aglomeracji Krakowskiej oraz Górnośląskiej.” |Podanie szerszej informacji w zakresie przyczyn nieodpowiedniej jakości powietrza w kraju. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Część informacji powtarza się już z istniejącymi zapisami projektu. | |618 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |W ramach kierunku 2 Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza lub istotne zmniejszenie ich oddziaływania nie podano informacji w zakresie konieczności spełnienia zaostrzonuych wymagan emisyjnych wynikających z Konkluzji BAT dla dużych obiektow energetycznego spalania.

|Zaproponowane w PEP działania stanowią wypełnienie zobowiązań międzynarodowych Polski związanych z Konwencją LRTAP w sprawie transgranicznego przenoszenia zanieczyszczeń na dalekie odległości oraz dyrektyw Unii Europejskiej (CAFE, IED, MCP, NEC), a także konkluzji BAT dla dużych obiektów energetycznego spalania. |W związku z koniecznością dostosowania dużych obiektów energetycznego spalania do wymagań zawartych w Konkluzjach BAT dla LCP ograniczona zostanie emisja zanieczyszczeń. |Uwaga uwzględniona. | |619 |Ankieta internetowa |PEP str. 87 |W ramach kierunek interwencji Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza lub istotne zmniejszenie ich oddziaływania wskazano do realizacji działanie pn. Stworzenie ram prawnych w zakresie możliwości utworzenia stref ograniczonej emisji transportowej, które to już zostało zrealizowane.

|brak - wykreślenie zadania ewentualnie zmiana terminu jego realizacji

|Zauważyć należy, że w ramach art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 317) wprowadzono możliwość tworzenia takich stref przez Radę Gminy w ramach aktu prawa miejscowego - uchwały ustanowić może strefę czystego transportu. W ramach art. 39 ustanowiono zakres wyłączeń i zasady tworzenie stref czystego transportu. |Uwaga uwzględniona. | |620 |Ankieta internetowa |PEP |Należy zwrócić uwagę na określenie roli biogospodarki w strukturze krajowych i regionalnych inteligentnych specjalizacji. |Należy uzupełnić wszystkie części dokumentu. |W dokumencie zwrócono uwagę na zbyt niski poziom wtórnego wykorzystania odpadów przemysłowych, stanowiących cenne źródło surowców i możliwości rozwoju biogospodarki w Polsce. Biogospodarka powinna stanowić ważny element strategii rozwoju polskiej gospodarki zarówno w perspektywie krajowej, jak i regionalnej. |Uwaga nieuwzględniona.

Kwestie dotyczące biogospodarki, w tym działania kluczowe w obszarze tworzenia warunków dla rozwoju biogospodarki, zawarte będą w Mapie drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, przygotowywanej przez MPiT. | |621 |Ankieta internetowa |PEP |W opracowaniu zwraca się uwagę na szczególne wykorzystanie geotermii, zupełnie pomijając pozostałe źródła energii odnawialnej. |Należy uzupełnić wszystkie części dokumentu. |Promowanie tylko jednego źródła wykorzystania OZE uniemożliwi osiągnięcie planowanego wskaźnika redukcji emisji gazów cieplarnianych, jak również 20-procentowego udziału energii ze źródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii. |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |622 |Ankieta internetowa |PEP |Należy prawidłowo sformułować i skwantyfikować cele PEP 2030 wraz z oczekiwanymi terminami, odpowiedzialnościami, trajektorią realizacji poszczególnych celów zarówno nadrzędnych, jak i cząstkowych. Należy ponadto uzupełnić puste rozdziały w dokumencie. | |Każdy z nich musi mieć wskazaną realną wielkość docelową i termin jej osiągnięcia, najlepiej wraz z podaniem trajektorii realizacji. Ponadto, każdy taki cel powinien mieć jednoznacznie przyporządkowaną osobę/instytucję odpowiedzialną za jego realizację. W PEP wiele celów nie zostało prawidłowo podzielonych na cele cząstkowe, a tam gdzie miało to miejsce bardzo często brakuje terminów, trajektorii, konkretnych wartości lub odpowiedzialnych za realizację. Proponuje się tym samym gruntowną weryfikację dokumentu pod tym względem. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Uzupełniono brakujące fragmenty. Cele mają przypisane wskaźniki, więc są skwantyfikowane. | |623 |Ankieta internetowa |PEP str. 4 |GC - gazy cieplarniane |GHG - gazy cieplarniane

|W większości skrótów i oznaczeń przyjęto oznaczenia anglojęzyczne. Proponujemy, aby w tabeli definicji i całym tekście posługiwać się międzynarodowym, powszechnie stosowanym (w tym w sprawozdawczości m.in. EU ETS) skrótem GHG, zamiast wprowadzania nowego skrótu GC. |Uwaga uwzględniona. | |624 |Ankieta internetowa |PEP str. 6 |Wstęp

Należy uzupełnić dokument o krótką analizę w zakresie stanu i efektów zrealizowania poprzedniej PEP jako punktu wyjściowego do projektu nowej PEP 2030. | |Projektując nowy dokument o charakterze strategicznym należy chociaż krótko podsumować realizację poprzedniego tego typu dokumentu, tak aby zachować logiczną ciągłość. |Uwaga nieuwzględniona – uwaga bezzasadna.

Poprzedniczką PEP2030 jest Strategia „Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko”. Podsumowanie BEiŚ znajduje się w załączniku do PEP2030. | |625 |Ankieta internetowa |PEP str. 8 |Architektura PEP

Proponuje się dodać "Strukturę Instytucjonalną".

| |Dodanie "Struktury Instytucjonalnej" jest konieczne dla zrozumienia podziału odpowiedzialności i zarządzania PEP. Proponuje się przypisanie odpowiedzialności konkretnym instytucjom za realizację poszczególnych celów oraz działań przewidywanych w PEP.

|Kwestie te zostały opisane w rozdziale 12. System realizacji PEP. | |626 |Ankieta internetowa |PEP str. 9 |"2. Priorytety Polityki ekologicznej państwa 2030 (PEP)"

Proponuje się uzupełnić dokument o zakres dotyczący innowacji, badań i rozwoju oraz terenów chronionych i cennych przyrodniczo. | |Innowacje, badania i rozwój są motorem napędowym sektora ochrony środowiska i odniesienie do tych elementów powinno się znaleźć w zakresie tematycznym, z kolei tereny chronione i cenne przyrodniczo są naszym bezcennym zasobem naturalnym, który jest nieodzownym elementem polityki ekologicznej państwa. |Uwaga uwzględniona.

Uzupełniono zapisy dotyczące ekoinnowacji. Zmodyfikowano zapisy dot. form ochrony przyrody. | |627 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Ze szczególną intensywnością realizowane będą działania mające na celu poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie niskiej emisji. |Ze szczególną intensywnością realizowane będą działania mające na celu poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie niskiej emisji, która jest główną przyczyną powstawania zjawiska smogu. |Należy wyraźnie podkreślić, że główną przyczyną złej jakości powietrza są emisje szkodliwych związków i zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego. |Uwaga uwzględniona. | |628 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Polityka ekologiczna państwa 2030 powinna również sprzyjać realizacji celów i zobowiązań Polski na szczeblu międzynarodowym, w tym na poziomie unijnym oraz ONZ, szczególnie w kontekście celów polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 oraz trzech konwencji z Rio: Konwencji Klimatycznej, Konwencji o Różnorodności Biologicznej i Konwencji o Pustynnieniu.

|Polityka ekologiczna państwa 2030 powinna również sprzyjać realizacji celów i zobowiązań Polski na szczeblu międzynarodowym, w tym na poziomie unijnym oraz ONZ, szczególnie w kontekście celów polityki klimatyczno-energetycznej UE do 2030 oraz trzech konwencji z Rio: Konwencji Klimatycznej, Konwencji o Różnorodności Biologicznej.

|Proponuje się wykreślenie Konwencji o Pustynnieniu i uzupełnienie o inne bardziej istotne Konwencje przyrodnicze i środowiskowe. |Uwaga nieuwzględniona.

Konwencja ONZ o Pustynnieniu jest jedną z trzech konwencji z Rio i nie jest zasadne wykreślenie jej z opisów w PEP.

Zjawisko pustynnienia związane jest z wieloma czynnikami takimi jak degradacja i erozji gruntów, występowaniem susz. Polska jest aktywną Stroną Konwencji i wdraża przyjęte w 2017 roku Ramy Strategiczne na lata 2020–2030. | |629 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Wdrożenie celów redukcyjnych gazów cieplarnianych (GC) wynikających z regulacji UE, tj. redukcji GC o co najmniej 40% w porównaniu do poziomu z 1990 r., wymaga podjęcia odpowiednich działań w sektorach objętych unijnym systemem handlu emisjami (EU ETS), gdzie wymagana redukcja na poziomie UE ma osiągnąć 43% w porównaniu do poziomu z 2005 r. (nie ma celów krajowych) oraz w pozostałych sektorach tzw. non-ETS, gdzie redukcja na poziomie unijnym ma osiągnąć 30% względem roku 2005, a przewidywany cel dla Polski wynosi –7% względem 2005 r. |Wdrożenie celów redukcyjnych gazów cieplarnianych (GC) wynikających z regulacji UE, tj. redukcji GC o co najmniej 40% w porównaniu do poziomu z 1990 r., wymaga podjęcia odpowiednich działań w sektorach objętych unijnym systemem handlu emisjami (EU ETS), gdzie wymagana redukcja na poziomie UE do roku 2030 ma osiągnąć 43% w porównaniu do poziomu z 2005 r. (nie ma celów krajowych) oraz w pozostałych sektorach tzw. non-ETS, gdzie redukcja na poziomie unijnym do 2030 roku ma osiągnąć 30% względem roku 2005, a przewidywany cel dla Polski wynosi –7% względem 2005 r. wraz z możliwością wykorzystania elastyczności w ramach ESR, które w przypadku Polski wynoszą 1,2 pkt proc. |Poprawka mająca na celu doprecyzowanie horyzontu czasowego celów redukcyjnych.

|Uwaga uwzględniona. | |630 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Na podstawie projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rocznych wiążących ograniczeń emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie w latach 2021–2030 na rzecz stabilnej unii energetycznej i w celu wywiązania się ze zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego, oraz zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 525/2013 w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz zgłaszania innych informacji mających znaczenie dla zmiany klimatu (tzw. ESR) |"Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz.U. L 156 z 19.6.2018, str. 26—42 (tzw. ESR).” |Pragniemy zwrócić uwagę, że rozporządzenie ESR zostało przyjęte 14 maja br., w związku z tym zasadne jest odesłanie do już przyjętego i opublikowanego aktu, a nie do wniosku legislacyjnego. |Uwaga uwzględniona. | |631 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Dlatego podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC (przede wszystkim energetyka, transport, rolnictwo), dotyczące m.in. wprowadzania innowacyjnych technologii wykorzystania dostępnych źródeł energii, w tym rozwój geotermii, a także realizację koncepcji leśnych gospodarstw węglowych, która stanowi polską propozycję zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze.

|Dlatego podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC, dotyczące m.in. wprowadzania innowacyjnych technologii wykorzystania dostępnych źródeł energii, a także realizację koncepcji leśnych gospodarstw węglowych, która stanowi polską propozycję zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze.

|Proponuje się rezygnację z wyliczenia, gdyż obszarów odpowiedzialnych za emisje GC jest wiele i poza energetyką to transport, rolnictwo, odpady, emisje przemysłowe poza ETS oraz sektor komunalno-bytowy z budynkami, małymi źródłami, gospodarstwami domowymi, usługami (w stosunku mniej więcej 50/50 non-ETS i ETS). Dodatkowo, proponuje się nie zawężać możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii wyłącznie do geotermii, której udział w Polsce w porównaniu do innych rodzajów OZE jest znikomy i której koszty inwestycyjne są bardzo wysokie. |Uwaga nieuwzględniona.

W zdaniu użyto wyrażenia „przede wszystkim”, co nie oznacza, że w innych sektorach nie będą podejmowane działania. | |632 |Ankieta internetowa |PEP str. 11 |Ogromne możliwości, szczególnie w kontekście rozwoju obszarów niezurbanizowanych, stwarza odejście od linearnego modelu gospodarki na rzecz wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Powyższe oznacza samowystarczalność terenów niezurbanizowanych, szczególnie pod kątem energetycznym poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a także dbałość o to, aby materiały oraz surowce funkcjonowały w gospodarce jak najdłużej. |Ogromne możliwości, szczególnie w kontekście rozwoju obszarów niezurbanizowanych, stwarza odejście od linearnego modelu gospodarki na rzecz wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Powyższe oznacza częściową samowystarczalność terenów niezurbanizowanych, a także dbałość o to, aby materiały oraz surowce funkcjonowały w gospodarce jak najdłużej. |Pragniemy zwrócić uwagę, że dostępne badania nie przemawiają za tezą co do tego, żeby tereny niezurbanizowane miały być w szczególny sposób samowystarczalne, dzięki źródłom OZE. Przemawia za tym ograniczony potencjał rozwoju biomasy (konkurencja o tereny uprawne) oraz ograniczenia związane z rozwojem źródeł wiatrowych na lądzie. Stąd też prosimy o przeformułowanie zdania, albo uzasadnienie przedstawionej w nim tezy - w oparciu o jakie rodzaje źródeł OZE tereny niezurbanizowane miałyby stać się samowystarczalne? |Uwaga uwzględniona. | |633 |Ankieta internetowa |PEP str. 12 |W Polsce, począwszy od roku 1990, w wyniku zmian strukturalnych w gospodarce, realizacji polityki ekologicznej państwa i jej programów wykonawczych z inwestycjami prośrodowiskowymi oraz zaostrzenia przepisów prawnych zmniejszyło się zanieczyszczenie powietrza, wód i gleb. Skuteczne zarządzanie emisjami przemysłowymi, szczególnie z sektora energetycznego, znacząco zmniejszyło ich udział w przekroczeniach standardów jakości powietrza w Polsce oraz pozwoliło na znaczną redukcję emisji gazów cieplarnianych. Jednak skuteczna ochrona klimatu wymaga dalszej redukcji emisji, przy wykorzystaniu stale udoskonalanych metod technicznych i naturalnych. |W Polsce, począwszy od roku 1990, w wyniku zmian strukturalnych w gospodarce, realizacji polityki ekologicznej państwa i jej programów wykonawczych z inwestycjami prośrodowiskowymi oraz zaostrzenia przepisów prawnych zmniejszyło się zanieczyszczenie powietrza, wód i gleb. Skuteczne zarządzanie emisjami przemysłowymi, szczególnie z sektora energetycznego, znacząco zmniejszyło ich udział w przekroczeniach standardów jakości powietrza w Polsce oraz pozwoliło na znaczną redukcję emisji gazów cieplarnianych. Jednak skuteczna ochrona klimatu wymaga dalszej redukcji emisji, przy wykorzystaniu stale udoskonalanych metod technicznych i naturalnych. Sektor energetyczny znacząco już zredukował swoje emisje - zarówno jeśli chodzi o redukcję emisji NOx oraz SO2 (odpowiednio o 27% oraz 53% na przestrzeni lat 2005-2014) . W tym samym czasie emisje transportu, mieszkalnictwa oraz przemysłu wzrosły lub też utrzymały się na podobnym poziomie. Wysiłek redukcyjny powinien być adekwatny do potencjału redukcyjnego poszczególnych sektorów gospodarki, tak aby wszystkie dziedziny (zwłaszcza transport i mieszkalnictwo) równomiernie kontrybuowały do poprawy jakości środowiska naturalnego. |Należy podkreślić konieczność równomiernej kontrybucji wszystkich sektorów gospodarki do poprawy jakości środowiska naturalnego w Polsce. |Uwaga nieuwzględniona.

Treść uwagi jest niespójna. W jednym miejscu mowa o „adekwatnym wkładzie”, w innym o „równomiernym”. | |634 |Ankieta internetowa |PEP str. 12 |Konieczne jest doprowadzenie do bardziej wydajnego wykorzystania zasobów, w taki sposób, aby zwiększający się poziom konsumpcji oraz zamożności Polaków nie powodował dalszego obciążenia środowiska, w tym przede wszystkim przekraczania norm jakości powietrza, nieakceptowalnego poziomu zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zmniejszania poziomu różnorodności biologicznej czy narażenia ludności na hałas. |"W ciągu ostatnich kilkunastu lat emisje szkodliwych związków zostały w Polsce znacznie obniżone. Konieczna jest kontynuacja działań, mających na celu bardziej wydajne wykorzystanie zasobów, w taki sposób, aby zwiększający się poziom konsumpcji oraz zamożności Polaków nie powodował obciążenia środowiska, w tym przede wszystkim przekraczania norm jakości powietrza, nieakceptowalnego poziomu zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zmniejszania poziomu różnorodności biologicznej czy narażenia ludności na hałas.

|Proponuje się podkreślenie istotnego wpływu ambitnych celów polityki energetyczno - klimatycznej na odbiorców końcowych. Obserwowany wzrost cen uprawnień do emisji CO2 (w ciągu ostatnich miesięcy cen wzrosły ponad 2-krotnie) i koszty dostosowania energetyki do konkluzji BAT w perspektywie średnio- i długoterminowej mogą przełożyć się na poziom cen energii. Temat ubóstwa energetycznego jest w tym kontekście dla Polski szczególnie ważny i powinien być w PEP wyraźnie zasygnalizowany, jako element wymagający jednoznacznego uwzględniania w pracy administracji publicznej, szczególnie w kwestiach związanych z wprowadzaniem nowych wymagań i norm czy też wydawania różnego rodzaju decyzji w tym pozwoleń zintegrowanych. |Uwaga uwzględniona. | |635 |Ankieta internetowa |PEP str. 13 |Polska oraz Unia Europejska i pozostałe państwa członkowskie UE przystąpiły do Porozumienia paryskiego (2015), którego celem jest ograniczenie do końca stulecia wzrostu globalnej temperatury znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza w stosunku do poziomu z epoki przedindustrialnej. |Polska oraz Unia Europejska i pozostałe państwa członkowskie UE przystąpiły do Porozumienia paryskiego (2015), którego celem jest ograniczenie do końca stulecia wzrostu globalnej temperatury znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza w stosunku do poziomu z epoki przedindustrialnej oraz podejmowanie wysiłków mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej poziomu przedindustrialnego. |O ile poziom 2°C nie budzi większych kontrowersji, o tyle kwestia działań koniecznych do osiągnięcia 1,5°C jest przedmiotem ogólnoeuropejskiej debaty, stąd tez nie można jej całkowicie pomijać. |Uwaga uwzględniona.

Cele Porozumienia paryskiego doprecyzowano we wcześniejszej części PEP. | |636 |Ankieta internetowa |PEP str. 13 |Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniający dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia racjonalnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych (COM(2015) 337 final). |Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814 (Tekst mający znaczenie dla EOG. ), Dz.U. L 76 z 19.3.2018, str. 3—27 |Zamiast do projektu, należy odesłać do przyjętej i opublikowanej już dyrektywy. |Uwaga uwzględniona. | |637 |Ankieta internetowa |PEP str. 13 |Główne cele tej polityki to ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% (20% do 2020 r.) w stosunku do poziomu z 1990 roku, zapewnienie co najmniej 27%-owego udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w UE oraz zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 27%. |Główne cele tej polityki to ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% (20% do 2020 r.) w stosunku do poziomu z 1990 roku, zapewnienie co najmniej 32%-owego udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w UE oraz zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 32,5%. |Poprawka ma na celu aktualizację uzgodnionego celu udziału OZE oraz celu w zakresie efektywności energetycznej. |Uwaga uwzględniona. | |638 |Ankieta internetowa |PEP str. 13 |Zgodnie z proponowaną obecnie nowelizacją dyrektywy, redukcja emisji w systemie EU ETS do 2030 r. ma osiągnąć poziom ok. 43% w stosunku do 2005 r. |Zgodnie z nowelizacją dyrektywy z marca 2018 r., redukcja emisji w systemie EU ETS do 2030 r. ma osiągnąć poziom 43% w stosunku do 2005 r. |Nowelizacja dyrektywy już obowiązuje. |Uwaga uwzględniona. | |639 |Ankieta internetowa |PEP str. 13 |System EU ETS obejmuje instalacje przemysłowe, w szczególności należące do sektorów energochłonnych, a także sektor wytwarzania energii oraz linie lotnicze. |System EU ETS obejmuje instalacje przemysłowe, w szczególności należące do sektorów energochłonnych, a także sektor wytwarzania energii oraz linie lotnicze. Wprowadzone zostały również regulacje dotyczące monitorowania emisji z transportu morskiego. |Opisując EU ETS nie zwrócono uwagi, iż europejski systemem zarządzania emisjami ustanowiono również dla transportu morskiego. |Uwaga uwzględniona. | |640 |Ankieta internetowa |PEP str. 14 |Zagadnienie emisji w non-ETS podlega regulacjom, wynikającym z decyzji ESD (ang. Effort Sharing Decision), która jest częścią pakietu energetyczno-klimatycznego. Decyzja ta określa cele redukcyjne dla państw członkowskich. W przypadku Polski cel ten wynosi +14% w stosunku do wielkości emisji z sektorów non-ETS w 2005 r. W okresie 2021–2030 wielkość emisji w sektorach non-ETS ma podlegać dalszym redukcjom, które mają przyczynić się do nieprzekroczenia poziomu emisji UE, odpowiadającego poziomowi -30% w stosunku do 2005 r. Uregulowania prawne dotyczące obszaru non-ETS w latach 2021–2030 będą określone w mającym zastąpić decyzję ESD rozporządzeniu ESR (ang. Effort Sharing Regulation). Według projektu tego rozporządzenia cel redukcyjny dla Polski wyniesie –7% w stosunku do wielkości emisji z sektorów non-ETS w 2005 r.Od 2021 r. UE podejmie też zsynchronizowane działania mitygacyjne w sektorze związanym z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (ang. LULUCF, Land Use, Land Use Change and Forestry). Zostaną one określone w negocjowanym obecnie rozporządzeniu dotyczącym sektora LULUCF. |Zagadnienie emisji w non-ETS podlega rozporządzeniu ESR (ang. Effort Sharing Regulation). Według projektu tego rozporządzenia cel redukcyjny dla Polski wyniesie –7% w stosunku do wielkości emisji z sektorów non-ETS w 2005 r.Od 2021 r. UE podejmie też zsynchronizowane działania mitygacyjne w sektorze związanym z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem (ang. LULUCF, Land Use, Land Use Change and Forestry). |ESD została uchylona, wskazane w tekście projektu aktów prawnych zostały już przyjęte - konieczna jest korekta tekstu oraz przypisów. |Uwaga uwzględniona. | |641 |Ankieta internetowa |PEP str. 19 |"4. Podsumowanie wdrażania Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko 2020” (BEiŚ) w części środowiskowej" |Rozdział należy uzupełnić o podsumowanie poprzedniej PEP

|Projektując nowy dokument o charakterze strategicznym należy chociaż krótko podsumować realizację poprzedniego tego typu dokumentu, tak aby zachować logiczną ciągłość. |Uwaga nieuwzględniona.

Poprzednią strategią środowiskową była właśnie Strategia „Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko”. | |642 |Ankieta internetowa |PEP str. 21 |Odsetek stref z przekroczeniami standardów jakości powietrza; wartość oczekiwana w 2020 r. min. 45 % |Proponujemy przeredagowanie celu. |Ne jest jasne, dlaczego określono cel jako minimum. |Uwaga nieuwzględniona.

Taka wartość jest zaczerpnięta ze strategii BEiŚ. | |643 |Ankieta internetowa |PEP str. 26 |Rozdział gospodarka odpadami odnosi się właściwie tylko do odpadów komunalnych oraz odpadów z procesów budowlanych. |Proponujemy rozszerzenie tekstu w rozdziale o kwestie istotnie wpływające na gospodarkę odpadami w Polsce, czyli odpady przemysłowe. Proponujemy wprowadzenie wskaźników w tym zakresie

|Opracowanie GUS Ochrona Środowiska 2017: "W Polsce w 2016 roku wytworzono 140 mln ton odpadów, z czego 8% stanowiły odpady komunalne (12 mln ton). Głównym źródłem odpadów w 2016 r. były, podobnie jak w latach poprzednich: górnictwo i wydobywanie (ok. 52% ilości wytworzonych odpadów ogółem), przetwórstwo przemysłowe (21%) oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną (16%)."

|Uwaga nieuwzględniona.

Zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami znajdują się w rozdziale dotyczącym gospodarki odpadami. Ponadto w zakresie gospodarki odpadami, w tym gospodarki odpadami przemysłowymi, został opracowany Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022, który został opracowany dla osiągnięcia celów w gospodarce odpadami, wdrażania hierarchii sposobów postępowania z odpadami oraz zasady samowystarczalności i bliskości, a także utworzenia i utrzymania zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami. KPGO 2022 określa kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz kształtowania systemu gospodarki odpadami, w tym odpadami przemysłowymi. Kierunki te znajdują odzwierciedlenie w opracowywanych na poziomie regionalnym wojewódzkich planach gospodarki odpadami (w tym planach inwestycyjnych). | |644 |Ankieta internetowa |PEP str. 30 |W działaniach zmierzających do poprawy jakości powietrza bardzo ważne jest podnoszenie świadomości społecznej.

|W działaniach zmierzających do poprawy jakości powietrza bardzo ważne jest podnoszenie świadomości ekologicznej i kształtowanie odpowiednich postaw społecznych, gdyż to właśnie sektor komunalno-bytowy jest głównym źródłem emisji szkodliwych związków, tzw. niskiej emisji.

|Należy wyraźnie podkreślić, że główną przyczyną złej jakości powietrza są emisje szkodliwych substancji i zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego. |Uwaga uwzględniona. | |645 |Ankieta internetowa |PEP str. 30 |Problemem jest także zły standard energetyczny budynków, jego rozwiązanie leży w szerokim upowszechnieniu głębokiej termomodernizacji budynków |Proponujemy rozszerzenie PEP o kwestie energetyczne w zakresie szerszym niż termomodernizacja budynków.

|Rozdzielenie kwestii środowiskowych od energetycznych, stwarza duże ryzyko nieskuteczności i równoległości działań w obu programach, a równocześnie mocno ogranicza ocenę i skuteczne działania w obszarze środowiskowym dla wpływów źródeł energetycznych. Może też powodować rozbieżność działań np. działanie: Zwiększenie dostępności biomasy leśnej (w tym drewna energetycznego) na potrzeby (…) oraz współspalania w energetyce (SOR). To zadanie może też być przeciwskuteczne w projektach zwiększenia lesistości i pochłaniania CO2. Na energię należałoby spojrzeć zarówno jak na zasób, ale też na czynnik związany z emisjami, odpadami i szeregiem innych oddziaływań.

|Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii. | |646 |Ankieta internetowa |PEP str. 30 |Główną przyczyną braku istotnych zmian emisji gazów i pyłów do atmosfery jest to, iż struktura zużycia nośników energii w Polsce nie ulega znaczącym zmianom. Nadal podstawowym nośnikiem energii pierwotnej w gospodarce narodowej jest węgiel kamienny. Jego udział w strukturze zużycia nośników energii pierwotnej w Polsce wyniósł w 2016 roku 39,84%.

|Polska energetyka ulega dynamicznym, jak na skalę i historyczny punkt startowy zmianom. Zaledwie w okresie 10 lat (2007-2017) moc zainstalowana OZE wzrosła blisko 5-krotnie z 4% do ok. 20% całkowitej mocy zainstalowanej w KSE. Nadal jednak podstawowym nośnikiem energii pierwotnej w gospodarce narodowej jest węgiel kamienny. Jego udział w strukturze zużycia nośników energii pierwotnej w Polsce wyniósł w 2016 roku 39,84% |W naszej ocenie fragment nie oddaje rzeczywistej skali i dynamiki zmian w sektorze, czyli wzrostu udziału OZE w miksie energetycznym oraz stopniowego odchodzenia od węgla na rzecz paliw niskoemisyjnych - głównie gazu.

|Uwaga uwzględniona. | |647 |Ankieta internetowa |PEP str. 33 |Środowisko przyrodnicze jest jednym z obszarów wpływających na osiągnięcie celów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), (…) Rozwój odpowiedzialny wymaga wiedzy, innowacyjnego podejścia w rozwiązywaniu problemów oraz oszczędnego gospodarowania zasobami nieodnawialnymi. |Proponujemy przeredagowanie tekstu

|Akapit jest niejasny w odbiorze, zwłaszcza pod kątem zaburzonej relacji "wpływ" – "cel".

|Uwaga niezrozumiała. Wymaga doprecyzowania. | |648 |Ankieta internetowa |PEP str. 38 |Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu koncentracji GC w powietrzu poprzez m.in.: wykorzystanie potencjału lasów, rozwój budownictwa drewnianego w roli magazynu CO2, wykorzystanie biomasy leśnej i rolnej dla produkcji energii z OZE w dedykowanych instalacjach, uwzględnienie potencjału hydroenergetycznego oraz polskich zasobów geotermalnych, zachowanie i odbudowę terenów podmokłych, sekwestrację węgla w glebie. |Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu koncentracji GC w powietrzu poprzez m.in.: poprawę efektywności wykorzystania paliw, wykorzystanie potencjału lasów, wykorzystanie biomasy leśnej i rolnej dla produkcji energii z OZE w dedykowanych instalacjach, uwzględnienie potencjału hydroenergetycznego oraz polskich zasobów geotermalnych, zachowanie i odbudowę terenów podmokłych, rozwój budownictwa drewnianego w roli magazynu CO2, sekwestrację węgla w glebie.

|Proponuje się zmianę kolejności w wyliczeniu. Ponadto sugeruje się rozważyć doprecyzowanie niektórych zapisów. Zasoby geotermalne, mimo że istnieją, wymagają w celu ich wykorzystania bardzo dużych nakładów finansowych, co zasadniczo czyni ich zastosowanie niekonkurencyjnym wobec innych rozwiązań. Wymagane byłyby kosztowne systemy znacznych dotacji, co oczywiście stoi w sprzeczności z zasadami pomocy publicznej. Proponuje się także uzupełnienie dokumentu o opis technologiczny, ponieważ nie wiadomo, w jaki sposób budownictwo drewniane miałoby pełnić rolę magazynu CO2 oraz na czym polega sekwestracja węgla w glebie. Wszystkie te aspekty musiałyby być albo dokładniej wyjaśnione albo usunięte z tekstu.

|Uwaga uwzględniona. | |649 |Ankieta internetowa |PEP str. 38 |Jednak już w latach 2021–2030 Polska może mieć problem z wypełnieniem celu redukcyjnego w non-ETS, przewidzianego w projekcie rozporządzenia ESR wynoszącego dla Polski –7%, jako wkładu w wypełnienie ogólnounijnego celu redukcji w non-ETS wynoszącego 30% w stosunku do emisji z 2005 r.

|"Jednak już w latach 2021–2030 Polska może mieć problem z wypełnieniem celu redukcyjnego w non-ETS, przewidzianego dla Polski na poziomie –7%, jako wkładu w wypełnienie ogólnounijnego celu redukcji w non-ETS wynoszącego 30% w stosunku do emisji z 2005 r. Należy tym samym zintensyfikować i skoordynować działania legislacyjne oraz wspierać ograniczenie emisji w tych sektorach gospodarki."

|Działania w celu zabezpieczenia realizacji celu w sektorach non-ETS. Dodatkowo - uwaga do całego dokumentu, rozporządzenie ESR zostało już przyjęte.

|Uwaga uwzględniona. | |650 |Ankieta internetowa |PEP str. 39 |"Już w tej chwili duże zagrożenie długotrwałymi przerwami w dostawie energii identyfikują województwa: mazowieckie i pomorskie."

|Proponujemy usunięcie sentencji. |Zdanie to jest prawdziwe, jednak zostało dodane w kontekście zwiększającej się konkurencji o zasoby naturalne (zwiększającej się presji na zasoby energii). Z kolei długotrwałe zagrożenie długotrwałymi przerwami w dostawie energii w województwach mazowieckim i pomorskim wynikają nie z problemami zasobowymi, a z ograniczeniami przesyłowymi (niedostatecznie rozbudowana sieć). Oba problemy są istotne, natomiast ich wpływ na środowisko jest diametralnie różny.

|Uwaga uwzględniona | |651 |Ankieta internetowa |PEP str. 42 |Najlepiej znane czynniki mające wpływ na zdrowie są związane z zanieczyszczeniem powietrza, niską jakością wody i niedostatecznymi warunkami sanitarnymi. Relatywnie nowym problemem z zakresu ochrony środowiska i zdrowia jest hałas i oddziaływanie pól elektromagnetycznych. |Proponujemy rozszerzenie tekstu o zagrożenia chemiczne

|W dokumencie zidentyfikowano zagrożenia środowiska, w tym m.in.: hałas, pola elektromagnetyczne. Zupełnie pominięto kwestie zagrożeń chemicznych, awarii i katastrof (SEVESO), w tym stosowania chemikaliów (REACH), np. zagrożenia związane z funkcjonowaniem zakładów przetwórstwa odpadów, zakładów chemicznych.

|Uwaga uwzględniona. | |652 |Ankieta internetowa |PEP str. 51 |"Źródłem hałasu powstającego w środowisku są drogi, linie kolejowe, linie tramwajowe, lotniska i przeloty samolotów, linie elektroenergetyczne , przemysł, działalność usługowa, handlowa, rozrywkowa oraz wszelka inna, z którą wiąże się emisja energii akustycznej."

|Źródłem hałasu powstającego w środowisku są drogi, linie kolejowe, linie tramwajowe, lotniska i przeloty samolotów, przemysł, działalność usługowa, handlowa, rozrywkowa oraz wszelka inna, z którą wiąże się emisja energii akustycznej.

|Emisja akustyczna generowana przez linie elektroenergetyczne jest bez porównania mniejsza niż generowana przez drogi, linie kolejowe, tramwajowe czy lotniska, w związku z tym powinna być wykreślona z wyliczenia. |Nie zidentyfikowano, jakiego fragmentu uwaga dotyczy. | |653 |Ankieta internetowa |PEP str. 54 |W związku z trwającymi pracami na forum Unii Europejskiej nad tzw. pakietem odpadowym zawierającym propozycje nowelizacji 6 dyrektyw z zakresu gospodarki odpadami, a następnie koniecznością transpozycji wypracowanych przepisów, wskaźnik ten będzie prawdopodobnie zastąpiony innym wskaźnikiem, tj. poziomem przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, który będzie monitorowany aż do 2030 r. |Proponujemy rezygnację z akapitu. |"Prace nad circular economy package zostały już zakończone. Zgodnie z przyjęta już rewizją dyrektywy o odpadach:

1) do 2025 r. przygotowanie do ponownego użycia i recykling odpadów komunalnych zostaną zwiększone wagowo do minimum 55 %;

2) do 2030 r. przygotowanie do ponownego użycia i recykling odpadów komunalnych zostaną zwiększone wagowo do minimum 60 %;

3) do 2035 r. przygotowanie do ponownego użycia i recykling odpadów komunalnych zostaną zwiększone wagowo do minimum 65 %.” Dyrektywa wprowadza też elastyczności dla państw członkowskich, uzyskanie których jest możliwe po spełnieniu przesłanek określonych w dyrektywie. " |Uwaga uwzględniona.

Przeredagowano przypis oraz dodano nowy wskaźnik zawierający cel dla 2030 r. | |654 |Ankieta internetowa |PEP str. 54 |poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych

|Cele i wskaźniki nie uwzględniają gospodarki odpadami innymi niż komunalne - proponujemy ustalenie celów dla odpadów przemysłowych.

Proponuje się również wskazanie ryzyka związanego z nieprawidłowościami w zakresie dokumentowania procesów recyklingu i odzysku oraz wskazanie sposobów jego minimalizacji.

|Opracowanie GUS Ochrona Środowiska 2017: "W Polsce w 2016 roku wytworzono 140 mln ton odpadów, z czego 8% stanowiły odpady komunalne (12 mln ton). Głównym źródłem odpadów w 2016 r. były, podobnie jak w latach poprzednich: górnictwo i wydobywanie (ok. 52% ilości wytworzonych odpadów ogółem), przetwórstwo przemysłowe (21%) oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną (16%)."

|Uwaga nieuwzględniona.

Przyjęte cele i kierunki działań w tym zakresie zawiera KPGO 2022. | |655 |Ankieta internetowa |PEP str. 55 |Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza lub istotne zmniejszanie ich oddziaływania

|Zapobieganie i ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza lub istotne zmniejszanie ich oddziaływania

|Uwaga doprecyzowująca.

|Uwaga nieuwzględniona.

Nazwa kierunku interwencji jest zaczerpnięta ze Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. | |656 |Ankieta internetowa |PEP str. 55 |Jego źródłem, w myśl przepisów o ochronie środowiska, są nie tylko zakłady przemysłowe czy usługowe, ale wszelka działalność (poza funkcjonowaniem dróg, linii kolejowych, lotnisk, linii elektroenergetycznych ) powodująca hałas.

|Jego źródłem, w myśl przepisów o ochronie środowiska, są nie tylko zakłady przemysłowe czy usługowe, ale wszelka działalność (poza funkcjonowaniem dróg, linii kolejowych, lotnisk) powodująca hałas.

|Emisja akustyczna generowana przez linie elektroenergetyczne jest bez porównania mniejsza niż generowana przez drogi, linie kolejowe, tramwajowe czy lotniska, w związku z tym powinna być wykreślona z wyliczenia.

|Nie zidentyfikowano, jakiego fragmentu uwaga dotyczy. | |657 |Ankieta internetowa |PEP str. 59 |Działania uzupełniające w tym obszarze zawarte są w Strategii rozwoju transportu.

|"Działania uzupełniające w tym obszarze zawarte są w Strategii rozwoju transportu.

Istotną kwestią jest również wspieranie możliwości przyłączania nowych odbiorców do sieci ciepłowniczych, w przypadku gdy jest to technicznie możliwe. Szczególny nacisk należy położyć na modernizację istniejących oraz rozwój sieci ciepłowniczych. Ponadto ważnym działaniem uzupełniającym staje się wspieranie wykorzystania energii elektrycznej do celów grzewczych."

|Przyłączanie nowych odbiorców do sieci ciepłowniczych oraz szersze wykorzystanie energii elektrycznej do celów grzewczych jest jednym ze skuteczniejszych narzędzi w walce z niską emisją.

|Uwaga uwzględniona.

Kwestie podłączania budynków do sieci ciepłowniczych w celu wykorzystania ciepła centralnego zostały uregulowane w rekomendacjach RM z dnia 25 kwietnia 2017 r. pt. „Czyste Powietrze”. Zadanie polegające na stworzeniu mechanizmów legislacyjnych przyspieszających proces podłączania budynków do sieci ciepłowniczej jest obecnie realizowane przez resort energii. | |658 |Ankieta internetowa |PEP str. 65 |W ramach działań przewidzianych do realizacji w Polityce ekologicznej państwa planuje się wdrożenie systemu mającego na celu zwiększenie sekwestracji węgla.

|Proponujemy rozwinięcie tekstu o kwestię dywersyfikacji paliw, co jest bezpośrednio powiązane z emisyjnością gospodarki.

|Położono duży nacisk na gospodarkę leśną, ale z tekstu na str. 69 wynika, że właściwie największe redukcje emisyjności gospodarki osiągniemy poprzez magazynowanie węgla w produktach z drewna. Nie poruszono tematu dywersyfikacji paliw – może być to efekt rozdzielenia strategii energetycznej od środowiskowej.

|Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii. | |659 |Ankieta internetowa |PEP str. 66 |Realizacja zadań w obszarze gospodarki leśnej przyczyni się do wykorzystania możliwości produkcyjnych lasu w celu systematycznego zwiększania podaży drewna, przy jednoczesnym zachowaniu zasad ochrony bogactwa przyrodniczego oraz udostępnianiu lasów dla społeczeństwa.

|Proponujemy przeredagowanie tekstu

|Zwiększanie podaży drewna stwarza ryzyko dla celów wzrostu lesistości (ryzyko nieosiągnięcia celu 2020) i redukcji emisji CO2

|Uwaga nieuwzględniona.

Prowadzona przez Polskę (w tym PGL LP) trwale zrównoważona gospodarka leśna jest gwarantem wzrostu lesistości oraz bardzo pozytywnie wpływa na redukcję gazów cieplarnianych. | |660 |Ankieta internetowa |PEP str. 67 |Rozdział Gospodarka odpadami w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym

|Proponujemy uzupełnienie rozdziału o akapit dotyczący powiązania przeciwdziałania zmianom klimatu z gospodarką odpadami

|Proponujemy uzupełnienie rozdziału o akapit dotyczący powiązania przeciwdziałania zmianom klimatu z gospodarką odpadami (np. popioły z gospodarki energetycznej jako produkt zastępujący inne wyroby energochłonne – a więc powiązane z emisją)

|Uwaga częściowo uwzględniona.

Dodano informacje o związku pomiędzy gospodarką odpadami i ochroną klimatu w rozdziale poświęconym streszczeniu diagnozy. | |661 |Ankieta internetowa |PEP str. 69 |UE zobowiązała się do redukcji emisji GC o 40% względem poziomu w 1990 r., w rozłożeniu na sektory objęte unijnym systemem handlu emisjami (EU ETS) i pozostałe sektory tzw. non-ETS (cel dla Polski –7% względem 2005 r. zapisany w projekcie ESR). |UE zobowiązała się do redukcji emisji GC o 40% względem poziomu w 1990 r., w rozłożeniu na sektory objęte unijnym systemem handlu emisjami (EU ETS) i pozostałe sektory tzw. non-ETS (cel dla Polski –7% względem 2005 r. zapisany w ESR).

|Uwaga doprecyzowująca.

|Uwaga uwzględniona | |662 |Ankieta internetowa |PEP str. 69 |W zakresie wdrażania Porozumienia paryskiego, w myśl którego redukcja emisji GC powinna uwzględniać specyfikę gospodarczą danego kraju, podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC (przede wszystkim energetyka, transport, rolnictwo).

|W zakresie wdrażania Porozumienia paryskiego, w myśl którego redukcja emisji GC powinna uwzględniać specyfikę gospodarczą danego kraju, podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC.

|Proponuje się rezygnację z wyliczenia, gdyż obszarów odpowiedzialnych za emisje GC jest wiele i poza energetyką to transport, rolnictwo, odpady, emisje przemysłowe poza ETS oraz sektor komunalno-bytowy z budynkami, małymi źródłami, gospodarstwami domowymi, usługami (w stosunku mniej więcej 50/50 non-ETS i ETS). |Uwaga uwzględniona | |663 |Ankieta internetowa |PEP str. 69 |Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne. Należy też mieć na uwadze rozwój technologii magazynowania energii elektrycznej, jak też hybrydowe instalacje OZE. Polska posiada ponadto duży potencjał w ograniczaniu koncentracji CO2 w atmosferze poprzez m.in. intensyfikację działań zmierzających do magazynowania węgla w produktach z drewna i rozwój energooszczędnego budownictwa drewnianego.

|Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Należy też mieć na uwadze rozwój technologii magazynowania energii elektrycznej, a także rozwój technologii bezodpadowych. Polska posiada ponadto duży potencjał w ograniczaniu koncentracji CO2 w atmosferze poprzez m.in. intensyfikację działań zmierzających do magazynowania węgla w produktach z drewna i rozwój energooszczędnego budownictwa drewnianego.

|Proponuje się nie zawężać katalogu technologii wykorzystania odnawialnych źródeł energii jako narzędzi w redukcji emisji, zwłaszcza w kontekście celu OZE na rok 2020. Dodatkowo, proponuje się kierunkową rezygnację z ujęcia hybrydowych instalacji odnawialnych źródeł energii. W Polsce funkcjonuje kilka takich instalacji (biogazownie i PV), a postępowanie notyfikacje w tym zakresie wciąż się toczy (dotychczas brak wsparcia aukcyjnego dla tych instalacji). Proponuje się ponadto doprecyzowanie zapisów o ""magazynowaniu węgla w produktach z drewna"" i dokładniejsze wyjaśnienie tej idei lub usunięcie zapisu.

Proponujemy rozszerzenie tekstu o rozwój technologii bezodpadowych. W dokumencie nie zostały poruszone kwestie rozwoju technologii bezodpadowych. Ponadto rozdzielono gospodarkę odpadami od zarządzania zasobami surowcowymi – co stwarza ryzyko niedostatecznej efektywności i równoległości działań w obu dziedzinach – brak praktycznych priorytetów w zakresie obowiązku wykorzystania surowców antropogennych (w tym odpadów) przed surowcami naturalnymi.

|Uwaga nieuwzględniona.

Pozyskiwanie energii ze stabilnych OZE zasługuje na podkreślenie. Informacje o magazynowaniu węgla w budownictwie drewnianym znajdują się w PEP2030.

| |664 |Ankieta internetowa |Prognoza OOŚ str. 74 |Ponadto wznoszenie morskich elektrowni wiatrowych powinno być dopuszczone wyłącznie w akwenach o funkcji podstawowej pozyskiwania energii odnawialnej. |Proponujemy rezygnację z akapitu. |Do czasu przyjęcia planu zagospodarowania obszarów morskich proponujemy unikanie tego typu kategoryzacji - ew. odesłanie do właściwych dokumentów, kiedy te zostaną już przyjęte.

|Uwaga uwzględniona.

Skorygowano zapisy prognozy ooś. | |665 |Ankieta internetowa |PEP str. 85 |Cel szczegółowy nr 21. Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez 1. Realizację zobowiązań wynikających z mechanizmów derogacyjnych

|Proponujemy wykreślenie zadania

|Wskazanie redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez zadanie "Realizacja zobowiązań wynikających z mechanizmów derogacyjnych" – to praktycznie opóźnienie działań redukcji i odsunięcie ich w czasie (dopuszczone prawnie, lecz niedziałające w kierunku poprawy jakości powietrza w obszarach zagrożonych)

|Uwaga nieuwzględniona.

Mechanizmy derogacyjne wynikają z prawodawstwa UE, dają możliwość dostosowania się instalacji energetycznych do wymagań emisyjnych wynikających z dyrektywy IED. | |666 |Ankieta internetowa |PEP str. 98 |Kierunek interwencji: Gospodarka odpadami w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym (II.3)

|Cele i zadania nie uwzględniają wsparcia prac nad rozwojem technologii bezodpadowych a koncentrują się na głównie odpadach komunalnych. Proponujemy dodanie celu w tym zakresie.

Proponujemy również podkreślenie priorytetu w zakresie obowiązku wykorzystania surowców antropogennych (w tym odpadów) przed surowcami naturalnymi. |Rozdzielenie gospodarki odpadami i surowcami antropogenicznymi od zarządzania zasobami surowcowymi stwarza ryzyko słabej efektywności i równoległości działań w obu strategiach. |Uwaga nieuwzględniona.

Szczegółowym dokumentem traktującym o wykorzystaniu surowców antropogenicznych, w tym odpadów, będzie Polityka Surowcowa Państwa, przygotowywana przez Ministerstwo Środowiska. | |667 |Ankieta internetowa |PEP str. 101 |"1. Wsparcie inwestycji związanych z wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne"

|"1. Wsparcie inwestycji związanych z wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne"

|Sprzedaży i wsparciu w systemie aukcyjnym w ustawie o odnawialnych źródłach energii podlega energia elektryczna, a nie ciepło. |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |668 |Ankieta internetowa |PEP str. 101 |"3. Wsparcie inwestycji w zakresie modernizacji elektrociepłowni, ciepłowni i elektrowni, związanej ze zmniejszeniem emisji do powietrza"

|"3. Wsparcie inwestycji w zakresie modernizacji elektrociepłowni, ciepłowni i elektrowni, związanej ze zmniejszeniem emisji do powietrza z uwzględnieniem działań związanych z tworzeniem efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych i chłodniczych"

|"Przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do wytwarzania ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w:

1) 50% energię z odnawialnych źródeł energii lub

2) 50% ciepło odpadowe, lub

3) 75% ciepło pochodzące z kogeneracji, lub

4) 50% połączenie energii i ciepła, o których mowa w pkt 1–3." |Uwaga nieuwzględniona.

Zaproponowany pierwotnie zapis uwzględnia pośrednio zagadnienie efektywnych systemów ciepłowniczych i chłodniczych, analogicznie jak zapis w pkt 2 Wsparcie inwestycji w zakresie systemów ciepłowniczych współpracujących z OZE i magazynami ciepła.

Przedsięwzięcia wpisujące się w zakres dostosowania systemu ciepłowniczego do statusu efektywnego zgodnie z Dyrektywą 2012/27/UE zostały uwzględnione w wielu obszarach PEP2030, stąd ograniczanie się do stosowania tego zapisu w jednym miejscu mogłoby zaburzyć odbiór sporządzanych sformułowań. | |669 |Ankieta internetowa |PEP str. 107 |Projekt strategiczny nr 68. Wspieranie systemowego zarządzania ochroną środowiska, zadanie "Przygotowanie kierunków działań mających na celu zbudowanie systemu rozwiązań legislacyjnych i finansowych wspierających wdrażanie systemu ekozarządzania i audytu (EMAS) w organizacjach"

|Proponujemy dodanie do samego tekstu PEP, akapitu wspierającego i promującego dobrowolne działania organizacji, takie jak wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego.

|Zadanie "Przygotowanie kierunków działań mających na celu zbudowanie systemu rozwiązań legislacyjnych i finansowych wspierających wdrażanie systemu ekozarządzania i audytu (EMAS) w organizacjach" wpisano jedynie w jednym z celów na końcu dokumentu, natomiast w części opisowej w ogóle nie zwrócono uwagi na dobrowolne działania organizacji, takie jak wdrażanie systemów zarządzania – np. EMAS |Uwaga uwzględniona.

PEP i Diagnozę (zał. 1) uzupełniono o zagadnienia związane z EMAS. | |670 |Ankieta internetowa |Diagnoza, str. 129 |Czynniki te decydują bowiem o wielkości emisji większości zanieczyszczeń powietrza. Duże znaczenie dla wielkości emisji mają również technologie produkcji w sektorze energetyki zawodowej oraz technologie spalania paliw.

|Czynniki te decydują bowiem o wielkości emisji większości zanieczyszczeń powietrza. Duże znaczenie dla wielkości emisji mają również technologie produkcji w sektorze energetyki zawodowej oraz technologie spalania paliw. Sektor energetyczny znacząco już zredukował swoje emisje - zarówno jeśli chodzi o redukcję emisji NOx oraz SO2 (odpowiednio o 27% oraz 53% na przestrzeni lat 2005-2014) .

|Należy podkreślić wkład sektora energetycznego w redukcje emisji.

|Uwaga uwzględniona.

Zmodyfikowano opis. | |671 |Ankieta internetowa |PEP str. 215 |Rezygnacja z wyszczególniania w zakresie działania 59. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do powietrza, kwestii związanych ze wsparciem małych elektrowni wodnych.

|Rezygnacja z wyszczególniania w zakresie działania 59. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do powietrza, kwestii związanych ze wsparciem ciepłowni geotermalnych. |W Polsce istnieje duży potencjał wykorzystania małych elektrowni wodnych, które mogą otrzymywać wsparcie w systemie aukcyjnym lub nowo wprowadzonym systemie taryf FiT/FiP dla energii elektrycznej. Według danych URE, na koniec pierwszego kwartału 2018 r. elektrownie wodne stanowiły ponad 13% w łącznej mocy zainstalowanej wszystkich instalacji OZE w Polsce. W ocenie PKEE nie ma powodu, aby nie wskazywać szczególnej roli małych elektrowni wodnych w zakresie ochrony środowiska, poprawy bilansu wodnego, jednocześnie przenosząc nacisk na ciepłownie geotermalne, które nie otrzymują wsparcia w ramach ustawy o odnawialnych źródłach energii. Ponadto, zasoby geotermalne, mimo że istnieją, wymagają w celu ich wykorzystania bardzo dużych nakładów finansowych, co zasadniczo czyni ich zastosowanie niekonkurencyjnym wobec innych rozwiązań.

|Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |672 |Ankieta internetowa |PEP str. 38 |"Regionem o dużym zagrożeniu ruchami masowymi ziemi jest województwo małopolskie".

postuluje się o wprowadzenie następujących zmian:

|Zdecydowana większość osuwisk występuje w południowej części Polski, na obszarze Karpat Zewnętrznych (fliszowych), zbudowanych niemal wyłącznie z piaskowcowo-łupkowych utworów kredy i paleogenu (województwo małopolskie i podkarpackie). |Powoływanie się na ankietę, w której nie określono kryteriów oceny zjawiska, a ich ocena była subiektywna, wydaje się niewłaściwe. Bardziej miarodajna skalę zjawiska daje Program SOPO tj. System Osłony Przeciwosuwiskowej prowadzony przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB). |Uwaga uwzględniona | |673 |Ankieta internetowa |PEP str. 94 |GIOŚ |GDOŚ |Działania i zadania PEP, Kierunek interwencji Ochrona różnorodności biologicznej, Zadanie 13.Realizacja pilotażowego programu monitoringu wilka i rysia w Polsce (finansowanego w ramach działania 2.4 POIŚ 2014–2014), kolumna Podmiot odpowiedzialny; wpisano GIOŚ, z kompetencji jednak wnika, że powinien to być GDOŚ

|Uwaga nieuwzględniona.

Monitoring przyrodniczy należy do kompetencji GIOŚ w ramach PMŚ, co wynika nie tylko z ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, ale również z art. 112 ustawy o ochronie przyrody. | |674 |Ankieta internetowa |PEP str. 109 |w tabeli dopisać podkarpackie (tereny górskie, lasy wodochronne) |podkarpackie (tereny górskie, lasy wodochronne) |Terytorializacja kierunków interwencji PEP, Zjawisko/czynnik: susza, niekorzystne zmiany warunków hydrologicznych, okresowe problemy, z zaopatrzeniem w wodę, deficyt wody. Należy dopisać podkarpackie (tereny górskie, lasy wodochronne) |Uwaga uwzględniona | |675 |Ankieta internetowa |PEP str. 38 |Proponuje się w zdaniu „Duże zagrożenie osuwiskami, zwłaszcza na terenach wiejskich i obszarach górskich identyfikuje również województwo śląskie” |po wyrazie województwo dopisać „podkarpackie i” |W tabeli na str. 50 zebrano dane na podstawie wyników ankiet. W ankietach tych marszałkowie województw dokonali oceny zagrożeń występowania poszczególnych czynników (w skali 1–5, gdzie cyfry oznaczają odpowiednio: 1 – zjawisko nie występuje, 2 – niskie zagrożenie, 3 – zagrożenie umiarkowane, 4 – wysokie zagrożenie, 5 – bardzo wysokie zagrożenie) ze wskazaniem obszarów, których dotyczą te zagrożenia. W tabeli na str. 51 tylko dla 3 województw zagrożenie osuwiskami jest wysokie: śląskie i podkarpackie 4, mazowieckie 3-4, a małopolskie 3. Proponuję sprawdzić wyniki ankiety dla małopolskiego i mazowieckiego mogło dojść do pomyłki. Moim zdaniem zagrożenie osuwiskami dla woj.. małopolskiego jest wyższe niż dla mazowieckiego. Ma to również odzwierciedlenie w tekście zamieszczonym na str. 38 „Regionem o dużym zagrożeniu ruchami masowymi ziemi jest województwo małopolskie….” W tekście o zagrożeniu osuwiskami nie jest wymienione woj. mazowieckie. |Uwaga uwzględniona | |676 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 27 |„Przyjęcie wojewódzkiego planu gospodarki odpadami” |uwzględnić województwo podkarpackie |Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego 2022 został przyjęty Uchwałą Sejmiku Województwa Podkarpackiego nr XXXI/551/17

w dniu 5 stycznia 2017 r. Informacje zawarte w ww. planie zostały wykorzystane na potrzeby opracowania Programu Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego /POŚ WP/.

|Uwaga uwzględniona.

| |677 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 27 |Mocne strony

"Plany budowy nowych i rozbudowy istniejących PSZOK wyposażonych w punkty napraw i wymiany” |uwzględnić województwo podkarpackie |Zgodnie z danymi zawartymi w WPGO 2022, gminy woj. podkarpackiego planują modernizację 39 istniejących oraz budowę 62 kolejnych PSZOK-ów. W ponad 20% gmin planuje się utworzyć przy PSZOK „punkty drugiego życia odpadu”. |Uwaga uwzględniona.

| |678 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 27 |Słabe strony

„Niewystarczająca świadomość ekologiczna mieszkańców województwa w kwestii selektywnej zbiorki odpadów” |uwzględnić województwo podkarpackie

|W woj. podkarpackim ponad 60% masy odebranych odpadów komunalnych stanowią odpady zmieszane, nieosiągane są także przez samorządy gminne wymagane prawem poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia wybranych frakcji odpadów komunalnych. Jest to spowodowanie m.in. niską świadomością i odpowiedzialnością mieszkańców w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami. |Uwaga uwzględniona.

| |679 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 29 |Szanse

„Zwiększenie liczby instalacji do odzysku odpadów, w tym rozwój technologii”

|uwzględnić województwo podkarpackie |W Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego (na podstawie zapisów WPGO 2022) wskazane zostały lokalizacje planowanych do budowy instalacji przetwarzania odpadów komunalnych. |Uwaga uwzględniona.

| |680 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 35 |Mocne strony

„Ewidencja zakładów stwarzających duże lub zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych awarii przemysłowych (ZZR, ZDR)” |uwzględnić województwo podkarpackie |Na terenie woj. podkarpackiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we współpracy z Podkarpackim Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie prowadzi systematyczną ewidencję zakładów stwarzających duże i zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych awarii przemysłowych. |Uwaga uwzględniona.

| |681 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 37 |Słabe strony

„Przewóz substancji niebezpiecznych szlakami komunikacyjnymi, w tym kolejowymi,

z uwzględnieniem centrów miast” |uwzględnić województwo podkarpackie

|Brak obwodnic niektórych mniejszych miast w woj. podkarpackim, skutkuje koniecznością transportu substancji niebezpiecznych przez tereny zurbanizowane. |Uwaga uwzględniona.

| |682 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 39 |Zagrożenia

„Wzrost zagrożenia związanego z transportem towarów niebezpiecznych”

|uwzględnić województwo podkarpackie |Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego formułuje słabe strony i zagrożenia dotyczące transportu towarów niebezpiecznych, są m.in. brak obwodnic miast i miejsc postojowych dla pojazdów przewożących substancje niebezpieczne, niezadowalający stan niektórych dróg wojewódzkich i powiatowych czy możliwość wwożenia na teren województwa podkarpackiego materiałów niebezpiecznych z terytorium ościennych państw i województw. |Uwaga uwzględniona.

| |683 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 14 |GOSPODAROWANIE WODAMI

Słabe strony

„Niewystarczająca powierzchnia terenów zalewowych” |„duża powierzchnia terenów zalewowych” lub „niewystarczająca powierzchnia naturalnych terenów zalewowych” |Jeśli chodzi o województwo podkarpackie to charakteryzuje się ono dużym procentem powierzchni narażonej na występowanie powodzi. W Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego /POŚ WP/ wskazane to zostało w analizie SWOT w zapisie: „stosunkowo duży procent powierzchni narażonej na występowanie powodzi determinowany uwarunkowaniami fizjograficzno-hydrologicznymi”. Jeśli natomiast zapis ten ma sugerować brak odpowiedniej powierzchni terenów zalewanych naturalnie proponuje się zapis odpowiednio doprecyzować. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |684 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 15 |Szanse

„Opracowanie i realizacja planów przeciwdziałania skutkom suszy w regionach wodnych” |uwzględnić województwo podkarpackie |Problem suszy dotyczy także terenu województwa podkarpackiego

a wiec realizacja planów przeciwdziałania skutkom suszy jest szansą na poprawę sytuacji w tym zakresie. W POŚ WP wskazane to zostało w analizie SWOT w zapisie: „realizacja inwestycji wskazanych w dokumentach planistycznych ograniczających zagrożenie powodziowe i skutki działania suszy” |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |685 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 15 |Szanse

„Wdrożenie planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy”

|uwzględnić województwo podkarpackie

|Ze względu na wysokie ryzyko powodziowe, jakim charakteryzuje się województwo podkarpackiego wdrożenie i realizacji planu zarządzania ryzykiem powodziowym jest szansą na poprawę sytuacji w tym zakresie. W POŚ WP wskazane to zostało w analizie SWOT w zapisie: „realizacja inwestycji wskazanych w dokumentach planistycznych ograniczających zagrożenie powodziowe i skutki działania suszy”. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |686 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 15 |Szanse

„Zwiększenie retencji wodnej”

|uwzględnić województwo podkarpackie

|Problem niskiego poziomu retencji wodnej dotyczy także województwa podkarpackiego a więc zwiększenie retencji wodnej jest szansą na poprawę sytuacji w tym zakresie. W POŚ WP wskazane to zostało w analizie SWOT w zapisie: „zwiększenie retencji wodnej”.

|Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |687 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 16 |Zagrożenia

„Presja turystyczna i inwestycyjna na obszary potencjalnego zagrożenia powodzią, zmiany w ukształtowaniu terenu koryta wielkiej wody” ”

|uwzględnić województwo podkarpackie |W Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego zagrożenie to zostało wskazane w analizie SWOT w zapisie: „presja osadnicza na tereny narażone na zalewanie” |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |688 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 16 |Zagrożenia

„Zły stan techniczny budowli i urządzeń przeciwpowodziowych” |uwzględnić województwo podkarpackie |Zły stan techniczny budowli i urządzeń przeciwpowodziowych dotyczy także infrastruktury na terenie województwa podkarpackiego. Wskazane zostało to POŚ WP w rozdziale Problemy i zagrożenia środowiska poprzez zapis: „zagrożenie powodziowe na znacznych obszarach województwa, determinowane uwarunkowaniami przyrodniczymi i brakiem odpowiedniej infrastruktury przeciwpowodziowej (niewystarczająca długość i słaby stan techniczny wałów przeciwpowodziowych, zbyt mała ilość polderów, suchych zbiorników i zbiorników z rezerwą powodziową” |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |689 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 17 |GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA

Mocne strony

„Zadowalająca jakość wód podziemnych”

|proponuje się nie wskazywanie województwa podkarpackiego |Mimo, że większość wód podziemnych województwa podkarpackiego charakteryzuje się dobrym stanem chemicznym (w roku 2016 w ramach monitoringu diagnostycznego w 72,2% punktach pomiarowych stwierdzony został dobry stan chemiczny wód), to ze względu na słaby stan chemiczny jednolitej części wód podziemnych o numerze 135 nie można określić tego stanu jako zadowalający.

W roku 2017 w ramach prowadzonego monitoringu operacyjnego JCWPd nr 135

w 4 na 9 punktów pomiarowych stwierdzony został słaby stan chemiczny wód podziemnych.

|Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw.

| |690 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 18 |GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA

Szanse

Proponuje się dodanie zapisu:

|"realizacja planów gospodarowania wodami oraz programu wodno-środowiskowego kraju" |Ze względu na zły stan większości wód w Polsce realizacja działań wskazanych w planach gospodarowania wodami i programie wodno-środowiskowym kraju może być dużą szansą na poprawę sytuacji w tym zakresie. W POŚ WP wskazane to zostało w analizie SWOT w zapisie: „realizacja działań zawartych w dokumentach planistycznych m.in. w aktualizacjach planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy oraz aktualizacji programu wodno-środowiskowego kraju” |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |691 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 3 |Ochrona klimatu i jakości powietrza

Mocne strony

„spadek emisji zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych” |uwzględnić województwo podkarpackie

|Z danych GUS wynika, ze w województwie podkarpackim odnotowuje się spadek emisji zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych na przestrzeni ostatnich lat. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |692 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 4 |Ochrona klimatu i jakości powietrza

Słabe strony

„Stosunkowo niski odsetek gmin posiadających opracowane plany gospodarki niskoemisyjnej oraz założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, stanowiących podstawę do pozyskania środków na inwestycje z zakresu ochrony klimatu i poprawy jakości powietrza”

|błędnie zaznaczono województwo podkarpackie |W Raporcie z wykonania programu ochrony środowiska województwa podkarpackiego za lata 2015-2016, wykazano ze ok 80% gmin województwa posiada opracowane plany gospodarki niskoemisyjnej, natomiast założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na koniec 2016 posiadała ponad połowa gmin Podkarpacia. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw.

| |693 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 4 |Ochrona klimatu i jakości powietrza

Słabe strony

„Niska emisja”

|uwzględnić województwo podkarpackie |W Programie Ochrony Środowiska Województwa Podkarpackiego niska emisja została przyjęta za główne źródło zanieczyszczenia powietrza w województwie. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |694 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 5 |Ochrona klimatu i jakości powietrza

Szanse

„Poprawa stanu technicznego dróg, budowa obwodnic miast”

|uwzględnić województwo podkarpackie |W Raporcie z wykonania programu ochrony środowiska województwa podkarpackiego za lata 2015-2016, wykazano, że w latach 2015-2016 wyremontowano ok 620km dróg. Aktualnie w województwie budowane są obwodnice miast: Lubaczów, Oleszyce, Cieszanów, Sanok, Kolbuszowa - Werynia, Tarnobrzeg i Strzyżów - Czudec |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |695 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 5 |Ochrona klimatu i jakości powietrza

Szanse

„Wzrastająca popularność rowerów, jako środka komunikacji” |uwzględnić województwo podkarpackie |W Raporcie z wykonania programu ochrony środowiska województwa podkarpackiego za lata 2015-2016, wykazano, że w latach 2015-2016 powstało około 270km ścieżek rowerowych |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |696 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 7 |Najważniejsze wnioski – ochrona klimatu i jakości powietrza:

„7. Woj. podkarpackie odnotowało stosunkowo niski odsetek gmin posiadających opracowane plany gospodarki niskoemisyjnej oraz założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, stanowiących podstawę do pozyskania środków na inwestycje z zakresu ochrony klimatu i poprawy jakości powietrza.”

|usunąć lub skorygować zdanie |W Raporcie z wykonania programu ochrony środowiska województwa podkarpackiego za lata 2015-2016, wykazano ze ok 80% gmin województwa posiada opracowane plany gospodarki niskoemisyjnej, natomiast założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na koniec 2016 posiadała ponad połowa gmin Podkarpacia. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |697 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 11 |Pola elektromagnetyczne

Szanse

„Coroczny monitoring PEM prowadzony przez WIOŚ” |uwzględnić województwo podkarpackie |Monitoring PEM jest związany z zadaniami statutowymi WIOŚ w ramach Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Podkarpackiego na lata 2016-2020 |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |698 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 12 |Pola elektromagnetyczne

Zagrożenia

Dynamiczny wzrost liczby abonentów telefonii komórkowej skutkujący zagęszczeniem lokalizacyjnym stacji bazowych telefonii komórkowej

|uwzględnić województwo podkarpackie |Wg danych ze strony internetowej btseach.pl liczba stacji bazowych telefonii komórkowej w województwie podkarpackim z roku na rok ciągle wzrasta |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |699 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 21 |Zasoby geologiczne

Mocne strony

„Zasoby wód geotermalnych i/lub leczniczych”

|uwzględnić województwo podkarpackie |w województwie podkarpackim w roku 2017 w bilansie PIG-PIB udokumentowano występowanie 12 złóż wód leczniczych. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |700 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 21 |Zasoby geologiczne

Mocne strony

„Występowanie złóż torfów w tym torfu leczniczego” |uwzględnić województwo podkarpackie |w województwie podkarpackim w roku 2017 w bilansie PIG-PIB udokumentowano występowanie 5 złóż torfów w tym jedno złoże torfów leczniczych (Podemszczyzna). |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |701 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 22 |Zasoby geologiczne

Słabe strony

„Ruchy masowe ziemi i osuwiska” |uwzględnić województwo podkarpackie

|w woj. podkarpackim istnieją sprzyjające warunki do rozwoju ruchów masowych ziemi i procesów kształtujących rzeźbę, zwłaszcza w części położonej w Karpatach fliszowych. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |702 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 23 |Zasoby geologiczne

Zagrożenia

„Ruchy masowe ziemi - osuwiska”

|uwzględnić województwo podkarpackie |niesprzyjające warunki klimatyczne, ulewne deszcze mogą przyczynić się do rozwoju osuwisk, tym bardziej, że w województwie podkarpackim istnieją warunki sprzyjające do powstawania ruchów masowych ziemi. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dotyczący terytorializacji. Zrezygnowano z analizy SWOT, która została oparta o deklarację przedstawicieli województw. | |703 |Ankieta internetowa |PEP str. 30 |Wartość docelowa wskaźnika poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych określona dla roku 2020 w wysokości 70%, została już w Polsce osiągnięta. |dostosowany do poniższego uzasadnienia. |Nie jest tu podana informacja w jakich jednostkach mierzy się odpady budowlane. Jeśli w tonach to pewnie ta wartość jest prawdziwa – gruz z budów jest rozdrabniany i używany do budowy dróg, natomiast Państwu powinno zależeć na redukcji w m3. Polityka Państwa obecnie zupełnie nie sprzyja podejmowaniu działań na rzecz selektywnej zbiórki odpadów na budowach/rozbiórkach. Z praktyki wiadomo, że wszystkie odpady (np. płyta g-k, styropian, wełna mineralna, wykładziny) są wrzucane do jednego kontenera, który następnie jest wywożony na komunalne składowisko odpadów. Polityka Państwa powinna wspierać (np. poprzez zmiany w przepisach budowlanych) wyroby, które pochodzą z recyclingu. To stworzy model biznesowy, który będzie sprzyjał rozwojowi technologii w tym zakresie |Uwaga nieuwzględniona.

Wykres prezentuje osiągnięty przez Polskę poziom recyklingu, który wyrażony jest w %, zatem podana jest jednostka, w jakich prezentowane są wartości na wykresie – informacja w legendzie.

Szczegółowym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami jest KPGO 2022, a nie PEP.

Dokumentem wspierającym przejście gospodarki na gospodarkę o obiegu zamkniętym ma być „Strategia produktywności” i Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, przygotowywane przez MPiT. | |704 |Ankieta internetowa |PEP str. 33 |Problemem jest także zły standard energetyczny budynków, jego rozwiązanie leży w szerokim upowszechnieniu głębokiej termomodernizacji budynków. |jak również w efektywnym wykorzystaniu istniejącego prawa, które jest nie respektowane |. Przykładem może być Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków, której art. 13 mówi, że: „…podają w reklamie dotyczącej sprzedaży lub najmu budynku lub jego części wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową…”. Artykuł ten jest całkowicie lekceważony i w reklamach informacja na temat zapotrzebowania na energię w ogóle się nie pojawia, przez co kupujący nie mają możliwości kierowania się oszczędnością energii przy wyborze kupowanego mieszkania. Zatem nie trzeba tworzyć nowych przepisów, wystarczy efektywnie egzekwować istniejące. |Uwaga uwzględniona | |705 |Ankieta internetowa |PEP str. 43 |Na znaczeniu będzie przybierała również kwestia marnotrawienia żywności. |uzupełniona o kwestie podane w uzasadnieniu |W punkcie tym zupełnie pominięto sprawę wspierania i promocji rozwiązań, których producenci zdecydowali się na dokonywanie oceny ich wyrobów pod kątem wpływu na środowisko. Powszechnie znane metody ocen cyklu życia, czy kosztów cyklu życia nie są promowane, choć jedynie one w wiarygodny sposób pokazują jak dany system/wyrób wpływa na środowisko. Zmniejszenie tego wpływu odbywa się m.in. przez zwiększanie ilości surowca pochodzącego z recyclingu, czyli zmniejszenia zapotrzebowania na surowce naturalne. Wiarygodna ocena, w opozycji do quasi-promocji „ekologicznych wyrobów” wskazałaby drogę przemysłowi, w jakim kierunku należy inwestować. |Uwaga uwzględniona.

Wzmocniono zapisy dotyczące ekoinnowacji. | |706 |Ankieta internetowa |PEP str. 44 |Różnorodność biologiczna to bogactwo otaczających nas ekosystemów, gatunków i genów – jest nie tylko wartością samą w sobie, lecz także zapewnia szeroką gamę niezbędnych usług ekosystemowych: żywność, ochronę przed powodziami, komfort życia ludzi (m.in. wpływ na środowisko, w tym jakość powietrza, ochrona przed hałasem, przestrzeń do wypoczynku) itd. |uzupełniona o kwestie z uzasadnienia |„ochronę przed hałasem” należy rozumieć nie tylko jako problem ograniczania źródeł hałasu. Wobec rosnącego ruchu drogowego i lotniczego, zagęszczania miast, większej intensywności życia, wyeliminowanie źródeł hałasu nie będzie możliwe. Natomiast należy tworzyć przepisy sprzyjające wznoszeniu budowli/barier chroniących skutecznie przed hałasem. Przykładem mogą być szkoły, gdzie poziom hałasu na korytarzach na przerwach przekracza 80 dB, m.in. przez to, że są źle projektowane. Ten sam problem dotyczy budownictwa wielorodzinnego, źle projektowanego pod względem izolacyjności akustycznej |Uwaga nieuwzględniona.

Problem ten regulują przepisy o ochronie środowiska i przepisy budowlane. | |707 |Ankieta internetowa |PEP str. 57 |poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych % wagowo

|poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych % objętościowo |Państwu powinno zależeć na redukcji w m3. Polityka Państwa obecnie zupełnie nie sprzyja podejmowaniu działań na rzecz selektywnej zbiórki odpadów na budowach/rozbiórkach. Z praktyki wiadomo, że wszystkie odpady (np. płyta g-k, styropian, wełna mineralna, wykładziny) są wrzucane do jednego kontenera, który następnie jest wywożony na komunalne składowisko odpadów. Polityka Państwa powinna wspierać (np. poprzez zmiany w przepisach budowlanych) wyroby, które pochodzą z recyclingu. To stworzy model biznesowy, który będzie sprzyjał rozwojowi technologii w tym zakresie. |Uwaga nieuwzględniona.

Dane dot. odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych, sprawozdawane są w Mg. Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła z odpadów komunalnych odnoszą się do masy odpadów, co zgodne jest z obowiązującymi aktami prawnymi UE i Polski.

Szczegółowym dokumentem w zakresie gospodarki odpadami jest KPGO 2022, a nie PEP. | |708 |Ankieta internetowa |PEP str. 70 |Proponuje się ujęcie w dokumencie możliwości wspierania rozwoju metod czystego spalania paliw stałych poprzez dofinansowywanie projektów naukowych poszukujących nowych rozwiązań technologicznych w zakresie niskoemisyjnego spalania węgla w urządzeniach grzewczych gospodarstw domowych. |Wspierany będzie rozwój metod czystego spalania paliw stałych poprzez dofinansowywanie projektów naukowych poszukujących nowych rozwiązań technologicznych w zakresie niskoemisyjnego spalania węgla w urządzeniach grzewczych gospodarstw domowych. |Uwaga ma na względzie problem niskiej emisji, zwłaszcza w kontekście kwestii finansowe zmuszających społeczeństwo do stosowania paliw stałych złej jakości. |Uwaga uwzględniona.

Propozycja będzie realizowana poprzez zadanie Wsparcie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w zakresie:

a. recyklingu,

b. racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej;

c. przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich,

d. leśnictwa i ochrony różnorodności biologicznej

e. ochrony powierzchni ziemi

f. ochrony jakości powietrza

| |709 |Ankieta internetowa |PEP str. 58 |Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza |Likwidacja źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza (głównie niskich emisji) |jw. |Uwaga nieuwzględniona.

Nazwa kierunku interwencji jest zaczerpnięta ze Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju. | |710 |Ankieta internetowa |PEP str. 59 |Wspieranie wdrażania ekoinnowacji oraz upowszechnianie najlepszych dostępnych technik BAT |Wspieranie wdrażania ekoinnowacji oraz upowszechnianie najlepszych dostępnych technik BAT oraz wspieranie wdrażania stosowania deklaracji środowiskowych, bazujących na ocenie cyklu życia |Ocena cyklu życia i deklaracje środowiskowe są mocno wspierane przez Komisję Europejską, czego wyrazem jest Level(s) – wspólny unijny system głównych wskaźników zrównoważonego charakteru budynków biurowych i mieszkalnych |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań. Kompleksowe rozwiązania dotyczące spraw gospodarczych i oceny cyklu życia produktów znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Strategii produktywności. | |711 |Ankieta internetowa |PEP str. 63 |Dobre przykłady z województw |Zmiana dotyczy podawanych przykładów |To bardzo kontrowersyjny zapis :”dobre przykłady z województw”. Programy ograniczające się do wspierani wymiany kotłów/pieców, powodują tylko wzrost kosztów ogrzewania (źródło ciepła tanie zamieniamy na źródło ciepła drogie, przy niezmiennym zapotrzebowaniu na energię). Tylko program, którego celem jest ograniczenie zużycia energii i wymiana źródła ciepła jest „dobrym przykładem” |Uwaga uwzględniona – zostanie usunięte słowo „dobre”. | |712 |Ankieta internetowa |PEP str. 66 |W wyniku realizacji działań zaplanowanych w PEP zdiagnozowane zostaną aktualne problemy dotyczące określenia optymalnych, z punktu widzenia interesu środowiska i zrównoważonego rozwoju, akustycznych standardów jakości środowiska. O ile wyniki diagnozy wykażą taką potrzebę, zostaną dokonane zmiany wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. |W wyniku realizacji działań zaplanowanych w PEP zdiagnozowane zostaną aktualne problemy dotyczące określenia optymalnych, z punktu widzenia interesu środowiska i zrównoważonego rozwoju, akustycznych standardów jakości środowiska i akustycznych standardów obiektów budowlanych. O ile wyniki diagnozy wykażą taką potrzebę, zostaną dokonane zmiany wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku oraz akustycznych poziomów izolacyjności akustycznej przegród w budynkach. |Potrzeba podkreślenia roli budynków |Uwaga nieuwzględniona.

Problem ten regulują przepisy o ochronie środowiska i przepisy budowlane. | |713 |Ankieta internetowa |PEP str. 91 |Zmiana przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku legislacja

minister właściwy ds. środowiska

|Zmiana przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku legislacja

minister właściwy ds. środowiska, Zmiana przepisów dotyczących izolacyjności akustycznej przegród - minister właściwy ds. budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa

|jw. |Uwaga nieuwzględniona.

W opinii MŚ sprawa nie wymaga uwzględnienia na poziomie dokumentu strategicznego. | |714 |Ankieta internetowa |PEP str. 77 |Jednym z celów PEP jest poprawa efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony środowiska. Jedynym polem interwencji jest reforma Inspekcji Ochrony Środowiska. Pominięty został całkowicie inny, równie ważny instrument, który stanowi podstawę dla poprawnego funkcjonowania i zapewnienia konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju – system pozwoleń i decyzji administracyjnych, który wymaga uwagi resortu, zwłaszcza w dalszej perspektywie czasowej. Jego coraz większe skomplikowanie kolejnymi nowelizacjami z różnych pól regulacji (np. gospodarka wodnościekowa, ochrona powietrza czy odpady) prowadzą do nadmiernych obciążeń administracyjnych związanych z nadmiernym mnożeniem organów administracji i niepowiązanych ze sobą procedur administracyjnych, co osiągnęło w chwili obecnej krytyczną postać. Utrudniać będzie realizację jakichkolwiek działań prośrodowiskowych z poziomu przedsiębiorstw, w tym rozwoju ekoinnowacji czy usprawnienie systemu kontroli, o szkodach dla gospodarki nie wspominając.

Należy podkreślić, że nie chodzi tutaj o łagodzenie wymagań, lecz o sprawne i skuteczne ich określanie i późniejsze egzekwowanie.

|Wprowadzenie do PEP w ramach celu „Środowisko i administracja” działania – usprawnienie efektywności funkcjonowania pozwoleń i decyzji środowiskowych, na które składałyby się działania:

1. Uproszczenie systemu pozwoleń i decyzji administracyjnych w szczególności w zakresie liczby organów zaangażowanych w ich wydawanie, harmonizacja prawa, uproszczenie procedur i skrócenie czasu oczekiwania do terminów wskazanych w KPA.

2. Zapewnienie zasady równego traktowania podmiotów wobec prawa poprzez zapewnienie jednolitej wykładni przepisów i jej stosowania przez organy administracji na terenie całego kraju.

3. Uproszczenie procesu inwestycyjnego poprzez od etapu planowania inwestycji po pozwolenia środowiskowe pozwalające na funkcjonowanie.

|Tylko w ostatnim roku liczba organów które biorą udział w postępowaniach administracyjnych wzrosła kilkukrotnie w wyniku zmian legislacyjnych. W chwili obecnej organami wydającymi pozwolenia i decyzje są starostowie, marszałkowie i RDOŚ, co w sumie daje ok. 300 niezależnych organów administracji. Problemy zaczynają się już od chwili ustalenia, który organ w ogóle jest właściwy – jest to uzależnione od terenu lub obowiązku posiadania decyzji środowiskowej. Dodatkowo ustawa prawo wodne wprowadziła konieczność opiniowania przez PGW Wody Polskie, a ustawa o odpadach – WIOŚ i Straż Pożarną (kolejnych kilkaset niezależnych jednostek). Odbija się to na długości postępowania oraz niepewności inwestycyjnej, a w naszej ocenie prowadzić będzie w bliskiej przyszłości do paraliżu systemu.

Organy, zwłaszcza na poziomie regionalnym często inaczej interpretują przepisy prawa, co prowadzi do nierównego traktowania podmiotów oraz sporów w ramach administracji, co odbija się na przedsiębiorcach. W chwili obecnej w przypadku dużych instalacji nie są dotrzymywane terminy wynikające z KPA. |Uwaga nieuwzględniona.

Ze względu na szeroki zakres oceny oddziaływania na środowisko wymagający udziału właściwych organów wyspecjalizowanych w poszczególnych dziedzinach związanych z ochroną środowiska nie jest możliwe ograniczenie liczby organów uczestniczących w postępowaniu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

W celu zapewnienie jednolitej wykładni przepisów i ich stosowania przez organy administracji, podejmowane są działania legislacyjne skierowane na likwidację niejasnych postanowień prawa. Ponadto wydawane są liczne interpretacje przepisów i wytyczne, które publikowane są na stronie internetowej GDOŚ | |715 |Ankieta internetowa |PEP str. 44 |Dodać wskaźnik dotyczący zarządzania i ochrony gatunków. |Dodać wskaźnik:

Postęp w zakresie opracowywania i realizacji programów ochrony gatunków

Jednostka miary: liczba przyjętych programów

Wartość bazowa: 5 (2018)

Wartość pośrednia (2020): 10

Wartość docelowa (rok 2030): 24

|Spośród gatunków chronionych co najmniej ponad 20 wymaga możliwie pilnego przyjęcia i wdrożenia programu zarządzania i ochrony. Dla kilku z tych gatunków projekty takich programów są już gotowe i leżą w szufladach GDOŚ/MŚ. Dala innych – nie podjęto jeszcze pracy nad nimi. Dla niektórych (np. chomik europejski), nie podjęcie pilnych działań może oznaczać ich wymarcie w trakcie obowiązywania PEP. Tymczasem do ich skutecznej ochrony zobowiązuje nas np. Dyrektywa Siedliskowa (były już wyroki ETS – np. wobec Francji w związku z ochroną chomika– obligujące państwa do podjęcia skutecznych działań ochronnych. Stąd opracowanie i wdrożenie programów ochrony dla gatunków najbardziej zagrożonych i wymagających zintegrowanych działań jest zadaniem pilnym. Podane wartości wskaźników są absolutnie minimalne. |Uwaga nieuwzględniona.

Programy ochrony gatunków nie są dokumentami obligującymi do podejmowania działań, a jedynie maja charakter wytycznych. Są one zatwierdzanie przez GDOŚ w miarę potrzeb. Nie jest zasadne, aby tworzyć dla nich specjalnego wskaźnika w PEP. | |716 |Ankieta internetowa |Prognoza OOŚ str. 213 |Rekomendacje podane w projekcie prognozy nie wynikają ze wskazanych potencjalnych zagrożeń, są też niepełne. Należy je uzupełnić i uwzględnić w PEP. |Przedstawione w projekcie prognozy rekomendacje zmian czy uzupełnień w PEP powinny wynikać ze wskazanych wcześniej zagrożeń dla środowiska. Zagrożenia te powinny być wskazane we wcześniejszych rozdziałach, zamiast niezgodnego ze stanem faktycznym powtarzania, że nie zidentyfikowano potencjalnie negatywnych oddziaływań.

Podane na stronie 207 prognozy działania oraz rekomendacje z tabeli nr 55 powinny być włączone do PEP jako zapisy zmniejszające ryzyko, poprzez wskazanie na konieczność stosowania działań zapobiegawczych, łagodzące itp. Pozostawieni ich jedynie w prognozie nie będzie miało praktycznego znaczenia.

Lista tych propozycji działań powinna być uzupełniona co najmniej o:

- unikanie zalesiania terenów o wysokich walorach przyrodniczych związanych z siedliskami nieleśnymi (wymagana każdorazowa ocena);

- uwzględnianie zalesień jako narzędzia w przywracaniu łączności ekosystemów i odtwarzaniu korytarzy ekologicznych;

- wypracowanie i stosowanie wysokich standardów przy ocenie dopuszczalności lokalizacji OZE – pod względem jej wpływu na różnorodność biologiczną oraz środowisko życia człowieka (w tym stosowanie się do rezolucji EUROBATS i innych najlepszych praktyk w tym zakresie);

- dodanie kompleksu zadań ograniczających zanieczyszczenie wód plastikiem (w tym np. ograniczanie stosowania opakowań jednorazowych);

- dodanie zadania i interwencji ograniczających hałas morski;

- dodanie zadania dot. uzupełnienia sieci parków narodowych i rezerwatów w sposób zapewniający ich reprezentatywność względem różnorodności zasobów przyrodniczych w kraju;

- dodanie zaleceń ograniczających negatywne oddziaływania proponowanych zabezpieczeń brzegów morskich – przede wszystkim przez stosowanie w pierwszej kolejności zasady unikania zabudowy terenów poddawanych oddziaływaniu morza;

- wskazanie potencjalnego zagrożenia wynikającego z sadzenia szybkorosnących gatunków drzew w „Leśnych Gospodarstwach Węglowych” – co jest jednym z założeń programu;

- dodanie skonkretyzowanych przykładów zadań czy celów do niektórych, zbyt ogólnikowych działań (bez mierzalnych rezultatów, np.: reforma inspekcji ochrony środowiska – bez wskazania kierunku, poprawa zarządzania gatunkami – podobnie, bez żadnych konkretów);

- włączenie gospodarki rybackiej w realizację celów PEP – np. poprzez wsparcie wprowadzania do użytku nowych nieszkodliwych dla gatunków chronionych narzędzi połowowych, ograniczających przyłów ptaków, ssaków i chronionych gatunków ryb. |W prognozie prawidłowo wskazano na niektóre zagrożenia dla środowiska w Polsce: budowle piętrzące niewyposażone w prawidłowo funkcjonujące przepławki. rosnąca liczba elektrowni wodnych i farm wiatrowych, wprowadzanie do lasów jednogatunkowych drzewostanów, presja agresywnych form turystyki i rekreacji wobec biologicznych i ekologicznych potrzeb gatunków i siedlisk; utrata obszarów bagiennych… Tymczasem nie dostrzeżono, że niektóre propozycje interwencji uwzględnionych w PEP mogą te zagrożenia pogłębić, a niektórych zagrożeń w ogóle nie uwzględniono.

Istotnym błędem metodycznym prognozy jest także analizowanie jedynie projektu w przedstawionym brzmieniu oraz „opcji zero”, bez uwzględniania rozwiązań alternatywnych dla różnych działań – choć takie opcje istnieją i są racjonalne (np. rozwój transportu szynowego, a nie śródlądowego wodnego).

W kluczowym rozdziale VII prognozy, dotyczącym oceny oddziaływania PEP na różne elementy środowiska, bezkrytycznie wielokrotnie powtórzono tautologiczną formułkę: „Wyniki oceny wskazują, że nie zidentyfikowano jakiegokolwiek działania PEP/projektu, które będzie miało znaczące negatywne oddziaływanie na [różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny itp...] Co więcej, nie zidentyfikowano działania, które będzie miało nawet średnie negatywne oddziaływanie na ten komponent środowiska. Dokument PEP jest co do zasady dokumentem, którego realizacja pozytywnie wpłynie na środowisko”. Czyli w skrócie „PEP ma z założenia służyć ochronie środowiska, więc nie może mu zaszkodzić”. Tymczasem lektura dalszych rozdziałów skazuje, że dostrzeżono część potencjalnych zagrożeń i nawet zaproponowano działania zapobiegawcze czy łagodzące. Propozycje te powinny jednak wynikać ze zidentyfikowanych (jasno wskazanych zagrożeń). Należy je także uzupełnić o wskazania brakujące (podane w propozycji). Ich uzasadnienie podano w propozycjach zmian w PEP. |Uwaga nieuwzlędniona.

Rekomendacje zawarte w prognozie odnoszą się do tych zapisów projektu PEP, w tym jego ustaleń, które zdaniem autorów prognozy wymagają korekty lub uzupełnienia.

Rekomendacje nie są kierowane do obszarów, dla których ustalenia PEP są odpowiednie.

Zagrożenia środowiska zostały w prognozie wskazane w rozdziale poświęconym problemom ochrony środowiska. W tych obszarach, w których zapisy PEP są wystarczające, prognoza nie zawiera rekomendacji, ponieważ nie jest celem prognozy dublowanie zapisów PEP.

Rozwiązania alternatywne to rozwiązania przeciwstawne do tych ujętych w PEP. Zdaniem autorów prognozy nie ma potrzeby wskazywania takich działań, ponieważ PEP jest co do zasady dokumentem prośrodowiskowych. Jednak niezależnie od powyższego w prognozie zawarto rekomendacje, zawierające propozycję korektę niektórych działań. W rekomendacjach jest m.in. ujęty transport szynowy. Wskazuje się go, jako gałąź stanowiącą alternatywę dla transportu drogowego i to na nim powinny skupić się działania związane ze stworzeniem alternatywy dla transportu drogowego. | |717 |Ankieta internetowa |PEP str. 81 |Uwzględnienie badań i ocen stanu wód podziemnych w działaniu: wdrażanie aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i aktualizacji programu wodno-środowiskowego kraju |1. Prowadzenie badań i oceny stanu wód powierzchniowych i podziemnych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, w tym wykonanie zbiorczej oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych na potrzeby przygotowania programu gospodarowania wodami na cykl wodny 2022–2027 |Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w ramach podsystemu monitoringu jakości wód prowadzi badania wód w zakresie monitoringu wód powierzchniowych, Morza Bałtyckiego, a także jakości wód podziemnych.

|Uwaga uwzględniona. | |718 |Ankieta internetowa |PEP str. 107 |Uwzględnienie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska jako podmiotu odpowiedzialnego za udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie |minister właściwy ds. środowiska, GIOŚ |Główny Inspektorat Ochrony Środowiska udostępnia informacje o środowisku i jego ochronie, w tym informacje wynikające z realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska |Uwaga uwzględniona | |719 |Ankieta internetowa |PEP str. 108 |Uwzględnienie Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska jako podmiotu odpowiedzialnego w zadaniach 1 - 5 w działaniu: wzmocnienie istniejących organów kontroli państwa w obszarze środowiska, zwiększenie ich efektywności w zakresie egzekwowania prawa, w tym zwalczania szarej strefy (SOR) |GIOŚ, WIOŚ |Zadania kontrolne przypisane Wojewódzkim Inspektoratom Ochrony Środowiska |Uwaga uwzględniona | |720 |Ankieta internetowa |PEP str. 63 |W rozdziale "Ochrona powierzchni ziemi, w tym gleb" wśród środków zaradczych brakuje wskazania odbudowy i ochrony zadrzewień. Proponujemy dodanie akapitu jako przedostatniego, jak niżej |Ważnym czynnikiem chroniącym gleby są zadrzewienia w krajobrazie rolniczym, poprzez redukcję erozji wietrznej i wodnej, zwiększanie retencji, hamowanie spływu powierzchniowego, filtrowanie i neutralizowanie zanieczyszczeń. PEP zakłada podjęcie działań na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, mających na celu ochronę i wzbogacanie sieci zadrzewień w krajobrazie rolniczym, w szczególności zadrzewień śródpolnych i przydrożnych. Należy rozwinąć mechanizmy prawno-finansowe zapobiegające dalszej degradacji zadrzewień i wspierające ich rozwój na gruntach publicznych (zwłaszcza drogi) i prywatnych. |Zadrzewienia w krajobrazie rolniczym sprzyjają zapobieganiu wielu zidentyfikowanych w PEP zagrożeń, takich, jak degradacja gleb, pustynnienie, ubożenie zasobów wodnych i ich degradacja. Drzewa przydrożne na wiele sposobów poprawiają jakość życia ludzi, w tym zwłaszcza warunki produkcji rolnej. Jest to szczególnie ważne na obszarach intensywnego rolnictwa, gdzie praktycznie jedyne drzewa rosną właśnie przy drogach – te obszary są też najbardziej narażone na suszę. Drzewa przydrożne podwyższają plony roślin uprawnych (wg różnych badań o 10-20% i więcej) dzięki temu, że utrzymują sprzyjający rolnictwu mikroklimat. Hamują o kilkadziesiąt procent siłę wiatru wysuszających i wywiewających cząstki gleby. Wyparowując z wysokich koron wodę pobieraną z głębi gleby stymulują opady i chłodzą powietrze, co staje się kluczowe wobec powtarzających się w ostatnich latach susz. Zwiększają wsiąkanie wody opadowej i jej retencję, jednocześnie ją oczyszczając – co jest szczególnie ważne wobec pojawiających się coraz częściej nawalnych deszczy. Zapewniają schronienie owadom zapylającym uprawy i ptakom żywiącym się owadami żerującymi na uprawach, są pożytkiem dla pszczół. Aleje, współtworząc tradycyjny polski krajobraz i tożsamość lokalną wsi, wzmacniają atrakcyjność turystyczną regionów, sprzyjając w ten sposób zwiększaniu i dywersyfikacji dochodów ludności wiejskiej. Zapewniają siedliska i szlaki wędrówek chronionych prawem gatunków zwierząt. Wobec dokonujących się na naszych oczach zmian klimatycznych, stanowią dla nas polisę ubezpieczeniową, jako czynnik stabilizujący warunki atmosferyczne. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Dodano: „Ochrona gleb przed erozją powinna polegać m.in. na utrzymaniu zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, czy stosowaniu odpowiedniego kierunku orki tj. prostopadle do kierunku spływu wód”. | |721 |Ankieta internetowa |PEP str. 71 |Po akapicie zaczynającym się od "Działania adaptacyjne będą polegały na ..." należy dodać fragment jak niżej. Niepokojące jest pominięcie przez PEP obszarów wiejskich w polityce adaptacji |Analogiczne działania będą prowadzone na obszarach wiejskich, w szczególności będą one miały na celu zwiększenie odporności krajobrazu rolniczego na zmiany klimatu i ochrony produkcji rolnej. Chronione i rozwijane będą zadrzewienia śródpolne i przydrożne, zwłaszcza w regionach najbardziej narażonych na suszę i pustynnienie, o niskim procencie lesistości. W działaniach tych wymagana będzie współpraca zarządców dróg i rolników. |Niezrozumiałe jest pominięcie w tym punkcie obszarów rolniczych, stanowiących 60% powierzchni kraju i będących miejscem zamieszkania 40% mieszkańców Polski. Do tego od warunków klimatycznych zależy w wysokim stopniu dobrobyt mieszkańców wsi i zaopatrzenie kraju w żywność.

Zadrzewienia utrzymują sprzyjający rolnictwu mikroklimat, przeciwdziałają skutkom zmian klimatycznych, podtrzymujją bioróżnorodność, a także dostarczają mieszkańcom i użytkownikom krajobrazu rolniczego innych gospodarczych i społecznych korzyści – określanych jako usługi ekosystemowe i mających wymiar ekonomiczny. Należy sprzyjać drzewom przydrożnym poprzez lepsze nimi gospodarowanie i planowe nasadzenia, uwzględniające kwestie bezpieczeństwa ruchu.

Zadrzewienia, w tym śródpolne i drzewa przydrożne, na wiele sposobów poprawiają jakość życia ludzi, w tym zwłaszcza warunki produkcji rolnej. Jest to szczególnie ważne na obszarach intensywnego rolnictwa, gdzie praktycznie jedyne drzewa rosną właśnie przy drogach – te obszary są też najbardziej narażone na suszę. Drzewa przydrożne podwyższają plony roślin uprawnych (wg różnych badań o 10-20% i więcej) dzięki temu, że utrzymują sprzyjający rolnictwu mikroklimat. Hamują o kilkadziesiąt procent siłę wiatru wysuszających i wywiewających cząstki gleby. Wyparowując z wysokich koron wodę pobieraną z głębi gleby stymulują opady i chłodzą powietrze, co staje się kluczowe wobec powtarzających się w ostatnich latach susz. Zwiększają wsiąkanie wody opadowej i jej retencję, jednocześnie ją oczyszczając – co jest szczególnie ważne wobec pojawiających się coraz częściej nawalnych deszczy. Zapewniają schronienie owadom zapylającym uprawy i ptakom żywiącym się owadami żerującymi na uprawach, są pożytkiem dla pszczół. Aleje, współtworząc tradycyjny polski krajobraz i tożsamość lokalną wsi, wzmacniają atrakcyjność turystyczną regionów, sprzyjając w ten sposób zwiększaniu i dywersyfikacji dochodów ludności wiejskiej. Zapewniają siedliska i szlaki wędrówek chronionych prawem gatunków zwierząt. Wobec dokonujących się na naszych oczach zmian klimatycznych, stanowią dla nas polisę ubezpieczeniową, jako czynnik stabilizujący warunki atmosferyczne.

|Uwaga uwzględniona. | |722 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |W dokumencie jest zapis obejmujący „realizację koncepcji leśnych gospodarstw węglowych, która stanowi polską propozycję zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze”. Według strony Lasów Państwowych , w ramach tej polityki nasadzano (działania dodatkowe zostały rozpoczęte w 2017 roku) lub planuje się nasadzać daglezję, a jest to gatunek obcy- introdukowany. Działania dodatkowe, w ramach których daglezja zielona jest nasadzana potrwają do 2024 r., natomiast ich efekt szacowany jest na okres 30 lat. | |Daglezja jest wprawdzie obecna w Polsce i Europie i jest najważniejszym obcym gatunkiem drzewa

w europejskim leśnictwie, m.in. ze względu na szybki przyrost, ale czy zwiększenie ilości tego gatunku uprawianego w Polsce nie wpłynie negatywnie na ekosystem leśny? Czy nie powinniśmy nasadzać drzew z naszej szerokości geograficznej i strefy klimatycznej? Czy badano długofalowy wpływ nasadzeń obcych gatunków na gatunki rodzime i ekosystem leśny? |Uwaga nieuwzględniona.

W ramach projektu LGW stosuje się daglezję, gdyż oprócz efektu praktycznego (zwiększenie pochłaniania) jest realizowany również cel badawczy – projekt ma wskazać, które gatunki najlepiej pochłaniają CO2. | |723 |Ankieta internetowa |PEP str. 39 |W dokumencie jest zapis informujący, że „w latach 2021–2030 Polska może mieć problem z wypełnieniem celu redukcyjnego w non-ETS, przewidzianego w projekcie rozporządzenia ESR wynoszącego dla Polski –7 %, jako wkładu w wypełnienie unijnego celu redukcji w non-ETS wynoszącego 30% w stosunku do emisji z 2005 r.” Natomiast nie ma wyjaśnienia jakie są główne problemy w osiągnięciu wymaganego celu redukcyjnego? | |PEP powinien zawierać informacje jakie są problemy w realizacji zakładanego celu redukcyjnego i jak je rozwiązać. |Uwaga nieuwzględniona.

Kwestia zostanie uwzględniona w dokumencie dotyczącym ESR. | |724 |Ankieta internetowa |PEP str. 81 |W tabeli dot. „Działania i zadania PEP” w punkcie 8. „Ochrona wód morskich” zaproponowano aktualizację : „programu monitoringu wód morskich” oraz „zestawu celów środowiskowych dla wód morskich”. Obecnie w portach dokonuje się pomiaru parametrów wód zgodnie z Rozporządzeniem Ministerstwa Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku, których zakres nie jest kompatybilny z innymi regulacjami prawnym t. j. np. celami środowiskowymi Jednolitej Części Wód Powierzchniowych (JCWP) oraz Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) zawartymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. | |Nie skorelowane zapisy w Rozporządzeniu Ministerstwa Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku oraz celów środowiskowych Jednolitej Części Wód Powierzchniowych (JCWP) oraz Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) zawartych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 października 2016 r. w sprawie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły powodują badanie parametrów wód w portach, które nie są potrzebne do realizacji zdań związanych z ochroną wód tak by osiągnąć cel ekologiczny i środowiskowy. Proponuje się ujednolicić zakresu parametrów mierzonych w wodach portowych w sposób umożliwiający analizę ich składu chemicznego w kontekście celów środowiskowych ustalonych dla JCWP. |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga jest niezrozumiała. Nie jest jasne, czy autor uwagi proponuje dostosowanie programu badań w portach (zgodnie z rozp. z 16 października 2011 roku) do badań na potrzeby wyznaczenia celów środowiskowych dla JCWP. Badania na potrzeby wykonania oceny stanu JCWP dla wyznaczenia dla nich celów środowiskowych są prowadzone. Ocena, wykonywana dla JCWP, jest oparta na danych o stanie, nie na danych o presjach. Resort środowiska nie widzi potrzeby skorelowania badań wód w portach z badaniami stanu JCWP. | |725 |Ankieta internetowa |PEP str. 21 |Niespójne (wewnętrznie sprzeczne) dane w tabeli Cel 3, wymagające weryfikacji. | |W pkt. 8 tabeli przypuszczalnie chodzi o stan ekologiczny, co sugeruje pkt. 7 odnoszący się do stanu chemicznego wód. Zakładając, że pkt. 8 rzeczywiście odnosi się do stanu ekologicznego JCWP rzecznych, wówczas podany w tym punkcie udział rzek w stanie dobrym (10,9%) jest sprzeczny z danymi przedstawionymi w pkt. 6, które wskazują na znacznie lepszy stan rzek niż przedstawiony w pkt. 8 (można się domyślać, że pkt. 6 obrazuje stan/potencjał wypadkowy, tj. wymaganą przez RDW ocenę stanu wód powierzchniowych uwzględniającą stan/potencjał chemiczny oraz stan/potencjał ekologiczny). |Uwaga nieuwzględniona.

Stan ekologiczny jest pkt. 6 tabeli. W pkt 8 jest stan ogólny, który jest wynikowym stanu ekologicznego z pkt 6 i stanu chemicznego z pkt.7 – zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sposobu klasyfikacji wód powierzchniowych. W tabeli nie ma błędu. | |726 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 30 |Zagospodarowania odpadów na cele energetyczne - z zastrzeżeniem zachowania hierarchii postępowania z odpadami. Zagospodarowanie odpadów na cele energetyczne jest w hierarchii poniżej zapobiegania powstawaniu odpadów, ponownego użycia, recyklingu. |"Projekty dotyczące mechanicznobiologicznego

przetwarzania czy termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii muszą więc stanowić część szerszego systemu gospodarki odpadami

komunalnymi, zawierającego wspomniane elementy usytuowane najwyżej w hierarchii postępowania z odpadami." |Konieczność zachowania hierarchii postępowania z odpadami. |Uwaga uwzględniona.

Zmodyfikowano, dodając „z zastrzeżeniem zachowania hierarchii postępowania z odpadami”. | |727 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 31 |1) "Powolny proces inwestycyjny w zakresie tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, niedobory środków finansowych - zagrożenie dotyczy wszystkich województw"

2) Niesprostanie wymogom prawnym związanych z ograniczeniem składowania odpadów - zagrożenie dotyczy wszystkich województw |1) uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw w tabeli

2) uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw w tabeli |1) Problem dotyczy całej Polski

2) Zgodnie z danymi przekazywanymi do Urzędów Marszałkowskich, ograniczanie składowania to problem ogólnopolski.

|Uwaga uwzględniona.

| |728 |Ankieta internetowa |Załącznik 2 str. 31 |1) Nieosiągnięcie wskaźników związanych z odzyskiem i recyklingiem odpadów - zagrożenie dotyczy wszystkich województw

2) Wzrost poziomu konsumpcji - zagrożenie dotyczy wszystkich województw |1) uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw w tabeli

2) uzupełnienie - zaznaczenie wszystkich województw w tabeli |1) Zgodnie z danymi przekazywanymi do Urzędów Marszałkowskich, wszystkie województwa będą mieć kłopoty z wywiązaniem się z celów recyklingu.

2) Wzorce konsumpcji są uniwersalne - problem dotyczy całej Polski |Uwaga uwzględniona.

| |729 |Ankieta internetowa |PEP str. 39 |Uwaga dotyczy zdania "Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu koncentracji GC w powietrzu poprzez m.in.: wykorzystanie potencjału lasów, rozwój budownictwa drewnianego w roli magazynu CO2, wykorzystanie biomasy leśnej i rolnej dla produkcji energii z OZE w dedykowanych instalacjach, uwzględnienie potencjału hydroenergetycznego oraz polskich zasobów geotermalnych, zachowanie i odbudowę terenów podmokłych, sekwestrację węgla w glebie.".

1. Nie wspomniano o najważniejszym – odstępowaniu od produkcji energii z paliw kopalnych na rzecz OZE.

2. Hydroenergetyka nie zmniejsza produkcji gazów cieplarnianych. Zbiorniki zaporowe emitują bardzo dużo CO2 i CH4 (np. Gruca-Rokosz 2012, Deemer i in. 2016) Ponadto ich wpływ na przyrodę jest katastrofalny, światowym trendem jest rozbiórka tam. Ponadto hydroelektrownie produkują w Polsce znikome ilości energii (8x mniej niż elektrownie wiatrowe) i ich budowa jest niewspółmiernie destrukcyjna dla środowiska przyrodniczego w stosunku do otrzymanych korzyści. Proponujemy usunięcie zapisu o potencjale hydroenergetycznym. |Polska posiada duży potencjał w ograniczaniu koncentracji GC w powietrzu poprzez m.in.: dekarbonizację energetyki, wykorzystanie potencjału lasów, rozwój budownictwa drewnianego w roli magazynu CO2, wykorzystanie biomasy leśnej i rolnej dla produkcji energii z OZE w dedykowanych instalacjach, uwzględnienie polskich zasobów geotermalnych, zachowanie i odbudowę terenów podmokłych, sekwestrację węgla w glebie. |Literatura do zgłaszanej uwagi:

Renata Gruca-Rokosz, Zbiorniki zaporowe jako źródło emisji gazów cieplarnianych, Inżynieria i Ochrona Środowiska 2012, t. 15, nr 1, s. 51-65

Greenhouse Gas Emissions from Reservoir Water Surfaces: A New Global Synthesis

BRIDGET R. DEEMER, JOHN A. HARRISON, SIYUE LI, JAKE J. BEAULIEU, TONYA DELSONTRO, NATHAN BARROS, JOSÉ F. BEZERRA-NETO, STEPHEN M. POWERS, MARCO A. DOS SANTOS, AND J. ARIE VONK, November 2016 / Vol. 66 No. 11 • BioScience 949

|Uwaga nieuwzględniona.

Ad. 1. PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii.

Ad 2. Należy zauważyć, iż ewentualna emisja GHG ze zbiorników zaporowych jest znacznie mniejsza niż emisja z elektrowni opalanych węglem.

| |730 |Ankieta internetowa |PEP str. 58 |Uwaga dotyczy zdania "Kluczowymi działaniami będą te wynikające z porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy, oraz związane z drożnością cieków."

Sztuczne poprawianie drożności cieków (w wypadku cieków naturalnych) oznacza zmniejszenie retencji korytowej i lokalne ekstynkcje całych grup organizmów. Zwiększa przy tym zagrożenie powodziowe poniżej oczyszczanego odcinka i generuje koszty. Warto pozwolić ciekom na renaturalizację. |Kluczowymi działaniami będą te wynikające z porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy, oraz związane z poprawą stanu hydromorfologicznego cieków. |"Poprawianie drożności" rzek to działanie mające zupełnie przeciwne skutki środowiskowe niż zakładane w projekcie. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Zdanie usunięto. Z uwagi na fakt, że dokumenty służące opracowaniu rozporządzeń w sprawie planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy są w opracowaniu, a także proces konsultacji publicznych apgw 2022–2027 jeszcze się nie rozpoczął, na ten moment nie można stanowić o kluczowości działań. | |731 |Ankieta internetowa |PEP str. 70 |Dotyczy zdania "Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne."

Małe elektrownie wodne wytwarzają znikome ilości energii elektrycznej, a mają duży negatywny wpływ na środowisko. Przede wszystkim przerywają ciągłość cieków, co prowadzi do zaniku populacji m.in. ryb migrujących. Tamy i in. bariery na rzekach to dla ich ekosystemów zagrożenie poważniejsze niż zanieczyszczenia (EEA 2018). Szczególnie małe elektrownie wodne charakteryzują się bardzo niską efektywnością wytwarzania energii w stosunku do wpływu na środowisko przyrodnicze (Jumani i in 2018). Nie należy popierać budowania MEW. |Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła i biogazownie. |Literatura do uwagi:

European waters Assessment of status and pressures 2018, EEA Report No 7/2018

Jumani, Suman & Rao, Shishir & Kelkar, Nachiket & Machado, Siddarth & Krishnaswamy, Jagdish & Vaidyanathan, Srinivas. (2018). Fish community responses to stream flow alterations and habitat modifications by small hydropower projects in the Western Ghats biodiversity hotspot, India. Aquatic Conservation Marine and Freshwater Ecosystems. 10.1002/aqc.2904. |Uwaga nieuwzględniona.

Należy zauważyć, iż ewentualna emisja GHG ze zbiorników zaporowych jest znacznie mniejsza niż emisja z elektrowni opalanych węglem. | |732 |Ankieta internetowa |PEP str. 102 |Dotyczy punktu 59.1. "Wsparcie inwestycji związanych z wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne" |Wsparcie inwestycji związanych z wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła i biogazownie |Jak we wcześniejszej uwadze odnośnie małych elektrowni wodnych. |Uwaga nieuwzględniona.

Należy zauważyć, iż ewentualna emisja GHG ze zbiorników zaporowych jest znacznie mniejsza niż emisja z elektrowni opalanych węglem. | |733 |Ankieta internetowa |PEP str. 21 |W tym celu szeroko wykorzystywane też będą instrumenty i mechanizmy, których podstawą są rozwiązania rynkowe. |Wyzwaniem, przed którym stoi Polska, jest zapewnienie odpowiedniego systemu finansowania przedsięwzięć środowiskowych, w taki sposób, aby działania realizowane przez sektor prywatny oraz publiczny, zarówno na poziomie lokalnym, jak i centralnym, były skoordynowane i wzajemnie się uzupełniały. Istotne jest zatem nie tylko zidentyfikowanie źródeł finansowania ochrony środowiska w przyszłości, lecz także zbudowanie modelu, który będzie pozwalał na jeszcze bardziej skuteczną koordynację działań podejmowanych przez różnych interesariuszy, szybką wymianę informacji oraz podejmowanie wspólnych, zintegrowanych przedsięwzięć. W tym celu szeroko wykorzystywane też będą instrumenty i mechanizmy, których podstawą są rozwiązania rynkowe. |Zmniejszenie strumienia opłat i kar oraz ograniczenie dopływu środków unijnych ograniczy możliwości finansowania inwestycji w ochronie środowiska. Rozwiązania rynkowe są czytelne dla wszystkich korzystających ze środowiska. Będą wspierać wybór przedsięwzięć, towarów i usług na podstawie rachunku ekonomicznego, z zapewnieniem efektywności ekonomicznej.. Jednocześnie będą skutecznie wspierać osiąganie wielu celów polityki ekologicznej. |Uwaga uwzględniona | |734 |Ankieta internetowa |PEP str. 43 |W szerokim zakresie będą wykorzystywane instrumenty ekonomiczne, szczególnie opłaty produktowe i opłaty depozytowe. Będą one ukierunkowywać wybory na rynku w kierunku towarów i usług o mniejszej uciążliwości środowiskowej. Jednocześnie będą też źródłem dochodów wyspecjalizowanych funduszy, z których środki umożliwią wspieranie transformacji produkcji i konsumpcji. |W realizacji procesu przejścia na model gospodarki o obiegu zamkniętym kluczowe znaczenie mają również konsumenci. Dla ukształtowania nowych wzorców konsumpcji istotna będzie obecność technologii i nowoczesnych narzędzi edukacji oraz wykorzystanie instrumentów ekonomicznych, takich jak podatki, tak, aby ceny produktów lepiej odzwierciedlały koszty środowiskowe. Wspierane będą również innowacyjne formy konsumpcji, takie jak korzystanie z tych samych produktów lub infrastruktury (gospodarka dzielenia się), konsumpcja usług, a nie produktów, oraz korzystanie z technologii informacyjnych lub platform cyfrowych.

W szerokim zakresie będą wykorzystywane instrumenty ekonomiczne, szczególnie opłaty produktowe i opłaty depozytowe. Będą one ukierunkowywać wybory na rynku w kierunku towarów i usług o mniejszej uciążliwości środowiskowej. Jednocześnie będą też źródłem dochodów wyspecjalizowanych funduszy, z których środki umożliwią wspieranie transformacji produkcji i konsumpcji.

|Opłaty produktowe oraz opłaty depozytowe mają istotne oddziaływanie bodźcowe. Mogą być także (szczególnie opłaty produktowe) istotnym źródłem zasilania funduszy ekologicznych. |Uwaga uwzględniona. | |735 |Ankieta internetowa |PEP str. 50 |Podstawą obciążeń powinny być oszacowane koszty zewnętrzne. Obciążanymi będą podmioty, które za pośrednictwem środowiska powodują u innych podmiotów dodatkowe koszty. |Istnieje zatem ryzyko stopniowego wyczerpywania się dotychczasowych źródeł finansowania ochrony środowiska przy jednoczesnej konieczności dalszego finansowego wspierania ochrony środowiska, w tym w formie pomocy bezzwrotnej w przypadku działań związanych z przedsięwzięciami mającymi na celu zabezpieczenie dostępu do kluczowych usług ekosystemowych. Należy przy tym oczekiwać, że stopniowo coraz więcej wydatków związanych z ochroną środowiska będzie ponoszona zarówno przez konsumentów (gospodarstwa domowe), jak i producentów (przedsiębiorstwa) zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci.” Podstawą obciążeń powinny być oszacowane koszty zewnętrzne. Obciążanymi będą podmioty, które za pośrednictwem środowiska powodują u innych podmiotów dodatkowe koszty.

|Odniesienie do kosztów zewnętrznych urealni skalę obciążania podmiotów. W efekcie zminimalizuje koszty społeczne działalności. Będzie to zgodne z zasadą efektywności ekonomicznej |Uwaga częściowo uwzględniona.

Dodano zdanie: „Podstawą obciążeń powinny być oszacowane koszty zewnętrzne”. | |736 |Ankieta internetowa |PEP str. 55 |Wdrożenie nowych instrumentów ekonomicznych i wykorzystanie instrumentów rynkowych |Środowisko i administracja. Poprawa efektywności funkcjonowania instrumentów ochrony środowiska.

Wdrożenie nowych instrumentów ekonomicznych i wykorzystanie instrumentów rynkowych

|Wyczerpywanie się dotychczasowych źródeł finansowania ochrony środowiska. Wsparcie dla działań efektywnych ekonomicznie i skutecznych ekologicznie. |Uwaga nieuwzględniona.

Propozycja jest zbyt ogólna. Nie wskazuje ewentualnych kierunków zmian. | |737 |Ankieta internetowa |PEP str. 72 |Zakres wsparcia będzie systematycznie dostosowywany do kosztów generowania i oraz magazynowania energii oraz do rzeczywistych potrzeb w zakresie jej pozyskiwania. Wsparcie powinno uwzględniać też ograniczane koszty zewnętrzne. |Wspierane będą m.in. inwestycje związane ze wzrostem produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł stabilnych, takich jak: ciepłownie geotermalne, pompy ciepła, biogazownie i małe elektrownie wodne. Należy też mieć na uwadze rozwój technologii magazynowania energii elektrycznej, jak też hybrydowe instalacje OZE. Zakres wsparcia będzie systematycznie dostosowywany do kosztów generowania i oraz magazynowania energii oraz do rzeczywistych potrzeb w zakresie jej pozyskiwania. Wsparcie powinno uwzględniać też ograniczane koszty zewnętrzne.

|Szybki postęp technologiczny i obniżanie kosztów może powodować uszczuplenie środków na wsparcie. Środki te nie powinny trafiać tam, gdzie ceny oferowanej energii odnawialnej są konkurencyjne w stosunku do cen energii odnawialnej. Ponadto wysokość wsparcia powinna być dostosowana do wysokości redukowanych kosztów zewnętrznych. |Uwaga uwzględniona. | |738 |Ankieta internetowa |PEP str. 119 |1. Według wstępu do projektu, „Polityka ekologiczna państwa 2030” będzie stanowiła strategię w rozumieniu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju]. Po przyjęciu ma być jedną z podstaw prowadzenia polityki ochrony środowiska w Polsce, zgodnie z ustawą – Prawo ochrony środowiska.

W systemie dokumentów strategicznych „Polityka ekologiczna państwa 2030” ma stanowić doprecyzowanie i operacjonalizację „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)” – SOR.

|Według wstępu do projektu, „Polityka ekologiczna państwa 2030” będzie stanowiła strategię w rozumieniu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju]. Po przyjęciu ma być jedną z podstaw prowadzenia polityki ochrony środowiska w Polsce, zgodnie z ustawą – Prawo ochrony środowiska.

W systemie dokumentów strategicznych „Polityka ekologiczna państwa 2030” ma stanowić doprecyzowanie i operacjonalizację „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)” – SOR z uwzględnieniem celów 2030: OZE 32% oraz efektywności energetycznej (32,5%). |Analiza projektu wskazuje, ze proponowany projekt nie odnosi się do celów 2030: OZE 32% (w Polsce: wg analizy REMap 2030 organizacji IRENA: 27%) oraz efektywności energetycznej (32,5%). Pomija także wpływ czynników jakie są konsekwencją politycznego uzgodnienia w sprawie Zarządzanie Unią Energetyczną. Pominięcie tego wpływu na tym etapie spowoduje, ze przyjęty projekt krótkim czasie po przyjęciu, prawdopodobnie w perspektywie najbliższego roku będzie musiał być całkowicie zmieniony w zakresie związanym z celami OZE i efektywności. |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące energetyki znajdą się w Polityce energetycznej Polski, przygotowywanej przez Ministerstwo Energii. | |739 |Ankieta internetowa |Załącznik 3 str. 3 |1. Celem przeprowadzenia audytów krajobrazowych jest zinwentaryzowanie i zwaloryzowanie krajobrazów występujących na obszarze województwa. Wynikiem tej waloryzacji będzie wyznaczenie krajobrazów o największych wartościach (krajobrazów priorytetowych) dla których sformułowane zostaną rekomendacje w zakresie zasad ich ochrony i kształtowania. Audyty krajobrazowe będą sporządzane dla każdego obszaru województwa przez zarządy województw w drodze uchwały sejmiku województwa. |1. Celem przeprowadzenia audytów krajobrazowych jest zinwentaryzowanie i zwaloryzowanie krajobrazów występujących na obszarze województwa. Wynikiem tej waloryzacji będzie wyznaczenie krajobrazów o największych wartościach (krajobrazów priorytetowych). Dla wszystkich wyznaczonych płatów terenu, obejmujących dane typy krajobrazu, zostaną sformułowane rekomendacje w zakresie zasad ich ochrony i kształtowania. W przypadku krajobrazów najcenniejszych zostaną sformułowane dodatkowe warunki ich ochrony. Audyty krajobrazowe będą sporządzane dla każdego obszaru województwa przez zarządy województw w drodze uchwały sejmiku województwa. |Konieczne jest by w czasie sporządzania audytu krajobrazowego podzielić cały obszar na wyróżnione typy krajobrazu i do każdego płatu terenu (danego typu krajobrazu), indywidualnie ustalić rekomendacje w zakresie zasad jego ochrony i kształtowania. Uwzględnienie tylko najcenniejszych krajobrazów, a pominiecie mniej wartościowych może doprowadzić do bałagan przestrzennego, dewastacji krajobrazów, nieakceptowanych form zabudowy. |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga dotyczy szczegółowych rozwiązań legislacyjnych. Nie odnosi się do dokumentu strategicznego, jakim jest PEP. | |740 |Ankieta internetowa |PEP |W tekście dokumentu "Polityki ..." nie znalazłem propozycji rozwiązania najważniejszego problemu ekologicznego Polski - problemu rozpraszania zabudowy. Urbaniści prześcigają się w informowaniu o tym, że w studiach planach miejscowych mamy tyle terenów przeznaczonych pod zabudowę, że wystarczy na kilkaset lat i kilkaset mln mieszkańców. Powoduje to powszechną, przerażająca dewastację krajobrazu, fragmentację siedlisk, co z kolei prowadzi do zaniku najcenniejszych gatunków zwierząt i roślin. |W trosce o ochronę krajobrazu Polski oraz siedlisk i zasobów przyrody ożywionej należy pilnie wprowadzić do ustawy o planowaniu przestrzennym całkowity zakaz zabudowy poza istniejącymi już skupiskami zabudowy, a tam gdzie zabudowa powstała na terenach przyrodniczo cennych lub w ich sąsiedztwie zakazać dalszego rozwoju zabudowy.

Wprowadzić także do ustawy o planowaniu przestrzennym terminowości ustaleń planistycznych pozwalających na zabudowę do 3 lat (jak to jest w Niemczech). |Bez natychmiastowego wstrzymania dalszego rozpraszania zabudowy państwo Polskie poniesie olbrzymie straty w krajobrazie i zasobach przyrodniczych, a gminy które mają obowiązek zapewnić drogę, łącze energetyczne, wodę, odprowadzenie ścieków i wywózkę odpadów będą ponosiły olbrzymie koszty.

- więcej moja książka - Kazimierz Walasz, 2015. Ochrona krajobrazu i zasobów przyrodniczych gminy. MTO, Kraków. |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 z perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. Zintegrowanie planowania społecznego, gospodarczego i przestrzennego, w tym zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich, np. działanie 3.1 Efektywne prowadzenie polityki przestrzennej. | |741 |Ankieta internetowa |PEP |Nie znalazłem w treści dokumentu propozycji działań w celu ochrony dużych płatów siedlisk. Dotyczy to zwłaszcza terenów otwartych. Powszechne jest przecinanie siecią dróg lokalnych zwartych obszarów pól, łąk.

Wiemy, że im większy płat terenu tym więcej występuje na nim różnych gatunków, a pewne gatunki mogą występować dopiero na terenach o większej powierzchni. Dlatego konieczne jest wprowadzenie regulacji chroniących przed fragmentacją większe płaty siedlisk. Np. w wielu gminach obszary łąk o powierzchni powyżej 100 ha (1 km2) należą do rzadkości lub nie ma tak dużych płatów tego typu siedliska. Często nawet obszarów upraw rolnych o takiej powierzchni jest niewiele. |Należy wprowadzić regulacje prawne w ustawie o ochronie środowiska i ustawie planowaniu przestrzennym zapisy chroniące większe obszary zwartych siedlisk. Wynika to z potrzeby ochrony bioróżnorodności, a także ochrony krajobrazu. |Brak podjęcia działań w tym kierunku będzie prowadził do dalszego zubożenia bioróżnorodności, występowania gatunków rzadkich, a także dalszej dewastacji krajobrazu Polski. |Uwaga nieuwzględniona.

Należy podkreślić, ze w prawodawstwie polskim nie została zdefiniowana ochrona siedlisk przyrodniczych jako takich, na kształt ochrony gatunkowej. Siedliska przyrodnicze chronione są w ramach innych form ochrony przyrody, w szczególności w ramach sieci Natura 2000, gdzie każdorazowo przy sporządzaniu oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 analizowana jest integralność obszaru oraz wpływ danego przedsięwzięcia na siedlisk przyrodnicze stanowiące przedmiot ochrony. | |742 |Ankieta internetowa |PEP |Problem ochrony korytarzy ekologicznych pojawia się tylko hasłowo.

Konieczne jest wprowadzenie do ustawy o planowaniu przestrzennym - by w ramach opracowania ekofizjograficznego sporządzono opracowanie sieci korytarzy ekologicznych także na poziomie gminy, tzn. obejmujące wyznaczenie połączeń ekologicznych miedzy płatami siedlisk na terenie gminy. Mamy wyznaczone korytarze ekologiczne na poziomie państwa. Jednak w praktyce są to korytarze mające znaczeni dla dużych ssaków. Tymczasem konieczne jest wyznaczenie korytarzy na poziome lokalnym, ważnych dla migracji roślin, grzybów i zwierząt. |Należy opracować wskazania do zmiany ustawy o planowaniu przestrzennym i rozporządzenia o opracowaniach ekofizjograficznych wprowadzające konieczność opracowania sieci korytarzy ekologicznych łączacych tereny zielone na obszarze gminy. |Brak wyznaczenia sieci powiązań ekologicznych w gminach prowadzi do całkowitej izolacji siedlisk. Szczególnie dobrze widać to w terenach zabudowanych. Np. między Beskidem Żywieckim, a Beskidem Małym jest tylko jeden niewielki przesmyk o szerokości kilkudziesięciu metrów, gdyż w tym obszarze dominuje zabudowa ulicowa, tworząca wielokilometrowe ciągi zagrodzonej zabudowy. |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 z perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. Zintegrowanie planowania społecznego, gospodarczego i przestrzennego, w tym zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich, np. działanie 3.1 Efektywne prowadzenie polityki przestrzennej. | |743 |Ankieta internetowa |PEP |W treści dokumentu nie znalazłem wskazań co do polityki ochrony zasobów przyrodniczych znajdujących się w rękach prywatnych. Dotyczy to w największym stopniu obszarów Natura 2000, a także innych terenów o dużej wartości przyrodniczej położonych na gruntach prywatnych. Jedynym sposobem zapewnienia ochrony tych terenów jest wykup z rak prywatnych przez Państwo. |W sytuacji gdy cenne pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym znajdują się w rekach prywatnych i nie gwarantuje to och ochrony lub właściwego utrzymania należy doprowadzić do ich wykupu. W tym celu należy utworzyć specjalny fundusz centralny. Rola tego funduszu będzie gromadzenie środków na wykupy terenów o znaczeniu ogólnopolskim, a także pomoc gminom, które nie są wstanie z własnych środków dokonać wykupu terenów cennych pod względem przyrodniczym lub krajobrazowym. |Istnieją tereny o wartości ogólnopolskiej czy europejskiej- jak np. obszar Natura 2000 w Krakowie chroniący największe europejskie populacje dwóch gatunków modraszków, który znajduje się w większości w rekach prywatnych,a wymaga regularnego koszenia, co w takiej sytuacji jest praktycznie niemożliwe. Gminy z reguły nie mają możliwości wykupu terenów cennych pod względem przyrodniczym i bez pomocy państwa nie sa wstanie zrealizować takich zadań. |Uwaga nieuwzględniona.

Wiele terenów w obszarach Natura 2000 znajduje się w rękach prywatnych, co nie stanowi przeszkody do ich utrzymania we właściwym stanie ochrony. Przykładem mogą być tereny rolnicze, na które rolnicy pobierają dopłaty z WPR. Dzięki utrzymaniu tradycyjnej gospodarki rolnej, utrzymanie tak wielu hektarów trwałych nieużytków zielonych może być w ogóle możliwe.

Ponadto, wykup wszystkich gruntów cennych przyrodniczo w Polsce jest po prostu niewykonalny. | |744 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Polityka ekologiczna istnieje by realizować szczegółowe cele ochrony przyrody, poprawy bioróżnorodności, regenerację zdegradowanych ekosystemów, zabezpieczyć usługi ekosystemowe i podstawy działania rolnictwa i cywilizacji.

Dokument wywraca priorytety, podporządkowując ją wzrostowi gospodarczemu, podcinając gałąź, z której wyrasta nasze długofalowo dobre i stabilne życie. Wzrost gospodarczy nie może być stabilny, co wynika z praw behawioralnych i ludzkiej natury i obserwowane jest w cyklach koniunktury. Ogólnym celem państwa powinien być długofalowo odporny rozwój (wszędzie w dokumencie wzrost należałoby zastępować rozwojem).

|(pierwszy akapit)

Odporna gospodarka i szczęśliwe życie społeczne z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju jest wymogiem nowoczesnej polityki państwa. Zrównoważony rozwój oznacza ochronę życia na lądzie i w wodach - stanie na straży dziedzictwa przyrodniczego Polski oraz korzystanie z jej zasobów środowiskowych bez narażania na szwank życia przyszłych pokoleń. |Polityka ekologiczna istnieje by realizować szczegółowe cele ochrony przyrody, poprawy bioróżnorodności, regenerację zdegradowanych ekosystemów, zabezpieczyć usługi ekosystemowe i podstawy działania rolnictwa i cywilizacji.

Dokument wywraca priorytety, podporządkowując ją wzrostowi gospodarczemu, podcinając gałąź, z której wyrasta nasze długofalowo dobre i stabilne życie. Wzrost gospodarczy nie może być stabilny, co wynika z praw behawioralnych i ludzkiej natury i obserwowane jest w cyklach koniunktury. Ogólnym celem państwa powinien być długofalowo odporny rozwój (wszędzie w dokumencie wzrost należałoby zastępować rozwojem).

|Nie zidentyfikowano, którego fragmentu uwaga dotyczy.

Zastąpiono, tak gdzie to zasadne, słowo „wzrost” słowem „rozwój”. | |745 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |"Sieć Natura 2000 powinna stać się stymulatorem wzrostu, a nie barierą rozwoju gospodarczego." -> pomieszanie celów, sieć Natura 2000 nie powinna nijak zależeć od rozwoju gospodarczego, a to rozwój gospodarczy powinien respektować cel ochrony przyrody |Sieć Natura 2000 powinna funkcjonować jako drogowskaz wyznaczający lokalne cele ochrony przyrody i harmonijnie kształtować dopasowaną do tego dziedzictwa politykę gospodarczą. Turystyka ekologiczna może stać się stymulatorem rozwoju lokalnych ojczyzn, zachowania i promocji ich unikalnych wartości, tradycji i tożsamości. |Natura 2000 służy ochronie dziedzictwa przyrodniczego i nie można podporządkować jej celom wzrostu gospodarczego. Oznacza to de facto niszczenie długofalowych fundamentów rozwoju i naszego dziedzictwa narodowego w imię krótkofalowych zysków. W praktyce - kładzenie betonu najniższym kosztem zamiast rozwoju harmonijnego z dziedzictwem przyrodniczym. |Uwaga uwzględniona. | |746 |Ankieta internetowa |PEP str. 7 |Uzupełnienie akapitu dot. celów planowania przestrzennego, o ograniczanie ryzyka powodzi i strat powodziowych |Kluczowa dla osiągnięcia celów polityki ekologicznej jest dodatkowo dbałość o kulturę współżycia ze środowiskiem na szczeblu samorządowym, zwłaszcza poprzez racjonale planowanie zagospodarowania przestrzennego, które pomaga chronić ludność przed zanieczyszczeniami powietrza i hałasem, powodziami i stratami przez nie powodowanymi, oraz przyrodę przed nadmierną presją. |Ryzyka związane z powodziami mogą i powinny być ograniczane także poprzez właściwe planowanie przestrzenne. |Uwaga uwzględniona | |747 |Ankieta internetowa |PEP str. 7 |Uzupełnienie/korekta listy wskaźników |Dlatego proces rozwoju będzie monitorowany za pomocą odpowiednich wskaźników umożliwiających ocenę takich aspektów jak: poprawa jakości wody i powietrza, ograniczenie wpływu na zmiany klimatu oraz właściwy stan ochrony rodzimych gatunków i siedlisk. |„zachowania pełnego składu gatunkowego rodzimej fauny i flory” to nie jest wystarczający wskaźnik odnoszący się do zasobów przyrodniczych. Istotna jest nie tylko obecność gatunków, ale i stopień ich zachowania/zagrożenia, w tym stan ich siedlisk i siedlisk przyrodniczych. Pojęcia „stan ochrony gatunków i siedlisk” czy kategorie zagrożenia są zdefiniowane, mają określone kategorie oceny i mogą stanowić wskaźniki/mierniki (np. procent gatunków o kategori F/U1/U2, albo gatunków o różnych kategoriach zagrożenia wg IUCN). Należy to uwzględnić także w liście wskaźników realizacji PEP w dalszej części dokumentu. |Uwaga uwzględniona | |748 |Ankieta internetowa |PEP str. 9 |Rozszerzenie zakresu wymaganego doskonalenia OOŚ |ponadto należy doskonalić system ocen oddziaływania na środowisko |Poprawy wymaga nie tylko system ocen inwestycji na środowisko, ale także strategicznych ocen oddziaływania (np. planów i innych dokumentów). |Uwaga uwzględniona | |749 |Ankieta internetowa |PEP str. 9 |Uzupełnienie listy obowiązków PGW Wody Polskie |Dlatego Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” poprzez zarządzanie zlewniowe będzie realizować zadania w zakresie: poprawy stanu wód i niedopuszczania ich pogarszania, poprawy bezpieczeństwa powodziowego oraz będzie wspierać gminy w zapewnieniu wody na potrzeby ludności i gospodarki. |Obowiązkiem PGW Wody Polskie jest także realizowanie celów Ramowej Dyrektywy Wodnej. |Uwaga uwzględniona | |750 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Usunięcie przekłamania dot. celów polityki transportowej UE |Dlatego jednym z celów polityki transportowej UE jest zwiększenie udziału w przewozach towarowych na odległość powyżej 300 km mniej emisyjnych i bardziej zasobooszczędnych gałęzi transportu, np. transportu szynowego czy wodnego. |„tj.” sugeruje, że cel ten ogranicza się do rozwoju śródlądowego transportu wodnego, tymczasem uwzględnia on także transport kolejowy. W warunkach Polski właśnie ten drugi powinien być promowany – jako mniej szkodliwy dla środowiska. Uwzględnia to specyfikę sieci polskich rzek – ich ułożenia, stanu i zasobów wodnych. |Uwaga uwzględniona | |751 |Ankieta internetowa |PEP str. 12 |Uzupełnienie informacji o istotne zagrożenia |Niedoinwestowanie gospodarki wodnej, niewłaściwe inwestycje hydrotechniczne oraz błędy w utrzymaniu wód skutkują niezadowalającym stanem infrastruktury gospodarki wodnej, degradacją ekosystemów oraz niską efektywnością systemu ochrony przeciwpowodziowej kraju. |Także niewłaściwe planowanie i realizacja inwestycji hydrotechnicznych oraz z zakresu tzw. utrzymania wód, skutkują pogorszeniem efektywności ochrony przeciwpowodziowej degradacją ekosystemów – zwłaszcza wodnych, ale nie tylko. |Uwaga nieuwzględniona.

Zgodnie z przeprowadzoną w ramach prac nad planami zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) diagnozą problemów związanych z zarządzaniem ryzykiem powodziowych jako jedną z przyczyn wzrastającego ryzyka powodziowego wskazano niedostateczny zakres i częstotliwość prowadzonych przedsięwzięć utrzymaniowych i odtworzeniowych koryt i dolin rzecznych oraz obwałowań i innej infrastruktury przeciwpowodziowej. Ww. niedostateczny zakres wynikał głównie z braku funduszy.

W ramach powyższej diagnozy nie wskazano realizacji inwestycji hydrotechnicznych jako przyczyny wzrostu zagrożenia i ryzyka powodziowego.

Należy również zaznaczyć, że zbiorniki retencyjne powstają głównie w celu redukcji ryzyka powodziowego, a tym samym ochrony życia i mienia ludzkiego. Cel ten w Polsce, gdzie powodzie są najczęstszymi i najdotkliwszymi z zagrożeń naturalnych należy do najważniejszych priorytetów gospodarki wodnej. | |752 |Ankieta internetowa |PEP str. 12 |Uzupełnienie treści o ważny czynnik ograniczający retencję zlewni. |W tym kontekście problem stanowi zbyt mała retencja zlewni lokalnych, spowodowana między innymi wzrostem obszaru powierzchni uszczelnionych, powstających w procesie urbanizacji i rozwoju infrastruktury transportowej oraz zmianami w produkcji rolnej, a także niewłaściwie prowadzonymi melioracjami rolnymi. |Istotnym czynnikiem ograniczającym retencję zlewni lokalnych są melioracje odwadniające pozbawione możliwości zatrzymywania spływu wody. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Około 80% istniejących urządzeń melioracyjnych ma co najmniej 40 lat, a wiele z nich powstało już na przełomie XIX i XX wieku. Były one wykonywane w czasie, gdy największym problemem był nadmiar wody, a nie jej brak. Dlatego też wykonywane wówczas systemy melioracyjne spełniały głównie funkcje odwadniające. Dlatego też nie powinniśmy w tym przypadku mówić o niewłaściwie prowadzonych melioracjach. W obecnej perspektywie finansowej urządzenia melioracyjne nie są finansowane zarówno ze środków budżetu państwa, jak i ze środków UE.

Dokonano zmiany zdania w sposób następujący:

„W tym kontekście problem stanowi zbyt mała retencja zlewni lokalnych, spowodowana między innymi wzrostem obszaru powierzchni uszczelnionych, powstających w procesie urbanizacji i rozwoju infrastruktury transportowej oraz zmianami w produkcji rolnej, a także nadmiernym przyspieszeniem odpływu wód ze zlewni i dolin rzek z urządzeń melioracyjnych, które pełnią głównie funkcje odwadniające”. | |753 |Ankieta internetowa |PEP str. 28 |Uzupełnienie o ważną przyczynę rosnącego ryzyka powodziowego |Jednocześnie, we wszystkich częściach kraju wzrośnie ryzyko wystąpienia powodzi, co związane jest z niewystarczającą zdolnością retencyjną naturalnych i sztucznych zbiorników, wzrostem udziału powierzchni nieprzepuszczalnych, szczególnie w miastach, nadmiernym odpływem wód z małych zlewni wskutek niewłaściwych regulacji i metod utrzymania rzek, ograniczania naturalnych terenów zalewowych oraz ograniczeniem melioracji rolnych do odwadniania. |Proponowane do dodania przyczyny należą do podstawowych powodów zwiększania ryzyka powodziowego. |Uwaga nieuwzględniona.

Wnioskowana informacja jest już zawarta w dokumencie, w bardziej ogólnym brzmieniu (w wyniku uwzględnienia uwagi 752).

| |754 |Ankieta internetowa |PEP str. 28 |Wykreślenie zdania z błędną diagnozą |Wykreślić zdanie: „Szczególnie podatnym na występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak silne wiatry, nawalne deszcze i burze, powodzie, osuwiska, śnieg, lód, skrajne temperatury i brak widoczności, jest transport drogowy i kolejowy”. |Sugerowanie, że transport kolejowy jest szczególnie podatny na ekstremalne zjawiska pogodowe – przy jednoczesnym pomięciu innych form transportu – bardziej podatnych na niektóre z tych zjawisk (jak śródziemnego transportu wodnego czy transportu lotniczego) jest przekłamaniem. |Uwaga uwzględniona.

Przeredagowano akapit. | |755 |Ankieta internetowa |PEP str. 32 |Wykreślenie zdania z błędną diagnozą |Wykreślić zdanie: Zagrożone degradacją cennych zasobów przyrodniczych są w szczególności tereny województwa opolskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego oraz poddawane presji ze strony przemysłu wydobywczego, infrastruktury i urbanizacji tereny województwa dolnośląskiego. |Diagnoza ta – oparta o subiektywne i nie oparte o jednolitą metodykę oceny ankiety przesłane przez marszałków, jest błędna. Uwaga ta dotyczy wszystkich regionalizacji opartych o te ankiety. Wskazane regiony szczególnego nasilenia zagrożeń są w znacznej części przypadkowe i nie oddają rzeczywistego występowania problemów. Gdyby opierać się o te wyniki ankiet przy decydowaniu o regionalizacji niektórych interwencji, prowadziłoby to do groźnych błędów |Uwaga częściowo uwzględniona.

Przeredagowano rozdział. | |756 |Ankieta internetowa |PEP str. 34 |Wykreślenie zdania z błędną diagnozą |Wykreślić zdanie: Problem identyfikują województwa: dolnośląskie, lubelskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, podkarpackie, świętokrzyskie i zachodniopomorskie. |Podobnie jak w poprzedniej uwadze – nietrafna diagnoza oparta o ankiety. |Uwaga uwzględniona. | |757 |Ankieta internetowa |PEP str. 37 |Wykreślenie zdania z błędną diagnozą |Wykreślić zdanie: Na dużą presję związaną z rolnictwem wskazują województwa: mazowieckie i opolskie |Podobnie jak w poprzedniej uwadze – nietrafna diagnoza oparta o ankiety. |Uwaga uwzględniona. | |758 |Ankieta internetowa |PEP str. 38 |Przeanalizować ponownie lub wykreślić „Aspekt terytorialny |Cały rozdział „Aspekt terytorialny” wymaga albo ponownej analizy alby wykreślenia. |Tabela pokazuje raczej poglądy i stan wiedzy marszałków, a nie specyfikę poszczególnych terytoriów. Ankieta nie była wypełniana w oparciu o analizy wykonane wg jednolitej metodyki i w wielu przypadkach ukazuje całkowicie błędne oceny. Nie można opierać o nie decyzji dotyczących koncentracji czy lokalizacji interwencji. Tę samą ocenę zawarto (słusznie) w projekcie prognozy oceny oddziaływania PEP na środowisko. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dot. terytorializacji. | |759 |Ankieta internetowa |PEP str. 43 |Korekta wskaźników |Podać konkretne, wymierne, procentowe wartości pośrednie i docelowe, dotyczące dwóch pierwszych wskaźników dotyczących jakości wód. |Brak określonej wartości procentowej w zakładanych efektach – założenie sprzeczne z Ramową Dyrektywą Wodną i pozwalające na nieambitne działania. |Uwaga nieuwzględniona.

Wskaźniki dotyczące stosunku liczby jednolitych części wód w stanie dobrym do ogólnej liczby jednolitych części wód wyprowadzone zostały z zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Obecnie RDW podlega procesowi fitness check mającemu na celu sprawdzenie, w jaki sposób zapisy dyrektywy służą osiągnięciu jej celów. RDW zakłada osiągnięcie przez wszystkie jcwp stanu dobrego do 2015 r., lecz jak pokazują np. wyniki raportu Europejskiej Agencji Środowiska opublikowanego w 2018 r. European Waters – Assessment of status and pressures 2018 pozostało wiele do zrobienia w kwestii 100-procentowego osiągnięcia celów RDW wyznaczonych w jej treści z 2000 r. Na tym etapie nie są znane, możliwe do weryfikacji, cele RDW po jej planowanej nowelizacji/ aktualizacji, stąd zakładane do osiągnięcia wartości dla 2020 i 2030 roku nie mogą być wskazane w wartościach nominalnych. Każde zwiększenie odsetku liczby jcw o dobrym stanie do roku 2020 i 2030 jest pożądane w kontekście celów RDW. | |760 |Ankieta internetowa |PEP str. 44 |Korekta i uzupełnienie wskaźników dla celu Środowisko i gospodarka. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska |Dodać wskaźniki dotyczące:

- zakładanej poprawy reprezentatywności sieci parków narodowych i rezerwatów

- ochrony krajobrazu

- ochrony gatunków (zmniejszanie liczby gatunków z wybranych grup systematycznych w wysokich stopniach zagrożenia wg IUCN)

Wyjaśnić, czego dotyczy „%” w ocenie postępu w kierunku zrównoważonej gospodarki leśnej.

W przypadku obszarów Natura 2000 wskaźnikiem powinien być nie tyle (albo nie tylko) % obszarów z dokumentami planistycznymi, ale skuteczność ochrony – wyrażona % obszarów, dla których docelowe siedliska i gatunki są we właściwym stanie ochrony (wg oceny zgodnej a zasadami UE i Państwowego Monitoringu Środowiska).

|Obecne wskaźniki dotyczące walorów przyrodniczych są niewystarczające, niejasne lub nie odnoszą się do najistotniejszych celów szczegółowych. |Uwaga nieuwzględniona.

Oceny wg art. 17 Dyrektywy siedliskowej i art. 12 Dyrektywy ptasiej dokonuje się raz na 6 lat, co nie jest zbieżne z okresami sprawozdawczymi w PEP. Istnieje ryzyko oceny wskaźników w oparciu o stare dane.

| |761 |Ankieta internetowa |PEP str. 45 |Uzupełnienie opisu zakresu interwencji dla . zrównoważonego gospodarowania zasobami środowiska |Zarządzanie zasobami dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, w tym ochrona i poprawianie stanu różnorodności biologicznej, krajobrazu i korytarzy ekologicznych |Sama ochrona obecnego stanu różnorodności biologicznej i krajobrazu są już niewystarczające. |Uwaga uwzględniona. | |762 |Ankieta internetowa |PEP str. 52 |Uzupełnienie listy wspieranych przedsięwzięć |Wsparcie uzyskają przedsięwzięcia związane z zachowaniem różnorodności biologicznej, rozwojem zielonej i błękitnej infrastruktury, odtwarzaniem i poprawą łączności ekologicznej oraz projekty dotyczące ochrony in-situ lub ex-situ zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych |Należy jednoznacznie uwzględnić korytarze ekologiczne. |Uwaga nieuwzględniona.

Uwzględnienie w zdaniu zielonej i błękitnej infrastruktury konsumuje de facto potrzebę wspierania łączności ekologicznej. | |763 |Ankieta internetowa |PEP str. 57 |Usunąć działanie zasadniczo szkodliwa dla środowiska przyrodniczego |Wykreślić wyrazy „małe elektrownie wodne” |Ten rodzaj inwestycji, jako zwykle szkodliwy dla przyrody i środowiska wodnego, nie powinien być szczególnie promowany. Uwaga zgodna z konkluzjami projektu Prognozy OŚ. |Uwaga nieuwzględniona.

Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej stoi na stanowisku, iż stosując zasady zrównoważonego rozwoju, przy odpowiednim wykorzystaniu urządzeń oraz działań ograniczających wpływ elektrowni wodnych na stan biocenoz wodnych i na stan techniczny koryt (m.in. przepławki, kraty i siatki na wlotach do komór turbin), rozwój energetyki wodnej jest możliwy i wskazany.

Rozwój energetyki wodnej, powinien przede wszystkim bazować na wykorzystaniu istniejących obiektów piętrzących, jednak w uzasadnionych przypadkach może odbywać się również przez realizację nowych piętrzeń. Powstanie takiej elektrowni ma korzystny wpływ na środowisko, gdyż jest źródłem czystej energii.

Stosownie do art. 10 ustawy Prawo wodne zarządzanie zasobami wodnymi służy zaspokajaniu potrzeb ludności i gospodarki oraz ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami, m.in. w zakresie tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego i rybackiego wykorzystania wód. | |764 |Ankieta internetowa |PEP str. 60 |Wykreślić niepotrzebne zawężenie |Wykreślić wyrazy „za pomocą nowoczesnych narzędzi i metod” lub poprzedzić je wyrazami :”w tym”. |Nie ma potrzeby rezygnacji ze stosowania także starych, sprawdzonych i skutecznych metod. |Uwaga uwzględniona.

Przeredagowano akapit. | |765 |Ankieta internetowa |PEP |Polityka ekologiczna państw powinna zapewnić tereny zielone, szczególnie mieszkańcom miast. Powinno to dotyczyć w równym stopniu mieszkańców zabudowy wielorodzinnej jak i indywidualnej, jednorodzinnej. Konieczne jest ustalenie ogólnopolskich norm i standardów zapewnienia terenów zieleni parkowej dla mieszkańców. |Proponuje się ustalenie dla całej Polski minimalnej powierzchni zieleni parkowej 102/1 mieszkańca oraz dostępności parku w odległości nie większej niż 300 m w linii prostej od terenu zabudowy. Jeśli to tylko możliwe parki powinny mieć powierzchnię nie mniejsza niż 4 ha |Z badań wykonanych na świecie wiemy, że dopiero od powierzchni 4 ha występuje istotna różnica w ich znaczeniu dla lokalnych społeczności. Stwierdzono, że od tej wielkości parków ludzie żyją dłużej, dożywają większego wieku w dobrym zdrowiu, dzieci rozwijają się lepiej pod względem fizycznym i intelektualnym, w znacznie mniejszym stopniu występuje patologia społeczna wśród młodzieży. Wpływa to istotnie na zmniejszenie kosztów społecznych i ekonomicznych państwa. |Uwaga nieuwzględniona.

Takie zapisy, przy obecnym zagospodarowaniu przestrzennym kraju i przy uwzględnieniu celu nr 6 z KPZP, czyli dotyczącego Przywrócenia i utrwalenia ładu przestrzennego, którego głównym założeniem jest powstrzymanie „rozlewania się zabudowy” są nie do wdrożenia. Kwestię lokalizacji terenów zielonych należy przenieść na płaszczyznę lokalnego planowania przestrzennego, gdzie uwzględnia się wszystkie uwarunkowania przestrzenni oraz inne dokumenty strategiczne. | |766 |Ankieta internetowa |PEP str. 42 |Konieczna jest pilna zmian rozporządzenia o opracowanich ekofizjograficznych na potrzeby planowania przestrzennego. Rozporządzenie to powinno wyraźnie specyfikować jakie element mają znaleźć się w tym opracowaniu, a także konieczne jest by rozporządzenie to zawierało pełną metodykę wykonania inwentaryzacji przyrodniczej na potrzeby planowania przestrzennego, a także standardy wykonania opracowaniu dotyczącego wód podziemnych i powierzchniowych. |Należy opracować uzupełnienie do rozporządzenia o opracowaniach ekofizjograficznych zawierające wskazania co do zakresu opracowania, a także standardy metod wykonania inwentaryzacji przyrodniczej oraz rozpoznania i opisu wod podziemnych i powierzchniowych. |Obecnie opracowania ekofizjograficzne wykonywane na potrzeby studiów i planów miejscowych bardzo często w części przyrodniczej zawierają informacje typu "występują zające, wiewiórki i jeże" - całkowicie wykonane "zza biurka. Często cytowane są b. stare opracowania, z reguły dotyczące niewielkich fragmentów gminy. Tymczasem na opracowaniu ekofizjograficznym ma się opierać całe planowanie przestrzenne. W takie sytuacji, przy brak rozpoznania terenowego, na dużą skalę eksterminuje się zasoby przyrodnicze i krajobrazowe gmin. Niestety znam to z powszechnej praktyki. Inwentaryzacja przyrodnicza na potrzeby planowania przestrzennego może być znacznie uproszczona, jeśli gmina nie posiada odpowiednich środków, ale powinna być pełna. Gotowy standard jest w opracowaniu: Kazimierz Walasz, 2015. Ochrona krajobrazu i zasobów przyrodniczych gminy.MTO, Kraków. |Uwaga nieuwzględniona.

PEP jest jedną z dziewięciu równolegle przygotowywanych strategii rozwoju. Podstawową zasadą przygotowania strategii jest niedublowanie działań i zadań.

Kompleksowe rozwiązania dotyczące polityki przestrzennej znajdą się w, przygotowywanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Strategii Sprawne Państwo 2020 z perspektywą do 2030 r., kierunek interwencji 3. Zintegrowanie planowania społecznego, gospodarczego i przestrzennego, w tym zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich, np. działanie 3.1 Efektywne prowadzenie polityki przestrzennej. | |767 |Ankieta internetowa |PEP str. 42 |Nie mamy w kraju rozeznania co do ilości i powierzchni terenów o wartości przyrodniczej. Nie wiemy ile jest np.obszarów łąk podmokłych o powierzchni powyżej 100 ha, ile mamy siedlisk kserotermicznych i jakie są ich powierzchnie, ile mamy rzek i potoków o naturalnym biegu i naturalnej roślinności łęgowej, w kraju mamy katastrofalny zanik płazów, jedną z przyczyn jest gwałtowny zanik małych zbiorników wodnych będących podstawowym miejscem ich rozrodu(w wyniku zasypywania, deponowania odpadów. Można by takich przykładów podać wiele. Nie mając wiedzy na temat rozmieszczenia cennych siedlisk w Polsce, a także rozkładu ich powierzchni i ilości nie możemy w sposób właściwy organizować ich ochrony. |W całym kraju należy wykonać powszechna inwentaryzację przyrodniczą, tzw. obiektową, tj. wyznaczając w terenie płaty siedlisk (lub krajobrazów) w wartości przyrodniczej. W zależności od powierzchni płatu, jego walorów przyrodniczych należy nadać im rangę - europejską, krajową, wojewódzką, gminną. Pozwoli to na ocenę ilościową zasobów przyrodniczych Polski oraz uzyskanie rozeznania, co do ewentualnych kosztów zachowania terenów o różnej wartości przyrodniczej. |Bez wykonania powszechnej inwentaryzacji przyrodniczej standardowymi metodami nie będziemy w stanie ochronić naszej przyrody. Ochrona przyrody realizuje się głownie w planowaniu przestrzennym. Niestety planiści nie mają zupełnie przygotowania przyrodniczego w potrzebnym zakresie, gdyż studia w zakresie planowania przestrzennego nie obejmują poznania zróżnicowania siedliskowego terenów. Dlatego konieczne jest dostarczenie planistom gotowych danych o uwarunkowaniach przyrodniczych. Bez tych informacji walory przyrodnicze będą w planach po prostu eksterminowane na rzecz zabudowy, różnej infrastruktury lub w najlepszym przypadku tworzenia trawników i parków, co ma obecnie powszechnie miejsce. |Uwaga nieuwzględniona.

Wiedza o zasobach przyrodniczych Polski jest zapewniona i z roku na rok się powiększa. Owszem, nie ma jednej kompleksowej inwentaryzacji wszystkich elementów (inną kwestią jest, że takie badanie byłoby wyjątkowo trudne do wykonania, pochłaniałoby zasoby finansowe, których brak), jednak przy założeniu, że taka inwentaryzacja zostałaby wykonana, szybko straciłaby na ważności. Musiałaby być cyklicznie powtarzana, co pociągałoby za sobą kolejne, niewspółmierne do uzyskanych efektów, koszty.

Jak wspomniano powyżej, wiedza jest kompletowana. W celu skupienia jej w jednym miejscu GDOŚ prowadzi projekt POIiŚ 2014-2020 pt. Bank danych przyrodniczych, w ramach którego planowane jest stworzenie bazy danych o inwentaryzacjach przyrodniczych w Polsce. | |768 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- działania ograniczające hałas morski (zgodnie z ustaleniami IWC, Ascobans) |Są tp tylko niektóre, ważniejsze z potrzebnych interwencji, których brakuje w PEP |Uwaga nieuwzględniona.

Działania te uwzględnione są w krajowym programie ochrony wód morskich - zgodnie z wymogami Dyrektywy Ramowej ws. Strategii Morskiej. | |769 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- przyjęcie i skuteczne stosowanie zasad lokalizacjo elektrowni wiatrowych w sposób nieszkodliwy dla chronionych gatunków, ludzi i krajobrazu (w tym zgodnie z zadami EUROBATS oraz najlepszą aktualną wiedzą i powszechnie stosowanym praktyki OOŚ) | |Uwaga nieuwzględniona.

Zgłoszone zagadnienia zostały uregulowane w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 961 ze zm.), która wprowadziła dodatkowe wymagania w zakresie lokalizacji farm wiatrowych.

Przedmiotowe regulacje wraz z zapisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2018 r., poz. 2081 t.j.), w postępowaniach w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach stanowią wystarczające narzędzia z zakresu ochrony przyrody. dlatego nie ma potrzeby wprowadzania dodatkowych zasad i mechanizmów. | |770 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- szczególne działania zmierzające do ograniczenia zanieczyszczenia wód plastikiem | |Uwaga nieuwzględniona.

Działania te uwzględnione są w krajowym programie ochrony wód morskich - zgodnie z wymogami Dyrektywy Ramowej ws. Strategii Morskiej.

Dodatkowo, w UE opracowywana jest dyrektywa w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Dyrektywa, po jej przyjęciu, zostanie wdrożona w Polsce. | |771 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- ograniczenie dopływu ołowiu do środowiska – w tym w szczególności odstąpienie od stosowania amunicji ołowianej na terenach podmokłych | |Uwaga nieuwzględniona.

Uwaga nie ma uzasadnienia w zakresie umieszczania takiego zapisu w Polityce ekologicznej państwa.

Ewentualne wprowadzenie zakazu używania amunicji ołowianej musi wynikać wprost z przepisów prawa. Ograniczenie możliwości stosowania ołowiu wymaga określonych ram czasowych i zapewnienia okresu przejściowego, aby umożliwić myśliwym dostosowanie do zmiany przepisów prawa w tym zakresie. | |772 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- modernizacja narzędzi połowowych stosowanych w gospodarce rybackiej z uwzględnieniem potrzeb ochrony gatunków chronionych oraz unikanie przełowienia

| |Uwaga nieuwzględniona.

Działania z zakresu modernizacji, a głównie zwiększenia selektywności, narzędzi połowowych zostały zrealizowane w 2018 r. przy udziale Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego na lata 2014-2020. | |773 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- zwiększenie skuteczności prawidłowego planowania i kontroli realizacji działań proprzyrodniczych w ramach II filaru WPR w perspektywie 2014 – 2020 i kolejnej, w celu poprawy skuteczności ochrony różnorodności biologicznej na terenach rolniczych | |Uwaga nieuwzględniona.

W perspektywie finansowej 2014-2020 realizowane jest obowiązkowe dla Państwa Członkowskiego Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, którego celem jest promowanie praktyk przyczyniających się do zrównoważonego gospodarowania

gruntami (w celu ochrony gleb, wód, klimatu), ochrony cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych

gatunków ptaków, różnorodności krajobrazu oraz ochrony zagrożonych zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich, a także ochrony różnorodności krajobrazu.

Ramy, zarówno odnośnie planowania jak i zakresu (w tym skuteczności) kontroli realizacji działania (poziomy kontroli administracyjnej, kontroli na miejscu), nakreślone zostały w przepisach UE.

Na tym etapie wdrażania PROW 2014-2020 nie ma zatem możliwości zwiększenia prawidłowego planowania działania.

Ponadto należy podkreślić, że zwiększenie zakresu kontroli realizacji jakiegokolwiek działania współfinansowanego ze środków UE, ponad wymagany poziom, biorąc pod uwagę powszechność działania i jego szeroki zasięg terytorialny, wiązałoby się z koniecznością poniesienia znacznych kosztów, co byłoby przeciwieństwem zasady maksymalnej wydajności realizacji programów UE.

Należy także zwrócić uwagę na ograniczone zasoby finansowe w świetle całego Programu, co wpływa na konieczność wyboru realizowanych działań.

W kontekście kolejnej perspektywy finansowej należy zauważyć, że w projekcie rozporządzenia w sprawie Planów Strategicznych WPR KE również wskazała na konieczność realizacji działań środowiskowych, np. w ramach I filaru WPR – ma to być ekoschemat, a w II filarze WPR działanie prawdopodobnie analogiczne do obecnego Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego. | |774 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- uzupełnienie sieci parków narodowych i rezerwatów w sposób, który zapewni ich reprezentatywność względem różnorodności zasobów przyrodniczych w kraju

| |Uwaga uwzględniona. | |775 |Ankieta internetowa |PEP str. 62 |Uzupełnić zestawienie „Działania i zadania PEP” o ważne zadania i interwencje w dziedzinie ochrony walorów przyrodniczych |Uzupełnić interwencje co najmniej o następujące:

- realizacja postanowień innych porozumień i konwencji międzynarodowych – np. EUROBATS,. ASCOBANS

| |Uwaga uwzględniona. | |776 |Ankieta internetowa |PEP str. 65 |Uzupełnienie listy podmiotów odpowiedzialnych dla niektórych zadań „wodnych” |W przypadku zadań : „Przegląd wykazów obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie” i „Ustalenie celów środowiskowych i opracowanie rejestru wykazów obszarów przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków dla których utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie” do podmiotów odpowiedzialnych należy dodać odpowiednie rdoś i GDOŚ. |Te zadania powinny stanowić element spójnej ochrony różnorodności biologicznej, realizowanej przez RDOŚ i GDOŚ – stąd organy te powinny współuczestniczyć w ich realizacji. |Uwaga uwzględniona | |777 |Ankieta internetowa |PEP str. 81 |Rozwinięcie opisu zadania dot. usprawnienia zarządzania gatunkami chronionymi |Usprawnienie systemu zarządzania gatunkami chronionymi, w tym wprowadzenie jednego, centralnego rejestru zwierząt, których posiadanie i obrót podlegają ograniczeniom (obce inwazyjne, niebezpieczne, objęte CITES lub krajową ochroną gatunkową) |Obecny opis zadania jest bardzo ogólnikowy i nie wiadomo, co obejmuje. Proponujemy dodanie choć jednego mierzalnego, konkretnego zadania - postulowanego od lat utworzenia jednego. centralnego rejestru, zamiast obecnego skomplikowanego i niefunkcjonalnego systemu setek odrębnych, niepowiązanych rejestrów, oddzielnych dla różnych grup zwierząt (często jeden gatunek podlega ograniczeniom z kilku tytułów i powinien podlegać rejestracji w różnych rejestrach) |Uwaga nieuwzględniona.

Nie planuje się uruchomienia takiej bazy, ponieważ projekt wymagałby zaangażowania sporych zasobów finansowych i kadrowych.

Trudności mogą też wynikać z przepisów o ochronie danych osobowych.

| |778 |Ankieta internetowa |PEP str. 81 |Uzupełnienie zapisów dotyczących ochrony gatunków migrujących o porozumienia powiązane z CMS |Ochrona gatunków migrujących poprzez wdrażanie i egzekwowanie postanowień konwencji bońskiej oraz powiązanych porozumień międzynarodowych, jak EUROBATS, ASCOBANS, AEWA |Choć Polska jest stroną CMS, w praktyce jest nieaktywna na polu realizacji i nie przestrzega wielu postanowień i rezolucji porozumień EUROBATS i ASCOBANS i do tej pory nie ratyfikowała porozumienia AEWA. Wymaga to poprawy – warto więc wpisać to jednoznacznie do PEP |Uwaga częściowo uwzględniona.

Nie uwzględniono porozumienia AEWA. | |779 |Ankieta internetowa |PEP str. 81 |Uzupełnienie zadań w zakresie wspierania międzynarodowych wysiłków dla rzecz ochrony różnorodności biologicznej – w tym w krajach ubogich. |Dodanie zadnia:

Wspieranie ochrony różnorodności biologicznej w krajach słabo rozwiniętych, o szczególnie wysokiej różnorodności biologicznej – w tym wsparcie dla działań podejmowanych na tym polu przez polskie jednostki naukowe i organizacje pozarządowe.

|Obecnie jedynym zadaniem, które wykracza poza granice Polski jest „Ochrona światowej populacji wielorybów”, co jest zawężonym uwzględnieniem celów IWC, której Polska jest stroną. Tymczasem obywatele i gospodarka Polski przyczyniają się pośrednio lub bezpośrednio także do degradowania walorów przyrodniczych krajów rozwijających się. Od tego roku Polska należy do ekskluzywnego grona najbardziej rozwiniętych na świecie rynków. Wstępna analiza wskazuje, że jest jedynym krajem należących do tego grona, który do tej pory nie wykazuje aktywności na polu ograniczania swojego oddziaływania na globalną przyrodę poprzez wspieranie badań i działań ochronnych w krajach rozwijających się. Najwyższy czas przestać patrzeć wyłącznie na swoje podwórko i zacząć wspierać także projekty międzynarodowe – zaczynając choć od niewielkiego programu pomocowego (np. małych grantów Ministra Środowiska RP dla projektów zagranicznych). |Uwaga nieuwzględniona.

Z założenia PEP ma charakter dokumentu o zasięgu krajowym. Nie oznacza to jednak, iż resort środowiska nie podejmuje działań dotyczących ochrony różnorodności biologicznej o charakterze międzynarodowym. Przykładem może być m.in. Konwencja Waszyngtońska CITES, której stornami są np. ubogie kraje afrykańskie. | |780 |Ankieta internetowa |PEP str. 82 |Dodanie zadania dotyczącego IAS |Dodać zadanie dotyczące zapobiegania i zwalczania inwazji obcych gatunków – konkretnych działań, a nie tylko „przygotowania raportu” |Zadania takie wynikają nie tylko z potrzeby, ale i z rozporządzenia UE. Nie zostały wystarczająco uwzględnione w krajowej strategii ochrony różnorodności biologicznej – należałoby więc wprowadzić je do PEP. |Uwaga uwzględniona. | |781 |Ankieta internetowa |PEP str. 83 |Uzupełnienie zakresu zadania |Wsparcie realizacji przedsięwzięć związanych z zachowaniem i odtwarzaniem różnorodności biologicznej |Samo zachowanie istniejących jeszcze walorów przyrodniczych często nie jest już wystarczające i konieczne są działania naprawcze czy wręcz odtwarzające (reintrodukcja gatunków, odtwarzanie siedlisk) |Uwaga uwzględniona. | |782 |Ankieta internetowa |PEP str. 96 |Uzupełnienie zakresu zadania |Zwiększenie efektywności organów kontroli w szczególności w zakresie zwalczania szarej strefy (reforma Inspekcji Ochrony Środowiska, utworzenie jednej straży/policji ekologicznej odpowiedzialnej za zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie przyrody i środowiska). |Obecny zakres tego zadania jest bardzo ogólnikowy. Proponujemy dodanie choć jednego mierzalnego celu szczegółowego – utworzenie postulowanej od dawna służby o charakterze policyjnym (odrębnej lub w ramach policji ale umożliwiającej awans w jej strukturze), powstałem m.in. w wyniku połączenia dotychczasowych straży (parków narodowych, łowieckiej, leśnej, rybackiej…), mającej szersze kompetencje od sumy tych służb (przede wszystkim w odniesieniu do wszystkich przypadków łamania ustawy o ochronie przyrody). Sama Policja praktycznie w żadnym kraju nie jest w stanie skutecznie egzekwować tego typu przepisów ze względu na brak specjalistów. Skuteczne egzekwowanie przepisów ochrony przyrody ma miejsce głownie w tych krajach, gdzie istnieje odrębna służba powołana i przeszkolona specjalnie do tego celu. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o IOŚ i zmianie innych ustaw wprowadziła szereg rozwiązań prawnych i finansowych mających na celu wzmocnienie skuteczności działania IOŚ w zakresie zwalczania szarej strefy. Jednym z nowych zadań, realizowanych przez Inspekcję będzie ściganie przestępstw przeciwko środowisku określonych w Kodeksie karnym oraz wykroczeń określonych w Kodeksie wykroczeń oraz ustawach wymienionych w ustawie o IOŚ, w tym wnoszenie i popieranie aktów oskarżenia. Nie ma jednak potrzeby wpisywania wprost takiego zadania do PEP. | |783 |Ankieta internetowa |PEP str. 97 |Uzupełnienie zakresu zadania |Zintensyfikowanie działań na rzecz zwalczania nielegalnego obrotu i handlu okazami gatunków objętych CITES, EU WRT, krajową ochroną gatunkową, niebezpiecznych, obcych inwazyjnych i innych podlegających ograniczeniom w posiadaniu, obrocie o handlu. |Ograniczenie zadania wyłącznie do okazów CITES jest niewystarczające i sprzeczne z prawem UE. Przepisy EU WTR (Aneksy do rozp. Rady WE nr 338/97) obejmują także szereg gatunków nie ujętych w CITES, Przepisy dyrektyw przyrodniczych zobowiązują nas także do skutecznego zwalczania nielegalnego obrotu rodzimymi dla UE gatunkami chronionymi. Różne rozporządzenia UE obligują także do skutecznej egzekucji zakazu obrotem okazami różnych innych grup gatunków – np. fok, obcych inwazyjnych, węgorzy, cennych gatunków drzew egzotycznych… Dodatkowe ograniczenia nakładają przepisy krajowe- np. w odniesieniu do gatunków niebezpiecznych, do krzyżówek międzygatunkowych itp. Wszystkie te ograniczenia powinny być jednakowo skutecznie i spójnie przestrzegane – najlepiej w ramach możliwie jednolitego systemu. |Uwaga uwzględniona. | |784 |Ankieta internetowa |PEP str. 99 |Uzupełnienie zakresu zadania |Opracowanie i wdrożenie programu współpracy ministra właściwego ds. środowiska z jst oraz z organizacjami pozarządowymi |Samo opracowanie programu (bez jego wdrożenia) w perspektywie 12 lat realizacji PEP nie jest zadaniem wystarczającym. |Uwaga uwzględniona. | |785 |Ankieta internetowa |PEP str. 99 |Rezygnacja z lub korekta rozdziału „Terytorializacja kierunków interwencji PEP" |Należy poddać od nowa analizie propozycje „terytorializacji kierunków interwencji PEP” lub zrezygnować z tej części Polityki |Obecne propozycje terytorializacji interwencji są w znacznej części oderwane od rzeczywistej regionalizacji natężenia problemów. Liczne braki wynikają z ankietowego systemu zbierania wskazań, bez oparcia ich o rzeczową analizę i względnie jednorodną metodykę oceny potrzeb. Gdyby w oparciu o tę metodę ograniczać zakres interwencji, stosowanie całek PEP traciłoby racjonalne podstawy.

Ogólnie zasada większej terytorializacji niektórych działań jest teoretycznie słuszna, ale tym razem próba jej realizacji nie powiodła się, ze względu na wybór złej metody oceny potrzeb. |Uwaga uwzględniona.

Przygotowano nowy rozdział dot. terytorializacji. | |786 |Ankieta internetowa |PEP str. 10 |Proponujemy uzupełnienia aktualnej treści projektu:

"Wdrożenie Porozumienia paryskiego, w myśl którego redukcja emisji GC powinna uwzględniać specyfikę gospodarczą danego kraju, stanowi impuls dla zrównoważonego rozwoju. Dlatego podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC (przede wszystkim energetyka, transport, rolnictwo), dotyczące m.in. wprowadzania innowacyjnych technologii wykorzystania dostępnych źródeł energii, w tym rozwój geotermii, a także realizację koncepcji leśnych gospodarstw węglowych, która stanowi polską propozycję zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze. Jednocześnie, podejmowanych będzie szereg działań adaptacyjnych mających na celu zmniejszenie podatności gospodarki na skutki zmian klimatu. |Proponowana treść po wprowadzeniu zmian:

Wdrożenie Porozumienia paryskiego, w myśl którego redukcja emisji GC powinna uwzględniać specyfikę gospodarczą danego kraju, stanowi impuls dla zrównoważonego rozwoju. Dlatego podejmowane będą działania zmierzające do efektywnego zmniejszenia koncentracji GC w atmosferze, uwzględniające działania w sektorach gospodarki odpowiedzialnych za emisje GC (przede wszystkim energetyka, gospodarstwa domowe, transport, rolnictwo), dotyczące m.in. wprowadzania innowacyjnych technologii wykorzystania dostępnych źródeł energii, w tym rozwój geotermii oraz technologii pomp ciepła, a także realizację koncepcji leśnych gospodarstw węglowych, która stanowi polską propozycję zmniejszania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze. Jednocześnie, podejmowanych będzie szereg działań adaptacyjnych mających na celu zmniejszenie podatności gospodarki na skutki zmian klimatu. |Gospodarstwa domowe zaopatrzone w piecyki starszych generacji należy wyróżnić dodatkowo w tekście jako istotnych wytwórców gazów cieplarnianych oraz pyłów tworzących smog.

Pompy ciepła są technologią najlepiej dostosowaną do polskich warunków klimatycznych i zasługującą podobnie jak geotermia na szczególne wsparcie. Pompy ciepła pracują z podobną intensywnością przez cały rok w naszych warunkach klimatycznych, zapewniają w zimie ciepło zaś latem chłód. Możliwość ich równie efektywnego wykorzystania występuje na całym terytorium naszego kraju podczas gdy inne technologie ekologiczne są bardzo selektywne w tym zakresie.

Technologia pomp ciepła bazuje na dorobku chłodnictwa. W obu przypadkach funkcjonowanie urządzeń jest oparte na zasadach termodynamiki.

Chłodnictwo i klimatyzacja to dziedziny konsumujące wg różnych szacunków nawet 15-20 % wytwarzanej energii elektrycznej. Wszelka optymalizacja na tym polu musi przynosić odczuwalne globalnie skutki |Uwaga nieuwzględniona.

Pompy ciepła wskazane są w innych fragmentach PEP. | |787 |Ankieta internetowa |PEP str. 12 |Poparcie dla obecnej treści zapisu, tj.:

"Do najważniejszych wyzwań w tym zakresie należy eliminacja tzw. niskiej emisji, która jest wynikiem wykorzystywania w sektorze bytowo-komunalnym, przede wszystkim do indywidualnego ogrzewania budynków, paliw stałych (w tym węgla niskiej jakości) i odpadów, wyeksploatowania i niedostosowania technologicznego palenisk i małych kotłowni lokalnych, a także niskiego standardu energetycznego budynków." |Aktualny zapis powinien pozostać w treści Polityki i nie wymaga zmian:

Do najważniejszych wyzwań w tym zakresie należy eliminacja tzw. niskiej emisji, która jest wynikiem wykorzystywania w sektorze bytowo-komunalnym, przede wszystkim do indywidualnego ogrzewania budynków, paliw stałych (w tym węgla niskiej jakości) i odpadów, wyeksploatowania i niedostosowania technologicznego palenisk i małych kotłowni lokalnych, a także niskiego standardu energetycznego budynków." |Celne ujęcie problematyki. |Opinia przyjęta do wiadomości. | |788 |Ankieta internetowa |PEP str. 31 |Proponujemy uzupełnienie obecnej treści Projektu:

"Problemem jest także zły standard energetyczny budynków, jego rozwiązanie leży w szerokim upowszechnieniu głębokiej termomodernizacji budynków." |Proponowana treść po wprowadzeniu zmian:

Problemem jest także zły standard energetyczny budynków, jego rozwiązanie leży w szerokim upowszechnieniu głębokiej termomodernizacji budynków, ze szczególnym uwzględnieniem technologii pomp ciepła. Oprócz stosowania odpowiednich materiałów budowlanych i izolacyjnych, priorytetem wydaje się konieczność zastępowania technologii, które stały się nieefektywne i przestarzałe, rozwiązaniami opartymi o pompy ciepła, zapewniającymi ogrzewanie budynku i/lub produkcję ciepłej wody użytkowej. |Gospodarstwa domowe zaopatrzone w piecyki starszych generacji należy wyróżnić dodatkowo w tekście jako istotnych wytwórców gazów cieplarnianych oraz pyłów tworzących smog.

Pompy ciepła są technologią najlepiej dostosowaną do polskich warunków klimatycznych i zasługującą podobnie jak geotermia na szczególne wsparcie. Pompy ciepła pracują z podobną intensywnością przez cały rok w naszych warunkach klimatycznych, zapewniają w zimie ciepło zaś latem chłód. Możliwość ich równie efektywnego wykorzystania występuje na całym terytorium naszego kraju podczas gdy inne technologie ekologiczne są bardzo selektywne w tym zakresie.

Technologia pomp ciepła bazuje na dorobku chłodnictwa. W obu przypadkach funkcjonowanie urządzeń jest oparte na zasadach termodynamiki.

Oprócz samej efektywności pomp ciepła (wyrażanej np. współczynnikiem COP), istotne jest jej zasilanie wytwarzaną w sposób jak najbardziej przyjazny środowisku energią elektryczną. Kolejnym ekologicznym aspektem PC jest możliwość wykorzystania do ich pracy naturalnych czynników chłodniczych o niskim GWP i zastępowanie nimi dotychczasowych. |Uwaga częściowo uwzględniona.

Zmodyfikowano w taki sposób, że wskazano „najefektywniejsze technologie”, a nie „pompy ciepła”. | |789 |Krajowe Forum Chłodnictwa |PEP |KFCh uznaje, że niezbędne jest wsparcie (także za pomocą systemu zachęt finansowych) dla:

• inwestycji zwiększających efektywność energetyczną (wsparcie bezpośrednie; edukacja); | |Jak podkreśliła Pani Agnieszka Sosnowska, Dyrektor Departamentu Ochrony Powietrza i Klimatu, planowane jest przygotowanie dodatkowego szczegółowego dokumentu - planu redukcji emisji

dla sektorów nieobjętych handlem emisjami. Za kluczowe uznajemy uwzględnienie przy tym legislacji dotyczącej efektywności energetycznej (ERP, ekoprojektowania) – w tym np. sankcji za wprowadzanie na rynek przestarzałych urządzeń, niespełniających tych wymogów. Wymaga to jednak uprzedniego przeszkolenia i odpowiednich kompetencji urzędów kontrolnych – np. GIOŚ). |Uwaga uwzględniona.

Propozycja jest elementem projektu strategicznego „Czyste powietrze”. | |790 |Krajowe Forum Chłodnictwa |PEP |KFCh uznaje, że niezbędne jest wsparcie (także za pomocą systemu zachęt finansowych) dla:

• inwestycji zwiększających udział OZE w wytwarzaniu energii (niezbędny pełny katalog technologii a nie tylko wybiórczo, np. geotermia). | |Jak podkreśliła Pani Agnieszka Sosnowska, Dyrektor Departamentu Ochrony Powietrza i Klimatu, planowane jest przygotowanie dodatkowego szczegółowego dokumentu - planu redukcji emisji

dla sektorów nieobjętych handlem emisjami. Za kluczowe uznajemy uwzględnienie przy tym legislacji dotyczącej efektywności energetycznej (ERP, ekoprojektowania) – w tym np. sankcji za wprowadzanie na rynek przestarzałych urządzeń, niespełniających tych wymogów. Wymaga to jednak uprzedniego przeszkolenia i odpowiednich kompetencji urzędów kontrolnych – np. GIOŚ). |Uwaga uwzględniona.

Zaktualizowano zapisy dotyczące OZE. | |791 |Krajowe Forum Chłodnictwa |PEP |Podczas Konferencji podniesiono, że jest niezbędne rozszerzanie współpracy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska z organizacjami branżowymi by inspektorzy zostali merytorycznie przygotowani do eliminowania konkretnych zagrożeń dla środowiska. Karanie za niedopełnienie wymogów formalnych (np. terminowość sprawozdawczości f-gazowej) nie powinno być podstawową funkcją inspekcji, choć nie lekceważymy i tego zagadnienia, zwłaszcza w przypadku uporczywości naruszeń przez dany podmiot. | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Organizacje branżowe mogą zaproponować formy współpracy. Karanie za niedopełnienie wymogów formalnych nie jest priorytetem inspekcji, co wynika z wysokości kar za tego typu uchybienia w porównaniu z ich wysokością za naruszenia mające bezpośredni wpływ na środowisko. | |792 |PGE Energetyka Odnawialna |Prognoza OOŚ str. 74 |Energetyka wiatrowa na morzu W polskiej części Morza Bałtyckiego nie ma obecnie zlokalizowanych farm wiatrowych, natomiast ich powstanie jest przewidywane w najbliższych latach. Powoduje to potrzebę monitoringu przekroczenia obowiązującej wartości granicznej ekspozycji na hałas, przy oddaleniu od źródła hałasu, zarówno podczas budowy, jak i podczas podczas eksploatacji tych instalacji. Ponadto wznoszenie morskich elektrowni wiatrowych powinno być dopuszczone wyłącznie w akwenach o funkcji podstawowej pozyskiwania energii odnawialnej. |W polskiej części Morza Bałtyckiego nie ma obecnie zlokalizowanych farm wiatrowych, natomiast ich powstanie jest przewidywane w najbliższych latach. Dla zachowania dopuszczalnych norm hałasu na granicy obszarów chronionych konieczne jest monitorowanie hałasu podwodnego podczas budowy tych instalacji. Ponadto wznoszenie morskich elektrowni wiatrowych powinno być dopuszczone w obszarze Morza Bałtyckiego również poza akwenami obecnie przeznaczonymi pod rozwój morskiej energetyki wiatrowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski zgodnie z realizacją polityki energetycznej Polski oraz wypełnienia zobowiązań UE. |Lokalizacja morskich farm wiatrowych jest dopuszczalna jedynie w wyłącznej strefie ekonomicznej (ponad 22 km od brzegu), co oznacza, że dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na obszarach podlegających ochronie akustycznej (tereny położone na wybrzeżu) będą dotrzymane. Do czasu uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Polskich Obszarów Morskich nie można antycypować, czy nie zostaną wyznaczone również inne obszary, w których będzie dopuszczone wznoszenie morskich elektrowni wiatrowych, np. będą to obszary, w których będzie to funkcja dopuszczalna. |Uwaga nieuwzględniona.

Nie ma obecnie wyznaczonych obszarów przeznaczonych pod rozwój morskiej energetyki wiatrowej. Dopiero morski plan zagospodarowania przestrzennego wyznaczy obszary przeznaczone na cele pozyskiwania energii odnawialnej. | |793 |PGE Energetyka Odnawialna |Załącznik 1 str. 20 i 21 |Rys. 2.9 Ocena stanu środowiska morskiego w 2016 roku w zakresie eutrofizacji (źródło: GIOŚ/PMŚ).

Rys. 2.10. Stan środowiska morskiego w 2016 roku w zakresie zanieczyszczenia TZO w rybach przeznaczonych do spożycia (źródło: GIOŚ/PMŚ). |Brak legendy do map | |Uwaga uwzględniona. | |794 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Ze szczególną uwagą przyjmujemy położenie nacisku PEP na działania mające na celu poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie niskiej emisji.

Na szczeblu rządowym zakładają one przygotowanie odpowiednich przepisów i instrumentów finansowego wsparcia inwestycji oraz koordynację ich wdrażania w regionach. Wskazane w dokumencie działania podejmowane w zakresie zmniejszenia stref z przekroczeniami standardów jakości powietrza (w tym nowelizacja POŚ dzięki której sejmik województwa może w drodze uchwały wprowadzić ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, oraz określić rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania) okazały się być niewystarczające. Jest to o tyle istotne, z punktu widzenia przemysłu chemicznego, że w wielu przypadkach wysoka zawartość pyłu w powietrzu pochodząca z niskich emisji może przyczynić się

do zatrzymania dalszego rozwoju przemysłu (wypełniona pojemność środowiskowa w tym komponencie). | | |Opinia przyjęta do wiadomości. | |795 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Niektóre elementy PEP mogą stanowić pewne ograniczenia i stanowić czynniki kosztotwórcze dla przedsiębiorstw sektora chemicznego, a tym samym wpływać na jego konkurencyjność. W tym zakresie w naszej ocenie wymienić należy plan umocnienia systemu ochrony przyrody m.in. poprzez doskonalenie systemu ocen oddziaływania inwestycji na środowisko. Takie ujęcie może bezpośrednio objąć sektor chemiczny i może wpłynąć na koszty realizacji inwestycji związanych z koniecznością uzyskania dodatkowych dokumentów. Obecny rozbudowany już system ocen oddziaływania inwestycji na środowisko w ocenie Członków PIPC wydaje się już być mocno rozbudowany. | | |Uwaga nieuwzględniona.

Celem standaryzacji procesu inwentaryzacji przyrodniczej oraz formatu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest ujednolicenie dokumentacji w tym zakresie, a nie rozbudowanie systemu i nakładanie na inwestorów obowiązku opracowywania nowych dokumentów.

Ponadto wyjaśnić należy, że przy planowaniu doskonalenia systemu ocen oddziaływania inwestycji na środowisko aspekt ekonomiczny jest również uwzględniany, tak aby inwestorzy ponosili jak najmniejsze koszty i tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione. | |796 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Jednocześnie podniesienia w tym miejscu jako czynnika pewnego ryzyka wymaga w tym miejscu również planowane wdrożenie gospodarki o obiegu zamkniętym. W naszej ocenie wpłynie to na sektor chemiczny z racji planowanego zwiększenia rozszerzonej odpowiedzialności producenta i przeniesienia części obciążeń finansowych. Wprowadzenie GOZ oznaczać będzie m.in. realizację długoterminowych celów w zakresie ograniczenia składowania odpadów oraz intensyfikację działań w zakresie celów dotyczących poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu priorytetowych strumieni odpadów, takich jak odpady komunalne oraz odpady opakowaniowe. Istotną w tym kontekście jest informacja, iż transformacja w kierunku modelu gospodarki o obiegu zamkniętym wspierana będzie na wszystkich etapach łańcucha wartości – od projektowania przez produkcję, konsumpcję, naprawę i regenerację po gospodarowanie odpadami i uzyskanie surowców wtórnych, które są ponownie wprowadzane do obiegu w gospodarce. | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Dokumentem wpierającym wdrażanie GOZ w kraju będzie „Strategia produktywności” i „Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym” przygotowywane przez MPiT.

Ponadto kwestie dotyczące m.in. zmian w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta zostaną uregulowane w transpozycji do polskiego porządku prawnego tzw. „pakietu odpadowego”, czyli zmian 6 dyrektyw z zakresu gospodarki odpadami. | |797 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Ponadto, z punktu widzenia interesów przemysłu chemicznego w Polsce istotną jest również kwestia dotycząca bieżącej ocena dokumentacji tworzonych przez Wody Polskie wynikających

z konieczności wdrażania dyrektywy 2000/60/WE (Ramowej Dyrektywy Wodnej), w szczególności

w zakresie programowanych działań zmierzających do utrzymania lub poprawy stanu wód, co może wpłynąć na zaostrzenie regulacji np. dotyczących jednolitych części wód. | | |Opinia przyjęta do wiadomości. | |798 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Pragniemy także zwrócić uwagę na zapis, że „Realizacja celów Polityki ekologicznej państwa 2030 wymaga położenia większego nacisku na usprawnienie systemu kontroli i zarządzania ochroną środowiska oraz doskonalenie systemu finansowania”. Oznaczać to może zwiększenie zakresu oraz ilości kontroli, nadanie większych kompetencji organom kontrolnym, a także na surowsze i dotkliwsze sankcje, zwłaszcza, że w dokumencie wskazano iż „prognozuje się, że z powodu osiągnięcia przez poszczególne branże wysokiego poziomu ochrony środowiska, wpływy z tego źródła ulegną zmniejszeniu”, przy czym wskazuje się wprost, że „należy oczekiwać, że stopniowo coraz więcej wydatków związanych z ochroną środowiska będzie ponoszona zarówno przez konsumentów (gospodarstwa domowe), jak i producentów (przedsiębiorstwa) zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci.” | | |Opinia przyjęta do wiadomości.

Zwiększenie efektywności działań kontrolnych IOŚ nastąpi zarówno poprzez wzmocnienie kadrowe IOŚ, jak też umożliwienie prowadzenia na terenie całego kraju kontroli, inicjowanych z poziomu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ), przez wyspecjalizowane zespoły kontrolne złożone z inspektorów z różnych terytorialnie wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Tego rodzaju rozwiązanie stwarza prawne i organizacyjne możliwości wykonywania tzw. kontroli krzyżowych.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że ww. ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw, umożliwia organom IOŚ wykonywanie kontroli pozaplanowych, bez wcześniejszego zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze jej przeprowadzenia. Do kontroli pozaplanowych zaliczane są kontrole interwencyjne, przeprowadzane w związku z rozpatrywaniem skarg i interwencji dotyczących zanieczyszczenia środowiska lub podejrzenia wystąpienia takiego zanieczyszczenia, wystąpienia poważnych awarii lub w celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia. Obowiązek zawiadamiania przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli z 7-dniowym wyprzedzeniem, w myśl przepisów określonych w rozdziale 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), będzie miał zastosowanie tylko w przypadku kontroli planowych. | |799 |Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) |PEP |Zwracamy się z uprzejmą prośbą, by w pracach zespołów roboczych powołanych do spraw legislacyjnych, strategicznych, finansowych, rozwojowych oraz techniczno-technologicznych na potrzeby prac przy PEP uwzględniani byli w składach tych gremiów przedstawiciele PIPC lub jej Członków, co z pewnością pozwoli na tym etapie zapewnić należytą ocenę regulacji z punktu widzenia, tak istotnej dla gospodarki narodowej branży. Zwracamy się również z prośbą o uwzględnianie Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego na wszystkich etapach dalszych prac i konsultacji regulacji związanych

z wdrażaniem założeń „Polityki ekologicznej państwa 2030”. | | |Uwaga uwzględniona. | |

-----------------------

[1] Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Dz.U.2016 poz.335.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8] Wise-Europa, „Uwalniając ukryty potencjał”, str. 8,

[9]

[10] Tamże, s. 8.

[11]

[12]

[13] , s. 21

[14]

[15]

[16]

[17] poland/raportIEO/

[18]

[19]

[20]

[21] poland/raportIEO/

................
................