AS CANTIGAS DE AMOR.

[Pages:6]EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

UNIDADE 12. A LITERATURA GALEGA MEDIEVAL (2)

AS CANTIGAS DE AMOR.

A cantiga de amor ? un cantar feita por un home que se dirixe a unha dama mostrando o seu amor por ela.

1. ORIXES tres correntes: 1. Influenza da cultura trobadoresca provenzal. Do sul de Francia ch?ganos a concepci?n de amor cort?s, onde a relaci?n de vasalaxe existente na sociedade feudal entre o senhor (a muller) e o vasalo (o home) se transpasa ? relaci?n amorosa, onde o namorado estaba sometido ? s?a dama. Este ? un amor truncado pola s?a imposible consecuci?n, un amor marcado pola dor ou coita de amor que ten como punto ?lxido da dor a morte por amor. 2. A devoci?n mariana. Podemos establecer un paralelismo entre a actitude do Cristi?n aos p?s da Virxe e a do amante, aos p?s da s?a Senhor. O amor pasou a ser como un culto, a muller era obxecto de adoraci?n. 3. A tradici?n aut?ctona. Antes da chegada aqu? dos versos provenzais ? incuestionable que xa exist?an composici?ns de car?cter amoroso.

2. CARACTER?STICAS: - Voz po?tica: o suxeito l?rico ? un home que se laia dos tormentos que lle produce o amor. - Aparici?n da palabra "senhor" para referirse ? s?a amada. - Simbolox?a relacionada co corpo feminino (ollos) ou coa luz. - Carece polo regular de ambientaci?n e cronolox?a e sit?ase no terreo das ideas e os sentimentos puros.

3. TEM?TICA: - Idealizaci?n da dama, s?ntese de virtudes morais. - Exaltaci?n da s?a beleza (beleza f?sica e moral). - Fidelidade ? dama, a?nda que esta non lle corresponda. - Exposici?n da desesperaci?n debido ao afastamento da dama.

EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

- Expresi?n da "coita" que leva ? "morte por amor". - "Reserva" da dama, mant?n sempre un afastamento que o

trobador non consegue superar. 4. A FORMA DA CANTIGA DE AMORpresenta d?as formas:

- As cantigas de refr?n, que repiten un ou varios versos no remate de cada cobra.

- As cantigas de mestr?a que, seguindo a influenza provenzal, non usan o recurso do refr?n.

5. PRINCIPAIS AUTORES: Paio G?mez Charinho, Bernal de Bonaval, Fernando Esqu?o.

AS CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDICIR.

Son cantigas de car?cter sat?rico e burlesco que, ademais do seu valor literario, presentan un gran valor sociol?xico polo seu retrato de todas as clases sociais do noso mundo medieval. Son important?simos documentos da civilizaci?n medieval, proporcionando datos esenciais para estudar a sociedade da ?poca e os seu costumes.

1. ORIXES: combinaci?n do sirvent?s provenzal (nome que recibe na Occitania a cantiga de escarnio) coa tradici?n aut?ctona.

Debemos diferenciar dous tipos de canci?n sat?rica:

- De escarnio, que utiliza palabras encubertas ou de dobre interpretaci?n.

- De maldicir, que utiliza palabras directas. 2. . CARACTER?STICAS:

- Tratan temas e motivos sociais cun car?cter m?is burlesco que moralista.

- Abundan os elementos narrativos. - Emprego da iron?a, xogo de palabras... - Linguaxe popular, realista e m?is variada que a das amorosas. 3. TEMAS M?IS IMPORTANTES: - S?tira moral: de car?cter serio e elevado, expresa temas como a

procura da verdade, ou o lamento e cr?tica pola s?a falta, o desengano da vida, as mentiras de amor, etc.

EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

- S?tira pol?tica e militar: a) Cr?ticas aos cabaleiros que entregaron os seus castelos a Afonso III o Bolonh?s na guerra portuguesa de 1246. b) Cr?ticas de Afonso X aos nobres que o traizoaron e lle negaron a s?a axuda na guerra de Granada (1264), censurando a s?a covard?a e deslealdade.

- S?tira literaria: parodia doutro tipo de cantiga (aos t?picos do amor cort?s, ataques entre poetas e cr?ticas das s?as cualidades para trobar).

- S?tira social: Centrada na burla de infanz?ns, soldadeiras, homosexuais, defectos f?sicos, matrimonios desiguais, etc.

4. A FORMA DAS CANTIGAS DE ESCARNIO E MALDICIR: as cantigas sat?ricas poden ser de mestr?a ou de refr?n.

X?NEROS MENORES.

1. AS PASTORELAS: prod?se o encontro dun cabaleiro cunha pastora no que o cabaleiro solicita os favores da muller.

2. AS TENZ?NS: cantigas dialogadas nas que dous interlocutores van defendendo alternativamente a s?a opini?n sobre diversos temas.

3. OS PRANTOS: c?ntanse as excelencias dun personaxe morto. 4. OS LAIS: adaptaci?ns en verso de textos pros?sticos do ciclo art?rico.

AS CANTIGAS DE SANTA MAR?A.

Est?n formadas por 427 composici?ns que constit?en un cancioneiro relixioso, integrado dentro da tradici?n literaria mariana da Europa occidental, creada polo afervoado culto ? Virxe.

F?ronse elaborando ao longo da vida de Afonso X o Sabio, autor de moitos dos cantares e promotor da compilaci?n.

FONTES: colecci?ns marianas en prosa e en verso do seu tempo, textos latinos e narraci?ns orais de milagres.

EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

CLASIFICACI?N: 1. L?RICAS: cantigas de louvanza ("loor") ? Virxe, que imitan o modelo das cantigas de amor profanas, pois a Virxe ? a "dona" a quen ama o poeta. 2. NARRATIVAS OU DE MILAGRES: presentan un personaxe devoto da Virxe, que peca e solicita a s?a axuda; esta obra o milagre e ao final hai unha lecci?n moral, ademais do agradecemeto e louvanza da Virxe.

CARACTER?STICAS FORMAS: variada medida dos versos, irregularidades r?tmicas axeitadas ao car?cter musical, grande riqueza l?xica.

PROSA MEDIEVAL

Fronte ao esplendor da l?rica medieval achamos a pobreza da prosa. Os primeiros textos en prosa realizados en galego-portugu?s non te?en car?cter literario, sen?n legal (cartas rexias, leis...). Con excepci?n disto, a produci?n pros?stica en galego-portugu?s comezar? a mediados do s?culo XIII.

1. A NARRATIVA: a) Ciclo bret?n ou Art?rico: situado na Breta?a francesa e un dos seus protagonistas e o rei Artur. Cons?rvanse, sobre todo, textos relacionados coa demanda do Santo Graal. b) Ciclo Cl?sico ou Troiano: composto por obras que te?en como tem?tica a historia de Troia. Conservamos d?as versi?n: -A Cr?nica troiana (s?c. XIV). -A Historia Troiana (s?c. XIV; biling?e en galego e castel?n).

2. A HISTORIOGRAF?A: a) Cr?nica galega de 1404. b) Cr?nica Geral Galega. c) Geral Estoria.

EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

3.OUTROS TEXTOS: Cr?nica de Santa Mar?a de Iria (2? met. S?c. XIV) e Milagres de Santiago (fins s?c. XIV- comezos do XV).

A DECADENCIA DA L?RICA TROBADORESCA.

Causas propiamente ditas: dende a morte de Don Dinis en 1325 e dos seu fillo o Conde de Barcelos, considerado a derradeira figura da escola trobadoresca galego-portuguesa, esta poes?a vai levar unha traxectoria decadente. Para darse isto hai que ter en conta motivos pol?ticos, culturais e literarios; vexamos alg?ns deles:

a) De car?cter pol?tico: afianzamento do prestixio pol?tico e cultural de Castela dentro da Pen?nsula, e a consolidaci?n da naci?n portuguesa orientada cara a empresas ultramari?as.

b) De car?cter cultural e literario: - A introduci?n progresiva da cultura e modos de vida de Castela en Portugal e Galicia, co proceso de perda de identidade pol?tica galega. - O alleamento da l?rica galego-portuguesa do seu ?mbito ling??stico e cultural, coa consolidaci?n de Toledo como capital do lirismo hisp?nico. - A decadencia das peregrinaci?ns a Compostela, perdendo o car?cter de centro irradiador de cultura. - O esgotamento das formas po?ticas medievais. - A desaparici?n dos mecenados. - A perda de prestixio da literatura provenzalizante, substitu?da polas modas italianizantes e polo retorno ?s fontes grecolatinas, coa aparici?n do Renacemento e Humanismo. - O portugu?s, reino xa independente, vaise afastando da galego.

En definitiva, a cultura trobadoresca foi produto da sociedade feudal na Idade Media, e o remate desta ?poca significou o inevitable esmorecemento da cultura que lle dera expresi?n.

EPAPU-OURENSE Lingua galega e literatura- 1? Bacharelato

Curso 2008/2009

 ................
................

In order to avoid copyright disputes, this page is only a partial summary.

Google Online Preview   Download