UNICODE VÀ EMAIL CHỮ QUỐC NGỮ
UNICODE VÀ EMAIL CHỮ QUỐC NGỮ
Huỳnh chiếu Đẳng
* * *
Sau bài viết chơi chơi Tản Mạn Về Unicode Và Email của tôi, tưởng là viết đùa cho vui, ai ngờ nhiều vị đọc giả xa gần, ở khắp mọi nơi trên thế giới gởi email về hỏi chi tiết tới tấp. Tôi thấy trả lời từng vị thì “mệt” quá, cho nên tôi xin viết tiếp theo phần kế Unicode Và Email Chữ Quốc Ngữ vào chi tiết và thực tế hơn bài tản mạn vừa rồi.
Trong những phần dưới đây tôi sẽ trình bày cùng quí vị sơ qua về font chữ và encoding, sau đó là cách setup để đánh bài vở hay gởi và nhận email bằng chữ có dấu. Bài viết nầy khá lớn vì có nhiều hình ảnh. Tôi sẽ gởi đi dưới ba dạng là MsWord để quí vị trích đăng dễ dàng, dạng PDF để qúi vị đọc và in thoải mái và đúng layout nguyên thuỷ của tác giã, và hình thức cuối cùng là “bản nháp” quí vị chỉ đọc và cho ý kiến trước khi tôi hoàn tất. Trong thực hành thì font chữ có dấu tiếng Việt được Windows support lâu rồi. Còn software dùng để bỏ dấu thì hoàn toàn free, download trong internet lúc nào cũng có sằn.
Tôi nhận thấy đa số mọi người, ngay cả người chơi computer lâu năm, lầm font chữ, và cách mã hoá (encoding) đưa tới nhiều bối rối và ngộ nhận khi được bạn bè hướng dẫn đánh chữ có dấu. Tôi sẽ cố trình bày rõ ràng để quí vị phân biệt hai thứ nầy. Sau khi qúi vị thấy rõ nguyên tắc hiện chữ trên screen và trên printer xong, thì mọi chuyện sẽ dễ dàng rất nhiều.
Cũng như loạt bài khác của tôi về khoa học kỷ thuật, tôi dùng chữ thường ngày, ai đọc cũng hiểu và không dịch những từ chuyên môn tiếng Mỹ ra tiếng Việt. Qúi vị chuyên viên computer xin chớ trách sao tôi “né” từ ngữ khoa bảng chuyên môn. Xin qúi vị đi chơi giây lát để tôi “diễn nôm” cho bà con dễ hiểu.
Bài Unicode Và Email Chữ Quốc Ngữ được biếu không có thể trích đăng trên các tạp chí, webpage, đặc san… nếu qúi vị thấy nó giúp ích được bà con Việt Nam mình phần nào. Có trích đăng xin qúi vị nhớ ghi email address của tôi trên đó, để bà con đọc giả còn có chỗ góp ý hay hỏi thăm thêm hoặc giả quí vị có thì giờ xin email cho tôi vài hàng báo tin. Qúi thân hữu xa gần có chi cần thêm thắt trong bài viết tương lai, xin email về tôi ngay theo dịa chỉ huy017@, Huỳng chiếu Đẳng. HCĐ (bản đầu tiên 14-Sep-2004)
I. FONT CHỮ:
Nói dễ hiểu là cách hiện chữ trên màn ảnh hay trên printer, Mỹ gọi là type face, Việt Nam mình gọi là font chữ. Xin lưu ý là ở đây tôi encoding trọn bài theo kiểu Unicode .
Thí dụ quí vị xem hàng chữ màu hồng bên dưới viết bằng nhiều font chữ khác nhau:
- viết bằng font Times New Roman (của Windows) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font Payparus (của Windows)
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font Bradley Hand (của Windows)
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font VNI Times (của công ty VNI) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font VPS LongAn (của Hội Chuyên Gia Việt Nam, VPS) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font VNI Couri (của VNI) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
- viết bằng font VPS Time (của Hội Chuyên Gia Việt Nam, VPS) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
Qúi vị nhìn thấy ngay là hình dạng mặt chữ (type face) thay đổi, đó là chưa kể độ lớn của chữ, viết nghiêng hay viết đứng, đậm hay lợt… Kế đến tuỳ loại font chữ mà có khi đọc được dấu có khi không.
Chữ viết bằng Font cho dấu rõ ràng không sai , thì những Font đó được gọi là Font support cho Unicode. Hầu hết font của Windows version sau cùng (Windows XP SR1, hay SR2) support Unicode. Trái lại font VNI không support cho Unicode. Riêng font VPS có cái support cái không, như qúi vị thấy VPS LongAn không support (có nhiều ô vuông), tuy nhiên có loại font VPS support Unicode, thí dụ hàng chữ màu hồng bên dưói thấy dấu đầy đủ:
- viết bằng font VPS QuangDuc (của Hội Chuyên Gia Việt Nam, VPS ) như sau:
Nghe thoáng đâu đây người năm cũ, Gởi gió đưa về tiếng nhạc xưa
Vậy thì kết luận rút ra ở đây ra sao?
Xin thưa:
Muốn tiếng Việt encoding theo kiểu Unicode (phần sau sẽ nói rõ) thì bắt buộc phải chọn font (type face) support cho Unicode. Qúi vị nên chọn font có sẳn của Windows để mọi người nhận bài của quí vị đều đọc được, vì ai cũng có operating system là Windows (xin quí vị xài Mac hay Linux thông cãm).
Nếu quí vị chọn font VPS QuangDuc hay VPS Time (cũng support uniocde), thì người nhận sẽ thấy các ô vuông trong các hàng chữ, trong khi trên máy computer của quí vị thì đọc được đầy đủ. Lý do là trong computer của người nhận không có font VPS. Sở dĩ trong máy computer của qúi bạn thấy có font VPS nằm sẳn là vì qúi bạn đã install VPSKeys. Máy computer không install VPSkeys thì không có các font mà tên khởi đầu bằng ba chữ VPS. Microsoft mà lấy font VPS hay VNI bỏ vào Windows thì có thể bị kiện vì ăn cắp tác quyền.
Cách chọn font để viết bài vở hay email như thế nào tôi sẽ nói ở phần sau.
Ghi chú:
a. Nếu qúi bạn nhận được email, mà tác giả cho biết là encoding theo Unicode, mà thấy hàng chữ có ô vuông thì yên tâm, encoding Unicode vẫn còn, qúi vị select all cả bài, xong chọn font Times New Roman (hay đa số font có sẳn của Windows, nghĩa là tên không có 3 chữ đầu là VPS hay VNI ) thì đọc được ngay.
b. Trái lại thấy các hàng chữ có nhiều dấu hỏi xen vào thì qúi bạn không thể đọc được đâu. Lý do là khi chuyển mail đi, cái email software (thí dụ Juno, Hotmail, Yahoo mail, Outlook, AOL…) của người gởi hay của người nhận chỉ chuyển plain text, các dấu chữ Việt bị loại bỏ thay vào đó bằng dấu hỏi. Thí dụ: M?t c?u bé di h?c v? và khoe v?i b?:
- Con dã nói v? b? trong bài t?p làm van c?a con d?y, b? ?...
Thường hay gặp khi AOL, Yahoo trao đổi email với Juno. Trong trường hợp nầy thì chịu thua.
c. Máy computer install Windows Me, 2000 hay XP không cần phải sưả đổi chi cả cứ để nguyên thuỷ như vậy là đọc được các webpage chữ Việt, hay đọc được email có dấu. Tôi biết có nhiều bạn setup encoding trong browser (thí dụ Internet Explorer) làm cho rối loạn lung tung cuối cùng không đọc được chi cả. Computer sẽ tự nhận diện kiểu encoding mà tự động set đúng cho quí vị. Xin đừng sửa chửa chi cả. Nhiều vị sửa lại chỗ nầy, với những program email, và operating system (Windows) hiện nay thì không nên đâu:
Thí dụ về cách sửa đổi encoding:
Click View->Encoding->Unicode (UTF8)
d. Để cho dễ hiễu tôi chỉ dùng thí dụ với hai nhóm font của hai công ty VNI và VPS, chớ thực ra còn nhiều nhóm font chữ của các tác giả khác, thí dụ như VietWare, Bach Khoa Hồ Chí Minh, VNU, TCVN-3, VISCII, VietVu….Mỗi nhóm có khi có đến hàng maây chục type face khác nhau. VNI có trên 100. Windows cũng có rất nhiều. Xin xem 3 hinh bên dưới để thấy số ít tên các font của Windows, VNI và VPS.
Font của VNI có tên khởi đầu bằng ba chữ VNI, font của Hội Chuyên Gia (VPS) có tên khởi đầu bằng ba chữ VPS, font của Windows không có chữ khởi đầu nào đặc biệt cả.
Font của VNI thấy có ba chữ VNI khỏi dầu, của VPS thấy có ba chữ VPS, nhưng font của Bach Khoa Ho Chi Minh thì tên vẫn bình thường như tên font có sẳn của Windows.
d. Nếu quí vị chưa từng install VPSKeys hay VNI lần nào thì trong máy computer của quí vị không có những font mà tên khởi đầu bằng ba chữ VPS hay VNI.
II. KEYBOARD DRIVER:
Đó là một program nhỏ, khi run nó giúp cho computer biết cần phải display trên screen ra sao (hay phải làm một việc nào đó) khi quí vị bấm vào một key nào đó trên keyboard. Xin bà con chuyên ngành computer nín cười để tôi diễn nôm cho mọi người cùng hiểu nghe.
Khi quí vị mở máy computer lên thì Windows load (run) keyboard driver của nó.
Nó ở đây nè:
[pic]
Quí vị ở tại Mỹ thì Windows load keyboard Mỹ, nghĩa là trên keyboard nhìn thấy khắc chữ nào, quí vị đánh lên trên màn ảnh sẽ hiện ra chữ đó (và khi in ra cũng vậy). Nhưng nếu quí vị đang ở bên Tàu và muốn đánh chữ “Hán” thì quí vị set (layout) lại keyboard cho phù hợp với tiếng Tàu. Nghĩa là có thể dùng keyboard kiểu Mỹ mà đánh chữ Nho.
Muốn đánh chữ Việt thì dùng Windows version VietNam cũng được. Nhưng Windows version Việt Nam khó kiếm, vã lại Windows chỉ có version Việt Nam mới đây thôi, trước kia không có. Do đó người Việt mình mới chế ra một program nhỏ để sửa đổi đôi chút keyboard driver của Windows để có thể đánh được các dấu. Các program nầy như quí vị đã biết ở bài Tản Mạn Về Unicode Và Email có rất nhiều. Có lẽ đầu tiên là VNI của anh Hồ Thành Việt (từ hồi máy PC XT mới ra đời). Rồi sau đó có VietVu, VNU, VPSKeys, VietKeys…. nhiều lắm qúi vị ơi, trên dưới 20 cái.
Khi có một keyboard driver được sáng tác thì thường cũng có kèm theo một số type face (font) dùng cho nó. VNI có trên 100 type face (nôm na, sai, gọi là font). Mấy cái program nhỏ nầy không có thay thế hẳn keyboard driver của Windows mà chỉ làm bổn phận thông dịch “xúi dại” Windows display khác hơn là nhà chế tạo (Microsoft) đặt để.
Thí dụ qúi vị load (run VNI), double click cái icon nầy
Trên màn ảnh thường là góc mặt trên cao, quí vị thấy cái nầy:
Vậy là anh chàng thông dịch sẳn sàng làm việc.
Khi quí vị đánh a rồi số 1 thì chàng ta bảo display (và in ra) á
Kiểu bỏ dấu sau đây là phổ thông cho mọi keyboard driver, không riêng chi cho VPS hay VNI:
|Keyboard Mỹ |Keyboard Pháp | |Dấu |
|(QWERTY) |(AZERTY) | | |
|1 |& | |sắc (á, é, í, ú, ó, ...) |
|2 |é | |huyền (à, è, ì, ù, ...) |
|3 |" | |hỏi (ả, ẻ, ỉ, ủ, ỏ, ...) |
|4 |' | |ngã (ã, ẽ, ĩ, ũ, õ, ...) |
|5 |( | |nặng (ạ, ẹ, ị, ọ, ...) |
|6 |- | |mũ (â, ê, ô) |
|7 |è | |ư, ơ |
|8 |_ | |ă |
|9 |ç | |đ |
Xin nhắc lại, đây là kiểu bỏ dấu tiếng Việt trên máy đánh chữ ở Việt Nam từ những năm 1950 chớ không do các programmer tự ý sáng chế.
Những keyboard driver đang có hiện nay thường cho phép qúi vị encoding bài viết theo bất cứ kiểu nào (có phần convert sau khi đánh xong), chớ không riêng cho kiểu do người programmer sáng chế.
Thí dụ qúi vị dùng keyboard driver VNI [pic] qúi vị có thể encoding bài viết theo kiểu VNI, hoặc theo tất cả các kiểu encoding liệt kê dưới đây (VNI convert tại chỗ, tức khắc) . Ghi chú : Đã xoá hình kèm theo liệt kê tên các fonts để dễ post trên trang web.
Cũng giống như vậy, nếu quí vị dùng VPS keyboard driver, quí vị cũng có thể encoding bài viết theo kiểu VPS hay các kiểu như VNI, VietNet, VNU, VietLab…..
Có một số quí vị lầm tưởng cứ hể xài keyboard driver tên gì thì chỉ encoding được theo kiểu mang tên đó mà thôi. Và cũng tưởng chỉ xài được những font chữ có cùng tên.
Nghĩa là quí vị tưởng dùng keyboard driver VPS là phải dùng font của VPS (ở đây là font khởi đầu bằng 3 chữ VPS)
Xin lập lại lần nửa tôi thường cho thí dụ về hai program VNI và VPS không có nghĩa là các program bỏ dấu khác dở, mà là vì được nhiều người biết đến. và có sẳn trong computer của tôi.
III. THỰC HÀNH :
Trong hoàn cảnh hiện tại tôi xin đề nghị qúi bạn dùng VPS Keys của :
Hội Chuyên Gia Việt Nam
5150 Fair Oaks Blvd,
Ste 101-128 Carmichael,
CA 95608-5758 USA
Web:
Email : support@
Lý do thì nhiều, nhưng xin tóm tắt như sau:
1. Cái program nầy free cho mọi người luôn luôn có sẳn ở tại home page của Hội Chuyên Gia Việt Nam () để mọi người vào đó download tự do. Program lại nhỏ và gọn, dễ truyền đi qua email.
2. Program nầy chạy rất tốt, không gặp trở ngại chi cả, chỉ trừ MsWord phải setup lại cho đúng kiểu bỏ dấu chữ Việt (xem phần sau) nếu không quí vị sẽ thấy thế nầy: tho áng đ âu đ ây ng ư ời . Đó không phải lỗi của VPS hay MsWord.
3. Phần tốc ký của nó rất mạnh, có lẽ mạnh hơn VNI. Tốc ký của VNI chỉ chấp nhận hai chữ thôi (vn, qv, … ), nên giới hạn tay chân người dùng. Trong khi đó tốc ký của VPS chấp nhận nhiều chữ (thí dụ hcg = Hội Chuyên Gia Việt Nam) nên dễ chọn chữ cho phù hợp và dễ nhớ. Phần kế tiếp sẽ hướng dẫn quí vị về macro, rât tiện lợi cho quí vị viết bài dài dùng nhiều chữ lập đi lập lại như tên các nhân vật ( thí dụ: tmq=Triệu Minh Quận Chúa)
Để quí vị chưa nghe qua chữ tốc ký (macro) tôi xin nói rõ hơn.
Có những chữ quá dài, lập đi lập lại nhiều lần, đánh vào nguyên chữ mất công, do vậy quí vị đánh tắt (tốc ký) theo kiểu cách quí vị đặt ra:
- Thay vì đánh chữ Việt Nam, tôi chỉ đánh 2 chữ vn, program sẽ tự dánh vào chữ Việt Nam.
- Thay vì đánh chữ quí vị, tôi chỉ đánh 2 chữ qv, program sẽ tự dánh vào chữ quí vị.
Quí vị hỏi hai chữ vn, qv từ đâu mà có, xin thưa do quí vị đặt ra (sẽ hướng dẫn rõ ở phần sau).
Tuy nhiên VPS không có phần bỏ dấu tự do, với VNI quí vị có thể đánh dấu trước hay sau cũng được, program tự động chỉnh dấu đúng chỗ. Thí dụ quí vị đánh chữ những theo kiểu bỏ dấu sau : nhung74 (số 7 là dấu móc, số 4 là dấu ngã), VNI sẽ tự động sửa thành những. Nhưng với VNI quí vị phải mua tới $200 hay hơn, với VPS quí vị có ngay mà không tốn kém. Xin lập lại lần nửa là cả hai program đều có thể dùng đánh bài encoding theo kiểu Unicode. Tôi cũng đã thử qua nhiều program bỏ dấu khác, nhưng thấy VPS là dễ sử dụng hơn.
Muốn dùng VPS để đánh bài vở có dấu quí vị phải làm các chuyện sau : thứ nhứt là download cái program, từ webpage của VPS (ghi trên), thứ hai là install (làm một lần duy nhất thôi), thứ ba là load VPS keyboard driver (mỗi khi quí vị mở computer là VPS keyboard driver tự động load). Sau dây tôi hướng dẫn từng giai đoạn :
1. Download :
Quí vị vào đây .
Click chữ DOWNLOAD xong quí vị sẽ thấy:
Sau đó sẽ thấy:
[pic]
Quí vị để ý thật kỷ coi đã save vào đâu, để khi download xong còn biết nơi mà tìm.
Xin lưu ý là tôi dùng Internet Explorer, nếu quí vị dùng browser khác (như Netscape) thì hình bên trên có thể khác một chút.
2. Install VPSKeys :
Sau khi download xong, quí vị được cái file tên là Vpskeys43.exe (hôm nay là ngày 13-Sep-04, tương lai có thể đổi)
Chỉ cần double click tên nó, click next….vài lần là xong. Không khó khăn chi cả.
Xin lưu ý là chỉ install một lần duy nhất rồi quên nó đi.
Program VPS sẽ load thêm một số font VPS vào máy computer của quí vị. Đó là :
• VPS Times thường và hoa
• VPS Times hoa
• VPS Helv thường và hoa
• VPS Helv hoa
• VPS Courier thường và hoa
• VPS Courier hoa
• VPS Quang Duc thường và hoa
• VPS Quang Duc hoa
• VPS Kien An thường và hoa
• VPS Kien An hoa
• VPS Nam Định thường và hoa
• VPS Nam Định Hoa
• VPS Ninh Bình thường và hoa
• VPS Ninh Bình Hoa
• VPS Long An thường và
• VPS Long An hoa
• VPS Cho Lon hoa
Đừng tưởng đây là font có sẳn trong Windows. Và cũng không nên dùng những font chữ nầy để đánh bài. Lý do là người nhận chưa từng install VPS thì không có các font nầy, nên không đọc được. Khi đánh bài hay email đề nghị dùng font của Windows, ai cũng có cả
Sau lần install nầy, mỗi lần quí vị mỡ computer thì sẽ thấy VPSKeys load,
Và dưới góc mặt của màn hình quí vị thấy như sau :
[pic]
Bây giờ thì quí vị có thể bỏ dấu được rồi.
3. Cách Bỏ Dấu :
Sau khi đã install xong keyboard driver thì mọi chuyện còn lại rất dễ dàng.
Quí vị mở một word processing ra rồi thì đánh vào theo bản bỏ dấu
[pic]
Nghĩa là type vào a rồi kế tiếp ngay số 1 trên màn ảnh quí vị nhìn thấy là á (in ra cũng thấy á). Nút thoát là \ có nghĩa quí vị muốn đánh a1 thì đánh liên tiếp thế nầy : a \ 1. Nút thoát cho phép quí vị đánh không dấu chỉ có giá trị mỗi lần mà thôi, muốn đánh chữ Anh, quí vị hãy close VPS keyboard driver , làm như sau (hình bên cạnh) :
Quí vị có thể setup lại layout keyboard theo thói quen thường dùng. chớ không bắt buộc phải dùng cách đánh trên của bàn máy đánh chữ ngày xưa.
Quí vị lưu ý là khi đánh các mật mã (password) nhớ là nên close keyboard driver cho chắc ăn. Đa số mật mã chỉ hiện ra **** …..trên screen, nên quí vị không kiễm được mình đang đánh chữ gì, do vậy quí vị đánh password là ha2ba1 , khi không có keyboard driver. Lần sau cũng đánh y chang như vậy mà có keyboard driver thì password sẽ sai đi, không được chấp nhận, vì nó trở thành hàbá.
Và cuối cùng chỉ được load một keyboard driver thôi, load hai cái cùng lúc là đánh chữ rối loạn ngay, hai đứa đều tranh nhau thông dịch thì cái computer sẽ "khùng" luôn. Thí dụ muốn load VPS thì phải close VNI hay ngược lại. Nếu trên máy quí vị đ ã install hai program VNI và VPS cùng lúc, thì có rất nhiều cơ may khi mở computer lên cà hai sẽ chạy (tự động load) cùng lúc. Có cách làm cho chúng không load tự động. khi cần xin quí vị email cho tôi.
Xin trở lại word processing là các program giúp layout bài viết, thí dụ như Word, NotePad (của Windows), WordPad (của Windows), các email composer ….như juno, yahoo, hotmail. Đó là màn ảnh trống để quí vị đánh (hay paste) mail vào để send đi.
Khi keyboard driver đã load thì qúi vị có thể bỏ dấu ở bất cứ trong word processing nào.
3. Encoding Theo Nhu Cầu :
Thưa quí vị nảy giờ trong phần thực hành tôi không có nói gì về Unicode cả, thực sự là quí vị đang sử dụng Unicode đó. Chỉ cần install VPS một lần, xong mỗi lần kế mở máy lên là quí vị đã sẳn sàng đánh bài encoding theo kiểu Unicode mà không cần thắc mắc chi cả. Sau khi quí vị install xong thì nên restart cái computer để load VPS keyboard driver. Với các bạn khá rành về computer thì xin tự tiện load VPS keyboard driver rồi close nó tuỳ theo nhu cầu, và có thể disable cái option tự động run VPS keyboard driver mỗi khi mở máy.
Đi xa hơn nửa, nếu quí vị cần đánh bài VNI, hay VIQR hay VNLab…. Thì quí vị vẫn dùng VPS keyboard driver (hay VNI) được như thường. Thí dụ quí vị dùng VPS mà cần đánh theo encoding VNI quí vị cứ đánh theo kiểu Unicode, xong sau cùng hoán chuyễn (convert) bài viết thành VNI.
Cái converter nầy rất hay, nó có thể convert cả clipboard nửa, convert cả text drag and drop vào hay tên bài…Còn một cái converter nửa tôi rất thích xài là VietUni (rất nhỏ, gởi qua email dễ dàng. Sẽ nói về VietUni khi có dịp). Xin tạm dừng phần convet ở đây, nếu tôi đi vào chi tiết hơn nửa thì chắc bài nầy thành quyển sách luôn. Khi nào có dịp (thí dụ quí vị đải một tô phở hay một ly cà phê) tôi sẽ viết về cái hình trên. Những bạn chơi computer lâu thì mò cũng ra.
Khi đổi kiểu encoding thì phải đổi font chữ cho phù hợp. Thí dụ câu thơ trên khi đổi ra VNI đọc thấy như thế nầy :
Nghe thoaùng ñaâu ñaây ngöôøi naêm cuõ, Gôûi gioù ñöa veà tieáng nhaïc xöa
Lý do là vì nó đang nằm trong font Times New Roman (của Windows) qúi vị muốn nó display đầy đủ dấu thì phải select nó (high light) xong chon font nào khởi đầu bằng chữ VNI.
Nếu máy quí vị chưa có thì vào đây lấy tạm chừng 4 type face (font) VNI free :
Còn cách install thêm font thì xin "để hạ hồi phân giải " vậy. Có khi người programmer làm thành *.exe, quí vị chỉ cần run (double click) cái file vừa download là xong.
Nhân đây xin nói nhỏ cùng quí vị là các software đều có trong Internet, có khi có trước cả ngày phát hành nửa. Thí dụ tôi đã dùng thử Windows XP, trước ngày phát hành cả một năm (beta version). Photoshop CS (version 8) vừa mới bán ra thì chỉ trong ngày hôm đó có mặt trên webpage cho mọi người download free ngay. Quí vị tò mò cứ tìm thì thấy, đa số nằm trong các webpage của các quốc gia Đông Âu, Nga và Trung Hoa…VNI cũng có trong các site Việt Nam. Xin quí vị nghe qua rồi bỏ nghe.
4. Tốc Ký :
Đây là phần rất hữu dụng của VPS Keys (VNI và một số keyboard driver khác). Muốn sữ dụng tốc ký quí vị làm các việc sau :
a. Click cái icon nầy :
b. Sẽ thấy cái windows mới hiện ra : check mark ô tốc ký.
c. Sau đó làm theo hình vẽ sau :
[pic]
Sau khi thêm mr =Mr Phang vào rồi, quí vị đánh mr sẽ thấy trên screen chữ Mr Phang tự động hiện ra. Quí vị tự đặt tốc ký sao cho dễ nhớ và dễ đánh thí dụ đánh 2 lần chữ nn (người ) dễ hơn đánh ng (người) vã lại chữ ng phổ thông trong chữ quốc ngữ, dùng tốc ký ng quí vị sẽ thấy bị kẹt ngay. Nói như vậy quí vị chưa thấy rõ đâu, sữ dụng sẽ thấy kẹt với chữ ng liển.
5. Dùng VPS Với MsWord (WinWord)
VPS chạy chung với Word rất tốt trong trường hợp quí vị dùng những version Word cũ. Nếu quí vị dùng version 2000 (Ms Office 2000) trở đi thì qúi vị sẽ thấy thỉnh thoảng có khoảng cách (space) trong hàng chữ, thí dụ :… tho áng đ âu đ ây ng ư ời n ăm c ủ. Nếu dùng NotePad hay WordPad thì không có trở ngại nầy.
Lý do là Word có option tự chỉnh khoảng cách, quí vị phải disable cái option nầy đi,
Trong MsWord, click Tool(Option(Edit(Setting(Uncheck Adjust Sentence…(OK
IV. ỨNG DỤNG CHO EMAIL
Có nhiều loại encoding Unicode khác nhau như UTF-8, Unicode to hop, &#Unicode. Ba cái nầy ngày nay ít khi dùng. Khi quí vị dùng VPS thì bài quí vị viết là Unicode standard.
Nếu đánh email ngắn thì quí vị có thể đánh ngay trên phần "composer" của email software như Yahoo hay Hotmail… nhưng nếu đánh email một vài trang thì hãy dùng NotePad, WordPad, hay quí vị có MsWord trong máy thì dùng Word hay hơn. Sau khi đánh xong muốn gởi đi có hai cách :
a. Select All bài vừa đánh, copy, xong paste nó vào phần "composer" của email.
b. Attach bài đánh theo email.
Ghi Chú : Nếu attach bài đánh có nhiều font chữ mà qúi bạn biết người nhận không có, thì quí vị hãy save theo các font chữ đã dùng. Đây là cách tôi gởi email viết với kiểu encoding VNI về Việt Nam, nơi đây ít người biết đến VNI.
Tóm lại quí vị có thể gởi email cho bất cứ ai, người nhận luôn luôn đọc và in được, với diều kiện là quí vị gởi kèm theo font chữ đã dùng. Ở đây tôi thí dụ quí vị gởi attachment Word document.
Khi save trong Word quí vị làm như sau : File(Save As(Tools(Save Options(check mark Embed True Type fonts
Nhớ clik OK để close các windows. Sau khi save như vậy xong, bài quí vị gởi đai ai cũng đọc được hết mà không cần biết quí vị dùng kiểu encoding gì hay font gì. Cách khác là quí vị gởi dưới dạng PDF (Acrobat) file. Thôi để phần nầy lại sau.
Tới đây đã khá dài tuy còn nhiều thứ để nói cùng quí vị về Uniocde. Đề nghị quí vị đọc bài Tản Mạn Về Unicode Và Email trước để có tầm nhìn tổng quát trước khi đọc và thực hành theo bài viết nầy.
Chắc chắn là còn nhiều điễm làm quí vị bối rối vì chưa viết minh bạch, xin quí vị trhông cãm, chừng bao nhiêu trang đây cũng làm tôi mất cả ngày ròng. Đây là version đầu tiên, tôi cũng thấy chưa ưng ý, nhưng nếu xem và sửa lại hoài thì “mệt quá” , thôi thì chờ feedback (xin chớ đọc nhầm là kick-back) của quí vị để biết chỗ nào cần thêm thắc rồi sẽ sửa đổi sau. Mong bài nầy giúp ích được phần nào cho quí vị muốn gởi email hay bài vở bằng chữ Quốc Ngữ có dấu mà còn gặp trở ngại.
Huỳnh Chiếu Đẳng.(huy017@)(bản đầu tiên 14-Sep-2004)
Ghi thêm: Hiện nay Unikey la software bỏ dấu khá hay quí bạn có thể tìm download từ trong Internet. Đặc điểm là có thể đánh chữ trước bỏ dấu sau. Sẽ viết về Unikey khi có thì giờ. (thêm Oct-2007)
................
................
In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.
To fulfill the demand for quickly locating and searching documents.
It is intelligent file search solution for home and business.