LIVING PLANET REPORT 2020 - WWF

RAPORT POWSTAL WE WSP?LPRACY Z:

LIVING PLANET REPORT 2020

RATUNEK DLA R?NORODNOCI BIOLOGICZNEJ

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE 1

WWF WWF jest jedn z najwikszych na wiecie i najbardziej dowiadczonych niezalenych organizacji zajmujcych si ochron przyrody. Wspiera nas ponad 5 mln os?b. Stworzylimy globaln sie aktywn w ponad 100 krajach. Misja naszej organizacji polega na zatrzymaniu degradacji rodowiska naturalnego planety oraz na budowaniu przyszloci, w kt?rej ludzie bd y w harmonii z natur, chronic r?norodno biologiczn na wiecie, zapewniajc zr?wnowaone wykorzystywanie odnawialnych zasob?w naturalnych i promujc redukcj zanieczyszcze oraz niszczcej konsumpcji.

Instytut Zoologii (Londyskie Towarzystwo Zoologiczne) Zaloone w 1826 r. Londyskie Towarzystwo Zoologiczne (Zoological Society of London; ZSL) jest midzynarodow organizacj naukow, edukacyjn i zajmujc si ochron przyrody. Jego misja polega na dzialaniu na rzecz ochrony zwierzt i ich siedlisk oraz promowaniu tej ochrony. ZSL kieruje Londyskim Zoo oraz Zoo Whipsnade, prowadzi badania naukowe w Instytucie Zoologii oraz dziala na rzecz ochrony przyrody na calym wiecie. We wsp?lpracy z WWF zarzdza take wskanikiem Living Planet Index?.

Odwolanie do r?dla WWF (2020) Living Planet Report 2020: Ratunek dla r?norodnoci biologicznej. Almond, R.E.A., Grooten M. and Petersen, T. (Eds). WWF, Gland, Szwajcaria.

Projekt i infografiki: peer&dedigitalesupermarkt

Fotografia na okladce: ? Jonathan Caramanus / Green Renaissance / WWF-UK Rolniczka Nancy Rono z kameleonem na rkawie, okrg Bomet, zlewnia g?rnego biegu rzeki Mara, Kenia.

ISBN 978-83-60757-59-8

Living Planet Report? oraz Living Planet Index? s zarejestrowanymi znakami towarowymi WWF International.

8 MILIARD?W POWOD?W, ABY CHRONI PRZYROD

Podczas gdy wiat pr?buje odnale si w rzeczywistoci najwikszego globalnego kryzysu obecnego pokolenia, tegoroczny raport Living Planet Report dostarcza jednoznacznych dowod?w na to, e przyroda zmierza ku katastrofie i e nasza planeta wysyla nam sygnaly alarmowe. Niszczenie przyrody przez czlowieka ma katastrofalny wplyw nie tylko na populacje dzikich zwierzt, lecz take na zdrowie czlowieka i wszystkie inne aspekty naszego ycia. Potrzebujemy glbokiej zmiany kulturowej i systemowej ? takiej, kt?rej nasza cywilizacja do tej pory nie byla w stanie przyj: przejcia do modelu spoleczestwa i systemu gospodarczego, kt?re bd ceni przyrod. Musimy zmieni dynamik naszych relacji z planet, aby ochroni niesamowit r?norodno ycia na Ziemi oraz umoliwi stworzenie sprawiedliwego, zdrowego i dobrze prosperujcego spoleczestwa. Musimy otworzy si na te zmiany, aby przetrwa.

Stan przyrody pogarsza si na calym wiecie w tempie, kt?re nie mialo precedensu w historii wiata przez miliony lat. Spos?b produkcji i konsumpcji ywnoci oraz energii, a take lekcewaenie rodowiska lece u podstaw naszego obecnego modelu gospodarczego doprowadzily rodowisko naturalne do granic wytrzymaloci. COVID-19 jest wyran oznak naszych zaburzonych relacji z przyrod i dowodem na glbokie powizania midzy zdrowiem czlowieka i planety.

Ju czas, abymy odpowiedzieli na sygnal SOS wysylany przez przyrod. Chodzi nie tylko o zabezpieczenie niesamowitej r?norodnoci ycia, kt?re tak kochamy i z kt?rym mamy moralny obowizek koegzystowa. Jeli zignorujemy wolania przyrody, narazimy przyszlo blisko 8 miliard?w ludzi na niebezpieczestwo.

Marco Lambertini, dyrektor generalny WWF International

Lepsza przyszlo zaczyna si od decyzji podejmowanych przez rzdy, firmy i ludzi na calym wiecie ju dzisiaj. Przyw?dcy calego wiata musz podj pilne dzialania na rzecz ochrony i odtworzenia przyrody jako podstawy zdrowego spoleczestwa i rozkwitajcej gospodarki.

Ju czas, aby caly wiat przyjl Nowy Lad dla Natury i Ludzi, zobowizujc si do zatrzymania i odwr?cenia procesu degradacji przyrody do 2030 r. oraz do stworzenia spoleczestwa neutralnego klimatycznie i przyjaznego dla przyrody. To najlepsze zabezpieczenie zdrowia i r?del utrzymania w ujciu dlugoterminowym, kt?re pozwoli zapewni bezpieczn przyszlo naszym dzieciom.

WPROWADZENIE

Przyroda ma kluczowe znaczenie dla egzystencji i jakoci ycia czlowieka, zapewniajc dostp do powietrza, slodkiej wody i gleb, od kt?rych wszyscy jestemy zaleni. Reguluje r?wnie klimat, zapewnia zapylanie rolin oraz kontrol populacji szkodnik?w i redukuje wplyw naturalnych zagroe. Podczas gdy w wikszoci miejsc na wiecie ludziom dostarczane jest wicej ywnoci, energii i material?w ni kiedykolwiek wczeniej, nadmierna eksploatacja rolin i zwierzt w coraz wikszym stopniu ogranicza zdolno przyrody do zapewniania tych zasob?w w przyszloci.

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 4

W cigu ostatnich 50 lat wiat zmienil si w drodze eksplozji globalnego handlu, konsumpcji oraz wzrostu populacji czlowieka, a take ogromnej intensyfikacji urbanizacji. Trendy te przyczyniaj si do niszczenia przyrody, prowadz do sytuacji, w kt?rej wiat zuywa zasoby naturalne w stopniu do tej pory bezprecedensowym. Jedynie garstka kraj?w zachowuje ostatnie powierzchnie obszar?w uznawanych za naturalne. W efekcie nasz naturalny wiat ulega negatywnym przeksztalceniom w tempie szybszym ni kiedykolwiek wczeniej.

Globalny Wskanik yjcej Planety 2020 (Living Planet Index, wskanik LPI) ukazuje uredniony spadek monitorowanych populacji ssak?w, ptak?w, plaz?w, gad?w i ryb w latach 1970-2016 o 68%. Trendy dotyczce populacji gatunk?w maj due znaczenie, poniewa oddaj og?lny stan ekosystemu. Mierzenie r?norodnoci biologicznej jest zloonym procesem i nie ma jednego wskanika, kt?ry m?glby uchwyci wszystkie zmiany zachodzce w tej sieci ycia. Niemniej jednak ogromna wikszo wskanik?w pokazuje spadki netto w ostatnich dziesicioleciach.

Czy jestemy w stanie odwr?ci te spadkowe trendy? Pytanie to zostalo zadane w 2017 r. przez inicjatyw Bending the Curve (Zmiana kierunku krzywej) ? konsorcjum WWF i ponad 40 uniwersytet?w, organizacji zajmujcych si ochron przyrody

oraz organizacji midzyrzdowych ? kt?rej celem jest badanie i modelowanie dr?g zmiany kierunku krzywej utraty r?norodnoci biologicznej.

Ten pionierski proces zweryfikowal koncepcj m?wic, e moemy wplyn na utrat r?norodnoci biologicznej na ldzie wynikajc ze zmiany uytkowania grunt?w. Skoncentrowanie si na ochronie przyrody oraz przeksztalcenie wsp?lczesnego systemu dystrybucji ywnoci umoliwi przywr?cenie r?norodnoci biologicznej oraz wykarmienie rosncej populacji ludzi.

Aby to osign, potrzebujemy silnego przyw?dztwa oraz dziala ze strony nas wszystkich. Zapytalimy r?wnie mylicieli i praktyk?w, mlodych oraz tych ju uznanych, pochodzcych z r?nych kraj?w i kultur calego wiata, o to, jak oni wyobraaj sobie zdrow planet. Ich przemylenia mona przeczyta w pierwszym specjalnym dodatku do Living Planet Report 2020 zatytulowanym Voices for a Living Planet (Glosy na rzecz ywej planety). Dodatek dostpny jest w jzyku angielskim na naszej stronie internetowej wwf.pl.

Niedawna seria katastroficznych zdarze ? poar?w, plag szaraczy oraz pandemia COVID-19 ? wstrzsnly sumieniem wiata, pokazujc, e ochrona r?norodnoci biologicznej powinna by tematem nienegocjowalnym, strategiczn inwestycj w zachowanie naszego zdrowia, dobrobytu i bezpieczestwa. Rok 2020 ogloszono superrokiem, w kt?rym spoleczno midzynarodowa, poprzez historyczn seri spotka powiconych klimatowi, r?norodnoci biologicznej i zr?wnowaonemu rozwojowi, miala wielkie plany przejcia ster?w w kontekcie zmian w antropocenie. Ze wzgldu na COVID-19 wikszo konferencji przesunito na rok 2021.

Obecny stan naszej planety potwierdza, e wiat i jego przyw?dcy powinni przyj nowy globalny lad dla natury i ludzi, kt?ry wprowadzi nas na drog zapewniajc rozw?j jednego i drugiego.

Zdajemy sobie spraw, e niniejszy Living Planet Report 2020 jest publikowany w czasie pelnym wyzwa. W chwili, gdy wiat wchodzi w nieunikniony okres wikszych niepokoj?w, chaosu i zmian, zebralimy informacje i wiedz, kt?re ? jak wierzymy ? bd inspiracj do dziala rozwizujcych krytyczne wyzwania ekologiczne, spoleczne i gospodarcze o charakterze globalnym.

PODSUMOWANIE 5

SOS DLA PRZYRODY

R?norodno biologiczna ma fundamentalne znaczenie dla ycia czlowieka na Ziemi, a dowody wskazuj jednoznacznie, e jest przez nas niszczona w tempie, kt?re w historii nie ma precedensu12.

Od rewolucji przemyslowej dzialania czlowieka w coraz wikszym stopniu niszczyly i przyczynialy si do degradacji las?w, ekosystem?w trawiastych, teren?w podmoklych oraz innych wanych ekosystem?w, zagraajc take dobrostanowi nas samych. Siedemdziesit pi procent powierzchni Ziemi wolnej od lodu ju uleglo znacznej modyfikacji, wikszo ocean?w jest zanieczyszczona, a ponad 85% teren?w podmoklych zostalo utraconych.

Najwaniejszym czynnikiem powodujcym utrat r?norodnoci biologicznej w ekosystemach ldowych w ostatnich kilku dziesicioleciach byla zmiana uytkowania grunt?w, gl?wnie w formie przeksztalcania naturalnych siedlisk w systemy rolnicze; oceany natomiast zostaly przelowione. W skali globalnej zmiana klimatu nie byla do tej pory najwaniejszym czynnikiem powodujcym utrat r?norodnoci biologicznej, przewiduje si jednak, e w nadchodzcych dziesicioleciach bdzie to czynnik tak samo wany jak inne, lub waniejszy.

Utrata r?norodnoci biologicznej jest problemem nie tylko rodowiskowym ? dotyczy ona take rozwoju, gospodarki, bezpieczestwa globalnego, etyki i moralnoci. Jest to r?wnie kwestia przetrwania. R?norodno biologiczna odgrywa fundamentaln rol w zapewnianiu ywnoci, material?w budowlanych i przemyslowych, wody, energii, lek?w i zasob?w genetycznych; jest te kluczem do regulacji naszego klimatu, jakoci wody, zanieczyszczenia, zapylania, kontroli powodzi i fal sztormowych. Przyroda jest take wsparciem dla naszego zdrowia, inspiruje i dostarcza materialu do odkry naukowych, dowiadcze fizycznych i psychologicznych. Ksztaltuje r?wnie nasz tosamo i jest kluczowa dla jakoci ycia i kultury.

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 6

Czynniki populacyjne: co obrazuje Wskanik yjcej Planety w 2020 r.

Trendy dotyczce populacji gatunk?w pokazuj og?lny stan ekosystemu. Wyrane trendy spadkowe zwiastuj wic niszczenie przyrody.

Wskanik LPI (Living Planet Index) dotyczy obecnie prawie 21 000 populacji ssak?w, ptak?w, ryb, gad?w i plaz?w na calym wiecie. Opiera si on na danych dotyczcych populacji dzikich zwierzt. Trendy populacyjne s podsumowywane w ramach wskanika LPI, umoliwiajc obliczenie redniej zmiany liczebnoci populacji od 1970 r. w formie indeksu (rys. 1). Tegoroczny wskanik obejmuje prawie 400 nowych gatunk?w oraz 4870 nowych populacji.

Od ostatniej publikacji wskanika LPI w 2018 r. zwikszono liczb objtych nim gatunk?w w wikszoci region?w i grup taksonomicznych (najbardziej zwikszono liczb gatunk?w plaz?w). Obecnie wskanik LPI ukazuje wylcznie dane dotyczce krgowc?w, poniewa w ujciu historycznym byly one monitorowane najskuteczniej; trwaj jednak pr?by uzupelniania go danymi dotyczcymi bezkrgowc?w.

Globalny Living Planet Index 2020 wskazuje uredniony spadek monitorowanych populacji ssak?w, ptak?w, plaz?w, gad?w i ryb w latach 1970-2016 i wynosi 68% (zakres: od -73% do -62%)1.

WartIondewxsvkaalunei (k1a9(71097=01)= 1)

Rys. 1: Globalny wskanik

2

Living Planet Index: od 1970

do 2016 r.

rednia liczebno 20 811 populacji

reprezentujcych 4392 gatunki

monitorowane na calym wiecie

spadla o 68%. Biala linia pokazuje

wartoci wskanika, natomiast

zacienione obszary reprezentuj

1

pewno statystyczn dla trendu

(zakres: od -73% do -62%).

r?dlo:WWF/ZSL (2020) 1.

- 68%

Legenda Globalny wskanik LPI

0

1970

1980

1990

2000

2010

2016

Pewno statystyczna trendu (przedzial ufnoci)

PODSUMOWANIE 7

Zmiany r?norodnoci biologicznej na wiecie

Globalny Wskanik yjcej Planety nie daje pelnego obrazu ? pomidzy trendami liczebnoci w r?nych regionach wystpuj r?nice, z najwikszymi spadkami notowanymi w obszarach tropikalnych.

Spadek wskanika LPI o 94% w podregionach tropikalnych obu Ameryk jest najdrastyczniejszy wr?d wszystkich region?w. Gl?wnymi czynnikami, kt?re za tym stoj, s przeksztalcanie ekosystem?w trawiastych, sawann, las?w

i teren?w podmoklych, nadmierna eksploatacja gatunk?w, zmiana klimatu oraz wprowadzanie gatunk?w obcych.

WarItnodexwvsalkauen(i1k9a7(019=710) = 1)

2

1

- 33%

0

1970

1980

1990

2000

2010 2016

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 8

WaIrtnodexwvsalkauen(i1k9a7(019=710) = 1)

2

1

0

- 94%

1970

1980

1990

2000

2010 2016

WaIrtnodexwvsalkauen(i1k9a7(019=710) = 1) WaIrtnodex vwsalkuae (ni1k9a7 (01=971)0 = 1)

Rys. 2: Wskanik LPI (Living Planet Index) dla kadego regionu wg Midzyrzdowej Platformy ds. R?norodnoci Biologicznej i Uslug Ekosystemowych (IPBES) Biala linia pokazuje wartoci wskanika, natomiast zacienione obszary reprezentuj pewno statystyczn dla trendu (95%). Wszystkie wskaniki s waone pod wzgldem bogactwa gatunkowego ? wiksz wag maj tu bogate gatunkowo grupy taksonomiczne w systemach ldowych i slodkowodnych ni grupy reprezentowane przez mniej gatunk?w. Mapa region?w: Midzyrzdowa Platforma ds. R?norodnoci Biologicznej i Uslug Ekosystemowych (IPBES) (2015)2. Dane LPR: WWF/ZSL (2020) 1.

WaIrtnodexwvsalkuaen(i1k9a7(019=710) = 1)

2

1

- 24%

0

1970

1980

1990

2000

2010 2016

2

1

- 65%

0

1970

1980

1990

2000

2010 2016

2

1

- 45%

0

1970

1980

1990

2000

2010 2016

PODSUMOWANIE 9

Wskanik yjcej Planety dla ekosystem?w slodkowodnych

Rys. 3: Wskanik LPI dla ekosystem?w slodkowodnych: od 1970 do 2016 r. Liczebno 3741 slodkowodnych populacji reprezentujcych 944 gatunki monitorowane na calym wiecie spadla rednio o 84%. Biala linia pokazuje wartoci wskanika, natomiast zacienione obszary reprezentuj pewno statystyczn dla trendu (zakres od -89% do -77%). r?dlo: WWF/ZSL (2020) 1.

R?norodno biologiczna ekosystem?w slodkowodnych spada o wiele szybciej ni ocean?w czy las?w. Opierajc si na dostpnych danych, wiemy e od 1700 r. zniknlo prawie 90% teren?w podmoklych na calym wiecie83; a globalne mapowanie unaocznilo niedawno zakres, w jakim czlowiek przeksztalcil miliony kilometr?w rzek84. Zmiany te glboko wplynly na r?norodno biologiczn ekosystem?w slodkowodnych, dla kt?rych trendy populacyjne monitorowanych gatunk?w gwaltownie spadaj.

3741 monitorowanych populacji ? reprezentujcych 944 gatunki ssak?w, ptak?w, plaz?w, gad?w i ryb ? ujtych we wskaniku LPI dla ekosystem?w slodkowodnych odnotowalo redni spadek o 84% (zakres: od -89% do -77%), co jest r?wnoznaczne ze spadkiem o 4% rocznie od 1970 r. (Rys. 3). Najwiksze spadki obserwuje si wr?d slodkowodnych plaz?w, gad?w i ryb; i s one notowane we wszystkich regionach, w szczeg?lnoci za w Ameryce Laciskiej i na Karaibach.

2

1

WartIondexwsvkaalunei(k1a9(71097=01)= 1)

Legenda

LPI dla ekosystem?w slodkowodnych Pewno statystyczna trendu (przedzial ufnoci)

- 84%

0

1970

1980

1990

2000

2010 2016

Im wiksze rozmiary, tym wiksze zagroenia

Fotografia ssiednia strona: Mlody manat karaibski (Trichechus manatuslatirostrus) wygrzewa si zim w slodkowodnym r?dle na Florydzie,

r?dlo Three Sisters Spring, Floryda, USA

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 10

Gatunki o wikszych rozmiarach ciala w por?wnaniu z innymi gatunkami z tej samej grupy taksonomicznej czasami s okrelane mianem megafauny. W ekosystemach slodkowodnych megafauna obejmuje gatunki przekraczajce 30 kg masy ciala, takie jak jesiotr i pangaz, delfin slodkowodny, wydra, b?br i hipopotam. Stoj one przed powanymi zagroeniami antropogenicznymi3, m.in. nadmiern eksploatacj4, co prowadzi do duych spadk?w liczebnoci populacji5. Wr?d megafauny szczeg?lnie naraone s ryby. Liczba ryb odlawianych np. w dorzeczu Mekongu w latach 2000-2015 spadla w przypadku 78% gatunk?w i spadki te s wyraniejsze wr?d gatunk?w o redniej i duej wielkoci ciala6. Na ryby duy negatywny wplyw maj r?wnie budowy zap?r, kt?re blokuj ich drogi migracji na tarliska i erowiska7, 3.

? / Alex Mustard / WWF

PODSUMOWANIE 11

LPI jest jednym z wielu wskanik?w ukazujcych due spadki w ostatnich dziesicioleciach

2

WarItnodexwvsaklaueni(1ka97(109=7 10)= 1)

1

LICZEBNO

0 1970

Wskanik LPI (Living Planet Index)

Wskanik LPI dotyczy obecnie prawie 21 000 populacji ssak?w, ptak?w, ryb, gad?w i plaz?w na calym wiecie1. Wykorzystujc dane nt. 20 811 populacji i 4392 gatunk?w, globalny wskanik LPI 2020 uwidacznia redni spadek

1

- 68%

1980

1990

2000

2010 2016

liczebnoci monitorowanych populacji w latach 1970-2016 o 68% (zakres: od -73% do -62%). Zmiana procentowa wskanika nie oddaje liczby poszczeg?lnych utraconych osobnik?w zwierzt, lecz wskazuje redni zmian liczebnoci populacji zwierzt mierzon w cigu 46 lat.

0,995

WskaSpneickieSisedHlaisbiktaGtaItnudnekx?w

0,990

0,985

ROZMIESZCZENIE

0,980

0,975

2001

2005

2010

2015

2018

Wskanik SHI (Species Habitat Index; Wskanik Siedlisk Gatunk?w)

Zmiana uytkowania grunt?w przez czlowieka, a w coraz wikszym stopniu r?wnie zmiana klimatu przeksztalcaj krajobrazy i siedliska na calym wiecie. Zdalne monitorowanie i modele prognostyczne przedstawiaj coraz wyraniejszy obraz przeksztalce obszar?w ldowych w ujciu niemal globalnym. Wskanik SHI okrela ilociowo konsekwencje tych przeksztalce dla populacji gatunk?w8, 9. Dla tysicy gatunk?w o poznanych wymaganiach siedliskowych na calym wiecie wskanik ten mierzy straty w zakresie obszar?w nadajcych si na siedliska na podstawie zaobserwowanych

lub modelowanych zmian siedliskowych10. W latach 20002018 wskanik ten spadl o 2%, ukazujc silny i og?lny trend spadkowy w zakresie siedlisk dostpnych dla gatunk?w. W przypadku wybranych region?w i gatunk?w spadek wskanika SHI jest o wiele wyraniejszy, z dwucyfrowymi wartociami procentowymi obrazujcymi straty, co sugeruje znaczne zmniejszenie liczebnoci populacji, a w konsekwencji przeklada si na zmian roli ekologicznej odgrywanej przez poszczeg?lne gatunki.

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 12

Wplyw czlowieka na przyrod jest tak duy, e naukowcy s zdania, e wchodzimy w now epok geologiczn ? antropocen. Jednak pomiar r?norodnoci biologicznej, czyli r?norodnoci panujcej wr?d wszystkich ywych organizm?w,

jest zloonym procesem i nie ma jednego wskanika, kt?ry m?glby uchwyci wszystkie zmiany zachodzce w sieci ycia. Znaczna wikszo wskanik?w w cigu ostatnich dziesicioleci wykazuje spadki netto.

Wskanik RLI przetrwania gatunk?w

1,0 Lepiej

0,9

0,8 Plazy

0,7

Korale Ptaki

Ryby kostnoszkieletowe Stoki (limaki)

Waki

Roliny strczkowe

Ssaki Rekiny i plaszczki

Gady Skorupiaki

Roliny jednolicienne

Roliny iglaste

0,6

Gorzej 0,5

1970

1980

Sagowce

1990

2000

2010

RYZYKO WYMARCIA

2020

Wskanik RLI (Red List Index; Wskanik Czerwonej Listy IUCN)

Wskanik RLI opiera si na danych z Czerwonej listy gatunk?w zagroonych Midzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN)85 i ukazuje trendy w zakresie prawdopodobiestwa przetrwania (odwrotno ryzyka wymarcia w czasie)86. Warto wskanika RLI 1,0 oznacza, e wszystkie gatunki w danej grupie kwalifikuj si do kategorii ,,Least Concern" ? gatunk?w niszego ryzyka (czyli nie przewiduje si ich wymarcia w najbliszej

1

przyszloci). Warto wskanika 0 oznacza, e wszystkie gatunki wymarly. Stala warto w czasie oznacza, e og?lne zagroenie wymarciem dla danej grupy gatunk?w pozostaje bez zmian. Jeli tempo utraty r?norodnoci biologicznej spadaloby, wskanik uwidocznilby trend wzrostowy. Spadek wartoci wskanika oznacza, e tempo zmierzania gatunk?w w kierunku wymarcia si zwiksza.

Wskanik BII wg region?w IPBES

0,8

Globalny Ameryka Pln. i Ameryka Pld. Azja Pacyficzna Afryka Europa ? Azja rodkowa

2014

0,6

1700

1750

1800

1850

1900

1950

2000

STRUKTURA

Wskanik BII (Biodiversity Intactness Index; Indeks Nienaruszalnoci R?norodnoci Biologicznej)

Wskanik BII szacuje redni udzial pierwotnie wystpujcej r?norodnoci biologicznej w obrbie ldowych zbiorowisk rolinnych w danym regionie. Skupia si on na efektach uytkowania grunt?w i zwizanych z tym presjach, kt?re do tej pory byly dominujcymi czynnikami powodujcymi utrat r?norodnoci biologicznej11, 12. Wskanik ten jest szacowany na podstawie bardzo duego zestawu ekologicznie zr?nicowanych gatunk?w zwierzt i rolin, dlatego BII jest przydatnym wskanikiem ukazujcym zdolno ekosystem?w do zapewnienia korzyci czlowiekowi (uslugi ekosystemowe).

Z tego wzgldu jest on wykorzystywany w ramach koncepcji granic planetarnych (Planetary Boundaries) jako wskanik obrazujcy integralno biosfery13. rednia globalna warto wskanika BII (79%) jest znacznie poniej bezpiecznej dolnej granicy (90%) i nadal spada, zwlaszcza w Afryce14, co sugeruje, e globalna ldowa r?norodno biologiczna jest ju w niebezpiecznie zlym stanie. W niekt?rych regionach, o dlugiej historii intensywnego uytkowania grunt?w, takich jak Europa Zachodnia, wskanik BII jest bardzo niski.

PODSUMOWANIE 13

R?norodno biologiczna gleby: ratowanie wiata pod naszymi stopami

Gleba jest krytycznym komponentem rodowiska naturalnego ? wikszo ludzi jest jednak zupelnie niewiadoma lub nie docenia kluczowej roli, jak r?norodno biologiczna gleby odgrywa w uslugach ekosystemowych, od kt?rych jestemy zaleni.

Gleba jest jednym z najwaniejszych rezerwuar?w r?norodnoci biologicznej na Ziemi: do 90% organizm?w yjcych w ekosystemach ldowych, w tym niekt?re zapylacze, spdza cz cyklu yciowego w siedliskach glebowych75 . Zr?nicowanie skladnik?w gleby, dostp do powietrza i wody tworz niewiarygodn r?norodno siedlisk dla niezliczonych organizm?w glebowych wspierajcych ycie na tej planecie. Bez r?norodnoci biologicznej gleby moe doj do zalamania ekosystem?w ldowych. Wiemy, e r?norodno biologiczna nad ziemi i pod ni s ze sob powizane15-17. Lepsze zrozumienie tych relacji pomoe w dokladniejszym przewidywaniu konsekwencji zmian i utraty r?norodnoci biologicznej.

Rys. 4: Organizmy glebowe R?norodno biologiczna gleby wspiera ekosystemy ldowe (rolnicze, zurbanizowane, naturalne i wszystkich biom?w, w tym las?w, ekosystem?w trawiastych, tundr i pusty)

MEGAFAUNA

MAKROFAUNA

MEZOFAUNA

MIKROORGANIZMY I MIKROFAUNA

WWF LIVING PLANET REPORT 2020 14

Czy ,,male rzeczy, kt?re napdzaj wiat", s w zaniku?

Istniej dowody na szybkie spadki liczebnoci, r?norodnoci i biomasy owad?w w ostatnim czasie, lecz obraz ten jest zloony, a wikszo dowod?w dotyczy nielicznych jednostek taksonomicznych i niewielu kraj?w z p?lkuli p?lnocnej.

E.O. Wilson, amerykaski biolog i zoolog, okrelil je slynnymi slowami: ,,male rzeczy, kt?re napdzaj wiat"18. Programy monitorowania i dlugoterminowe badania owad?w w Europie Zachodniej i Ameryce P?lnocnej wskazuj na niepokojco szybkie i postpujce spadki liczebnoci owad?w, ich zasig?w wystpowania lub lcznej masy (biomasy).

Biorc pod uwag, e intensywne rolnictwo upowszechnilo si w Europie Zachodniej i Ameryce P?lnocnej wczeniej ni w innych regionach19, wydaje si prawdopodobne, e obserwowane tam straty w populacjach owad?w s prognoz globalnych spadk?w liczebnoci i r?norodnoci owad?w, jeli zakl?cenia antropogeniczne i zmiany uytkowania grunt?w na calym wiecie bd nadal postpowa. Zainicjowanie dlugoterminowego monitorowania na du skal ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia obecnych i przyszlych zmian populacji owad?w.

Rys. 5: Szacowane dlugoterminowe zmiany populacji owad?w ldowych (liczebno lub biomasa), na podstawie 103 bada podsumowanych w badaniu przegldowym przeprowadzonym przez van Klinka i in. (2020)77. Trzy czwarte bada (77/103) przeprowadzono w Europie i Ameryce P?lnocnej, bardzo niewiele w Afryce (1), Azji (5 ? z wylczeniem Rosji i Bliskiego Wschodu) i Ameryce Poludniowej (3). Ilustracja przedstawia histogram liczby zestaw?w danych z co najmniej jednym punktem danych dla kadego roku.

50

Liczba zestaw?w danych

40

20

0 1925 1950 1975 2000 2025

Legenda

Spadek

Linia trendu

Wzrost

PODSUMOWANIE 15

 ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download